________________
૫
હવે તા જાગા!
અને જવાની પળ આવે તે ગભરાએ નહિ, અને મૃત્યુને પણ કહા “ દોસ્ત! કંઈ વાંધેા નથી. હુ તૈયાર જ છું. ચાલા, હવે વિલંબ કરવાની કંઈ જ જરૂર નથી.”
?
.
ખેલા, મૃત્યુ માટેની આવી તૈયારી છે ? નથી, કારણુ કારણ કે માણસ જીવનના ધમ સમન્ત્યા નથી. ધમ સમજ્યે હાય તેા એ કહે કે, મરણુ એ તા પ્રકૃતિ છે, અને જન્મ એ જ વિકૃતિ છે. મૃત્યુ કે જે પ્રકૃતિ છે, સ્વભાવ છે, એથી ગભરાવું શા માટે? જે અનિવાય છે તેથી ડરે શું વળે? મૃત્યુ ન જોઈતું હાય તેા જન્મને અટકાવેા. અને જન્મને અટકાવવા માટે જીવનને! ધર્મ સમજો.
જે માણસ મનુષ્ય બનવા છતાં પેાતાના ધમ સમજતા નથી તે કેવા કહેવાય ?
સભામાંથી અવાજ આવ્યે : પશુ જેવે.” અને પશુમાંય ભયંકર સિહ જેવે જ કહેાને ! સિ’હુ સાથે માણસની સરખામણી કરું તે તમે બહાર જઈ ને મારે માટે શું.કહા ? કહેા ને કેમાણુસ જેવા માણસને જગલી સિંહ સાથે સરખાવ્યેા. પણ ગમે તે કહેા તેને મને વાંધો નથી. આજ તા હું તમારે જ મેઢે કબૂલ કરાવવાનો છું કે ધને ભૂલે તેા માણસ સિંહ જેવા ક્રર ખરો કે નહિ !
માણસે સિંહને ત્રણ હલકાં વિશેષણા આપ્યાંઃ જંગલી, હિ‘સક અને ક્રૂર અને એના જ પ્રતિસ્પર્ધી ત્રણ શ્રેષ્ઠ વિશેષા પેાતાની જાત માટે વાપર્યા છેઃ શહેરી, અહિ‘સક અને સૌમ્ય, પણ આ વિશેષણે કેના માટે કેટલાં સાક છે, એના વિચાર તા કરવા જ રહ્યો ને ?
