________________
૭.
હવે તા જાગા!
મારે કસાટી કરવી છે.” એમ કહી શ્રી રામે ચૂંટણી જંગમાં ઝ ંપલાવ્યુ` હાત તેા ? તો શું થાત? આજ ચૂંટણીવાળાઓ પ્રત્યે જે નજરેથી પ્રજા જુએ છે, એ જ નજરથી શ્રી રામને પણ પ્રજા નીરખત !
66
ખીજી એક વાત વિચારો. શું શ્રી રામ એમ. ન કહી શકત કે આ ડાસાની બુદ્ધિ તા હવે ભ્રષ્ટ થઇ છે. એણે શું કરવા ખીજી પત્ની કરી ? અને શું કરવા આવું વગેર વિચાયુ વચન આપ્યું ? એણે આપ્યુ છે તે એ જાણે. મારા હક્કના રાજ્યને ભરતને આપનાર એ કાણુ ? એ બૃઢાના વચનને પાળવા હું કંઇ ખંધાયા નથી.” આવી દલીલ કરી હત તે ? પણ એ જમાનામાં આજનાં જેવા સ્વાથી વકીલો નહાતા. એ જમાનામાં આજના જેટલી હની મારામારી નહેાતી. સૌને યેાતાના ધની પડી હતી, સૌને પેાતાનું કર્તવ્ય યાદ આવતું હતું. શ્રી રામચંદ્રજી તે એક જ વાત સમજતા હતા કે ત્યાગ કરવા એ મારે ધમ છે. પિતાના વચનને અભ‘ગ રાખવુ' એ મારુ કન્ય છે.
આ કર્તવ્યનિષ્ઠાની અસર શ્રી સીતાજી પર પણ પડી, અને એટલે જ એમણે પણ પેાતાના પતિના કાન ન ભભેર્યો. એમણે વિચાયુ : પતિને પગલે ચાલી નીકળવું એ સતીનેા ધર્મ ! પતિના સુખે સુખી ને પતિના દુઃખે દુઃખી થાય તે સતી ! સતી તરીકે મારે અત્યારે ખીજું કઈ જ કરવાનું ન હાય. પતિના માર્ગ એ જ મારો મા !
શ્રી લક્ષ્મણજીને થયુ' : વડીલ ભાઈ વનમાં જાય ને હું અહી પડયા રહું ? એ ઘાર અરણ્યમાં ભાઈ ભાભીની સેવાના
