________________
૫૪
હવે તા જાગે!!
દૂધમાં વિલાપન કરી. અને એક અન્યાં. દૂધ એ દૂધ ન રહ્યું ને પાણી એ પાણી ન રહ્યુ. મૈત્રીભાવને અર્થ જ એક્તા છે. એક્તામાં ભેદ ન હાય, ભિન્નપણું પણ ન હોય. હવે ધ ચૂલા પર ચઢે ત્યારે દૂધ ગરમ થતું જાય છે, તેમ પાણી મળતું જાય; કારણ કે પાણી માને છે કે એણે મને રગ આપ્યા તે મારે એની ખાતર ખળવું જોઈ એ. અને પાણી મળવા લાગે છે–મળી જાય છે, ત્યારે દૂધ વિચારે છેઃ મારે માટે પાણીએ પ્રાણ આપ્યા તા મારે એની પાછળ મળી મરવુ જોઈ એ. અને પછી એ ઊભરા થઈ અગ્નિમાં ઝ‘પલાવે છે;મિત્ર પાછળ ખળી મરવા તૈયાર થાય છે. ત્યારે માણસ શું કરે છે? દૂધમાં પાણી રેડે છે. મિત્રને પામતાં દૂધના ઊભરા શાંત બની જાય છે—ઊભરા એસી જાય છે અને પછી માણસ તરત દૂધને ચૂલા ઉપરથી ઉતારી લે છે. આ જડની મૈત્રી ! જડ જેવી વસ્તુ પણ મૈત્રીભાવ કેળવ્યા પછી સર્વીસ્વ અર્પણ કરવા તત્પર બને છે, તેા આપણે તેા ચેતન કહેવાઈ એ. આપણે વિચાર કરવાની જરૂર છે કે આપણામાં આવે મૈત્રીભાવ આવ્યે ? કદી આવી ત્યાગની ભાવના જન્મી ?
માટે જ ચિન્તકા કહે છે કે, ધમ નુ પહેલું પગથિયુ' મૈત્રી છે. આ મૈત્રીને ઉદય થયા પછી આપણે ગમે તેવું મહાન કાય કરીશુ તેા ય આપણામાં ‘અહમ’ નહિ આવે. એમ જ થશે કે, આ તા મારું કત બ્ય છે, અને માનવ તરીકે હું મારા કબ્યા કરું છુ.
આવી કવ્ય ભાવનાને જગાડવા માટે, પ્રભાતે આત્મચિન્તન ને જીવનચિંતન કરવું જોઈ એ. અને કાચની આરસીમાં મુખડાને જોવા કરતાં મહાપુરુષોના ચારિત્ર્યરૂપી આરસીમાં આત્માનું સૌન્દર્યું. અવલાકવું; એ જ કલ્યાણના માર્ગ છે.
