________________
ધર્મ કહે કોને? બૂરું કેમ થાય ? જગતના ભલામાં જ મારું ભલું છે. જગતમાં અશાંતિ હેાય તે હું શાંતિથી કઈ રીતે જીવી શકું? હું જેમ સુખ, શાંતિ અને આબાદી ઈચ્છું છું, તેમ બીજાને પણ એની જ તૃષ્ણા છે, તે મારું અત્યારે કર્તવ્ય એ છે કે બીજાને શાંતિ આપવી અને બીજાને અશાંતિ ન થાય એ રીતે મારે જીવવું. જગતની અશાંતિમાં મારે ફાળો ન હોવું જોઈએ.
જગત દુઃખી હોય ત્યારે હું એશ-આરામમાં કેમ જીવી શકું? માનવજાત સંકટમાં સપડાયેલી હોય ત્યારે હું છુપાઈને મારી જાતનું રક્ષણ કઈ રીતે કરી શકું ? મારે તે ઝંપલાવવું જોઈએ, મારા ભાઈઓનું રક્ષણ કરવું જોઈએ. આ સમયે હું મારી જાતનું વિલેમન કરી, સૌના કલ્યાણ માટે ખપી જાઉં તે જ હું સાચો ધમી. પર–સેવા એ જ આત્મસેવા છે. અર્પણ એ જ મારું કર્તવ્ય છે. એથી જ મારું કલ્યાણ થવાનું છે.
જ્યાં મિત્રી, પ્રમાદ, કારુણ્ય અને માધ્યસ્થભાવ રમતા હોય ત્યાં માન અપમાન, સ્તુતિ કે નિંદા કેઈની કંઈ જ પડી ન હોય. એ કઈ દિવસ પ્રશંસાથી કુલાય નહિ અને અપમાનથી મુંઝાય નહિ. એને પિતાના અર્પણને જ આત્મસંતોષ હોય. એને બીજાના મતની, બીજાની પ્રશંસાની જરૂર ન હોય. તે કઈ દિવસ અટકે નહિ, થાકે નહિ. એ એમ જ માને કે હું . મારા આત્મસંતોષ માટે કરું છું, આમાં હું શું મહાન કરી રહ્યો છું? અરે, જડ પણ મૈત્રી કરે, જાત સમર્પણ કરે, તે પછી હું ચેતન આટલું પણ ન કરી શકું?
* દૂધ અને પાણીની મૈત્રી કેવી ભવ્ય છે? દૂધ પિતાને ઉજજવળ રંગ પાને આપ્યું અને પાણીએ પોતાની જાતને