Book Title: Bar Bhavna
Author(s): Subhash Sheth
Publisher: USA Jain Swadhyay Mandir Songadh USA
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009134/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananIH bAra bhAvanA -- lekhaka HsubhASa zeka -H prakAzaka :jaina svAdhyAya maMdira sonagaDha - USA 304, Tall Oak Trail, Tarapon spring, FI 34688 USA Email : Hasmukh33@yahoo.com Web: www.atma-darshan.org Ph.: 001 - 727 - 934 - 3255 Mob: 001 - 727 - 534 - 5168 -- sahayogI prakAzaka ane prAptisthAna :vAMkAnera digaMbara jaina saMgha pratApa roDa, denAbeMkanI bAjumAM, vAMkAnera -363621 (saurASTra) phona : 02828-223596
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAra bhAvanA ) algf SHIPISI : : : e * i che prathama AvRtti : prata ra000 jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananI vI.ni.saM.rapa38, vi.sa.ra018, zrAvaNa vada 2 ne zukravAra tA.03-08-2012 pUjya bahenazrI caMpAbenanI 99bhI janmajayaMtI (c) lekhakanai AdhIna sahayoga mUlya : rUA.20/ prakAzananuM nivedana ..................... 3 prApti sthAna : lekhakanuM nivedana ........................... 4 vAMkAnaira digaMbara jaina saMgha bArabhAvanA viSaya praveza ......................... 5 pratApa rauDa, denAbeMkanI bAjumAM, vAMkAnaira -363621 (saurASTra) bhAvanA : 1. anityabhAvanA .................... phona : 02828-223pa96 bhAvanA : 2. azaraNabhAvanA .................. Email : subhash.sheth@yahoo.co.in bhAvanA : 3. saMsArabhAvanA ....................... ( posTathI pustaka meLavavA uparokta sthaLe pUrA saranAmA sAthe lakhI jaNAvavuM. A ane AgAmI prakAzanonAM vecANa bhAvanA : 4. ekacvabhAvanA..... ............... ane vitaraNa vyavasthAmAM sahayoga ApI zake tevI vyakita ke saMsthAe uparokta saMsthAno saMparka karavA vinaMti che.) bhAvanA : 5. anyatvabhAvanA ... ............ sonagaDhamAM pustaka meMLavavAnuM sthAna : bhAvanA : 6. azucibhAvanA................. kahAna ArTIkala ArTasa, samiti sAmai bhAvanA : 7. AryAvabhAvanA................... sonagaDha saMparkaH aMtima jaina mo.92768692 bhAvanA : 8. saMvarabhAvanA ..................... hitezakumAra mahetA mo.94294pa648 bhAvanA : 9. nirjarAbhAvanA.................... TAipa seTIMga : bhAvanA : 10. lokabhAvanA. .................... 187 'krieTIva' bhAvanA : 11. bodhadurlabhabhAvanA ......... 219,rASTradIpa kaumpalekSa, rASTrIya zALA sAme, rAjakoTa. bhAvanA : 12. dharmabhAvanA ...................... mau.9427213072 pariziSTa : 1. bArabhAvanAnA kAvyo ............... 250 pariziSTaH 2. hetulakSI praznonA javAba ........ 2 jekeTa anaeN DIjhAina : DaoNTa eNDa. 234, rAja cembarsa, mAlaviyA peTrola paMpa sAme, goMDala rauDa, rAjakoTa-1. phauna : 6626073 , & A C 0 ma. citrakAra : nalIna sucaka : mo.9427252204 madraka : kahAna madraNAlaya sonagaDha (saurASTra) phona : 02846-244081 mukhapRSTa: saMsArabhAvanAnI kathAnuM citra
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ USIAsof (Giaeo bArabhAvanA e jJAnapUrvanA vairAgyanI ja nahiM, paraMtu mumukSutAnI paNa ja banI che. tethI mumukSu samAja mAM te suprasiMddha ane sudata che. topaNa bArabhAvanA paikI je te bhAvanAnuM svarUpa, tenI ciMtavana prakriyA, ciMtavana mATenuM sAdhana che kAraNa, te sI rIte vara- tusvarUpanI samajaNa karAvanAra che, gI rIte varatusvarUpanI samajaNapUrvakanA arthAt jJAnapUrvakanA vairAgyanuM jhAraNa che, tenuM prayojana IhaMtanuM vizeSa phaLa vagere jevI bAbato aprasiddha ane ajANa che. bArabhAvanA saMbaMdhI AvI badhIye bAbatone sAMkaLI letI sarvagrAhI DUtanI AvazyakatA hatI je A prakAzanathI pUrI thaze tevI apekSA che. bArabhAvanA saMbaMdhI A pustajhamAM dareka bhAvanAnA aMte je te bhAvanAne anurUpa catra preraka $thA paNa ApavAmAM AvI che. pratye$ $thAmAM je te bhAvanAno sAra samAyelo che, je A pustakanI khAsa vizeSatA che. lekhaka nuM "huM paramAtmA chuM' siddhAMtane hRdayagata ka2vAnI sLA nAmanuM pustaka pracaMDa pratisAda pAmela che. lekha6 nI viziSTa ane vaijJAna lekhana paddhati ekadama saraLa ane sugama che. tenI pravAhI ane rocaka zailInA jhAraNe te sAva navA nizALiyAne paNa lokabhogya hoya che. supaSTa, aIdadha, tarkaMs ane muddAsaranA lakhANanA kAraNe te saune sahajapaNe arthabodha DarAve che. 341 yras www.kahanguru.org dh y www.atma-darshan.org Guz Gulou che ane te phrI DAunaloDa karI zakAya che. pAThazALAnA bALako tema ja zikSaNa zibiramAM A viSayanA zikSaNa mATenI pAvara poInTa prejhanTezananI sI.DI. mAMgaNI pharavAthI maLI zake che. vaDhavANanA vidvAna brahmacArI zrI vaju bhAI zAhe A pustakanuM samagra lakhANa tapAsI ApI upayogI mArgadarzana pUruM pADela che. sonagaDhamAM rahetA lokabhAratI saNosarAnA nivRtta prIsIpAla zrI dhIrUbhAI desAIe bhASAzuddhi pharI Apela che. rAja zoTanA atulabhAI dhIyAe mupha saMzodhana thI prakAzana sudhInA saghaLAM kAryomAM sahayoga Apela che. tema ja rAja koTanA rasikabhAI zAha, zaileSabhAI gAMdhI, raNabena gAMdhI vagere mumukSuoe paNa puruM saMzodhanamAM madada karI che. morabInA hIrena zeThe pAvarapoinTa prejhanTezana taiyAra karI Apela che. subhASabhAInAM zikSas mitra nalIna sUcake suMdara citro taiyAra karI Apela che. rAja zoTanA krIeTIve TAIpa seTIMga ane DoTa e De phora $lara je pheTa ane DIjhAIna tathA sonagaDhanA 4hAna mudraNAlaye prInTIMga-bAIDIMganuM kAma karI Apela che te sarveno hArdIka AbhAra mAnavAmAM Ave che. A pustakanA abhyAsa dvArA sau bAraNAvavAnuM hArda ane tenuM phaLa prApta kare tevI pavitra bhAvanA. hasamukha ma. zAha pramukhazrI jena svAdhyAya maMdira sonagaDha, USA 304, Tall Oak Trail, Tarapon spring, F1 34688 USA Web: www.atma-darshan.org Email : Hasmukh33 @yahoo.com Ph.: 001-727-934-3255, Mob.:001-727-534-5168 Dt.: 03/08/2012
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakanuM nivedana ka pUjaya gurudevazrI kAnajIsvAmIe bAra bhAvanA viSe vizada chaNAvaTa karIne tene jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananI tarIke biradAvela che. te AdhAre A pustakanuM nAma pasaMda karAyeluM che. pujya bahenazrI caMpAbene nAnI umaramAM lakhela nibaMdha huM kyA mArgamAM A jagatamAM mAtra be ja mArga karzAvyA che eka saMsAramAM ane jo momAM. aAke saMsAranA mArgathI pAchA naoN mozanA mArgamAM pravezavA mATe saMsAra pratyeno vairAgya ja kAryakArI che. paraMtu A vairAgya sAkhapUrvakano koMgo jarUrI che. kharenazrI jJAna vinAnA vairAgyane vairAgya ja kahetA nathI paNa rUMdhAyelo nyAya kare che. to jJAnapUrvakanA vairAgyanuM ja mahatva che ane te mATenuM eka mAtra sAdhana bAra bhAvanA ja che. bAra bhAvanA saMbaMdhI carcA lagabhaga dareka zAstramAM koI ne koI prakAre jovA maLe che. te sarvenuM dohana karIne ahIM bAreya bhAvanAonuM muddAsara, tArkika ane vaijJAnika paddhatithI vivecana karavAno vinamra prayAsa che. jaina zAstronuM kana stithI (Negative) koya topaNa tenuM prayojana stane (Positive) ja darzAvavAnuM hoya che. mAstaramAM stinuM ja mahatva Theka hoya che. A bAbatane lakSamAM laIne astitvabhAvanAmAM tatvanI mera nitva zuM che, amArA bhAgatAmAM zarAnI sAme za zuM che, vagere prakAre vizeSa chAvaTa karavAmAM AvI che. tethI bAra bhAvanAnuM rahasya ane tenA ciMtanananI yogya paddhati sArI rIte samajI zakAya che. bhAra lAgatAno viSaya prAthamika mumukSuo mATe atyaMta mahatvano ane mULabhUta che. tenA talasparzI abhyAsathI ja vastusvarUpanI sAcI samajA Ave che. AvI samajaNathI ja saMsAra pratyeno sahaja vairAgya Ave che. ane saMsAra pratyetA saurA vinA pAramArko padhamAM praveza patra pAmI zakAto nathI. A rIte bAra bhAvanAnA viSayanI anivArya AvazyakatA che. paraMtu A mATe bAra bhAganA saMbaMdhI saMpUrNa ane sarvAMgIza nigema eka ja sthaLe koya to te upayogI baLe. bAra bhAmAnA viSaya mATenI A prakAranI AvazyakatA pUrI pADavAmAM A pustaka sakSama thaze evI AzA che. bAra bhAvanAno viSaya sAItraka ane sArvajanika che. vaLI te saraLa, sugama ane sIrpita mAnavamAM Ave che. topaNa teno abhyAsa ati gahana ane gaMbhIra che. tethI nijabhAvanA arthe A bAra bhAvanAnI racanA che. ane sAthe sAthe anya jijJAsu jIvo paNa teno lAbha meLave evI bhAvanA che. ahIM bAra zALA saMbaMdhI sarvagrAhI abhyAsa karAvavAmAM prayAsa kaoNvA chatAM mArI maMkalunA kAraNe te saMbhaLatuM nathI. tethI sujJa vAMcote A mATe je kAMI pUrtatA karavAnI jarUra jaNAI te karavA ane mane paNa jAnamAM vinaMti che mArI aspatatA ane ajJAnatAnA kArako A viSayanA nirUpaNamAM koI doSa, kSati ke kAza hoya zake che, je koInA dhyAnamAM Ave te niHsaMkoca javAmAM niAta che. A viSayane anurUpa koI salAha sUcanA ke mArgadarzana hoya to te paNa jagAvavA khAsa vinaMti che. navI AvRtimAM tene samucita upayoga karavAmAM AvI. bAra bhAvanAnA yathArtha abhyAsapUrvakanA ciMtanana vaDe sau potAnA jIvanamAM jJAnapUrvakano vairAgya prApta kare evI bhAvanA saha. subhASa jayaMtIlAla kSe divAnaparA, vAMkAnera - 363621 (saurASTra) Email : subhash. shethdyahoo.co.in Ph. : 02828-220968 Dt.: 03/08/2012 Jo (subA roDa)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ITI (bAra) ITI bhAvanA A viSaya praveza dvAdazAnuprekSAH bhaNitA sphuTaM jinAgamanusAreNa / yaH paThati zRNoti bhAvayati saH prAptanoti uttamaM saukhyaM / / artha : jinAgama anusAra kahevAmAM AvelI bArabhAvanAne je jIva bhaNaze, sAMbhaLaze, paThana-pAThana ane vAraMvAra ciMtavana karaze te uttama mokSasukhane prApta thaze. (svAmI*niyAnuprekSA : gAyA +] III 1 aniyabhAvanA ka rUparekhA che. 1. maMgaLAcaraNa ane prAstAvika 2. bhAvanA eTale zuM ? 3. bhAvanA ane ciMtAno taphAvata 1. bAra mAdhana nA nAma ane tenA ciMtavahanA kramanuM tArkikapaNuM pa. vairAgya eTale zuM ? 6, jJAnapUrvakano vairAgya eTale zuM ? 7. bAra bhAvanA e jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananI kaI rIte ? 8. bAra bhAvanAnA abhyAsanuM sAmAnya phaLa 1, AtmahitanI preraNA ane purUSArtha pUro pADe che. 2 . 2. pratikULa prasaMge samAdhAna karAve che. 3. citane sthira karAve che, 4. mohane maMda kare che. 3. saMsArabhAvanA pa, viSaya-kaMkAyadA jhene utAre che, 6. vipattimAM darya ane saMpatimAM namratA pradAna karAve che. che. mRtyunA banne dUra bhagAve che. 8. puNyanI prApti karAve che. 9. upasaMhAra 12. ame mAnI A. 2. acAraNAmAvajI 11bodhidubhAvanA 10. lokabhAvanA 9. hirAbhAvanA 3. ekAbhAvanA pa, avavabhAvanA 6, azucibhAvanA che, khAsavabhAvanA 8, saMvarabhAva
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryazrI kuMdakuMdakRta bA2bhAvanAmAM viSayapraveza kaOMvatuM maMajLAcA (chaMda-AryA) natvA sarvasiddhAn dhyAnottamakSapitadIrghasaMsArAn / daza daza dvau dvau ca jinAn daza - dvAnuprekSANi vakSye / / adhuvamazaraNamekatvamanya-saMsAro-lokamazucitvam / Asava - saMva6 - nirnara - voghati nintanIyam | bhAvArtha : sarve siddha bhagavaMto ano cauvIseya jinone namaskAra karIne uttama dhyAnanA kAraNabhUta ane tethI dIdhuM saMsArano abhAva rAvanAra bArabhAvanAonuM svarUpa hUM chuM. 1. anityabhAvanA 2. azaraNabhAvanA 3. saMsArabhAvanA 4. ekatvabhAvanA 5, anyatvabhAvanA 6. azucibhAvanA 7, AsavabhAvanA 8, saMvarabhAvanA 9. nirjarAbhAvanA 10. lokabhAvanA 11, bodhidurlabhabhAvanA ane 1ra. dharmabhAvanA e bArabhAvanAo jJAna sahitanA vairAgyanuM kAraNa hovAthI tenuM ciMtavana haMmezA karavuM joie. (bArasAyuvekaMI : maMgalAcaraNa ; gAthA 1,2)
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya praveza maMgalAcaraNa (dohA) vandu zrI arahaMtapada, vItarAga vijJAna / varagUM bAraha-bhAvanA, jagajIvana-hita jAna / / sAmAnyapaNe vairAgyanA prasaMgo rojeroja jovA maLe che. paraMtu Avo vairAgya jJAna vinAno hovAthI Atmahita mATe upayogI banI zakato nathI. vastasvarUpanI sAcI samajaNa vinAno Avo vairAgya dUdhdhanA potA UbharA jevo kSaNikapaNa hoya che. Atmahita mATe kAryakArI ane kAyamI hoya tevo vairAgya jJAnapUrvakano hoya te jarUrI che. jJAnapUrvakano vairAgya bAra bhAvanAnA ciMtavanathI ja prApta thAya che. ha NLITY kathAnuyoganA zAstromAM tIrthakara, cakravartI jevA mahApuraznonA jIvana dvArA saMsAranI anityatA, arazaraNatA, asAratA vagere darzAvI saMsAra pratyeno vairAgya utpanna karAvavAmAM Ave che. A kAraNe kathAnuyoganA zAstronuM kendrabiMdu ja bAra bhAvanA hoya che. bAra bhAvanA saMbaMdhI svataMtra graMtha paNa jovA maLe che.temAM AcAryazrI kuMdakuMdakA bArasa aNaghekhA ane munivara zrI kArtikeyasvAmIkRta phAtiyAnuprekSA mukhya che. lagabhaga dareka jaina kavie bAra bhAvanAnuM kAvya racela jaNAya che. AvA ekaso jeTalAM kAvyo jovA maLe che. Thibility zALajI 29 %) (69) GAN) bhAvArtha: zrI arihaMta bhagavAna ane temanA dvArA prarUpita vItarAga vijJAnane vaMdana karIne jagatanA bhavya jIvonA hitanuM kAraNa evI bAra bhAvanAnuM varNana karavAmAM Ave che. (maMgatarAyakRta bArahabhAvanAno maMgalAcaraNano chaMda : 1) jagatanAM bhavya jIvonuM hita mokSamArgamAM che. A mokSamArganI prApti mATe jJAna ane vairAgya kAryakArI che. mokSamArganI zarUAtathI laIne mokSa sughInA pAramArthika paMthamAM jJAnapUrvakano vairAgya jarUrI hoya che. jJAnapUrvakanI vairAgyanuM ekamAtra kAraNa bAra bhAvanA che. tethI A bAra bhAvanAnuM varNana karavAmAM Ave che. tIrthaMkara bhagavAna gRhasthadazAmAM hoya tyAre paNa bAra bhAvanAnuM ciMtavana karatA hoya che. temAMya rAtre sUtI vakhate bAra bhAvanAnuM ciMtavana avazyakare che. bAra bhAvanAnA ciMtavanathI utpanna thayela prabaLa vairAgyanA pariNAme tIrthakara bhagavAna gRhasthAzAno tyAga karIne munidazA aMgIkAra kare che. A samaye temanA vairAgyanI anumodanA karavA laukAMtika devo Ave che. ane laukAMtika devo te anumodanA paNa bAra bhAvanA bhiAvIne ja kare che. ApaNA moTA bhAganA mumukSuo koI ne koI bAra bhAvanAno pATha niyamita karatAM hoya che. keTalAMka viSayapraverA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ mumukSuone koI ne koI bAra bhAvanAnuM kAvya kaMThastha abhilASA gharAvI bhaNavAmAM ja racyo pacyo rahe che. paNa hoya che. koI rogI rogane maTADavAnI IcchA rAkhI tenA mATeno ja upAya vicAryA kare che. A badhI eka prakAranI ciMtA A bhAvanA eTale zuM? te ApaNe sau prathama jaNIe. che, bhAvanA nathI. che. sAmA bhAvanA eTale zuM ? bAra bhAvanAnA ciMtavananAM kAraNe zarIrAdi saMyogonuM anityapaNuM, azaraNapaNuM, asArapaNuM vagere jANIne tenA pratye dhRNA, napharata, tirarakAra ke dveSa thavo Atmahita saMbaMthI pAramArthika te paNa bhAvanA nathI, kema ke, sAcI bAbatanI vAraMvAra vicAraNA bhAvanA rAga ke dveSarUpa hotI nathI. karavI tene bhAvanA kahe che. zarIrAdi saMyogone potAnAthI atyaMta A bhAvanAmAM AtmahitanI bhinna jANI tema ja tenA kAraNe potAnuM abhilASA, kAmanA ke lAgaNIpUrvaka bhiluM-bUruM nathI tema mAnI temanA je te bAbatanI vAraMvAra pheravaNI, pratyeno vairAgya e ja bhAvanA che. anuzIlana ke ciMtavana hovAthI tene anuprekSA paNa kahe che. - sAcI bhAvanA AtmAne kalyANakArI hoya che. AtmAne anuprekSA bhAvanA e ciMtavana kalyANakArI na hoya te koI bhAvanA nathI paNa ciMtA ja svarUpa hovAthI te jJAnAtmaka che ane dhyAnAtmaka nathI. che. ciMtAne citA samAna kahI che. pitA to nirjIva topaNa te dhyAnanuM prAraMbhika svarUpa che. je viSayanI ci, maDadAne bALe che. paNa ciMtA to sajIva AtmAne ja prayojana, jijJAsA, jarUrIyAta, laganI ke IcchA hoya bALe che, kahyuM paNa che draDha tenuM vAraMvAra ciMtavana thayA kare che. jeTalI IcachA prabaLa cintA cetana ko dahe, citA dahe nirjIva / hoya teTaluM ciMtavana paNa UMDu hoya che. A ciMtavana potAnI Icchita bAbatane oLakhIne temAM rithara rahI A bhAvanA ane ciMtAno taphAvata zaketyAre te dhyAna banI jAya che. A rIte gharmadhyAnano AghAra paNa A prakAranI ciMtavanarUpa bhAvanA ja che. jhANovaramevi muNI NiccamaNiccAibhAvaNAparammo / ahIM Atmahita saMbaMdhI pAramArthika bAbatanuM ho samAviyAvaro. dharmenauo no pavuiM || ciMtavana ja bhAvanA keanuprekSA samajavI. saMsAra saMbaMdhI laukika bAbatanuM ciMtavana e koI bhAvanA nathI paNa bhAvArtha: he bhavya! jo tAre dharmadhyAna dhAraNa karavuM hoya eka prakAranI ciMtA ja che. koI vepArI paisA kamAvAnuM to sAMsArika bAbatonuM sAdhAraNa ciMtavanarUpa ciMtA choDI prayojana rAkhI teno ja upAya vicAryA kare che. koI cittane svAdhIna banAvanArI anityAdi zubha khelADI ramatamAM jIta meLavavAnuM lakSa rAkhI temAM ja pravRtta bhAvanAonuM satata citavana karavuM joie. rahe che. koI vidyArthI parIkSAmAM prathama naMbare pAsa thavAnI (samAgasutam 30. anuprekSAsUtra : gAthA 1) jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhiAvanA ane ciMtA e banne vicAraNA badale nijalokamAM nivAsa pAme to lokanA ke ciMtavanano ja prakAra che. topaNa bannemAM agrabhAgamAM zAzvata sukhanI siddhadazAne mULabhUta taphAvata che. bhAvanA e cittane prApta thAya che. A jagatamAM manuSyajIvana svAdhIna banAvanAra zubha ciMtavana che ane ane temAMya Atmahitane sAnukULa saMyogo ciMtA e cittane parAghIna rAkhanAra azubha maLavA durlabha che. topaNa te anekavAra prApta ciMtavana che. manuSya koI ne koI bAbatanuM karI cUkyo che. paraMtu AvA durlabha saMyogono ciMtavana kAyama mATe karato ja hoya che. sadupayoga karIne samyakatvarUpI bodhi ejya paraMtu te ciMtavana moTA bhAge ciMtA ja hoya vAra prApta karI na hovAthI te durlabhamAM paNa che, paNa ApaNI viSayabhUta bhAvanA hotI durlabha che. samyakatvarUpI bodhine kAraNe prApta nathI. ciMtA choDI bhAvanA bhiAvavA mATe thato gharma ane tenI ArAdhanAthI vagara bhAvanA ane ciMtA vacceno taphAvata jANavo jarUrI che. mAMgye saghaLAM prakAranA sukhanI ApameLe prApti thAya che. bhAvanA ane ciMtAno mukhya taphAvata nIce mujaba che. bAreya prakAranI bhAvanA A gharmane mATe ja hoya che. 1 Atmahita saMbaMdhI pAramArthika ciMtavana ja bArabhAvanAnuM A prakAranuM ciMtavana cittane svAdhIna bhAvanA che. te sivAyanuM saMsAra saMbaMdhI laukika ciMtavana banAvanArUM hovAthI zubha che. e ciMtA che. ciMtAnI ciMtavanaprakriyAmAM saMsAra saMbaMdhI Adhira. bhAvanA anityAdi bAra prakAranI che. ciMtA vyAdhi-upAdhi mukhyapaNe hoya che, tethI te viSaya-kaSAya, vepAra-dhaMdhA vagerene lagatI aneka bArabhAvanAnA ciMtavanathI viddhaprakAranuM che. te cittane prakAranI che. parAdhIna rAkhanArUM hovAthI azubha che. 3 bhAvanAnI ciMtavanaprakriyAmAM saMsAranI 4. bhiAvanA saMbaMdhI ciMtavanathI vastusvarUpanI anityatA, azaraNatA, asAratA ane tenAthI viruddha sAcI samajaNa thAya che, tethI te AtmAnA jJAnanuM kAraNa che. ciMtA saMbaMdhI ciMtavana vasturasvarUpanI aNazuddhAtmasvarUpanI nityatA, zaraNatA ane sArabhUtatA samajaNanA kAraNe hoya che ane tenAthI aNasamajaNa hoya che. potAno AtmA janma-maraNa, sukha-du:kha vagere vadhu daMta thAya che. tethI te AtmAnA ajJAnanuM kAraNa che. dareka prasaMgamAM koInA paNa sAtha ke sahAya vinAno hovAthI ekalo ja hoya che. AtmAnuM ekatvasvarUpa 5. bArabhAvanAnuM ciMtavana vastu svarUpanI sAcI samajaNapUrvaka saMsAra pratyenA vairAgyanuM kAraNa che. ciMtA zarIrAdinoDarma, jJAnAvaraNIyAdi dravyakarma ane rAgAdi | saMsAranA paribhramaNanuM kAraNa che. bhiAvakarmathI bhinna ke anya hoya che. zarIrAdi saMyogo ane rAgAdi saMyogIbhAva atyaMta azuci che ane temAM 6. bAra bhAvanA saMbaMdhI ciMtavana saMsAranA abhAvanA kAraNarUpa gharma-zukladhyAnanuM sAghana che. ciMtA birAjamAna zuddhAtmA parama zuci che. mithyAtva, kaSAya saMbaMghI ciMtavana saMsAranI vRddhinA kAraNarUpa ArtajevA AsavabhAva heya che ane tenAthI viruddha saMvara raudradhyAnanuM sAdhana che. nirjarAmAgha upAdeya che. potAnA zuddhAtmasvarUpI nijalokanI oLakhANanA abhAve A jIva cauda 7, bhAvanAnA kAraNe jIvane zAMti ane samAdhi na hoya che. ciMtAnA kAraNe jIvane azAMti ane upAdhi brahmAMDarUpa paralokamAM paribhramaNa karato rahe che. paralokanA hoya che. viSayapraveza
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. bhiAvanAnuM phaLa mokSa ane tenuM sukha che. ciMtAnuM bAra bhAvanAnA nAma phaLa saMsAra ane tenAM du:kho che. ane tenA 9. uparokta kAraNosara bhAvanA saMbaMghI ciMtavana ciMtavananA kramanuM tArkikapaNuM upAdeya eTale ke grAhya che ane ciMtA saMbaMdhI ciMtavana heya eTale ke tyAjya che. (anurupa) - bhAvanA ane ciMtA saMbaMdhI uparokta taphAvatane 3chuvAzara vaiva, mava evameva | saMkSepamAM nIcenA koThA anusAra darzAvI zakAya che. anyattvamazucitvaM ca, tathaivAsavasaMvarau / / nirjarA ca tathA loko, bodhidurlabhadharmatA / dvAdazaitA anuprekSA, bhASito jinapuMgave: / / - ", huM 1 - = 9 che = A : . Re en, = 6 6. ( vApara . 5 e & LIFE = 6 bhAvArtha : , zAhula, 2, azaraNa, 3. saMsAra, 4. ekatva, 6, anyatva, 6, azucitva tevI ja rIte 6. Asava 8. saMvara, 9. nirjarA, 10. loka. 11, bodhidurlabha ane rU. dharma e bAra anuprekSAo jinendra bhagavAna dvArA kahevAmAM AvI che. bhAvanA ciMtA (padmanaMdIpaMcaviMzati adhyAya 6, zloka 43, 444) 1. Atmahita 1. saMsAra saMbaMdhI laukika jinendra bhagavAna dvArA prarUpita uparokta bAra saMbaMghI pAramArthika vicAraNA che. bhAvanAonuM ciMtavana gharmadhyAna arthe kartavya che. vicAraNA che. tIrthakaro dvArA paNa bhAvavAmAM AvatI A bAra 2. bAra prakAranI che. ra. aneka prakAranI che. bhAvanAo bhavya jIvo mATe jJAnapUrvakanA vairAgyanI 3. cittane svAdhIna 3. cittane parAdhIna banAvanAra zubha che. rAkhanAra azubha che. | utpAdaka che. temAM prathama cha bhAvanAo mukhyapaNe 4. AtmAnA jJAnanuM kAraNa 4. AtmAnA ajJAnanuM vairAkhyotpAdaka che ane gauNapaNe tattvajJAnaparaka che. ane kAraNa che. bAkInI 9 bhAvanAo mukhyapaNe tattvajJAnaparaka ane pratye nipUrvakanI 5. saMsAranI paribhramaNanuM gauNapaNe vairAgyotpAdaka che. | vairAgyanuM kAraNa che. kAraNa che. 6. saMsAranA abhAvanA 6. saMsAranI vRddhinA jema sUkI jamInamAM bIja vavAtuM nathI. ane kAraNarUpa gharma-zukala kAraNarUpa Arta-rau| vAvavAmAM Ave to te phaLatuM nathI ane niSphaLa nIvaDe dhyAnanuM sAghana che. dhyAnanuM sAghana che. | che, tema vairAgya vaDe bhIMjAyelA hadaya vagara tattvajJAnano 7. jIvanI zAMti ane 7, jIvanI azAMti ane koI siddhAMta samajI zakAto nathI ane samajavAno samAdhinuM kAraNa che. upAdhinuM kAraNa che. prayatna niSphaLa ja nIvaDe che. tethI sau prathama 8. phaLa mokSa ane tenuM sukha 8. phaLa saMsAra ane tenAM vairAgyotpAdaka cha bhAvanAo pachI bAkInI cha | du:kho che. 9. uparokta dareka kAraNo- 9. uparokta dareka kAraNo-|| tattvajJAnaparaka bhAvanAo levAmAM AvI che. sara upAdeya che. sara heya che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvane jJAnapUrvakanA vairAgyanA kAraNabhUta je koI bhAvanAnA AghAre ja pote parathI pAcho vaLI sva tarapha bAbato che te A bAra bhAvanAomAM AvI jAya che. A AvI zake che. bAra bhAvanA uparAMta bIjI koI evI bAbata nathI ke je jJAna sahitanA vairAgyanuM kAraNa hoya. tethI jinendra 6. saMsAranA anityAdi saghaLAM saMyogo ane bhagavAne kahelI A bhAvanAo bAra ja jANavI. saMyogIbhAvonuM mULa kAraNa zarIra pratyenuM lakSa che. saMsArI jIva zarIramAM ja ekatva-mamatva gharAvI zarIranI saMbhALa uttama kSamAdi gharmanA daza lakSaNomAM tenA kramanuM ane tenA zRMgAramAM potAnuM jIvana vyartha gumAve che. tArkiDapaNuM ke mahattva nathI, paraMtu bAra bhAvanAmAM tenA paNa jagatamAM A zarIra jevo apavitra padArtha bIjo kamanuM tArkikapaNuM ane mahattva che, te A prakAre draDha koI nathI tema darzAvatI chaThThI azucibhAvanA che. 1. saMsArI jIva zarIrAdi saMyogI padArthone nitya A cha bhAvanAo zarIrAdi saMyogI padArthonuM anityapaNuM. mAnI tenI pAchaLa khuvAra thAya che. tethI A azaraNapaNuM. asArapaNuM. ekalApaNuM. bhinnapaNuM ane azucipaNuM padArthonuM anityapaNuM darzAvI saMsAra pratyeno vairAgya batAvI tenA pratyeno vairAgya upanna kAvanArI che. mukhyatve A utpanna karavA mATe sau prathama anityabhAvanA vairAgTayopAdaka cha bhAvanAo pachI tacvajJAnapIka bIjI cha kahevAmAM Ave che. bhAvanAo che. 2. je anitya hoya te pote ja azaraNa hoI bIjA | che. tatvajJAnaparaka bhAvanAomAM sau prathama ane koIne zaraNabhUta thaI zake nahi. tethI azaraNabhUta sAtamA kramanI AsravabhAvanA che. jIvanA ajJAnamaya saMyogI padArthomAM potAnuM zaraNa zoghavuM vyartha che te moha-rAga-dveSarUpa pariNAmane kAraNe paulikakarmonuM samajAvanArI bIjI azaraNabhAvanA che. AvavuM bane che ane tenA kAraNe saMsAra ane tenA 3. saMsAra ane sAMsArika saMyogo anitya ane du:kho hoya che te batAvanArI AmravabhAvanA che. azaraNa hovA chatAM ajJAnI jIva tene sArabhUta samajI 8. Asavano viroghI saMvara che. jIvanA vItarAgI temAM potAnuM sukha zoghavAnI mathAmaNa kare che. saghaLo bhAvanA kAraNe karmonuM AvavuM aTake te saMvara che, te saMsAra asAra ane du:khamaya che tema darzAvatI trIjI darzAvatI AThamI saMvarabhAvanA che. saMsArAbhAvanA saMsAra pratyenA vairAgyanuM sabaLa kAraNa banI rahe che. 9. AtmAnA vItarAgI bhAvanI vRddhi thaI karmonuM jhaDavuM bane te nirjarA che. AtmAnA udhamapUrvaka thatI. 4. je anitya, azaraNa ane asAra hoya te potAnAM avipAka nirjarAthI mokSamArgamAM AgaLa vaghAya che te koI sAthI ke sahAyaka banI zake nahi. tethI saMsAramAM pote samajAvatI navamI nirjarAbhAvanA che. ekalo ja che te darzAvatI cothI ekatvabhAvanA che. 10. tattvonI yathArtha oLakhANa vagara saMsArI jIva 5. zarIrAdi saMyogI padArthonI vacce pote ekalo lokamAM brimaNa pAmI aneka prakAranA du:kho bhogave che ja hovAthI tenAthI atyaMta bhinna che te darzAvatI pAMcamI paNa vastusvarUpanI sAcI samajaNa kare to A paribhramaNa anyatvabhAvanA che. ekaQthI viruddha anyatva viSacapraverA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTakI lokANe nivAsa pAme che ema darzAvatI dazamI mokSamArganA pAramArthika paMthamAM praveza pAmI zakAto nathI. lokabhAvanA che. vAstavamAM vairAgya vinA AtmahitanuM koI sAghana ja saMbhavatuM nathI. paraMtu A vairAgya jJAnapUrvakano hoya to 11. A jagatamAM eka samyaktvasvarUpa bodhi vinA ja te kAryakArI bane che. bIjI badhI bAbato aneka vAra prApta thaI che. tethI te sulabha che. durlabha gaNAtA manuSyajIvananI sAcI durlabhatA - jJAnapUrvakano vairAgya utpanna thavo te eka mahAna temAM durlabha evI bodhinI prAptinI yogyatAnA kAraNe upalabdhi che, je vairAgya jJAnapUrvakano na hoya te badaghA che tethI AvI bodhi mATeno ja puruSArtha karavo tevI du:khapUrvakano ke mohapUrvakano hoya che. sAMsArika preraNA ApatI agiyAramI bodhidarlabhabhAvanA che. pratikULatAjanya du:khanA kAraNe utpanna thato saMsAra pratyeno vairAgya e du:khapUrvakano vairAgya che. rAjakumAra 1ra. samyaphaqsvarUpa boghipradAna karanAro ekamAtra siddhArtha nagarahyaryA mATe nIkaLyA tyAre temaNe roga, vItarAgI jaina gharma che. tethI A gharmane ja aMgIkAra karavo daridratA, vRddhAvasthA ane mRtyu e cAra bAbato joIne ane te ja saghaLA prakAre AtmAnuM hita karanAra che tema ekadama vairAgya Avyo ane teo buddhadeva banyAM. te darzAvanArI bAramI ane aMtima gharmabhAvanA che. paNa eka du:khapUrvakanA vairAgyano ja prakAra che. uparokta rIte anityathI mAMDIne gharma sughInI sAMsArika sAghana-saMpanna zikSita yuvAna paNa kyAreka bhAvanAonuM kramika ciMtavananuM tArkiDapaNuM samajAya vairAgya pAmI munidIkSA aMgIkAra kare che. AtmajJAnathI tevuM che. ajANa yuvAnano Avo vairAgya mohapUrvakano hoya che. te samaye tene dIkSA levAthI judAM-judAM gAmamAM pharavAnuM jJAnapUrvakanA vairAgyanI jAtI A bAra bhAvanAne mAnavAmAM Ave thaze. sArAM sArAM bhojana maLaze. samAjano satkAra che. ApaNe vairAgya ane tenI AvazyaktA viSe vicArIe. sAMpaDaze. pUjyapaNuM prApta thaze. narakAdi durgatithI bacI zakAze ane ekaMdare AtmAnuM kalyANa thaze. bhale, thoDAM kaSTa sahevAM paDaze paNa teno lAbha moTo thaze. AvA vairAgya eTale zuM? prakArano abhiprAya hoya ane vastusvarUpanI sAcI samajaNa na hoya to tevo vairAgya mohapUrvakano ja saMsAra ane sAMsArika saMyogo pratyenI upekSA kahevAya. potAnA zuddha svarUpanI samajaNa vinA bahAranA ke udAsInatAne vairAgya kahe che. veSa ke kiyAthI ja potAne lAbha mAnavo te moha ja che. saMsAranA sAnukULa saMyogomAM paNa sukha na bhiAre tyAre ghaNAM loko paraMparAgata paryuSaNanA prasaMge pratikamaNAdi tenA pratyenI upekSA ke udAsInatA Ave jene saMsAra jyiA kare che. paNa tenAthI potAnuM zuM kalyANa che ? tenI pratyeno vairAgya kahe che. saMsAra pratyeno vairAgya hoya tene samajaNa na hoya ane rUDhigata vairAgya ANI kriyA kare saghaLo saMsAra du:khano ja dariyo bhAro che. tethI to te paNa mohapUrvakano ja vairAgya che. saMsArano kharekharo trAsa ane thAka bhAse che. A asAra - jJAnapUrvakano vairAgya e ja sAco vairAgya che. te ja saMsArathI basa thAo, A saMsAra na ja khape tevI bhAvanA | zAzvata sukhanuM sau prathama sopAna che. teja bhavATavImAMthI rahyA kare che. saMsAra pratyenA AvA vairAgya vinA bahAra kADhanAra bhomiyo che. Avo vairAgya ja abhiya che. 12 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA IPE :
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sivAyanA sAMsArika sarva sthAno miyAvaha che. jJAnapUrvakanAM vairAgyanuM amayapaNuM darzAvatA mitRhari kaheche je (sAI vivikaDIna) mone rogamaya e yukhiyuM, vile yupAmaya / mAne vecAya ne ripunaya, je sakhyA thayuM || zAstra vAmayaM muLe athamayaM, gaye dhRtAMtADmayaM / vastu mayAzvita muvi, bRLAM vairAgyamevAmaya / / sarva bhAvArtha : bhogamAM rogano bhaya che. kuLane paDavAno bhaya che. layamAM rAnano bhaya che. mAnAM cInatAnAM bhaya che; baLamAM zatruno bhaya che; rUpamAM strIne bhaya che; zAstramAM vAdano bhaya che. guNamAM khaLano bhaya che. kAyA upara kALano bhaya che; ema sarva vastu bhayavALI che. mAtra eka vairAgya ja abhaya che. (harikRta nItizatakamAMthI bhayaMkara akasmAto, kudaratI Apatio jevA keTalAMya prasaMgo ghaNI vAra bane che ke jyAre kora hRdayanA puruSanuM paNa kALaju kaMpI UThe che ane tene saMsAra pratyeno vairAgya maLe che. svajananA Akasmika avasAnathI paNa vairAgya Ave che.Avo vairAgya samajaNa vinAno hoya tyAre teasthAyI ane jera hoya che. tethI te AtmatimAM upayogI thaI zakto zake che. samajaNapUrvakano Avo vairAgya te ja jJAnapUrvakano vairAgya che. jJAnapUrvakano vairAgya eTale zuM ? Ana sahitano vairAgya hoya tyAre Ana A mahinAnA mokSamArgane oLakhI temAM jIvane praveza karAvI AgaLa vadhAre che. AvA samaye vairAgya e jJAnane sAcI samajaNanA kAraNe utpanna thatA vairAgyane jJAnapUrvakano vairAgya kahaeN che. jJAnapUrvakano vairAgya AtmatinA mArgamAM AgaLa vadhavA mATenuM baLa pUruM sthAyI ane ituM hoya che. pADe che ane jJAnane bIje kyAMya sAvA deto nathI. tethI Avo jJAnapUrvakano vairAgya ja A mahita mATe Avazyaka hoya che. nathI, samajaNapUrvakano vairAgya ja sthAyI ane majabUta hoya che. tethI te AtmatimAM upayogI che thaI viSayapraveza sAmAnyapaNe saMsAramAM vairAgyanA prasaMgo savAranavAra banatAM hoya che. TI.vI. ke vartamAnapatromAM paNa vairAgyanA samAcAro jovA maLe che. potAnA priya svajanano viyoga paNa vairAgyanuM kAraNa hoya che. AvA badhAM vairAgyanA prasaMgo samajaNa vinAnA hoya tyAre dUdhanA UbharA jevA polA ane kSaNika hoya che. AvA prakArano smazAna vairAgya AgatimATe upayogI thaI zakto nathI. Atmahita mATe upayogI hoya tevA majabUta ane sthAyI hairAgya mATe yathArtha mAnavI AvazyaktA hoya che. Ana sahitanuM jIvana niyamathI vairAgyamaya ja hoya che. yathArtha jJAna hoya tyAM vairAgya sahajapaNe hoya che. jJAna vagarano vairAgya te kharekhara vairAgya ja nathI paNa eka prakArano vAyelo kamAya che. paraMtu yathArtha jJAna na hovAnA kAraNe jIva potAnA kaSAyane oLakhI zakto nathI ane rUMghAyelA kaSAyane ja vairAgya mAnI lye che. AtmahitanA pAramArthika paMthamAM jJAnapUrvakanA vairAgya vinA eka nuMya AgaLa vadhI zakAtuM nathI. pAramArthika mokSano mArga e saMsAranA baMdha mArgathI taddana viparIta ane viroghI che. tethI jyAM sughI saMsAra pratyeno vairAgya na Ave tyAM sudhI mokSanA pAramArthika paMthamAM bilakula praveza nathI. pAramArthika paMthanA prAraMbhathI 13
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNatA sughI jJAnapUrvakano vairAgya je kAryakArI che. A hovAthI te saMsAra pratyenI Asakti saMsAranuM baMghana jJAnapUrvakano vairAgya ja Atmahita mATenI yogyatA ke vaghAranAro hoya che. tethI jJAnapUrvakanA vairAgya mATe pAtratA bane che. tenA kAraNe ja AtmArthIpaNuM, samyatva, anityAdi bAra bAbatonI sAcI samajaNa ja kAryakArI munidazA vagere hoya che, AbhAnA mokSamArgano rakSaka che. anityAdi bAra bAbatonI sAcI samajaNa bAra ane bhomiyo Avo jJAnapUrvakano vairAgya ja hoya che. bhAvanAnAM yathArtha abhyAsathI ja Ave che. A bAra tethI Atmahita mATe A jJAnapUrvakanA vairAgyanI bhAvanAnAM yathArtha abhyAsapUrvakanA ciMtavanathI ja AvazyaktA anivArya che. AvA jJAnapUrvakanA saMsAra pratyeno vAstavika ane kAyamI vairAgya utpanna vairAgyanI jananI bAra prakAranI bhAvanA che. thAya che, jene jJAnapUrvakano vairAgya kahe che. jJAnapUrvakanI vairAgya mATe A sivAya anya koI upAya nathI. tethI bAra bhAvanA ja jJAnapUrvakanA bAra bhAvanA e jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananI che. vairAyanI jALI kaI rIte ? jagatamAM vairAgyane utpanna karAvanArI bAbato ghaNI klanI eTale ke mAtA. mAtA jema bALakane hoya che. Dagale ne pagale vairAgyanA kAraNabhUta prasaMgono janma Ape che, tenuM pAlanapoSaNa kare che. tema panAro paDe che. paNa temAM koI jJAna eTale ke bAra bhAvanA paNa jJAnapUrvakanA vairAgyane utpanna vasusvarUpanI sAcI samajaNa saMkaLAyelI hotI nathI. karI tenuM rakSaNa ane vRddhi kare che. tethI bAra varadu vasvarUpanI sAcI samajaNa karAvanArA jJAnapUrvakanA vairAgyanI utpAdaka A bAra bhAvanA ja che. bhAvanAne jJAnapUrvakanA vairAgyanI je te bhAvanAnA varNana samaye te kaI rIte klanI mAnavAmAM Ave che. tatvajJAnanI eTale ke vastunA prayojanabUita A jIvane saMsAra pratyenI Asakti svarUpanI samajaNa ApanAra che ? ane kaI anAdithI che. saMsAra pratyenI AsakitanA rIta vairAgyanuM kAraNa che? tenI carcA karavAmAM abhAvane saMsAra pratyeno vairAgya kahe che. Avaze. tethI tenI carcA ahIM karavAmAM saMsAra pratyenI AsaktinuM eka mAtra AvatI nathI. phAraNa anityAdi bAra bhAvanA saMbaMdhI jJAnasaMhitAnA vaizaya tarapha jIvanane vALatI ane utpanna bAra bAbatonI aNasamajaNa che ane thayelA vairAgTayane TakAvIne vadhAratI bAra bhAvanAonuM kramazaH tenI sAcI samajaNathI ja saMsAra pratyeno sAco vairAgya varNana karavAmAM Avaze. te agAu bArabhAvanAnA abhyAsanuM sAmAnya hoya che. pAramArthika mokSamArga ke tattvajJAna saMbaMdhI phaLa jaNAvavAmAM Ave che. vastusvarUpanI saghaLI samajaNa A anityAdI bAra | bAbatomAM samAveza pAme che. vaLI A anityAdi bANa lAvavAnA abhyAsanuM bAra bAbatonuM sAcI samajaNapUrvakanuM ciMtavana ja anuprekSA ke bhAvanA kahevAya che ke je saMsAra pratyenA jJAnapUrvakanA vairAgyanuM kAraNa hoya che. A anityAdi (AryA) kiM pralapitena bahUnA, ye siddhA naravarA gate kAle / bAra pAramArthika bAbato sivAyanI bAkInI sAMsArika bAbatonuM ciMtavana saMsAra saMbaMdhI ciMtAno ja prakAra setsyanti yeDapi bhavikAH, tajjAnIhi tasya mAhAtmyam || 14 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha : vizeSa vistArathI zuM lAbha ? bhUtakALamAM je mahApuruSo siddha thayA che. ane je bhavya puruSo bhaviSyamAM siddha thaze te badhuMya A bAra bhAvanAnuM ja mAhAtmya jANavuM. (kuMdakuMdAcAryakRta bArasa aNuvekakhA : gAthA 90) mokSamArganA pAsAkika paMthamAM pravezathI mAMDIne pUrNatA sudhInuM saghaLuMya phaLa bAra mAvanAnA abhyAsa ane ciMtavanathI prApta thAya che. tethI je koi navo agAu siddha thayA che, tyAre thAya che ane have pachI thaze te A bAramApanAno ja mahimA jANavo. bAra bhAvanA paikI je te bhAvanAnuM vizeSa phaLa je te mApanAnA varNanamAM ApaNe joIzuM, ahiMyA khAya bhAvanAnA sAdhAraNa ke sAmAnya phaLano vicAra karavAmAM Ave che. bAra bhAvanAno sAdhu prakAre abhyAsa karIne tenA mAne samajIne hRdayagata karavAnuM phaLa alaukika ane aciMtya che. samyagdarzanathI mAMDIne siddhezA sughInI prApti tenAthI hoya che. jo ke, A phaLa tAMbA gALe maLatuM hovAthI dUrogAmI che. dUrogAmI uparAMta bAra mAvanAno abhyAsa karatAMnI sAthe turata ja maLatuM lkALa phaLa paNa aneka prakAranuM ane mahAna che. bAra mApanAnA abhyAsanA kAraNe utpanna thatA jJAna sahitanA vairAgyanA kAraNe A tatkALa phaLa hoya che. jeTalA aMze ane je prakAre jJAnasahitano vairAgya pragaTe teTalA aMze ane te prakAre A Dema hoya che. A phaLamAM AtmahitanI preraNA ane puruSArtha mukhya che. bAra bhAvanAnA abhyAsanA AvA phaLathI AtmatimAM AgaLa vadhelo jIva saMsAradazAnA viSayapraveza kAraNamRta ATheya prakAranAM karmono nAza karI ATha mahAguNo gharAvatI siddhadazAne prApta kare che. tethI ahIM aneka prakAranAM phaLa paikI ATha prakAranAM agatyanAM phaLanI ja carcA karavAmAM Ave che. 4 bAra bhiAvanAnA abhyiAsanA ATha prakAranA namUnArUpa tatkALa phaLa A pramANe che urdU. 1. AtsahitanI preraNA ane puruSArtha pUro pADe che. hI. 8. ra. 3. 4. 5. viSaya-kaSAyanA jherane uttAre che. 6. vipattimAM dhairya ane saMpattimAM namratA pradAna karAve che. pratikULa prasaMge samAdhAna karAve che. cittane sthira karAve che. mohane maMda kare che. mRtyunA maco dUra mAAve che. puNyanI prApti karAve che. 1. AtmahitanI preraNA ane puruSArtha pUNe pADe che. potAnA AtmAnA kalyANa mATe zuddhAtmasvarUpanI sAcI samajaNa dvArA zuddhAtmAnI prApti mATenuM protsAhana pUruM pADe tene AtmaaitanI preraNA kahe che.AtmatinA preraNA sAthe saMsAra pratyeno vairAgya hoya to potAno prayatna AtmaThita sAdhavA mATe pravarte te teno puSArtha che. bAra bhAvanAno abhyAsa AtmadiMtanI preraNA ane pusmArtha pUro pADe che. 15
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAtmAnI prAptirUpa AtmahitanuM kArya potAnA AtmahitanI bhAvanA gharAvanAra bhivya jIve bAra puSArthathI thatuM hovA chatAM tenA mATenI preraNAnI bhAvanAono abhyAsa ane ciMtavana vAraMvAra karavuM AvazyaktA hoya che. AtmahitanI preraNA mATe joIe.bAra bhAvanAnuM ciMtavana ja saMsAra pratye vairAgya zuddhAtmasvarUpanI sAcI samajaNa dvArA zuddhAtmAnI prApti lAvI moDhA mArganI ruci karAve che. A rIte te mAnuM protsAhana jarUrI che.bAra bhAvanAno abhyAsa AtmahitanA mokSamArganA pAramArthika paMtha mATe preraNA zuddhAtmasvarUpanI sAcI samajaNa pUrI pADI zuddhAtmAnI ane puruSArtha pUro pADI AtmahitanA mokSamArgamAM prApti mATe AbhahitanI preraNA ApanAro AgaLa vaghArI saMsAranA kAraNabhUta paulikakarmono che.AtmahitanA puruSArtha mATe AtmahitanI preraNApUrvaka kSaya karAve che. AcAryazrI padmanaMdInA zabdomAM draDha saMsArapratyeno vairAgya jarUrI che, je paNa bAra bhAvanAno (anurupa) abhyAsa pUro pADe che. dvAdazApi sadA cintyA, anuprekSA mahAtmamiH / bAra bhAvanAnA abhyAsathI AtmAnuM jJAna ane tadbhAvanA mavayeva, : kSayagarama // saMsAra pratyeno vairAgya e bannenI prApti che. bhAvArthaH mahApuruSoe niraMtara bAra bhAvanAnuM ciMtavanA bAra bhAvanAnA abhyAsathI dehAdisaMyogI sAMsArika karavuM joie. A ciMtavana ja AtmahitanI preraNA ane padArthonI anityatA, azaraNatA, asAratA vagere puruSArtha dvArA mokSamArgamAM AgaLa vadhArI karmanA kSayanuM samajAya che.ane tethI saMsAra pratyeno vairAgya utpanna thAya kAraNa thAya che. (padmanaMdIpaMcaviMzati adhyAya 6, zloka 42) che.ane tenI sAme asaMyogI zuddhAtmAnI nityatA, zaraNatA, sArAbhUtatA vagere paNa samajAya che. ane tethI || 2. pratiskULa prazaMao zUmAdhAna zuddhAtmAnI prApti mATenI ruci utpanna thAya che. A che. rIte bAra bhAvanAno abhyAsa zuddhAtmAnA svarUpanI sAcI samajaNa karAvI zuddhAtmAnI prApti mATenA pratikaLa saMyogane koI virogha ke roSa vinA Atmahita mATe protsAhita karI AtmahitanI preraNA svIkArIne sahana karI levAnA valaNane samAghAna Ape che, tema ja te preraNA sAthe saMsAra pratyeno vairAgya kahe che. bAra bhAvanAno abhyAsa pratikULa karAvI zaddhAtmAnI prApti mATenI mokSamArganI saMyogonA prasaMge samAghAna karAve che. AtmahitanI ruci utpanna karAvI, ci anusArano ISTa viyoga, aniSTa saMyoga, niSphaLatA jevA puruSArtha paNa pravartAve che. A prakAre bAra bhAvanAno pratikULa saMyogonA prasaMge hataprabha ane nirAza banI abhyAsa karanAro jIva saMsAra ane sAMsArika pravRttithI du:khI thaI javAya che. bAra bhAvanAno abhyAsa AvA pAcho vaLI zuddhAtmAnI prApti karAvatI mokSamArga ane saMyogone svIkArIne tene sahI levAnuM valaNa zIkhave mokSanI AtmahitanI pAramArthika pravRtti tarapha vaLe che. che. tethI te pratikULa saMyogonA prasaMge samAdhAna tethI bAra bhAvanAno abhyAsa AtmahitanI preraNA ane karAvanAra che. puruSArtha pUro pADanAro che. bAra bhAvanAnA abhyAsathI potAnA parama pavitra sArabhUta zuddhAtmAnI samajaNa thAya che. potAno zuddhAtmA jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAzvata ane zaraNabhUta che.te anaMtaguNothI ekatva ane bhAvArtha : pApa karma bAMdhatI vakhate sAvadhAnI na rAkhavAmAM parasaMyogothI anyatva gharAvanAro che. tethI potAno ane tenA udaya samaye ucATa karavAmAM Ave te zuM zuddhAtmA A parasaMyogothI taddana bhinna che. A saMyogo kAmanuM? tenA badale navA pApa karma bAMdhatI vakhate potAne sukha-du:khanuM kAraNa nathI paNa saMyogonA lo sAvadhAnI rAkhavI joie ane koi jUnA pApa karmanuM thato AtmAno rAgAdi saMyogIbhAva ja sukha-du:kharUpe phaLa Ave to te samaye samAdhAna rAkhI tene sahI levuM anubhavAya che. pratikULa saMyogo pApakarmanAM udayanA joie, bAra bhAvanAnA abhyAsathI AvI sAvadhAnI paripAkarUpe prApta thAya che, ane te AtmAne AdhIna ane samAdhAnavRti Ave che. nathI. vaLI te kSaNika ane vinAzI hoya che. tethI pratikULa (bahenazrInA vacanAmRta naM. 28 nA AdhAre ) saMyogone dUra karavAno upAyapharavAne badale asaMyogI zuddhAtmAnA Azraye saMyogIbhAvo ja utpanna na thAya tevo upAya karavo jarUrI che. potAnA puruSArthanI 3. cittane sthira jIve che. kathAnA kAraNe Avo upAya na thato hoya tyAM sudhI AvA saMyogone svIkArIne tene sahana karI levAmAM ja mananA saMge thatA Atma pariNAmonI atyaMta potAnI sajjanatA che. bAra bhAvanAnA abhyAsathI thatI asthiratAne cittanI caMcaLatA kahe che. bAra AvA prakAranI samajaNa pratikULa saMyogonA prasaMge bhAvanAno abhyAsa cittanI caMcaLatA maTADI samAghAna karAve che. tene sthira karAve che. A jagatamAM potAnI bhUlano bhogavaTo pote ja AtmAnA pariNAma satatapaNe eka sarakhA prakAre ke karavAno hoya che. pUrve pote ja pAparyA hatA ane tenA judA judA prakAre badalAyA kare che. AtmAnA pariNAmonI. phaLarUpe pratikULa saMyogonI prApti thAya to te bhogavI judA judA prakAre khUba ja jhaDapI parivartana pAmavAnI levAmAM ja potAnuM bhaluM hoya che. A jIva pApa karatI. prakriyAne tenI asthiratA kahe che. manuSyamAM vakhate pAcho vaLIne joto nathI ane pachI te ja pApanAM AtmapariNAmonI AvI asthiratA mananA saMge thatI udaya samaye duHkhI thAya che. A rIte du:khI thavAthI thatA hovAthI tene mananI asthiratA ke cittanI caMcaLatA kahe ArtadhyAnanAM azubha pariNAmathI navuM pApakarma baMghAya che. bAra bhAvanAno abhyAsa cittanI caMcaLatA maTADIne che, ane tenuM phaLa paNa bhaviSyamAM dakharUpa ja Ave che. tene sthira karavAmAM sahAyaka che. paraMtu jo bAra bhAvanAno abhyAsa ane ciMtavana hoya manuSyanuM mana eka samaya mATe paNa navaruM hotuM nathI. to AvA pratikULa prasaMgathI thatA duHkha ane tenA kAraNe para viSayomAM pravartatA A manane koI zaraNa ke AdhAra thatA navA pApakarmathI bacI zakAya che. mATe pApanA nahi hovAthI te haMmezAM asthira ja rahe che. paraviSayothI udayanA samaye samAghAna rAkhI navuM pApa karatI samaye pAchuM vaLI je mana potAnA svarUpanAM ciMtavanamAM sAvadhAna rahevuM jarUrI hoya che. kahyuM paNa che hRddha rokAya che te sthira bane che. bAra bhAvanAnAM abhyAsathI baMdha samaya jIva cetiye, jJAnapUrvakano vairAgya utpanna thAya che. vairAgyanA kAraNe paraviSayo pratye upekSA ane udAsInatA Ave udaya samaya zA ucATa ? che. ane jJAnanAM kAraNe potAnA svarUpano mahimAM Ave viSayapraveza 17.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. tethI te mana paraviSayothI pAchuM vaLI potAnA ane saMsAranuM paribhramaNa hoya che. tethI saghaLAM saMsAranuM svarUpanAM ciMtavanamAM rokAya che. tenA kAraNe mananI mULa kAraNa moha ja che. bAra bhAvanAno abhyAsa karavAthI sthiratA thAya che. moda maMda paDe che. sAMsArika pravRttithI paraviSayonuM pravartana hoya che. bAra bhAvanAnA abhyAsathI zarIrAdisaMyogI padArthonI tethI mana svAdhIna nahi rahevAthI asthira bane che, bAra anityatA, azaraNatA, asAratA, asahAyatA, bhAvanAnA abhyAsathI paraviSayonuM AkarSaNa TaLe che. anyatvatA, azucitA samajAya che. potAnA AtmAnuM ane paraviSayonI pravRtti maTe che. AtmahitanAM saMraphAro anataguNo sAthenuM ekatva ane parathI anyatvapaNuM keLavAya che. tethI mana paraviSayonI sAMsArika pravRttithI. pratibhAse che. parasaMyogone lIdhe utpanna thatA rAgAdi pAchuM vaLI AtmasvarUpanAM ciMtavananI pAramArthika AsavonI viparItatA ane svabhAvanA Azraye utpanna pravRttimAM pravarte che. tenA kAraNe mananI aritharatA maTIne thatA saMvara-nirjarAnI samarthatA samajAya che. mohanA kAraNe sthira thAya che. A rIte bAra bhAvanAno abhyAsa cittanI jIva saMpUrNa lokamAM rakhaDe che ane mohane maTADI te lokASTra caMcaLatA TALI tene rithara karAve che. AcArya zrI nivAsa kare che. AtmasvarUpanI sAcI samajaNarUpa bodhi pUjyapAdanA zabdomAM draDhaDha ja jagatamAM durlabha che. AvI bodhithI ja AtmAno gharma (anuSTrapa) thAya che. A prakAre bAra bhAvanAnA abhyAsanA pariNAme vidyAbhyAsa saMgare 3vazaM uite mana: | paramAM potApaNAnI mAnyatArUpamohanuM koI kAraNa rahetuM tad SAnarasaMgara., vatte 3vatigte A nathI ane tethI te avazya maMda paDe che. bhAvArthaH laukika avidyAnA abhyAsathI utpanna thayelA mohanA kAraNe thatI potAnA bhAvonI malinatA viSayAsaktanA saMskAronA kAraNe mana avaza thavAthI maTADavA mATe bAra bhAvanAno abhyAsa karavAno upadeza eTale ke svAdhIna nahi rahevAthI te vikSipta eTale ke ApatAM AcAryazrI zubhacaMdra kahe che draDha asthira thAya che. ane te ja mana bAra bhAvanAnA (anurupa) abhyAsathI utpanna thayela AtmajJAnanA saMskAronA kAraNe vinuM vitta mRzaM matya, mAvanA mAvazuddhaye | potAnI jAte ja svavaza eTale ke svAdhIna thavAthI te sthira yA: siddhAMtamahAtabe, devadeve: pratiSThita: // thAya che. (samAdhitaMtra : gAthA 37) bhAvArtha : he bhavya! devAdhideva zrI tIrthakara bhagavAna dvArA prarUpita siddhAMtonA prabaMdhamAM pratiSThita thayelI 1 4. mohane maMda kare che. A bAra bhAvanA che. tethI mohathI malina thayelAM tArA para sAthenA ekatva ke mamatvane moha kahe che. bhAvonI zuddhi mATe tArA cittamAM A bAra bhAvanAnuM saghaLAM saMsAranuM mULa kAraNa A moha ja che. ciMtavana kara. (jJAnArNava sarga : 2, zloka 15 ) bAra bhAvanAno abhyAsa mohane maMda kare che. 1 5. viSaya-4SAcanA jhene utA2e che. zarIrAdi parapadArthone potApaNe mAnavAnI ajJAnatA, brimaNA ke mUDhatA te moha che, mohanA kAraNe saMsArI jIvane sparzAda IndrayonA viSayanI rAgadveSAdi vikArI bhAvo thAya che. tenAthI karmabaMghana Asakti ane koghAde kaSAyonI pragaTatA hoya 18 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. A viSaya-kaSAya jIvanA zuddhasvarUpano ghAta uThe che. tethI Avo abhyAsa karanAra puruSanA hadayamAM karAvI tene AtmahaMtathI aLago 2khAvanAra kaSAyarUpI agni bUjhAi jAya che. paraMvaSayo pratyeno hovAthI te jherarUpa che. bAra bhAvanAno abhyAsa rAgabhAva TaLI jAya che. AvA viSaya-kaSAyanA jherane utAranAro che. (jJAnArNava : sarga 2 : kAdazAnuprekSAno upasaMhAra : zloka 2 ) saMsArI jIvane sparzAdi IndriyonA viSayomAM . vipattimAM vairya ane caMpatimAM sukhabuddhi hovAthI tene tenI Asakti hoya che. A namratA pradAna kare che. uparAMta parapadArtho pratyenA mohanA kAraNe kodAdi kaSAyonI pragaTatA paNa hoya che. A viSaya- kaSAya game tevA pratikULa prasaMganA samaye paNa zAMti AtmasvabhAvano ghAta karanAra hovAthI te eka prakAranuM ane ghIraja rAkhavI tene vipattimAM jhera che. viSaya-kaSAyanA jherane utAravA zairya ane sAnukULa samayamAM paNa mATe bAra bhAvanAno abhyAsa kAryakArI che. sAlasatA ane vinayane vaghAravo tene saMpattimAM namratA kahe che. bAra bAra bhAvanAno abhyAsa karavAthI IndriyaviSayomAM AtmAnuM sukha nathI. bhAvanAno abhyAsa vipattimAM dhairya tevI samajaNapUrvakano vairAgya utpanna ane saMpattimAM namratA pradAna thAya che. tethI viSayAsakti TaLe che. A karAvanAro che. bAra bhAvanAno abhyAsa mohane maMda pApanA udayathI utpanna thayela pADanAro che. mohanI maMdatA thatAM kaSAyo mukela paristhiti, apamAna, maMda paDe che. A rIte bAra bhAvanAno abhyAsa viSaya- avagaNanA, niSphaLatA jevA pratikULa saMyoganA prasaMga kaSAyane maMda karanAro eTale ke tenuM jhera utAranAro che. samaye paNa zAMti ane dhIraja jALavI rAkhavA te bAra bhAvanAno abhyAsa karavAthI paraviSayomAM vipattimAM dhairya che ane tethI vijhA puNyanA udayathI sukhabuddhi ane parapadArthonA moharUpa ajJAna TaLI jAya prApta aDhaLakaghana-daulata, mAna-sanmAna jevA sAnukULa che ane tethI paraviSayo pratyeno anurAga maTI jAya che | saMyoganA prasaMga samaye paNa bhalAI rAkhavI, sAlasatA ane kaSAyarUpI agni zAMta thAya che. tethI sAMsArika dAkhavavI, vinayane vaghAravo te saMpattimAM namratA che. viSaya-kaSAyanA jherane utAravA mATe bAra bhAvanAno bAra bhAvanAno abhyAsa vipattimAM vairya ane saMpattimAM abhyiAsa niraMtara karavo joIe tema pharamAvatA AcAryazrI namratA pradAna karAvanAro che. zubhacaMdra kahe che draDhadra agAu joI gayA te mujaba bAra bhAvanAno abhyAsa (AryA) pratikULa prasaMge samAdhAna karAvanAro che, je vipattimAM vidhyAtippAyAna: vimabhati rAgo vibhIyate vAttama | zairyanuM kAraNa bane che. tema ja te saMsAranA viSayaunmissti bodhadIpo hadi puMsAM bhAvanAbhyAsAt / / kaSAyanA kerane utAranAro che, je saMpattimAM namratAnuM kAraNa bhAvArtha: A bAra bhAvanAono niraMtara abhyAsa karavAthI bane che. bAra bhAvanAnA abhyiAsathI saMsAranI kSaNabhaMguratA, azaraNatA, asAratA samajAya che. pApaajJAnarUpI aMdhakAra vilaya pAmI jJAnarUpI prakAza khIlI puNyanA udayathI prApta pratikULa-anukULa saMyogo e viSacapraverA 12
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI cIja nathI. ane AtmAne AdhIna paNa nathI. sAthe ekatva buddha gharAvatA ajJAnIne zarIranA AvA saMyogo AtmAnA du:kha kesukhanuM kAraNa nathI paNa viyogarUpa maraNa poSAtuM nathI. tethI tene te saMyogone lakSe thato saMyogIbhAvarUpa moha ja AtmAnA maraNano bhaya satata satAvyA kare che. bAra du:kha ke sukhanuM kAraNa hoya che. bAra bhAvanAnA bhAvanAno abhyAsa AvA maraNanA bhayane abhyAsathI A moha maMda paDe che. tethI pratikULa prasaMge zAMti ane dhIraja jALavI zakAya che ane anukULa dUra bhagAve che. saMyogothI abhimAna thatuM nathI. te kAraNe vipattimAM - vartamAna manuSyaparyAyanA zarIranI sthiti AyuSya zairya ane saMpattimAM namratA Ave che. karmanA udaya anusAra hoya che. A AyuSyakarma pUrvabhavamAM bAra bhAvanAno abhyAsa ApaNane e zIkhave che ke baMghAyela hoya che ane te niyata hoya che. AyuSyakarmano puNyodayathI prApta sAnukULa saMyogone kAraNe AtmAnA udhya pUro thatA jIva avazya mRtyune pAme che, ane te guNo vadhI jatA nathI tethI saMpattimAM abhimAna karavAnuM samaye tene koI zaraNa hotuM nathI. roje roja mRtyunA koI kAraNa nathI paNa namra thavuM temAM ja potAnI zobhA samAcAra sAMbhaLIne ane pote paNa kSaNe kSaNe mRtyunI che. AMbAnuM vRkSa moTuM thatuM jAya tema nIce namatuM jAya che samIpa AvI rahyo che te jANIne ajJAnI manuSya mRtyunA ane A vRkSanA mULathI goTalAM sughInI dareka cIja bhayathI trasta rahe che. bAra bhAvanAno abhyAsa A upayogI hoya che. tema bAra bhAvanAno abhyAsa karanAra jIva puNyodayathI prApta sAnukULa saMyogo vadhe tema tenI mRtyunA bhayane dUra bhagAvanAro che. vinamratA vaghArato jAya che ane AvA jIvanuM samagra | bAra bhAvanAnA abhyAsathI evI samajaNa thAya che jIvana sva-parane hitakArI hoya che. paNa khajUranuM vRkSa 2 upotAno zuddhAtmA ja nitya che ane zarIrAdisaMyogo jema jema UMcu thatuM jAya tema tema vadhu ne vadhu akkaDa anitya che. potAno zuddhAtmA ja zaraNabhUta che ane banatuM jAya che. te musApharane chAMyo ApI zakatuM nathI | ane tenA phaLa paNa khUba dUra hovAthI musApharanI bhUkha zarIrAdi saMyogo zaraNabhUta nathI. potAno zuddhAtmA ja bhAMgI zakatA nathI, tema bAra bhAvanAno abhyAsa na sArabhUta che ane saMsAramAM anya koI sArabhUta nathI. karanAra jIva puNyodayathI prApta sattA ane saMpati vadhe potAne potAnA zuddhAtmAthI ja ekatva che ane zarIrAdi tema vadhu ne vadhu abhimAnI thato jAya che ane tenuM jIvana saMyogothI anyatva che. potAno zuddhAtmA ja parama sva-parane hitakArI hotuM nathI. kahyuM paNa che draDha pavitra che ane zarIra atyaMta azuci che. zuddhAtmAnA dvA dU3II to vathA dU? kaMvA peDa ghanaY, Azraye ja saMvara-nirjarA che ane zarIrAdi bAhya saMyogonAM paMthI chAyA na pAIye, phala lage ati duur|| Azraye puNya-pAparUpa Asrava che. zuddhAtmAnA dhyAnathI (kabIrano doharo) lokAgre sthira nivAsa che ane zarIrAdinA lo lokamAM cAragatinuM bhramaNa che. jagatamAM zuddhAtmAnA sAcA 2 ka. mRtyunA bhayane dUra bhAve che. } svarUpanI samajaNarUpa bodhi ja durlabha che ane ghanAdi saMyogo sulabha che. zuddhAtmAnI prAptithI thatI vItarAgatA vartamAna manuSya avasthAnI Ayu pUrNa thatA jIvanuM e ja dharma che ane potAnAM zuddhAtmAnA zuddha svarUpathI zarIrathI judA paDavAnI prakriyAne maraNa kahe cUta thaIne zarIrAdi saMyogonAM lakSo thato moha-rAgache. maraNane TALI zakAtuM nathI ane pote kSaNe dveSAdi vikArI bhAva ja adharma che. bAra bhAvanAnA kSaNe maraNanA mukhamAM homAI rahyo che. zarIra abhyAsathI AvA prakAranI samajaNa thavAthI zarIrAdi 20. jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyogo sAthenuM epa ke mamatva maTI jAya che. tethI zarIrAdi saMyoganAM viyogarUpa thato maraNano miya TaLI jAya che. A uparAMta bAra bhAvanAno abhyAsa anitya ane azaraNabhUta zarIrAdi saMyogothI potAno asaMyogI AtmA taddana bhinna che tema darzAve che. jeno saMyoga hoya teno viyoga hoya che. tethI zarIrAdi saMyogono viyoga paNa avazyamAvI che. ane teno viyoga thavA chatAM potAnA asaMyogI Amane koI nuksAna nathI. ANika ane vinAzI zarIrAdhinuM lakSa choDI zAzcata ane zaraNamUita zuddhAtmAnuM lakSa karavAthI maraNano bhaya raheto nathI. A prakArano bAramAdhanAno abhyAsa mRtyunAM miyane dara migAvanAro che. bAra mAvanAno abhyAsa karanArane potAno AtmA janma-maraNathI rahita avinAzI ane anAdi anaMta mAse che. zarIrAdi saMyogo potAnAthI taddana bhiDA mAse che. zarIra sAthenuM ekatva ke mamatva TaLI jAya che. maraNa samaye zarIra dvArA jIvano tyAga thAya te pahelAM ja te potAnA abhiprAyamAM zarIrathI chUTo paDI jAya che. tethI maraNano maya raheto nathI. maraNa samaye zAMti ane samatApUrvaka zarIrathI chUTA paDavAthI svarganI paraMparA dnArA mokSanI prApti thAya che. mRtyu e jIrNa-zIrNa zarIra ane pratikULa saMyogothI choDAvanAra AtmAno upakArI che tethI bAra bhAvanAnA abhyAsa karanAra mATe mRtyu eka mahotsava samAna che. kavi zrI sUracaMdanA zabdomAMdga (narendra chaMda) hoya niHzalya to saba duvidhA, AtamarAma sudhyAvo / jaba paragati ko karahu payAnoM, paramatattva ura lAvo // viSayapraveza moha ke da piyAre, apano grupa vivAro | mRtyu mitra 35hArI tero, yoM 3ra nizcaya dhAro 11 mAvAya : bAra bhAvanAno abhyAsa karavAthI zarIra sAthenA ekatvanuM zasya TaLI javAthI badhAM prakAranI duvidhA ke DAmADoLapaNuM maTI jaya che. tethI potAnA aAtmAnuM dhyAna saMbhave che. bAra bhAvanAnA abhyAsanA barNa maraNano samaya Ave ane pati tarapha prayANano prasaMga bane tyAre potAnA zuddha svarUpane vicArI te parama tattvanuM ciMtavana karI zarIra pratyeno moha maTADI | mRtyu e potAno parama mitra che e nizcayane yamAM dhAraNa karI. (samAdhimaraNa pATha : kaDI naM. 53) 8. puNyanI prApti karAve che. maMda kaSAyathI thatI pariNAmonI vizuddhi ke puNyanI prApti kahe che. bAra bhAvanAno abhyAsa zubhabhAvanA kAraNe thatA puNyakarmanA baMghane puNyanI prApti karAve che. jIvanA mAM. kaSAyathI thatI pariNAmonI vizuddhi ke zubhabhAvanA kAraNe zubhanAma, zubhanAyuM. zubhagotra, zAtApe bIya jevA puNyakarmanuM baMdhana thAya che. zubhabhAvanA nimitte pUrvenA pApakarma paNa puNyamAM pheravAI jAya che. to koIvAra puNya hoya teno rasa ke anubhAga vaghI paNa jAya che. te badhI puNyanI prApti che. bAra bhAvanAno abhyAsa pukhtanI prApti karAvanAro che. bAra bhiAvanAnA abhyAsanA pariNAme saMsAra pratyeno vairAgya ane tattvajJAnanI samajaNa thAya che, tethI potAnA pariNAmonI vizuddhi ane tethI thatI puNyanI 21
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApti hoya che. khAra madhanAno abhyAsakaranArane puranuM koI prayojana mAsatuM nathI, topaNa mAge tethI bhAge ane na mAge tenI Age' e ukti anusAra puNyanI mAMgaNI karanArane puNyanI prApti thatI nathI paNa puNyanuM koI prayojana na rAkhanArane tenI prApti sahajapaNe thAya che. bAra bhAvanAno abhyAsa pote ja pariNAmonI vizuddhi che. tethI maMda kaSAyathI cittanI ujajavaLatA hoya che. UMcA prakAranA zubhabhAvonA kAraNe puNyanI prApti thAya che. ApaNe agAuM joi gayA te mujaba bAra bhAvanAno abhyAsa cittane sthira karAve che. mohane maMda kare che. sAMsArika viSaya-kvAyanA keTane tAre che. A badhI bAbato paNa puNyopArjananuM ja kAraNa che. A rIte bAra bhAvanAno abhyAsa puNyanI prApti karAvanAro che. bAra mApanAnA abhyAsathI aLagA rahenArA ajJAnI jIvo puNyanuM prayojana dharAvI tenA mATenA upAyo karyA kare che. topaNa temane puNyanI prApti thatI nathI. bAra bhAvanAno abhyAsa karanAra AtmArthI sajjana puruSa puNyanuM prayojana bilakula dharAvato nathI. topaNa tene utkRSTa puNyanI prApti thAya che. A bAbata AcAryazrI pAbaMdI nIcenA zabdomAM kahe che dU ', (anu5) anuprekSA ImA: sadbhiH sarvadA hRdaye ghRtAH / kurvate tatparaM puNyaM hetuH yat svarga mokSayoH // bhAvArtha : sajjano dvArA sadA hradayamAM dhAraNa karavAmAM AvI A bAra anuprekSAono abhyAsa utkRSTa puNyane prApta karAve che. je svarganI paraMparA dvArA mokSa sudhI pahoMcADe che. (padmanaMdIpaMcaviMzati H adhyAya 6 : zloka 58) 22 upasaMhAra Atmati saMbaMdhI pAramArthika bAbatanI vAraMvAra vicAraNA thavI te bhAvanA ke anupekSA che. pAramArthika vicAraNAnA AdhArabhUta anityAdi kula bAra bAbato hovAthI mApanA paNa bAra ja che. bAra bhAvanA zivAyanI saMsAra saMbaMdhI je koI vicAraNA ke ciMtavana hoya te ciMtA che, paNa bhiAvanA nathI. ciMtA saMsAra ane tenAM du:khonuM kAraNa hovAthI taiya che. paraMtu bhAvanA moDhA ane tenA sukhanuM kAraNa hovAthI upAdeya che. pAramArthika vaMzanA prAraMmathI pUrNatA sudhI vairAgyanI AvazyakatA hoya che. paraMtu A vairAgya jJAna sahitano hoya to ja kAryakArI bane che. jagatamAM vairAgyanA prasaMgo avAranavAra jovA maLe che. paNa A vairAgya vastusvarUpanI sAcI samajaNa vinAno hovAthI te AtmatinI yogyatA ke sAdhana banI zakato nathI. vAstavamAM jJAna vagarano vairAgya e vairAgya ja nathI paNa eka prakArano rUMdhAyelo kaSAya ja che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI utpattinuM kAraNa eka mAtra bAra bhAvanA ja che. bAra miAvanAnA abhyAsapUrvaka tenuM ciMtavana karavAnuM phaLa alaukika ane aciMtya che. tethI mumukSuoe A bAra bhAvanAnuM ciMtavana niraMtara karavuM joIe. bAra bhAvanAnuM ciMtavana karanArane avazya nirvANanI prApti thAya che, tema darzAvatA paM.budhajana kahe che jJAnapUrvakanA vairAgyanI jmanI : bAra bhAvanA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dohA) athirAzaraNa saMsAra hai, okatva anyatvahi jAba 1zuddhi Asava saMvarA, birnara lo varavAna || codhi-durmama dharma re, vAha sAva va ) inako bhAvai jo sadA, kyo na lahrai nirvAna | saMdarbha graMtho * 1. bArasa aNuvekakhA : gAthA ra, 87thI 90; * ra. svAmIkArtikeyAnuprekSA : gAthA ra, 3, 490; 7 3. migavatI ArAdhanA : gAthA 1713; 4. jJAnArNava : sargara : zloka 4thI 7, 194thI 768; 5. mUlAcAra : uttarArdha : gAthA 694, 765thI 768; 0 6. tattvArthasAra : adhyAya 6 : gAthA 29, 30, 43; 7 7. tattvArthasUtra : aghyAya 9 : sUtra 7; 0 8. tattvArtharAjavArtika : 9/25, 3/624; * 9. samaNasuttam : prakaraNa 30 : anuprekSAsUtra : gAthA 1, 2, 25, 26; 0 10. sarvArthasiddhi : 9/4, 409; 9/25/443; 7 11. ghavala : 9/4, 1, 55/ra63/1 0 12. padmanaMdIpaMcaviMzati : aghyAya 6, zloka 42, 43, 44; anagAragharmAmRta : aghyAya 6, gAthA 57, 82; 0 14. bRhadravya saMgraha : gAthA 35nI TIkA; 15. bhAvapAhuDa : gAthA 96; * 16. pAhuDa dohA : zloka ra12; * 17. samayasAranATaka : aghyAya 7, doharo 41, 42; * 18. zrImad rAjacaMdra : patrAMka 10, pAnu 15thI 22; 0 19. mahApurANa : 21/142/490; * ra0. bahenazrInAM vacanAmRta : naM.4, 45, 0 21. jai.si.koza: mAga 1 : anuprekSA : 1/1, pAnu 71, 1/2, pAnu 7ra. 13. yogya vikalpa pasaMda karI bAjunA corasamAM darzAvo. 01. mokSamArgI zarUAtA~ pUrNatA sudhIM zuM jarUrI 01. hoya che ? A:: jJAnapUrvakano vairAgya C:: bAra bhAvanAno pATha B:: vItarAgI deva-guru D:: manuSya paryAya zuM che 3. kathAnuAMgatA zAstrInuM TTi A mahAronuM nagarika B:: puNya-pApanuM phaLa D:: vItarAgatA :: bAra bhAvanA 03. lagabhaga dareka jaita kavie zetI racanA karela hoya che? 03. A:: jitendra pUjA B:: bAra bhAvanA C:: jinavANI stuti D:: guru rthAta 04 khAra bhAvanA vaDe tIrthakaMra smRtinA vairAgyatI anumodanA 04. koNa kare che ? A:: prajAjano B:: karmabhUminA rAjAo C:: saudharma inheM D:: lorkAtaka devo 05. sAcI bhAvatA kevI hotI nathI ? A:: pAramarNArtheka bAbatanI vicAraNArUpa C:: AhitanI bhalASArUpa hetulakSI prazno viSayapraveza 02. mAvArtha: 1. anitya 2. azaraNa 3. saMsAra 4.ekatva 5. anyatva 6. azuci 7. Asrava 8. saMvara 9. nirjarA 10. loka 11, bodhidurlabha ane 12, dharma e bAra bhAvanA che. je manuSya A bAra bhAvanAnuM haMmezAM ciMtavana kare che tene nirvANanI prApti kema na thAya ? eTale ke cokkasa thAya ja. (paM. budhajanakRta chaDhALA : DhALa 1, gAthA 13,14) pra. B:: bairAgyarUpa D::rAga-dveSarUpa 06. bhAvatAnAM ciMtavana prakriyAmAM kaI bAbatano samAveza nathI? 06. A:: saMsAranI azaraNatA B:: saMsAranI asAratA C:: saMsAranI dunidhA D:: saMsAranI suvidhA 07. kevo vairAgya Ahita mATe upakArI che ? 07. A:: rmANaka paNa dRDha B:: du:khapUrvakano C:: mohapUrvakano D:: jJAnapUrvakano 08. jagatamAM abhaya koNa hoya che ? e. A:: zAstrajJAnI B:: vairAgyavaMta C: lakSmIrpAta D:: baLavAna 09, pratikULatA samaye zemAM satatA che ? 09. 10. paM. budhdhajananA thata A:: pratikULatAno prarpatakAra karavAmAM B:: pratikULatAne vaza thavAmAM C:: samAdhAna rAkhavAmAM D:: zuddhAtmAnA dhyAnamAM anusAra khArabhAvanAnuM 10, niraMtara ciMtavata karatArahe zenI prApti thAya che? A:: nirvANa B:: samyagdarzana C:: svarga D:: sAnukULatA 23
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ?lv?yydyz'klvrydh DhAMta prazno te nIcenA praznonA eka be vAkayamAM TUMkA javAba Apo. na kare che ? 01.pAramArdika paMthamAM pahelethI chelle sudhI rara. cittanI caMcaLatA eTale zuM ? zenI jarUra hoya che? 23. moha eTale zuM ? 02. AcArya racita bAra bhAvanAnA svataMtra graMthanA 24. saghaLAM saMsAranuM mULa kAraNa zuM che ? nAma Apo? 25. zA mATe viSaya-kaSAya eka prakAranuM 03. bAra bhAvanA saMbaMdhI keTalA kAvyo jovA jhera che ? maLe che? 04. bhAvanA eTale zuM ? nIcenA praznonA vistRta uttara Apo. 05. bhAvanAnuM bIju nAma zuM che ? kaI rIte ? 01.bhAvanA ane ciMtA vacceno taphAvata samajAvo. 06.bhAvanAmAMthI dhyAna kaI rIte thAya ? 02. bAra bhAvanAnuM saMkSipta svarUpa jaNAvo. 07.dharmadhyAnano AdhAra zuM che ? 03.Atmahita preraNA ane puruSArtha eTale zuM? 08.sAMsArika bAbatonuM ciMtavana zuM che ? | bAra bhAvanAnA abhyAsathI te kai rIte prApta 09.ciMtA choDI bhAvanA bhAvavA mATe zuM jANavuM thAya che ? jarUrI che? 04.bAra bhAvanAno abhyAsa pratikULa prasaMge samAdhAna 10. ciMtAnI ciMtavana prakriyAmAM mukhyapaNe zuM kaI rIte karAve che ? hoya che ? 05.bAra bhAvanAno abhyAsa cittanI sthiratAnuM 1 1.bhAvanA ane ciMtA vaccenA taphAvatanA koIpaNa kAraNa kai rIte che? - be muddA Apo. 06.bAra bhAvanAno abhyAsa kai rIte mohane maMda 12. bAra bhAvanAnA nAma Apo. karAve che ? 13. bAra bhAvanA paikI prathama cha bhAvanA kevI che ? 07.bAra bhAvanAno abhyAsa kai rIte viSaya14. bAra bhAvanA paikI aMtima cha bhAvanA kvI che ? kaSAyanA jherane utAre che? 1pa.vairAgya eTale zuM ? 08.bAra bhAvanAno abhyAsa kai rIte vipattimAM vairya ane saMpatti namratA pradAna karanAro che? 16.vairAgya keTalA prakAranA hoya che ? 09.bAra bhAvanAno abhyAsa kai rIte maraNanA 17.duHkhapUrvakano vairAgya eTale zuM ? bhayane maTADanAro che? 18.mohapUrvakano vairAgya eTale zuM ? 10.bAra bhAvanAnA abhyAsathI kai rIte puNyanI 19. jJAnapUrvakano vairAgya eTale zuM ? prApti che ? 20. bAra bhAvanAnA abhyAsathI tatkAla maLatAM nIcenAno taphAvata Apo. phaLa paikI koI benAM nAma Apo ? 01. bhAvanA ane ciMtA 21. A jagatamAM pote konI bhUlano bhogavaTo 24 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA anityabhAvanA (upajAti) vidyuta lakSmI prabhutA pataMga, AyuSya te to jaLanA taraMga; puraMdarI cApa anaMga raMga, zuM rAcIe tyAM kSaNano prasaMga ! artha : saMsAramAM dhanAdi lakSmI vIjaLI jevI, adhikAra pataMgIyAnA raMga jevo, AyuSya pANInA mojA jevo ane kAmabhoga meghadhanuSyanA raMga jevA anitya hoya che. (zrImad rAjacaMdra kRta anityabhAvanA) * rUparekhA * 1. vyAkhyA ane samajUtI 2. kai rIte anityatA che? 3. anityatAnI AvazyakatA 4. anityatA svIkAramAM zAMti 5. anityabhAvanAno Azaya 6. anitya dvArA nityanI oLakhANano upAya 1. vastunuM anekAMtasvarUpa 2. virodhInuM astitva 7. anityabhAvanAnI ciMtavana prakriyA 1. saMyogonI kSaNabhaMguratA 2. hakArAtmaka abhigama 3. yathArthaSTi 8. anityabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 9. kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che? 10. kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? 11. prayojanapUrvaka vizeSa phaLa 1. nAmanAnI bhAvanA TaLe. 2. mAnane maTADe 12. upasaMhAra
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88888888888888 pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmInA anityabhAvanA preraka vacanAmRta are ! svapnA jevo saMsAra che, konuM TuMba ne konAM makAna-milkata ! A deha paNa ekadama phU thaine kSaNamAM chUTI jaze. bhAi ! A zarIranAM rajakaNa paDyA raheze ane A makAna-milkata paNa badhAM paDyA raheze. emAMnI koi cIja tArA svarUpamAM nathI. e badhI nitya jIvasvarUpathI bhinna anitya che, prabhu ! tuM temanA mohapAzamAMthI nIkaLI jA. have lUMTAvAnuM rahevA de. paiso rahevo ke TaLavo te potAnA hAthanI vAta nathI. jyAre puNya phare tyAre dukAna baLe, vimAvALo bhAMge, dIkarI rAMDe, dATelA paisA koyalA thAya vagere ekI sAthe badhI sarakhAinI pharI vaLe. koi kahe ke evuM to koika vAra thAya ne ? are ! puNya phare to badhAM prasaMgo pharatAM vAra lAge nahi. parasaMyogo anitya che ane tene kema rahevuM te tArA hAthanI vAta ja nathI ne ! mATe sadA-aphara sukhanidhAna nija AtmAnI oLakhANa karIne temAM TharI jA ! (guvazrInAM vacanAmRta naM. 23,78,107 nA AdhAre)
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA 1. nityabhAvanA je kSaNika ke vinAzI hoya tene anitya kahe che. zarIrAdi saMyogI padArtho ane rAgAdi vikArI bhAvo kSaNika ke vinAzI che, ane potAno zuddhAtmA ja zAzvata ane avinAzI che. A prakAranI vAraMvAra vicAraNA ka2vI te anityabhAvanA che. manuSyanuM zarIra, saMpatti, mAna-sanmAna vagere saMyogo ane buddhi. kauzalya vagere saMyogI mAvo kSaNika ke vinAzI che. te baghAno koI ne koI kALe nAza thavAno ja che. nAzavaMta vastumAM moha rAkhavAthI du:khI ja thavAya che. ane avinAzI zuddhAtmAnuM dhyAna gharavAthI parama sukhanI prApti thAya che. A prakAranI vicAraNA te anityabhAvanA che. vagere vinAzika che. potAnuM AyuSya paNa alpa che. parivartanazIla saMsAramAM koI paNa cIja BE kAyamI nathI. kAyamI potAno zuddhAtmA ja che. A prakAre AtmahitakArI anityamAvanAnA svarUpane samajI tenI vAraMvAra vicAraNA karavI te anityamAvanA che. kaI rIte anityatA che saMsAra avasthApaNe AtmAnI anityatA che. dareka dravyanuM svarUpa anekAMta che. anekAMtasvarUpI dravya potAnA svabhAvarUpe kAyama TakIne potAnI paryAyarUpe kAyama palaTatuM rahe che. azuddha paryAyanuM palaTavuM judAM judAM prakAre eTale ke visazapaNe hovAthI te vinAzika kahevAya che. AtmAnI saMsAra avasthA tenI azuddha paryAya hovAthI te vinAzika che. zuddha paryAyanuM palaTavuM eka ja prakAre eTale ke sazapaNe hovAthI te vinAzika kahevAtuM nathI. siddha avasthA AtmAnI zuddha paryAya hovAthI te vinAzika nathI. anekAMtamaya vastunuM svarUpa nitya-anityAtmaka hoya che. asaMyogI AtmA nitya che ane tenI sAthe saMkaLAyelA saghaLAM saMyogo ane saMyogIbhAvo anitya che. jIva potAnA asaMyogI dhruva zuddhAtmAne bhUlIne adhruva zarIrAdi saMyogo ane kSaNika vikArI saMyogI mAvomAM potAnuM ekpa-mamatva kare che. paraMtu A jagatamAM jeno zarIrAdi parasaMyogo ane te saMyogonA lakSe saMyoga hoya che teno viyoga paNa hoya che, thato AtmAno saMyogIbhAva te AtmAno saMsAra janma hoya tenuM maraNa hoya che, Adi hoya che. A saMsAra azuddha avasthArUpa hovAthI te teno aMta paNa Ave che, je upaje che te niraMtara visazapaNe eTale ke judA judA prakAre M viNase paNa che, jenuM nAma hoya teno nAza paNa hoya che. tethI A zarIra-mana-vANI, strIputra-parivAra, mAnasanmAna, sattA-saMpatti badalAyA kare che. tethI te vinAzika eTale ke anitya che. A rIte saMsAranuM svarUpa ja anitya che. 1. atityabhAvanA 27
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ na rahe. khAvApIvAnAM paNa sAMsA thAya. tethI anityatAnI AvazyakatA cheAvA amara manuSyanuM jIvana ja saMbhave nahi. jeno saMyoga hoya teno viyoga na thAya anityatA e saMsAranuM svarUpa na hoya to aneka Apattio AvI paDe che. tethI che to navA kapaDAM Ave paNa jUnA kapaDAMno anityatAnI AvazyakatA anivArya che. | nikAla na thAya. tethI gharamAM ja ukaraDo ubho thAya. paisA Ave paNa kharcAya nahi to paisAnuM jo AtmAnI azuddha avarathArUpa saMsAra koI prayojana ja na rahe. A prakAre viyoga vinAzika ke anitya na hoya to te saMsAra vinAno saMyoga sArthaka thaI zake nahi. tethI kAyama rahe ane te saMsAra palaTIne mokSa na anityatAnI AvazyakatA anivArya che. thAya. du:khI AtmA kAyama mATe du:khI ja rahe >> >> >> >> . ane sukhI na thAya. ajJAnI haMmezAM ajJAnI . aMLiyanA svIkAramAM zAMti === ============== ==== ja rahe ane kyAreya jJAnI na thAya. te ja rIte zarIrAdi parasaMyogo paNa vinAzika ke | | janama dhare aru nA mare, huA na aisA hoya / jagata vastu athira sabhI, bIjalIvat kSaya hoya // anitya na hoya to je zarIrano janma thAya tenuM maraNa na thAya. bALaka kAyama mATe bALaka bhAvArtha jagatanI badhI bAbato asthara hovAthI ja rahe ane vRddha na thAya. rogI hoya te vIjaLInI jema nAza pAme che. tethI janma dhAraNa kare rogI ja rahe ane nirogI kadI paNa na bane, ane maraNa na pAme evuM kyAreya thayuM nathI ane thaze paNa paraMtu AvuM kyAreya banatuM nathI. saMsAranuM svarUpa nahi. (bArabhAvanA zataka : kavibhUrAmalakRta anityabhAvanA) ja parivartanazIla che. sAMsArika saMyogo ane - Uge che te Athame che, khIle che te karamAya saMyogIbhAva parivartana pAme te eka sanAtana che, je janme che te mare paNa che. saMsArI satya che. satyane satya tarIke svIkAravAmAM jIvanuM samagra jIvana ane tenI sAthe saMbaMdhita ja zAMti, sukha ane sanmArga che. saghaLAM saMyogo ane saMyogIbhAvo anitya che. saMsAranuM svarUpa ja anitya che. tethI saMsAramAM anityane anitya mAnavAmAM samajadArI che, jeno saMyoga hoya teno viyoga paNa thAya zAMti che ane anityane nitya rAkhavAnI ja che. janma hoya tenuM maraNa paNa hoya ja mUrkhAmImAM azAMti che. che. svarganA devo amara kahevAya che paNa azAMti e Adhunika yuganI mahAna samasyA vAstavamAM tenuM paNa maraNa to thAya ja che. | che. azAMtinuM kAraNa anitya pAchaLanI AMghaLI jagatamAM koI ghara evuM na hoya ke jyAM kyAreya doDaghAma che. anityane anitya tarIke koInuM maraNa na thayuM hoya. jagatamAM janma svIkAravAthI A doDaghAma ane tethI thatI hoya paNa maraNa na hoya to zuM thAya ? azAMti TaLe che ane zAMti pragaTe che. manuSyanI vastI kUdake ne bhUsake besumArapaNe vaghatI ja rahe ane paga mUkavAnI paNa jagyA 28 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAmAM je krodhAdi kyAyo, viSayAdi vikAro, udvega ane AkuLatA che, te badhAnuM mULa kAraNa anityane nitya rAkhavAnI ghelachA che. AvI dareka samasyAnuM samAghAna anityane anitya sAmAnya rIte manuSyane sauthI moTo miya maraNano hoya che. anitvAmApanAnA ciMtavanathI tarIke svIkAravAmAM che, je anityamAvanAnA pote potAnA maraNane samaje ane svIkAre to ciMtana dvArA sAmave che. tene maraNano bhaya raheto nathI. eTaluM ja nahi paNa kodhAdi kAyo, viSaya vikAro vagere paNa virame che. AkuLatA ane uddegarUpa azAMtino aMta Ave che ane zAMtino anubhava thAya che. A bAbatane vadhu samajavA mATe ahIM satya banelI ghaTanA amuka pheraphAra karIne koInuM nAma ApyA vinAnI eka dRSTAMtakathArUpe ApavAmAM Ave che. sAmAnya rIte potAne saghaLAM saMyogo anitya che evI samaja che paNa svIkAra nathI. kadAca svIkAra che topaNa te anusAranuM vartana nathI. tenuM kAraNa anityamAvanAnA abhyAsapUrvakanuM ciMtavana nathI. tethI anityatAnI bAbata buddhimAM che paNa hRdayamAM nathI, je bAbata hRdayagata na hoya tenuM AcaraNa AvatuM nathI. sattAsaMpatti jALavavAnI jhaMjhaTa, paisA pAchaLanI AMdhaLI doDha ane zarIranuM svAsthya sAcavavA mATenI doDaghAma jevI bAbato darzAve che ke pote anitya saMyogone ja sAcavI rAkhavAnI mathAmaNa karI rahyo che. pote anitya saMyogonI pAchaLa khuvAra thato jovAmAM Ave che te ja batAve che ke potAne anityatAnI bAbata thata nathI. potAnI cArebAju anityatA joI zakAya che, paNa pote potAne to nitya ja mAne che. bIjAne maratA jue che paNa pote to jANe amara ja che ! bIjo koI karoDapatimAMthI roDapati thato jovAmAM Ave che paNa potAnI no kAyama vanI deNagI ja mAnavAmAM Ave ghe ! AvI badhI bhrAMtinA kAraNe pote vAstavikatAthI dUra rahe che. tethI anityane nitya rAkhavAnI mathAmaNamAM sAkuLatA ane udvegarUpa azAMti anumave che. potAnI pratyeka samasyAnA mULamAM anityatAnI vAstavikatAno 1. anityabhAvanA asvIkAra ja hoya che, ane aniyAvanAnA ciMtavanathI ja tenuM samAghAna hoya che. eka zeTha hatA. temane moTo vepAra, ghaNo kArobAra, aDhaLaka saMpatti, bahoLo parivAra ane saghaLAM prakAranI suvidhAo hatI. koI cIjanI kamI nahotI. paNa zeThane saMtoSa nahoto. saMpatti sAcavavA ane vaghAravA mATe teo haMmezAM ciMtita rahetA. lobha ane lAlacanA kAraNe tRSNAthI taDapatA. apekSita kArya na thavAthI temano DoghAgni bhabhUkI UThato. cIDiyAM svamAvanA kAraNe parivAranA sabhyo paNa temanAthI dUra rahetA. zeThanI samRddhi karatAMya temanI azAMti adhika hatI. tevA samaye eka saMta zaheramAM padhAryA. zeThANInA AgrahathI zeTha paNa saMtanA darzana karavA gayA. zAMta ane saumya saMtanA darzanathI o pramAvita thayA ane kAMIka zAMti anumathI. tethI temaNe potAnI zAMtinI samasyA rajU karI 29
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ yA hotA have bhAjapa "mArI pAse A pAra jaibhava ane saghaLI have mota sAme dekhAtA ja tatvaciMtanano paNa suvidhAo che paNa zAMti nathI to zuM karavuM' samaya maLyo. tattvaciMtananA pratApe teo saMte zAMtithI zeThanuM nirIkSaNa karyuM ane kahyuM: anityabhAvanA samajyA. anityabhAvanAnA ciMtavanathI aMtarmukha banI TharI gayA. zAMta, " zeTha ! zAMtino upAya ghaNo duSThara hoya che. A zAMta thaI gayA. zeThajInuM samagra jIvana ja janmamAM zAMtinI sAdhanA tamArAthI thai zakaze nahi. badalAI gayuM. ane ravivAra paNa AvI pahoMcyo. Aje ravivAra che ane AvatA ravivAre mane tamArA zeThajI jinendra bhagavAnanA abhiSeka-pUjana karI jIvanano aMta jaNAI rahyo che. maraNathI koI bacI ghera AvI saMtanI rAha jotA anityabhAvanAnuM zakyuM nathI. mATe tame jIvanabhara je meLavyuM che tene ciMtavana karI rahyA hatA. te ja samaye saMta mana bharIne mANI lyo. e ja tamArI zAMti che. ame paNa AvatA ravivAre savAre bIje padhAryA. zeThajI saMtanA caraNomAM jayA prasthAna karIzuM. te samaye tamane jhUkI paDyA. zeThane vAtsalyathI tamArA ghera maLazuM ane mAMgalika UbhA karatA saMte kahyuM : kahezuM. te mulAkAta ane mAMgalika "zeThajI ! tame to ekadama zAMta aMtima haze." jaNAya cho, gharanuM vAtAvaraNa paNa saMtanA vacano mithyA hotA zAMta che. tamArAthI DaratA loko nathI evuM samajatA zeThane saMtanI tamane gherIne beThelAM che. tamAro vAtamAM avizvAsa Avyo nahi. kodha ane cIDiyo svabhAva kayAM aThavADiyA pachInuM mota Aje gayo ? A zo camatkAra che?' ja najara sAme nAcavA lAgyuM. zeThe kahyuM : game tema karIne teo ghera pahoMcyA paNa gharamAM "mahArAja ! jyArathI huM tamArI pAsethI pAcho pharyo potApaNuM rahyuM nahi. yamalla AMgaNAmAM ja ubhelA chuM tyArathaoN mane mota sivAya bIjuM kAMi dekhAtuM nathI. jaNAyAM. ghana-daulatanI to koI sUgha-bUgha ja kola karayo to konA upara karo ane zA mATe karavo ? nA rahI. kevaLa eka ja bAbata najare taravaratI badhuM ja choDIne javAnuM che to pachI mamatA zenI ? hatI ane te mota. zeThanA vicAra ane vyavahAra tamAro mahAna upakAra ke mane samayasara cetagyo ane ekadama badalAI gayA. temanA vartanamAM AmUla mArI aMtima ghaDI sudhArI." parivartana AvyuM. guso gAyaba thaI gayo. saMte zeThanA mastaka upara vAtsalyathI hAtha phoghane badale kSamAyAcanA thavA lAgI. ekadama pheravyo ane AzvAsana ApatA kahyuM : akkaDa zeTha narama gheMsa jevA thaI gayA. kaMjUsa "zeTha ! aMtima ghaDI to nizcita ja che. paNa te gaNAtA zeTha chUTA hAthe dAna devA mAMDyA. kyAre che te koI na kahI zake. sarvajJa sivAya koI te vepAra-dhaMghAmAM ja racyA-pacyA rahenArA zeThane jANa na zake. ame to mAtra tamArI azAMtino abhAva karavA ja A prayoga karyo hato ane A maravAnI paNa phurasada nahotI to bhagavAnanA prayoga saphaLa thayo jaNAya che. darzana-pUjanano samaya kyAMthI hoya ? paNa jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ azAMtinuM eka mAtra kAraNa anityane nitya rAkhavAnI mathAmaNa hoya che. jaMtra-maraNa, zatrumitra, sattA-sanmAna, kuTuMba-parijAra vagere saghaLAM saMyogo anitya che ane satata badalAtAM he che. parivartanazIla anitya saMyogone nitya rAkhavAno prayatna karavAmAM ja azAMti che. je mota sAme jaNAyu ane jIvananI kSaNabhaMguratA samajAya to jIvana sAthe saMbaMdhita bIja badhAM saMyogo ApameLe anitya ja bhAse che. anityatAnI bAstavikatAno strakAra thatAM prathama bhrama bhAMgI jAya che. anitya saMyogone melabAbA, sAcavavAnI ke bacAvAnI jhaMjhALI jAya che ane tethI anupama zAMti pragaTa thAya che. vaLI eka thAta e paNa che ke ame tamane je kahyuM te eThaThama asatya paNa nathI. mahavADiyAnA sAta dibasamAMrI koi ne koi Dibase marakhAnuM nizcita ja che. tethI pratyeka dijasane potAno aMtima dinasa mA khatAM zIkho, nityabhAvanAnuM ciMtanana karI AtmahitanuM sAdhana karo. ema karavAthI azAMtino utpAta TaLI jaze ane zAMtinuM sAmrAjya pragaTaze." zAMtamUrti te bIjA gAma taraDu prayANa Adaryu saMtanA prayogathI zAMta thayelA zeThajIe parama zAMti pragaTa karavA anityabhAvanAno Azaya samajavAno abhyAsa mAryo. anityabhAvanAno Azaya ===== hai janma se maraNa bhI vaha janma letA; vArdhakya bhI satata yauvana sAtha letA / lakSmI atIva capalA vidhi hI banI hai; saMsAra maiM taraNa hai sthira kI hade bhAvArtha he bhavya ! je janma dhAraNa kare che te saraNa sahita ja dhAraNa kare che. yuvAnI paNa vRddhAvasthAne sAthe 1. anityabhAvanA laIne ja Ave che. lakSmI to potAnA svabhAvathI ja ati caMcaLa che, saMsAranuM svarUpa ja sthira che ane jarAya sthira nathI. sthira saMsAramAM rahelA sadAya sthira zuddhAtmAne oLakhIne teno Azraya karavo te ja nityabhAvanAno Azaya che. (svAmIkArtikayAnuMprekSA : 1 avaanuprekSAH gAthA 5 no hindI padyAnuvAda) anityane anitya ja mAnavuM joIe ane je svAmApI ja anitya che tene nitya rAkhavAno vRthA upAya na karavo joIe. paraMtu tenA badale anityatAnA AdhAre ja nityanI oLakhANa karI teno Azraya karavo joIe. jethI anityasvarUpI saMsArano ja amAva thaI nityasvarUpI moMAnI prApti thAya. je anityamAdhanAno Azaya che. janmanI sAthe ja maNa saMkaLAyeluM che. yuvAnI lakSmI to svabhAvathI ja vIjaLI jevI caMcaLa paNa satata vRddhAvasthA tarapha AgaLa vadhe che. che. saghaLAM saMsAranuM svarUpa ja AvuM anitya che. to nityane nitya rAkhavAno upAya karo mUrkhAI ja kahevAya. retImAMthI tela pIlanAra ke AkAzamAM phUla ugADanArane mUrkha mAnavAmAM Ave che. tema anityane nitya rAkhavAnI mathAmaNa karanAra mUrkha ja manAya. jAnI sAthe maraNa saMkaLAyeluM che topaNa maraNathI bacavAno upAya niraMtara karavAmAM Ave che. yuvAnI satata vRddhAvasthA tarapha AgaLa vadhatI jAya che topaNa yuvAnIne akabaMdha rAkhavAnI khArA kahyAmAM Ave che. svabhAvathI ja maMgaLa lakSmIne sAcavI zakAtI nathI topaNa tene sAcavavAno prayatna karavAmAM Ave che. paraMtu A zarIrAdi saghaLAM saMyogonI sArasaMbhALano prayatna vyartha ja che. 31
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznaH zarIrAdi saMyogonI sAra-saMbhALano nathI. tethI AvA zarIrAdi anitya saMyogonI prayatna zA mATe vyartha che? sArAMmALa thaI ja che uttara : zArIrAdi saMyogo parapadArtho che ane potAnA AtmAthI atyaMta bhinna che. ajJAnI jaya mohanA kAraNe temAM mamatva kare che. tethI tenI sArasaMbhALamAM vyasta rahe che. paraMtu paranuM pariNamana paranAM kAraNe che ane potAnA kAraNe nathI. tethI teo sAcavyAM sAcavI zakAtAM nathI. tethI teonI sArasaMmALano prayatna vyartha che. jagatano dareka padArtha anekAMtasvarUpI che. anekAMtasvarUpI padArtha kAyama TakIne kAyama pariNamato rahe che. kAyama pariNamatA padArthanuM pariNamana zuddha hoya to te judA-judA prakAre badalatuM rahe che. tethI te kSaNabhaMgura hoya che. saMsAra ane tenAM saMyogo azuddha avarathArUpa hovAthI ANabhaMgura ja hoya che. kSaNabhaMgura avasthAnI palaDhavAnI prakriyA satata cAlatI ja rahe che. kyAreka te dhImI hoya che to kyAreka jhaDapI. retImAM lakheluM nAma bhUMsAI jAya che tema paththaramAM lakheluM nAma paNa bhUMsAI jAya che. paraMtu A bhUMsAvAnI prakriyA ghImI hoya che. cheka saMyogo tenA barDa pariNamAM anusAra nizcita kALe avazya palaTAI ja jAya che. tethI teone sthira rAkhavA mATenI ceSThAmAM caturAI nathI. prazna zarIrAdi anitya saMyogonI sAra saMbhALa vyartha che. to pachI zarIrAdinI saMbhALa rAkhavI kachoDInI uttara : zarIrAdi saMyogonI saMbhALa ekadama to nahi choDI zakAya. vaLI potAno AtmA asaMyogI padArtha hovA chatAM tenI vartamAna pariNati saMyogI che. tethI vartamAna saMyogo ane saMyogIbhAvo vaDe ja asaMyogI Atmatattvane oLakhavAnuM che. tethI te rIte zarIrAdinI upayogitA hovAthI tenI saMbhALa saMmave che. potAnuM vartamAna mati zrutajJAna AtmA hIrA sIdhuM pravartatuM hoya tevuM pratyakSa ke atIndriya nathI. paraMtu mana ane Indriyo dvArA pravartatuM hoya tevuM parokSa ke Indriya che. parokSa evA indriya|| vaDe ja atIndriya AtmAno pratyA anubhava karavAno che. tethI te mATe paNa zarIrasIdanI saMmALa jarUrI che. vAstavamAM zarIra. saMyogo tenA phALe ane kAraNe hoya che. tethI tenI saMbhALanI khAsa koI AvazyakatA hotI nathI. topaNa zarIra vaDe saMyama ane sadAcaraNanuM sAghana karavuM, sAoika ane nirdoSa AhAra levo jevI bAbata pachI A saghaLAM saMyogo paudgalikakarmamAM ja tenI sAcI saMbhALa che. udayane AdhIna che ane potAnA prayatnane AdhIna nathI. karmano udaya palaTAI jatAM saMyogo paNa palaTAI jAya che. potAnA svAnumI pote joI zake che ke game teTalA upAya karavA chatAM maraNathI koI bacI zakyuM nathI. yuvAnIne jALavI zakAtI nathI ke paisAne zApathI zakAtA 32 potAno AtmA zarIrAdi saMyogono adhiSThAtA che. mAlika che ane zarIrAdi saMyogo tenA sevaka che, nokara che. nokaranI nokara tarIke saMmALa rAkho paNa tene potAno mAlika na banAvo. zarIranI Indriyo ane manane vaza jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI tenA gulAma na bano. paNa tenI pAsethI potAnA AtmahitanuM kAma karAvo. zeThanokarane pagAra Ape paNa tenI pAsethI potAnuM kAma aninya saMyogo ane saMyogIbhAvo pragaDha, pratyakSa tema ja venabhUta hovAthI paricita che. tenI aMdara rahelo asaMyogI AtmA apragaTa, apratyakSa tema ja vaidanAmRta na hovAthI aparicita che. paricita saMyogo dvArA aparicita asaMyogI Atmatattvano pariya karAvavAno anityamAdhanAno Arava che ahIM anitya bAbata paricita hovAthI mApanAnuM nAma anityamAvanA barAbara che. paNa teno Azaya anitya dvArA nitvanI oLakhANa karAvavAno che. anitya dvArA paNa karAve che. pote zarIrAdi anitya saMyogonI yatkiMcita saMmALa rAkhe paNa tenA dvArA nitya asaMyogI AtmAnI oLakhANa karavAnuM na cUke, anitya saMyogo ane saMyogImAvo dvArA nitya asaMyogI AtmatattvanI oLakhANa karI maiM ja anityamAvavAno Azaya che. prazna : anityabhAvanAno Azaya nisyanI khoNArA rAvavAno hoya to tenuM nAma nitybhAvanA rAkhavuM hatuM, anityabhAvanA kema ? Bttara : jainadarzanamAM asti-nAstipUrvakanI samajUtI hoya che. nAstithI je anitya che te ja astithI nitya paNa che. potAno AtmA bhAvArtha : zarIrAdi saMyogo kSaNabhaMgura che paNa tenI aMdara chUpAyela AtmA dhruvadhAma che. rAgAdi saMyogIbhAvarUpa paryAya nAzavAna che paraMtu tenA AdhArabhUta dravya zAzvata che. nitya saMyogo ane saMyogIbhAva dvArA asaMyogI nitya AtmArUpa satyanI nAstithI zarIrAdi saMyogo ane rAgAdioLakhANa karavI e ja anetyabhAvanAno Azaya che, saMyogIbhAvorUpa paryAyapaNe che, je anitya che. nitya asaMyogI vadhAmarUpa AtmAnI ArAdhanA e ane te ja AtmA te ja samaye astithI ja sAcI ArAdhanA che. te ja ArAdhanAno sAra che. trikALa ekarUpa asaMyogIbhAvarUpa dravyapaNe che, je nitya che.ati nAstimAM ati ja agatyano ane upAdeya hoya che. tethI nAstirUpa anitya saMyogo ke saMyogIbhAvo r3hArA astirUpa nitya asaMyogI AtmAnI oLakhANa karavI e ja anityamAvanAno Azaya che. (Do. hukamacaMda bhArillaSkRta anityabhAvanA) 1. anityabhAvanA 9999999999999 nityanI oLakhANano upAya saMyoba DhALamaMgura samI paratanA vadhAma ! paryAya thayadharmA paranu dravya zAzvata zAna hai| isa satya ko pahicAnanA hI bhAvanA kA sAra hai| vadhAna vI gArAdhanA ArAdhanA sAra hai || anitya saMyogo ane saMyogImAvo dvArA nitya asaMyogI AtmAnI oLakhANa karavI e ja anityabhAvanAno Azaya che. ahIM anitya jANItuM che ane nitya ajANyuM che. tethI jANItA anitya saMyogo ane saMyogIbhAva dvArA ajANyA nitya asaMyogI AtmAnI oLakhANa thaI zake che. AtmA kAyama ktA ekarUpa zuddha svabhAvarUpa hovAthI te nitya che. nitya AtmA zarIrAdhi saMyogo ane tenA lakSe thatA saMyogIbhAvothI bhinna hovAthI asaMyogI che. Avo nitya asaMyogI AtmA apragaTa ane apratyakSa che. 33
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI te vedanamUita paNa nathI. tethI tenI oLakhANa pragaDha, pratyakSa ane vedanAbhUta evI aninya paryAyo dvArA thaI zake che. anitya saMyogI paryAyo dvArA nitya asaMyogI dravyanI oLakhANa mATe nIce jevA upAya hoya che. 1. vastunuM anekAMtarUpa ra. virodhInuM astitva - 1. vastunuM anekAMtavazya Sheng vastumAM vastupaNuM nIpajAvanArI 5raspara virodhI ane sApekSa evA be aMzo anvaya ane vyatireka dra hoya che. tene vastunuManeka tasvarUpa ddha kahe che. 34 t. eka ja vastu dvavya-paryAyAmaka hovAthI tema ja dravya ke paya e sAthe dharmo hovAthI tenI daSTi satya ke paryAya e be paikI koi paNa eka rIte ja saMbhave che. ajJAnI jIvane anAdithI paryAyaSTi hoya che ane dravyaSTi hotI nathI. dravyaSTithI AtmA ekarUpa thava zuddha svamAve che. A zuddha svamApa ja AtmAnuM sAnuM svarUpa che. tethI AtmAnI sAcI oLakhANa ke mUlyAMkana tenI dravyaSTithI che. tethI dravyaSTi ja yathArtha che. samyak che. vastunAM anekAMtasvarUpanI samajaNa ane anityamAvanAnA AbhyAsanA AdhAre jANItI anitya saMyogI paryAyo dvArA ajANyA nitya asaMyogI AmadravyanI oLakhANa thaI zake che. ApaNo AtmAM bALamAMthI yuvAna ane yuvAnamAMthI dhRddha thayo. manuSyamAMthI deva thayo. A rIte zarIrAdi saMyogo badalAI jatA hovA chatAM AtmA to eka ne eka ja rahe che. te rIte sagA saMyogIbhAvo paNa satata palaTAI jatA hovA chatAM tenA AdhArabhUta avinAzI asaMyogI AtmA eno e ja rahe che. A rIte anitya saMyogo dvArA nitya asaMyogI AtmAnI oLakhANa thaI zake che. AtmA sahitanI pratyeka vastu anekAMtasvarUpI hoya che. anekAMtasvarUpI AtmA tenA tenA anvayIpaNe kAyama nA thavAmATe ane TatA vyatirekInaMzapaNe kAyama palatI paryAyavAmALe hoya che. A rIte svarUpI AvA aya vyatirekAtmaka eTale ke dravya paryAyAtmaka hoya che. paryAyo pragaDha ane pratyakSa che paNa dravyasvAmApa apragaTa ane apratyakSa che. paryAyo vaighnabhUta hovAthI anumavagocara che. dravyavAmApa vedanamA na hovAthI anubhavagoSara nathI. tethI palanI paryAyo paricita che paNa ro vyasvAmAva paricita nathI. A kAraNe annAnI jIva potAnI ane paranI paryAyone ja jANe che paNa paryAyonI pAchaLa chUpAyelA vyasvabhAvane virodhanuM astitva kahe che. jANato nathI. te paryAyane jANato hovAthI ane svAmAgane jANato na hovAthI tene paryAya che ane dravyeSTi nathI. ahIM mAtmAnI oLakhANa, svIkAra ke AthayanI apekSA ne dRSTi che. e 2. vizedhInuM astitva pratyeka bAbatano pratipakSa hoya che tene viroghInuM astitva hovuM e eka sanAtana prAkRtika siddhAMta che. tethI jagatamAM koI paNa bAbatano viroghI paNa hoya che. zabdakozamAM paNa pratyeka zabdano pratipakSI hoya evo vizedhI jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabda maLI Ave che. tethI jagatamAM anitya bAbata che to nitya bAbata paNa hovI ja joIe. tethI saMyogI anitya paryAyonA AdhAre asaMyogI nitya AtmadravyanI oLakhANa thaI zake che. vaLI vastunuM svarUpa anekAMta hovAthI te paraspara virodhI ne dharmothI spAyeluM che. A be dAoM dravya ane paryAya che. saMyogo ane saMyogImAvo pragaTa paryAyarUpa che ane jANItA che paNa A paryAya tenA AdhArabhUta vyasvamiAva vinA hoI zake nahi. tethI anitya paryAyarUpa saMyogonA AdhAre nitya dravyarUpa asaMyogI AtmAnI oLakhANa thaI zake che. upara mujabanuM anekAMtapa che. virodhInAM astitvanI samajaNapUrvaka aniyabhAvanAno abhyAsa karavAthI jANItI anitya saMyogI paryAyo dvArA ajANyA nitya asaMyogathI AtmayanI oLakhANa thAya che. anityabhAvanAnI ciMtavana prakriyA zarIra saMyogI padArtho ane tenA hAne thatA rAgAdi saMyogIbhAvo anitya ane nAzavaMta che, tema ja potAno asaMyogI zuddhAtmA nitya ane avinAza che. ema samajI anitya evA saMyogo ane saMyogIbhAvonuM lakSa chaoNDaoN nitya eNvA asaMyogo zuddhAtmAnuM lakSa ane Azraya karavAno upAya vicAro te anicabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. 1. saMcolonI kSaNabhaMguratA ra. hakArAtmaka abhigama 3. yathArthadaSTi Ju 1. saMcoDonI kSaNabhaMguratA saMyogo ane tenA lakSa thatA saMyogobhAvo parivartanazIla, nAzavaMta ane Nika hovAthI kSaNabhaMgura che. tene saMyogonI kSaNabhaMguratA kahe che. samasta saMyogI cIjo kSaNabhaMgura hoya che. navuM makAna caNAvAnI sAthe ja te jUnuM thatuM jAya che. navA vastra paheravAnI sAthe ja kSaNa thatA jAya che. bhInA pANImAM eka paga bIe pachI bIjo paga temAM khoLI zakAto nathI. kema ke, bIjo paga boLIne te pahelAM te sthaLanuM pANI ghaNe dUra cAlyuM gayuM hoya che ane tenI jagyAe navuM pANI AvI gayu hoya che. tethI ja aMgrejImAM kahevata che ke 'A man can not step twice in a river." eTale ke mANasa koI nadImAM potAno paga bIjI vAra mUkI zakto nathI. je saMyogonuM kSaNabhaMgurapaNuM darzAve che. saMyogonA lakSe thatAM rAgAdi saMyogIbhAvo paNa kSaNabhaMgura ja hoya che. satata palaTAtA pariNAmane ja saMsAra kahe che. ane A saMyogIbhAva ja AtmAno saMsAra hovAthI te satata palaTAtA ja hoya che. ApaNA potAnA pariNAma ApaNe pote ja satata badalAtA anubhavIe e. je saMyogIbhAvonuM aninyabhAvanAthI ciMtavana prakriyA myAna kramika traNa tabakkAomAMthI pasAra thavAnuM hoya kSaNabhaMgurapaNuM batAve che. che. je nIce mujaba che 1. anityabhAvanA 35
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyogo ane saMyogIbhAvo kSaNabhaMgura hovAthI zake che. vaijJAnika saMzodhana anusAra hakArAtmaka temAM ekatva ke mamatvarUpa moha karavo mithyA abhigama e ArogyanI aNamola jaDIbuTTI che. che. mohane vaza kSaNika saMyogone TakAvavAno hakArAtmaka abhigamathI ja jIvanamAM zAMti, upAya karavo vyartha che. tethI kSaNabhaMgura saMyogonuM samRddhi ane sthiratA Ave che. laukikamAM lakSa choDI zAzvata asaMyogI AtmAnuM lakSa hakArAtmaka abhigama mATenA zikSaNavarga cAlatA ane Azraya karavAno ja upAya karavo joIe. hoya che. temAM UMcI phI vasUlI hakArAtmaka A prakAranI vicAraNA te anityabhiAvanAnI abhigamanuM mahatva samajAvAya che. paNa hakArAtmaka ciMtavana prakriyAnuM prathama pagathiyuM che. abhigamano upAya to anityabhAvanAmAM che. [ 2. hakArAtmaka abhiyama 1 anityabhAvanAnA abhyAsapUrvaka tenuM ciMtavana saMyogone sAnukULapANe mUlavavAnI rItane karavAmAM hakArAtmaka abhigama ApameLe Ave che. ESLEICHS 2417451H (Positive Attitude) - anityabhAvanAnI ciMtavana prakyiAmAM saMyogone kahe che. kSaNabhaMgura mAnyA pachI tenA pratye hakArAtmaka abhigama rAkhavAno hoya che. saMyoga pratyenA ApaNA daSTikoNa ke tene mUlavavAnI rItane abhigama kahe che. abhigama saMyogo kSaNabhaMgura hovAthI tenA pratye koI anusAra potAnI prakRti, manovRtti ane lAgaNI lakSa ke prayojana rAkhavuM yogya nathI. topaNa hoya che. A abhigama be prakAre saMbhave che. ajJAnI jIva sAnukULa saMyogone sukharUpa mAnI nakArAtmaka ane hakArAtmaka. pANIthI aDaghA tene TakAvavAno upAya kare che ane pratikULa bharela pyAlAne are ! 'A to aDagho khAlI saMyogone du:kharUpa mAnI tene dUra karavAno prayatna che!' e prakAre nAstithI joIe to te nakArAtmaka kare che. paraMtu A saMyogo parapadArtha hovAthI abhigama che. ane 'aho bhAgya! A to aDagho temAM potAnuM koI kartavya nathI. vaLI A saMyogo bharela che !' e prakAre astithI joIe to te pote sukha-du:khanuM kAraNa nathI paNa tenA pratyeno hakArAtmaka abhigama che. pANInA pyAlArUpa saMyoga abhigama ja sukha-du:khanuM kAraNa che. nakArAtmaka abhigamathI pratikULa jaNAya che. bALakano phuggo phUlIne gabAro UMce caDe paNa te ja saMyoga hakArAtmaka abhigamathI sAnukULa temAM te AnaMda mAne che ane te gabAro khUba jaNAya che. tethI saMyogomAM anukULa-pratikULapaNuM UMce caDhI phUTe temAM paNa te AnaMda mAne hotuM nathI paNa tenA pratyenA abhigamamAM ja ! che. ahIM bALakanI nirdoSatA ane hakArAtmaka te hoya che. hakArAtmaka abhigama gharAvavAthI abhigama jovA maLe che. paraMtu ApaNo gabAro pratikULa saMyogo paNa anukULa jaNAya che. UMce caDhe eTale ke puNyodayathI caDhatI thAya hakArAtmaka abhigama ke sakArAtmaka valaNa ane sAnukULa saMyogonA Draga khaDakAya tyAre gharAvatI vyakti mAnasika tANa, lohInuM harSa mAnIe chIe. ane tyArapachI te gabAro dabANa, hRdayaroga jevA aneka rogothI bacI phUTI jAya eTale ke pApodayathI paDatI thAya 36 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane sAnukULa saMyogo viNasI jAya tyAre kheda che 3. yathArthadaSTi anubhavIe chIe. A harSa ke kheda saMyogomAM nathI paNa saMyogo pratyenA abhigamamAM che. anitya saMyogo dvArA tenI pAchaLa chupAyela anityabhAvanA anusAra saMyogo palaTAtA rahe nitya asaMyogI AtmAne oLakhavo te che. puNyanA udaya pachI pApano udaya paNa yathArthaSTi che. Ave che. caDhatI thAya tenI paDatI paNa thAya potAnA AtmAnI oLakhANa, svIkAra ke che. hasatAM hasatAM bAMgheluM pApa raDatAM raDatAM AzrayanI apekSAne daSTi kahe che. anekAMtasvarUpI. bhogavavAne badale samabhAvathI bhogavavAthI karmanI AtmA dravya-paryAyAtmaka hovAthI tenI daSTi nirjarA che. A jIva puNyanA udaya prasaMge be prakAre chedra dravyadaSTi ane paryAyadaSTi AtmAnI je samajI zakato nathI te pApanA udaya prasaMge sAcI oLakhANa nitya asaMyogI dravyasvabhAvapaNe jarUra samajI zake che. pApano udaya ane hovAthI dravyadaSTi ja yathArthadaSTi che. pratikULatA anityabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana banI AtmahitanuM kAraNa paNa thAya che. AvA - anitya saMyogone hakArAtmaka abhigamathI hakArAtmaka abhigamathI pApano udaya ke pratikULa jovA te yathArthadaSTi nathI, paraMtu anitya saMyogo saMyogo khedarUpa thatA nathI. dvArA ja tenI pAchaLa chUpAyela nitya asaMyogI AtmAne oLakhavo te yathArthadaSTi che. anitya A prakAre dareka saMyogone sAnukULapaNe mUlavavAnAM hakArAtmaka abhigamathI dareka prasaMge saMyogone AgAmIkALathI jotA te utpAdarUpe samAghAna rahe che. svajananuM maraNa thatAM zoka ane te ja saMyogone te ja samaye atItakALanI apekSAe jotA te vyayarUpe jaNAya che. utpAdamanAvIe chIe. zokanuM kAraNa svajana pratyeno vyayarUpa satata palaTAtAM saMyogone sAnukULapaNe neha ane chatrachAyA chInavAI javAnuM hoya mUlavavA te hakArAtmaka abhigama che. paNa che. paraMtu A ja bAbatane potAnA badale svajananA saMdarbhamAM jovAmAM Ave to AtmAnuM A anitya saMyogonA utpAda-vyayane gauNa koI maraNa nathI. vaLI temaNe jIrNa-zIrNa karavAthI tenA AghArabhUta ekarUpapaNuM jaNAya che. A ekarUpatAne jANanAra AtmA paNa vyAdhigrasta dehano tyAga karI navIna RddhivALo ekarUpa ja hoya che. kema ke, saMyogo palaTAI divya deha prApta karyo che. ahIMnI ApadAomAMthI chUTI svarganI saMpadAo prApta karI che. ahIMnA javA chatAM saMyogone jonAra AtmA palaTAI jato nathI ane ekarUpa ja rahe che. vaLI parivArajano bhale zoka manAve paNa svargalokamAM tyAMnA parivArajano te ja samaye navA janmanI saMyogonA lakSe thatA AtmAnI rAgAdi saMyogIbhAvo paNa anitya hovAthI utpAdavaghAI manAvatA hoya che. A prakAranA hakArAtmaka vyayarUpa che. A utpAda-vyayarUpa saMyogIbhAvonA abhigamathI samAghAna rahe che. AghArabhUta asaMyogI AtmA ekarUpa rahe che. saMaoza pratye hakAzatmaka abhigama dAbavyA pachI AtmAnI oLakhANa A ekarUpapaNe karavI te anityabhAvanAnI citavana prakriyA pUrNa karI tenuM phaLa prApta karavA mATe yathArthaBSTinI AvazyakatA hoya che. yathArthadaSTi che. 1. anityabhAvanA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyeka padArtha utpAda-vyaya nIce jamIna upara paDatAM pahelAM dhrauvyamayI astitvathI racAyela che. - addhara AkAzAmAM bahu alpa samaya utpAda-vyaya-dhrauvya e sApekSa gharmo rahe che ane te paNa aniyata hoya hovAthI padArthane utpAdarUpe, vyayarUpe che. tema janma pAmatAM manuSyanuM ke dhrauvyarUpe ema traNa paikI koI paNa jIvana paNa bahu alpa ane aniyata prakAre joI zakAya che paNa temAM dhrauvyarUpe hoya che. game tyAre game tenuM maraNa ja padArthanI sAcI oLakhANa hovAthI padArthane AvI paDe che. savAre jeno rAjyAbhiSeka thato dhrauvyarUpe jonArI daSTi ja yathArthadaSTi che. hoya, sAMje tenI ja citA saLagatI jovA eka vRkSane aMkurapaNe jovAthI te utpAupe, maLe che. bhayAnaka yuddhamAM ane bhayaMkara honAratomAM bIjapaNe jovAthI te vyayarUpe ane bIja-aMkuramAM eka sAthe aneka loko motane bheTatA jovA ekarUpa rahela vRkSa7paNe jovAthI te dhrauvyarUpe maLe che. bhUtakALanA tIrthakaro, cakravartIo ane jaNAya che. ahIM dhrauvyarUpa vRkSatva ja vRkSanI bIjA mahApuruSo ApaNI vacce nathI. sonAnA sAcI oLakhANa ApanAra yathArthadaSTi che. tema gaDha ane ane ratnonA kAMgarAthI zobhatI daivI. eka AtmAne saMyogo ke saMyogIbhAvapaNe jovAthI dvArikApurI baLIne khAka thaI gayela che. te utpAda-vyayarUpe ane saMyogIbhAvomAM ekarUpa bhUtakALanA bhavya mahAlayo ane anupama rahela asaMyogIpaNe jovAthI te dhrauvyarUpe jaNAya AzcaryakArI ajAyabIo paNa kALanI che. ahIM dhrauvyarUpa asaMyogIpaNuM ja AtmAnI gartAmAM gAyaba thaI gayela che. bhUtakALano moTo oLakhANa ApanAra yathArthadaSTi che. mahArAjA Aje bhIkha mAMgato jovA maLe che. eka vakhatano karoDapati rAtorAta roDapati thaI anitya saMyogo dvArA nitya asaMyogI AtmAne jato jovA maLe che. bhayAnaka gharatI5, vinAzika oLakhavo te ja anityabhAvanAno Azaya che. vAvAjhoDA, anarAdhAra varasAda vagerethI cAre tethI nitya asaMyogI AtmAne oLakhAvanArI bAju tArAjI thatI jovA maLe che. moTA moTA yathArthadaSTimAM anityabhAvanAnI ciMtavana prakyiAnI akasmAto ane ApattionA samAcAra rojeroja pUrNatA che. sAMbhaLavAmAM Ave che. rojIMdA jIvanamAM jovA anityabhAvanAnuM maLatI AvI sAMsArika anitya bAbato ja sAdhana che kAraNa potAne anityabhAvanAnA ciMtavananuM sAghana "F99999999dda9999ThThaladda999999eE9999 ke kAraNa banI rahe che. anityabhAvanAnA ciMtavana mATenuM sAghana ke kAraNa ApaNA rojIMdA jIvana ane temAM te kaI rIte vastu svarUpanI banatI ghaTanAomAMthI ja maLI rahe che. che samajaNa karAvanAra che ? bALakano janma thAya ane te mAtAnI godamAM anityabhAvanAno abhyAsa karavAthI saMsAranA Ave te pahelAM ja te anityatAnI godamAM saghaLAM saMyogo ane saMyogIbhAvo svapna samAna AvI jAya che. tADanAM vRkSamAMthI tUTeluM phaLa 38 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA sphalaka
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalaka kakakakakakakakakakaka asatya ane asthAyI mAlUma paDe che. AvA che. A prayojanapUrvakanuM pratyeka bhAvanAne jUThA ane nANAvaMta saMsAra pratyeno mamatvarUpa moha samAnapaNe lAgu paDatuM sAmAnya phaLa cittanI du:khanuM ja kAraNa hoya te samajI zakAya che. ristharatA, mohanI maMdatA, maraNano bhaya mate jevA aneka prakAre che. topaNa khAsa karIne jagatamAM ApaNane anityanI oLakhANa ane anitya bhAvanA sAthe ja saMbaMdhita hoya tevA anubhava che. anityabhAvanAno abhyAsa anitya saMsAranI pAchaLa chUpAyelo ApaNo AtmA tenA vizeSa prakAranA be mukhya phaLa A pramANe chedra trikALa dhruvasvabhAvathI nitya tema samajAve 1. nAmanAnI bhAvanA TaLe che. nityasvabhAva vinA anitya avasthA hoya 2. mAnane maTADe zake nahi. nityasvabhAvanA Azraye saMsAranI anitya, azuddha avasthAno aMta Ave che ane che1. nAmanI bhAvanA TaLe che nitya zuddha evI siddha avasthAno uddabhava thAya che. A prakAranI vastusvarUpanI samajaNa maraNa pachI paNa potAnI prasiddhi, khyAti karAvavAmAM anityabhAvanAnuM aneruM yogadAna che. ke kIrti jaLavAI rahe tevA prakAranI IcchAne kerekrererererererere che nAmanAnI bhAvanA kahe che. anityabhAvanAnA kaI rIte abhyAsathI nAmanAnI bhAvanA TaLe che. - vairAyanuM kAraNa che ? ajJAnI jIvane anitya saMyogo ane saMyogI bhAvomAM potApaNuM hoya che. tethI vartamAna anityabhAvanAno abhyAsa karavAthI saMsAranI bhivanI oLakhANa ApatA nAmanI sAthe paNa anityatA, kSaNabhaMguratA ke vinAziktA samajAya tanmayapaNuM hoya che. tethI pote bhale marI jAya che. sAMsArika saghaLAM saMyogo ane saMyogIbhAvo paNa potAnuM nAma amara rahe tevI bhAvanA kSaNika ane vinAzI che. potAno AtmA zAzvata hoya che. nAmanAnI adamya IcchAnA kAraNe ane avinAzI che. tethI kSaNika ane vinAzI tenA mATe te potAnI jAta ghasI nAkhe che, thIja potAnI hoI zake nahi. tethI tenA pratye paisA kharcI nAkhe che, amUlya samaya veDaphI ekatva ke mamatva rAkhavAnuM koI kAraNa nathI. nAkhe che, je kAMI karavuM paDe te kare che. nAmanA tethI AvA anitya saMsAra pratye sahaja mATe moTA sTegyu mukAve che, kIrtistaMbha karAve udAsInatA ke upekSAvRti Ave che. jene saMsArano che, takatImAM nAma kotarAve che. vairAgya kahe che. A rIte anityabhAvanAnuM ciMtavana saMsAra pratyenA vairAgyanuM eka prabaLa kAraNa che. paraMtu anityabhAvanA anusAra jenuM nAma karererererererererererererererere re, hoya teno nAza paNa hoya ja che. A jagatamAM prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa che kadIya koInuM nAma kAyama rahetuM nathI. bhUtakALamAM "We999999999999999999999999999999999 anityabhAvanAnA abhyiAsanuM prayojana anaMta covIsInA tIrthaMkaro thaI gayA paNa vastusvarUpanI sAcI samajaNa sahitano vairAgya temanAMya nAma visarAI gayA che. vijyArtha parvatanI zilA para daMDaranathI lakhAyelA cakravartI 1. atyabhAvanA 39
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevA mahApuruSonA nAma paNa bhUMsAI jAya che, ke mAna kahe che. anityabhAvanAno abhyAsa to ArasanI taktI upara kotarAyelA tuccha karavAthI mAna maTe che. puruSonA nAma kyAM sudhI Take ? bharata mAnanA kAraNabhUta parasaMyogo paudgalika padArtha cakavartIe banAvelA traNa covIsInA maNiratnonA che ane teo AtmAthI atyaMta bhinna che. jinabiMbo paNa kALano koLiyo thaI jAya saMyogIbhAvo paNa pudgalanA lakSe thatA che to pAmara manuSyonA pUtaLA kyAM sudhI civikAro che ane asaMyogI zuddhAtmasvabhAvathI rahe ? pralaya kALamAM moTA moTA parvato paNa bhinna che. A saghaLAM saMyogono viyoga jamInadosta thaI jAya che to kIrtistaMbho dausta paNa avazya hoya ja che. tethI teo kSaNika thaI jAya temAM zI navAI ? A jagatamAM ane vinAzI che. anityabhAvanA ema jaNAve jamyA pahelAM koInuM nAma hotuM nathI tema che ke mAnanA kAraNabhUta A saghaLAM saMyogo maryA pachI paNa koInuM nAma rahetuM nathI. AtmAthI atyaMta bhinna, kSaNika ane vinAzI tethI ja kahevAya che ke, che. tethI AvA saMyogonA AghAre potAnI jamyA pahelA anAmI ane maryA pachI nanAmI, mahattA mAnavI te mUrkhatA che. anityabhAvanAnA abhyAsathI anitya | anityabhAvanAno abhyAsa ATheya prakAranA avasthArUpa paryAyadaSTi TaLI nitya svabhAvarUpa Azraye thatA mAnane maTADanAro che. te A rIteDhaDhaDha dravyadaSTi pragaTe che. tethI potAnI asalI oLakhANa nAmarUpa anitya avasthAne badale anAmI 1. anityabhAvanAnA abhyAsathI ema AtmasvabhAva tarIke che te bAbata samajAya che. tethI samajAya che ke trikALa dhruva zuddha caitanya ghAtu nAmanAnI bhAvanA TaLe che. e ja AtmAnI jAti che. ane A manuSyapaNAnI aghugha AryajAti e koI mArI jAti nathI. tethI uttama jAtinA Azraye mAna che. 2. mAnane maTADe thatuM nathI. 'S para saMyogo ke saMyogAbhAvothI potAnI mahattA | 2. anaMtaguNonA nighAna trikALI zuddhAtmA . maLataguNAnI nid mAnavI tene mAna kahe che. anityabhAvanAno ja potAnuM kuLa che. A vANiyA, brAhmaNa, abhyAsa mAnane maTADanAro che. kSatriya, zuddha e koI AtmAnuM kULa nathI. tethI uca kULanA kAraNe maMda karavAnuM koI kAraNa 1. uttama jAti, ra. ucca kULa, 3. nathI. zarIranuM baLa, 4. suMdara rUpa jevA parasaMyogo temaja 5. zAstranuM jJAna, 6 tINabaddhi. 3. asaMyogI zuddhAtmasvabhAvamAM sthira rahevuM 7. bAra prakAranA tapa ane 8. brahAcarya e ja AtmAnuM baLa che. paNa zarIranuM sAmarthya jevA saMyogIbhAvo e ATha prakAranA Azraye | e koI AtmAnuM baLa nathI. tethI zarIranA potAnI mahattA ke moTAI mAnavI tene mada baLathI AtmAnuM gaurava thatuM nathI. 40. jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. zAzvata jJAna ane AnaMdasvabhAva eja AtmAnuM suMdara svarUpa che. azAzvata zarIranuM sauMdarya ane rUpa e koI AtmAnuM svarUpa ja nathI. tethI zarIranAM suMdara rUpathI potAnI suMdaratA miAsatI nathI. 5. sarvajJasvamAvI zuddhAtmAnA AzrayathI utpanna thatuM kSAvijJAna eTale ke kevaLajJAna e ja AtmAnuM sAcuM jJAna che. paNa zAstranA AbhyAsathI thatuM zAopamijJAna eTale ke zrutajJAna e koI AtmAnuM sAcuM jJAna nathI. anityabhAvanAnA abhyAsathI AvuM samajAtA zAstranA jJAnathI potAnI mahattA nAnI nathI 6. anitya saMyogothI potAnA AtmAne judo jANe te ja AtmAnI sAcI buddhi che. paNa hajAro bloko kaMThastha karI zake tevI tIkSaNa buddhi e koI AtmAnI sAcI buddhi nathI. AvuM samajAtA uttama buddhithI potAnI uttamatA potAnI uttamatA bhAsatI nathI. IcchAnA nirodhapUrvaka thatuM potAnA nistaraMga zuddhamaravAvanuM prApana e ja AtmAnuM tapa che. A taraMgamaya zubhabhAvarUpa bAra prakAranA tapa e koI AtmAnuM tapa nathI. tethI bAra prakAranA tapanA kAraNe abhimAna thatuM nathI. uparokta pramANe anityamAvanAno abhyAsa mAna thavAnA ATheya prakAranA kAraNone mahAkanAro che. 1. anityabhAvanA upasaMhAra ISTa aniSTa saMyogo ane tenA upadhdhAviNasavAmAM harSa-kheda na mAnavo ane samatAbhAva ghAraNa karavo te ja anityamApanAnuM AdhArabiMdu che. A mATe nityano Azraya karavo jarUrI hoya che. jagatanA saghaLAM saMyogo anitya che ane potAno AtmA ja nitya che. te anityamApanAnA AdhAre nakkI thAya che. jagatanA badhAM padArtho potAnA trikALa satyasvabhAvapaNe sthira nitya ane te ja pArtha palaTatI paryAyavabhAvapaNe asthira-anitya hoya che nitya hasthamApaNe potAnA AtmAne mAnI teno Azraya karavo te mokSamArga che. ane anitya paryAyasvabhAvapaNe potAne mAnI tenuM lakSa karavuM te saMsAramArga che. tethI vastune anityapaNe darzAvatI paryAyakti choDI tene nityapaNe darzAvatI dravyadaSTi karavI te ja saMsAramArgane maTADI mokSamArgane pragaTa karavAno upAya che. ane te ja anitya miAvanAno Azaya che. paMDita jayacaMdajInA zabdomAMhata dravyarupa kari sarva vira, parajaya vira hai kauna? 8. brahma eTale AtmA ane carya eTale dravyadRSTi jhApA bharo, parakhaya naya re mauna / / ramaNatA, tethI nAcarya e potAnA zuddhAtmAmAmAM ramaNatA ke lInatA che. tethI bahAramAM strInA saMbaMghathI rahita rahevuM te koI sAcuM brahmacarya nathI. tethI navavApUrvaka ratrInA saMbaMdhathI rahita rahevArUpa brahmacaryathI potAnI moTAI mAsatI nathI. bhAvArtha : dravyasvarUpe badhuM nitya hovA chatAM paryAyasvarUpe nitya koi nathI. tethI paryAyanI nityatAne gauNa karI potAnA AtmAne nitya dravyasvabhAvapaNe oLakhavo te ja anityabhAvanAno Azaya che. (bArahabhAvanAmAMthI prathama anitya bhAvanAnI kaDI naM-1) 41
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ - anityabhAvanAno i bhagavAna akhabhadevano vairAgya bhagavAna RSabhadeva pote tIrthaMkarano avatAra vaikriyika deha ekadama vilaya pAmI cArebAju che. janmathI ja ane janma pahelAMthI paNa svarganA | vikharAI jAya che. raMgamAM bhaMga na paDe te mATe devo temanI sevA kare che. Aje temano janmadivasa eka paLanoya vilaMba karyA vinA indra bIjI AnaMdollAsathI ujavAi rahyo che. dezadezAvaranA apsarAne nIlAMjanAnA sthAne goThavI nRtya rAjA-mahArAjAo bhagavAnano janmadivasa. cAlu rakhAve che. bIjA sabhAjano kAMi jANatA ujavavA ekaThA thayA che. saudharma indra paNa airAvata nathI paNa avadhijJAnadhArI bhagavAnathI kAMi hAthI upara savAra thaine aneka apsarAo sAthe ajANyuM rahetuM nathI. teo anityabhAvanA ayodhyAmAM AvI pahoMcyo che. indra mahArAjAe bhAvatA UMDA vicAramAM sarI paDe che : bhagavAnane prasanna karavA apsarAonAM adbhuta nRtyanuM Ayojana karyuM che. manohara apsarAo are, apsarAnuM AyuSya paNa ekadama pUratuM hAvabhAva sAthe alaukki nRtya rajU karI rahI che. thaI gayuM to manuSyanA AyuSyanI za thAta ! barAbara te ja samaye nIlAMjanA nAmanI eka are, mArA 84 lAkha pUrvanA AyuSyamAMthI apsarAnuM AyuSya pUruM thai jAya che. Aje83 lAkha pUrNa to paLavAmAM pUrAM thai gayA vIjaLInA jhabakArAnI jema nIlAMjanAno che. ane huM A rAjapATa ane bhogapabhogomAM jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12All/01-ANITYA BHAVNA/FINAL/14082011 phasAyelo chuM. rAjapATa ane bhogapabhoga bhArUpa te nitya che, dhrubha che. trikALa kruSa zuddha AtmAnA che huMtIrthano avatAra chuM ane mAremArA AtmAnAM lakSe mokSa che ane abdula saMyogonA lakSe saMsAra pUrNatA sAdhamokSadazA pAmavAnI che. hathe bAkaunA che. tethI have huM anitya saMyogono saMga choDI nitya AyuSyano eka samaya paNa gumAvyA miMjA mAre zuddhAtmAno sAdhanA mATe kaTibaddha thAuM chuM." AtmahitanAM sAdhanA karavAnI che. A prakAre anityabhAvanAnA ciMtavananAM AyuSya e to pANInA moja jeDyuM che. pariNAme bhagavAna RSabhadeva saMsArathI atyaMta pANInuM mojuM AvyuM ke gayuM tema eka bhayamAM virakta thayA, asAra saMsArano tyAga karI rahyA ja rahyAM ke bIja bhayamAM avataravuM paDe che. svayaMdIkSita thayA. bhagavAnanA janmadivasano NiSayabhogo meghadhanuSanA raMga jevA che. tharSA mahotsava vairAgyamAM pheravAi gayo. aneka rAjAkALamAM utpanna thatA meghadhanuSanAM raMgo sarajanA mahArAjAoe paNa bhagavAna sAthe munidIkSA AthamavAnI sAthe vilaya pAmI jAya che tema aMgIkAra karI. bhagavAna RSabhadeve tyAra pachI yauvanakALa utpanna thatA yiSayabhogo kevaLajJAna pAmI divyadhvani vaDe anityavRddhAthasthA AthatAM vilaya pAmI jAya che. A bhAvanAno upadeza Apyo.ane kailAza parvata jagatanA saghaLA saMyogo ane saMyogabhAyo parathI mokSadazAne namaskAra. kSaNika ane vinAza che. tethI teo anitya anityabhAvanAnA ciMtavana vaDe nitya evA che, agya che. eka mAtra mAro potAno AtmA zuddhAtmAnI siddhi sAdhanAra bhagavAna RSabhadevane ja mArA mATe zAzmata ane avinAza che. tethI nitya praNAma ! Calyul 1. caDhatI deNagI : eka upara eka mUkAtA ghaDAnI jema uttarottara unnati, caDhatA dahADA, udayakALa chaMdarbhagraMtho) 1. svAmIphAtikiyAnuprekSA : gAthA 4 thI rara ane tenI TIkA.; * 2. bArasaaveDUkhA : gAthA 3 thI 7.; 3. mUlAkAra : uttarAI : gAthA 695, 696 ; 4. bhagavatI ArAghanA : gAthA 1711 thI 17ra3.; 05. jJAnArNava : sa ra : loka 3, 8 thI 47.; 6. tattvArthasAra : adhyAya 6, gAthA 31.; 7. tasvArtharAjadhArtika : 9/7, 1/s00/9; 6/7,5/01/31.; 08. sarvArthasiddhi : 9/7/414, 415, 09. padmanaMdipaMcaviMzati : :adhyAya-6, anityapaMcAzata, zloka 45, 58.; 010. samaNasuram : gAthA pa09, pa08. * 11, anagAra gharmAmRta : adhyAya 6, gAthA 58, 19, 1ra. paramAtmaprakAza : adhyAya 2: dohA 1ra8 thI 13ra ane tenI TIkA 0 13. gurudevazrInA vacanAmRta : naM.23.; 14. bahenazrInAM upanAmRta : naM 54, 99 - 15 jai.si.koza : bhAga1, anuprekSA : 1/1, pAnuM.71; 1/2, pAnuM 7ra. anityabhAvanAnI kathA 1. AdipurANa : bhAga-1, parva 17, bloka 1 thI 45, pAnu 393 thI 396. " hetulakSI prazno - yogya vikalpa pasaMda karI bAjunA || corasamA darzAvo. 01, nAzavaMta vastumAM mothI thAya ? A:: sukha, Bra duHkha C vairAgya D:: AtmajJAna 02. saMsAratuM ravaraphyu atitya na hoya to zI Apatti Ave? A:: natya kAyama rahe B:: mokSamArga jhAyama rahe C:: mokSa prAyama rahe D:: saMsAra kAyama rahe atityatAnI bAbata dhyagata nathI e vatI khAkhata kaMI nathI? 3.[ ] A:: zarIranuM svAdhya pArAvavAnI doDadhAma 03, 2.[ ] 1. anityabhAvanA
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ B:: paisA pAchaLanI AMdhaLI doTa O8. hakArAtmaka abhigamato upAya zo ? 08. ] C: aMnatyabhAvanAnuM ciMtavana A:te viSayanuM pustag vAMcavuM D:: pattA-saMpatti jALavavAnI jhaMjhaTa B:: te mATenA zikSaNA vargamAM joDAvuM ja. pote potAnA maraNane samaje ane svIkAre to zuM thAya? C:: atyabhAvanAno abhyAsa karavo A:: zAMta B:: udvega C:: bhaya D:: maraNa D:: pratazULa saMyogone paNa sAnukULa mAnavA 1 zarIra vaDe zuM hovAthI zArauranI yatkiMcit saMbhALa jarUrI che? pa.[] 09. sukha-duHkhanuM kAraNa zuM hoya che? 09. | A:: AtmAnI oLakhANa B:: AtmAno dharma A: harSa-zokanA pariNAma B:: anukULa-pratikULa saMyoga 'C:: AtmAnuM sukha D:: AtmAno mokSa C: puNya-pApano udaya D:: hakArAtmaka-nakArAtmagra AMbhigama os. zarIranI saMbhALa levAno sAco upAya zo? s.[] 10. yathArthadaSTa zuM che? 10.[ ] A:: saMyama ane sadAcaraNa B:: pauSTika ane samatola AhAra A:: utpAda-dhyayano abhAva karavo C:: prANAyAma ane yogAsana D:: niyamitatA ane svacchatA B:: utapAda-vyayamAM ekarUpatA jovI. 07. atiya saMyoga konA vitA na hoI zake ? C:: utpAda-vyayane sAnukULapaNe mUlavavA A:: AtmA B:: rAga C:: kRdaya D:: zarIra D:: utpAda-vyaya-dhrauvyane jema che tema jANavA. * saiddhAMtiSa prazno e ma . - -- 23, mAna eTale zuM ? 24. kyAM saMyogo ane saMyogabhAvonA Azraye mAna hoya che. nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 01. anityabhAvanA eTale zuM ? 02. saMsAranuM anityapaNuM kaI rIte che ? 03. anityatAnI AvazyakatA samajAvo. 04. anityatAnA svakAramAM zAMti hoya che. te bAbata samajAvo. 0pa. mota sAme jaNAya to anupama zAMti pragaTa thAya che te bAbata samajAvo. 01. zarIrAde saMyogone sAcavavAno prayatna zA mATe vyartha nIcenA praznonA javAba eka be vAkayomAM Apo. 01. anitya kone kahe che ? 02. kaI bAbato anitya che ? 03. anityane nitya rAkhavAno prayatnathI zuM thAya che ? 04. anityatAnI bAbata hRdayagata na hovAnuM kAraNa zuM? 05. manuSyane sauthI moTo bhaya kono hoya che? 06. anityabhAvanAno Azaya zuM che ? 07. zarIra pAsethI kayuM kAma karAvavAnuM cUkavuM na joIe ? 08. zA mATe zarIrAdi saMyogo paricita che ane asaMyoga AtmA akhaMracita che ? 09. AtmA nitya ane asaM yorgI kaI rIte che? 10. vartana ane kAMtasvarUpa kone kahe che ? 1 1. daSTi eTale zuM ? 1 2. daSTi kayAM prakAre saMbhave che ? zA mATe ? 1 3. zA mATe dravyadaSTi yathArtha che ? 14. virodhanuM astitva kone kahe che ? 1 5. saMyogonI kSaNabhaMguratA zuM che ? 16. hakArAtmaka abhigama zuM che ? 1 7. hakArAtmaka abhigamatha pratikULa saMyogo kevA jaNAya che? 18. vaijJAnika saMzodhana anusAra hakArAtmaka abhigama e zuM che ? 19. hakArAtmaka abhigamathI jIvanamAM zo lAbha thAya che? 20. yathArthadaSTi zuM che. 2 1, aMnatyabhAvanAnI ciMtavana prakriyAnI pUrNatA kaI rIte che? 22. nAmanAnI bhAvanA eTale zuM ? 07. zarIrAdana yaMtkaMcit saMbhALa zA mATe saMbhave che ? 08. aMnatya dvArA nityanI oLakhANano upAya samajAvo. 09, anatyabhAvanAnI ciMtavana prakriyA eTale zuM ? 10, naInA daSTAMtathI saMyogonuM kSaNabhaMgura paNuM samajAvo. 1 1. gabArAnA daSTAMtathI hakArAtmaka abhigama samajAvo. 12. vRkSanI daSTAMtathI yathArtha daSTa samajAvo. 13. anityabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa zuM che ? te samajAvo. 14, anityabhAvanAno abhyAsa kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? te samajAvo. 15. aMnatyabhAvanAnA abhyAsathI nAmanAnI bhAvanA kaI rIte TaLe che ? te samajAvo. 16. atyabhAvanAno abhyAsa ATheya prakAranA Azraye thatA mAnane maTADanAro che. te bAbata samajAvo. 44 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (bhAvanA) azaraNabhAvanA che cattAri saraNaM parvanAma, arihate saraNaM pavajjAmi, siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhu saraNaM parvajJAmi, kevalipapaNataM dhamma saraNaM pavajAmi // bhAvArya : nizcayathI zuddhatA ane vyavahArathI zuddhAtmAne oLakhAvanArA ati, siddha, sAdhu ane kevI prarUpita trivarUpa dharma sivAya anya koI zaRNa nathI. arihaMta dharma ka rUparekha che vyAkhyA ane samajUtI 7. kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? 2, zaraNa ane azaraNa 8. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? zuddhAtmA ja zaraNa 9. prayojana sahitanuM vizeSa phaLa 1. azAraNabhAvanAnI ciMtavana prakriyA 1. zuddhAtmAnA zaraNane batAve 5. azaraNabhAvanAnuM kAraNa ke sAdhanA 2. svabhAva-sanmukhatAno purakSArtha prarvatAve 5. anityabhAvanA ane azaraNabhAvanA vacceno bheda 10, upasaMhAra 11, azaraNabhAvanAnI preraka kathA : anAthI muni
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjaya bahenazrI caMpAbenanA azaraNabhAlanA preraka bhUcano aho ! azaraNa saMsAramAM janmanI sAthe maraNa joDAyeluM che. maraNa to AvavAnuM ja che, jayAre badhuMya chUTI jaze. bahAranI eka cIja choDatAM tane duHkha thAya che, to bahAranAM badhAMya dravya-kSetra-kALa-bhAva ekasAthe chUTatAM tane keTaluM duHkha thaze ? maraNanI vedanA paNa keTalI haze ? mane koi bacAvo ema tAruM hRdaya pokAratuM haze. paNa zuM tane koi bacAvI zakaze ? tuM bhale dhananA DhagalA kare, vaidya-dAkataro bhale sarva prayatna karI chUTe, ToLe vaLIne UbhelAM sagAMsabaMdhIo tarapha tuM bhale dInatAthI Tagara Tagara joi rahe, topaNa zuM koi tane zaraNabhUta thAya ema che ? jo te zAzvata svayaMrakSita jJAnAnaMdasvarUpa AtmAnI pratIti-anubhUti karI Atma-ArAdhanA karI haze, AtmAmAMthI zAMti pragaTa karI haze, to te eka ja tane zaraNa Apaze. tuM maraNano samaya AvyA pahelAM cetI jA, sAvadhAna thA, sadAya zaraNabhUta-vipatti samaye vizeSa zaraNabhUta thanAra evA zuddhAtmadravyane anubhavavAno udyama kara. pUjaya guradeve batAvelA caitanyazaraNane lakSagata karIne tenA daDha saMskAra AtmAmAM paDI jAya - e ja jIvanamAM karavA jevuM che. (bahenazrInAM vacanAmRta . 5, 409, 41ra)
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA azaraNabhAvanA je AghAra Ape, madada kare, TekAmAM rahe, rakSaNa kare tene cAraNa kahe che, je nitya haoNya. te zaraNarUpa ane anitya hoya te azaraNarUpa hoya che. sAMsArika saMyogo ane saMyogIbhAvo anitya hovAthI azaraNa che. potAno zuddhAtmA ja potAnA mATe nitya hovAthI nizcaya zaraNarUpa che. ane zuddhAtmAnA zaraNane samajAvanArA ane tyAM sudhI pahoMcADanArA vItarAgI deva-guru-dharma vyavahArathI raNa che. A sivAya A jIvane kaoNI zaraNa nathI tevuM ciMtavana karavuM te arArAbhAvanA che. sattA saMpati sanmAna, ta pita parivAra, seTIkapaDA kAna, davA vAkhAnA Dohera, maNi maMtrataMtra jevA bAhA sAMsArikasaMyogo ane kaLA kauzalyakArIgarI, khaLa-buddhi-caturAI, saMyama-sadAcArasamApa, vrata-tapa-niyama, laukika sukha-zAMtisahiSNutA jevA AMtarika saMyogIbhAvo anitya hovAthI azaraNa che. potAnA mATe potAno trikALa dhruva zAzvata zuddhAtmAM ja nitya hovAthI nizcayathI zaNa che. zuddhAtmAnA svarUpane samajAvI zuddhAtmAnI oLakhANa karAvanAra, zuddhAtmAnI prAptino mArga batAvanAra, zuddhAtmAnI bhAvanA karAvanAra evA zuddhAtmArUpI pItarANI deva-guru vyavahArathI zaNa che. zuddhAtmAnA Azraye utpanna thato vItarAgI dharma paNa zuddhAtmAnI prApti karAvanAra hovAthI vyavahArathI zaraNarUpa che. A sivAya A jagatamAM A jIvane anya koi zaraNa nathI. A prakAranI vAraMvAravicAraNA thavI te azaraNabhAvanA che. 2. azaraNabhAvanA azaraNabhAvanAne asahAyabhAvanA paNa kahe che. jema kevaLajJAna asahAya che, tema sAMsArika saMyogo ane saMyogIbhAvo paNa asahAya che. lokAloka jevA phoyanA kAraNe kevaLajJAna nathI. kevaLajJAna mATe zarIra, mana, IndriyAdinI AvazyaktA nathI. tema saMsArI jIvanA janmA jIvana maraNa jevA saMyogo ane sukha du:khasamamAva jevA saMyogIbhAvomAM anya koinI sahAya hotI nathI. A rIte saMsAranuM arAyapaNuM viAravuM te paNa azaraNamAMnA hovAthI tene asahAyamAvanA paNa kahe che. zaNa ane azaraNa je AghAra Ape, TekAmAM rahe, sahAya kare, rakSaNa pUruM pADe tene zaraNa kahevAya che. zaraNa ApanArane AghAra ane zaraNa lenArane Agheya kahevAmAM Ave che. AvuM AdhAra AdheyapaNuM eka ja dravyamAM abhinnapaNe hoya che. trikALI dhruva dravyAmAvate AdhAra ane ane tenI mANekSaNe palaTatI paryAya te Adheya hoya che. A rIte potAno trikALa yuddha zuddha karavabhAva ja potAne AdhAra kezaraNarUpa che ane te sivAyanA anya koI bAhya saMyogo ke saMyogIbhAvo potAne zaraNarUpa nathI. zaraNa ApanAra nitya ane zuddha hoya te jarUrI che. je nitya na hoya te anitya hoya. anitya hoya te nAzavaMtahoya.nAzavaMta pote ja azcita che. akSita eTale keazaraNa hoya te bIjAne surakSA eTale ke zaraNa ApI zake naki tethI jyAM nityatA tyAM zaNatA ane anityatA tyAM azaraNatA. potAnA mATe potAno AtmA ja nitya che. te sivAyanA saghaLAM saMyogo ane saMyogIbhAvo aniya 47
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ITI ITI ITI LITTLE : L. f t a: h Salasaskkaakaayaayaayaayaayaayaayaayaangkaannnaakaiydam ) che. tethI potAnA mATe potAno AtmA ja zaraNa che uparokta prakAre potAnA mATe potAno trikALa dhruva ane AtmA sivAyanuM badhuMya azaraNa che. zuddhAtmA ja zaraNa che ane te sivAyanA saghaLAM saMyogo te ja rIte je zuddha na hoya te azuddha hoya. azuddhatA ane saMyogIbhAvo azaraNa che. bIjAnA saMbaMghathI ja saMbhavatI hovAthI parasApekSa hoya zuddhAtmA ja zaraNa che ! che. parasApekSa hoya te vibhAva ja hoya ane svabhAvana hoya. vastu potAnA svabhAvathI ja azuddha hoya to azuddhatAnAM aneka prakAra hovAthI svabhAvanA paNa aneka zuddhAtama aru paMca guru, jaga meM saranau doya / prakAra thAya. paraMtu svabhAva to haMmezAM eka ja prakAre hoya moda 3draya niya che vRthA, zAna bbhAnA hoya || che. svabhAvanI ekarUpatA zuddhatAmAM ja saMbhave che. tethI | bhAvArtha : nizcayathI potAno zuddhAtmA ane je svabhAva hoya te zuddha ja hoya. vaLI zuddhatAmAM anukULatA vyavahArathI paMcaparameSTi e be ja potAne zaraNa che. A che ane azutAmAM pratikULatA che. svayaMsiddha vastuno sivAya anya koine zaraNa mAnavuM te mohanA udayane svabhAva vastune anukULa na hoya to vastumAM vastupaNuM ja vaza thatI ajJAnInI jUThI kalpanA che. saMbhave nahi. tethI paNa vastu potAnA svabhAvathI zuddha (pa.jayacaMdajI chAbaDAkRta azaraNabhAvanA) ja hovI joIe. A uparAMta azuddhatA gamatI nathI, je potAne sahAyaka, rakSaka ke AzrayadAtA hoya tene azuddhatA detI nathI mATepaNa azuddhatA vastuno svabhAva zaraNa kahevAya che. je zaraNa hoya te nitya, zuddha, nathI. je svabhAva na hoya te vibhAva hoya. vibhAva haMmezAM potAnAthI abhinna ane trikALI dravyarUpa hoya che. AvuM palatIparyAyarUpa anitya hoya che. anitya hoyateazaraNa svarUpa zuddhAtmAnuM che, tethI potAnA mATe potAno hoya. tethI jyAM zuddhatA tyAM pAraNatA ane azuddhatA tyAM zuddhAtmA ja eka mAtra zaraNa che. A zuddhAtmAnI pratika apAraNatA, potAno trikALI dhruva dravya svabhAva ja samA paMcameSThi zuddhAtmAnA svarUpane oLakhAvanAra zuddha hovAthI zaraNarUpa che ane te sivAyanA saghaLAM hovAthI vyavahArathI zaraNa che. A sivAya anya koI saMyogo ane saMyogIbhAvo adhruva palaTatI paryAyarUpa saMyogo ke saMyogIbhAvane zaraNa mAnavA te ajJAnI hovAthI azaraNa che. zaraNarUpa zuddhAtmA potAthI jIvanI jUThI kalpanA che. amina hoya che ane azaraNarUpa saMyogo ane saMyogIbhAvo potAthI bhinna hoya che. ajJAnI jIvane darda samaye DokTara, muzkelI vakhate zaraNa ane azaraNanI uparokata samajUtI mitra, saMkaTa samaye saMpatti ane koI paNa samasyA TANe sagAvahAlA zaraNa bhAse che. paNa te eka briAMti che. kema anusArano temano bheda nIcenA koThA anusAra TUMkamAM darzAvI zakAya che. ke, je pote ja nAzavaMta hovAthI azaraNa hoya te bIjAne | zaraNa | aTAraNa | zaraNarUpa thaI zake nahi. eka dravya bIjA dravyanuM rtA1, nitya hoya 1. anitya hoya hartA na hovAthI paNa koI koInuM zaraNa nathI. 2. zuddha hoya 2 azuddha hoya 3. trikALI dravyarUpa hoya |3. palaratI paryAyarUpa hoya jene zaraNa mAnavAmAM Ave che te saMyogonA lo 4. potAthI abhinna hoya |4. potAthI bhinna hoya haMmezAM saMyogIbhAva eTale ke rAga ja thAya che. rAga 5. uparokta kAraNe potAno pa. uparokta kAraNe saMyogo ane AtmAnA zuddha svabhAvano ghAtaka hovAthI AkuLatAno zuchAtmA phAraNa ja che. saMyogI mAvo azaraNa che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI nI : bAra bhAvanA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpAdaka che. to AvA AkuLatAnA utpAdaka saMyoga ke azaraNanuM lakSa ane Azraya choDI zaraNanuM lakSa saMyogIbhAva zaraNa kema kahevAya ? na ja kahevAya. ane Azraya meLavavAno upAya vicAravo te | game te prakAranuM darda hoya, muzkelI hoya, saMkaTa hoya azaraNabhAvanAnI citavana praSkriyA che. ke samasyA hoya te samaye potAno zuddhAtmA ja potAnuM ajJAnI jIva ajJAnavaza ane koI vAra jJAnI jIva zaraNa che. zuddhAtmAnA lakSe pratikULatAo vacce paNa asthiratAjanya rAgavaza potAne je ISTa hoya tenI surakSA zAMti ane samAdhi rahe che. zuddhAtmAnA Azraye koI karavA ane aniSTa hoya tenAthI bacavA mATe prayatna paNa Apattino aMta hoya che. tethI zuddhAtmA ja zaraNa che. karato jovAmAM Ave che. paraMtu yathA samaye palaTI janAra potAnA zuddhAtmAne oLakhI tenuM zaraNa aMgIkAra ISTa avasthAnI surakSA thaI zakatI nathI ke yathA kAraNe karela che evA munirAjane bhayaMkara upasarga AvI paDe AvanAra aniSTa avasthAthI bacI zakAtuM nathI. vaLI topaNa te tene koI pIDA upajAvI zakatuM nathI. upasarga te ISTa avasthAnI surakSA ke aniSTa avasthAthI bacavA paNa temane mitra samAna jaNAya che. upasarga samaye mATe jenA tarapha najara doDAve che te bAhya saMyogo ane zuddhAtmAnuM ugra avalaMbana karI teo kevaLajJAna ane saMyogIbhAvo azuddha ane anitya avasthArUpa hovAthI mokSa pragaTAve che. tethI potAno zuddhAtmA ja potAne pote ja asurakSita ane azaraNa che ane tethI te anyane nizcayathI zaraNa che. surakSA ke zaraNa ApI zakatA nathI. nizcayathI nitya je pote zaraNa nathI topaNa sAcA zaraNanA sAghana ke ane zuddha evo potAno zuddhAtmasvabhAva ja potAne nimitta hoya tene upacArathI eTale ke vyavahArathI zaraNa zaraNa che ane vyavahArathI te zuddhAbhasvabhAvane kahevAya che. deva-gurU-gharma A rIte vyavahArathI zaraNe oLakhAvanAra ane zuddhAtmasvabhAvanI prAptino mArga che. deva-gurU-gharmanA zaraNe maraNathI bacI zakAtuM nathI batAvanAra vItarAgI deva-guru-gharma zaraNa che. paNa maraNanA bhayathI jarUra bacI zakAya che. du:khadardakALI saMsArI jIvanuM samagra jIvana azaraNa ja che. topaNa zakAtA nathI paNa du:khadarda samaye zAMti, samAghAna, azaraNatAne sArI rIte samajavA mATe maraNanuM udAharaNa sahanazIlatA keLavavAnI zikSA meLavI zakAya che. potAne levAmAM Ave che. kema ke, saMsArI jIva potAnA ISTa potAnA sAcA zaraNa evA zuddhAtmAno paricaya hoto evA zarIranI surakSA ane aniSTa evA zarIranA nathI, teno paricaya ane prApti deva-guru-gharmanA nimitte viyogarUpa maraNathI bacavA athAka prayatno karato thAya che. tethI deva-gura-gharma vyavahArathI zaraNa che. jovAmAM Ave che. arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLI prarUpita gharma e cAra zaraNa kahevAmAM Ave che. te paNa vyavahArathI zaraNa zarIranI surakSA ane maraNathI bacavA mATe maNiche. nizcayathI zaraNa eka ja hoya che ane te potAno maMtra-taMtranI ArAdhanA karavAmAM Ave che. DAyeTIzIyano zuddhAtmA ja che. ane DokaTaronI phoja khaDe page hAjara rAkhavAmAM Ave che. zarIranI surakSA mATe moTA moTA gaDha banAvavAmAM azaraNabhAvanAmAMcitavanaprakyiA Ave che ane bharI baMdUkyArI kamAnDonI phoja rAkhavAmAM Ave che. potAnI surakSA mATe koI to kudevanI paNa azaraNane azaraNa tarIke tema ja zaraNane upAsanA kare che. ane bhUvA-bharADIne tyAM AMTApherA zaraNa tarIke sAcI rIte samajI tyArapachI hA-nAnazin-In-nApA 11-11--i[ niritta-ta-na-vanapAna ka rAta-1 - 21 miri zAhaargALApAtaLApaNAkAra kanetiAi, wiizAvAyAi mAyApAzAyA che 2. aAraNabhAvanA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagAve che. maraNa samaye maraNathI bacavA koI paNa upAya paLa azaraNa che. topaNa temAM mRtyunA paLanI azaraNatA bAkI rAkhavAmAM Avato nathI ane bIjo koI upAya na saraLatAthI samajAya tevI che. mRtyunAM prasaMgane rahe tyAre mRtyaMjayanA jApa karAvavAmAM Ave che. topaNa azaraNabhAvanAnuM kAraNa ke sAghana mAnavAmAM Ave che. koI potAnA zarIranI surakSA karI zakto nathI kemaraNathI vartamAnapatra vAMco ke TI.vI.nA nyUjha sAMbhaLo to bacI zakato nathI. rojeroja kudaratI Apattio, bhayaMkara akasmAto ane jagatamAM amara kahevAtA devo paNa maraNa to pAme ja AtaMkavAdanA kAraNe thatA akALa mRtyunA samAcAra che. svarga jeno killo che, devo jenI sevA kare che, vaja jANavA maLe che. bahAranuM kAraNa game te hoya paNa jenuM hathiyAra che ane airAvata hAthI jenuM vAhana che evo AyuSyano udaya pUro thatAM koI koIne bacAvI zakatuM Indra paNa maraNane pAme che. navanighAna, cauda ratno ane nathI. AyuSya pUruM thatAM samaye rakSaka paNa bhikSakanI caturaMga senA gharAvatA cakravartana paNa maraNa samaye koI bhUmikA bhajave che. bhAratanA bhUtapUrva vaDApraghAna IndIrA zaraNa ApI zakatuM nathI. to taraNAtulya tuccha prANIne gAMdhIne temanI surakSA mATe rakhAyelA sainikoe ja maraNa samaye koNa zaraNa hoya ? goLIothI vIMdhI nAkhyA hatA. keTalAMka loko ema kahe che ke mane maraNathI bacAvanAra oparezana thIyeTaramAM bIjA sahAyaka DokaTaro sAthe mArA jIvanadAtA A DokaTara . paNa vAstavamAM koI dardInA hadayanuM oparezana karato DokaTara pote ja koInuM jIvanadAtA nathI. dareka jIva potAnA AyuSyanA hRdayaroganA humalAthI tatkAla maraNa pAme che. tyAre tenI udaya anusAra jIve che tyAre bAhya nimitta tarIke tenI potAnI DokaTarI vighA, anya sahAyaka DokaTaronI sAravAra karanAra DokaTara hoya che. paNa DokaTarane kAraNo sAravAra, tenuM davAkhAnuM ke davA koI kAma AvatA nathI. tenuM jIvana nathI. DokaTara pote ja potAnA maraNathI bacI traNa khaMDanA adhipati kRSNa mahArAjAnI zakato nathI. dvArikA nagarI saLagIne bhasmIbhUta thaI gaI ane tene jema maraNa samaye jIvane koI zaraNa nathI, tema koI bacAvI zakyuM nahi. kRSNamahArAjA pote thAkajIvananA dareka tabakke, dareka prasaMge, dareka samaye A tarasathI trAsIne ADA paDyA ane pAradhinA bANathI jIvane anya koI zaraNa hotuM nathI. nitya ane zuddha tenA zarIranA pAMceya paddho vIMghAI gayA ane teo maraNa evo potAno trikALI dhruva zuddhAtmA ja potAne zaraNa pAmyA. A samayetenI pAsetharana purajJaane baLabhadra che ane vyavahArathI vItarAgI deva-gu-gharma zaraNa che. jeqo bhAI hovA chatAM paNa teo temane bacAvI na zakyA. tethI anyanuM lakSa choDI vItarAgI deva-gu-gharmanA maraNa samaye strI-putra-parivAra, sagA-saMbaMdhIozaraNe potAnA zuddhAtmAnuM zaraNa zoghavuM e ja azaraNa mitro, DokaTara-davA-davAkhAnA, sattA-saMpatti-sanmAna bhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. vagere hoya paNa koI potAnuM darda ochuM karI zakatuM nathI ke azaraNabhAvanAnuM kAraNa ke sAdhanA maraNathI bacAvI zakatuM nathI. sAkSAttIrthakara bhagavAna paNa potAnA AyuSyanI manuSyanA jIvananA koIpaNa du:kha, darda ke Apatti eka kSaNa vaghArI ke ghaTADI zakatA nathI. to bIjA samaye tenI rakSA karanAra, bacAvanAra ke sahAya pahoMcADanAra koI hotuM nathI. manuSyajIvananI pratyeka sAmAnyajananI to zI visAta! 50 jJAnapUrvakanA vairAgyanI nI : bAra bhAvanA LiArakA ) allorraneani || TET'S Commonsult / kALAzaka :rAMa'Title
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ maraNanI jema jIvananI koIpaNa Apattikedu:khada saMyogothI bacAvanAra koI hotuM nathI, eTale ke A prasaMge koI koInI madadakarI zakatuM nathI. azubhakarmano saMyogonuM arakSita ane asahAyapaNuM che ema udaya Ave tyAre tenAthI bacavAno eka paNa upAya darzAvavAno che. kAragata nIvaDato nathI. te samaye potAnA vahAlA hoya anityabhAvanA janma pAmela manuSyanA maraNanI te paNa vairI thaI jAya che. amRta paNa viSamAM pheravAI nizcitatA ane anivAryatA batAve che. azaraNa jAya che. ghana dhULamAM maLI jAya che. sahAyakArI sAghano bhAvanA maraNa samaye maraNathI bacAvanAra ke ugAranAra zatra thaI pariName che. potAnI patnI paNa potAthI moTuM koI nathI, eTale ke maraNa samaye pote arakSita ke pheravI le che. tethI A saMsAramAM koI koIne zaraNa nathI. asahAya hoya che te batAve che. nizcayathI potAnA AtmAne potAnA zuddhAtmAnuM ja anitya bhAvanA potAnA zuddhAtmAnI nityatA zaraNa che ane vyavahArathI te zuddhAtmAne oLakhAvanArA darzAve che ane aAraNabhAvanA te ja zuddhAtmAnI ane zuddhAtmAnI prAptinA paMthe pahoMcADanAra vItarAgI zaraNatA darzAve che. deva-gu-gharma ja zaraNa che. vItarAgI deva-gurgharmanA zaraNe zuddhAtmAnuM zaraNa prApta karI zuddhAtmAnI prApti anityabhAvanA ane azaraNabhAvanA vaccenA karI mokSamArga ane mokSanI prApti karanArA aneka uparokta bhedane saMkSiptamAM nIcenA koThA anusAra darzAvI mahApuruSonA jIvana ApaNI samakSa mojUda che. tethI zakAya che. bIjA koI bAhya zaraNane nahizoghatA aMdaramAM zuddhAtmAne aninyabhAvanA | azaraNabhAvanA oLakhIne tenuM ja zaraNa prApta karavAno upAya karavo 1. saMyogonuM kSaNika ane [ 1. saMyogonuM arakSita ane joIe. vinAzIpaNuM sUcave che. | asahAyapaNuM sUcave che. 2. maraNa je vA prarAMganI | ra. maraNa jevA prasaMge pote A prakAre saMsAranI azaraNatA ane zuddhAtmAnI anivAryatA batAve che. azaraNa che te batAve che. zaraNatAnI samajapUrvakanI vAraMvAra vicAraNA thavI te 3. anitya bhAvanAnA| 3. a zaraNa bhAvanAnA azaraNabhAvanAnI ciMtavana prakyiA che. ane tenuM kAraNa abhyAsathI zuddhAtmAnI | abhyAsathI zuddhAtmAnI ke sAghana mukhyatve maraNa jevo prasaMga hoya che. nityatA samajAya che. zaraNatA samajAya che. hael== ==i[T=.11 = ||eal v=i[T=.[1= 1 =7. Haa[1= ||er/LIFYI[GF[q=/eiri Gir/q= || LLG[ EFIE rASalI anityabhAvanA ane azaraNabhAvanA vacceno bheda [li[k[vi[[Li[li[ , kaI rIte vasusvarUpanI samajaNa kAvanAra che ? | lowle asasasasasasi U GTOSTOEGEGOOGLE anitya hoya te azaraNa hoya ja che, to pachI azaraNa apAraNabhAvanAnA abhyAsathI ema samajAya che ke bhAvanA alaga kahevAnI AvazyakatA zI che ? tevo saMsAranI ISTa avasthAne jALavI rAkhanAra ke aniSTa prazna saMbhavI zake che to teno uttara evo che ke, avasthAthI bacAvanAra anya koI bAhya saMyogo hotA anityabhAvanAno Azaya saMyogonuM kSaNika ane nathI. A bAhya saMyogo azuddha ane anitya vinAzikapaNuM sUcavavAno che. jyAre azaraNabhAvanAno avarathArUpa hovAthI pote ja azaraNa che tethI te anya Azaya ISTa saMyogonI surakSA karanAra ke aniSTa koIne zaraNa ApI zake nahi. 2. azaraNabhAvanA.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA mATe zaraNAmRta potAno zuddha ane nitya evo zuddhAtmA ja che. zuddhAtmAnuM zaraNa levAthI pragaTatI pariNati paNa zuddha ane sthAyI rahe che, tethI te pariNatinI pratikULatA ApameLe DhaLI jAya che. tethI A jagatamAM nizcayathI zaraNa ekamAtra potAno trikALa dhruva zuddhAtmA ja jANavo. A zuddhAtmAne batAvanAra ane zuddhAtmAnI prAptino paMtha darzAvanAra vItarAgI deva-guru-dharma hovAthI tene vyavahArathI zaraNa kI zakAya che. tethI aMdaramAM potAnA zuddhAtmAnuM ane bahAramAM vItarAgI deva gurU dharmanuM prayojana rAkhavuM. ane te sivAya anya koI sAMsArika bAhya saMyogo ke saMyogIbhAvanuM prayojana rAkhavuM nahi. A prakAranI vasturUpanI samajaNa azaraNamavanAnA abhyAsathI Ave che. 10SI PEMBENOSIDEINSTAKINGmaalaanemanak ane nitya asahAyatA ke azaraNatA samajI zakAya che ane te kai rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 1-57E751; azaraNAmApanAno abhyAsa karavAthI saMsAranI azaraNatA samajAya che. anAdikALathI A jIva saMsAramAM je ISTa jaNAtI hoya tevI bAbAne jALavavA mATe ane aniSTa jaNAtI hoya tevI bAbatathI bacavA mATe bahAranuM zaraNa zodhe che. putra parivAra, sattA saMpatti, para AhAra-auSadhi, maNi-maMtra jevA bahAranA sAMsArika saMyogo tarapha najara doDAve che.paNa A badhAM sAMsArika saMyogo azuddha ane anitya avasthArUpa hovAthI pote ja azaraNa che. ane teo anya koine zaraNa ApI zaktA nathI. te ja rIte saMsAranuM svarUpa paNa AtmAnI a ane anitya vasvArUpa hovAthI ajANa che. ane tenI koipaNa ISTa avasthAne jALavavA keaniSTa avasthAthI bacavA mATe bahAnuM koI zaraNa thaI zakatuM nathI. maraNa samayanI AtmAnI aniSTaavasthAthI tene bacAvavA tene koI sahAya karI zakyuM nathI ke surakSA pUrI pADI zakatuM nathI. maraNa samayanI A prakAranI sAMsArika saghaLI bAbatone lAgu paDe che, tethI jene koI zaraNa nathI tevA saMsAranuM zaraNa zodhavAnI ane je zaraNa thaI zaktA nathI tevA bahAranA sAMsArika saMyogone zaraNa mATe meLavavA, sAcavavA ke vaghAravAnI ceSTA vyartha che. azaraNa saMsAramAM anya koI bAhya saMyogo bilakula zaraNa nathI tema samajavAthI saMsAra ane sAMsArika saMyogonuM koI paNa prayojana mAsatuM nathI, tethI tenA pratye upekSA ke udAsInatA Ave che. jene saMsArano vairAgya he che. A prakAre azaraNAmAvanAno abhyAsa karI tenI samajaNapUrvakanuM ciMtavana karavAthI te saMsAra pratyenA vairAgyanuM sabaLa kAraNa bane che. prayojana sahitanuM vizeSa phaLa 1 2 1 - Takhat || azaraNabhAvanAnA abhyAsanuM prayojana saMsAranI azaraNatA darzAvI saMsAra pratye vairAgdha karAvavAnI ane potAnA hAtmAmAvanI zaraNatA samajAvI tenA dvArA vastusvarUpanI sAcI samajaNa karAvavAnuM che. AvA prayojana sahitanuM azaraNabhAvanAnuM phaLa aneka prakAranuM ane mahAna che. A paikI khAsa karIne azaraNamApanA sAthe saMbaMdhita hoya tevuM tenuM asAdhAraNa mukhya prakAranuM phaLa nIce mujaba che, anya dareka mAdhanAnI jema nahIM paNa namUnArUpa mukhya be prakAranA asAdhAraNa phaLanuM nirUpaNa che. 1. sumanA rAraNane batAve ra. svabhAva-sanmukhatAno puruSArtha praotAve sms 1. zuddhAtmAnA caraNane battA nAnAnAnAnAnInAnA je AghAra ke AzrayarUpa hoya tene zaraNa kahe che. ApaNA AtmAne ananya zaraNarUpa potAno trikALa dhruva zuddhasvabhAvarUpa zuddhAtmA jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja che. azaraNabhAvanAno abhyAsa AvA eka che. A zuddhAtmAnA Azraye ja AtmAnI sAcI zAMti ane mAtra eka sAcA zaraNarUpa zuddhAtmAne ane sukha hoya che. tethI te ja potAne sahAya ke madadakartA batAvanAro che. hoya che. ane tethI te ja zaraNarUpa che. zaraNa eTale AghAra ke Azraya. je AghAra ke je anitya ane azuddha hoya te azaraNa che. sAMsArika AyarUpa hoya te ja sahAyaka ke madadakartA banI zake che. saghaLAM saMyogo ane asaMyogIbhAvo anitya ane A jagatamAM potAno zuddhAtmA ja potAne sahAyaka ke azuddha hovAthI azaraNa che, ane tenAthI viparIta madadakartA hovAthI te ja eka mAtra zaraNarUpa che. potAno trikALa dhruva AtmasvabhAva zuddha ane nitya azaraNabhAvanAnI abhyiAsathI potAnA sAcA zaraNarUpa hovAthI zaraNa che, azaraNabhAvanAno abhyAsa saMyogo zuddhAtmAne samajI zakAya che ane sthiratA ane zAMti ane saMyogIbhAvonI azaraNatA darzAvI tenI aMdara meLavI zakAya che. jema koI agAgha samudranI cAre dizAmAM chUpAyela zuddhAtmAnI zaraNatA darzAnAro che. sarakaratA jahAjanA pakSIne jahAjanA kuvArathaMbha (Main ajJAnI jIva potAnuM zaraNa potAnI aMdaramAM Pillar) sivAya anya koI zaraNa nathI. A pakSIne zoghavAne badale bahAramAM zodhe che. bahAramAM koI zaraNa na hovAthI potAne ISTa jaNAya evA zarIrAdi vivigha prakAre satata uDatuM, rahevAthI saMyogonI surakSA mATe ane aniSTa asthiratA ane azAMti hoya che. A jaNAya evA maraNAdinA prasaMgothI pakSI zaraNa meLavavAnI sUjhathI bacavA mATe AhAra-auSadhi, zaraNabhUta kUvAthaMbhane zodhIne tenA sattA-saMpatti, sagA-saMbaMdhIo upara bese che tyAre tene sthiratA ane jevA bAhya padArthonuM zaraNa zodhe che. zAMti maLe che. tema koI agAgha che paNa A baghAM parapadArtho anitya samudrarUpI anAdi saMsAranI cAra ane azuddha avarathArUpa hovAthI dizArUpa cAra gatimAM brimaNa karatAM jahAjarUpa saMsArI pote ja azaraNa che. tethI te anyane zaraNa ApI zake jIvanI pakSIrUpapariNatine jahAjanA kUvAthaMbha samAna nahi. potAne zaraNabhUtapotAno trikALa zuddha ane nitya potAnA zuddhAtmA sivAya anya koI zaraNa nathI. A evo ekamAtra zuddhAtmA ja che. A jIva parapadArthanA pariNatine bahAramAM koI zaraNa na hovAthI vivigha prakAre zaraNane choDIne potAnA zuddhAtmAnI zAraNane aMgIkAra satata palaTAyA karavAthI asthiratA ane azAMti hoya kare e ja samagra jainAgamano sAra che, bAra aMgano Azaya che. A pariNati azaraNabhAvanAnA abhyAsathI che. A rIte azaraNabhAvanAnA abhyAsathI potAnA zaraNabhUta zuddhAtmAne zodhIne tenA upara sthita thAya che zuddhAtmAnA zaraNane samajI zakAya che. tyAre ja tene sthiratA ane zAMti maLe che. anekAMtasvarUpI AtmA kAyama raDIne kAyama pariName 2. svabhAve-sanmukhatAno che. AtmAnA A pariNamanano AghAra ke Azraya teno puruSArtha pravartAve kAyama Takato zuddhasvabhAva hoya che. A zuddhasvabhAvarUpa potAnA zuddhasvabhAvanI stra ane mahemApUrvaka zuddhAtmAnI Azraye AtmAnI avasthA paNa zuddha hoya tenA taraphanA puruSArthanI rdizAne svabhAva 2. azaraNabhAvanA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanmukhatAno pustrArtha kahe che. azaraNabhAvanAnA - azaraNabhAvanAnA abhyAsathI zuddhAtmasvabhAvanI abhyAsathI Avo svabhAva-sanmukhatAno pustrArtha zaraNatA, prayojana, mahimA ane thi Ave che. tethI pravarte che. anAdikALathI parasaMyoga tarapha pravartato potAno potAnA trikALa zuddhasvabhAvanI aMtaranA puruSArtha tyAMthI pAcho vaLIne potAnA svabhAva-sanmukha UMDANapUrvakanI laganI ke khaTakane tenI ruci kahe che. vaLe che. A rIte svabhAva-sanmukhatAnA puruSArthanA pravartana mATe azaraNabhAvanAno abhyAsa atyaMta ane te ja svabhAvanA yaza ke pratApanI samajaNane teno mahimA kahe che. potAnA AtmikavIrya ke baLane puruSArtha upayogI che. kahe che. potAnA trikALa pRddhAtmasvabhAvanI ci ane
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ . azaNabhAvanA kyA . anAthI muki. SUCHAK | magadhadezano mahArAjA zreNika azvakrIDA nispRha jaNAtA ekAkI munirAjane joine karato maMDikukSa vanamAMthI pasAra thai rahyo hato. zreNikane sAnaMda Azcarya thayuM. te manomana phaLaphulathI lacI paDelA ghaTATopa vRkSo, khaLakhaLa munirAjanI prazaMsA karavA lAgyo : vahetA jaLanA jharaNAo ane pakSIonA madhura "aho ! A sukomaLa sAdhaka samasta zAMtinuM kalaravathI te vana naMdanavana samAna zobhatuM hatuM. sthAna jaNAya che. temanA comera phelAyela tapanA vananI vacce eka vizALa vRkSa nIce paththaranI. tejanA prabhAve sarpa ane noLiyo jevA zilA upara mahAsamAdhivaMta paNa sukumAra evA prANao potAnuM jAtibhera bhUlane temanA eka muni dhyAnamagna beThelA dekhAyA. saMyamanI sAnnidhyanI suvAsa mANI rahyA che. munirAjI mUrti samAna munirAja vayathI nAdAna paNa manohara mudrA, suMdara rUpa ane adbhuta saumyatAnA AtmajJAnathI prauDha jaNAtA hatA. ekadama darzana paNa mahAna saubhAgya che." nAnakaDA ane namaNA munirAjanuM anupama rUpa munirAjanA darzanathI pulakita thayelA ane atulya sauMdarya koi kAmadevathI kama nahotuM. mahArAjA temanI samIpe vinayapUrvaka be hAtha taddana nigraMtha, nirmoha, niSparigrahI ane joDIne natamastake beThA. munirAja dhyAnamAMthI 2. azaraNabhAvanA 55
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahAra AvatAM vinavaNI karatAM kahyuM: "he bhadre ! tame prazaMsanIya tarUNa vayanA cho. jJAna tamArA ja sAMsArika bhogapabhoga bhogavavA yogya che. saMsAranA ane prAjA sukhone choDIne varga zA mATe digaMbara hA dhAraNa karI che ?" rAjAnA vacano sAMbhaLI munie kahyuM : "he rAjan ! huM anAtha hato. saMsAramAM mane koi khAdhAra, zaraNa ke sahAya ApanArUM nahotuM, tethI huM anAtha hato. anAtha hovAnA kAraNe meM A saMgama karyo che." sAdhunA AvA vacano sAMbhaLI zreNika Azcarya sAthe kada pAmatA bolI uThyo : 66 "are ! huM A magadhanA mahAna sAmrAjyano rTalapati chuM.mAro prajAmAM koi nAza hoya te saMbhavI zake nahi. vaLI tame to mahAna RddhivaMta ane pratApa' purUSa jA cho. te tamAre koi nAtha na hoya te to navAi upajAvanArUM che. je hoya te. lo. AjathI huM ja tamAro nAtha chuM. he zamA putra ! tamArI dareka prakAranI dekhabhALa javAbadArI mAre zira che. tamo uttama prakA2nnA bhogone bhogayo. saMsAbA sarvottama sukhane mALo bane mArA yauvanane saphaLa karo." anAthI munie kahyuM : "are, magadha dezanAM mahArAjA ! Apa pote ja anAtha cho. nirdhananA Azraye dhanavAna kai rIte thavAya ? ajJanA AdhAre vidvAna kai rIte banAya ? khaMdhyAnA samAgama saMtAna prApti zaoN 56 rAte thAya ? tema anAthanA zaraNe sanAtha kema thavAya " anAthInA akArA ane aLakhAmaNAM vacano sAMbhaLI zreNika to stabdha thai gayo, sajjaDa banI gayo. koI divasa sAMbhaLyA na hoya tevA vacanothI vismita ane Akulita thayelo rAjA cheDAI gayo : "zuM kaho cho, kumAra ! zuM huM anAtha chuM kAla sAno dhaNI babAla khA magadhanA nAthane Apa anAtha kaho cho? are, bhagavAna zuM Apa majAka karo cho " munie kahyuM : "are, magadha nareza ! maka karavI e mArUM kAma nathI. paraMtu huM pote anAtha cho, e eka hakIkata che. paraMtu te saMbaMdhI tArI khAtA che." rAjAe kahyuM : "he sujJa ! mAruM e khaga dUra karo, jo huM kai rIte khAya che te samajAvo." munie kahyuM : "te bhukhya ! tArUM nAthapaNuM kai rIte che te samajAvuM te pahelAM ja huM kai rIte anAtha hato ane pravajyA aMgIkAra karavAthI kai rIte sanAtha thayo te samajAvuM chuM. tethI tane tArUM anAthapaNuM paNa sahajapaNe samajaze." rAjAe pUchyuM : "he kRpAnidhAna ! Apa bhanAya kai rIte hatA " anAthIe uttara Apyo H "he magadha samrATa ! huM ApanA rAjyanI kazAbA nagarIno hebAsa hato. dhanasaMca nAmanA mArA pitA tenA nAma pramANe ghanathI samRddha hatA. te ilAkAnA AgevAna vepArI ane jJAnapUrvakanA vairAgyanI jnanI : bAra bhAvanA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. , agraNI nAgarIka gaNAtA hatA. amArUM kuTuMba paisA, patnI sevA, bhaginIono vilApa, sevAbhAve, suzIla ane sadAcArI tarIke bhAiono parizrama koI kAgata nIvaDatA nathI. suprasiddha hatuM. ane e ja he rAjana ! mArUM anAthapaNuM hatuM. paraMtu yauvananA uMbare paga mUkatA veMta ja mArI saghaLAM sAnukULa saMyogonI thacce paNa huM AMkhomAM ekAeka vedanA utpanna thaI. AMkhanA asahAya hato. tethI ja hu azaraNa hato, anAtha niSNAta vaidhoe mArI sAravAra karavAmAM koI hato." kasara na rAkhI paNa vedanA to vadhatI ja cAlI. rAjAe pUchayuM : khanI asahya bhedanAthI mAthuM paNa du:khathA " " he Arya ! A5 anAthamAMthau saMjAtha zau lAgyuM. bhairInI peThe bhera bhALatI veThanA bhajanA rIte thayA che ? prahAranI peThe mArI AMkhomAM zULa UbhI karatI anAthI munie uttara Apyo : hatI. paNa koI mane madada karI zakatuM nathI. "he rAjapramukha : divase divase vadhatI jatI are ! A mahAnipuNa manAtA vaidarAje mAro dArUNa bhedanAthI huM du:khI hato paNa roga maTADI zakatA nathI. maNa-maMtra-taMtra paNa Arva narA: dharma parA bhavanti / / niSphaLa ja joDe che. (artha : ghaNuM karIne manuSyanuM du:kha ja tene dharma mArI mAtA putranA duHkhe duHkhI thaIne ati sanmukha karAve che.) premathI mane paMpALe che. tenA premathI mAruM haiyuM e AgamanA bhacana anusAra mArA A du:khe bharAya AvyuM che paNa haraTha dUra thatuM nathI. ja mane AtmahatanI vicAraNA karavAnI preraNA mArA pitA mArI sAravAra pAchaLa pArTInI ApI. Atmahita mATe azaraNabhAvanAnuM UMDuM jema paiso vApare che. paNa ekeya paiso mArI ciMtavana karatAM mane samajAyuM : takalIpha dUra karI zakato nathI. je potAnA AtmAthI abhinna trikALa dhrutha mArI pativratA patni mArAthI eka kSaNa paNa ate za oya te ja potAne sahAyaka hoya che aLagA thatI nathI. mArI saMghanA prakAre sevA sahAyaka hoya te ja zaraNarUpa kahevAya. mAtasuzruSA kare che. paNa tethI mAro roga jarAya macaka pitA-paradhArA potAnAthI taddana bhinna, Apato nathI. azrubha ane azuddha avasthA dharAvatA saMyogo mArI bhogIothI mAruM du:kha dekhuM jatuM hovAthI te AtmAne kayAreya rkiMcit paNa sahAyaka nathI. tenI AMkhomAMthI AMsu sUkAtA nathI. thaI zake nahi. vaLI A saMyogonA lakSe paNa tethI mArI AMkhonI vedanA ochI thatI nathI. potAnA AtmAmAM rAgATha saMyogobhAyonI mArA bhAiao rAtadinanA ujAgarA karI koI ja utpatti thAya che, je AtmAne atyaMta upAya zodhavA AkAzapAtALa eka kare che. paNa du:kharUpa hoya che. tethI saghaLAM prakAranA sAnukULa temano parizrama jarAya saphaLa thato nathI. saMyogo bhae paNa potAno AtmA ekadama bheMghonA sArathAra, mAtAno prema, pitAnA asahAya ja hoya che. A saMyogo asahAya hovAthI azaraNa ja che. 2. azaraNabhAvanA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA AtmAne zaraNarUpa potAnAthI abhinna, trikALa dhruva ane zuddha ego potAno zuddhAtmasvabhAva ja che. A zuddhAtmAne lakSe ja vItarAgI asaMyogI zuddhabhAvanI utpaatta thAya che, je AtmAne sukharUpa hoya che. tethI A zuddhAtmagabhAga ja potAne sahAyaka che, ane te te ja nizcaya saraNarUpa che. vyahArI zaraNarUpa AvA zuddhAtmAnA zaraNane batAvanAra ane te zaraNane prApta karavA mATeno puruSArtha preranAra 'tarAgI pheja-guru-dharma che. tethI ja zaraNa saMsAramAM bahAramAM gItarAgI hai-gurU-dharmanA zaraNe aMDaramAM potAnA zuddhAtmasmabhAvanA zaraName zaghra sAdhajA jevuM che. je huM A mahAviDaMbanAmaya geTanAthI mukta thAuM to sau prathama kArya suddhAtmAnA caraNanA sAdhanabhUta zramaNazAne dhAraNa karUM. khA prakAranuM ciMtaSana karatAM ke zayana karI gayo. karavAne kAraNe Apa anAthamAMthI sanAtha banyA kai rIte kahevAya " zramaNa kahe che : "te zrebrika ! jenA kAraNe potAnuM zaraNa, sukha, sahAya, cAra ke mokSamArga hoya tenA kAraNe ja pote sanAya kahejAya. saMcatA grahaNa karavAne kAraNe mane mArA khAtmAnuM sAcuM . zaraNa, 2. sukha, 3. sahAya, 4. AdhAra ane 5. mokSamArga prApta thayAM tethI huM anAthamAMthI savAya yo. te ja rIte . zramaNapaNAnA kAraNe duHkhadAyaka sAMsArika Adhi-vyAdhi-upAdhimAMthI mukta sukhadAyaka samAdhine prApta thayo. satyA JAtmika pahoramAM ja mArI Akha ughaDI tyAre jANe eka apriya sukhane prApta thanArI ke nareza ! huM jyAre rAtri pasAra thai ane prabhAtanA prathama nAthamAMthI anAtha thayo. camatkAra ja thayo. azaraNabhAvanAnA ciMtanathI ja mAro avAno jhiya upazamI gayo. mArUM rda dUra thayuM, veThabA vilaya pAmI ane huM saMpUrNa svastha jaNAyo. mArA nirdhAra anusAra svajanonI vidAya lai natha munidIkSA aMgIkAra karI. tethI he rAdhirAja! huM anAthamAMthI savAya thayo." avyagra ane ekAgra citte anAthI muninI kahANI sAMbhaLI saMtoSa pAmelA zreNika vadhu pUche che : 58 . saMcatA aMgIkAra karAne kAraNe meM kSaraNabhUta sarja sAMsArika saMyogo ane saMyogIbhAgone choDIne mArA sAcA kSaraNabhUta kALa puSa zuddhAtmAnuM zaraNa grahaNa karyuM. sAcA zaNane grahaNa karavAthI ke sannAha ! huM nAlamAMthI sanAza thayo. OM bApAnA garabA kAraNe asahAya mAta-pitA-pariSArAdi saMyoga- mAMthI chUTo paDI parama sahAyaka tirAgI dezaguru-dharmanA niha sAnnidhyamAM Avyo. sAya sahAyakanA sAnnidhyamAM AvavAthI he bhavya ! anAthamAMthI sanAtha banyo. . sAdhudazAnA kAraNe nirAdhAra zubhAzubha zasthono Azraya chUTIne sAdhAra zuddhAtma-svabhAgano khAzraya Apyo. khA prakAre sArA AdhAratA bhAre khabaja "he saMcazaro ! saMgraha bhaMgIkAra mahArAjA banAvamAMthI sattAya thayo. jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. niSparigrahI prajyA prahaNa karAtA kAraNe baMdha ane baMdhamArganA kAraNabhUta sarva pariprahono parityAga yaine mokSamArga ane mokSanA kAraNabhUta digaMbara sAdhaThazA prApta thai. baMdhamArgane choDI mokSamArgane prApta thavAthI ke baMdhu! huM bAthamAMthI sanAtha thayo." anAthI. muni pote sanAtha kai rIte thayA tenuM kathana sAMbhaLIne zreNikane saMtoSa thayo. topaNa potAnuM anAthapaNuM kaI rIte kahevAya te vizeSa prakAre jANavAnI jijJAsAnA kAraNe teNe pUchyuM: "he vyAja ! tamArUM sabAmAM samAya che. paNa mArUM anAthapaNuM Apa kai rIte kaho cho " anAthamAMthI sanAtha thayelA sAdhue javAba Apyo : "he bhUpati : je sAdhAra hoya, surakSita hoya ane asahAya hoya to te ja sazaraNa kahevAya. ane je zaraNa sahitano hoya te ja sanAtha hevAya. paNa je pote ja ?. nirAdhAra, 2. arakSita ke 3. asahAya hoya to te jarA rahetI hovAthI anAtha ja kahethAya. he rAjA ! tuM pote ja ?. nirAdhAra . akSita ane 3. asahAya hovAthI anAtha che ! te A rIte hekhAya. tArI caturaMgI senAthI tuM tane surakSita mAne che paNa tArA hAthI-ghoDA-sainya-senApati saghaLAM tenA Amukhyane bhAna che ane tenuM Adhipatya tArA puNyane AdhIna che. tethI te sthAna nathI. tethI A tArI ajeya senAnI bacce paNa tuM ArakSita che. tethI huM manAya cho. 2. azaraNabhAvanA 3. he rAjaratna ! je sukha ApanAra hoya te sahAyaka kahe huM tArA pada-pratiSThAdi ayaMtra saMyogo ke putra-parivArAdi cetana saMyogone sukhanuM kAraNa samajI sahAyaka mAne che. paNa A koi saMyogomA sukha ja nathI. baLa mA saMyogone lagne duHkha ja thAya che. tethI khA saghaLAM saphaLa saMcogonI vacce paNa che asahAya cho, tethI huM anAtha cho. ke nItinipuNa : upara jaNAvyA anusAra tuM pote ja . nirAdhAra 2. arrAkSata ane 3. asahAyaka hovAthI azaraNa cho, anAtha cho.'' munirAjanA samAdhAnathI zreNika rAjA saMpUrNa saMtoSa pAmyA. munirAjanI mAphI cAhatA kahyuM : "he svAmI ! huM, mArI jAtane magadhanI prajAno nAya mAnato hato paNa huM pote ja nA nIkaLyo. tame ja sanAtha cho. sarva anAthonA nAtha cho. he amAmU ! meM, khAbhe sAMsArika bhoga bhogavavAnI bhalAmaNa karI moTo parAdha karyo che. te mATe huM tamane kSamANuM chuM. ra. he rAjezvara ! je potArthI abhinna, nitya ane avinAzI hoya te AdhArarUpa kahevAya. tArA vizALa sAnnaya ne tuM tAro AdhAra mATe che paNa A sAmrAjaya tArAthI atyaMta bhinna, kSaNika ane vinAzI che. tethI te AdhArabhUta nathI. tethI A vizALa sAmrAjyanI vacce paNa tuM nirAdhAra ja cho. tethI tuM bAja cho. azaraNabhAvanAnA ciMtanavananA baLe 2. he rAjendra ! je strAdhIna hoya te su{kSata anAthamAMthI sanAtha bananAra anAthI munine anaMta praNAma ! he bhagavAna ! huM, mU chuM. niAzrita chuM, khannA che, have huM tamArUM ane tamArA dharmanuM zaraNa grahuM chuM. azaraNabhAvanAnA abhyAsa ane ciMtavanathI zuddhAtmAnA zaraNane prApta thAu e ja mArI abhilASA che." 59
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ hetulakSI prazno *tamAma hade - yogya vikalpa pasaMda karI bAjunA | | corasamAM dazaravo. | 05. saMsArI jIva kyAre azaraNa che? os.] 01. zaraNa ApanAra kevo na hoya ? 01.] A:: pApano udaya Ave tyAre B:: samagra jIvananA dareka prasaMge A:: nitya B:: zua C: paryAyarUpa D:: dravyarUpa C:: patana potAthI moDhuM pheravI vye tyAre D:: maraNa samaye 02. jene zaraNa mAnavAmAM Ave che te saMyogotA la 02.] 7. zuddhAtmAnA zarA mATe konuM zaraNa che? 07.] zuM na thAya ? A: zuddhAtmA B:: deva-guru-dharma c:: pAgyodaya 0:: zubhabhAva A: sukha B:: du:kha C:: 2ANa D:: saMyogIbhAva 08. aMdaramAM potAnA AtmAnuM ane bahAramAM konuM 08.] 03. zuddhAtmAtA la zuM hotuM nathI ? 03.] prayojana rAkhavuM ? A: kevaLajJAna ane mokSa B:: zAMta ane samAdhi A:: strI-putra-paraMvAra B:: dravya-guNa-paryAya c: Arpottaono aMta 0:: sva-paranuM jharaNa C:: samyagdarzana-jJAna-caritra D:: deva-guru-dharma 04. zuM karAvanAra hovAthI deva-guru-dharma zaraNa che? 04.|| 09. sAcA zaraNe keTalAM ? 09.] A:: AtmAnI rakSA B:: AtmAnI oLakhANa A:: eg : zuddhAtmA C:: AtmAno mokSa D:: AtmAno dharma B:: be : nizcaya ane vyavahAra o5. deva-guru-dharmanA zaraNe zenAthI bacI zakAya che? 05.[1 C:: traNa : deva, guru ane dharma A:: karmabaMdhana B:: maraNanA bhaya D:: cAra : revaMta, paddha, sAdhu ane keLavI prarUpata dharma C: du:khadarda 0:: saMsAra 10. AtmAnA pAramArthika kArya mATe gale ne pagale 10.] zenI jarUra paDe che? A:= paisA B:: deva-guru-zAstra C:: puruSArtha D:: azArAgabhAvanA " saiddhAMtika prakhkhI nIcenA praznonA eka ke be vAkyomAM TUMkA javAba Apo. nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 01. zaraNa kone kahe che ? 01. azaraNabhAvanA eTale zuM? tenI samajUtI Apo. 02. nizcayathI zuM zaraNa che ? 02. sAMsArika saMyogo ane saMyogIbhAvo zA 03.vyavahArathI zuM zaraNa che ? mATe azaraNa che ? te samajAvo. 04. zA mATe deva-guru-dharma zaraNa che? 03. zaraNa ApanAra kvA hovA joIe? zA mATe 05. zA mATe munirAjane upasa mitra samAna che. 04. zA mATe zuddhAtmA ja zaraNa che ? te samajAvo. 06. azaraNabhAvanAnA abhyAsathI kai samajaNa 05. dhva-guru-dharma kaI rIte zaraNa che? te samajAvo. Ave che? 06. azaraNabhAvanAnI ciMtavana prakriyA samajAvo. 07. azaraNabhAvanAnA vizeSa prakAranA be phaLanA 07. azaraNabhAvanAnuM sAdhana kekAraNa samajAvo. nAma Apo. 08. azaraNabhAvanA kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 08. graMca kone kahe che ? 09. azaraNabhAvanA kaI rIte vastasvarUpanI 09. puruSArtha kone kahe che ? samajaNa karAvanAra che ? 10. azaraNabhAvanAnA abhyAsathI zuddhAtmA 10. azaraNabhAvanAnI abhyAsathI zuddhAtmAnuM saMbaMdhI kaI bAbata Ave che ? zaraNa ane svabhAva-svabhukhatAno pustrArtha kaI rIte pravarte che ? te samajAvo. jJAnapUrvakanA vairAgyanI nI : bAra bhAvanA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (bhAvanA | ( ) saMsArabhAvanA (Bda narenara athavA jaoNgIrAsA) jo saMsAra viSe sukha hotA, tIrthaMkara kyoM tyAge / kAhe ko ziva sAdhana karate, saMyama soM anurAgai / $ 111 iate 22 , ) ka rUparekhA 1. vyAkhyA ane samajUtI 8. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 2, saMsAra eTale zuM ? ane tenA prakAra 9. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 3. saMsAranuM duHkhamaya svarUpa 1.saMsA:duHkha ane mokSasukhanI samajaNa 4, mokSanuM sukhamaca svarUpa 2,AtmArthIpaNAnI pragaTatA 5. saMsArabhAvanAnI ciMtavana prakriyA 10. upasaMhAra 6, saMsArabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 11, saMsArabhAvanAnI kathA : 7. kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? rAjacadI banyA dharmacaDI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsArabhAvanInI abhyAsano mahimA darzAvatuM kabIranuM kAvya. rahanA nahi deza virAnA hai ||ttek|| yaha saMsAra kAMTe kI vADI 3na 3nA mara gAnA hai... nA...//zal 24 saMsAra mInI yuDI (2), ra ke dhUna gAnA hai... hanA...//rI yaha saMsAra jhADa aura jhAMkhara (2), zrI no saMdana nAnA hai... nA...//rUll kahata kabIrA suna bhAi sAdhu (2), savanu nAma divAna hai... udanA...||| bhAvArya : A saMsAra kAMTAnI vADI jezrva che. jema kAMTAnI vADImAM phasAyelo mANasa ulajhI ulajhane marI jAya che. tema saMsAramAM phasAyela jIva muMjhAI muMjhAIne marI jAya che. A saMsAra kAgaLanA paDIkA jezrva che. jema kAgaLanA paDIkAne koimAM baMdhAIne pANInuM TIpI paDatAM dhULa bheguM thai javAnuM hoya che. tema saMsArI jIvane karmamAM baMdhAine maraNa AvI paDatAM dhULamAM maLI javAnuM hoya che. A saMsAra jhADa ane jhAMkharA jevo che. jema jhADa ane jhAMkharAne bhaNI. sagaDI ke cUlAnI agnimAM saLagI javAnuM hoya che. tema saMsArI jIvane Adhi, vyAdhi ke upAdhanA tApamAM baLI javAnuM hoya che. mATe A verAna vagaDA jevAM duHkhamaya saMsAramAM amAre rahevuM nathI. kabIra kahe che ke, bhalA bhAI ! A duHkhamaya saMsAramAMthI bahAra nIkaLavA mATe eka sazuru ja zaraNarUpa che. (kabIranA dohAmAMthI)
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAdLA. " saMsArasAIjA. AtmAnI azuddha avasthA te saMsAra ane 1. parIbhramaNa eTale janma-maraNarUpa saMsAra zuddha avasthA temokSa che. saMsAra ane saMsArano [Revolution]. mArga dukhamaya hovAthI asAra che. tenAthI 2. kukSIyajamaNa eTale cAraNatirUpa saMsAra viruddha mokSa ane mokSano mArga sukhamaya hovAthI [Retention] sArabhUta che. tevA prakAranuM ciMtavana karavuM te 3. parAvartana eTale pAMca prakAranAM saMsArabhAvanA che. parAvartanarUpa saMsAra [Reflection]. ajJAnI jIva sAMsArika sAnukULa saMyogomAM sukha mAne YYYYYYYYY) che. paNa saMsAranuM svarUpa ja du:kharUpa che. saMsAranI cAreya che. saMsAranuM duHkhamaya svarUpa che gati du:kha bhogavavAnuM ja sthAna che. svarganA devo paNa AgheltchaIgleglegle) du:khI ja che. saMsAramAM kyAMya sukha saMbhavatuM nathI. tethI janma-maraNa, cAragati ane pAMca parAvartanarUpa saMsAra asAra che. saMsArathI viruddha mokSa ane mokSamArga traNeya prakAranA saMsAracakramAM saMsAranuM svarUpa sukharUpa che. tethI sArabhUta che. saMsAranA paribhramaNathI dukhamaya che. chUTI mokSamArganI prAptino upAya zIgha karavA jevo che. AvA prakAranI vicAraNA thavI te saMsArabhAvanA che. janma-maraNarUpa saMsAramAM jIva84 lAkha yoniomAM janma-maraNa karato rahe che, janmanuM du:kha anaMta hoya che saMsAra eTale zuM? ane maraNanuM du:kha janmathI paNa anaMtagaNuM hoya che. . ane tenA prakAra cAraNatirUpa saMsAramAM saMsAranI cAreyagati paNa du:kha & Jonmolice constop: bhogavavAnuM ja sthAna che. naraka gatinA bhiyAnaka du:khonuM saMsarA ta saMsAra: / e sUtra anusAra potAnA varNana thaI zakatuM nathI. tiryaMca gatinA chedana-bhina zuddhAtmasvabhAvathI yUta thaIne parAzraye thatI AtmAnI ane vagha-baMghana jevA du:kho pratyakSapaNe dekhI zakAya che. azuddha pariNati pote ja nizcayathI saMsAra che, potAnI manuSya pote ja potAnA du:khone anubhave che. svarganA ghone A azuddha pariNatimAM strI, putra, parivAra vagere bAhya sukhI mAnavAmAM Ave che, paNa teone paNa viSayonI nimitta hovAthI tene paNa vyavahArathI saMsAra kahevAya pravRti jovAmAM Ave che je temanA du:khane ja darzAve che. che. potAnA zuddhasvabhAvamAMthI chUTelI potAnI tethI svarganA devone paNa du:khI ja jANavA. pariNatine kyAMya Azraya ke visAmo hoto nathI. tethI te satata bhaTakatI ja rahe che. satata bhaTakatI pariNati paMca parAvartanarUpa saMsAra paikI dravyaparAvartanamAM eka cakra samAna che. jema koI eka cekanuM brimaNa traNa niraMtara paudgalikakarma-nokarmanuM grahaNa-tyAga hoya che. prakAre hoya che tema saMsAracaka paNa traNa prakAre che- A grahaNa-tyAga kaSAya sahitanA AtmapradezanA parispaMdanarUpa yoganA kAraNe hovAthI te atyaMta du:kharUpa 3. saMsArabhAvanA 63
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. kSetraparAvartanamAM svakSetra ane parakSetramAM satata bhramaNa thatuM rahevAnA kAraNe te paNa duHkharUpa che. kALaparAvartanamAM saMsArI jIva anaMtakALa nigodamAM ja vItAve che. nigodanA du:kho bhagavAna ja jANe ane bhogavanAro ja mogave. mivaparAvartanamAM saMsAranA cAreya prakAranA mavo eka prakAranI jema ke baMdhana hovAthI te paNa duHkharUpa che. miAva parAvartanamAM saMsArI jIva aneka prakAranI azuddhe avasthAomAMthI pasAra thato asthiratA ane AkuLatAnA kAraNe thatA khoLe pAmato rahe che. saMsAranI vAstaviktA ja evI che ke temAM rahelo koI jIva kyAreya sukhI hoto ja nathI. saMsAramAM sukha na hovA saMbaMdhI A vAstavikatAne samajavA ApaNe ApaNA manuSya samAjane be bhAgamAM vibhAjita karI zakIe. eka bhAgamAM evA loko che ke jemanI pAse AjIvikAnuM koI sAdhana nathI. sAMsArika sukha-suvidhA zUnya che. bIjA bhAgamAM evA loko che ke jemanI pAse AjIvikAnuM koI sAdhana che. sAMsArika sukha-suvidhA paNa kAMIka che. vAstaviktAthI vicAramAM Ave to A banne prakAranA loko du:khI ja che. jemanI pAse kAMI nathI te potAnI dInatAnA kAraNe duHkhI che ane kAMIka meLavavA tanatoDa prayatna karI rahyA che. ane jemanI pAse AjIvikAnuM sAdhana che. kAMIka makAna milkya paNa che. teone tenAthI saMtoSa nathI. tethI atRpta AMkAkSAone kAraNe teo du:khI che. A kAraNe temanI pAse je che teno koI matalaba raheto nathI ane vadhu meLavavA mATe teo paNa satata saMgharSa kare che. A prakAre banne prakAranA manuSyo du:khI ja che. eka garIba brAhmaNe sukhI thavA mATe tapasyA karI devane prasanna karyA. deve tene koI sukhI mANasanA kapaDAM paheravAthI pote sukhI thaze evuM varadAna ApyuM. brAhmaNa badhe pharI vaLyo. paNa dareka mANasa zArIrika, Arthika, kauTuMbika, sAmAjIka jevI koine koi samasyAthI parezAna 64 hato. dareka manuSya Adhi-vyAdhi-upAdhithI trasta hatA. tethI koIe ema na kahyuM ke pote sukhI che. chevaTe koIe tene pAsenA vanamAM vicaratA sAghu sukhI che tema jaNAvyuM. tethI te sAdhu pAse gayo. paNa teNe joyuM to nigraMtha niSparIgrahI sAdhu pAse koI vastra ja nahotuM ! ahI kahevAnuM tAtparya e che ke saMsArI saparigrahI ajJAnI jIva koI sukhI hoto ja nathI. ane mokSAmArgI niSparigrahI mahAtmA ja sukhI hoya che. saMsAranI pratikULatA ane agavaktAo dukharUpa che ane badhA tene du:kha mAne paNa che. paraMtu ajJAnI jIva saMsAranI sAnukULatA ane sagavaDatAone sukha mAne che. paNa vAstavamAM te paNa duHkharUpa che. puNyodayathI prApta saMyogomAM mohajanya ratibhAva ane mithyAtvanA kAraNe duHkha hovA chatAM paNa sukhapaNe anubhavAya che. saMsArI vano upayoga eka samayane mATe paNa sthira hoto nathI. upayoganI asthiratA e ja AkuLatA che ane AkuLatA ane du:khanuM ja lakSaNa che. tethI saMsArI jIva niraMtara du:khI ja jANavo. mokSamArga ane momAM ja upayoganI sthiratA hoya che tethI AtmAnuM nirAkuLatAmaya sAcuM sukha temAM ja che. Y mokSanuM sukhamaya svarUpa || E AtmAnI azuddha pariNatirUpa saMsAranA abhAvathI utpanna thatI zuddha pariNatine mokSa kahe che. mokSamAM potAnI pariNatinI detA hovAthI mokSanuM svarUpa sukhamaya che, duHkhanuM lakSaNa AkuLatA ane sukhanuM lakSaNa nirAkuLatA che. potAnA AtmAnI pariNatinI azuddhaMtAnA kAraNe thatI upayoganI asthiratA e ja AkuLatA che ane AkuLatA e ja du:kha che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jnanI H bAra bhAvanA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsArI ajJAnI jIvanI pariNatinI azuddhatA nathI. AtmAmAM jJAnaguNa cheto sukhaguNa paNa che. parAzraye ane upayoganI asthiratA niraMtara rahyA kare che. tethI te utpana thatI AtmAnI azuddha avasthArUpa saMsAramAM kAyama du:khI ja hoya che. mokSamArga ane moDhAmAM ja sukhaguNanI vibhAva dazA eTale ke du:kha hoya che. ane pariNatinI zAtA ane upayoganI sthiratA hoya che. svAzraye utpana thatI AtmAnI zuddhi avasthArUpa tethI potAnA AtmAnuM sAcuM sukha mokSamArga ane moDhAmAM mokSAmAM sukhaguNanI svabhAva dazA eTale ke sukha hoya che. ja hoya che. uparokata prakAre mokSanuM sukhamaya svarUpa samajI AtmAnI parama nirbagha, nirapekSa ane nirAvaraNa zakAya che. avarathA e mokSa che. AtmAnI AvI avarathA saMpUrNa gaLa ga LagaLagaLa vItarAgI hovAthI saMpUrNa zuddha hoya che. saMpUrNa vItarAgI che saMsArabhAvazALI che zuddhatAthI paripUrNa jJAnanI pragaTatA hoya che. paripUrNa ciMtava jJAnanA kAraNe parama tRpti hoya che. parama tRptinA kAraNe hiololololo Couploy) upayoganI sthiratA hoya che. upayoganI sthiratA e saHsAranAM duHkhamaya svakSma ane mokSanA sukhamaya ja anAkuLatA ane anAkuLatA e ja sukha che. svaspanI sAcI samajaNa karIne saMsAranAM nAzano A rIte potAnuM Atmika atIndriya anAkuLa sukha ane mokSanI prAptino upAya vicAravo te mokSamAM ja che tethI mokSanuM svarUpa sukhamaya che. saMsArabhAvanAnI citavananI prakyiA che. saMsArabhAvanAno abhyAsa saMsAramAM kyAMya sukha nathI saMsAranuM svarUpa anitya, azaraNa ane asAra che. paNa mokSamAM ja sukha che te samajavA mATe che. saMsAramAM saMsAra e AtmAnI azuddha avasthA che. A azuddha kyAMya sukha nathI te nAstinuM kathana che. astithI avasthA parAzraye thatI hovAthI tene koI AghArakezaraNa potAnA AtmAmAM ja eTale ke AtmAnI zuddha nathI. tethI te satatapaNe palaTatI rahe che. satatapaNe avarathArUpa moDhAmAM ja potAnA AtmAnuM sAcuM sukha che. palaTatI avarathA eka samayane mATe paNa sthira hotI vAstavamAM nAsti paNa astine banAvanArUM hoya che. nathI, avasthA ke upayoganI asthiratA e ja AkuLatA tethI nAstithI saMsAramAM kyAMya sukha nathI te bAbata che ane ALatA pote ja du:kha che. A rIte saMsAra potAnA samajI zakAya che to tethI viruddha astithI moDhAmAM ja svarUpathI ja du:khamaya che. sukha che te bAbata paNa samajI zakAya che. saMsArI jIva janmamaraNa, cAra gati ane pAMca jagatamAM du:kha che to sukha paNa hovuM joIe ane je prakAranA parAvartanarUpa saMsAratyekamAM niraMtara paribhramaNa du:khI hoya te ja sukhI thaI zake che. tethI jo du:kha AtmAnI pAmato aneka prakAranA anaMta du:kho bhogave che ane avasthA che to sukha paNa AtmAnI ja avasthA che. tene kyAMya kiMciMtuM paNa sukha prApta thatuM nathI. AtmAnI saMsAra avasthA du:khamaya che to tethI viruddha ajJAnI jIvapAMca IndriyonA viSayo, sattA-saMpatti AtmAnI mokSa avasthA sukhamaya che. jJAna ane sukha amina hoya che. tethI jemAM jJAna jevI sAMsArika bAhya bAbatomAMthI sukha meLavavAnI jhimramaNA rAkhe che. paNa A badhAM paugalika padArtho che hoya temAM ja sukha hoya che ane jJAna na hoya temAM sukha hotuM nathI. parapadArtho keparaviSayomAM jJAna nathI to sukha | ane temAM kayAMya sukha nathI. vaLI parapadArthamAM sukha hoya paNa nathI. tethI teo sukha ke du:kharUpe pariNamatA paNa 1 toya potAne maLI zake nahi. tethI saMsAramAMthI sukha 3. saMsArabhAvanA 65
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ meLavavuM e stImAMthI tela kADhavA jevuM che. saMsAnA kahevAtA sukhanI zodhamAM ja A jIva Atmika atIndriya sukhane gumAvI bese che. saMsAranI sAnukULatAomAM sukha mAnavAmAM Ave che. paNa puNyodayathI prApta A sukha mohajanya ratikaSAyanA pariNAma hovAthI paramArthe te duHkha ja che. saMsAranuM kahevAtuM sukha parAdhIna, bAdhAvALuM, khaMDita, khekhinna, baMdha sahitanuM, viSama, kSubdha, jJANika, sopArthika ane sApe hovAthI atyaMta AkuLa che tethI te duHkha ja che. A sAMsArika kahevAnuM sukha atyaMta nikRSTa, ni:sAra ane nirarthaka hovAthI taddana heya che. tethI viruddha mokSa ane moDhAmArganuM sukha svAdhIna, bAghA vinAnuM, akhaMDita, akhedakhinna, baMgha rahitanuM, eka sarakhuM, akSubdha, zAzvata, nirUpAdhika ane nirapekSa hovAthI atyaMta nirAkuLa che ane tethI te ja sAcuM sukha che. A pAramArthika sALuM sukha atyaMta utkRSTa, sArAmRta ane sArthaka hovAthI parama upAya che. ApaNe koInI pAse du:khanA gANA gAie te pahelAM ja te potAnA rodaNAM rovA mAMDe che. koIne ISTanA viyoganuM to koIne aniSTanA saMyoganuM duHkha hoya che. koIne SzA strInuM du:kha to koine atyAcArI putyanuM du:kha, koIne vAMDhA rahevAnuM du:kha to koine paraNavAthI thatuM du:kha, koIne sadhavApaNAthI du:kha to koIne vighavApaNAnuM duHkha, koIne vAMjhiyA rahevAnuM duHkha to koIne saMtAna hoya toya duHkha, koIne putranA pAtarapaNAnuM du:kha to koIne putrInA duAcaraNathI du:kha, nirdhanane dhana na hoya tenuM du:kha to dhanavAnane vadhatI jatI tRSNAnuM duHkha, rogIne penAnuM duHkha to nirogIne rogathI bacI zarIrane sAcavavAnuM duHkha, khAvAnuM na maLe tyAre bhUkhanuM du:kha ane mAvatA mojana maLe tyAre DokTarane khAvAnI manAi ramAve tenuM du:kha koIne dunathI thatI dakhalagIrInuM duHkha to koine mitrathI thatI hitazatrutAnuM duHkha, koIne apamAnanuM du, to koIne rAnmAnanI ochapanuM duHkha. A jagatamAM koIpaNa manuSya koipaNa du:kha vagarano hoya tevuM jovA maLatuM nathI. manuSyajIvanamAM retanA nI jema ekaduHkha maDhe tyAM bIjuM du:kha AvIne UbhuM ja hoya che. ajJAnI jIva puNyodayathI prApta sAnukULa saMyogomAM E saMsAranAM duHkhamaya svarUpanA kAraNe saMsAranI nirarthakatA ane mokSanA sukhamaya svarUpanA kAraNe sukha mAne che. topaNa te koI sAcuM sukha nathI. tIrthaMkara jevA sarvoH puNDA dhaNI sAMsArika sarva prakAranI sAnukULa sAmagrIono tyAga karIne AtmAnI sAdhanA karavA mATe munidIkSA aMgIkAra karIne vanamAM vase che, te ja batAve che ke saMsAramAM kyAMya sukha hotuM nathI. ajJAnInA ajJAnanA kAraNe ja jemAM sukha nathI temAM sukha mAse che. maoNkSamArganI sArthakatA samajavI e ja saMsArabhAvanA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jnanI H bAra bhAvanA A prakAre saMsAradu:kha ane mokSasukhanI sAcI samajaNa karIne saMsAranA nAzano ane moDhAnI prAptino upAya vicArone saMsArabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. saMsArabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa A saMsAramAM Dagale ne pagale duHkha, duHkha ne duHkha ja jovA maLe che. janmanuM duHkha, maraNanuM duHkha, vRddhA vasthAnuM du:kha, zArIrika du:kha, mAnasika du:kha, 66 hRdayajanya duHkha, viSayajanya duHkha, kaSAyajanya du:kha, pApodayanA du:kha, puNyodayanA du:kha, asthiratAnA duHkha jevA aneka prakAranA duHkho paikI koIne koI du:kho kAyama mATe hoya ja che.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnuM sAcuM sukha mokSamArganI AtmahitanI ane saMsAramAM bilakula nathI. tevI sukha-du:khanA sAghanAmAM ja che. A prakAre saMsAranI nirarthakatA ane | svarUpanI samajaNa saMsArabhAvanAnA abhyAsathI Ave mokSamArganI sArthakatA samajavI te ja saMsArabhAvanAnA che. tethI saMsArabhAvanAno abhyAsa vastusvarUpanI. samajaNa karAvanAra paNa che. ciMtavananuM sAghana phephAraNa bane che. huM kaI rIte vairAyanuM kAraNa che? | huM kaI rIte vastu svarUpanI che TATA&e eleble/teleps) che samajaNa karAvanAra che ? che saMsArabhAvanAno abhyAsa karavAthI saMsAramAMthI sukhabuddhi TaLI jAya che. saMsAramAM kayAMya sukha nathI ane A jIvane jemAM sukha bhAse te teno arthI hoya che. te du:khano ja dariyo che te bAbata samajAya che. tethI jene saMsAramAM sukha bhAse te saMsArArthI ane mokSamAM sukha saMsAranI asAratA ane nirarthakatA bhAse che. tenA kAraNe bhAse te mokSArthI che. saMsAra ane mokSa ekabIjAthI taddana viruddha ane viparIta che. tethI je saMsArArthI hoya te saMsAranuM koI prayojana bhAsatuM nathI, tethI saMsAra pratye mokSArthI hoya zake nahi ane je mokSArthI hoya te | upekSA ke udAsInatA Ave che. jene saMsAra pratyeno saMsArArthI saMbhavI zake nahi. vairAgya kahe che. anAdi saMsArano abhAva pharI mokSanI prApti karavA A jIvanuM eka mAtra prayojana sukha prApta karavAnuM mATe saMsArArthIpaNuMTALI mokSArthIpaNuM pragaTAvavuM atyaMta hoya che. jIvanI koI paNa pravRti ane teno prayatna sukha Avazyaka che paNa A mATe saMsAradu:kha ane mokSasukhanI samajaNa jarUrI che. je saMsArabhAvanAnA abhyAsathI meLavavA mATe ja hoya che. jemAM sukhabuddhi hoya tenuM Ave che. prayojana rahe che. ane jenuM prayojana hoya tenI apekSA ke saMsArabhAvanAno abhyAsa karavAthI saMsAra e bhAvanA hoya che. jemAM sukhabuddhi na hoya tenuM prayojana AtmAnI azuddha ane asthira dazA hovAthI du:kharUpa rahetuM nathI, ane jenuM prayojana na hoya tenA pratye upekSA che ane mokSa e AtmAnI zuddha ane sthira dazA hovAthI ke udAsInAtA Ave che. saMsArabhAvanAnA abhyAsathI sukharUpa che, te bAbata samajAya che, mokSanuM sukha vAstavika mokSamAM ja sukha mAsavAthI moDhAmArganI apekSA ke ane pAramArthika hovAthI te ja sAcuM sukha che. ane saMsAranuM bhAvanA Ave che ane saMsAramAMthI sukhabuddhi TaLI jatA kahevAtuM sukha kAlpanika ane chetarAmaNuM hovAthI te sAcuM saMsAra pratye upekSA ke udAsInatA Ave che, jene saMsAra sukha nathI, paNa sukhAbhAsa che, jema jhAMjhavAmAM jaLano pratyeno vairAgya kahevAmAM Ave che. AbhAsa che tema saMsAramAM paNa sukhano AbhAsa che. vAstavamAM saMsAramAM kyAMya sukha hotuM ja nathI. sAcu sukha saMsArabhAvanAno abhyAsa saMsAramAMthI sukhabuddhi TALI Indriya ane atIndriya ke laukika ane alaukika ema. saMsAranI asAratA ane nirarthaktA samajAvanAro hovAthI te be prakAranuM hotuM nathI. tethI saMsAramAM ane mokSamAM beyamAM saMsAra pratyenA prabaLa vairAgyanuM kAraNa banI rahe che. sukha saMbhavatuM nathI. mokSamAM ja AtmAnuM sAcuM sukha che. 3. saMsArabhAvanA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ [][] prayoApUrvaka vizeSa phaLa ||||||| bIjI dareka bhAvanAnI jema saMsArabhAvanAnA abhyAsanuM prayojana jJAnapUrvakanA vairAgyanI utpatti karAvavAnuM che. saMsAramAvanAnA abhyAsathI sukhadu:khanA sAcA svarUpanI samajaNa thAya che ane saMsAra potAnA svarUpathI ja duHkhamaya che te samajAya che. du:khamaya saMsAranI asAratA samajAvAthI saMsAra pratyeno samajaNapUrvakano vairAgya utpanna thAya che. eTale ke jJAnapUrvakano vairAgya utpanna thAya che. jJAnapUrvakano vairAgya utpanna thavAnI sAthe saMsAramAvanAnA AArAnA vizeSa phaLa paikI namUnArUpa mukhya be phaLa A pramANe chedna 1. saMsAraduHkha ane mokSasukhanI samajaNa 2. AtmArthIpaNAnI prATattA 1. saMsAradu:kha ane mokSasukhanI samajaNa saMsAramAM sukha kahevAtI puNyodayathI prApta sAnukULatAo paNa duHkharUpa hoya che tevI samajaNane saMsAraduHkha ane eka mAtra mokSamArga ane mokSamAM ja AtmAnuM sAcu sukha hoya che tevI samajaNane mokSasukha kahyuM che. saMsAraduHkha ane mokSasukhanI AvI samajaNa saMsArabhAvanAnA abhyAsathI Ave che. saMsAra potAnA svarUpathI ja duHkhamaya che. tethI saMsAramAM kyAMya kiMcit paNasukha hotuM nathI. sukha e AtmAnI svAmiAvika zu avasthA che. zuddhatA haMmezAM eka ja prakAre hoya che ane tenA be prakAra hotA nathI. tethI sukhanA paNa sAMsArika ane pAramArthika evA be prakAra nathI. puNyodayathI prApta sAnukULa saMyogomAM 68 sAMsArika sukha mAnavAmAM Ave che te kharekhara sukha nathI. topaNa apAramArthika phIithI tene sukha kahevAnI paddhati che. saMsAranuM kahevAtuM sukha atyaMta AkuLa ane asAra che. tethI te paramArthe duHkha ja che. tenAthI viruddha mokSanuM vAstavika sukha atyaMta anADuLa ane anaMta sAravALuM che. tethI te ja paramArthe sukha che. jaganA kahevAtA sAMsArika sukhathI taddana viparIta evuM mokSanuM pAramArthika sukha alaukika ane aciMtya che. te anubhavagocara che ane vacanagocara nathI. tethI tenuM koI kthana ke varNana hotuM nathI. to paNa saMsAramAvanAnA abhyAsathI saMsAranA du:khanI jema moDhAnA sukhanI samajaNa maLe che. 2. AtmArthIpaNAnI prAsattA eka mAtra AtmaaitanuM ja prayojana, lakSya ane dhyeya hoya tene AtmArthIpaNuM kahe che. AtmAnuM Dita modamArga ane moDhAmAM che. tethI AtmArthopAne mokSArthIpaNuM paNa kahe che. saMsAramAMthI khAda TaLI potAnA AtmAnA mokSa ane mokSamArgamAM sukhabuddhi sthapAtA AvuM AtmArthIpaNuM ke mAnArthIpaNuM pragaTe che. AtmAnuM hita AtmAnA sukhamAM che ane AtmAnuM sAcuMsukha AtmAnA mokSa ane moDhAmArgamAM che. A jIvane jemAM sukha jaNAya te teno arthI hoya che. saMsAramAM sukhabuddhi rAkhanAro saMsArArthI ane mokSamAM rAkha mAnanAro mokSArthI ke AtmArthI che. saMsAramAM kyAMya paNa sukha na mAse ane potAnuM sukha potAnA AtmAnA mokSamArga ane mokSamAM ja mAse te AtmArthI che. saMsArI java aneka prakArano athI eTale ke prayojana gharAvanAro hoya che. saMsArI jIvanA aneka prakAranA prayojanane mukhyatve cAra prakAramAM vaheMcI zakAya che. 1. tharma, 2. artha, 3. kAma ane 4. mokSa. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jmanI : bAra bhAvanA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharma eTale ke puNya, artha eTale ke ghana, saMsArabhAvanAnA abhyAsathI sukha-du:khanuM sAcuM kAma eTale ke viSayabhoga ane mokSa eTale ke svarUpa samajAya che. saMsArapotAnA svarUpathI ja du:khamaya saMsAranA baMdhanamAMthI mukti che. che ane temAM kayAMya kiMcit paNa sukha saMbhavatuM nathI. saMsAramAM jene sukha mAnavAmAM Ave che, te paNa paramArthe ahIM gharma, artha, ane kAma e traNeya saMsAra sAthe du:kha ja hoya che, tethI saMsAra asAra ane nirarthaka che. saMbaMdhita che. sAmAnya rIte e traNeya ekasAthe jovA AtmA svayameva sukhasvabhAvI che. tethI tenuM sukha maLe che. eTale ke e traNa paikI ekanuM prayojana hoya mokSamArga ane mokSamAM che. A prakAranI samajaNathI tene bAkInA benuM prayojana paNa hoya ja che. tethI saMsAramAMthI sukhabuddhi TaLe che ane mokSamAM sukhabuddhi gharma, artha ane kAma e traNeyanA samUhane trivarga Ave che. jemAM sukhabuddhi hoya tenuM arthIpaNuM hoya che. kahevAmAM Ave che ane mokSa e trivargathI ekadama saMsAramAMthI sukhabuddhi TaLatAM anAdithI cAlyuM AvatuM alaga ane viparIta hovAthI tene apagharga kahevAmAM saMsArArthIpaNuM raLe che ane moDhAmAM sukhabuddhi thatA Ave che. ahIM jene trivarganuM prayojana hoya te mokSArthI AtmArthIpaNuM pragaTe che. saMsArArthI ane apavarganuM prayojana hoya te mokSArthI che. je jIvane dayA, dAna, vrata, tapa, bhakti, pujadi < upasaMi2 > zubha bhAvamAM sukhabuddhi che tene puNyanuM prayojana che eTale ke te puNyArthI che. te ja rIte sattA, saMpatti, potAnA AtmAnA trikALa ghUgha zuddha svarUpanA moTara, baMgalA vageremAM sukhabuddhi ane tenuM prayojana svAzrayanA badale zarIrAdinA parAzraye niraMtara palaTatI. che te ghanArthI che. pAMca IndriyonA viSayabhogamAM jene AtmAnI azuddha avasthA ja potAnA AtmAno sAco sukha jaNAya che ane tethI tenuM prayojana che te saMsAra che. saMsAranuM svarUpa anitya, azaraNa, aristhara viSayArthI che, puNyArthI, ghanArthI ane viSayArthI e ane AkuLatAmaya hovAthI atyaMta du:kharUpa che. traNeya prakAra saMsAra sAthe saMbaMdhita che, tethI A traNeya saMsAramAM kahevAtuM sukha paNa AkuLatAmaya hovAthI ke te paikI koImAM sukhabuddhi ane tenuM prayojana hoya paramArge du:kha ja che. te jIva saMsArArthI che. ane tenAthI viruddha jene | saghaLo saMsAra du:khano ja dAvAnaLa che. temAM kyAMya eka mAtra saMsAranA baMghanamAMthI mukti eTale ke moDhAmAM kiMciMtu paNa sukha ke zAMti nathI. tethI saMsAra ane ja sukhabuddhi ane tethI tenuM ja prayojana che te jIva saMsArano mArga asAra che. ane tenAthI viruddha mokSamAM mokSArthI ke AtmArthI che. ja AtmAnI parama zAMti ane sukha che. tethI mokSa ane mokSano mArga sArabhUta che. A prakAranI vicAraNAne AbhArthIpaNuM ane saMsArArthIpaNuM ekabIjAthI saMsArabhAvanA kahe che. taddana bhinna ane viparIta che. tethI teo ekasAthe saM bhavI zakatA nathI. jene sAMsArika saMyogo ke saMsAramAvanAnA ciMtavana dvArA saMsAramAMthI chUTI saMyogIbhAvomAM kiMcit paNa sukhabuddhi che te jIva mokSamArgano Atmahitano upAya amUlya saMsArArthI che ane AtmArthI nathI ane tethI UlaTuM manuSyajIvanamAM saMbhave che. tethI buddhizALI vivekI jene AtmAmAM ane mokSamArgamAM sukha bhAse che te manuSya sAMsArika kAryomAM racyApacyA rahevAne badale AtmArthI che ane saMsArArthI nathI. AtmahitanA pAramArthika kArya mATeno pUrato samaya 3. saMsArabhAvanA fs
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ phALavavo joie. topaNa mUDha manuSya pAramArthikakAryamAM pramAda seve che. AvA manuSyane saMsAranI asAratA samajAvI saMsAramAdhanA dvArA Atmati sAdhavAnI. preraNA karatA paM. bhUidharadAsajI kahe che-- kAhU ghara putra jAyau kAhU ke viyoga Ayau, kAhU rAga-raMga kAhU roA roI karI hai / la bahna mAna gata 34 gIta na vece, mAna sAMjha samai tAhI thAna hAya hAya parI hai / / gelI nagarIti jJeya Teriva mayamIta hoya, hA kSa para yuddha ! rorI gati vargane harI hai / mAthAga pAya sovata vihAya bAya, khovata karorana kI oka-oka ghaDI hai / bhAvArtha: aho ! saMsAramAM koinA gharamAM putrano janma thAya che ane koInA gharamAM svajananuM maraNa thAya che. 70 tethI koi eka gharamAM putrajanmanI vadhAino raMga-rAgamaya utsava hoya te ja samaye koi anya gharamAM maraNanA zokanI rokakaLa hoya che. vaLI je jagyAe prAtaHkALuM nRtya-gAnAdi vaDe utsava ujavatA jovA maLe che te ja sthaLe saMghyA samaye hAya ! hAya ! no karUNa vilApa saMbhaLAya che. tethI saghaLo saMsAra ghaNo vicitra ane 66 duHkhamaya hovAthI asAra che, saMsAranA AvA svapane joine paNa he muDha manuSya ! tuM saMsArathI bhayabhIta thaIne saMsAranA abhAvano upAya karato nathI. saMsArabhAvanAnA ciMtavana dvArA saMsAranA abhAvano upAya manuSyajanmamAM thaI zakato hovAthI manuSyajIvananI eka-eka ghaDI karoDo suvarNamahorothI paNa adhika mUlyavAna che. AvA amUlya manuSyajIvanamAM saMsArabhAvanAnA ciMtavana dvArA Atmati sAdhavAne badale te kAryamAM pramAdI rahIne vyartha gumAvI rahyo che. to tArI buddhi koNa harI lIdhI che ? (jaina zataka : kAvya naM. 15, pAnu ra6) saMsAraduHkha ane mauTAsukha saMcArabhAvanAno vizada ane vistRta abhyAsa karavA mATe lekhakanuM pustaka 'saMsAraduHkha ane mokSasukha'atyaMta upayogI che. sAta vibhAgamAM vaheMcAyela kula ekatrIsa prakaraNa dvArA A pustakamAM saMsAranA duHkhamaya ane mokSanA sukhamaya svarUpanI sarvAMgINa saMpUrNa samajUtI ApavAmAM Avela che. puNyonyajanya pravRttimAM je sukha mAnavAmAM Ave che te paNa paramArthe duHkha ja che tenuM tArkika ane vaijJAnika paddhatithI nirUpaNa karavAmAM Avela che. mokSa ane tenA anupama atIndriya sukhanI chaNAvaTa paNa sacoTa ane asarakAraka rIte karAyela che. cAraso jeTalA citrothI suzobhita A daLadAra pustaka prathama bhUmikAvALA jIvo paNa samajI zake tevI saraLa, sugama, rocaka ane lokabhogya zailIthI taiyAra thayela che. saMsArabhAvanAnA sarvagrAhI abhyAsa mATe upayogI A pustaka TUMkamAM prasiddha thaze. ApanI nakala meLavavA prakAzaka saMsthAno saMparka karo. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jnanI H bAra bhAvanA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. caMzArabhAvanAnI sthAnika zajacachI banyA dharmacakrI. DEC SUCHAK zAMtinAtha bhagavAna tIrthaMkara, cakravartI ane harSollAsathI ujavAi rahyo che. cArekora maMgala kAmadeva evI traNa padavIonA dhAraka hatA. vAjA vAgI rahyA che. Thera Thera dhajA-patAkA ane cakravartI tarIke teo mahArAja zAMtikumAra tarIke toraNa zobhI rahyA che. dezodezathI uttama bheTa prasiddha hatA. mahArAjA zAMtikumAra bharatakSetranA laine aneka rAjAo AvI pahoMcyA che. saudharma samasta cha khaMDanA adhipati, devopanita indra paNa airAvata hAthI upara savAra thaine navanidhithI suzobhita, cauda ratnonA dhAraka, hastinApura pahoMcI gayA che. cakravartI mahArAja channa hajAra manohara rANIonA svAmI, chAsaTha zAMtikumAra paNa daivI vastrAbhUSaNa paherIne hajAra rAjakumAronA pitA hatA. saudharma indra rAjadarabAramAM javA mATe taiyAra thatA darpaNamAM dvArA temanI tahenAtamAM rakhAyelA soLa hajAra mukha dekhI rahyA che. tyAM to hRddha devo temanI sevA mATe haMmezAM tatpara rahetA. aro A....zuM ?" cakravartI ekadama AvA cakravartI mahArAjA zAMtikumArano 75 camakyA.... darpaNanA pratibiMbamAM je daivI. hajAramo janmadina bhAre dhAmadhuma ane vastrAbhUSaNa sahitanuM suMdararUpa dekhAyuM te turatA 3. saMsArabhAvanA 71
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja palaTAine vastravihina digaMbaradazApaNe jaNAyuM eTale ke cakravartIpada ane munipada e bannenA svarUpa temaNe vArApharatI joyA. ane turata ja temanA jJAnadarpaNamAM potAnA pUrvanA aneka bhavonuM smaraNa AvyuM: "are...! pUrve huM vikSetramAM vajrAyudha nAmano cakravartI hato. pitA kSemaMkara tIrthaMkaranA samavasaraNamAM jaine jinadIkSA grahaNa karela. are! AbIjIvAra huM cakavartI padane pAmyochuM. puNyodayathI prApta cakravartInuM karmAdhAna sAMsArika sukha pApoThayathI cUta thai jatuM hovAthI khaMDita che. zuddhopayogI niSpanna svarUpatro tAdazya citAra mArA nirmaLa mubiThazAnuM AtmAdhAna pAramArthika sukha koinA thaDe chAnathI nahi zakAtuM hovAthI akhaMDita che. pUrvenuM cakravartIpada ane munidazA e bannenA jAtismaraNajJAnamAM pratyakSa taravare che. tenA AdhAre jaNAya che ke, munidazAmAM je zAMti che, zobhA che, sukha che te cakravartIpaThamAM nathI. munidazAnuM pAramArthika Atmika andriya sukha ane cakalartApaThanuM sAMsArika viSayajanya indriya sukha vacce AsamAna-jamInanuM aMtara che." cakravartInA sAMsArika sukha ane munidazAnA pAramArthika sukha 1 vacceno bheda vicAratA saMsArabhAvanA bhAvatA zAMtikumAra manomana kahevA lAgyA : "are ! cakravartIpaThavuM sAMsArika sukha jhAMjhavAnA jaLa jevuM jUThuM ane chetarAmaNuM che. munidazAvuM pAramArthika sukha ja sAcuM ane vAstavika che. cakravartInuM viSayajanya indriyasukha pAMca indriyo ane tenA viSayone avalaMbane thatuM hovAthI parAdhIna che. munidazAnuM Atmika andriya sukha paranA sabaMdha vagara zuddhAtmAne avalaMbIne thatuM hovAthI svAdhIna che. cakartAnuM vikalpa parAnubhUtithI utpanna sAMsArika sukha khAvAnI icchA, paoNthAnI icchA, maithunanI icchA, jethI aneka prakAranI icchA sahitanuM hotuM thaThThuM bAdhA sahitapaNAnA kAraNe savyAbAdha che. munidazAnuM nirvikalpa svAnubhUtithI utpanna pAramArthika sukha koi paNa prakAranI tRSNAnI pragaTa vyakatatA vinAnuM hotuM thayuM bAdhAhitapaNAnA kAraNe anyAbAdha che. 72 cakravartInuM indriya sukha bhogopabhoganI pravRttinA kAraNe che. bhogopabhoganA mArgane vaLagelI rAdi doSonI senA anusAra bhaviSyamAM sahI ja zakAya tethA narakAuThaduHkhanA utpAdaka karmarajanA dhanapaTalano sabaMdha thAya che. tethI te baMghavuM kAraNa che. muniThazAnuM aoNndriya sukha zuddhopayogI pravRttinA kAraNe che. zuddhopayoganA mArgane thaLagelA bhaoNtarAgI pariNati anusAra bhaviSyamAM mokSanA sukhano utpAda karanArA karmanI nirjarA thAya che. tethI te mokSanuM kAraNa che. cakalalnuM sukha karmanA udyathI utpanna thayela karmAdhAna azuddha vibhAga pariNatinA kAraNe che. karmano udaya azAMta ane calAyamAna hovAthI tene athalaMbanArI rirthAta sthira caMdranI kaLAne avalaMbanArA samudranA jaLanI mAphaka sthira rahe che. cakartAnuM kahevAtuM sukha AvI karmAlidAyinI eka sarakhI ja rahetI sthira vibhA pariNatine kAraNe hovAthI viSama che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jnanI : bAra bhAvanA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ munidazAnuM sukha karmanA kSayathI utpanna thayela cakalatapadano vaibhaya dhULanA DhephA jevo che. AtmAdhana zuddhasvabhAva paraNatenA kAraNe che. munizAnA thanajaMgalanA mukta nivAsa pAse AtmAno zuddhasvabhAthe zAMta ane nizcaLa sukarNanirmita rAjamahela kArAgRha che. munizAthI hovAthI tene avalaMvanArI pariNati sthira prApta zibharamaNonI zobhA pAse rANonA rUpa svarUpane avalaMbanArA sarovaranAM jaLane mAphaka kurUpa che. munakazAnA ataidraya AnaMdAmRtanA sthira rahe che. manadazAnuM vAstavika sukha AthI bhogavaTA pAse cakayatanA bhoga jhera jevA che." cetacAvadhAyinI eka sarakhI rahetI sthira A prakAre saMsArabhAvanA bhAvatA mahArAjA svabhAtha pariNatine kAraNe hovAthI sama che. zAMtikumAra saMsArathI atyaMta virakata thayA. ane A rIte cakavartIpanuM kahevAtuM sukha parAdhona, asAra saMsArano abhAva karavA mATe saMyamadazA savyAbAdha, khaMDita, baMdhanuM kAraNa ane viSama aMgIkAra karavA kRtanizcayI thayA. ane che. tethI te atyaMta hota ane deya che. munakazAnuM svajanonI vidAya lai svayaMdIkSita thayA. vAstavika sukha svAdhara, avyAbAdha, akhIDad, have, mahArAjA zAMtikumAra munirAja thayA. mokSaje kAraNa ane sama che. tethI te pama ugSTa grevaLajJAna pragaTAvI tIefka zAMtinAtha thayA ane upAdeya che. teo rAjacadI maTI dharmacakrI thayA. are! mAro avatAra mAnadazA aMgIkAra karI | cotho kALa hovA chatAM vartamAna ThaMDA mokSa meLavavA mATeno che. mArA jIthajanA 75 vasarpiNI kALanA prabhAve navamA suvidhinAtha hAra tha to thato gayA. poNA chaMdagI bhagavAnathI soLamAM zAMtinAtha bhagavAna sudhInA palakavAramAM pasAra thaI gaI. hathe ca8thatInA aMtarALa sAta gALAmAM sAta vakhata dharmano viccheda rAjya hoyaTamAM rokANuM mArA mATe yogya nathI. thayelo. paraMtu rAjacakrImAMthI dharmacakrI banelA munidazAnA ratnatraya pAse cakayatanA cauda zAMtinAtha bhagavAne jagAvelI dharmanI jayota ratno tuccha che. munizAthI pragaTatA pAMcamA kALanA aMta sudhI akhaMDa rahevAnI che. anaMtagaNonA nidhAna pAse jojodhAja rAjacaDImAMthI dharmacadI banelA zAMtinAthane nirmAlya che. munakazAnA Atmika bhaibhavya pAse zat zat praNAma ! ( chaMdarbhagraMtho * 1. vaDhAdarAnuprekSA : gAthA 24 thI 37; , , vAmI kAtikiyAnupekSA : gAthA 37 thI 03; * 3, bhagavatI ArAghanA : gAthA 1763 thI 1790; * 4. jJAnArNava : sarmara : bloka 1, 2, 67 thI 83; * 5. mUlAcAra : uttarArdha : gAthA 905 thI 712; * 6. tatvArthasAra : gAthA 33; 0 7. tasvArtharAjavArtika : 9/7, 3/500, 509; 08. sarvArthasiuip : 9/7/415; 09. samasuttam : anuprekSA sUtra : gAthA 511 thI 514 - 10, pAnadIpaMcaviMzati : adhyAya 6, loka-47; * 11. nagAra gharmAmRta : adhyAya 6 : gAthA 62, 63; * 1ra. bRhadaC/dhyasaMgraha : gAthA 35 nI TIkA; * 13. bahenazrInAM vacanAmRta : naM.327, 416 0 14. jai.si.koza : bhAga 1: anupA : 1/14, pAnuM 99; saMsArabhAvanAnI kathA : rAjacakrI banyA dharmacakrI. - 1, uttarapUrANa : parva : 63 : loka 1thI 510; * ra. pravacanasAra : gAthA 13, rara, 80thI 43, parathI pa9, 61 ane tenI TIkA; * 3. paMcAdhyAyI : uttarA : gAthA ra38 thI ra59, 277 thI 306 ane tenI TIkA. 3. saMsArabhAvanA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogya vikalpa pasaMda karI bAjunA [] cArasamA dAvA. 01. saMsArabhAvatAmAM saMsAratA kyA svarUpanuM ciMtavana che? 1. A: nRtya B:: azaraNa C: asahAya DH: asAra 02. saMsAracakranuM bhramaNa kyA prakAre hotuM nathI? ra. A: janma-maraNa B: sukha-duHkha H paMcaparAvartana D: cArarpata 03. nigodatA duHkhote koNa jANe ? 3. A: bhagavAna B:: arthAndhajJAnI : nigodano jIvapote D! koI na jANe ' or. sukhI mANasatA vastra kevA hoya ? 4. A: phezanebala B: daivI C vastra ja na hoya DH hAthe kAMtela khAdInA 05. saMsArI jIvanA duHkhanuM kAraNa zuM ? u. hetulakSI prazno A: e prakArano rdaSTakoNa B:: mohajanya rrArtabhAva 8H upayoganI asthiratA DH pApano udaya 06. saMsArabhAvatA' ciMtavana prakriyAmAM zaito samAveza tathIM? A: saMsAranuM duHkhamaya svarUpa B: saMsAradu:kha ane mokSasukhanI sAcI samajaNa nIcenA praznonA eka ke be vAkyomAM TUMkA javAba Apo. 01. saMsAra eTale zuM ? 02. mokSa eTale zuM ? 03. saMsAra ane teno mArga zA mATe asAra che? 7. 08. deve brAhmaNane zuM varadAna ApyuM ? 6. 04. zA mATe janma-maraNarUpa saMsAra duHkhamaya che ? 35. kai bAbata svarganAdevonA duHkhane darzAve che ? 06. kALaparAvartanamAM saMsArI jIva anaMtakALa kyAM vitAve che? jemanI pAse kAMika che tevA loko zA mATe duHkhI che? 13. saMsAranA koi paNa traNa duHkhanA nAma Apo. 14. 16. 09. sAnukULa saMyogomAM sukha anubhavAya che te zuM che ? 10. duHkhanuM lakSaNa zuM che ? 11. zA mATe mokSa mArga ane mokSamAM ja sAcu sukha che ? 12. saMsAranuM kahevAtuM sukha kevuM che ke jethI te duHkha ja che? tIrthaMkara jevA mahApuruSa saMsArano tyAga zA mATe kare che? zA mATe saMsArArthI ane mokSArthIpaNuM eka sAthe saMbhavI zake nahi ? 16. 17. AtmArthIpaNuM kone kahe che ? 18. AtmArthIpaNAne zA mATe mokSArthIpaNuM paNa kahe che ? 19. saMsArI jIvanA cAra prakAranA prayojananA nAma Apo. 20. trivarga kone kahe che ? zA mATe ? 21. apavarganuM prayojana dharAvanAro jIva kevo hoya che ? 74 saMsArabhAvanAnA be prakAranA vizeSaphaLanA nAma Apo. saiddhAMtika prazno 07. saMsArabhAvatAtA ciMtavananuM sAdhata ke kAraNa zuM che? 7. B: saMsAranI nityatA D: saMsAranI rvAicatratA CH sAsArika sukha meLavavAnA upAyanI vicAraNA DH saMsAranI vicitratA 08. mokSanuM pAramArthika sukha kevuM nathI? A: saMsAranuM sukha CH saMsAranI nirarthakatA 09. apavarga eTale zuM ? A: vacanagocara B:: aaukika 8H anubhavagocara D caitya 9. 08. 09. 10. 10. nyAyarUpI tetra kai rIte khule che ? A:: nyAyakorTanA nirNayathI B netrano vikAra dUra karavAthI CH netramAM jJAnarUpI AMjaNa AMjavANI DH saMsArabhAvanAnA abhyAsathI A: viSayabhoga B moma C dharma DH dhana 12. 13. 22. AtmAnuM hita zemAM che ? 23. Ahitano upAya karavAmAM DhaoNla karavA jevI nathI. zA mATe ? nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 01. saMsArabhAvanA eTale zuM ? tenI samajUtI Apo. 02. zA mATe saMsAra eka cakra samAna che ? saMsAracakranA prakAra jaNAvo. 03. cArayatirUpa saMsAranuM duHkhamaya svarUpa samajAvo. 04.paMcaparAvartanarUpa saMsAranuM duHkhamaya svarUpa samajAvo. 05. saMsAranI vAstavikatA ja duHkha che e bAbata samajAvo. mokSanuM sukhamaya svarUpa samajAvo. 06. 07. saMsArabhAvanAnI ciMtavana prakriyA samajAvo. 10. saMsArabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa samajAvo. saMsArabhAvanAno abhyAsa kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che? saMsArabhAvanAno abhyAsa kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAve che ? 11. saMsArabhAvanA abhyAsanuM phaLa saMsAraduHkha ane mokSasukha kai rIte che? saMsArabhAvanAnA abhyAsanuM phaLa AtmArthIpaNuM kai rIte che ? saMsArabhAvanAno abhyAsa kaI rIte AhitanI preraNA ane puruSArtha pUro pADe che ? 14. zrImad rAjacaMdrajInA zabdomAM anAdi ajJAnI saMsArI jIvanI vicitratA zuM che ? jJAnapUrvakanA vairAgyanI jmanI : bAra bhAvanA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatvabhAvanA (harigIta) chuM ekalo huM, koI paNa mAruM nathI lokazraye - e bhAvanAthI yonIo pAme suNAzrvata saumyane. (mokSapAhuDa : gAthA 81) * rUparekhA 1. vyAkhyA ane samajUtI 2. ekatvabhAvanAnuM ekatva zuM che? 3. ekatvabhAvanAnA ekatvanA be prakAra 1. ekatvabhAvanAno laukika prakAra 2. ekatvabhAvanAno pAramArthika prakAra bhAvanA 4. ekatvabhAvanAnI ciMtavana prakriyA 5. ekatvabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 6. kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? 7. kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? 8. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 1. ekatvasvarUpI zuddhAtmasvabhAvanI oLakhANa karAve che. 2. parasaMyogonI nirarthakatA ane zuddhAtmasvabhAvanI sArthakatA darzAve che. 9. upasaMhAra 10. ekatvabhAvanAnI kathA - namirAjanI ekatvasiddhi
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMDita bhAgacaMdajIkRta ekatvabhAvanA preraka kAvya jIva tuM bhramata sadaiva akelA (2) iaa sAthI zorDa na terA (2) apanA sukha-du:kha Apa hI bhugatai, hota kuMTuMba na bhailA / svArtha mathe sarva vira nIti hai, vipada nIta mainA I...MIva tuM.(2) rakSaka koI na pUrana hai, jaba Aye aMta kI bailA / Frata pAri vaMzata nahi kaise, bhU para gata vako TaeNtA ||...gIva tuM.(2) tana dhana jobana vinaza jAta jo, IndrajAla kA khailaa| 'mAnavaMtra' ma taravAra mA, ho sahi 1 vaitA I...gIva tuM.(2) bhAvArtha : he jIva! A saMsAramAM tAro koi sahAyaka ke sAthI nathI. tethI tuM haMmezAM ekalo ja maNa karI rahyo che. jema prasaMga pUro thatAM mANasono meLo vikharAI jAya che. tema potAno svArtha sadhAI jatAM sagA-saMbaMdhIo chUTA paDI jAya che. tethI potAnA sukha-duHkha pote ja bhogavavAnA hoya che. te samaye koi bhAgIdAra hotuM nathI. jema tUTelI pALa jamIna uparanA jaLanA pravAhane rokI zakatI nathI. tema AyuSyano aMta AvatA jIvananI jALavaNI ke pUravaNI koithI karI zakAtI nathI. jema meghadhanuSyanI chaTA jotajotAmAM viNasI jAya che. temAM tana-dhana-yauvana paNa ghaDIkamAM vilaya pAmI jAya che. tethI paM.bhAgacaMdajInuM eTaluM ja kahevAnuM che ke. he bhAi ! mAtra sAruja sahAyaka EUR hovAthI tenI ja AjJAmAM rahe. (bhAgacaMda pada saMga7 kAvya naM. 12) (bhAgacaMda pada saMae : kAvya naM. 12)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA ekavabhAvanA saMsArIjIvananA dareka prasaMga ke avasthAmAM potAno AtmA aneka parasaMyogonI vacce hoya toya teno koi paNa sAthI ke sahAyaka na hovAthI te rIte pote ekalo ja che. ane potAnA zuddhAtmasvabhAvanuM ekatva ja potAnuM sAcuM zaraNa ke AghAra hovAthI te ja potAno sAco sAthI ke sahAyaka che. A prakAranuM ciMtavana karavuM tene ekatvabhAvanA kahe che. ekatvamAvanA anusAra bahAramAM potAno koI sAthI ke sahAyaka na hovAthI pote eklo ja che. te potAnuM bahArathI ektva che. aMdaramAM aneka prakAranI avasthAo ke midamAvonI vacce paNa potAnA AtmAnuM ekarUpapaNuM che. te potAnuM aMdarathI ektva che. bahAranuM ekpa potAnI asahAyatA sUcave che paNa aMdaranuM ekspa potAnI sahAyatA sUcave che. tethI asahAyabhUta bahirmukha vRtti choDI sahAyabhUta aMtarmukha vRtti karavI te ja ektvabhAvanAno eka mAtra Azaya che. saMsArI jIvanA janmamaraNa, sukha-du:kha, gharma-karma, baMgha-mokSa jevA koIpaNa prasaMga ke avasthAmAM tene anya koI AghAra ke zaraNa nathI. strI-putra-parivArAdi aneka parasaMyogonI vacce hoya toya teno koI sAthI ke sahAyaka nathI. jIva pote eklo ja potAnA rmAnusAranA phaLane miogavato janmamAM praveze che, jIvana gujAre che ane maraNa pAme che. ane aneka prakAranAM du:kho bhogave che. potAnA du:khamAMthI ugAranAra, miAga paDAvanAra anya bacAvanAra ke temAM koI hotuM nathI. tethI te pote eklo ja che. 4. ekatvabhAvanA potAno ektvasvarUpI zuddhAtmA ja potAno AdhAra ke zaraNa che. tenA AghAre ja Atmika atIndriya sukhanI pragaTatA hoya che. te ja saMsAra ane tenA du:khothI bacAvI mokSamArga ane mokSanI prApti karAve che. tethI A zuddhAtmasvabhAvanuM ekatva ja potAno sAco sAthI ke sahAyaka che. asaMyogI zuddhAtmasvamAva sivAya anya koI saMyoga ke saMyogIbhAva potAno sAthI ke sahAyaka nathI. A prakAranI vAraMvAra vicAraNA thavI te ektvabhAvanA che. ekatvabhAvanAnuM ekatva zuM che ? aneka prakAranA saMyogo ane saMyogIbhAvonI vacce paNa potAne koI sAthI ke sahAyaka hoto nathI ane pote ekalo ja hoya che. tethI teo koI AghAra ke zaraNarUpa thatA nathI. paraMtu A samaye potAnA akhaMDa, abheda, erUpa, trikALI dhruva zuddhasvabhAvarUpa etva ja eka mAtra AdhAra ke zaraNarUpa hoya che. te prakAranI samajaNapUrvanI vicAraNA te ja ekvamAvanAnuM ekatva che. ekatvamApanAnuM A ekatva be prakAre che :1. vyavahArathI ane ra. nizcayathI 1. vyavahArathI aneka saMyogonI vacce paNa jeno koI sAthI ke sahAyaka na hoya tene ekalo kahevAmAM Ave che. saMsArIjIvanA strI-putra-parivArAdi aneka parasaMyogonI vacce paNa tenA sukha-du:khAdinA prasaMge te ekalo hoya che. e te bAbatanuM ciMtavana ekatvamAvanAnuM ekatva vyavahArathI che. 77
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. nizvayathI je abheda ane ekarUpa hoya 1. ekaqbhAvanAno laukika prakAra tathA aneka prakAranA bhedabhAvonA AghArarUpa hoya tene ekatva kahevAmAM Ave che. aneka ekatvabhAvanAnA laukika prakAra anusAra prakAranI vikArI ke adhikArI avasthAo, saMsArI jIva potAnI pratyeka paristhitimAM anaMtaguNo, aneka gharmo, i phAraso vagerenA ekalo ja hoya che. sattA-saMpatti-sagAbhedo vacce paNa AtmAnuM potAnA trikALa sabaMghIo jevA saMyogo hoya topaNa dhruva zuddhasvabhAvathI abheda ane ekarUpapaNuM tene koIno sAtha ke sahakAra saMbhavato nathI. hoya che. ane te potAnA zuddhasvabhAva jevI zuddha avasthA pragaTa karavA mATe AdhArarUpa te ekatvabhAvanAno laoNkaika prakAra che. paNa che. te bAbatanuM ciMtavana e A jagatamAM dareka dravya svataMtra che. tethI ekavabhAvanAnuM ekatva nizcayathI che. koI koIno kartA-hartA nathI. tethI koI koIno AghAra ke zaraNa nathI. tethI koIne koIno sahakAra ekavabhAvanAnA ekatvanA be prakAra ke sahayoga saMbhavato nathI. vastunuM anekAMtamaya svarUpa ane tenA kAraNe tenI vyavarathA ja evI che ke koI koIno sAthI, sahAyaka, madadagAra, uparokta rIte ekatvabhAvanAnuM ciMtavana ugAraka ke tAraNahAra hoto nathI. nimitta-naimittika vyavahArathI ane nizcayathI ema be prakAre che. sabaMghanI rUe ane puNyodayanA pratApe koIne vyavahArathI ciMtavana e vyAvahArika ke laukika leI sahAya to dekhAya che paNa vastunI vAstavika prakAranuM che. ane nizcayathI ciMtavana e sthitino vicAra karatAM te samaye paNa koIne AdhyAtmika ke pAramArthika prakAranuM che. A koI sahAya ratuM nathI ane rI zakatuM paNa nathI. rIte ekatvabhAvanA ekatvanA ciMtavananA be janma-maraNa, sukha-du:kha, svarga-narakagamana jevA prakAra che aneka prasaMgoe pote ekalo ja hoya che ane 1. earvabhAvanAno laukika prajJA te prasaMge potAno koI sAthI ke sahAyaka hoto nathI te bAbata ekadama spaSTa ane 2. earqbhAvanAno pAramArthika prakAra pratyakSa anubhavagamya che. A prakAre AtmAnuM ekatva na hoya ane ekatya-bhAvanA teno koI saMhAyaka hoya tema mAnI levAmAM Ave to anavasthA nAmano doSa Ave che. ekanI sahAya bIje kare ane bIjAnI sahAya trIjo kare... ema cAlyA ja kare to moTo goTALo, aMdhAdhUMghI ke arAjakatA ubhI thAya. ane te ja anavasthA doSa che. tethI aneka prakAranA saMyogonI vacce paNa asaMyogI AtmAnuM ekatva ja jANavuM. jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstavamAM sattA-saMpatti, strI-putrAdi jevA dhruva, zuddha ane vaikAlika paripUrNa sAmarthyathI koI paNa parasaMyogo AtmAne bilakula upakArI sabhara hovAthI AtmAnuM sAcuM mUlyAMkana te nathI paNa apakArI ja che. kema ke, A ekaqpaNe che. samayasAra zAstramAM A ekatvanI saMyogonA lakSe utpanna thato rAgAdi saMyogIbhAva ja pArAyaNa che. ekaqnI oLakhANa, svIkAra ane AzrayathI ja samyagdarzanathI mAMDIne siddhadazA AtmAne atyaMta du:kharUpa che. tethI AtmahitanuM sughInI prApti hoya che. AtmAnA anaMta guNonI pAramArthika sAghana sAdhavA mATe koI parasaMyogonI pragaTatA tema ja zAMti, samAdhi, sukha vagere AvazyakatA nathI. zrImad rAjacaMdre sAcuM ja A ekatvanA avalaMbane ja hoya che. ApaNA kahyuM che draDha AtmA mATe eka mAtra AghAra, zaraNa, sAthI, kuTuMbarUpo kAjaLanI koTaDonA saMyogathI sahAyaka, tAraNahAra ke upakAraka koI hoya to te AtmAnuM nizcaya ekavasvarUpa ja che. saMsAra vadhe che. ekAMtavAsathI jeTalo saMsArakSaya thavAno che, nizcayathI baghAM AtmAo ekatvasvarUpa teno somo hisso paNa te hovAthI nizcayathI baghAM AtmAo eka samAna che. eka samAnapaNuM zuddhatA ane pUrNatAmAM kAjaLagRhamAM rahevAthI thavAno ja saMbhavatuM hovAthI baghAM AtmAo nizcaya nathI. kaSAyajuM te nimitta che. apekSAe siddha samAna zuddha ane pUrNa che. mohane rahevAno anAdikALano nizcayathI ke pAramArthikapaNe AtmAnuM ekatva parSata che. (zrImad rAjacaMdra varSa 23muM, patrAMka 103, pAnuM 210) na hoya to jeTalA AtmAM hoya teTalA judI judI jAtanA dravya thAya. eTale ke jAti 2. ekaqbhAvanAno pAramArthika prakAra apekSAo baghAM AtmAo eka ja jAtinA na rahetAM pudgala, gharmAstikAya, kALa vagere ekatvabhAvanAnA pAramArthika prakAra anusAra judI-judI jAtinA dravyo che, tema dareka AtmA AtmAnuM mULa svarUpa etva che. guNonA, paryAyonA, paNa jAti apekSAe judA judA dravyo thAya. gharmonA, kArakonA jevA aneka prakAranA bhedabhAvonI vacce paNa AtmA abheda, akhaMDa, ekarUpa nizcayathI AtmasvabhAvanuM ekatva na hoya rahe che. tene AtmAnuM ekatvasvarUpa kahe che. te A to tenuM anekatva hoya. tethI koI AtmasvabhAvamAM jJAna vadhu hoya, koImAM te ekatvabhAvanAno pAramArthika prakAra che. ochuM hoya, koImAM sukha ochuM hoya, koImAM anekAMtasvarUpI AmAM eka-aneka, bheda- vadhu hoya. A rIte jeTalA AtmA teTalA abheda, nitya-anitya, dhruva-adhruva jevA paraspara prakAranI vivighatA hoya. vivighatAmAM zuddhatA viroghI ane sApekSa evA be aMzothI racAyela ke saMpUrNatA kadApi na hoya, zuddhatA ane che. temAM ekarUpa, ameda, nitya, dhruva aMza te saMpUrNatA haMmezAM ekapaNe ja hoya. tethI AtmAnuM pAramArthika prakAre ekaQsvarUpa che. AtmasvabhAvanuM ekatva ja tenI zuddhatA ane vyavahArathI jema AtmAnuM strI-putrAdi saMpUrNatA darzAve che. jyAM zaktA ane saMpUrNatA parasaMyogothI bhinna ekatva che, tema nizcayathI hoya tyAM ja svataMtratA hoya. A rIte AtmAnuM tenuM potAnA guNabheda, paryAyameda vagerethI paNa ekatva ja tenI svataMtratAne siddha kare che. jo ekatva na hoya to svataMtratA na hoya. bhinna ekatva che. nizcayathI ekaqpaNe AtmA 4. ekatvabhAvanA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmasvabhAvanI ekatvamAM ja tenI zuddhatA, saMsArI jIva eka sAmAjIka prANI che ane saMpUrNatA ane svataMtratA hovAthI ekatvamAM ja tene sagA-saMbaMdhI-nehI-mitro jevA saMyogomAM tenI zobhA, suMdaratA ane susaMvAditA che. rahevuM game che. ane ekaluM rahevuM gamatuM nathI. ApaNA AtmAnA ekatvasvarUpane jANI, ekaluM rahevuM tene jela jevuM lAge che. keTalAka svIkArIne teno Azraya karavAthI AtmAnI ekalAM loko ekalavAyuM jIvana akAruM lAgavAthI avasthA paNa svabhAva jevI zuddha, saMpUrNa ane vRddhAvasthA hoya toya jIvanasAthInI zogha kare svataMtra thAya che. ane anya prakAre joDANa che. koI ekalavAyuM jIvana TALavA kUtarAMke baMghathI vibhAvanI utpatti thAya che. bIlADA pALe che. vibhAvadazA azuddha, apUrNa ane parAdhIna hovAthI puNyazALI jIva moTAbhAge kyAreya ekalatA temAM AtmAnI azobhA, asuMdaratA ane anubhavato jaNAto nathI. ghanavAna ane visaMvAditA che. AcAryazrI kuMdakuMdanA zabdomAMdraDha AbarUdAra moTA mANasanI Apatti samaye saghaLo ekatvanizcaya-gata samaya sarvatra suMdara lokamAM, samAja tenI sahAya karavA Atura hoya che. tethI bane vikhavAdinI baMdhanakathA ekatamAM. tene koI mArga akaramAtanI durghaTanA AvI bhAvArtha : nizcayathI zuddhAtmasvabhAvanA ekatvamAM ja paDe to DokaTaronI phoja khaDe page sAravAra tenI zobhA ke suMdaratA lokamAM sarvatra che. tethI karavA UbhI rahI jAya che. tenA mitro ane pasaMyogonA nimitte utpanna thatA saMyogIbhAvonA prasaMSako tenI taMdurastI mATe ciMtA ane prArthanA baMdhanI kathA te ekatvanI zobhA ke suMdaratAmAM visaMvAda kare che. tethI bahArathI evuM lAge ke potAnA du:khanA bhAgIdAra aneka che ane pote ekalo ke virodha karanArI che. (samayasAra : gAthA 3) nathI. paNa vAstavika rIte joIe to potAnA ekatvabhAvanAnI zuddhAtmA sivAya potAno sAthI ke sahAyaka koI hotuM ja nathI ane dareka paristhitimAM ciMtavana prakriyA pote ekalo ja hoya che. aneka prakAranA sAnukULa saMjogonI kuTuMbamAM eka sAthe rahetAM loko mAne che vacce hovA chatAM paNa koI potAnA ke ame badhAM ekabIjAnA sukha-du:khanA bhAgIdAra sukha-duHkhano bhAgIdAra nathI, tethI potAno chIe. paNa A jagatamAM koI potAnA du:kha kAMI sAthI ke sahAyaka na hovAthI pote ke sukhanI vaheMcaNI karI zakatAM nathI. nigodanA ekalo ja che paraMtu potAnA AtmAnA eka ja zarIramAM anaMta jIvo eka sAthe ja ekatvasvarUpanA Azraye ja potAnuM rahe che. ane anaMta du:khI hoya che, topaNa anArdanuM du:kha TaLI zAzvata sukhanI baghAnuM du:kha juduM juduM ja hoya che. teo prApti hovAthI te ja potAno sAco eka sAthe janmeeka sAthe jIve ane ekasAthe sAthI ke sahAyaka che. A prakAranI mare che. topaNa teonA janma-jIvana-maraNanAM samajaNa pUrvakanI vAraMvAranI vicAraNA du:kha eka sAthe hotAM nathI ane judAM-judAM te ekatvabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. ja hoya che. teo du:khamAM bhAga paDAvatA nathI. du:khanI jema sukhanI bAbata joIe to lokAye jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ha- 3 siddhazilA upara eka kSetramAM anaMta siddha keTalAMka netAo potAnA rakSaNa mATe potAnI bhigavaMto eka sAthe rahelAM che ane baghAM anaMta sAthe sipAI rAkhe che. paNa duzamano moTI sukhI che. paNa badhAMnuM sukha juduM-juduM ja hoya saMkhyAmAM ane jorAvara hoya ane teno sAmano che ane koI potAnAM sukhanI bIjAnI sAthe na thaI zake tema hoya tyAre sipAI potAnuM vaheMcaNI karatuM nathI. sukha-du:khanI jema dareka rakSaNa pahelAM vicAre che ane pachI netAnuM bAbatamAM potAno jIva ekalo ja hoya che. prasuti samaye DokaTara mA ke bALaka e bemAMthI ApaNo jIva strI-putra-parivArAdika aneka ekanI ja jIMdagI bacI zake tema che tevuM saMyogonI vacce hoya toya te ekalo ja che. jaNAve tyAre mA potAnI jIMdagI pahelAM kema ke, jyAre paNa koI du:kha AvI paDe. bacAvavAnuM jaNAve che ane pachI bALaka bacI tyAre A loko koI madada karatAM nathI zake to bajAvavAnuM kahe che. prasiddha ke karI zakatAM paNa nathI. janma ke kathA anusAra pUranA pANImAM phasAyela maraNa prasaMge pote anaMta du:khathI pIDAto vAMdarI potAnA baccAne pANImAM DUbI hoya tyAre kuMTuMbIjano, DokaTaro vagere jatAM bacAvavA mAthA upara rAkhe che hAjara hovA chatAM koI potAnuM du:kha paNa pachI pANI mAthA sudhI vadhI jatAM dUra karI zakatuM nathI ke temAM bhAga baccAne pANImAM DubADI pote tenA paDAvI zakatuM nathI. A baghAM saMyogo upara ubhI rahI jaIne bacAnA bhoge che paNa du:khamAMthI ugArI zake tevo potAno jIva bacAvavA prayatna kare che. - - sAthI ke sahAyaka koI nathI. ApaNA maraNa pachI sagA-sabaMdhIo smazAna jIvanamAM koI paNa Apatti Ave paDe - sudhI Ave che paNa potAnI pAchaLa tyAre te ApaNe ekalAe ja bhogavavI. E koI maratuM nathI. mohanA kAraNe strIpaDe che ane temAM bIjA koI madada - 4 -putra-parivAra thoDA divasa raDe che. karI zakatA nathI. vastunuM svarUpa ja evuM che paNa te potAnA rAgane kAraNe raDe che ane ke koI koInI kiMcit paNa madada karI zake potAnI sagavaDatA chInavAI gaI tene raDe che. nahi. sAkSAt jinendra bhagavAna paNa tenA paNa pote parivAra mATe paisA kamAvavA pApa bhiktonI bhIDa bhAMgI zakatA nathI to bIjA karyuM ane tethI marIne DhoramAM gayo te mATe pAmara manuSyonI zI vizAta! koI raDatuM nathI. vartamAnapatramAM evA samAcAra ghaNIvAra jANavA koI meLAmAM ke musApharImAM aneka mANaso maLe che ke ghamAcakaDI ane ghakkAmukkImAM ghaNA ApaNAM saMgAthI hoya che paNa temAM sAthI loko mRtyu pAme che. A samaye kuTuMbIjano ane koI hotuM nathI. tema sattA-saMpatti, sagA-sabaMghI mitro sAthe hovA chatAM koI koIno bhAva pUchatAM jevA aneka saMyogo hovA chatAM temAM koI nathI ane baghAM potAno jIva bacAvavA nAsabhAga sAthI ke sahAyaka nathI. tethI pote ekalo karI mUke che. ane temAM kacaDAIne keTalAMya ja che. janma-maraNa samaye ekalo che tema ghAyala thAya che ane mRtyu paNa pAme che. A jIvananA dareka prasaMgomAM ane koI paNa ja batAve che ke ApaNAM ja sagA ke sabaMghIo avasthAmAM pote ekalo ja hoya che. te ekatva ApaNAM sAthI ke sahAyaka hotAM nathI. bhAvanAnI ciMtavanA prakriyA che. 4. ekatvabhAvanA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahAranA aneka saMyogonI vacce paNa koI khaDe page hAjara hoya topaNa teo koI potAnuM AghAra, zaraNa ke sahAyarUpa na hovAthI pote duHkha dUra karI zakatA nathI ke temAM phiyiM paNa ekalo che paraMtu potAne sAco AghAra, zaraNa bhAga paDAvI zakatA nathI. potAnuM darda ane du:kha ke sahAyarUpa hoya to te potAno ekavarUpa pote ekalAe ja bhogavavuM paDe che. A bAbata svabhAva che. potAnA AtmAnA ekatvarUpa dareka prasaMga ke ghaTanAmAM lAgu paDe che. trikALasvabhAvanA Azraye ja AtmAnI sAcI saMsAranI kahevAtI sukha-saMpattimAM bhAga paDAvavA zAMti-sukha hoya che. tethI potAnA koI paNa sau koI doDI Ave che paNa du:khanA pratikULa kArya ke prayojana mATe bahAranA saMyogono sAtha prasaMge koI UbhuM rahetuM nathI. najIkanA sagAzoghavAne badale potAnA ekavasvabhAvane ja sabaMghI paNa saMgAtha choDI jAya che. ane je oLakhIne teno Azraya karavo te ja ekatva saMgAtha rAkhe che te paNa potAne koI sahAya karI bhAvanAnI ciMtavananI prakriyAnuM caramabiMdu che. zakatuM nathI. tethI A jagatamAM koI koIno sAthI ekatvabhAvanAnuM ke sahAyaka hoto ja nathI ane tethI pote ekalo ja hoya che te bAbata ekadama spaSTa che. sAdhana ke kAraNa pote karela puNya-pApanA karmaphaLane bhogavato aneka prakAranA saMyogonI vacce paNa pote azaraNa. saMsArI jIva ekalo ja hoya che. puNyano udaya ane asahAya hovAthI eklo che. ane ekatvasvarUpa hoya tyAre parasaMyogo sahAyaka thatA bhAse che. zuddhAtmA ja zaraNa ane sahAya hovAthI parasaMyogothI topaNa vAstavamAM te samaye paNa koI sahAyaka lakSa haThAvI zuddhAtmAnuM jalakSaravuM etvabhAvanAnA | hotuM nathI. pApanA udhya samaye te ja parasaMyogo abhyAsathI A prakAranI yathArtha samajaNa keLavavI te | kiMcit paNa sahAyaka thaI zakatA jaNAtA nathI. ja ekatvabhAvanAnA ciMtavananuM sAghana ke kAraNa che. tethI A saghaLAM parasaMyogo vacce pote ekalo saMsArI jIvanA janma-maraNa, sukha-du:kha, gharama- ja che te samajI zakAya che. karama, baMgha-mokSa, puNya-pApa ane tenAM phaLa, A jagatamAM strI-putra-mitrAdika parasaMyogo svarga-narakagamana jevA koI paNa prasaMga ke AjIvikA mATe ekaThI thayelI ghutArAonI avasthAmAM ApaNo AtmA ekalo ja hoya ToLI ke eka bhAgIdArI peDhI samAna che. che. aneka sagA-saMbaMdhI-snehIo ane sattA- bhiAgIdArI peDhIno koI bhAgIdAra kAma na karI. saMpatti-sanmAna jevA saMyogo hoya topaNa teo zake to tene chUTo karI devAmAM Ave ApaNane Apatti samaye ke bIjI koI bAbatamAM che. bhAgIdArI peDhI jevA parivAramAM koI sabhya bilakula madada karatA nathI ke karI nakAmo jaNAya to teno koI bhAva pUchatuM zakatAM paNa nathI. A prakAranI samajaNa nathI, ghutArAnI ToLI samAna parivAramAM badhAM eDavabhAvanAnuM kAraNa ke sAghana bane che. svArthanA ja sagA hoya che. khIsAmAM paisA pote bImAra hoya ane vedanAthI pIDAto ane zarIramAM lohI hoya tyAM sudhI ja patnine hoya tyAre strI-putra- parivAra, davA-davAkhAnA pati pyAro lAge che ane na hoya to zeraDInA DokaTara vagere potAnI sevA ane sAravAra mATe zaithI ja kUcA jevo nirasa jaNAya che. vRddhAvasthAnI 2 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAMbI bimArI, kharcA ane sAravArathI kaMTALI eDava kAyama rAkhIne judI-judI aneka parivAranA sabhyo paNa AnI mATI TADhI thAya avasthAopaNe pariName che. A avarathA janmatema aMdarakhAne Icche che. maraNa, sukha-du:kha, baMgha-mokSA jevI koI paNa saMsArI jIvane parasaMyogonI vacce vasavuM hoya teno rtA-hartA pote ja che. dareka avasthAnuM game che ane ekaluM gamatuM nathI. paNa A pariNamana potAnA avaLA ke saghaLA puSArthanA parasaMyogomAM koI potAno sAthI ke sahAyaka pariNAme hoya che ane temAM anya koI saMyogo na hovAthI pote ekalo ja che. tethI koI sahAyaka ke upakArI hotA nathI. tethI AvA parasaMyogonuM prayojana rAkhavA jevuM nathI. saMyogonI vacce paNa potAnuM ekalApaNuM eTale A parasaMyogonA to utpanna thato rAgAdi ke ekatva che. saMyogIbhAva e ja AtmAno saMsAra che. tethI vyavahArathI strI-putrAdi parasaMyogothI pote bhinna saMsArano abhAva karavo hoya teNe saMyogo hovAthI teo potAne koI AghAra ke zaraNa ApI ane saMyogIbhAvonuM lakSa choDI parathI | zaktA nathI. AghAra ke zaraNa ApyA vinA teo vibhakta ane potAnA anaMtaguNothI ekatva koI sahAya karI zaktA nathI. tethI A saMyogonI gharAvatA ekatva-vibhakata evA zuddhAtma vacce paNa AtmAnuM ekatva vyavahArathI svabhAvanuM ja prayojana ane lakSa rAkhavA jevuM kahevAya che. nizcayathI ekavamAM potAnI bhinnache. eQsvarUpI zuddhAtmasvabhAva ja potAno bhinna avasthAo, aneka guNabhedo vageremAM AghAra ke zaraNarUpa hovAthI te ja potAno sAco sAthI ke sahAyaka che. paNa potAnA zuddhAtmasvabhAvanuM akhaMDa, abheda, ekarUpapaNuM che. zuddhAtmasvabhAvanA nizcaya ekvathI aneka parasaMyogonI vacce paNa pote asahAya pote abhinna hovAthI te potAne AghAra ke zaraNarUpa hovAthI ekalo ja che. ane potAno che ane tethI te potAne sahAyarUpa che. nizcaya ekaQsvarUpI zuddhAtmasvabhAva ja potAne sahAyaka ekavAsvarUpI zuddhAtmasvabhAvanA Azraye ja che tema samajI parasaMyogo pratyenuM lakSa haTAvI samyagadarzanathI mAMDIne siddhadazA sudhInA saghaLAM potAnI aMdaranA ekatvasvarUpanA Azraye | pAramArthika prayojano siddha thAya che. Atmahita sAghavAnI samajaNa keLavavI te ja bAbata ekatvabhAvanAnA ciMtavana mATenuM sAdhana A prakAranI vastusvarUpanI sAcI samajaNa ke phAraNa che. ekatvabhAvanAnA abhyAsathI Ave che. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? kaI rIte vastu svarUpanI samajaNa karAvanAra che ? anAdi ajJAnI jIva sAMsArika saMyogone potAnA sahAyaka mAnI tene zoghavA, sAcavavA ekaGbhAvanAno abhyAsa dareka prasaMga ke che ane saMbhALavAmAM potAnuM jIvana vyartha veDaphI avasthAmAM AtmAnuM ekalApaNuM darzAve che. nAkhe che. paNa strI-putra-parivAra jevA cetana anekAMtasvarUpa AtmA potAnA zuddhAtmasvabhAvanuM 4. ekatvabhAvanA
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyogo ke sattA-saMpatti-sanmAna jevA avetana vairAgya kyuM che. A prakAre ejvabhAvanAno abhyAsa saMyogo potAne jarAya sahAyakArI nathI. A saMsAra pratyenA tIvra vairAgyanuM kAraNa bane che. baghAM saMyogonI vacce paNa pote ekadama asahAya ja hoya che. potAnA janma-maraNa, sukha-du:kha, prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa svarga-narakagamana jevA prasaMgo ke anya koI paNa avasthAmAM AvA saMyogo potAne kiMcita envabhAvanAnA abhyAsanuM prayojana AtmAnuM paNa kAryakArI hotA nathI. vyavahArathI ane nizcayathI ekatvasvarUpa ekatvabhAvanAno abhyAsa ApaNane samajAve oLakhAvI vastusvarUpanI sAcI samajaNapUrvaka che ke, mAta-pitA hoya che paNa teo ApaNA saMsAra pratyeno vairAgya utpanna karAvavAnuM che, pAlaka hotA nathI. bhAI-bhADuMo samartha hoya ekavabhAvanAnA abhyAsanuM asAghAraNa ane che paNa saMkaTa samaye asamartha puravAra thAya mukhya phaLa A pramANe che draDha che. patni prabuddha hoya che paNa Apatti Ave tyAre abugha banI jAya che. patro saphaLa ane 1. ekacvasvarUpI zuddAmasvabhAvanI sabaLa kahevAya che paNa potAnA du:kha-darda oLakhANa karAve che. maTADavAmAM teo niSphaLa ane nirbaLa ja nIvaDe ra. parasaMyogonI nirarthakatA ane zuddhAtmache. parivArajano paraspara AdhAra ApanArA svabhAvanI sArthaSatA darzAve che. kahevAya che paNa pIDA samaye teo nirAghAra ( 1. ekavasvarUpI zuddhAtmasvabhAvanI ja hoya che. samAja moTo che paNa potAnA oLakhANa karAve che. paritrANa mATe paDakAro thAya tyAre nAno che. sagA ghaNAM che paNa temAM sahAyaka koI ekatvabhAvanAmAM AtmAnA ekatvanuM ciMtavana che, nathI, nehI-sabaMghIo aneka che paNa upayogI je be prakAre che. eka kaika prakAre ke vyavahArathI ekya nathI. mitravRMda vizALa che paNa madadagAramAM ekatva ane bIjuM pAramArthika prakAre ke nizcayathI mIMDuM che. sevako sevA kare che paNa te kAMI ekatva. ekatvabhAvanAno abhyAsa AtmAnA phaLadAyI thatI nathI. DokaTaro sAravAra kare che vyavahAra ekatva dvArA nizcaya ekatvasvarUpa paNa darda maTADI zakatA nathI, rakSako khaDe page zuddhAtmAnI oLakhANa karAve che. UbhA che topaNa rakSA karI zakatA nathI. paiso AtmAnuM vyavahArathI ekatva eTale sukhapArAvAra che paNa koI kAmano nathI. sattA du:kha jevI dareka avasthAomAM parasaMyogonI sarvoparI che toya te zaraNarUpa nathI. A rIte vacce asahAyapaNuM hovAthI ekalApaNuM te ekatva koI paNa prakAranA saMyogo koI paNa prakAre ane nizcayathI ekatva eTale sukha-du:kha jevI kAryakArI hotA nathI. bhinna-bhinna aneka avasthAomAM AtmAnuM tethI AvA sAMsArika saMyogo pratye upekSA ekarUpapaNuM te eka ekarUpapaNuM te ekatva che. anekAMtasvarUpI ane udAsInAtA Ave che. jene saMsAra pratyeno AtmAnI oLakhANa A prakAranA ekatva jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ paikI koI paNa eka prakAre zakya che. nizcayathI ekatva che. A nizcaya ekatvarUpa vyavahArathI ekatva sukha-du:kha jevI aneka zuddhAtmasvabhAva ja sAco AdhAra, zaraNa ane avasthAo sahitano AtmA che. AtmAnI sahAyabhUta hovAthI tenAthI AtmAnI sAcI oLakhANa avasthA kSaNika, palaTatI, anekarUpa, visadaza che A rIte ekaqbhAvanAno abhyAsa ekaqsvarUpI ane vartamAnamAM azuddha che tethI te AtmAnI zuddhAbhasvabhAvanI oLakhANa karAve che. sAcI oLakhANa nathI. | ra. parasaMyogonI nirarthakatA ane nizcayathI etvapaNe ApaNo AtmA ekarUpa, | zuddhAtmAsvabhAvanI sArthakatA dazavi che. sadA, zAzvata ane saikAlika paripUrNa sAmarthyathI sabhara che. A ekattapaNe AtmA potAnI koI paNa bAbatamAM je bilakula binaupayogI, binaprayojanabhUta, azaraNa ke trikALa zuddhi, saMpUrNa ane svataMtra hovAthI asahAya hoya tene nirarthaka kahe che. ane tenAthI te AtmAnI sAcI zobhA, suMdaratA ane susaMvAditA viruddha je taddana upayoga, prayojanabhUta, zaraNabhUta che. tethI te AtmAnI sAcI oLakhANa che. ke sahAyakArI hoya tene sArthaka kahe che. ekatvabhAvanAne tenA Azraye ja pAramArthika AtmahitanI sAdhanA abhyAsa parasaMyogonI nirarthakatA ane potAnA thAya che. ane samyagdarzanathI mAMDIne zuddhAtmasvabhAvanI sArthakatA darzAve che. siddhadazAnI prApti thAya che. pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmInA kahevA anusAra saghaLAM siddhAMtano sAra parathI khasa, svamAM vasa, TUMkuM ne ekatvabhAvanAno abhyAsa karavAthI samajAya Taca, ATaluM kara to basa che. paraMtu parathI khasI ne che ke, sau prathama ApaNo AtmA tenI sukha svamAM vasavA mATe parasaMyogonI nirarthakatA ane du:kha, zubha-azubha jevI dareka avasthAmAM strI- zuddhAtmasvabhAvanI sArthakatA samajavI jarUrI che. je putra-parivArAdi, sattA-saMpatti-sanmAnAdi jevA samajavA mATe ekatvabhAvanAno abhyAsa kAryakArI che. parasaMyogothI atyaMta bhinna, nirAghAra, aAraNa che. strI-putra-parivArAdi parasaMyogo hoya topaNa tethI te tenI varSe paNa asahAya che. tethI te te potAnI janma-maraNa, sukha-dukha, baMgha-mokSa vyavahArathI ekalo che. A prakAre vyavahArathI jevA koIpaNa prasaMga ke avasthAmAM bilakula kAryakArI nathI. pote ekalo ja karmane bAMdhe ekvane samajyA pachI tenA AghAre samajI zakAya che, ekalo ja karmanuM phaLa bhogavavA janme che, tevuM AtmAnI sukha-du:kha, zubha-azubha jevI jIve che ane mare che. svayaM ekalo ja saMsAramAM avasthAone AdhArabhUta aMdaramAM ekatvarUpa rakhaDe che ane ekalo ja te saMsAranA baMghanamAMthI sAmAnya zuddhAbhasvabhAva hoya che. A mukata thaI mokSamArga dvArA mokSane pAme che. zuddhAtmasvabhAva AtmAthI taddana tanmaya, tethI baMgha-mokSa jevI koI paNa bAbatamAM anya AdhArabhUta ane sAcuM zaraNa che. tethI te koI parasaMyogo jarAya upakArI nathI. vAstavamAM AbhAne sahAyabhUta che, tethI te AtmAnuM parasaMyogo AtmAne upakArI banavAne badale 4. ekatvabhAvanA 85
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA lo AtmAmAM rAgadveSAdi saMyogIbhAvo je AtmAne AkuLatA ane du:kha upajAvanArA ja thAya che, je AtmAne atyaMta du:kharUpa hoya che. asaMyogI ekavasvarUpI hoya che. A rIte pasaMyogonI nirarthaktA darzAvavAmAM zuddhAtmasvabhAvanA lakSe ja AtmAnI sukhaekatvabhAvanAno abhyAsa kAryakArI che. zAMti hoya che. tethI pAramArthika sukha-zAMti mATe aMdaramAM ekatvasvarUpI zuddhAtmAnuM lakSA vaLI A ekaGbhAvanAnA abhyAsathI A ane te mATe bahAramAM parasaMyogothI aLagApaNuM agAu joI gayA te mujaba ekatvasvarUpI. upayogI che. pAramArthika kArya ekAMtamAM thAya zuddhAbhasvabhAvanI oLakhANa thAya che. A che teTaluM strI-putra-parivArAdinA saMyogamAM thatuM zuddhAtmasvabhAva anaMtaguNono nighAna ane nathI. bahAramAM ekAMtavAsamAM ane aMdaramAM paripUrNa sAmarthyathI sabhara hoya che. ekaQsvarUpanA lakSe potAnI suMdaratA, zobhA, zuddhAtmasvabhAvanA Azraye svabhAva jevI zuddha zuddhatA ane susaMvAda che. ane parasaMyogonA ane paripUrNa paryAya pragaTe che. anAdikALanuM du:kha dUra thaI Atmika atIndriya sukhanI prApti lo asuMdaratA, azobhA, azuktiA ane visaMvAda che. potAnA vyavahAra- nizcaya ekatvasvarUpanI. thAya che. saMsArano ja samULago abhAva thaI mokSamArga ane mokSadazAno sadbhAva thAya che. oLakhANa karI parasaMgothI pRththaka thaI potAnA A rIte potAno zuddhAtmasvabhAva ja taddana ekatvasvarUpI zuddhAtmasvabhAvanA Azraye upayogI, prayojanAmRta, zaraNabhUta ane sahAyakArI Atmahita sAghavuM e ja envabhAvanAno Azaya che. AcAryazrI yogIndudevanA zabdomAMDhaDhaDha hovAthI tenI sArthakatA che. zuddhAtmasvabhAvanI AvI sArthakatA samajavA mATe ekatvabhAvanAno | (doharo) abhyAsa upayogI che. janma-maraNa eka ja kare, sukha-dukha vede eka; upara mujaba ekatva bhAvanAno abhyAsa narkagamana paNa ekalo, mokSa jAya jIva eka parasaMyogonI nirarthakatA ane zuddhAtmasvamAnI jIva tuM che ekalo, to taja sau paNabhAva; sArthakatA darzAvanAro che. AtmA dhyAvo jJAnamaya, zIdhra mokSa sukha thAya. Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ekatvabhAvanAnI kthA namiAjanI ekasiddhi mithilAnagarInA nareza namirAjanI kirtI comera phelAyelI hatI. aneka guNonA niketana ane kAmadeva jevuM sauMdarya dharAvatA namirAja aneka yauvanavaMtI sohAmaNI ane suzIla rANIonA svAmI hatA. mahApuNyazALI ane samyagdaSTi dharmAtmA hovA chatAM mithilAnarezane pUrva pApakarmanA udaye zarIramAM bhayaMkara dAhajvaranI utpatti 4. ekatvabhAvanA 522 thai. AkhuM zarIra bhaDake baLatuM hoya tevI tIvra baLatarA thavA lAgI. romeroma hajAro vIMchIonAM DaMkha jevI vedanA vyApI gai. aneka upacAra karavAmAM AvyA toya roga to vadhato ja cAlyo. tethI ni pu. Na va dyo pa Na nAsipAsa thayA. mahArAjA paNa mahAvyAdhithI trAhimAma pokArI uThyA. 87
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezadezAvaramAM dAvara maTADI zake tevAnI zodha karavA mATe DhaMDhoro pITavAmAM Avyo. tyAre eka mahAkuzaLa vaidya maLI AvyA. temaNe dAhajavarane maTADavA mATe AkhA zarIre malayAgaru caMdananuM vilepana karavAnuM sau prathama sUcana karyuM. manoramA rANIo turata ja caMdanane ghasavA lAgI gaI. caMdana ghasavAthI hAthamAM paherelAM kaMkaNono khakhaDATa thavA lAgyo. namirAjanA aMgamAM eka dAhajavaranI vedanA to hatI tyAM bIjI A kaMkaNonA kakaLATathI utpanna thai. tethI temaNe rANIone kahyuM ke, tamAro A kaMkaNono kolAhala mArI vedanAmAM vadhAro kare che. mATe tame A kAma na karo. kAma na karo. rANIoe saubhAgyanA pratika pUratuM eka kaMkaNa hAthamAM paherI rAkhI bIjA kaMkaNone dUra karyA. eTale kolAhala zAMta thayo. namirAje rANIone pUchyuM, tame zuM caMdana ghasavAnuM baMdha karyu ? rANIoe jaNAvyuM ke, nA; mAtra kolAhala zAMta karavA mATe eka ja kaMkaNa paherI ane bIjA kaMkaNone kADhI nAkhI ame caMdana ghasIe chIe. tethI avAja thato nathI. rANIonI A vAta sAMbhaLI mahArAjA UMDA manomaMthanamAM DUbI gayAH "are ! eka kaMkaNathI avAja Avato nathI te bAbata mane ja pratibodhavA mATe 88 jaNAya che. bagADe che. eTale ke bemaLAmAMja bagAve hoya che. A bAbata mArA AtmAne mA lAgu paDe che. mAro AtmA aiArUpa che. e rUpampsa zuddhAtmA te zubhAzubha avasthAothI paNa bhinna che to A sIra ane tenA AhalakSmI to haba banne che, mAro AtmA ubho thai zakato ja nathI ane thato paNa nathI. mAtra uttApaNAnuM jJAna ke tenA lakho thato rAkha ja AtmAmAM thAya che. huM A hAranA uttApaNAnuM jJAna karavAne badale mArA ekastyasvabhAvane yuge AhakhannA saMyogonA lakSe rAgadveSAdi bheTanArUpa saMyogIbhAvane karUM chuM, are caitra ! tArA ekasvarUpamAM ja vArI zobhA che, suMDalA che, sukha che, zAMti che. huM A saMyoga ekatmasmabhAvane choDane saMyogI zarIranuM lagna karIne behtAyukta saMyogobhAne zA mATe utpanna kare che A kuzaLa ya, manohara rAjAo ane yaMtrano lepa mArA AtmAthI atyaMta mila che. ane tekho koi khA beThanA dUra karA mATe bila asaya che tethI A badhAMnI bacce paNa huM ekalo ja chuM. AtmAnuM ekatmasvarUpa ja rUpa che. tenA lIdhe ja A keTalAno bhAva che. AtmAnI zAMti ane sukha che. samRddhi AtmAnI azAMti A sAmrAjya ane ane duHkhanuM ja jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa che. teno tyAga kara ane AtmAnA ekatna-svarUpanuM ja grahaNa kara. AtmAnA ekalApaNAno sgIkAra karIne tenA ekatrasvarUpI sunAtmastrabhASI ja siddhi kara. kaMkaNa aneka hatA tyAre zAMti hatI te eka sA& zAMti thai zaMkAno peThe jyAM sudhI tuM paNa elo nahi thA ane rAjapATa ke rASTronA momAM paDyo rahIza tyAM sudhI bhazobhaSanAM du:kho mogalato rahIza. bahAramAM rAjapATA rahita ekAMtavAsa ane aMTharamAM ekatphasvarUpa sAdhanA karIne AtmAnI zAMti sAdhI zakAya che. tela ke mA ! ekalanA sA mATe hiba yA. 99 AvA prakAranA namirAjanA ekatvabhAvanAnA ciMtavanathI ja pUrva karmano udaya zAMta thayo. caMdananA vilepana vagara ja temanA zarIramAM zItaLatA vyApI gai ane dAhajavara dUra thayo. 4. ekatvabhAvanA prabhAta thatAM ja namirAje evabhAvanAnA ciMtavananA kAraNe utpanna thayela jJAnapUrvanA vairAgyanA baLe ekatvanI siddhi mATe saMsArano tyAga karI munidIkSA aMgIkAra karI. ekatvanI siddhi sAdhanAra namirAja munivarane anekAneka namaskAra ! TippaNa 1. mATI TADhI thAya zarIra ThaMDu thAya, marI jAya. * ra. paritrANa saMrakSaNa, bacAva. saMdarbha graMtho 1. dvAdazAnuprekSA : gAthA 14 thI ra0; * 2. svAmIkArtikeyAnupekSA : gAthA 74 thI 79; 3. bhigavatI ArAghanA : gAthA 1742 thI 1748; 0 4. jJAnArNava : sarga 2: zloka 84 thI 94; : gAthA 34; 7. tattvArtharAjavArtika : 9/7, 4/601; 14. samayasAra 5. mUlAcAra : uttarArdha : gAthA 900, 701; 0 6. ta ttvArthasAra 8. sarvArthasiddhi : 9/7/415; 9. samaNasuttama : gAthA 515 thI 518 10. padmanaMdIpaMcaviMzati : aghayAya 4, zloka 18 thI 24; aghyAya 6, zloka 48; 11. anagAra gharmAmRta : aghyAya 6, gAthA 64, 65, 0 12. guru devazrInAM vacanAmRta : naM.107; 13. bahenazrInAM vacanAmRta : naM.357; : gAthA 3, 38, 73, 198, 199, 200, 7 15. samayasAra : AtmakhyAti : zloka : 6, 7; 0 16. niyamasAra : gAthA 101, 102; 0 17. samayasAra nATakaH jIvahAra : chaMda ra0, 33; * 18. mokSapAhuDa : gAthA 81; 0 19. harivaMzapurANa : sarga 58, zloka 12; * ra0. yazastilakacaMpUkAvya : adhikAra ra, zloka : 119; 0 21. yogasAra : doharo 69, 70; * rara. jai.si.koza : mAga 1 : anuprekSA : 1/8, pAnu 74; 4/8, pAnuM- 79. ekatvabhAvanAnI kathA : namirAjanI ektvasiddhi : ra zrImadrAjacaMdra : varSa 17muM : mApanAbogha : eknDamAvanA : pAnu 40thI 43. 89
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ hetulakSI prazno yogya vikalpa pasaMda karI bAjunA [] corasamAM darzAvo. 01. pote kayAre ekalo hoya che? A:: pratye paLe B:: pApano udaya hoya tyAre C: strI-putra na hoya tyAre D:: Apatti Ave tyAre 02. kyA kAraNe koine koino sahakAra ke sahayoga 2. []. sAMpaDato nathI ? A:: samayano abhAva B:: mAnavatAno abhAva C:: vastunuM aneka tasvarUpa D:: matalabI jIvana 03. AtmAno kayo aMza tenuM pAramArthika prakAre 3.|| ekatva che? A:: samuccaya dravya B:: dhruva dravya C: sahabhAvI guNa D:: kramabhAvI paryAya 04. samayasAra zAstramAM konI pArAyaNa che? A:: AtmA B:: navatatva C: BrtA D:: ekRtva 05. AtmaravabhAvatI ekatvanA kAraNe zuM hotuM nathI? 5. []. A:: svataMtratA B:: zuddhatA C: saMpUrNatA D:: parAdhInatA 06. zenA abhAve pote ekalo kahevAya che? A:: mitro ke prazaiSa. B:: sattA ke saMpatti C:: sagA ke saMbaMdhI D:: sAthI ke sahAya 07. potAnA maraNa pachI parivAranA sabhyo zA mATe Deche? 7.[ ] A:: pote potAnuM AtmahaMta cUkI gathI tethI B:: paraMvAra mATe pApa karIne DhoramAM gayo tethI C:: potAnI pAchaLa lIlI vADI mUkIne gayo tethI D:: potAnA pratyenA rAganA phAraNe 08. strI-putra-mitrAdika zuM tethI ? A:: svArthanA ja sagA B:: sukha-duHkhanA bhAgIdAra C:: dhutArAonI ToLI D:: AjIvikA mATenI bhAgIdArI peDhI 09. nizcayathI ekacva zuM che? 9.[ ] A:: paraMDravya ane parabhAvathI pRththajpaNe B:: aneka saMyogonI vacce ekalApaNuM c:: aneg avasthAomAM ekarUpapaNuM D:: sukha-du:khanA prasaMgomAM asahAyapaNuM 10. potAnI suMdaratA ane zobhA zemAM che? 10.[ ] A:: bahAramAM ekAMtavAsa ane aMdaramAM ekatvanuM lakSa B:: bahAramAM TApaTIpa ane aMdaramAM sudhaDatA C:: bahAramAM ziSTAcAra ane aMdaramAM sadAcAra D:: bahAramAM haLavuMmaLavuM ane aMdaramAM lapta rahevuM. huM saiddhAMtika prasno nIcenA praznonA eka ke be vAkayomAM javAba Apo. 11. zA mATe parasaMyogonuM prayojana rAkhavA jevuM nathI ? 0 1. saMsArI jIva ekalo kai rIte che ? 17. kharasaMyogonA lakSe na utpanna thAya che ? 02. potAno sAco sAthI ke sahAyaka koNa che ? 1 8, pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmInA kathana anusAra saghaLAM 0 3. ekatvabhAvanA anusAra bahAranuM ekatva zuM che ? siddhAMtano sAra zuM che ? 04. ekatvabhAvanA anusAra aMdaranuM ekatva zuM che ? | nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 05. e katvabhAvanAno Azaya zuM che ? 0 1. e kacvabhAvanAnuM ekacva zuM che ? 09. ekatvabhAvanAnA ekatvanA citavananI kayAM be prakAre che? 0 2. vyavahArathI ake cva bhAvanAnuM e kacva zuM che ? 07. bahAramAM AtmAnu, ekatva na mAnavAmAM Ave to zo | 0 3. nizcayathI ekacvabhAvanAnuM ekatva zuM che ? doSa Ave? 04. ekatvabhAvanAno laukika prakAra zuM che ? 08. zA mATe sattA- saMspatti, stra-patrAdi je vA saM yogo 05. e kacvabhAvanAno prAramArthaka prakAra zuM che ? tenuM AtmAne upakArIne badale apakArI ja che ? ciMtavana kaI rIte che ? 09. zA mATe kuTuM barUpa kAjaLa koTaDInA saMyogatha saMsAra 06. e kacvabhAvanAnI citavana prakriyA samajAvo vadhe che? 07. kayA prakAranI samajaNa e katvabhAvanAnA citavatana 10. e kacvata oLakhANa, svIkAra ane AzrayathI zenI sAdhana ke kAraNa bane che ? prApti hoya che? 0 8. ekacvabhAvanAno abhyAsa kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? 1 1. AtmAno sAthI ke sahAyaka koNa che ? 09. ekatvabhAvanAnA abhyAsathI kaI prakAranI vastusvarUpana 12. nizcayathI ke pAramArthika paNe AtmAnuM ekatva na hoya. samajaNa Ave che ? to zo doSa Ave ? 10. e katvabhAvanAnA abhyAsanuM phaLa ekatvasvarUpa 1 3. AtmAnI zobhA ke saMdaratA zemAM che ? zuddhAtmasvabhAvanI oLakhANa kaI rIte che ? 14. e katvabhAvanAnA citavananuM cararmAdhvaMdu zuM che ? 1 1. e kacvabhAvanAno abhyAsa parasa yogonI nirarthakatA 1 5. AMtrane potAno prata kayAM sudhI pyAro lAge che ? ane zuddhAtmasvabhAvanI sArthakatA kaI rIte darzAve che? 90. jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA) eka anyatvabhAvanA jahA~ deha apanI nahIM, tahA~ na apano koya / ghara saMpati para pragaTa ye, para haiM parijana loya / / THE EL E HE ka rUparekhA ka 1, vyAkhyA ane samajUtI 2. anyatvabhAvanAnA anya nAmo 8. anyatvabhAvanAnI ciMtavana prakriyA 3. anyatvabhAvanAnuM anyatva zuM che ? 9. anyatvabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 4. zuddhAtmasvabhAvanA anyatvanI oLakhANa mATe 10. kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? cAra prakAre bhedajJAnanI samajUtI 11. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 5. anyatvabhAvanAnA anyatva mATe sva-paranA 12. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLA bhejJAnanI samajaNanI AvazyakatA 6. sva-paranA bhedajJAnano viSaya ane 1. sva-paranuM bhedajJAna karAve tenI prAptino upAya 2, parAdhInatA maTADe 7. ekatvabhAvanA ane anyatvabhAvanAnI tulanA 13. upasaMhAra 14. anyatvabhAvanAnI kathA : tuSa-mASa muni
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavivara paMDita banArasIdAsa viracita anyatvabhAvanAnI vidhi ane phaLa darzAvatuM padya (savaiyA ekatrIsA) jaise rajasodhA raja sodhI maiM daraba kADhe, pAvaka kanaka kADhi dAhata upalako / paMkake garabhamaiM jyoM DAriye kataka phala, nIra karai ujvala nitAri DArai malakauM / / dadhiko mathaiyA mathi kADhe jaise mAkhana mAkhana kauM, rAjahaMsa jaise dUdha pIvai tyAgi jalakauM / / taise gyAnavaMta medagyAnakI sakati sAdhi, vedai nija saMpati Uchedai para-dalakau / / | bhAvArtha : jevI rIte dhULadhoyo dhULa zodhIne dhULamAMthI dhAtune chUTI pADe che. suvarNakAra khanija paththara (Raw Gold) mAMthI agninI prakriyA vaDe zuddha suvarNa (Pure Gold) meLave che. tarasyo mANasa kAdavamAM takaphaLa nAmanI nirmaLI auSadhI nAMkhIne melane nIce nitArIne nirmaLa pANIne prApta kare che. govAlaNa dahIMne valovIne dahIMmAMthI mAkhaNa bahAra kADhe che. rAjahaMsa dUdha pIe tyAre dUdhane ja grahaNa kare che ane pANIne tyajI daye che. tevI rIte samaju mANasa bhedajJAnanI bhinnabhAvanAnI sAdhanA ane baLathI eTale ke anyatvabhAvanAnA abhyAsa ane ciMtavananA pariNAme parapadArtho ane parabhAvothI bhinna potAnA zuddha svarUpanI saMpadAne alaga tAravIne teno bhogavaTo kare che. (samayasAranATaka 6. saMvadvAraH padya naM. 10) ka I | SA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaIgI amRtalAvaLA potAno trikALI zuddhAtmasvabhAva ja potAnuM ma kAna sva che. ane te sivAyanA nokarma-dravyakarma- anyatvabhAvanAnuM anyatva zuM che bhAvakarma-bhedabhAvo potAnAthI para che. te prakAre ane tenI samajUtI sva-paranA bhedajJAnanI vAraMvAra vicAraNA thavI ja te anyatvabhAvanA che. potAthI para, bhinna, judA ke alaga hoya tene anya kahe che. potAno trikALI dhruva potAno ekarUpa akhaMDa abheda trikALI dhruva zuddhAtmasvabhAva 1. nokarma ra. dravyakarma 3. zuddhAtmasvabhAva te ja potAnuM sva che. te sivAyanA bhAvakarma ane 4. bhedabhAvothI anya che, te zarIrAdi noDarmo ane jJAnAvaraNIyAdi dravyakarmo anyatvabhAvanAnuM anyatva che. jevA saMyogo tathA A saMyogonA lakSe thatA A cAreya prakAranA anyatvanI samajUtI rAgAdi vikArIbhAvarUpa bhAvakarmo jevA saMyogI A pramANe cheddha bhAvo tema ja jJAnAdi guNabheda jevA bhedabhAvo 1. nokarma : paudgalika aghAtikarmonA kAraNe potAnAthI para che te prakAre sva-paranA medajJAnanuM | maLatA zarIra-mana-vANI, strI-putra-parivAra, sattAciMtavana te anyatvabhAvanA che. saMpatti-sanmAna jevA brAhya saMyogone nokarma kahe che 2. dvivyakarma : paulika jJAnAvaraNIya, R anyatvabhAvazALI anya nAma darzanAvaraNIya, mohanIya, aMtarAya e cAra ghAtikarmo ane nAma, Ayu, gotra, vedanIya e cAra aghAtikarmo jevA aMtaraMga saMyogone anyatvabhAvanAne bhinnabhAvanA ke bheda dravyakarma kahe che. jJAnanI bhAvanA paNa kahe che. 3. bhAvakarma : paugalika ghAtikarmonA kAraNe thatA jIvanA moha-rAga-dveSAdi saMyogIanyatvabhAvanAmAM nokarma-dravyakarma-bhAvakarma bhAvone bhAvakarma kahe che. bhedabhAvothI bhinna potAnA zuddhAtmasvabhAvanuM 4. bhedabhAva : ameda AtmAne samajavA ciMtavana hovAthI tene bhinnabhiAvanA kahevAya thatAM jJAnAdi guNonA bheda, vikArI ke adhikArI che. ane A prakAranuM ciMtavana sva-paranuM bhedajJAna avarathAnA bheda, nitya-anityAdi gharmonA bheda, karAvanAra hovAthI tene bhedajJAnanI bhAvanA rtA-karmAdi kArakonA bheda jevA bhedane bhedabhAvo kahe che. paNa kahe che. potAno anyatvamaya AtmA uparokata cAreya :: bAbatothI anya che, te anyatvabhAvanAnuM anyatva che. potAnA zuddhAtmasvabhAvane A cAreya bAbatothI anya tarIke oLakhavA mATe cAra prakAranA bhedajJAnanI AvazyakatA hoya che. TITI 5. anyatvabhAvanA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ gulAmasvabhAvanA anyatvanI oLakhANa mATe cAra prakAre bhedajJAnanI samajUtI nokarma-dracakarma-bhAvakarma-bhedabhAvothA bhinna potAnA akhaMDa, abheda, eNkarUpa, trikALa dhruva zuddhatmavabhAvane oLakhavAnA upAya tarIke bhedajJAnanI AvazyakatA hoya che. cAreya bAbatanA anyatva sAthe saMbaMdhita bhedAnanA paNa cAra prakAra che. atabhAva athavA pradezo ane vimApradeza ane avimapradeza ema mukhyatve be prakAre DiAtA ke dhodha hoya che. tenA paNa vadhu khabe prakAra anyatva ane ananyatve karatAM kula cAra prakAre bhinnatA ke bheda hoya che. jene cAra prakAre medajJAna kahe che. je nIcenA koSTaka anusAra che. mevA 1. vibhaktapradeza ra. avibhaktaprade za 1.1. anyatva 2.1. anyatva 1.ra. ananyatva ra.ra. ananyatva vijJakatapradezA be bhinna-bhinna prakAranA dravyo vaccenA bhedane vibhakatapradezarUpa bheda kahe che. vimuktapradezA memAM eka dhya ane bIjA dravya vaccenA pradezo eTale ke vya-kSetra" kALa-bhAva taddana bhinna hoya che. jema ke, jIva ane pugata. vimiktapradezarUpa bheda be prakAre chendra 94 1.1. vighnapraderArUpa anya beda 1.2. vibhaktapradezapa ananyattva saida 1.1. viNatapradezarUpa attva beTha vibhakatapradezarUpa bhedamAM je bheda sthULa ke saraLatAthI joi zakAya tevAM hoya tene vibhakata zarUpa atyaMtya bheda kahe che, udAharaNa tarIke, jema zrIphaLano goLo tenA chotarAthI judo hoya che, tema AtmAno trikALI caitanyasvabhAva tenA zarIrAdi nomathI judo hoya che. 1.2. vighnatapradezarUpa ananyattva bheda vibhakatapradezarUpa bhedamAM je bheda sUkuma ke saraLatAthI joi na rAkAya tevaoN haoNya tene vibhakatapradezapa ananyatva bheda kahe che. udAharaNa tarIke, jema zrIphaLano goLo tenI kAcalIthI judo hoya che, tema AtmAno dhruvasvabhAva tenA jJAnAvaraNIyAdi dvaityakarmathI judo hoya che. 2. aviAkatapradezarUpa bheda eka ja dravyamAM dravya-guNa-paryAya vaccenA bhedane vibhakatapradezarUpa bheda kahe che. ahIM dravya guNa paryAyonA vya-kSetra-kALasAva eka ja drazyapa hovAthI avipra zarUpa che. topaNa teonI saMkhA, saMkhyA lakSaNa ke prayojanAdi judAM judAM hovAthI teo vacce mida rahe che. AvA midamAM te-paNAMno abhAva hovAthI tene sadbhAvika bheda paNa kahe che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jnanI H bAra bhAvanA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa), EISE RE karatA, A prakArano baMdajJAna u da AharaNa bheda vastunA tarIke, jema anekAMtasvarUpamAM rAta/ (kAya zrIphaLano goLo ja saMbhave che. tenA uparanI tethI A rAtapathI judo, karma = pracalI. prakAranA bhenI tema AtmAno vAta vastunA tra 6 | La nI ra 5 rU 5 no svabhAva nI anekAMtapaNe palanI paryAyathI svIkAranArada lidAMta judo che. jainadarzanamAM ra.ra. avibhaBtapradezarUpa ananyatva bheda hoya che paNa vastunA spaSpane evaMtapaNe svIkAranAra avibhakatapradezarUpa bhedamAM je bheda sUkSma ke anyadanomAM hotI nathI. jema ke, dravya ane sahelAIthI samajI na zakAya tevo hoya tene tenI paryAyo ke dravya ane tenA guNo avibhakatapradezarUpa ananyatva bheda kahe che. avibhaktapradezarUpa bheda paNa be prakAre chedraDhaDha udAharaNa tarIke, jema zrIphaLano goLo tenI saphedAI ke mIThAzathI judo che, tema AtmAno 2.1. avibhakatapradezarUpa anyatva bheda gAyakasvabhAva tenA jJAnaguNathI judo che. 2.2. avibhakSApradezarUpa ananyAhU bheda. zuddhAtmasvabhAvanI nokarma- dravyakarma-bhAvakarma bhedabhAva Qaa cAra prakAranA anyatvanI oLakhANa ra.1. avibhakatapradezamAM anyatva bheda | mATe upayogI uparokata cAra prakAranA bhedajJAnane avibhakatapradezarUpa bhedamAM je bheda sthaLa ke nIcenA koSTaka anusAra darzAvI zakAya che. sahelAIthI samajI zakAya tevo hoya tene temAM zrIphaLanA draSTAMte zuddhAtma-svabhAvanA avibhakatapradezarUpa anyatva bheda kahe che. anyatvano siddhAMta darzAvavAmAM Avyo che. kama| bhedajJAnano prakAra daDhAMta siddhAMta 1. | vibhaktapradeza5 anyatva bheda| zrIphaLano goLo | AtmAno ghUgharasvabhAva ane tenA chotarA ane tenA noDarma | vibhakatapradezarUpa ananyatva bheda| zrIphaLano goLo | AtmAno dhRvasvabhAva ane tenI kAcalI ane tenA dvavyakarma avibhakatapradezarUpa anyatva bheda| zrIphaLano goLo | AtmAno dhRvasvabhAva ane tenI rAtapa ane tenA bhAvapharma 4. | avibhaktapradeza5 ananyatva bheda| zrIphaLano goLo | AtmAno ghavasvabhAva ane tenI saphedAI ane teno jJAnaguNa 5. anyatvabhAvanA
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 iiiiiiTT ane dravyakarma vacceno bhedano che. paraMtu zuddhAtmA ja anyatvabhAvanAnA anyatva mATe che. sughI pahoMcavA mATe cothA prakArano ane - sva-paranA bhedajJAnanI samajaNanI dravyakarmane oLakhavA mATe pahelA ane trIjA prakAranA bhedano upayoga thato hovAthI sva paranA bhedajJAna mATe cAreya prakArano bheda sAMsArika saMyogonI anityatA darzAvanArI samajavo jarUrI che. anityabhAvanA, apAraNatA batAvanArI apAraNa bhAvanA, asAratA jaNAvanArI saMsArabhAvanA potAnA zuddhAtmAne nokarma, dravyakarma, bhAvakarma ane asaMgatA dekhADanArI ekatvabhAvanA ApaNe ane jJAnaguNathI anya jANavo te sva-paranuM joI gayA chIe. A ja sAMsArika saMyogonI bhajJAna che. sva-paranA bhedajJAna vaDe potAnA bhinnatA samajAvanArI anyatvabhAvanA che. gvasvabhAva eTale ke zuddhAtmAne anya sarva anyatvabhAvanamAM sarva prakAranA saMyogo, bhAvothI bhinna jANavo te ja anyatvabhAvanAno saMyogIbhAvo ke bhedabhAvothI potAnA zuddhAtmAnuM kendravartI vicAra che. anyatva oLakhavAnuM hoya che. te mATe potAnA zuddhasvabhAvane sarva prakAranA paramAvothI pRththaka zuddhAtmAnA dravyakarma sAthenA baMghanA kAraNe pADavAno hoya che. parathI pRththakatA mATe sva saghaLo saMsAra hoya che. sva-paranA bhedajJAna paranuM bhedajJAna jarUrI hoya che. sva-paranuM medAna ja anyatvabhAvanAnA anyatvanuM AghArabiMdu vaDe dravyakarmathI potAnA zuddhAtmAne judo che. sva-paranA bhedajJAnanI samajaNa vinA potAnA pADavAthI saghaLAM saMsArano abhAva thAya che. zuddhAbhasvabhAvane parasaMyogo, saMyogIbhAvo che kema ke dravyakarmamAM ghArmoinA udhyamAM joDANanA bhedabhAvothI bhinna oLakhI zakAto nathI. tethI kAraNe rAgAdi bhAvakarma ane aghAtirmonA udhyanA anyatvabhAvanAnA anyatva mATe sva-paranA kAraNe zarIrAdi noDarma hoya che. tethI potAnA bhedajJAnanI samajaNanI AvazyakatA rahe che. zuddhAtmAne sva-paranA bhedajJAna vaDe dravyakarmathI anyatvabhAvanAno Azaya parathI potAnuM anyatva judo jANI dravyakarmanA udhyamAM na joDAvAthI oLakhavAnuM che. parathI potAnuM anyatva oLakhavA rAgAdi bhAvakarmo utpanna thatAM nathI ane mATe sva-paranuM bhedajJAna samajavuM Avazyaka che. sva-paranA bhedajJAna mATe bhedajJAnano viSaya dravyakarmanA samULagA abhAvathI zarIrAdi nokarmano ane tenI prAptino upAya jANavo jarUrI che. paNa abhAva thAya che. A rIte saMsAranA abhAvanA kAraNarUpa sva-paranA bhedajJAna mATe teno viSaya - sva-paranA bhejJAnano viSaya. bIjA prakAranuM bhedajJAna eTale ke zuddhAtmA ane ane tenI prAptino upAya | vyakarma vaccenuM bhedajJAna che. che. sva-paranA bhedajJAnano viSaya zuddhAtmA ane cAra prakAranA bhedajJAnamAM zuddhAtmAne dravyakarma che. paraMtu vartamAna mati-zrutajJAna vaDe bhinna pADavA mATe bhedajJAnano mULabhUta viSaya pratyakSapaNe A bemAMthI ekeya jANI zakAtA bhedajJAnano bIjo prakAra eTale ke zuddhAtmA nathI. tethI temane temanA lakSaNo vaDe oLakhI jJAnapUrvakanA vairAgyanI klana : bAra bhAvanA
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ parokSapaNe jANI sva-paranuM bhedajJAna karavAmAM anyatvabhAvanAnA abhyAsamAM sva-paranA Ave che. bhedajJAnanI samajaNa samAyelI hoya che. dravyakarmane oLakhavA mATe dravyakarmanA be prakAra jANavA jarUrI che. eka aghAtikarmo ane ekavabhAvanA ane bIjA ghAtikarmo. aghAtikarmonA kAraNe zarIrAdi anyatvabhAvaLa nokarma ane ghAtikarmonA kAraNe rAgAdi bhAvakarma hoya che. tethI zarIrAdi nokarma ane rAgAdi ekatvabhAvanA ane anyatvabhAvanAno Azaya bhAvakarmo vaccenA pahelA ane trIjA prakAranA eka ja hovA chatAM temAM asti-nAsti rUpa kathanano bheda . eDavabhAvanAmAM astithI bhedajJAna vaDe dravyakarmane oLakhI zakAya che. potAno equpI zuddhAtmA saghaLAM saMyogonI A rIte nokarma ane bhAvakarmarUpa lakSaNa vaDe. vacce paNa ekalo ja che te bAbata che. dravyakarmane oLakhyA bAda zuddhAtmAne oLakhavA anyatvabhAvanAmAM nAstithI te ja zuddhAtmA mATe tenuM lakSaNa jJAnaguNa che. tethI zuddhAtmA saghaLAM saMyogothI anya che te bAbata che. ane jJAnaguNa vaccenA cothA prakAranA bhedajJAna eDavabhAvanA anusAra aneka prakAranA vaDe zuddhAtmAne oLakhI zakAya che. saMyogonI vacce paNa pote ekalo ja che, sva-paranA bhedajJAnanA viSayabhUta zuddhAtmA eTale ke potAnuM koI sAthI ke sahAyaka hotuM ane dravyakarmanA baMghane alaga oLakhavA mATe nathI. anyatvabhAvanA anusAra saghaLAM prakAranA sauprathama svabhAva-vibhAva ke jJAna-rAganuM saMyogothI pote anya ja che. eTale ke pote potAnI AgavI oLakha ke vizeSatA jALavI bhedajJAna jarUrI che. potAnI vartamAna avasthAmAM rAkhe che. dareka samaye ekIsAthe jJAna ane rAga banne hoya che. jJAna lakSaNa vaDe zuddhAtmAne oLakhI. ekatvabhiAvanAnuM ekatva aneka prakAranA zakAya che ane rAmalakSaNa vaDe dravyakarmanA baMghane saMyogonI vacce paNa pote asahAya che te oLakhI zakAya che. rAgAdi bhAvakarmo uparAMta vyavahArathI ekatva che. ane aneka prakAranA saMyogIbhAvonI vacce paNa potAnuM ekarUpapaNuM zarIrAdi noDarmanA lakSaNa vaDe paNa dravyakarmanA che te nizcayathI ekatva che. anyatvabhAvanAnuM baMghane oLakhI zakAya che. A rIte sva-paranA anyatva pote nokarma, dravyakarma, bhAvakarma ane bhedajJAna vaDe potAnA zuddhAtmAne alaga bhedabhAvothI bhinna che te vyavahArathI anyatva oLakhavA mATe nokarma, dravyakarma, bhAvakarma ane che ane pote saghaLAM parasaMyogo ane paramAvothI jJAnaguNa ema cAreya prakAre bhedajJAna Avazyaka puththaka rahI potAnI AgavI oLakha ke vizeSatA hoya che. paraMtu jJAna ane rAganA bhedajJAna jALavI rAkhe che te nizcayathI anyavya che. mATe upayoganI ekadama sUkSmatA jarUrI che. ekvabhAvanA ane anyatvabhAvanAnI uparokta upayoganI sUkSmatA mATe mithyAtvanI maMdatA tulanA nIcenA koThAmAM TUMkamAM darzAvI che. jarUrI hoya che. mithyAtvanI maMdatA mATe anyatvabhAvanAno abhyAsa upayogI che. 5. anyatvabhAvanA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaye pote ja gIja che tethI tenA viyoga | ekavaLAvanA | anya-vaLAvanA | saMkaLAyelA zarIramAM pahelethI ja potApaNuM hoya 1. ekava-vibhakta 1, parasaMyogo ane che. paNa je cIja potApaNe hoya te kAyama za, dhrA ma I nI parabhAvothI pRththaka potAnI sAthe ekarUpapaNe rahevI joIe. paNa A zarIranA paramANuo satata badalAtA rahe a L La kha | za ddha | ta ma | na || karAvavAno Azaya oLakhANa karAvavAno che. cauda varSa pahelAno eka paNa paramANu Azaya che. atyAranA zarIramAM hoto nathI. potAnI umara cauda varSathI vaghAre che ane cauda varSa pahelA 2. astithI pote ra. nAstithI pote paNa pote hato ja. tethI A zarIra potApaNe saghaLAM saMyogonI| saMghaLAM saMyogothI anya hoya zake nahi. vacce paNa eklo che che. maraNa thatAM zarIra ahIM paDyuM rahe che ane 3. koI paNa samaye 3. koI paNa samaye pote AtmA anya gatimAM cAlyo jAya che. zarIra potAnuM koI sAthI ke potAnI AgavI oLakha eka saMyogI cIja che tethI teno viyoga paNa sahAyaka hotuM nathI. ke vizeSatA gharAve che. | avazya thAya ja che. saMyogI zarIrano viyoga thatAM paNa aMdarano asaMyogI AtmA kAyama 4. vyavahArathI 4. vyavahArathI pote mATe jevo ne tevo rahe che. A bAbata zarIrathI potAnuM asahAyapaNuM parathI bhinna che te te ekava che ane anyatva che ane AtmAnuM miznapaNuM darzAve che. nizcayathI potAnuM nizcayathI potAnI deha ane AtmAno saMyoga hovA chatAM banneno ekarUpapaNuM te AgavI oLakha jALave svabhAva taddana bhinna-bhinna che. deha pAMca ekava che. | che te anyatva che. | IndriyothI racAyela paugalika padArtha che ane ********************* AtmA caitanyasvabhAvI jANanAra dekhanAra che. - anyatvabhAvanAnI ciMtavana prakyiA che Indriya vaDe je te viSayanuM jJAna thAya che che paNa te AtmAnI hayAti vinA thatuM nathI. potAno zuddhAtmasvabhAva ja potAnuM sva che ane A rIte pAMceya Indriya dvArA jaNAtA padArthonuM jJAna ekalA AtmAne ja thAya che. AtmA te rsivAya 1. zarIrAdiM nokama 2. rAgArdei vinAnA maraNa pAmelA dehanI AMkha ughADI bhAvakarma 3. jJAnAvaraNayAEdravyakarma ane 4. hoya topaNa te kAMI dekhAtI nathI. A kAraNe jJAnAOM guNabheda potAnAthI para che te prakAre dehadevaLamAM birAjamAna hovA chatAM AtmA dehathI sva-paranA bhedajJAnanI bhAvanA bhAvavI te ja taddana bhinna che ema samajI zakAya che. anyatvabhAvanAnI ciMtavana prakaiiyA che. potAno AtmA zarIrathI bhinna che to zarIra je A prakAre hoya cheddha sAthe saMbaMdhita strI-putra-parivArAdi mArA kaI 1. anyatvabhAvanAnA ciMtavana prakriyAmAM rIte hoya ? na ja hoya. te to pragaTapaNe sauprathama zarIrAdi noDarmathI potAnuM miznapaNuM ja potAnAthI bhinna che. A rIte zarIrAdi ciMtavavAmAM Ave che. ekotrAvaDAhapaNe rahelA saMyogorUpa nokarmathI potAnuM bhinnapaNuM bhAse ane gADhapaNe nimitta-naimittika saMbaMghathI che. A bhinnatA vibhitapradezarUpaanyapaNe che. 98 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klana : bAra bhAvanA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. jema zarIrAdi saMyogorUpa noDarma AtmAthI nokarma-bhAvakarma-dravyakarmane potAnAthI bhinna bhinna che tema saMyogonA lo thatA rAgAdi jANavAnA sAghanamUta jJAnaguNa e paNa jJAyaka saMyogIbhAvarUpa bhAvakarma paNa AtmAthI bhinna AtmAnuM svarUpa nathI. jJAyaka AtmA to che. rAgAdi bhAva kSaNika ane vinAzI che. anaMtaguNonA akhaMDa, Abheda, ekarUpapiMDa che. tethI koI paNa rAga kAyama Takato nathI. vaLI tethI ameda ekarUpa AtmA jJAnAdi te AtmAnI vikArI avarathA hovAthI AtmAne aneka guNonA bhedathI paNa bhinna che. atyaMta du:kharUpa che. tethI te AtmAne pratikULa A bhinnatAmAM pradezabheda nathI paNa atAbhAvika bheda che. che. AtmAne pratikULa hoya te AtmAno svabhAva hoya zake nahi. tethI potAno zuddhAtmasvabhAva vastra pAMceya Indriyano viSaya che. ane tenI AvA kSaNe-kSaNe palaTatA aneka prakAranA rAgAdi sadAI mAtra thazuIndriyano viSaya che. tethI, saMyogIbhAvarUpa bhiAvakarmathI bhinna ja che. A vastra ane tenI saphedAI atAbhAvika bhinnatA avibhakatapradezarUpa anyapaNe che. bheda che. tema abheda AtmA ane jJAnAdi guNabheda vacce paNa atAbhAvika bheda che. 3. zarIrAdi nokarma ane rAgAdi bhAvakarmathI A bheda avibhaktapradezarUpa ananyapaNe che. ApaNo AtmA bhinna che. to A noDarma ane bhAvakarmanA kAraNabhUta dravyakarmathI paNa bhinna uparokta prakAre 1. zarIrAdi norma ra. rAgAdi bhAvakarma 3. jJAnAvaraNIyAdi dravyakarma 4. jJAnAdi ja che. dareka samaye jUnA dravyakarmano udaya guNabhedathI kramAnusAra potAnA zuddhAtmAne AvI tenuM phaLa nokarma ane bhAvakarmapaNe ApI bhinnapaNe jANI zakAya che. A prakAre bhinnatAno te kharI jAya che. ane jIvanA bhiAvakarmarUpa ke bhedajJAnano vAraMvAra abhyAsa karavo te rAgAdi bhAvonA nimitte navIna pharmanuM baMghana anyatvabhAvanAnI ciMtavana prakiyA che. thatuM rahe che. A rIte karmonuM AvAgamana niraMtara cAlu rahe che. saMyogonI anityatA, azaraNatA, asAratA ane asahAyatA ja tenI pRththakatAne batAvanArI A rIte jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAranA che. tethI potAno zuddhAtmasvabhAva parasaMyogothI badalatA rahetA paulika dravyakarmonA saMyogonI atyaMta bhinna che. topaNa anAdinI mithyA vacce paNa asaMyogI caitanyamaya AtmA kAyama mAnyatA temaja lAMbA samayanA sahavAsa ane je vo ne tevo TakI rahe che. tethI paricayanA kAraNe ema bhAse che ke A saMyogo jJAnAvaraNIyayAdi dravyathI paNa potAno mArAM che. tethI A jIva A saMyogone potAnAthI AtmA bhinna ja che. A bhinnatA pRththaka mAnavA taiyAra hoto nathI. jo ke dhUnamAM vibhaktapradezarUpa ananyapaNe che. to baghAM ema ja kahe che ke A saMyogo potAnA AtmAthI ekadama miksa che. paraMtu potAnuM 4. potAno akhaMDa, ameda, ekarUpa zuddhAtmA AcaraNa te saMyogothI abhinna hoya tema ja nokarma, bhAvakarma, dravyakarmathI bhinna che tema pravarte che. tenuM kAraNa saMyogothI bhinnatAnuM jJAnAdi guNabhedathI paNa bhinna che. aMdarathI sAcuM zraddhAna nathI. AvuM zraddhAna lAvavA mATe anyatvabhAvanAnuM ciMtavana Avazyaka che. 5. anyatvabhAvanA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ==== == suracipaNe pragaTa thAya che. je apUjya hato te ja * anyatvabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa te have pUjya bane che. jema paththarane TAMkaNA vaDe utkIrNa fathbbatdadddddddddd karI temAMthI anya bhAgo dUra karavAthI jinapratimA pragaTe che tema potAnA AtmA sAthe saMkaLAyela saMyow zarIrAdi nokarma, rAgAdi bhAvakarma, jJAnA nokarma ane dravyakarma, saMyogIbhAvarUpa bhiAvakarma ane varaNIyAdi vyakarma ane jJAnAdi guNabhedathI. jJAnAdi guNabhedarUpa bhedabhAvothI potAnA AtmAne potAnA zuddhAtmAnI bhinnatA vicAravI te anyatva ghe tAravavAthI aMdarano DoDIrNa zuddha cautanyasvabhAva bhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. anyatvabhAvanAnI pragaTa thAya che. ciMtavana prakriyA mATenuM sAghana ke kAraNe aneka uparokata prakAre zrIphaLa ane jinapratimA jevA prakAre jovA maLe che. sAghana vaDe temaja zarIrAdinI bhinnatA mAsavAnA jema zrIphaLa tenA chotarA, kAcalI, rAtapa kAraNa vaDe anyatvabhAvanAnuM ciMtavana thaI zake che. ane sadAIthI bhinna che tema potAno zuddhAtmasvabhAva paNa nokarma, dravyakarma, bhiAvakarma ane bhedabhAvothI bhinna che. ke kaI rIte vastusvarUpanI che je gIja potAthI judI paDI jAya te potAthI kAma samajaNa karAvanAra che ? anya ja hoya che. zarIrAdi nokarma ane anyatvabhAvanAno abhyAsa sva-paranuM bhedajJAnAvaraNIyAdi vyakarma tenI sthiti pUrI thatAM potAthI chUTI paDI jAya che. tethI temanAthI jJAna karAvanAra che. vastusvarUpanI sAcI samajaNa potAno AtmA bhinna che. A bhinnatA pradezabheda vinA sva-paranuM bhedajJAna saMbhavatuM nathI. ke vibhaktapradezapaNe che. anyatvabhAvanAno abhyiAsa potAnA je kSaNika ane vinAzI hoya te paNa potAnI cIja na hoya. rAgAdi bhAvakarmo kSaNika ane zuddhAtmasvabhAvarUpa svanI oLakhANa karAve che. vinAzI che tethI te paNa potAnA ghagha ane ane zarIrAdi savANI | ane zarIrAdi saMyogone potAnAthI bhinna darzAve avinAzI AtmAthI bhinna che. te ja rIte che. A bhinnatA darzAvavA mATe cAra prakAranA jJAnAdi guNabheda paNa Abheda AtmAmAM samAveza medajJAnanI samajaNa karAve che. A prakAre na pAmatA hovAthI tenAthI paNa potAno abheda anyatvabhAvanAne abhyAsa vastusvarUpanI samajaNa ekarUpa zuddhAtmasvabhAva bhinna che. A prakAranI karAvanAra che. bhinnatA atabhAva ke avibhaktapradezapaNe che. qaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqaqatzaale jinapratimA paNa anyatva bhAvanAnuM eka utkRSTa sAghana ke kAraNa thaI zake che. jinendra ke kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? A che ja bhagavAnanuM svarUpa e ja potAnuM svarUpa che. tethI jinendra bhagavAnamAM je che te potAmAM saMsArI jIva jene potAnA mAne che te ja che ane temanAmAM je nathI te potAmAM nathI, pArakA nIkaLe che. ane A pArakAnI paLojaNamAM jinendra bhagavAnanuM svarUpa darzAvatI jinapratimA ja potAnuM jIvana vyartha veDaphI nAMkhe che. TaMkotkIrNa che eTale ke paththarane TAMkaNAthI utkIrNa anyatvabhAvanA ema jaNAve che ke potAno karIne kaMDAravAmAM Avela che. tethI je pathara trikALI ddhAtmasvabhAva ja potAnuM sva che ane asaMdara, azobhanIya ane arucirUpe hato te te sivAyanuM saghaLuM para che. eka bAju rAma ja pathara pratimApaNe suMdara, zobhanIya ane ne bIjI bAju gAma. tema eka bAju AtmarAma 100 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane bIjI bAju saghaLAM sAMsArika saMyogo che. tethI anyatvabhAvanAne bhinnabhiAvanA ke AtmarAmanuM je mahatva ane sthAna che te bIjA bhedajJAnanI bhAvanA paNa kahevAya che. A koI saMyogonuM nathI. A prakAre svano mahimAM bhedajJAna cAra prakAre che. je nI samajUtI ane paranI tucchatA bhAsatA zarIrAdi parasaMyogo A agAu apAI gayela che. pratyenuM prayojana ane laThThA TaLe che. tethI saghaLAM sAMsArika saMyogo pratye upekSA ane udAsInatA sva-paranA medajJAnano mahimA alaukika ane Ave che. jene saMsAra pratyeno vairAgya kahe che. aciMtya che. pAramArthika paMthamAM parathI pRthakatA A prakAre anyatvabhAvanAno abhyAsa saMsAra darzAvanArA bhedajJAna vinA eka DagaluMya AgaLa pratyenA vairAgyanuM kAraNa che. vaghI zakAtuM nathI. jagatamAM je koI jIvo saMsArano abhAva pharI siddhadazAne pApta thayA E prayojanapUrvakAM vizeSa phaLa che che, thAya che ane have pachI thaze te baghAMya tatttttttttttttttttt sva-paranA bhedajJAnanA kAraNe ja thAya che. ane je koI jIvo saMsAramAM rakhaDe che ane anaMta ekatvabhAvanAno abhyAsanuM prayojana vastu da:kho bhogave che te bhedajJAna na hovAnA kAraNe svarUpanI sAcI samajaNapUrvaka saMsAra pratyenA ja rakhaDe che. vairAgyanuM che. AvA prayojanapUrvaka bhedajJAnanI prApti mATe parathI pRththakatA ekatvabhAvanAnA abhyAsanuM AgaLuM phaLa A jANavI jarUrI che. parathI pRththakatA jANavA mATe prakAre che draDhaDha anyatvabhAvanAno abhyAsa hoya che. A rIte 1. sva-paranuM bhedajJAna karAve anyatvabhAvanAnA abhyAsanuM phaLa sva-paranuM medajJAna jANavuM. 2. parAdhInatA maTADe i1. sva-parazuM dazA phazave che 2. pazazILatA maTADe potAnA zuddhAtmasvabhAvane anyabhAvothI bhinna paramAM potApaNAnI mAnyatAnA kAraNe thatuM paranuM jANavo tene sva-paranuM bhedajJAna kahe che. anyatva valaNa, paranuM prayojana ke paranA Azrayane bhAvanAno abhyAsa sva-paranuM bhedajJAna parAghanatA kahe che. anyatvabhAvanAno abhyAsa karAvanAra che. AvI parAthInatA maTADanAro che. potAno zuddhAtmasvabhAva e ja potAnuM sva parAdhInatAmAM svapnaya sukha nathI' che. A zuddhAtmasvabhAva sAthe saMkaLAyela zarIrAdi evI prasiddha lokokti che. A parAdhInatA noDarma, jJAnAvaraNIyAdi gharma, rAgAdi bhAvakarma TALavA mATe parane para tarIke jANavuM atyaMta ane jJAnAdi guNabheda e potAnAthI para che. Avazyaka che. anyatvabhAvanA parane para tarIke oLakhAvI. anyatvabhAvanAno abhyAsa parane para tarIke sva-paranuM bhedajJAna karAve che. jaNAve che. A paramAM nokarma-vyakarma-bhAvakarmapotAnA zaddhAtmasvabhAvane anya bhAvothI bhedabhAvono samAveza che. zarIrAdi noDarma vibhakta bhinna jANavo tenuM ja nAma anyatva che. pradezarUpa anyatvapaNe potAthI para che. (Gii . karavA 5. anyatvabhAvanA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAvaraNIyAdi dravyakarma vinaMtapradezarUpa lakSaNa vaDe AtmAne ane rAma lakSaNa vaDe ananyatvapaNe potAthI para che. rAgAdi bhAvakarma baMghane oLakhI zakAya che. potAnI avasthAmAM avibhaktapradezarUpa anyatvapaNe potAthI para che. eka sAthe thatAM jJAna ane rAga vacceno bheda ane jJAnAdi guNonA bhiAvabheda avibhakata- pArakhavAthI jIva ane baMgha vaccenuM bhedajJAna pradezarUpa ananyapaNe potAthI para che. thaI zake che. dravyakarmanA baMghathI chUTuM paDatAM tenA kAraNe thatA nokarma ane bhAvakarmano abhAva anyatvabhAvanAnA abhyiAsa dvArA A prakAre thAya che. ane nokarma ane bhAvakarmano abhAva parathI bhinnatA mAsavAthI paranuM koI palaNa, thatAM saMsArano paNa abhAva thAya che. paraMtu prayojana ke Azraya saMbhivato nathI. tethI A mATe sau prathama jJAna ane rAgane bhinnapaNe parAdhInatA maTe che. miAsavA jarUrI che. jJAna ane rAganI bhinnatA mATe sUkSma upayogarUpa prajJAchINInI jarUra paDe che. prajJAchINInI pragaTatA mATe anyatvaanyatvabhAvanA e sva-paranA bhedajJAnanI. bhAvanAno abhyiAsa upayukta . bhAvanA che. sva-paranA bhedajJAnamAM sva eTale anyatvabhAvanAnA abhyAsa vaDe pragaTa thayela potAno tivALI ghuva zuddhAtmasvabhAva che ane jJAnanA sukSama upayogarUpa prajJAbINI vaDe jIva te sivAyanA noDarma-dravyakarma-bhAvakarma potAnAthI ane baMghane anyapaNe oLakhI zakAya che tema para che. A uparAMta jJAnAdi guNabheda jevA | darzAvatA AcAryazrI kuMdakuMda kahe che bhedabhAvo paNa potAnA abhedasvabhAvamAM samAveza pAmatA na hovAthI para che. bhejJAnano mULabhUta jIva baMgha che, niyata vija vija lahANo chedAya che, viSaya AtmA ane tenI sAtheno paugalika prahAItNI varSo chedatAM banne judA paDI jAya che. dravyakarmanA baMghano che. bhAvArtha : jIva ane baMdhane potapotAnA nizcita lakSaNo AtmA ane baMgha e bemAMthI ekeyane sIghI vaDe oLakhIne judA pADI zakAya che. anyatvabhAvanAnA rIte oLakhI zakAtA nathI. paNa temanA lakSaNa abhyAsathI utpanna thayela sUkSma upayogarUpa prajJAchINI vaDe temane oLakhI zakAya che. AtmAnuM lakSaNa vaDe temane chedatAM teo banne judA paDI jAya che. jJAna che ane baMghanuM lakSaNa rAga che. jJAna (samayasAra : gAthA ra94) - 1, dvAdAnuprekSA : gAthA rara thI ra3; * , pAmIkArtikeyAnuprekSA : gAthA 80 thI 82; 3. bhagavatI ArAghano : gAthA 1749 thI 1762; * 4. jJAnArNava : sargara : gAthA 95 thI 106; * 5. mUlAkAra : uttarArdha : gAthA 90ra thI 908; * 6. tattvArthasAra : adhyAya 6 : gAthA 35; 0 7. tasvArtharAjadhArtika : 9/7, 5/507/3; 08. sarvArthasiddhi : 9/7/416, * 9. samaNasatuma : gAthA 519; :: pAnaMdI paMcaviMzati : adhyAya 6, zloka 49; * 11, nagAradharmAmRta : gAthA 66, 67; 1ra. bRhadavyasaMgraha : gAthA 35 nI TIkA, 13, gurudevazrInA varSanAmRta : ne ,38; 0 14. pravacanasAra : gAthA 105, 106, 192, ra33 ane tenI TIkA; * 15, paMcastikAyasaMgraha : gAthA 45, 103 ane tenI TIkA; 0 16. samayasAra : gAthA 190 9ra, ra94 ane tenI TIkA; * 17, paMcAdhyAyI uttarArdha : gAthA 15; * 18. samayasAranATaka : adhyAya 6 : saMvaratAra : gAthA 8, 9; adhyAya 8, baMghAra : gAthA pa7, 46; 0 19. jai.si.koza : bhAga : 1 : anuprekSA ; 1/4, pAnuM 7ra; 4/4, pAnuM 79. anyatvabhAvanAnI kathA : tuSa-mASa muni * 1. bhAvapAdu5 : gAthA 53 ane tenI TIkA; * 2, ArAghanA- kathAkoSa 102 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klana : bAra bhAvanA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ * anyatvabhAvanAnI kthA sukha-mASa muni J voCA nagara bahAranA udyAnamAM munirAja padhAratAM lokonA ToLeToLA temanAM darzana karavA mATe UmaTyA che. zivabhUti paNa te paikInA eka che. atyaMta bhIMjAyela hRdaya dharAvatA zivabhUtinI AtmajijJAsA ekadama tIvra che. AtmahitanI udAtta bhAvanA ane paramapadanI prAptinuM dhyeya tenAM jIvana sAthe vaNAyela che. munirAjanA darzana karI atyaMta AnaMda pAmelA zivabhUti kAMika dharmopadeza sAMbhaLavAnI bhAvanA dharAve che. zivabhUtinI utkaTa AtmalaganI ane vairAgI mukhamudrA nihALI munirAja anyatvabhAvanAno upadeza ApatA kahe cheH 5. anyatvabhAvanA "he vatsa ! potAno akhaMDa, abheda, erUpa, trikALa zuddhAtmasyabhAva e ja potAnuM stha che ane te sithAya tenI sAthe saMkaLAyela jokarma dravyakarma-bhASakarma-bhedabhAva e saghaLuM para che. stha-paranI sAcI samajaNa vaDe paravuM prayojana choDI svanuM prayojana sAdhavuM eTale ke parArthapaNuM maTADI svArthapaNuM sAdhavuM e ja sakaLa siddhAMtano sAra che. jagatamAM svArthI mANasane lucco mAnavAmAM Ave che ane parArthI mANasane paramArthI mAgamAM Ave che. paNa vAstavamAM svArthamAM ja paramArtha samAyelo che. thaLI svArtha vinA parArtha paNa thai zakto nathI. eTale ke je potAnuM kAMi bhalu karI zakato nathI te baoNjAnuM paNa kAMi bhaluM karI zakato nathI. je potAnI ThayA pALI zakato nathI te bIjAnI ThayA paNa pALI zakato nathI. tethI paranuM kAma karavA mATe paNa pahelAM svanuM kAma karavuM jarUrI hoya che. thaLA saMsArI jIyosvabhAvathI ja svArthI hoya che. ane A svArthamAM kAMi khoTuM paNa nathI. khoTuM mAtra e che ke, ajJAnI jIyo parane ja potAnuM sva mAnI te paranI paLojaNamAM khuvAra thaine potAnuM jIvana vyartha bheDaoN nAMkhe che." 103
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivabhUti e kahyuMH "he svAmI ! koi udAharaNa ApI sva-paraoN sAcI samajaNa Apo ane tenuM phaLa batAvo" munirAje bAjumAM UgI nIkaLelA aDadanA choDane batAvIne kahyuM : "jema aDadanI DALa tenA uparanA photarAthI zu che tema ApaNo bAbA sArA inokarmathI judo che. khA judA vibhakta pradezarUpa anyapaNe che. photarA kADhI nAMkhyA bAda tenA uparanA chotarA paNa te dALa bhinna che. tema zarIrarhadaya nokarmathI mitra paDayA baha bAbarIyAki maulika kanyakarmathI paNa AtmA bhinna che. A bhinnatA jibhaktapradezarUpa ananyapaNe che. photarA ane chotarA kADhI nAMkhyA bAda chotarAnA kAraNe dALa upara dekhAtI kALapa e paNa dALano bhAga nathI. te kALapathI paNa dALa alaga che. tema dravyakarmanA kAraNe thatA rASarraDha vikArAbhAlarUpa bhAvakarmathI paNa ApaNo AtmA alaga che. A alagatA avibhakatapradezarUpa anyapaNe che. kALapa kADhI nAkhyA bAda chevaTe je sapheda dALa DekhAya che te tenI saphedAithI paNa bhinna che. tema jJAnAdi guNabheTa jevA meTabhAvothI paNa bheTa AtmA bhinna che. A bhinnatA anitmakatarUpa ananyapaNe che. A prakAre AThanI hALatA aMte AtmAnA caitanyabhAganI bhinnatAno siddhAMta samajI zakAya che. mA pramANe parathI bhinnatA samajanAthI parAnuM prayojana, traNa 4 AzrayarUpa parAdhInatA TaLe che. parAdhaoNnatA TaLakhAthI parANe thatAM rAga-dveSa manAyI saMsAra ane tenA hu:khono abhAva thAya che. ane 104 mokSamArga ane tenuM sukha pragaTe che. A prakAre stha-para sAcI samajaNanuM phaLa samyagdarzanathI mAMDIne siddhaThazA sudhInuM jANavuM." munirAjanA sadupadezathI zivabhUti saMtuSTha thayA. topaNa anyatvabhAvanAnA aMgarUpa svakoi sUtra ApavAnI mAMgaNI karI. zivabhUtinI paranA bhedajJAnane saMkSepamAM samajI zakAya tevuM jIjJAsA jANI munirAje kahyuM parathI khamsa, svamAM vasa TUMkune Taca, ATaluM kara taoN basa. A eka sUtramAM sarga siddhAMtono sAra samAyelo che. anyatmabhAvanAnA abhyAsa thaDe stra-paranuM bhedAna pAmI parane para tema ja sthaLe sva tarIke oLakhA parathI pAchuM vaLI potAnA stha elA zuddhAtmasvabhAvamAM sthita rahevAthI strAtmAnubhUtinI prApti thAya che. svAtmAnubhUtinI prApti thatA rAga-dveSa ane tenA kAraNe thatA saghaLA saMsArano abhAva thAya che, mATe ke baMdu ! A eka sUtrane yAda rAkhavAthI sarva prayojananI siddhi thaze." munirAjanA dharmopadezathI zivabhUti prabhAvita thayA.paNa AtmacimAM utkRSTa chatAM teo smaraNazakitamAM nabaLA hatA. tethI temane koi paNa bAbata kaMThastha rAkhavI kaThina lAgatI. munirAje samajAvela sAdu sIdhuM sUtra paNa teo yAda rAkhI zakatAM na hatA. tethI temaNe munirAjane potAne karavA jevA kArya saMbaMdhI ane saraLatAthI smaraNamAM rahI zake tevo koi eka nAnakaDo kalyANakArI maMtra ja ApavAnI vinaMtI karI. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jmanI : bAra bhAvanA
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivabhUtinI jijJAsA jANIne munirAje kahyuM. kALapa paNa dhoine dUra karI ane sapheda dALa judI he bhavya! jayanA saMsAranuM kAraNa rAga - karI. zivabhUtie A badhuM joine pUchayuM : pheSa che. rAga-dveSanuM kAraNa parAdhInatA che, "bahena, tuM A zuM kare che ?" parAdhInatAnuM kAraNa para sAthenuM ekatya ke mamatyu bAIe javAba Apyo : che. 5ra sAthenA ekatya ke mamatvanuM kAraNa "tuja (photarA) ane mApa (dALa) bhinna karI aca9bhAvanAno aNaabhyAsa che. je tuM rahI chuM" acUtyabhAbhanAno abhyAsa karI tenuM ciMtayaja A sAMbhaLIne ja zivabhUtine pote raTaNa rAkhIza to stha-paranuM bhedajJAna thaze ane karatAM te tuSa-mASa maMtrano bhAva samajAyo. tethI para sAthenuM ekatva che mamatva maTaze. tethI ane te UMDA manomaMthanamAM DUbI gayA : parAdhInatA TaLaze ane tethI parAzritapaNe thato "are mArA gurue mane jaNAvyuM hatuM ke jema rAga-dveSa paNa nahi rahe. tethI te mizra ! rAga- A aDadanI dALa tenA photarA, chotarA, kALapa dveSa na karavA. AthI tuM ane saphedAithI juThI che tema mAro zuddhAtmA paNa photarArUpa zarIrAhe nokarma, chotarArUpa HI tuSa ! I as ! jJAnAvaraNoyAThi dravyakarma, kALaparUpa rAgATha (artha : rAga na kara, dveSa na ka2) bhAbhakarma ane saphedAirUpa jJAsATha guNabhedathI eTalo ja jAnakaDo maMtra yAda rAkhaje. ane judo che. A saghaLAM acabhAyothI bhinna rAga-dveSa na thAya te mATenA bhedajJAnano abhyAsa zuddhAtmAno Azraya karavAthI parAzraye thato ane anyatyabhAvanAnuM ciMtavana kara je. rAga-dveSa TaLe che. rAga-dveSa TaLayAtha saMsArano bhavya ! tAruM abhinAza kalyANa thA" paNa abhAthe thAya che. mAre zIdhra ja A munirAja pAsethI maMtra meLavI ane AzIrvAda zuddhAtmAno Azraya karavAno che." pAmI zivabhUti ati AnaMda pAmyA ane A prakAre anyatvabhAvanAnA UMDA mA tuSa! mA ruSa !e maMtranuM raTaNa karatAM potAnA ciMtavanathI zivabhUti svAtmAnubhUtirUpa svabhAvane parathI pRththaka jANIne rAga-dveSane | samyagdarzana pAmyA. tyAra pachI munidazA dUra karavAno prayatna karavA lAgyA. paraMtu aMgIkAra karI kevaLajJAna ane mokSane pAmyA. zivabhUtinI nabaLI smaraNazakitanA kAraNe e maMtra paNa pUro yAda na rahyo. ane mA tuSamAMthI tuSa mASanA raTaNa vaDe samyagdarzanathI mAMDIne mA zabda ane mA ruSa mAMthI ru zabda bhUlIne | siddhadazAnI prApti karavAthI teo tuSa-mASa muni tuSa mASa tuSa mASa ema gokhavA lAgyA. tarIke paNa prasiddha thayA. eka vakhata zivabhUti tuSa mASanuM raTaNa tuSa-mASanA raTaNa vaDe anyatvabhAvanAnI. karatAM jai rahyA hatA tyAre temaNe eka bAine | ArAdhanA karI zivanI bhUti eTale ke mokSanI joi. bAie aDadanI zIMgamAMthI photarA kADhI lakSmI prApta karI potAnA zivabhUti nAmane sArthaka aDada kADhyA. tyAra pachI chotarA judA karI karanAra tuSa-mASa munine bhAvabharyA namaskAra. aMdaranI dALa kADhI. tyArabAda dALanI uparathI 5. anyatvabhAvanA 105
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ hetulakSI prasno te yogya vikalpa pasaMda karI bAjunA 3 corasamAM darzAvo. C:: puSyo uMdaya 0:: manuSyajIvana 01. bheda mukhyatve keTalA prakAre hoya che? 06, anyatvabhAvatAnA anyatvanuM AdhArakhaMdu zuM che ? | | A:: ejha : vaturmada A:: paranuM bhedajJAna B:: parasaMyogothI pRththakapaNuM B:: be : pradezamaeNda ane aMtarbhAva C:: saMyogabhAvothI anyapaNe D:: bhedabhAvothI bhinnapaNe C:: traNa : norma, dravyarma ane bhAvaBrma 07. parasaMyogothI pote pRththaka hovA chatAM tema na mAnavAnuM 7.|| D:: cAra : vibhatapraderA atya, vibhakata pradeza anaca, kAraNa zuM nathI? bhakatapradeTa acaitva ane vasa.jhata pradeza aatecaka. A:: saMyogothI majJa AcaraNa B:: saMyogo sAtheno saphavAsa 02, anyatvabhAvatAmAM bhedajJAtano viSaya zo? C:: saMyogono gADha paricaya D:: anAdI mithyA mAtA A:: AtmA ane zarIra B:: AtmA ane jJAnaguNa o8, bhAvakarmathI potAnI bhinnatA kyAM prakAre che? 8. 'C:: svabhAva ane vibhAva 0:: stra ane para A:: vibhaktapradezarUpa enyapaNe B:: vimAjhatapradezarUpa ananyapaNe 03. zuddhAtmAtA konI sAthetA khaMdhatA kAraNo saghaLo saMsAra 3.| | C:: vasapradekArUpa apa D:: vabhakatapraderarUpa aApaNo hoya che? 09, konA abhAve jIva saMsAramAM rakhaDe che ane anaMta dukho 9.| | A:: saMcitarma B:: norma c:: DhaMdhyANarma 0:: bhAvakarma bhogave che? 04. upayogI sUtratA mATe zuM jarUrI che? A:: kevaLajJAna B:: bhaNatara C:: paisA D:: bhedajJAna A:: mithyAtvanI maMdatA B:: cittanI ekAgratA 10. parAdhInatA TALavA mATe konI AvazyakatA che? 10.|| C:: magajanI rUparata D:: zaMkhapuSpInuM sevana A:: parane potApaNe mAnavAnI B:: parane para tarIke jANavAnI o5. jJAna ane rAyatA bhedajJAta mATe zuM upayogI che? pa.||| C:: prakhyanA uMdaryanI D:: zarIranA kvAthyanI A:: evabhAvanA B:: uttamakRddhi da saiddhAMtika prakhkho nIcenA praznonA eka ke be vAkyamAM TUMko javAba Apo. 24. anyatvabhAvanAno Azaya zuM che ? tenA mATe zenI AvazyakatA 01. sva-paranA bhejJAnamAM ane svapara zuM che ? hoya che ? 02. evabhAvanAnA anya kayAM nAma che ? 25. ekatvabhAvanAno ane anyatvabhAvanAno ake kai rIte che ? 03. zA mATe anyatvabhAvanAne bhinnabhAvanA paNa kahevAya che ? 28. anyatvabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM konAthI bhinnatA ke 04. zA mATe anyatvabhAvanAne bhedajJAnanI bhAvanA paNa kahevAya che? bhedajJAnanI bhAvanA hoya che ? 05. anyatvabhAvanAnuM anyatva zuM che ? nIcenAnA vistRta javAba Apo. 06. nokarma kone kahe che ? 01. anyatvabhAvanA eTale zuM ? tenI samajUtI Apo. 07. dravyakarma kone kahe che ? 02. zrIphaLanA daSTAMta vaDe AtmAno siddhAMta samajAvatI cAra prakAranA 08. bhAvakarma kone kahe che ? bhedajJAnanI samajUtI ane teno koTho Apo. 09. bhedabhAva kone kahe che ? 03. sva-paranA bhedajJAnano viSaya ane tenI prAptino upAya samajAvo. 10. vaibhatapradezarUpa bheda kone kahe che ? 04. anyatvabhAvanAnA enyatva mATe sva-paranA bhedajJAnanI 11. vibhakatapradezarUpa anyatva bheda kone kahe che ? samajaNanI AvazyakatA zA mATe che ? 12. vibhaktapradezarUpa ananyatva bheda kone kahe che ? 05. ekacvabhAvanA ane anyatvabhAvanAnI tulanA karo. 13. avabhakatapradezarUpa bheda kone kahe che ? 06. ekacvabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM zarIrAde norma sAthenuM 14. avibhakatapradezarUpa anyatva bheda kone kahe che? bhedajJAna samajAvo. 1pa. avibhakatapradezarUpa ananyatva bheda kone kahe che ? 07. anityabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM rAmAdi bhAvakarma sAthenuM 16. cAra prakAranA bhedajJAnamAM zuddhAtmAne bhinna pADavA mATe bhedajJAnano | bhedajJAna samajAvo. mULabhUta vaiSaya zuM che ? 08. anityabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM jJAnAdi guNabheda sAthenuM 17, zA mATe sva-paranA bhedajJAna mATe cAreya prakArano bheda samajavo. bhedajJAna samajAvo. jarUrI che ? 09. jinapratimA anyatvabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa kai rIte thai 18. anyatvabhAvanAno kendravartI vicAra zuM che ? zake te samajAvo. 19. saMsAranA abhAvanA kAraNarUpa sva-paranA bhedajJAna mATe teno 10. anyatvabhAvanA kaI rIte saMsAra pratyenA vairAgyanuM kAraNa che? viSaya zuddhAtmA ane dravyakarma varacenuM bhedajJAna zA mATe che ? 11, anyatvabhAvanAno abhyAsa kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa 20. dravyakarmanA kayA be prakAra che ? karAvanAra che ? 21. ghAtakarmonA kAraNe zuM hoya che ? 12. anyatvabhAvanA abhyAsanuM phaLa sva-paranuM bhedajJAna kaI rIte che? 22. adhAtakarmonA kAraNe zuM hoya che ? 13. anyatvabhAvanAnA abhyAsathI kai rIte parAdhInatA maTe che ? 23. zuddhAtmAne oLakhavA mATe tenuM lakSaNa zuM che ? jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ W bhAvana) arner VAVAVA azucibhAvanA O e che asthi-carmamaya deha mama, tAmeM aisI prIti / hoti jo zuddhAtma saMga, miTatI bhava kI bhIti / / bhAvArtha : (pIyaramAM rahelI potAnI patni ratnAvalInI AsaktimAM AkaMTha DUbelA tulasIdAsa lokalAja choDIne chAnAmAnA tene maLavA pahoMce che. tyAre sattAvatI tene kahe chehADa- cAmamaya mArA azaci dehamAM AvI prIti rAkho cho tenA badale tamArA parama zaci zuddhAtmAmAM rAkho to bhavatra maNano bhaya bhAMgI ja ze. C. ka rUparekhA ja 1. vyAkhyA ane samajUtI 9. azucibhAvanAnI ciMtavana prakriyA 2. azucibhAvanAmAM azucinI vicAraNA mATe 10. azucibhAvanAnuM sAdhana che kAraNa zarIra zA mATe? 11. kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAve che ? 3. zarIranuM azucipaNuM kai rIte ? 12. kai rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 4. strInA zarIranuM azucipaNuM 13. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 5. snAnathI zucitA nathI. 1. zarIra pratyeno moha maTADe 6. zuci mATeno sAco upAya 2. zuddhAtmasvabhAvanI zucine samajAve 7. AtmAno zatru H zarIra 14. upasaMhAra 8. manuSyadehanI mahattA-durlabhatA-sArthakatA. 15. azucibhAvanAnI kathA : bhavaroganI davA ? azucibhAvanA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vajranAbhi cakravartIe jinadIkSA grahaNa karatA samaye bhAvelI azucibhAvanAnA keTalAMka sArabhUta pado (bhagavAna RSabhadeva pUrvanA trIjAbhavamAM vajranAbhi nAmanA cakravartI hatA. pitA vajrasena tIrthaMkaranA samavasaraNamAM divyadhvani vaDe azucibhAvanAno dharmopadeza sAMbhaLI cakravartI vajranAbhi mahAvairAgya pAmyA. vajranAbhie pote paNa azucibhAvanAnuM ciMtavana karI vairAgyane dRDha banAvyo. tenA pariNAme temaNe tIrthaMkara samIpe munidIkSA aMgIkAra karI ane tIrthaMkara nAmakarmanuM paNa upArjana karyu. munidIkSA aMgIkAra karatA samaye vajranAbhi cakravartIe bhAvelI azucibhAvanAnA keTalAMka sArabhUta pado ahIM prastuta che.) (chaMda : narendra athavA jogIrAsA) deha apAvana athira dhinAvana, yAmeM sAra na koI / sAgara ke jalasoM zuci kIjai, to bhI zuddha na hoI / / sapta kudhAtu bharI mala mUrata, cAma lapeTI sohai / antara dekhata yA sama jaga meM, aura apAvana ko hai / / nava mala dvAra sarve nizivAsara, nAma liye dhina Avai / vyAdhi upAdhi aneka jahAM tahaM, kauna sudhI sukha pAve || poSata to duHkha doSa kare ati, soSata sukha upajAve / durjana deha svabhAva barAbara, mUrakha prIti bar3hAvai / / rAcana joga svarupa na yAko, viracana joga sahI hai / yaha tana pAya mahA tapa kIje, yAmaiM sAra yahI hai / / mAvArtha : anitya, apavitra ane dhRNAspada maeNmAM koi sAra nathI. svabhAvathI ja malina evA zarIrane samudranA saMpUrNa jaLathI dhovAmAM Ave topaNa te nirmala thai zakatuM nathI. sAta prakAranI dhAtuo ane maLathI bharela mUrti samAna zarIra bahArathI cAmaDIthI lapeTAyeluM zobhe che paNa tene aMdarathI jovAmAM Ave to tenA samAna bIjI koi apavitra cIja nathI. jenuM nAma letA paNa ghRNA Ave tevA aLa zarIranA nava dvAromAMthI tri-divasa niraMtara jhastAM rahe che. aneka prakAranI vyIio ane upAdhionA raheThANa dehamAM koNa subuddhi jIva sukha mAne deha svabhAvathI ja durjana jevuM che. tethI dehanuM jeTaluM vadhu poSaNa karavAmAM Ave teTalA viSayavikAra vadhu vakare che ane tethI te ghaNAM prakAranA doSa ena duHkhanuM ja kAraNa bane che. paraMtu A dehanuM samyaka prakAre saMyamanuM sAdhana banAvAvathI te sukhanuM kAraNa banI zake che. tethI A dehanuM svarUpa ja evuM che ke emAM rAga karavA yogya nathI. tenA pratye to vairAgya dharAvavo ja yogya che, dehanA pratye vairAgya dharAvI maeNnA sAdhana vaDe mahA tapanuM AcaraNa karavuM temAM ja tenI sArthakatA che. (paM. bhUdharadAsakRta vajranAbhi cakravartInI vairAgyabhAvanAmAMthI)
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaIqnA 6. azucibAvaLA je zuddha hoya te zuci ane je azuddha hoya te azuci kahevAya. potAno trikALI dhruva azucibhAvanAmAM azucinI zuddhadAtmasvabhAva ja parama zuci che ane te vicAraNA mATe zarIra zA mATe? sivAyanA zarIrAdei saMyogo ane rAgArdei saMyogAbhAvo azuci che. saghaLAM saMyogo ane potAnA trikALI dhruva zuddhAtmasvabhAva sivAya saMyoga bhAvonuM kendrasthAna zarIra che. ane zarIra saghaLAM saMyogo ane saMyogIbhAvo azuddha mahAna arzAca che. A prakAranI vAraMvAra vicAraNA avarathArUpa hovAthI azuci che. topaNa thavI te azucibhAvanA che. | azucibhAvanAmAM azucinI vicAraNA mATe mukhyapaNe zarIranI ja azucinI vicAraNA zuci eTale pavitra. je zuddha hoya te pavitra karavAmAM Ave che. kema ke, saghaLAM saMyogo ke zuci hoya che. potAno trikALI dhruva svabhAva ane saMyogIbhAvonuM mULa kAraNa akhaMDa, ekarUpa, ameda ane zarIra pratyenuM ja lakSa hoya taddana nirbheLa hovAthI zuddha che che. zarIranA lo ja saMghaLo ane zuddha hovAthI te zuci che. saMsAra hoya che. azuci eTale apavitra je zarIra che to ja zarIra sAthe azuddha hoya te apavitra ke saMbaMdhita strI-putra-parivAra ane azuci hoya che. zarIrAdi zarIranI suvidhA mATe roTIsaMyogo ane A saMyogonA kapaDA-makAna jevA saMyogo hoya lakSe thatA rAgAdi vikArI che. A zarIrAdi saMyogonA saMyogIbhAvo azuddha lo ja rAgAdi saMyogIbhAvo avasthArUpa hovAthI azuci che. hoya che. tethI saghaLAM saMyogo potAnA parama zucisvarUpa ane saMyogIbhAvonuM kendrasthAna zuddhAtmAsvabhAvanA lo eTale ke svAzraye potAnI ke mULa kAraNa zarIra ja che. anAdikALathI avasthA paNa zuddha ke zucirUpe hoya che ane A jIvane zarIranI sAthe ghaniSTa ane nikaTano zuddhAtmasvabhAva sivAyanA zarIrAdinA lo eTale nAto che. anAdikALathI zarIra sAthenuM ekatva ke parAzraye potAnI avarathA azuddha ke azucirUpe ane mamatva che. vaLI A zarIranuM azucipaNuM hoya che. A prakAre zuci-azucinI vAraMvAra saraLatAthI samajAya tevuM che. tethI, vicAraNA thavI te azucibhAvanA che. azucibhAvanAmAM azucinI vicAraNAnuM AghArabiMdu zarIra hoya che. 6-azucibhAvanA 109
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kanonA azucibhAvanAmAM strInA zarIranAM azucipaNAne che zarIranuM azucipaNuM kaI rIte ? bhArapUrvaka ciMtavavAmAM Ave che. suMdara 5, nAjuka namaNAza, madhura bhASA, ArSaka bahArathI suMdara dekhAtuM zarIra aMdarathI rasa, dekhAva ane vivigha hAvabhAva vaDe strI purSanA ghira, mAMsa, majA, hADa, carabI ane zukra | manane harI bhe che. paNa vAstavamAM jovAmAM Ave jevI sAta kughAtuo ane vAta, pitta, kapha, to strInuM zarIra atyaMta dhRNAspada hovAthI te zirA, nAyu, cAmaDI ane udarAgni jevI mahAna azuci ja che. putryanA zarIramAM nava dvAro sAta kuupaghAtuothI banela che. je atyaMta che paNa strInA zarIramAM bAra dvAro che, jemAMthI glAni upajAvanAra, khedadAyaka ane jugupsApreraka niraMtara maLa vaheto rahe che. vadhu drAronAM kAraNe hovAthI mahAna azuci che. A uparAMta zarIranA | strInAM rogo paNa vadhu hoya che. dvAro dvArA niraMtara maLa vahe che tema ja strInI zobhA vivigha vastrAbhiSaNo vagerene cAmaDInA chidro dvArA durgathI parasevo kare che. kAraNe hoya che. paNa vezabhUSAnA kAraNe jenI A zarIra eka evo saMyo che ke jenA saMparkamAM zobhA hoya te mULamAM to azobhanIya ja hoya. AvatA kesara ane kasturI jevA sugaMdhI ane bahAramAM sauMdarya prasAdhanonA kAraNe je suMdara pavitra padArtho paNa durgaghI ane apavitra thaI jaNAtI hoya te aMdaramAM to asuMdara ja hoya. jAya che. bahAramAM nirogI jaNAtuM zarIra aMdaramAM sugaMdhI preno chaMTakAva karavo paDe te zarIra aneka rogonuM ghara che. bahArathI cAmaDIthI maDhAyeluM pote to durgavI ja hoya. keTalAMka kahevAtA zarIra aMdarathI azucino ja bhaMDAra che. zarIranI Rvio aneka yuktio vaDe strInAM aMgopAMganI cAmaDI utaraDIne jovAmAM Ave to te atyaMta ramyatA batAvI tenA vALane rezamanI, mukhane dhRNAspada jaNAya che. tethI A jagatamAM A caMdramAnI, netrone nIlakamaLanI, stanone amRtamaya zarIrathI caDhiyAto azuvimaya padArtha bIjo koNa kuM bhayugalanI, peTa ane nitaMbane komaLa hoya zake ? koI ja na hoya zake. kamaLapatranI, pagone udalItaMbhanI vagere jevI upamAo ApI purUSane strI pratye AkarSaNa strInA zarIranuM azucipaNuM karAve che. paraMtu kharekhara joIe to strInAM keza jUonuM nivAsasthAna che. moTuM manuSyanuM zarIra mahAna azuci che. cAmaDAthI maDheluM che. netra e be chidro topaNa manuSyane potAnA deha pratyeno che. banne stano malina mAMsanA lothI moha hoya che. ane tenA kAraNe saMsAra che. peTa e maLamUtranuM gRha che. nitaMba ane tenA du:kho hoya che. svadeha e niraMtara stavavAvALA maLanuM sthAna uparAMta paradeTamAM strInA zarIra pratyenuM che ane pago e maLagRhanA sthaMbho AkarSaNa hoya che. zAstramAM strI che. A prakAre strInuM zarIra azucimaya pratyenA lakSane saMsAracakanI gharI jANavuM. strInA azucimaya zarIrano mAnavAmAM AvI che. strI pratyeno anurAga TALavAthI tenA lakSe thatI vAsanAjanya anurAga ja parUSanA purUSanA AtmAnI rAgarUpa azuci AtmAnI mahAna azuci che. tethI TALI zakAya che. tethI strInA viSaya strI pratyenuM lakSa haThAvavA mATe pratyeno anurAga karavo nahi. 110 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klana : bAra bhAvanA
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ chALAthI zucitA nathI zuci mATeno sAco upAya keTalAMka loko pavitra nadI, sarovara ke jaLanA snAnathI AtmAnI zucitA nathI. samudramAM senAna karavAthI AtmA ane zarIranI munirAjane ajJAnatA hoya che topaNa zarIranA pavitratA mAne che. parvanA divasomAM AvuM lakSa vinAno temano AtmA parama pavitra che. nAna karavAnuM vadhu mahatva mAne che. tethI ajJAnI jIvo vAraMvAra ranAna kare che topaNa parvanA prasaMge gaMgA nadI, puSkara sarovara ane zarIranA lakSanA kAraNe temano AtmA atyaMta triveNI saMgama jevA rasthAnomAM ratnAna karavA apavitra che. bhedajJAnarUpI jaLathI deha sAthenI mATe lokonI bhAre bhIDa jamA thAya che. ekaqbuddhirUpa mithyA mAnyatAne ghoI nAkhIne vAstavamAM AvA prakAranA nAnathI AtmAnI dehadevaLamAM birAjamAna paNa dehathI bhinna parama to koI pavitratA saMbhavatI nathI ane zarIranI pavitra zuddhAtmasvabhAvarUpI tIrthamAM DUbakI svacchatA paNa thatI nathI, eka ja samaye lagAvIne snAna karavAthI eTale ke potAno eka sAthe aneka lokonA nAnathI gaMdakI upayoga zuialbhasvabhAvamAM upayoga zuddhAtmasvabhAvamAM ja sthita rAkhavAthI ja phelAya che. vaLI jema maLathI bharelA ghaDAne paryAyanI malinatA maTI jAya che. eTale ke game teTalo ghovAmAM Ave topaNa temAMthI vartamAna palaTatI paryAya paNa potAnA maLa ja karato rahe che ane te kyAreya svaccha zuddhAtmasvabhAva jevI ja parama zucipaNe pragaTe thato nathI. tema zarIranA dvAro ane chidromAMthI che. AtmA potAnA svabhAvathI ja zuci che niraMtara maLa karatuM rahetuM hovAthI tene game ane zarIra potAnA svabhAvathI ja azuci che. teTalA pANIthI dhovAmAM Ave topaNa te zucimaya AtmasvabhAvanuM lakSA karavAthI AtmAnI turata ja meluM thaI jAya che. nirmaLa nIranA avarathAmAM paNa zucitA pragaTe che ane azudhyimaya rastAnathI paNa svabhAvathI ja azucimaya zarIra zarIranuM lakSa karavAthI AtmAnI avasthAmAM paNa kayAreya nirmaLa thatuM nathI. paNa zarIranA vikArIbhAvorUpa azuci utpanna thAya che. tethI saMparkathI te nirmaLa nIra to avazya malina AtmAnI zucitA mATe zarIranuM lakSa choDI potAnA thAya ja che. mATe azucimaya zarIranI zucitA | zuddhAtmasvabhAvanuM lakSaNa jarI che. ane te mATe rastAnathI nathI. AtmAnI zucitA ane zarIranI azucitA samajAvanArI azuthibhAvanA bhiAvavI jarI che. zarIranI jema AtmAnI zucitA paNa nAnathI nathI. gaMgAdi tIrthajaLamAM rahelAM je koI azuddhatA, malinatA ke azucitA jaLacara jIvo nitya senAna kare che. jaLa utpanna thAya che te paralo ja thAya che. jagatamAM pote paNa sthAvara prakArano ekendriya jIva paNa kahevAya che ke "bagaDe be" eTale bIjA che. paraMtu A jIvonI avarathA agi ja sAthe saMbaMdhanA kAraNe thatA bepaNAmAM bagADo che. mATe AtmAnI paNa zucitA nAnathI hoya che. ane ekatvamAM ja AtmAnI zuddhatA, nathI. nirmaLatA ke zucitA hoya che. tethI svalaze zucitA ane paralo azucitA jANavI. paralakSamAM 6-azucibhAvanA 111
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ sauthI prathama ane nikaTanuM paralA zarIra ja pIDA pahoMcADe che. A prakAre AtmA zarIra pratye hoya che. zarIranA saMbaMdhe ja bIja parapadArtho game teTalo prema rAkhI tenI saMbhALa rAkhyA kare ane temanuM lakSa hoya che tethI zarIranuM lakSa topaNa zarIra AtmAne pIDA, vedanA, du:kha ane choDavAthI saghaLAM prakAranuM paralakSaNa chUTI jAya doSa apAvIne eka zatru jevuM ja kAma kare che. che. zarIrAdinuM paralakSa chUTI zuddhAtmAnuM svalakSa thatA AtmAnI avasthAnI azucitA TaLI mana no navI vAra lagAvavAmAM A magSyadehanI zucitA pragaTe che. A mATe azucibhAvanAno abhyiAsa kAryakArI che. chemahA-durlabhatA-sArthakatA azucimAM manuSyano deha AtmAnA zatru tarIke AtmAno zatru H zarIra che ja bhAga bhajavato hovA chatAM A ja dehavaDe sarpane dugha pAvA chatAM te keramAM ja pariName AtmahitanuM sAghana paNa thaI zakatuM hovAthI tenI mahattA paNa mAnavAmAM AvI che. che. durjana ke dumanano upakAra karavA chatAM te teno badalo apakArathI ja vALe che. tema manuSyadeha vaDe AtmahitanI zarUAtathI mAMDIne durjana svabhAvI dehanuM pAlanapoSaNa karavA pUrNatA sughInuM eTale ke samyagdarzanathI mAMDIne chatAM te doSa ane du:khano ja dAtA che. siddhadazA sudhInuM saMpUrNa sAghana saMbhave che. saMsArI jIva zarIranI saMbhALa pAchaLa AkhuM samyagdarzana mATe sAcI samajaNa ane savivekanI AyakhuM kharcI nAkhe che. moMghAmUlanA mevA mIThAI AvazyakatA hoya che. manuSyadehamAM sAcI khavaDAvI tenuM poSaNa karavAmAM Ave che. sugaMdhI samajaNanI sarvotkRSTatA ane savivekanI pUrNatA sAbuthI tene navaDAvavAmAM Ave che. vivigha hoya che. jeno sadupayoga karIne samyagdarzananI pApti karI zakAya che. samyagdarzananI pApti pachI prakAranI vezabhUSA vaDe tene sajAvavAmAM Ave pAramArthika paMthamAM AgaLa vadhavA mATe saMyamanI che. zarIranI custI ane raphUrti mATe Asana jalsa hoya che. sakaLa saMyamanI saMbhAvanA eka ane prANAyAma karavAmAM Ave che. covIseya | kalAka zarIralakSI pravRtti karavA chatAM zarIramAM mAtra manuSyadehamAM ja saMbhave che. manuSyadeha vaDe saMyamanuM sAghana karIne siddhadazA sudhInI roga, pIDA, vRddhAvasthA vagere Ave ja che. - pApti thaI zake che. A prakAre manuSyanA eka zarIranA rUMvADe rUMvADe poNA benA hisAbe AkhA zarIramAM 5,68,99,500 jeTalA rogo | ja deha vaDe anAdikALathI cAlyA AvatAM sattAmAM hoya che. temAMthI koI paNa roga kyAreya anaMta dehabhramaNano abhAva thaI zake che ane paNa udayamAM Ave che. zarIra pratye apAra te ja manuSyadehanI mahattA che. prema ane mamatva hovA chatAM paNa te zarIra | A prakAranI mahattA gharAvanAro manuSyadeha eka divasa dago daIne AtmAthI aLaguM thaI maLavo atyaMta muzkela hovAthI tene durlabha jAya che. te samaye janma karatAMya anaMtagaNI mAnavAmAM Avyo che. saMsAranI cAreya gatiomAM 112 jJAnapUrvakanA vairAgyanAM klanI : bAra bhAvanA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyagati mahAdurlabha che. manuSyano eka bhava ciMtavana karavAmAM Ave che. ane tenI sAme maLe tyAre tenI sAme narakagatinA asaMkhyabhavo zuddhAtmAnA zucipaNAne paNa ciMtavavAmAM Ave karelA hoya che. narakanA eka bhava sAme dhvagatinA che. A ciMtavana prakiyA nIce mujaba che. asaMkhyamavo ane devanA eka bhava sAme tiryaMcagatinA anaMtabhavo karavA paDe che. A saghaLAM saMsAranuM mULa kAraNa moha che. mohanuM rIte bIjI gatinA asaMkhya ane anaMtabhavo kAraNa zarIra pratyenuM lakSa che. tethI saMsArano karIe tyAre ekAda manuSyano bhava pApta thAya abhiAva karavAne mATe mohane maTADavo jarI. che. phALa apekSAe joIe to asaMkhyAta che. ane tenA mATe zarIranuM lakSa TALavuM jaldI kalpakALamAM mahAbhAgye mahAkaSTa ekAda manuSyano mA che. zarIra pratyeno moha maTADavA mATe zarIranI bhiva prApta thAya che. manuSyano bhava pApta thayA pachI paNa temAM karmabhUmi, Aryaznotra, pAMca Indriyo azucitA ciMtavavI jaldI che. zarIranI azucitA ciMtavavAthI zarIra pratyeno moha maTe che. nirogIpaNuM, lAMbu AyuSya, uttama buddhi, A jIva jene azuci jANe tenA para najara vItarAgI deva-guru-zAstranI upalabdhi ane paNa na nAkhe. tenuM lakSaNa ke moha kayAreya na jJAnInI dezanA jevI Atmahita mATe anukULa kare. bahArathI suMdara dekhAtuM zarIra aMdarathI jovAmAM bAbato uttarotara durlabha che. A badhI bAbato Ave to tenA jevI dhRNAspada azuci jagatamAM ApaNane pApta hovAthI ApaNA vartamAna manuSyadehanI durlabhatA che. bIje kayAMya jovA na maLe. cAmaDIthI maDheluM sohAmaNuM jaNAtuM zarIra aMdaramAM bhayAnaka durlabha manuSyadehano sadupayoga AtmahitanA hADapIMjaravALuM che. bahArathI suzobhita lAgatuM sAghana mATe karavAmAM Ave to temAM tenI zarIra aMdaramAM kughAtuo ane maLa-mUtrathI bhareluM sArthakatA che. manuSyadehamAM mananI utkRSTatA che. zarIranA nava dvAromAMthI niraMtara maLa karato ane pAMca IndriyonI paripakava pUrNatA hoya che. tethI tenA vaDe zAstrasvAdhyAya, satsaMga, hoya che. puSpa jevI sugaMdhita cIjo zarIranA sadAcaraNa, saMyama jevA sAghana vaDe Atmahita saMparkathI durgaghI thaI jAya che. badAma-pistA sAghavAmAM Ave to tenI sArthakatA che. paNa jevA mUlyavAna padArtho moDhAmAM mUkyAM ja eThavADa tenA badale vepAra-dhaMghA, viSaya-kaSAya jevI thaI jAya che. gaMgAnadInuM nirmaLa nIra zarIranI sAMsArika pravRtti ja karavAmAM Ave to te aMdara pesatA ja parasevo ane pesAbape pariNamI tenI nirarthakatA paNa che. jAya che. koI paNa pavitra padArtha zarIranA saMparkathI apavitra thaI jAya che. to zarIra pote che azucibhAvanAnI ciMtavana prakriyA pavitra kema hoya zake ? na ja hoya zake. saghaLAM sAMsArika saMyogo ane saMyogIbhAvo zarIra apavitra ke azuci che to tenI sAme azuddha avasthApa hovAthI azuci ja che. topaNa jagatamAM koI pavitra ke zuci hoya tevI cIja A baghAMnA kedrasthAne zarIra ja hovAthI hovI joIe. ane te potAno ja zuddhAtmA azucibhAvanAmAM mukhyatve zarIranAM azucipaNAnuM che. potAno zuddhAtmasvabhAva ekarUpa, akhaMDa, 6-azucibhAvanA 113
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ abheda ane trikALa dhruva hovAthI zuddha che. koI hospITalamAM AMTo mArI rogIonA zarIrane ane tethI te pavitra ke zayi che. zarIrana jovAthI tenuM azucipaNuM spaSTa jaNAI Ave lakSa choDI zuddhAtmAnuM lakSa karavAthI AtmAnI che. koDhIyAnA zarIramAMthI lohI-paru vahe che avasthAmAM paNa zucitA Ave che ane te ja ane bhAre durgagha phelAya che. zarIra aMdaramAM azucibhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. to kRmi-phIDAthI bhareluM hoya paNa koI rogIne jIvatAM jIvaDAM paDe che ane paDakhuM pharatAM ja hajAro IyaLono Dhagalo thaI jAya che. azucibhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa jema hAthInA bahAranA dekhAvanA dAMta ane aMdaranA cAvavAnA dAMta judA hoya che tema bahArathI suMdara jaNAtA zarIranA azucipaNAnA ciMtavana mATe bIjA koI sAghana ke kAraNane zarIranuM bahAranuM ane aMdaranuM svarUpa juduM hoya na zoghIe ane potAnA ja zarIra tarapha jovAthI che. bahArathI suMdara jaNAtuM zarIra aMdarathI naraka jevI azucivALuM che. tenuM azucipaNuM spaSTa jaNAI Ave che. potAnuM zarIra eka suMdara pekIMgamAM peka karelA zarIranuM azucipaNuM samajAya to tenA pratyeno moha maTI jAya che. zarIrano moha maTI jatAM ukaraDA samAna che. rUpALI ane suMvALI zarIra pratyenuM lakSa TaLI jAya che. zarIranuM lakSa cAmaDIthI maDhAyeluM zarIra aMdaramAM azucino bhaMDAra che. zarIranI thoDIka paNa cAmaDI utaraDIne na rahetAM zarIranA lo thatA rAgAdi vikArIbhAvo jovAmAM Ave to te cItarI caDe tevuM hoya thatAM nathI. rAgAdi vikArIbhAvo na thatAM che. zarIranI aMdaramAM bhayAnaka hADapIMjara, bibhatsa AtmAnI avarathA tenA svabhAva jevI pavitrapaNe kughAtuo ane dhRNAspada maLa-mUtra rahelA che. | pragaTe che. zarIranA be kAnanA dvAromAMthI zleSa, be AMkhanA - azuvimaya zarIranI aMdara birAjamAna zuddhAtmA dvAromAMthI AMsu ane cIpaDA, nAkanI be parama pavitra che. apavitra zarIramAM ja pavitra dvAromAMthI lIka, moDhAmAMthI ghUMka ane kapha, paramAtmAnuM raheThANa che. melAghelA zarIramAM ja mUtra dvAramAMthI mUtra ane vIrya temaja maLa nirmaLa niraMjanano nivAsa che. azucimaya zarIranA dvAramAMthI maLa ane vAyu e prakAre naveya sAghana vaDe ja potAnA parama zuyimaya dvAromAMthI gaMdaDI vahyA kare che. cAmaDInA aneka zuddhAtmAsvabhAvanI oLakhANa thAya che. ane chidromAMthI durgathI pasIno paNa karato rahe che. tyArabAda azuci bhAvanAnA abhyiAsa ane jagatanA pavitra manAtA padArtho paNa peTamAM ciMtavanAnA baLe azucimaya zarIranuM lakSa ane paDatAM ja apavitra thaI jAya che ane vamana Azraya choDI zucimaya zuddhAtmAnuM lakSa ane Azraya karavAthI potAnA AtmAnI azucimaya thatAM te joI zakAtAM paNa nathI. puSpa jevA avasthA TaLI zuyimaya avasthA pragaTe che. sugaMdhI ane suMdara padArtho zarIranA saMparkamAM AvatAM ja durgaghI banI cImaLAI jAya che. 114 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAve che? azucibhAvanAno abhyAsa nAstithI zarIrAdika saMyogo ane rAgAdika saMyogIbhAvonI azuci darzAve che ane astithI potAnA zuddhAtmasvabhAvanI zuci darzAve che. je zuddha hoya te zuci ane azuddha hoya te azuci che. azuddhatAnuM kAraNa parasApekSatA ane zuddhatAnuM kAraNa paranirapekSatA hoya che. saghaLAM saMyogo ane saMyogIbhAvo parasApekSa azuddha avasthArUpa hovAthI azuci che. potAno trikALI dhruva zuddhAtmasvamiAva paranirapekSa hovAthI zuci che. azucimaya zarIrAdika saMyogo pratyenuM lakSa choDI parama zucimaya zuddhAtmasvabhAvanuM lakSa karAvI potAnI avasthAmAM paNa zuci utpanna karAvavAmAM azucimAvanAno abhyAsa upayogI che. azuci zarIranA ja sadupayoga vaDe parama zuci zuddhAtmasvamAvanI oLakhANa karI zakAya che. A prakAre zuci-azucinuM svarUpa samajAvI azucibhAvanAno abhyAsa vastusvarUpanI sAcI samajaNa karAvanAra che. kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? sAMsArika saMyogo pratye upekSA ke udAsInatAne saMsAra pratyeno vairAgya kahe che. A saMyogomAM badhAM saMyogonuM kendravartI ane nikTavartI sthAna zarIranuM che. saMsArI jIvane anAdikALathI potAnA zarIra pratye ekatva ke mamatvarUpa moha hoya che. pArakA zarIra paikI strInA zarIra pratyenuM 6-azucibhAvanA AkarSaNa hoya che. azucibhAvanAnA abhyAsathI A zarIra rogo ane upadravonuM ghara che, durgaMdhamaya, dhRNAspada padArthothI paripUrNa che ane tethI te mahAna azuci che, te bAbata samajI zakAya che. tethI zarIra pratyeno moha ke AkarSaNa ApameLe aTakI jAya che. ane tethI zarIrAdika saghaLAM sAMsArika saMyogo pratye upekSA ke udAsInatA Ave che, jene saMsAra pratyeno vairAgya kahe che. A rIte azucimAvanAno abhyiAsa saMsAra pratyenA vairAgyanuM kAraNa che. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa azucimAvanAnA abhyAsanuM prayojana zuddhAtmasvabhAvanI zuci ane zarIranI azuci vaDe vastusvarUpanI sAcI samajaNapUrvaka zarIrAdika saMyogo pratyeno vairAgya che. AvA prayojanapUrvaka azucimAvanAno abhyAsa karavAmAM AvatAM tenuM khAsa prakAranuM vizeSa phaLa nIce pramANe che. 1. zarIra pratyeno moha maTADe ra. zuAmasvabhAvanI zucine samajAve 1. zarIra pratyeno moha maTADe zarIra pratyenA prema ane AkarSaNanA kAraNe zarIra pratyeno moha hoya che. zarIranI azuci samajavAthI tenA pratyeno prema ane AkarSaNa maTe che. ane tethIthato moha maTe che. azucibhAvanAno abhyAsa zarIranI azuci samajAvI zarIra pratyeno moha maTADe che. saghaLAM saMsAranuM mULa kAraNa zarIra pratyenA ekatva ke mamatvarUpa moha che. mohanuM kAraNa 115
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra pratyeno prema ke AkarSaNa che. zarIra pratyenA nathI. topaNa azucibhAvanAnA abhyiAsa dvArA prema ke AkarSaNanuM kAraNa zarIrane suMdara, suDoLa, zarIranI azuci ane te azucinuM kAraNa samajI zobhAspada ke manohara mAnavAnuM che. te ja zarIranA sAghana vaDe zuddhAtmasvabhAvane abhiAvanAno abhyAsa karavAthI zarIra asuMdara, ane tenI zucitAne samajI zakAya che. A beDoLa, azobhanIya ane dhRNAspada jaNAya prakAre azucibhAvanAnA abhyAsanuM vizeSa phaLa che. tethI zarIra pratyeno prema ke AkarSaNa TaLe potAnA zuddhAtmasvabhAvanI zucine samajAve te che. tethI tenA pratyeno moha paNa maTe che. paNa che. KupajhaMhA2 [ ra. zuddhAtmasvabhAvanI zucine samajAve ] saghaLAM saMsAranuM mULa kAraNa zarIra pratyeno je zuddha hoya tene zuci kahevAya che. potAno moha che. azucibhAvanAnA abhyAsathI zarIranI trikALa dhruva AtmasvabhAva zuddha hovAthI zuci azuci samajAya che ane tethI zarIra pratyeno che. azucibhAvanAno abhyAsa potAnA moha maTe che. zarIra pratyeno moha maTavAthI zuddhAtmasvabhAvanI zucine samajAve che. zarIra pratyenuM lakSa TaLe che. vaLI A ja azucibhAvanAno abhyAsa potAnA zuci eTale pavitra. pavitra eTale zuddha. | zuddhAtmasvabhAvanI parama zucitAne paNa tethI zuddha eTale zuci che. je azuddha hoya samajAvanAra che. tethI zarIranI azucine jANIne te azuci ane je zuddha hoya te zuci kahevAya zarIra pratyeno moha ane lakSa TALavo ane che. azuddhatA parasApekSatAnA kAraNe ane zuddhatA paranirapekSatAnA kAraNe hoya che. azuddhatAmAM tenAthI virA potAnA zuddhAtmasvabhAvanI parama zucine samajIne zuddhAtmAnI bhAvanA ane lakSa anekarUpapaNuM ke khaMDakhaMDapaNuM jovA maLe che. karavo. jethI zIgha ja A saMsArano abhAva paNa zuddhatAmAM ekarUpapaNuM ke akhaMDapaNuM hoya thAya. A ja bAbata AcAryazrI yogIndu deva che. potAno trikALI dhruva AtmasvabhAva paranirapekSa, akhaMDa ane ekarUpa hovAthI zuddha A pramANe kahe che-- nAma sama rita jANo malina zarIra, che ane tethI te zuci che. azucibhAvanAno abhyAsa zarIranI azayine kI zuddhAtma bhAvanA, zIdhra laho bhavatI, samajAve che. tema zuddhAtmasvabhAvanI zucine paNa bhAvArtha : he jIva! jevI rIte narakasthAna durgadhamaya samajAve che. jagatamAM azuci che to zuci hovAthI jarjarita che tevI ja rIte malina zarIra paNa paNa che. Avo zuci padArtha potAno ja maLamUtrathI durgaMdhamaya hovAthI jarjarita che. AvA azuci zuddhAtmasvabhAva che. azucimaya zarIramAM rahelo zarIranuM lakSa choDI parama zuci zuddhAtmAnI bhAvanA kara hovA chatAM zarIrathI bhinna evo potAno to tuM zIgha ja saMsArathI pAra pAmIza. (A mATe azucibhAvanAno zuddhAtmasvabhAva parama zuci che. zuddhAtmasvabhAva abhyAsa kAryakArI che.) (yogasAra : doharo-51) ane tenI zucitA sIdhI ke pratyakSa jANI zakAtI jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. azucibhAvanAno kathA bhavAnI davA azucibhAvanA saudharma indranI sabhAmAM najIkanA bhaviSyamAM samyagdaSTa dharmAtmA hoya tevI satI sivAyanA bharatakSetramAM avataranArA soLamAM tIrthakara saghaLo o tene icchanArI hoya che. zAMtinAtha sabaMdhI carcA cAlatI hatI. AgAmI kAmadevathI paNa caDhayAtuM rUpa ane sauMdarya hoya tIrthakara zAMtinAtha e tIrthakara, cakravartI ane to te cakayatanuM hoya che. cakravartIne kAmadeva ema traNa padavIonA dhAraka haze. bhaja8SabhanArAja nAmanA uttama saMhanajare kAmadeva, cakravartI, ane tIrthaMkaranA uttarotara kAraNe temanA hADakA bhaja jevA majabUta hoya che. caDhiyAtA rUpa ane sauMdarya vize vAta karatAM samacaturasa nAmanA uttama saMsthAnane kAraNe indra mahArAjAe kahyuM : temanA zarIranA aMgopAMga sapramANa ane suDoLa "jagatamAM je rU5 ane sauMdaryathI sabhara hoya hoya che. suMdara AkRti dharAnAra cakakatanuM rUpa tevA puruSane kAmadeva kahe che. coyaoNsa tIrthakaronA ane sauMdarya avarNanIya hoya che. samayamAM coyaoNsa 8AmaDetha thAya che. kAmadevanA cakalatathI paNa caDhayAtuM rU5 ane sauMdarya kAmaNagArA rUpa ane sauMdaryane caMdranI upamA paNa dharAvanAra torthakara bhagavAnanuM zarIra che. torthakaranuM kema apAya ? caMdrane to kalaMka hoya che. niSkalaMka parama ThAraka zarIra sphaTika jevuM nirmaLa ane ane anupama rUpanA dhAra8 kAmahelathI koI paNa nirdoSa hoya che. tIrthaMkaranA zarIramAM maLa-mULAsAmAnca zrI mohita thaI jAya che. jagatanI pasIno thato nathI. temanA zarIramAM koi paNa 6-azucibhAvanA 117
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ roga thato nathI. temane kayAreya vRddhAvasthA dvArA cakravartIne kahevarAvyuM ke svargalokano deva AvatI nathI. temane maraNanI pauDA ke vedanA tamAruM rUpa nihALavA AvyA che. cakravartInI anubhavavI paDatI nathI. tIrthaMkaranA zarIranuM saMmatithI te deva rAjayasabhAmAM praveza pAmyA. rUpa hajAro caMdrano cAMdanIne jhaMkhavANu pADI daye daivI vastrAbhUSaNa paherIne rAjasiMhAsana upara tevuM hoya che. temanA zarIranuM teja hajAro sUryanA birAjatA sanatkumAra ratnAcaLanA zikhara tene DhAMkI denAruM hoya che. temanA zarIranA samAna zobhatA hatA. cakravartInuM manohara mukha, sauMdaryathI AbhAmaMDaLano dazeya DhizAo pulakita kaMcanavarNI kAyA, sohAmaNuM sauMdarya, thai uThe che. temanA darzanamAtrathI badhAM duHkho lAvaNyamaya rUpa, caMdrathI caDhiyAtI kAMti ane dUra thAya che ane Atmika AnaMda vyApI jAya che. sUrya jevuM teja joine te deva to Abho ja banI gayo. teNe manomana vicAryuM : zAMtinAtha bhagavAna AvA kAmahela, cakalata ane torthaMkara e traNeya padathone pAsa thai are ! tauthaMkarajeya Takkara bhe tevuM AnuM rUpa jagatanA amulya rUpa ane sauMdaryanA dhAra8 ane sauMdarya che. indu mahArAje kahyuM hatuM tevuM ja bajaze." A rUpa che, ethI vizeSa che, paNa ochuM nathI." AgAmI tIrthaMkara zAMtinAthanA aciMtya rUpa cakravartInA rUpathI dimUDha banI gayelo deva ane sauMdaryanI vAta sAMbhaLI devo harSa pAmyA. ekadama avAku banIne sanatkumAranAM sauMdaryanuM te samaye eka deve jIjJAsAthI pUchayuM ke, pAna karato ja rahyo. tyArapachI bahu pulakitA vartamAnakALamAM AvuM rUpa ane sauMdarya dharAvanAra ane prabhAvita thayelA deve cakravartInI laLI koi che ? evo prazna pUchAtAM indra mahArAjAe laLIne stuti karatAM kahyuM : javAba Apyo : "are! je tamArA zarIramAM vRddhAvasthA, roga, "zAMtinAthanA purogAmI ca8thatI kheDa ke maraNa na hota to tame tamArA rUpa ane sauMdarya sanatakumAra hAla bharatakSetramAM hiMcarI rahyA che. tothaMkaranA rUpa ane sauMdaryane jItanArA cho." teo cakavartI hovA chatAM temanuM rUpa ane sauMdarya stuti karIne deva to potAnA sthAne cAlyo gayo tauryakaratulya che temanA rUpano joTo jaDavo jagatamAM paNa A bAju devanA kathanathI sanakumAra muzkela che. temanA sauryanuM pAna karanAra dhanca bane pratibodha pAmyA ane UMDA vicAramAM DUbI gayA. azucibhAvanA bhAvatAM teo ciMtavavA saudharma indra pAsethI cakravartI sanakumAranA rUpa lAgyA : ane sauMdaryanI bharapUra prazaMSA sAMbhaLI te devane "are ! atyAre suMdara dekhAtA zarIramAM te sAkSAt nihALavAnI icchA thai. indra vRddhAvasthA AbhayAna ja che. ane tyAre te ekadama mahArAjanI AjJA laine teo sanakumAranI bihAmaNuM ane virasa bana janArUM che. rAjasabhAnA dvAre AvIne UbhA rahyA. dvArapALA jaya che. " 118 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ are ! atyAre strastha dekhAtuM zarIra aMtaramAM aneka rogonuM nivAsasthAna che. temAMthI koi paNa roga kyAreka to yamAM bhAvanAno ja che, are ! atyAre jiSayonAM bhoga ane upabhogathI harSa mAnanAro khA he kyAreka roganA ha paoNDA ane bheThanAthI kheTha paNa pAmanAro che. are! jeno janma che. tenuM maraNa paNa che. zuM mAre paNa khA DenA viyogarUpa maraNa pAmajANuM che ? mahArAjA sanatakumAra have munirAja sanatakumAra thayA che. ratnonA mahelamAM vasanArA have vanajaMgalamAM vase che. daivI vastrAbhUSaNo paheranArA have dizArUpI aMbaranA oDhanArA thayA che. suvarNa siMhAsanamAM birAjanArA have padmAsanamAM dhyAna dharanArA che. sejapataMgamAM poDhanArA have jamIna para zayana kare che. varasanA 360 divasanA judA-judA 360 rasoiyAo jenA eka divasanA bhojana mATe eka varasa agAuthI taiyArI karatA hatA. jenA bhojanano eka koLiyo cakravartInuM samasta sainya paNa pacAvI na zake tevo samRddha AhAra karanArA have upavAsI hoya che. kadAcit AhAra grahaNa kare topaNa te dAtArathI maLela eka ja vAra UbhA UbhA grahaNa kare che. cAra dizAono vijaya karanArA hovAthI jeo caturanta rAjacakrI manAtA are ! mArA traNa lAkha varSanA AyuSyamAM hatA te have cAra gationo aMta karanArA thayA hovAthI caturanta dharmacakrI banyA che. caturaMgI nevuM hajAra varSa to Amane Ama pasAra thaI gayA. ane mAre mArA AtmAnI sAdhanA kakhAmI to bAkI ja rahI gai. kaTAya ijhDa mahArAjAe maLe pratibodhavA mATe ja A Tebe mokalyo che. huM atyAre ja guru pAse prA aMgIkAra karI. are ! durjana bhAbhI zarIra khAtmAno zatru ja che, sucimaya zarIra kai rIte adbhuta ane AzcaryakArI kahenAya mAre have A sarIrano ? moha ke lagna rAkhatuM pALaze ke, mane je A puNyodayanA pratApe uttama saMhanana ane uttama saMsthAnabhALuM zarIra pApta thayuM che teno upayoga yakartAnA bokhopabhogamAM karavAne badale saMyamanA sAghana De zuddhAtmAnI sAdhanA sAdhanA mATe kappAno che, zarIramAM koi roga ke vRddhAjasthA mALe te pahelAM ja A zarIranA sAdhana jaDe azarIrI dazA pAsa karajAnuM kArya Aje ja zarU karI dekhADyuM che. dharmanA kAryamAM koi hAla rAkhavAnA na hoya. upara mujaba azucibhAvanA bhAvatAM sanatkumAra saMyama levA mATe udyata thayA. sanatkumAranI saMyamanI vAta sAMbhaLI cArebAju khaLabhaLATa vyApI gayo. cha khaMDanuM Adhipatya, nava nidhAna, cauda ratno, channu hajAra rANIo vagere sarveno tyAga karI sanatakumAre guru pAse jinadIkSA aMgIkAra karI. 6-arcanAnA sainyanA nAyaka have mokSamArganI cAra prakAranI ArAdhanAnA nAyaka banyA che. cha khaMDanA sAmrAjayanA dhAraka have muninA cha AvazyakanA dhAraka thayA che. navanidhine tyajIne teo have nava sAyikalabdhine meLavavA pravRtta thayA che. cakravartIpaNAnA cauda ratnothI rahita thaine teo 119
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ have saMsAranA cauda guNasthAnothI rahita evI ja maTI jaze. mATe mane teno upacAra karavAnAM mokSadazA prApta karavA AgaLa vadhyA che. 96. AjJA Apo." hajAra rANIone choDIne teoe have munirAja sanatakumAre kahyuM : zivaramaNIne varavA mATenI jAna joDI che. AvA sanakumAranA zarIranI zobhA cakavartIpaNAmAM. | "he deva ! A azucimaya zarIra rogonuM ja hatI tenA karatAMya munipaNAmAM vadhI gai che. raheThANa che. rogamUrti zarIranA aneka rogo paikI rAgamAM je zobhA hoya tenA karatAM vItarAgatAmAM koIne koI roga udayamAM Ave ja che. to tuM kayA te vadhAre ja hoya. munirAja sanatkumAre saghaLAM kayA rogano upacAra karIza? mAre to A bhayano upasarga jItI lIdhA che. saghaLAM pariSaha sahI roga maTADayo che teno koi upacAra karI zakato lIdhA che. ghora tapazcaryA ane AtmadhyAnanI hoya to kara. zarIranA rogane maTADavAnuM mAruM ugratAnA pratApe temane aneka prakAranI Rddhio koI prayojana karyAM. zarIra roga to A thekarthI pragaTI che. temAM phelauSadhi nAmanI Rddhi mukhya paNa maTI zake che." che. A RddhinA kAraNe temanA moDhAnI lALa. ema kahIne munirAja potAnuM ja thuMka zarIra para ke thuMkano sparza thatAM ja koi paNa roga turata ja lagADe che ane tarata ja temano roga nAbuda thaI maTI jAya. temanI kAyA kaMcanavarNI thai jAya che. agAunuM svarUpasthita sanatkumAra munirAja aneka rUpa ane sauMdarya pharI nikharI uThe che. munirAjanI prakAranA saMcita karmono nAza karIne mokSamArgamAM roga maTADavAnI RddhithI acaMbo pAmI gayelA AgaLa vadhI rahyA che. topaNa pUrvanA koi deva kahe che : nikAcita karmanA udaye teo koDhanA rogano he gurudeva ! ApanA zarIrano roga bhoga bane che. tethI zarIramAMthI lohI ane paru maTADavAnAM bAliza ceSTA karaDyA badala mArA vahe che ane bhayaMkara durgadha phelAya che. anupama aparAdha mArU karo. tamane zarIra sAthenuM koi pa ane sauMdarya dharAvanArA munirAja sanatakumAra prayojana ke lakSa jatho. rogiSTa zarIranAM bhayaMkara koDhanA roganA kAraNe bibhatsa ane paNa tame rAtrayarUpoM ssAyaNatha bhavanA rogane bihAmaNA bhAse che. maTADavA mATe pravRtta hatA. Apa zaoNdhra ja bharyanA A samaye pharIthI te ja deva bhakitabhAvathI rogane maTADo ane mane paNa teno upAya batAvo sanakumAra pAse Ave che ane kahe che : evI prArthanA che." he prabhu ! huM tamAro bhakata deva chuM, agAu devanI jijJAsA jANI munirAje kahyuM : mArA vacanothI vairAgya pAmIne Ape munakazA "he bhavya ! azucibhAthanA ja bhayarogane aMgaoN8Ara karela che. mArI pAse evo daivI auSadhei maTADavAnI Sadhi che. bahArathI suMdara jaNAtuM che ke jenAthI ApanA zarIrano koDhano roga turata zarIra aMdarathI hADa-mAMsa-lohI jethI jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAtuothI banela che. tenA jathe kAromAMtho tsa ! azucibhAbhanA thaDe ca8tharTInA durgadhamaya maLa vahetuM rahe che. jagatamAM je koI rAjarogamAMthI chUTakAro meLavI muniThazA grahaNa mahAna kheTha, glAni, jugupsA ke dhRNA dharAvato karAvavAmAM tArI stuti nimitta banI hatI. cIja hoya to te A zarIra ja che. tethI te mahAna Aje pharI azucibhAvanA thaDe bhayarogane azuci che. maTADavAnuM nimitta paNa tuM banI rahyo che. tethI jagatamAM jema azuciheya che tema zaruM paNa cheya tuM mAro zubheccha8 ane upakArI cho. tuM paNa che. je akhaMDa, abheda, ekarUpa ane zaddha koya tene majakhyapazu pAsa karI azucibhAthanA bhAbhIne saMyamadazA aMgakAra karIne bhabharogane zavra zuci kahe che. potAno trikALI dhruva maTADaze evI mArI zubhAziSa che." zuddhAbhasvabhAva Avyo hovAthI zuci che. Ama kahetA ja munirAja sanatkumAra manuSyanuM zarIra mahAna azuci hovA chatAM tenA thaDe tenI aMdara rahela potAnA parama zuci zarIranI azuci ane AtmAnI zuci darzAvatI zuddhAtmasvabhAvane oLakhANa karI azucibhAvanA bhAvamAM potAnA AtmahitanuM sAdhana karI zakAya che. AtmahitanA zuddhAtmasvarUpamAM saMpUrNa samAya gayA ane apratima Atmika puruSArtha vaDe kSapakazreNInuM pAramArthika paMthamAM AgaLa thadhavA mATe saMyamanA ArohaNa karIne keLavajJAna pAmyA. sanakumAra AvazyakatA hoya che. AthI saMyamaThazA mAtra kevaLI siddhavarakUTamAMthI mokSa pAmyA. maju pyadehamAM ja saMbhave che. tethI tenI mahattA mAnavAmAM Avyo che. AthI mahattA dharAvanAro azucibhAvanA vaDe bhavarogane maTADanAra manuSyaTheha maLavo muzkela hovAthI tene durlabha sanakumArane zat zat praNAma ! paNa mAnavAmAM Avyo che. durlabha manuSyadehano sadupayoga AtmahitanA sAdhana mATe karavAmAM (A kathA AcAryazrI guNabhaTraracita udArapurANa : satra 6, zloka 104 Ave to tenI sArthakatA che. thI 930 nA AdhAre che. anya zAstro atusAra satakumAra mokSane badale svargamAM gayA che tevo ullekha paNa jovA maLe che.) ( aMrbhagraMtho ) 1, bArasAveyAnuprekSA : gAthA 43 thI 46 2, svAmikAtikiyAnuprekSA : gAthA 83 thI 87 ane tenI TIkA; . 3. bhagavatI ArAghanA : gAthA 1806 thI 1813 ane tenI TIkA; * 4. jJAnarNava : sargara : loka 107 thI 119; 5. mUlAcAra : uttarAI : gAthA rara thI 728; * 6. tatvArthasAra : adhyAya 6 : gAthA 36, 7, samaNa sud: 30 anuprekSAsUtra : gAthA para0; * 8. sarvArthasiddhi : 9/7/416; 9. padmanaMdI paMcaviMzati : adhyAya : 6, bloka 50; * 10, canagAra gharmAmRta : adhyAya 6, gAthA 68, 69 ane tenI TIkA; * 11. bRhadravyasaMgraha : gAthA 35 nI TIkA; * 1ra. jai.si.kora: bhAga-1 : anuprekSA : 1 6, pAnuM-93; 4/6, pAnuM -79 saMvarAbhAvanAnI kathA : bhavaroganI davA * uttarapurANa : sarga 61, bloka 104 thI 130. 6-azucibhAvanA 11
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ " hetulakSI prasno yogya vikalpa pasaMda karI bAjunAM|| corasamAM darzAvo. 04. zarIranAM rUMvADe-rUMvADe keTalA roga hoya che? os.[ ] 01. zuci eTale zuM? A:: ekeya naDe B:: poNA be A:: nirbheLa B:: akhaMDa C:: patra D:: paramAtmA ne C:: 5, 6 8, 99,500 D:: asaMkhya 02, saMsAracakratI dharI koNa che? 07. kALa apekSAe keTalA kALamAM manuSyano ekAda 07.[ ] A:: strI pratyanuM lakSa B:: parastrIgamana bhava prApta thAya che? C:: potAnI patana D:: koi paNa strI A:: aMtarmuhartamAM B:: asaMkhyAta jhalpajhALamAM 03. zucitA mATe kayA tIrthamAM snAna karavuM? C:: be hajAra sAgaramAM D:: kAMI jhahevAya nahe A:: gaMgA nadI B:: yujhara sarovara 08. manuSyajIvananI sArthakatA zemAM che? 08. [ ] C:: triveNI saMgama D:: potAno zuddhAtmA A:: paisAnI prAptimAM B:: viSayanA bhogavaTAmAM 04. azuci kaI rIte thAya? C:: samAjanI sevAmAM D:: AtmAnA hitamAM A:: svala B:: paralakSe 09, azucibhAvanAnI ciMtavana prakyAtAdrasthAne 09. [ ] C:: anAmatAthI D:: asvacchatAthI o5. zarIrathI zuM maLe che? A:: zarIra B:: AtmA A:: putra ane putrI B:: doSa ane du:kha C:: saMyogo D:: saMyogIbhAvo C:: sukha ane zAMta D:: zobhA ane suMdaratA 10. saMsAranuM mULa kAraNa zuM che? 10.[] A:: strI B:: alpajJatA C:: moha D:: zarIra zuM che? ++ ++ saiddhAMtika prazno nIcenA praznonA eka ke be vAkayamAM javAba Apo. nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 01. azucibhAvanAmAM azuci zuM che? 01. azucibhAvanAnI vyAkhyA ane tenI samajUtI Apo. 02. samagra zarIramAM keTalA rogo sattAmAM hoya che? 02. azucibhAvanAmAM azucinI vicAraNAnuM AdhArabiMdu 03. manuSyano bhava zenA abhAva mATe hoya che? | zuM che? zA mATe ? 04. anya gratanA keTalAM bhavo pachI manuSyano eka 03. zarIranuM azucipaNuM kai rIte che? bhava maLe che? 04. azucibhAvanAmAM strInA zarIranA azupaNAne 0pa. manuSyadehanI nirarthakatA kaI rIte che? zA mATe bhArapUrvaka ciMtavavAmAM Ave che? 01. zarIra pratyeno moha maTADavA zuM karavuM joIe? 05. zA mATe zarIranI zucitA snAtathI nathI? 07. azucabhAvanAnI ciMtavana prakriyAnuM kAraNa ke sAdhanA 06. zA mATe AtmAnI zucitA snAnathI nathI? zuM che? 07. zuci mATeno sAco upAya zuM che? 08. azucibhAvanAnI abhyAsathI zarIranI kaI bAbata 08. zarIra AtmAno zatru kaI rIte che? samajI zakAya che? 09. manuSyadehanI mahattA kaI rIte che? 09. saMsArI jIvane konA pratye moha hoya che? 10. manuSyadehanI durlabhatA kai rIte che? 10. zuddhatA ane azuddhatAnuM kAraNa zuM hoya che? 11. azucibhAvanAnI ciMtavana prakriyA samajAvo. 11. zA mATe saghaLAM saMyogo ane saMyogabhAvo azuca che12, azacabhAvanAnA sAdhana ke kAraNa viSe samajatI 12. zA mATe potAno trikALI dhuva AtmasvabhAva zuM che? Apo. 13. azucibhAvanAnA abhyAsanA be vizeSa phaLanI nAmA 13. azucibhAvanA kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? Apo. 14. azucabhAvanA kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAve 14. zuddhAtmAnI zucine kaI rIte jANI zakAya che? che? 15. zA mATe deha jarjarita hoya che? 15. acabhAvanA kaI rIte zarIra pratyano moha maTADe che? 10. azucibhAvanA kai rIte zuddhAtmasvabhAvanI zucine samajAve che? jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA AsavabhAvanA fret, fron, yoga, bAva: che Ama- raNa-muvAva | Asava AThoM karama ke heta; karama caturgati ke duHkha deta // (pArzvapurANA 7/100| manuSyati devagati bhagavA * rUparekhA ha === Ayu CNF harakagati 1. vyAkhyA ane samajUtI 2. AsavanA bheda ane tenuM svarUpa 1. jIvanA ane paudgalikakarmanA pariNAmanI apekSAe be bheda che 1.bhAvAsava ane dravyAsava 2. zubha ane azubhanI apekSAe AsavanA be bheda cheH 1. puNyAsava ane 2. pApAsava 3. AsavabhAvanI vividhatAnI apekSAe tenA cAra bheda cheH 1. mithyAtva 2, avirati 3, kaSAya ane 4. yoga 4. AsavabhAvanA uparokta cAra bhedanA peTAbhedanI apekSAe 2. kaSAyo upazAMta karAve 10. upasaMhAra tenA sattAvana bheda che: 5 mithyAtva + 12 avirati + 25 kaSAya + 15 yoga = 57 11. AsavabhAvanAnI kathA 3. navatattvo paikInA Asava ane bArabhAvanA mAMhenA mokSanI pAghaDI AsavamAM zo phera che 4. AsavabhAvanAnI jema baMdhabhAvanA zA mATe nahi ? 5. AsavabhAvanAnI ciMtavana prakriyA AvabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che? OM 7. 8. kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? 9. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 1. mithyAtvane maMda karAve
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryazrI amRtacaMdrakRta AtmakhyAtimAM AsavabhAvanA dvArA AvInI nivRttino upAya (mAsavabha#vanAnA abhyAsa sahitanA ciMtavana dvArA khAsava ane AtmAnuM svarUpa samajI Asava ane AtmAnuM bhedajJAna karavuM e ja mAsavonI nivRttino upAya che tema darzAvatA khAcArya zrI amRtacaMdra nIce mujaba kahe che. ) 1. vRkSa ane lAkhanI jema vadhya-ghAtaka svabhAvapaNuM hovAthI Asavo jIva sAthe baMdhAyelA che, paraMtu aviruddha svabhAvapaNAno abhAva hovAthI teo jIva ja nathI. (lAkhanA nimittathI pIpaLa Adi vRkSano nAza thAya che. A rIte lAkha ane vRkSano svabhAva ekabIjAthI viruddha che. mATe lAkha vRkSa sAthe mAtra baMghAyelI ja che, lAkha pote vRkSa nathI tevI rIte Avo ghAtaka che ane AtmA vadhya che. Ama vizva svabhAvo hovAthI ArAvo paute jIva nathI) 2, Asavo vAInA veganI jema vadhatA-ghaTatA hovAthI adhuva che, caitanyamAtra jIva ja dhuva che. 3, Arasavo zatadAhajavaranA AvezanI jema anukrame utpanna thatA hovAthI anitya che,vijJAnadhana jeno svabhAva che evo jIva ja nitya che, 4. jema kAmasevanamAM vIrya chUTI jAya te kSaNe ja dAruSNa kAmano saMskAra nAza pAmI jAya che, koithI rokI rAkhI zakAto nathI, tema karmodaya chUTI jAya te kSaNe ja Asavo nAza pAmI jAya che, rokI zakAtA nathI mATe teo azaraNa che ApoApa (potAthI ja) rakSita evo sahaja cizaktirUpa jIva ja zaraNasahita che. 5. Asavo sadAya AkuLa svabhAvavALA hovAthI duHkharUpa che, sadAya nirAkuLa svabhAvavALo jIva ja aduHkharUpa arthAt sukharUpa che. 6. Avo AgAmI kALamAM AkuLatAne utpanna karanArA evA pulapariNAmanA hetu hovAthI duHkhaphaLarUpa che, jIva ja samasta pukralapariNAmano ahetu hovAthI aduHkhaphaLa che. Ama AsavonuM ane jIvanuM bhedajJAna thatAMveMta ja jenAmAM karmavipAka zithila thaI gayo che evo te. AtmA, jaththAbaMdha vAdaLAMnI racanA jemAM khaMDita thaI gaI che evA dizAnA vistAranI jema amaryAda jeno vistAra che evA sahajapaNe vikAsa pAmatI cizakita vaDe jema jema vijJAnadhanasvabhAva thato jAya che tema AsavothI nivRtta thato jAya che, ane jema jema AsavothI nivRtta thato jace che tema tema vijJAnadhanaHsvabhAva thato jAya che. teTalo vijJAna dhanasvabhAva thAya che jeTalo samyak prakAre AsavothI nivarte che, ane teTalo AsavothI nivarse che jeTalo samyaka prakAre vijJAnadhanasvabhAva thAya che, A rIte jJAna (bhedajJAna)ne ane AsavonI nivRttine samakALapaNuM che. (mithyAtva TaLI gayA pachI potAnA trikALa dhruva zuddha svabhAvamAM jeTalI sthiratA vadhatI jAya che teTalo potAno AtmA vijJAnadhanasvabhAva thayo ema kahaivAya che) (samayasarA gAma janI nAmAvati TIkA)
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAtunA che. sAvalAvaLI Asrava eTale AvavuM te. jIvanA je pariNAmanA = kAraNe paikSikakarmanuM jIvanA pradezomAM AvavAna AsavanA bheda ane tenuM svarUpa che bane te rAgArdeivikArA pariNAmane Asrava kahe jIvanA pradezamAM paulikakarmanA AvavAnuM che. A AsavabhAvo atyaMta heca eTaleke choDavA kAraNa ke te karmanuM AvavuM te Asrava che. jevA che ane potAno nirAsavI zuddhAtmasvabhAva AsavanA judI judI apekSAe judA judA prakAranA parama upAdeya eTale ke prApta karavA jevo che te bheda hoya che. te A prakAredraDha prakAranI avAranavAra vicAraNA thayA karavI tene 1. jIvanA ane paugalikapharmanA pariNAmanI AsavabhAvanA kahe che. apekSAe be bheda che: 1. bhAvArAva ane ra. dravyAsava yena karma Asravati yadA AsravaNa mAtraM vA sa Asrava / / 2. zubha ane azubhanI apekSAe AsavanA be bheda artha : jenAthI karmo Ave che ane karmonuM AvavuM te che: 1. puNyAcava ane 2. pApArAva Asrava che. (tatvArtharAjavArtika : 1/4 9 26) 3. AsavabhAvanI vivighatAnI apekSAe tenA cAra Asavano artha "-AvavuM' thAya che. zarIrAdi bheda che: 1, mithyAtva ra, avirati 3. kaSAya 4. yoga saMyogonA lakSo thatAM jIvanA rAgAdi vikArI 4. ArAghabhAvanA uparokta cAra bhedanA peTamedanI saMyogIbhAvone kAraNe paudgalikapharmanuM jIvanA apekSAe tenA satAvana bheda che: pradezomAM AvavuM bane che te AzA che. ahIM pa mithyAtva+1ra avirati+ra5SAya+rUpa yoga = 57 jIvanA vikArIbhAva te bhAvAcava ane 1. jIvanA ane paugalika karmanA paugalikakarmanuM AvavuM te dravyAsava che. pariNAmanI apekSAe AsravanA A Asavo anitya, azaraNa, asAra, be bheda cheH asahAya, AtmasvabhAvathI bhinna, azuci, AkuLatA upajAvanArA, du:kharUpa ane bhaviSyamAM 1. mAvAsrava ane 2. dravyAnsava du:khaphaLa denAra che. tethI teo atyaMta heya caitanyasvarUpI jIva ane jaDatvarUpI che, eTale ke tyAgavA yogya che. ane tenI paulikarmanA pariNAmane paraspara nimittavirasA potAno nirAsavI zuddhAtmasvabhAva nitya, naimittika prakArano ghaniSTa saMbaMgha hoya che. zaraNabhUta, sArabhUta, sahAyarUpa, AtmasvabhAvathI. temAM paugaliphakarmanA kAraNe thatA jIvanA abhinna, zuci, nirAkuLatA upajAvanAro, sukharUpa pariNAmane bhAva ane jIvanA kAraNe thatA ane sukhanuM kAraNa che, tethI te parama upAdeya paugalikapharmanA pariNAmane dravya pUrvaga che. eTale ke grahaNa karavA yogya che. A lagADavAnI paddhati che. A kAraNe jIvanA Asavane mAvAcava ane paudgalizkarmanA Asavane prakAre AsavonA heyapaNAnuM ane vyArAva kahevAmAM Ave che. tethI jIvanA zuddhAtmasvabhAvanA upAdeyapaNAnuM ciMtavana thavuM pariNAma ane paugalikarmanA pariNAmanI te AsavabhAvanA che. apekSAe AsavanA be bheda che: 7. AtsavabhAvanA 125
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. bhAvAsaNa 2. dUdavAsava ( 1. puzayAnsava) ( 1. bhAvAnsava AsavabhAvanA zubhabhAva ke zubhaprakRtine puNyAsrava kahe che. pagalakarma-nokarsanA saMyoge jIvamAM thatA puNyAcava be prakAre che : 1. bhiAvapUNyAsaMgha ane rAgAdei civikArorUpa saMyogabhAva ke jenA kAraNe navIna oNrgeliphakarmanuM jIvanA pradezomAM 2. daitrapuccAsUvA AvavAnuM ane tene bhAvAsava kahe che. 1. bhAvapuNyAsrava : bhAvAtraMvanI maMdatAvALA jIvanA zubha pariNAmane bhAvapucAsrava kahe che. mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yogarUpa jIvanA pariNAmo bhAvAsava che. jIvanA dayA, dAna, pujA, bhakti, vrata, tapa, saMyamAdi bhAvAcavanA kAraNe jIvanA svabhAvano ghAta jevA zubhabhAvone bhAvapuNyAcava kahe che. thaI AkuLatA ane avaguNanI utpatti thAya 2. vyapuNyAsrava : bhAvapazyAmravanA nimitte che. vaLI Aja bhAvAsaMgha paudgalizkarmanA Asava- thatA dravyAmravanI zubhaprakRtinuM jIvanA pradezomAM baMghanuM kAraNa banI AgAmI du:khaphaLa denAruM che. AvavArUpa pariNAmane dravyapuNyAsrava kahe che. paugalikarmanA zAtApedanIya, zubhaAyu, 2. dravyAnnava zubhanAma ane umgotra jevA zubhakarmonuM jIvanA bhAvAsavanA kAraNe AkarSaNa pAmI pradezomAM AvavuM te dravyapuNyAsava che. padagalikakarmanuM jIvanA pradezomAM AvavAnuM bane nAnI gharmAtmAnA vItarAgabhAva sAthe saMbaMdhita tene dravyAsa kahe che. bhUmikA anusAranA puNyane vyavahArathI gharma kahevAto hovAthI tene zubha mAnavAmAM Ave - jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAranA paudgalikarmo che. pApanI apekSAe te prazaMsanIya hovAthI e dravyAsava che. jUnA jJAnAvaraNIyAdi tene prazasta paNa kahevAmAM Ave che. topaNa pauSmatirmonA udhyanA nimitte jIvano bhAvAsava A puNya paNa Asava ke baMghano ja bheda hoya che ane bhAvAsavanuM phaLa dravyArAva Ape che. | hovAthI te ya ja che. baMghananI apekSAe puNya 2. zubha ke azubhanI apekSAe paNa pApanI jema karmanA baMghananuM ja kAraNa hovAthI te pApa samAna ja deya che. puNyaAmravanA be bheda cheH pApathI bhinna vItarAgabhAva ja upAdeya che. 1.pacAsrava ane 2. pADAnsava ( 2. pApAsrava ] jIvanA rAgAdi vihArIbhAvo e bhAvAsava AsavabhAvanA azubhabhAva ke azubhaprakRtine che ane tenA nimitte jIvanA pradezomAM pravezatAM pApAsava kahe che. paudgalikarma e dravyAsava che. A bhAvAsava pApAcava be prakAre che: ke dvavyAsava nA zubha ke azubhanI apekSAe be bheda che : 1. bhAvapApAmragha ane 2. hRvapApAmrA - 1. pupacAsa ane 2. pApAsava 1. bhAvapApAsava : bhAvArDsavanI tIvratAvALA jIvanA azubha pariNAmane bhAvapApAsrava kahe che. 126 jJAnapUrvakanA vairAgyanI jJanI : bAra bhAvanA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA hiMsA, jUTha, corI, viSayavAsanA, mithyAtvanA kAraNe ja avirati Adi anya parigraha jevA azubhabhAvo te bhAvapApArAva che. AcavAbhAvo hoya che. tethI mithyAtva maTayA ra. davapApAsava : bhAvapApAmravanA nimitte thatA. vinA koIpaNa prakAre ArAghano abhAva thaI dravyAnnavanA azubhaprakRtinA jIvanA pradezomAM zakato nathI. saghaLAM saMsAra ane tenAM du:khonuM AvavArUpa pariNAmane dravyapuNyAsrava kahe che. | mULa kAraNa mithyAtva ja che. paulikarmanA ghAtikarmo, azAtApedanIya, 2. avirati ) azubhaAyu, azubhanAma ane nIcagotra jevA azu makarmonuM jIvanA pradezomAM AvavuM te asaMyama, avatAThe jIvanA pApabhAvone avarati kahe che. dravyapApAsava che. hiMsA, jUTha, corI, viSayavAsanA, parigraha 3. AzvavabhAvanI vivighatAnI jevA pApamAvono aviratimAM samAveza che. apekSAe tenA cAra bheda che? avirati e eka prakArano hiMsAdi kaSAyano ja bhAva che. tethI jema pramAne kaSAyamAM aMtargata 1. mithyAtva 2. avirati 3. karI zakAya che tema aviratine paNa kaSAyamAM kaSAya ane 4. yogA aMtargata karI zakAya che. topaNa vyavahAranayanI paudgalikakarmanA AvavAnA kAraNabhUta jIvanA apekSAe temAM kAraNa-kAryano bheda che. kaSAya vikArIbhAva ane pauSNalikarmanuM jIvanA pradezomAM e kAraNa che ane avirati e tenuM kArya che. tethI AvavuM te AsavabhiAva che. karmanA AsavaNanA AsavabhAvamAM aviratine alaga levAmAM Ave che. kAraNabhUta jIvanA vikArIbhAvo mithyAtva, 3. kadAca avirati, pramAda, kaSAya ane yoga e pAMca parAzraye thatA AtmAnI aMdaranA kaluSita prakAranA che. ahIM pramAdane kaSAyamAM aMtargata karavAthI AsavanA vivighatAnI apekSAe mukhya vikArIbhAvono kaSAya kahe che. cAra bheda thAya che : kaSAya kaSa+Aya 1. micAva, ra. avirati, ahIM phaSa eTale saMsAra ane Aya eTale 3. kaSAya ane 4. yod. lAbha ke prApti che. jenA kAraNe saMsAranI prApti thAya tevA saMsAranA kAraNabhUta pharmanuM AsravaNa ( 1. mithyAtva) karAvanAro bhAva te kaSAya che. prayojanabhUta vastunA svarUpa saMbaMthI jIvanA ( 4. yoga che viparita abhiniveza eTale ke mithyA mAnyatAne mana, vacana ke kAyA dvArA thatI pravRttinA kAraNe mithyAtva kahe che. AtmapradezonuM je parispaMdana ke kaMpana thAya che mithyAtva e mukhyatve jIvanA zraddhAnaguNanI tene yoga kahe che. vikArI dazA che. tethI te mithyAzraddhAna eTale yoganA kAraNe paudgalika phArmANavargaNA ke mithyAdarzana che. temAM mithyAdarzana uparAMta AkarSaNa pAmI jIvanA pradezomAM karmapaNe praveza mithyAjJAna - cAritrano paNa samAveza che. | 7. ArTsavabhAvanA 127
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAme che, tethI yogano ArAvamAM samAveza che. saMsArIjIvane AtmapradezonA panarUpa yoga niraMtara hoya che. tethI saMsArIjIvane niraMtara navIna paudgalikarmono Asava thayA kare che. ArAvano abhAva mithyAtva, avirati, kyAya ane yoga e kramAnusAra thAya che. yogano abhAva sauthI chelle caudamAguNa sthAne thAya che. caudamAguNa sthAne ayogIdazA ane siddhabhagavAnane azarIrIdazA hovAthI temane yogano AmAva che ane tethI khasavano paNa amApa che. 4.AsavabhAvanA uparokta cAra beThanA peTA medanI apekSAe tenA kula sattAvana bheda cheH pa mithyAtva + 12 avirati +25 kAya + 15 yoga = 57 karmonA AvavAnA kAraNabhUta jIvanA ane pudgalanA pariNAmane Azrava kahe che. mithyAtva, avirati, kyAya ne yoga e cAra prakAranA mukhya khAvo che. A cAranA vadhu peTA bheda karatAM micchAvanA 5, aviratinA para. kAyanA rapa ane yoganA 15 maLIne kula 57 prakAranA maMda thAya che. AsavanA anya prakAre thatA alaga prakAranA paNa bheda jovA maLe che, paNa A pa7 prakAranA me. vistRta ane pracalita hovAthI tenI carcA karIe chIe. A 57 prakAranA mida A pramANe che: mithyAtvanA......... 5 mida aviratinA.........1ra miMda kaSAyanA .......25 mida yoganA .........15 mida ...... 57 miMda ku la ... 128 mithyAtvanA be UTha tattvajJAna saMbaMdhI jIvanA viparIta apriyane miAva che che. miSNava e jIvanA znaguNa saMbaMdhI azuddha ke vikArI dazA che. jIvanuM mithyAtva mukhyatve be prakAranuM hoya che: 1. agRhita mithyAtva ane ra. zrRti mithyAtva 1. agRhita mithyAtva jIvane parApUrvathI ke anAdikALathI cAlI AvatI vastunA prayojanabhUta svarUpa saMbaMghI mithyA mAnyatAne agRhita mithyAtva kahe che. agRhita mithyAtva e anAdikALathI cAlyu AvatuM sAhajika ke kudaratI mithyAtva hovAthI tene nirAAja miyAva paNa kahevAya che. A agRhita mithyAtva aneka prakAre hoya che. paNa tenA mukhya pAMca prakAro A mujaba che%0ddha 1. paryAyaNi ra. parapadArthanuM kartRttva 3. puNyamAM upAdeyapaNuM 4. dehAdhimAM huMpaNuM 5, tattvanI apratipatti 1. paryAyaSTi potAnA AtmAne tenI pATatI paryAyapo pAmara jamAnavoaneAtrikALa TaktA zuddha svabhAvapaNa paramAtma na mAnavo tevI ekAMta mAnyatAne paryAyaSTi nAmanuM agRhita mithyAtva kahe che, ajJAnIne potAnA AtmAno anubhava ane pariya tenI palaTanI paryAyapaNe hoya che ane trikALa dhruva svamAvapaNe hoto nathI. vaLI tene AtmAnA anekAMtavapanI yathArtha oLakhANa nathI. tethI te potAnA AtmAne ekAMtasvarUpe paryAyapaNe ja mAne che. A prakAranI ekAMta mAnyatA te ja mithyAtva che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jmanI : bAra bhAvanA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. parapadArthanuM kartRtva huM paranA kAryo karI zaku chuM ke para mArA kAryo karI zake che e prakAranI mithyA mAnyatAne parapadArthanuM kartRtva nAmanuM agRhita mithyAtva kahe che. vastunA anekAMtasvarUpanA AdhAre pariNamato padArtha pote ja rtA hoya che ane tenA samaye samaye thatA pariNAma te ja tenuM kArya ke karma hoya che. tethI eka dravya koI bIjA dravyanuM 11-hAM kyAreya hotuM nathI. topaNa ajJAnI jIvane parapadArthanuM kartRtva nAmanuM agRhita mithyAtva pahelethI ja hoya che. parapadArthanA rtRtvanI mithyA mAnyatAnA kAraNe koNa konuM kAma kare che ke karI zake che ? tevo saMzaya tene kAyama mATe rahyA kare che. A prakAranI saMzayayukta mAnyatA te ja mithyAtva che. 3. puNyamAM upAdeyapaNuM puNya pote ja dharma che ke dharmanuM kAraNa che tema samajI puya tyAjaya hovA chatAM tene grAhya mAnavAnI viparIta mAnyatAne puNyamAM upAdeyapa nAmanuM agRhita mithyAtva kahe che. ajJAnI jIvane puNya ane puNyanA phaLamAM mIThAza varte che. vaLI jJAnI dharmAtmAnA puNyane vyavahArathI gharma kahevAmAM Avato hovAthI te puNyane ja dharma ke gharmanuM kAraNa mAne che. paNa vAtamAM vItarAgabhAva ja dharma che ane puNya koI dharma nathI. svabhAva samukhatAno puruSArtha ja dharmanuM kAraNa che paNa puNya koI dharmanuM kAraNa nathI. puNya paNa pApanI jema Asava-baMdhano ja prakAra hovAthI te heya ja che. topaNa ajJAnI chava puNyane deyane badale upAdeya mAnavAnI viparIta mAnyatA gharAvato hoya che. A prakAranI viparIta mAnyatA te ja mithyAtva che. 7. AsavabhAvanA 4. dehAdhimAM saMpaNuM dehAdi parasaMyogo ane rAgAdi saMyogIbhAvaoN potAI pRththaka hovA chatAM tene potApaNe mAnavAnI mithyA mAnyatArUpa ajJAnane dehAdimAM huMpaNuM nAmanuM agRhita mithyAtva kahe che. dehAdi gharasaMyogo ane tenA mo thatA rAgAdi saMyogIbhAvo potAnA zuddhAtmasvAbhAvathI bhinna che. topaNa ajJAnI jIva potAnA ajJAnanA kAraNe tene potApaNe mAne che. A prakAranI ajJAnarUpa mAnyatA te ja mithyAtva che. pa. tattvanI apratipatti kahe che. ajJAnIne A tattvanI sAcI prayojanabhUta vastunA svarUpane tattva samajaNa ke prApti hotI nathI. tenA kAraNe te dareka dharmamata prarUpita tattvane samAna mAnI dareka pratye samAnapaNe vinaya rAkhavAnuM mAne che. dareka dharmamata prarUpita to pratye eka sarakho vinaya rAkhavAnI mithyA mAnyatAne tattvanI apratipati nAmanuM agRhita mithyAtva kahe che. jaina darzana anusAra jIvAdi navatattvo che. A tatvanI yathArtha khoLakhANathI rAyarsananI prApti thAya che. ajJAnI jIvane tattvanI yathArtha oLakhANa hotI nathI. tene tattvanI pratipatti eTale ke tattvanI aprApti kahe che. tattvanI apratipattinA kAraNe ajJAnI jIva saghaLAM gharmamato prarUpita tattvone samAna gaNI tenA pratye rAmAna vinaya rAkhe che. dareka tattvo pratye samAna viyarUpa mithyA mAnyatA te ja mithyAtva che. 2. gRhita mithyAtva jIvanA anAdikALathI cAcA AvatAM adRSThita mithyAtvane maTADavAne badale kudevAdinA saMga tenuM vaghu daDhIkaraNa thavuM tene gRhita mithyAtva kahe che. 129
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhita mithyAtva e gharmanA nAme agharmanuM karI A saMzayane cAlu 2khAve che. tene sAMzarthika sevana che. anAdikALanA agrahita mithyAtvane | nAmanuM gRhiMta mithyAtva kahe che. TALavAne badale tene kudeva, kuguru ke kuzAstranA saMzAtmA vinazyatiA e sUtra anusAra saMzaya rAkhanAro nimite vadhu majabUta karavuM te gRhita mithyAtva che. jIva patana pAme che. tethI te kyAreya mArganI prApti karI A mithyAtva devAdinA kAraNe navuM grahaNa thayela zakato nathI. parapadArthanA kartutva nAmanA agrahita hovAthI tene bAhya prApta mithyAtva paNa kahe che. mithyAtvanA kAraNe koNa konuM kAryakare tevo saMzaya hoya sauprathama gRhita mithyAtva TaLe to ane ja che. kudevAdinA saMge parapadArthanA kartutvanuM vadhu poSaNa to ja tyAra pachI ahita mithyAtva TaLI. thAya che ane tethI saMzaya paNa vadhu majabUta bane che. zake che. AvI saMyukta mAnyatAnuM majabUta thavuM te sAMzayika agRhita mithyAtvanA pAMca prakAra kudevAdinA mithyAtva che. saMge vadhu poSaNa pAmatA thakA thatA gRhitA mithyAtvanA pAMca prakAra nIce mujaba che drA 3. viparIta mithyAtva 1. ekAMtika mithyAva/4. ajJAnika miyAdava puyamAM upAdeyapaNuM nAmanA agRhiMta mithyAtvanI vaiiparAMta mAnyatAnuM kudevArdinA 2. sAMzayika mithyAvi pa. vaiyika mizyAva nimitte vaghu poSaNa thavuM tene viparIta nAmanuM 3. viparIta mithyAgi | gRhiMta mithyAtva kahe che. 1. ekAMtijJa mitra - puNya paNa pApanI jema deya hovA chatA tene upAya mAnavAnI viparIta mAnyatA ajJAnI. paryAcadaSTi nAmanA agrahita mithyAtvanI ekAMta jIvane hoya ja che. ane kugurano upadeza paNa mAnyatAnuM kudevArdIinA saMge vadhu deDhakaraNa thavuM evo hoya che ke A kALe puNyamAM gharma ke tene ekAMtika nAmanuM gRhiMtamithyAtva kahe che. gharmanuM kAraNa hoya che. tethI puNyamAM jaina darzana sivAyanA anya darzano vastunA upAdhyapaNAnI viparIta mAnyatAnuM vadhu daDhIkaraNa svarUpane ekAMtapaNe mAne che. ajJAnI jIvane thAya che te viparIta mithyAtva che. AtmAnA anekAMtasvarUpanI oLakhANa hotI | 4. ajJAniza mithyAtva nathI. tethI te AtmAnA asalI svarUpane avagaNIne paralakSI paryAyane ja potAnuM svarUpa dehAdeMmAM huM paNuM nAmanA agrahiMta mithyAtvarUpa mAne che. kudevAdinA kAraNe A prakAranI ajJAnatAnuM kudevAEnA kAraNe vadhu majabUta thavuM paryAyadaSTinI ekAMta mAnyatAnuM vadhu daDhIkaraNa tene ajJAnika nAmanuM gRhaeNita mithyAtva kahe che. thAya che. AvI ekAMta mAnyatAnuM poSaNa thavuM te ekAMtika mithyAtva che. dedAdi parasaMyogo potAnAthI taddana bhinna che. topaNa ajJAnIne potAnA jJAnanA kAraNe 2. sAMzathas krizcAtrA dehAdimAM huMpaNuM bhAse che. ane kudeva-guruajJAnI jIvane anadekALathI parapadArthanuM kartutva zAstra AvA ajJAnanuM vadhu poSaNa karAve che. nAmanuM agRhiMta mithyAtva hoya che. tenA kAraNe dehAdimAM huMpaNArUpa ajJAnanuM vadhu poSaNa thavuM tene koNa konuM kAma karatuM haze tevo saMzaya rahyA te ajJAnika mithyAtva che. kare che. kudevArdei parapadArthanuM kartutvanuM samarthana 130 jJAnapUrvakanA vairAgyanI ksanI : bAra bhAvanA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa. vainayika mithyAtva tattvanI atipatti nAmanA agRhita mithyAtvanA kAraNe badhAM dharmamato ane tenA dvArA pita tattvomAM koI phera bhAsato nathI. tethI dareka dharmamato ane tenA prarUpaka devono vinaya karavAnI bhAvanA rahe che. 3devAdinA kAraNe Avo vinaya ka2vAnI bhAvanAne vaghu baLa maLe che. tene laiMyika nAmanuM gRhita mithyAtva kahe che. bhinna-bhinna gharmamatonI bhinnatAnuM kAraNa temanA dvArA prakRti tavanuM svarUpa hoya che. jaina darzana anusAra jIvAdi nava tattvo che. anya darzano tattvone anyapaNe mAne che. tattvanI apratipattine kAraNe badhAM dharmamato ane temanAM dvArA prarUpita tattvonI yathArtha oLakhANa hotI nathI. tethI dareka dharmamato ane temanAM dvArA prarUpita tattvomAM nAmano phera che. paNa Azaya eka ja che tevI mithyA mAnyatAnA kAraNe badhAM dharmamato ane temanAM dvArA prarUpita mApo samAna mAro che. tethI dareka dharmamano ane temanA prarUpaka deva pratye samAnapaNe vinaya rAkhavAno abhiprAya rahe che. AvA vinayanA abhiprAyanuM kuvArInA saMge vadhu dRDhIkaraNa thAya che te jainayika mithyAtva che. upara mujaba pAMca prakAranA gRhita mithyAtva sAthe saMbaMdhita pAMca prakAranA gRhita mithyAtva nIce mujaba darzAvI zakAya che. asagRhita mithyAtva..gRti mizrAva 1. paryAyapti................... 1. ekAMtika mithyAtva ra. parapadArthanuM kartRtva ra. sAMzayika mithyAtva 3. puNyamAM upAdeyapaNuM. 3. viparIta vikhyAtva 4. dehAdimAM huMpaNuM . 4. avika mithyAtva 5. tattvanI apratipati ..... 5. vainayika mithyAtva ******** avaritinA 12 UTha asaMyama, avata, hiMsA, jUTha, corI, viSayavAsanA, parigraha jevA pApabhAvone avirata kahe che. 7. AsavabhAvanA aviratinA mAvo aneka prakAranA hoya che. temAM cha kAya jIvonI rakSA mATeno upAya na karavo, pAMca iniyo ane mananA viSayanI Asakita dharAvavI jevA bAra prakAranA aviratinA mAvo mukhya che. je nIce mujaba darzAvI zakAya che; 1. pRthvIkAya 2. pANIkAya 3. anikAya 4. 5. 6. che. 8. 9. pAMca sthAvara ane chaThThuM trA maLI te cha kAya jIvonI vAyukAya rakSA mATeno yatnAcAra na vanaspatikAya dharAvavo. prasakAya pahiya rasane kriya dhANe taiya 10. cakSurindriya 11. kokendriya 12. mana pAM niyonA viSayanI ArAkita ane mananA saMge zvetA vikalponI nikuMirl kAsanA rapa bheda AtmAnA rAgAdi RSita mArgone kaSAya he che. kyAya e AtmAnA cAritraguNanI vikArI dazA eTale ke paracAritra che. paracAritranA kAraNe potAnA aMtaraMga zuddha svamApano ghAta thaI tenI pragaDhatA thatI nathI. aMtaraMga zudra svabhAvano ghAta karavAnI apekSAne eTale ke pAyanI zakti apekSAne tenA cAra bheda che. 1. anaMtAnubaMdhI ra. aprayAkhyAnAnAraNIya 3. pratyAkhyAnAvaraNIya 4. saMjavalana uparokata dareka prakAranA vAyavI vyakti ke pragaTatAnI apekSAne kaSAyanA mukhyatve cAra miMda che. 131
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. krogha 3. mAyA ra. mAna 4. lobha upara mujaba kaSAyanI cAra prakAranI zakita ane te darekanI cAra-cAra prakAranI vyakita maLIne kaSAyanA kula 484=16 prakAra thAya che.temAM 9 prakAranA nokaSAya umeratAM kaSAyanA kula ra5 prakAra nIce mujaba che. anaMtAnubaMghI phogha-mAna-mAyA-lobha . apratyAkhyAnAvaraNIya phogha-mAna-mAyA-lobha ............ pratyAkhyAnAvaraNIya phogha-mAna-mAyA-lobha ................ 4 saMjavalana phogha-mAna-mAyA-lobha ................ nava nokaSAya : 1. hAsya, ra. rati, 3. arati, 4. bhaya, 5. zoka, 6, jugupsA, jI.strIveda 8. puruSaveda, 9. napuMsakaveda. kula kaSAyanA prakAra 1. satya manoyo ra. sRSA manoyo. 3. satyasRSA manoyoal 4. asatyasRSA manoyo che anu bhaya manoyo 5. satya ghacAyo 6. sRSA vacanayAtrA 19. satyasRSA vacagayoal 8. asatyasRSA vacagayo che anu bhaya vacanayoga E. audArika kAyayoal 10. augharikamizra zAyayoal 11.vaijhiyika kAyayovA 12. vaikriyimizra kAyayoal 13. AhAra8 8Ayayodi 14. AhAramizra kAyayogA 15.8AmaNa kAyayoal yoganA 15 rmada mana-vacana-kAya dvArA thatuM AtmapradezonuM parispaMdana ke kaMpanane yoga kahe che. A yoganI pragatA paNa mana-vacana-kAya dvArA jaNAtI hovAthI yoganA mukhya traNa prakAra che. 1.manoyovA ra.vacanacoDyA ane 3.kAcayoal uparokata AsavanA pa7 prakAranA bhedane nIce mujaba darzAvI zakAya che. o5 mithyAtva 1. ekAMtika 2. sAMzayika 3. viparIta 4. ajJAnika 5. painayikA 12 avirati 6 phAya+5 pAMca Indriyo+ 1 mana-1ra 25 kaSAya anaMtAnubaMghIAdi 4 phoghAdi 4=16 +9 nokaSAya = ra5 uparokata traNa prakAranA yogamAM manoyoganA peTA bheda satya, mRSA, satyamRSA ane asatyamRSA ke anu bhaya e thAra che. te ja prakAre vacanayoganA paNa cAra peTA bheda che. A uparAMta kAyayoganA sAta bheda maLIne yoganA kula paMdara bheda nIce mujaba che. 10 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222222.Parade 15 yoga upAdeya che. A rIte Asavatatva deya che paraMtu 4 manoyoga + 4 vacanayoga + AcavabhAvanA upAdeya che. 7 phAyayoga=15 pa7 kula Asrava Asava uparAMta saMghara ane nirjarA paNa tattva tema ja bhAvanA e bannemAM samAveza pAme otvatAvo paikInAM Asava ane che. Asravatatva ane AcavabhAvanAnA uparokta bArabhAvanA mAMhenA AsavamAM taphAvatanA AghAre tattva ane bhAvanA vacceno saMkSipta taphAvata nIcenA koThA anusAra darzAvI zo phera che ? zakAya che. do | GitvanA vastanA prayojanAbhUta svarUpane darzAvanAra tatva 1. tajavae 1. bhiAvanA hoya che. Asrava paNa vastunuM prayojanAbhUta e svarUpa hovAthI jIvAdi navatatvomAM teno prayojana bhUita vastunuM pAramArthika ciMtavananI svarUpa che. bAbata che. samAveza che. Asava tatva e saMsAranuM kAraNa hovAthI heya che. topaNa jANItA Asava dvArA ra. koIpaNa tatvanuM ra. dareka bhAvanAnA ajANyA zuddhAtmasvabhAvane oLakhI zakAya che. prayojana jANItA ciMtavana nuM prayo ja na A zuddhAbhasvabhAvanI oLakhANanuM phaLa tattva dvArA ajANyA vastunA sAcA svarUpanI samyagdarzana che. zu ddhAbharagha bhiAvano samajaNa sahitano bArabhAvanA e eka prakAranI ciMtavananI oLakhavAnuM che. vairAgya che. bAbata che. bArabhAvanAmAM Asrava tatvanuM heyapaNuM 13. tatva nava prakAre che 3 bhAvanA bAra prakare ane zuddhAtmasvabhAvanuM upAdeyapaNuM ciMtavavAmAM Ave che. je samajaNapUrvakano vairAgya utpanna 4. nava tattvo paikI | 4. bAreya bhAvanA karAve che. jIva, ajIva e hoya; Amahita saM baM ghI Asava, baMdha, puSya, pAramArthika vicAraNA navatatvo ane bArabhAvanAnuM Asava eka pApa e ya tema ja hovAthI bAreyA ja hovA chatAM navatatvomAM te prayojanabUita saMvara, nirjarA, moDhA e bhAvanA upAdeya che. vastunA svarUpa tarIke che ane tenA dvArA |upAya tatva che. | dvAtmabhAvane oLakhavAnuM prayojana che. nAnA tatatatatatatatatatatatatA bAra bhAvanAmAM AsavanA deyapaNAnI ane AsavabhAvanAnI jema zuddhAtmasvabhAvanI upAdhyapaNAnI ciMtavana prakyiA che ane tenA dvArA vastunuM sAcuM svarUpa samajI baMdhabhAvanA zA mATe ihiM? saMsAra pratyenA vairAgyanuM prayojana che. navatattvo paikInuM Asava tattva e Asavanava tattvo paikInuM jIva, ajIva e zeya; bhAvanApaNe che tema baMghatattva e baMghabhAvanApaNe Asava, baMgha, puNya, pApa e heya: saMvara, nathI. tenuM kAraNa dravyAcava ane dravyakhaMghamAM nirjarA ane mokSa e upAya che. bAreya bhiAvanA ghera paDato hovA chatAM tenA kAraNabhUta bhAvAsaMgha Atmahita saMbaMdhI pAramArthika vicAraNA hovAthI ane bhAvabaMghamAM koI phera nathI. jIvanA je 7. ArTsavabhAvanA 133
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoganA pariNAma ane AtmAthI ekameka che. vaLI te sukharUpa. dravyAsavanuM kAraNa che te ja pradeza-prakRti ane sukhanuM kAraNa che. tethI te parama upAdeya rithati-anubhAga baMgharUpa dravyabaMghanuM paNa kAraNa che. A prakAranI vicAraNA te AsavabhAvanAnI che. dravyAsavanA kAraNabhUta ane dravyabaMghanA ciMtavana prakriyA che. te A rIteDha kAraNabhUta mithyAtvAdibhAvo eka ja hovA 01. anitya-nitya chatAM temAM pradeza-prakRti-sthiti-anu mAga rUpa baMghanI vivighatAnA kAraNapaNe sUmabheda hoya je kSaNika ane viMnAzI hoya te anitya ane che. tethI Asravatattva ane baMghatattva judA che. tenAthI viruddha zAzvata ane avinAzI hoya paNa bArabhAvanAmAM ciMtavananI apekSA hovAthI ane heyapaNe Asava ane baMgha samAna hovAthI, te nitya kahevAya che. judI baMghabhAvanA nathI. vaLI AsavabhAvanAnA Acavo AtmAnI aAddha vihArIdazA che. ciMtavanamAM baMghanuM heyapaNuM paNa AvI ja jAya teo aneka prakAranI bhinna-bhinna avasthArUpa che. e ja rIte puNya-pApano samAveza paNa che. Asavo vAInA veganI mAphaka vaghatAAsrava-baMghamAM thaI jato hovAthI puNya ke ghatA che. zItadAhajavaranA AveganI jema anukrame pApabhAvanA paNa judI hotI nathI. e ja utpanna thAya che. tethI teo kSaNika ane vinAzI rIte saMsArabhAvanAmAM mokSanuM upAdeyapaNuM AvI che. A kAraNe teo anitya che. tethI deya che. jatuM hovAthI mokSabhAvanA paNa judI hotI nathI. tenAthI viruddha zuddhAtmasvabhAva vijJAnaghana caitanyasvarUpI che. te trikALa dhruva, akhaMDa, Abheda ane ekarUpa che. tethI te zAzvata ane avinAzI A AsavabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. A kAraNa te nitya . tethI upAdeya che. bhAratanA - tatatatatatata-kama - - = = = = = = = jIvanA mithyAtva, rANAde vikArabhAvone ( 2. azaraNa-zaraNa Asava kahe che. AsavabhAvanAnI ciMtavana praSkriyAmAM AsavonuM heyapaNuM ane je nirAghAra ke arakSita hoya tene arArANa zuddhAtmasvabhAvanuM upAdeyapaNuM citavavAmAM ane sAghAra ke surakSita hoya tene zaraNa Ave che. kahevAya che. Asavo zuddhAtmasvabhAvane mUkIne parala@o thAya jIvanA rAgAdi saMyogIbhAvorUpa Asava ja che. tethI tene koI AghAra nathI. vaLI te jIvano saMsAra che. te ja karmabaMghananuM ane karmodaya anusAra hoya che. jema kAmasevanamAM aneka prakAranA du:khonuM kAraNa che. zarIrAdi vIrya chUTI jAya te kSaNe ja dANa kAmano sarakAra saMyogonI jema saMyogIbhAvarUpa Asrava paNa nAza pAmI jAya che, koIthI rokI rAkhI zakAto anitya, azaraNa, asAra, asahAya, azuci nathI. tema karmoSa chUTI jAya te kSaNe ja Asavo ane AtmAthI bhinna che. vaLI te du:kharUpa nAza pAmI jAya che, rokI rAkhI zakAto nathI. ane du:khanuM kAraNa che. tethI te atyaMta heya tethI teo arakSita che. A rIte Asavo nirAghAra che. tenAthI viraddhi potAno zuddhAtmasvabhAva ane arakSiAta che. tethI teo azaraNa che. azaraNa nitya, zaraNarUpa, sArabhUta, saMhAyarUpa, zuci hovAthI 6ya che. 134 jJAnapUrvakanA vairAgyanI ksanI : bAra bhAvanA
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenAthI viruddha potAno trikALa ghuva zAtma svabhAva e anaMtaguNonA nidAnarUpa zuddhAtmasvabhAva anya koInA AghAra vinA potAno akhaMDa, ekarUpa, dhruva svabhAva che. potAnA ja AghAre hovAthI sAghAra che. vaLI tene potAnuM koI paNa kArya karavA mATe anya te anAdi-anaMta svayaMrakSita hovAthI surakSita koInI AvazyakatA hotI nathI. tethI te svayaM che. A rIte zuddhAbhasvabhAva sAghAra ane pote ja potAno madadagAra, upakArI, sahAyaka surakSita hovAthI zaraNarUpa che. zaraNarUpa hovAthI ke sAthI che. tethI zuddhAtmasvabhAva sahAyabhUta upAdeya che. che. tethI te upAdeya che. ( 3. annAra-sArabhUta 5. bhinna-abhinna je niHsattva, nirarthaka ke tuccha hoya tene asAra potAthI viruddha. svabhAvavALo hoya te potAthI ane je sattavazAla, sArthaka ke samRddha hoya tene bhinna ane potAthI avaddha. svabhAvavALo hoya sArabhUta kahevAya che. te potAnI abhinna kahevAya che. Asavo AtmAnI AkuLatA upajAvanArI Asapo e potAnA zuddhAbhasvabhAvane azuddha avasthA che. tethI te ni:satva, nirarthaka mUkIne parasaMyoge thatA vibhAvo che. tethI ane tuccha che. tethI te asAra che. asAra te potAnA trikALa zuddha svabhAvathI vimadra hovAthI deya che. svabhAvavALA che. zuddhAtmasvabhAva potAno anaMtaguNothI sabhara | vRkSa upara lAkha nAmano eka roga thAya trikALa zuddha svabhAva che. tethI te satvazIla, che. A roga e vRkSanI potAnI ja avasthA sArthaka ane samRddha che. tethI te sArabhUta che. che. paNa A roganA kAraNe vRkSa nAza pAme sArabhUta hovAthI upAdeya che. che. A kAraNe vRkSa ane lAkho vadhya-ghAtakapaNuM che. lAkha ghAtaka che eTale ke haNanAra che 4. asahAya- sahAyata ane vRkSa vadhyuM che eTale ke lAkha dvArA haNAvA yogya che. lAkha dvArA pIpaLa jevA vRkSa nAza jene potAno koI madadagAra, upakArI, sahAyaka pAme che. tethI lAkhano svabhAva vRkSathI virasaddha ke sAtha na hoya tene asahAya ane je svayaM che. lAkha vRkSanI sAthe saMbaMdhita tenI ja pote potAno madadagAra, upakArI, sahAyaka ke avarathA hovA chatAM vRkSathI viruddha svabhAvapaNuM sAthI hoya tene sahAyabhUta kahevAya che. che. tethI lAkha e vRkSathI bhinna che. tema Asavo ghAtaka che ane Atma vadhyA che. AtmAno zuddha Avo sukha-du:kha, puNya-pApa jevI aneka svabhAva Asavo dvArA nAza pAme che. A prakAre avasthAo paNa hoya che. potAnA sukha-du:kha AsavonuM AtmAthI viruddha svabhAvapaNuM hovAthI. jevI koI paNa avasathAmAM te ekalo ja te AtmAthI bhinna che. tethI te deya che. hoya che ane teno koI madadagAra, upakArI, sahAyaka ke sAthI hotAM nathI. tethI Asavo potAno trikALa dhruva asaMyogI zuddhAtmasvabhAva asahAya che. tethI te deya che. potAthI aviruddha svabhAvavALo hovAthI potAthI abhinna che. tethI te upAdeya che. 7. AsavabhAvanA 135
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6. azuci-zuci ) 'du:kharUpa kRtinuM phaLa du:kha ane sukharUpa kRtinuM phaLa sukha' e eka samyak siddhAMta je azuddha hoya tene azuci ane zuddha che. Asavo pote ja du:kharUpa hovAthI ane tenA hoya tene zuci kahe che. kAraNe AgAmI du:khanuM kAraNa evA karmanuM baMghana hovAthI te dukhaphaLa denAra che. tethI te heya che. Avo AtmAnI azuddha avasthA che. jaLamAM potAno zuddhAtmasvabhAva pote ja sukharUpa utpanna thato zevALa te maLa che. tethI azuci che. ane tenA Azraye karmanI nirjarA hovAthI che. tema zevALanI mAphaka AtmAmAM utpanna te AgAmI zAsvata sukhaLa ApanAra che. tethI thatAM saMyogIbhAvarUpa Asavo paNa azuddha te upAdeya che. avasthArUpa hovAthI maLa che, mela che. tethI te azaci che, azaci hovAthI te deya che. upara mujaba AsavonuM deyapaNuM ane zuddhAtmasvabhAvanuM upAdeyapaNuM ciMtavavuM te AsavothI vira potAno akhaMDa, ekarUpa, | AsavabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. trikALa gha va AtmasvabhAva zuddha hovAthI upAdeya che. AsavabhAvanAnuM ( 7. duHkha - sukha sAdhana ke kAraNa R - : - : -:- : - : - - - --- - : : : : : - - - - - - - - -- -- -- - - -- - - -- - - - ka ka ka - jayAM AkuLatA hoya tyAM duHkha ane saMsArI jIva mithyAtva, avirati, kaSAya nirAkuLatA hoya tyAM sukha hoya che. ane yogarUpa AsavamAvothI sadAkALa gherAyelo Asavo potAnA zuddhAbhasvabhAvane mUkIne hoya che. te pote ja potAnA pariNAmonI. parasaMge thatI AtmAnI nirAdhAra avarathA hovAthI tapAsa karIne potAnA ja AsavabhAvone potAnI te atyaMta asthira che ane tethI te atyaMta AsavabhiAvanAnuM ciMtavana mATenuM sAdhana che kAraNa AkuLa che. AkuLatAnA kAraNe te du:kharUpa che. banAvI zake che. te A rIte zraddhA tethI te deya che. mithyAtva e AtmAnA saghaLAM doSo ane potAno trikALa ghugha zuddhasvabhAva anya du:khonuM sthAna che. aviratinA kAraNe viSayonI, koInA AghAra vinA pote ja potAnA AdhAre Asakita ane mananI asthiratA rahyA kare che. hovAthI sAghAra che.tethI te atyaMta sthira che. kaSAyanA kAraNe potAnA zuddha svabhAvano ghAta tethI te atyaMta nirAkuLa che. nirAkuLatAnA kAraNe te sukharUpa che tethI te upAdeya che. thaI AkuLatAnI utpatti thAya che. yoganA kAraNe AtmapradezonuM parispaMdana hoya che. A kAraNe ( 8. duHkhaphaLa - sujhaphaLa) mithyAtvAdi Asavo pratyakSapaNe heyarUpa samajAya che ane potAno nirAcava svabhAva ja karmanA baMghanuM kAraNa hoya te AgAmI upAdeyapaNe samajI zakAya che. duHkhaphaLa denAra ane karmanA abhAvanuM kAraNa hoya te AgAmI sukhaphaLa ApanAra AsavonuM anityapaNuM, azaraNapaNuM, kahevAya che. asArapaNuM, asahAyapaNuM, bhikSapaNuM, azucipaNuM, 136 jJAnapUrvakanA vairAgyanI ksanI : bAra bhAvanA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ du:kharUpapaNuM ane du:khaLapaNuM paNa samajI zakAya teva tevuM che. mithyAtyAdi AsavonA kAraNe A jagatamAM che kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? aneka prakAranI sAmAjIka, kauTuMbika, rAjakIya ane zarIrAdi saMyogone saMsAra kahevAya che. paNa vaizleika samasyAo jovA maLe che. samAjamAM je te vyavahArathI saMsAra che. nizcayathI rAgAdi kAMI burAIo, beImAnI, bhraSTAcAra, trAsavAda AsavabhAva ja AtmAno sAtho saMsAra che. vagere jovA maLe che tenuM kAraNa A mithyAtvAdi ja hoya che. tethI Asavo deya che. ane Asavone AsaghabhAvanAno abhyAsa ane tenuM ciMtavana aTakAvavA mATe AzrayabhUta potAno nirAsaMgha AsavanuM heyapaNuM darzAve che. AsavanuM heyapaNuM zuddhAtmasvabhAva upAdeya che. te saMsAranuM ja heyapaNuM che. AsavabhAvanAnA AghAre saMsAranuM heyapaNuM samajAtAM saMsAra pratye uparokata jevI bAbato ArAghabhAvanAnA udAsInatA ke upekSA Ave che, jene saMsAra ciMtavananuM sAghana ke kAraNa banI zake che. pratyeno vairAgya kahe che. A prakAre AsavabhAvanA vairAgyanuM kAraNa che. kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? A ke prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa tra: - ra ma ma ma ma ma -trana bIjI badhI bhAvanAnI jema ArAghAbhAvanAnAM AcavabhAvanAno abhyAsa AsavonuM heyapaNuM abhyAsanuM prayojana vastusvarUpanI sAcI samajaNa ane potAnA zuddhAbhasvabhAvanuM upAdeyapaNuM karAvI saMsAra pratye vairAgya karAvavAnuM che. AvA batAvI vastasva5nI yathArtha samajaNa karAve che. prayojanapUrvaka AsavabhAvanAnA abhyAsanuM vizeSa AsavabhAva jANIto che ane potAno trikALa phaLa A prakAre che draDhaDha zuddhAtmasvabhAva ajANyo che. AsavabhAvanAno 1. miyAdavane maMda karAve abhyiAsa jANItA savabhAva dvArA ajANyA 2. uSAyo upazAMta karAve zuddhAtmasvabhAvanI oLakhANa paNa karAve che. ( 1. mithyAtvane maMda karAvI AsavabhAva anitya, azaraNa, asAra, prayoja nabhUta vastunA svarUpa ane asahAya, azuci ane du:kha rUpa che. paNa temAM potAnA zuddhAtmasvabhAva saMbaMghI mithyA chUpAyelo potAno zuddhAtmasvabhAva nitya, zaraNa, mAnyatAne mithyAtva kahe che. sArabhUta, sahAyarUpa, zuci ane sukharUpa che. aneka AsavabhAvanAno abhyAsa A mithyAtvane prakAranA AsavamAvonI vacce anvayarUpa potAno maMda karAvanAro che. ekarUpa, akhaMDa, trikALa ghuva zuddhAtmasvabhAva rahelo hoya che. A rIte jANItA AAvabhAva potAnA zuddhAtmasvabhAvanI aNasamajaNa ane dvArA ajANyA zuddhAbhasvabhAvane samajI tenA saMbaMdhI mithyA mAnyatA te ja mithyAtva vastusvarUpanI sAcI samajaNa AsaghAbhAvanAnA che. saghaLAM AsravAbhAvomAM mithyAtva ja mULabhUta abhyiAsa dvArA thAya che. ane mukhya che. mithyAtvanA kAraNe ja avirati, 7. AsavabhAvanA 137
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAya ena yogarUpa anya AsavAbhAvo hoya kaSAyo zakti ane vyakti ema banne prakAre che. ArAghabhAvanAno abhyAsa mithyAtvAdi hoya che. anaMtAnubaMdhI Adi cAra prakAro kaSAyonI Avone heyapaNe samajAve che. Asavone heyapaNe aMtaraMga zakti che. A anaMtAnubaMdhI kaSAyanI samajavAthI mithyAtva avazya maMda paDe che. vyakti ke pragaTatA phoghAdi paNe hoya che. AsavabhAvanAno abhyAsa jANItA Asava AsavabhAvanAnA abhyAsathI mithyAtva maMda paDe che. mithyAtva maMda thatAM ja mithyAtva sAthe dvArA ajANyA zuddhAtmasvabhAvane paNa oLakhAve che. Asavo deya che ane aneka prakAranA saMbaMdhita anaMtAnubaMdhI kaSAya paNa maMda paDe AsavonI vacce anvayapaNe rahela potAno che. anaMtAnubaMdhI kaSAya maMda paDatAM tenI pragaTatA trikALa dhruva zuddhAtmasvabhAva parama upAdeya che. kroghAdi kaSAyorUpa je thAya che te paNa avazya Asavo anitya, azaraNa, asAra, asahAya, upazAMta thAya che A rIte AsavamAvanAno abhyAsa azuci, du:kharUpa ane du:khanuM ja kAraNa che. kroghAdi kaSAyone upazAMta karAvanAro che. tenAthI viruddha potAno zuddhAtmasvabhAva nitya, zaraNarUpa, sArabhUta, sahAyarUpa, zucimaya ane KupajhaMhA2 > sukhanuM ja kAraNa che. zuddhAtmasvarUpanI A AsavabhAvanAno abhyAsa ane tenuM ciMtavana prakAranI sAcI samajaNa ja mithyAtvane maMda karAvanArI che. tethI paNa AsavabhAvanAno A A rAgAdi AsavamAvone atyaMta heya ane potAnA abhyAsa mithyAtvane maMda karAvanAro che. zuddhAtmasvabhAvane parama upAdeya tarIke oLakhAve che. saMyogIbhAvarUpa Asavo ane potAno 2. kalA upazAMta karAve che asaMyogI zuddhAtmasvabhAva e banne vacceno taphAvata ane bhedane jANatA Asavo heyarUpa jenAthI saMsAranI prApti thAya tevA ane zuddhAtmasvabhAva upAdeyarUpa jaNAya che. kroza, mAna, mAyA, lobha jevA A prakAre Asavo ane AtmAnA bheda vaDe vikArIbhAvone kapAyo kahe che. tenuM heya-upAdeyapaNuM samajAtAM navIna Asavo AsavabhAvanAno abhyAsa kaSAyone upazAMta thatAM nathI. ane Asavone kAraNe thato navIna karAvanAro che. karmano baMgha paNa thato nathI. AcAryazrI kuMdakuMdanA zabdomAM draDha AsavabhAvanAno abhyAsa Asavane deyapaNe darzAvI AsavabhAvono abhAva karAvavA mATe (harigIta) hoya che. kaSAyo. paNa AsavabhAva ja che. A jIva jyAre AsavonuM tema nija AtmA taNuM mithyAtvarUpa Asrava maMda paDatA kaSAyapa Asrava jANe vizeSAMtara, tadA baMghana nahIM tene thatuM paNa avazya upazAMta thAya che. bhAvArtha : jayAre A jIva potAnA zuddhAtmasvabhAvane AmravothI bhinna jANe che. tyAre tene navIna karmano baMdha thato nathI. | (samayasAra : gAthA 71) jJAnapUrvakanA vairAgyanI ksanI : bAra bhAvanA
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ - azvinabhAvanAnI kathA mokSanI pAghaDI vasudeva-devakIno zrIkRSNa pachIno AThamo | somA sahitanI aneka kanyAo sAthe ane aMtima putra gajakumAra hato. te aneka gajakumAranA lagnanuM muhUrta nakkI thatAM prakAranA zubha lakSaNothI yukta, mahAvairAgI ane yAdavakuLamAM AnaMda vyApI gayo ane parAkramI hato. zrIkRSNane paNa potAno nAno dhAmadhUmathI lagna karavA mATe teo badhAM bhAi gajakumAra atyaMta priya hato. sukomaLa dvArikApurImAM AvI pahoMcyA. te samaye kAyA ane manohara rUpa dharAvatA gajakumAre neminAtha bhagavAna aneka sthaLoe vihAra karIne yauvananA UMbare paga mUkyo tyAre zrIkRSNa jAte giranAra parvata upara samavasaraNa sahita pasaMda karIne keTalIka uttamottama rAjakanyAo | birAjamAna thayAnA samAcAra AvatAM yAdavo sAthe gajakumArano vivAha sabaMdha nakkI karAvyo. sau prathama bhagavAnanA darzana karavA mATe nIkaLI te uparAMta somazarmA zeTha nAmanA brAhmaNanI paDyA. gajakumAra paNa neminAtha bhagavAnanA kSatriyANI strIthI utpanna somA nAmanI darzana mATe atyaMta romAMcita thai atyaMta suMdara kanyAnuM kaheNa paNa svIkAravAmAM harSollAsapUrvaka suvarNa rathapara savAra thaine AvyuM. AvI pahoMcyA. ane samavasaraNanI zrImaMDapa 7. AsavabhAvanA 139
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmimAM bhagavAnane traNa pradakSiNA dai ciMtavanamAM sarI paDyAM vinayapUrvaka manuSyanI sabhAmAM beThA. te samaye - "aho ! vivAha samaye ja vairAgya pAmanAra sarvajanahitakArI jinendra bhagavAnano mArA moTAbhAi (neminAtha bhagavAna) maje bhavAtApanAzaka divyadhvanino dharmopadeza paNa pratibodhavA mATe ja AsakabhAbhanAno upadeza zarU thayo. bhagavAnanI divyavANImAM rUmAla rahyA hoya tema jaNAya che. teo mane AsvabhAvanAnuM svarUpa samajAvavAmAM AvyuM saMsAramaNone badale zivasmaNI harAvavA mArA "saghaLAM saMsAranuM mULa kAraNa jIbhanA velAnA samaye ja padhAryA lAge che. saMsAmaNa mithyAtyA AsayabhAyo che. A Aso sAthe vivAha karaoNne stra pratyenA rAgAThi AtmAno azuddha avasthA hovAthI atyaMta AsaNabhAlomAM phasAi jai mAre mAro mahAmUlo azuci che. teo pogalakukarmanA Azraye thatAM manuSya avatAra eLe javA devo nathI. cetavyanA vikAra hovAthI yuddha svabhAvavALA saMsAramaNane badale zivaramaNone bharavA mATeno che. teo jIvanA jJAna-darzana-vIryAtmaka zuddha mAro avatAra che. tethaoN mAre zaoNgha ja Atmahita svabhAvano ghAta karI aAkuLatA upajAvanArA sAdhaoN levAnuM che." hovAthI vartamAnakALe duHkharUpa che ane navIna gajakumAre turata ja mAtapitA ane vaDIlonI karmabaMdhananA kAraNa hovAthI AgAmIkALe paNa anujJA meLavI neminAthaprabhunI samIpe du:khaphaLa ApanAra che. A rIte Asalo atyaMta jinadIkSA aMgIkAra karI. gajakumAranI sAthe azuci, thiruddha svabhAvavALA, du:kharUpa ane bIjA aneka lokoe paNa munidazA dhAraNa karI. du:khaphaLa denArA hovAthI atyaMta heya che. gajakumAranI sAthe vivAha mATe nakkI karAyelI. AsothI viruddha potAno zikALa dUtha somA sivAyanI prabhAvatI Adi kanyAoe zuddhAtmabhAla pama zuci, avikArI abiMddha paNa saMsArathI virakata thaine ArthikAdIkSA svabhAvavALo, sukharUpa, sukha phaLa ApanArA aMgIkAra karI. hovAthI parama upAdeya che. gajakumAra munie pratimAyoga dhAraNA karIne A prakAre AsalonuM heyapaNuM ane potAnA ugra tapazcaryA AdarI. rAtrinA samaye smazAnanI zuddhAtmasvabhAvanuM upAdeyapaNuM jANo parAzraye samIpe ekAMtavAsamAM AtmadhyAnamAM lIna thatAM Asakone choDI svAzraye thatI zuddhAtma gajakumAra muni pAse somAnA pitA somazarmA svabhAvanA upalaMbdha karavI e ja Asatha- zeTha AvI pahoMce che. gajakumArane jotAM ja dura bhAvanAno uddeza che." pariNAmI somazarmAno krodha prajavalI uThe che. vItarAgarasa jharatI neminAthaprabhunI | "are! A duSTa ja mArI dikarIne lona vagara divyavANImAM AsvabhAvanAnuM svarUpa sAMbhaLI rakhaDAvyo. muni ja thayuM hatuM to somAnI sAthe gajakumAranuM hRdaya vairAgyathI jhaNajhaNI uryuM. sagAi zA mATe karI ? sagAi pachI sasarA tarIke AsavabhAvanA bhAvatAM gajakumAra UMDA mAre Aje koi sarapAla ke bheTa tarIke pAghaDo to 140 jJAnapUrvakanA vairAgyanI ksanI : bAra bhAvanA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ paherAvavAnI ja hoya, to A jene lAyaka che evA saMsAramaNa bharAyata thakhate paherAvavAmAM smazAnanAM amranAM sagaDaoN bajAlaune ja pAgadha Avato kapaDAMnI pAghaDI to kAyama Takato nathI, tarIke paherAvuM." phATI jAya che. paNa A ziyamaNone bharAthanArI Ama vicArI te duSTa dhyAnastha gajakamAra mokSanI pAghaDI to phATatI nathI ane kAyama Take muninA mAthAmAM smazAnanI cIkaNI mATInI. che. A pAghaDI paherIne huM zibharamaNone bharavA pALa karI sagaDI jevuM banAvI temAM smazAnanA zAMgha ja prayANa karUM chuM." dhagadhagatA aMgArA mUkI, le A pAghaDI pahera! A prakAre AsavabhAvanA bhAvatAM munirAja tema kahIne muninuM mAthuM saLagAvyuM. gajakumAra potAnA zuddhAtmasvarUpamAM evA lInA gajakumAra muninuM mastaka agninI pracaMDa thai gayA ke temano upayoga pharI bahAramAM jvALAothI ekadama saLagI uThayuM. bahAramAM Avyo ja nahi. mahAparAkramI rAjakumAre agninA bhayaMkara bhaDakAonI vacce paNa bahAranA agninA bhaDakAnA nimitte aMdaramAM munirAja aMdaramAM parama zItaLatA svarUpa dhyAnarUpI ugra agni pragaTAvI karmono saMpUrNa zAMtarasamAM nimagna thai AsavabhAvanAnA UMDA kSaya karanArI kSapakazreNInuM ArohaNa karyuM. ciMtavanamAM utarI gayA ? bahAranA agninA bhaDakA vacce aMdaramAM parama zAMtarasamAM nimagna rahIne aMtarmuhUrtamAM ja "ahA ! A zarIra ane tenA lakSe thato kevaLajJAna ane mokSadazAnI prApti karI. A AsabhAya e mAruM svarUpa nathI. auithI ja prakAre teo neminAthaprabhunI samIpamAM aMtakRta saLagato evo trikALa krUtha zuddhAtmA eja mArUM kevaLI banI. mokSa pAmanArA banyA. tethI svarUpa che. A upasarga mAro kasoTIno kALa devoe temano kevaLajJAna ane mokSano che. aMsthataratAjanya AsavabhAvano paNa mahotsava eka sAthe ja manAvyo. abhAva karI virAsathI zuddhAtmasvarUpamAM saMpUrNa sthiratA sthApI siddhadazA pragaTa karavAno A AsavabhAvanAnI ArAdhanA vaDe mAthA upara amUlya ayasara mane sAMpaDyo che. sasarAe mUkAyelI saLagatI sagaDInI pAghaDIne mokSanI mane saLagatI sagaDauno nahi paNa mahAmUlI pAghaDAmAM palaTAvA mukti ramaNa pAghaDImAM palaTAvI mukti ramaNIne varanAra aMtatA mokSanI ja pAghaDI paharANI che, sasarA taraphathI kevaLI gajakumArane kATi koTi praNAma ! - saMdarbhagraMtho) - 1, bArasaaNaghekhA : gAthA 47 thI 50; * 2, svAmikArtikiyAnuprekSA : gAthA 8 thI 94; * 3. bhigavatI ArAghanA : gAthA 1814 thI 18ra7; 4. jJAnarNava : sara : bloka 1ra0 thI 1ra8; * 5. mUlAcAra : uttarArdha ; gAthA 7ra9 thI 736; * 6. tattvArthasAra : adhyAya 6 : gAthA 39; 0 7. tacvArtharAjavArtika : 9 / 7, 6 /07/; 6/7, 7/507/30; * 8. sarvArthasiddhi : 9/7/416, 417: 9. samaNasud: 30 anuprekSAsUtra : mAthA para; 0 10, padmanadIpathavirAti : adhyAya : 6, bloka 51; 11. anagAra gharmAmRta : gAthA 90, 71; 1ra. bRhadravyasaMgraha : gAthA 28, 31, 35 nI TIkA; * 13. samayasAra : gAthA 7ra, 164, 165 ane tenI TIkA; * 14. si.korA; bhAga-1 : anuprekSA : 1/7, pAnuM - 98; 4/7, pAnuM -9G; ArAdha: pAnuM 282, nayathakrabRhada: gAthA 15ra, 153. AsavabhAvanAnI kathA : mokSanI pAghaDI - harivaMzapurANa : sarga 60, 61. 7. AsavabhAvanA
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA dara- dara a .. ... hetulakSI prasno yogya vikalpa pasaMda karI bAjunAM [] corasamAM darzAvo. 5. dareka dharmamato ane temanA prarUpaka deva pratye samAtapaNe i.[ ] 01, AsavabhAvanAnA ciMtavanamAM upAdeya zuM che? vinaya rAkhavAno abhiprAya zuM kahevAya? A:: Ayara B:: saMvara c:: nirjarA D:: zuddhAtmasvabhAva A:: sarvadharmasamabhAya B:: amardaSTa :: mithyAtva D:: jamyatva 02, aviratanuM kAraNa zuM? | 07. nIce paikI upAdeya zuM che? A:: mithyAtva B:: sSAya C:: pramAda D:: yoga A:: AjhavabhAva 8:: ArajavatA C:: AvabhAvanA D:: koI karyuM. | 03, Asavano abhAva kone hoto nathI? 3.|| 08. Asavone potAthI bhinna kahevAnuM kAraNa zuM? A:: aurahaMta bhagavAna B:: ayogI kevaLI A:: viruddha svabhAva B:: azuddha avasthA 8.[ ] C:: zaupragatithI lokAcce jatA mukatAtmA D:: siddha bhagavAna c:: ane vinAzI 0:: ni:satva ane nirarthaka 04. agRhita mithyAtvane zuM kahI zakAtuM nathI? 4. | | 09. mithyAtva sAthe saMkhaMdhita kaSAya kayo che?, A:: anArdanI mithyA mAnyatA B:: tatvanI apratipatti A:: saMjavalana B:: anaMtAnubaMdhI 9. | | c:: dharmanA nAme adharmanuM sevana 0:: nisargaja mithyAtva c:: apratyAkhyAnavAraNIya 0:: pratyAkhyAnAvaraNIya o5. gRhita mithyAtvanuM kAraNa zuM? pa.|| 10. kayA prakArano bheda jANavAthI navIna karmano baMdha TaLe? A:: $jJAna-zraddha!na-AcaraNa B:: Dumana-vacana-kAyA A:: saMyoga ane saMyogIbhAva 8:: loka ane aloka 10.[ ] c:: phudeva-guru-zAstra D:: putra-putra-paMraMvAra c:: karma ane norma D:: AtmA ane aSava - saiddhAMtika praSna nIcenA praznonA eka ke be vAkayamAM javAba Apo. 27. kAyayoganA sAta bhe danA nAma Apo. 0 1, Asrava eTale zuM? 28. zA mATe Asrava tatva heya che ? 02, bhAvAsava eTale zuM ? 29, zA mATe Asrava bhAvanA upAde ya che ? 0 3. dravyAsava eTale ? 30. Asravo kaI rIte aMnatya che? 04. zA mATe Asravo heya che? 3 1, AsUvo kai rIte e zaraNa che? 05. zA mATe zuddhAtmasvabhAva upAdeya che? 3 2. Asravo kaI rIte asAra che? 01. AsaMvabhAvanA eTale zuM? 3 3, Asravo kaI rIte asahAya che? 07. jIvano kayo pariNAmo bhAvAsava kahevAya che? 34. A sUvo kaI rIte azuci che? 0 8. mudde gala nA kayA pariNAmo dravyAsava kahevAya che ? | 3 pa. Asravo kai rIte duHkharUpa che? 09. puNyasrava kone kahe che? 3. Asravo kaI rIte duH khaphaLa denAra che? 10, bhAvapuryAsrava kone kahe che ? nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 1 1. dravyayyAsUve kone kahe che? 0 1. AsravonA judI judI apekSAe judA judA prakAranA 1 2. mithyAtva kone kahe che? bhedanA mAtra nAma Apo. 1 3. avirata kone kahe che? 02. bhAvAnsavanI samajUtI Apo. 14. kaSAya kone kahe che? 03. dravyAsvanI samajUtI Apo. 1 5. yoga kone kahe che? 04. puNyAsava ane prAdhAnsavanI samajUtI Apo. 11. AsravatA pa7 bheda kaI rIte che? 05. agRhita mithyAtvanA mukhya prakAro ane darekana samajUtI Apo. 17. mithyAtvanA mukhya be bhedanA nAma Apo. 06. gRhita mithyAtvanA mukhya prakAro ane darekanI samajUtI Apo. 18. aMgRhita mithyAtva kone kahe che ? 07. navatAva paikInA Asrava ane bArabhAvanA mAMhenA 19. agRhiMta mithyAtvanA mukhya pAMca prakAranA nAma Apo. AsravamAM zo phera che ? tenI samajUtI Apo. 20, gRhita mithyAtva kone kahe che? 08. AsvabhAvanAnI jema baMdhabhAvanA zA mATe snahera 2 1. gRheta mithyAtvanA mukhya pAMca prakAranA nAma Apo. 09. AsravabhAvanAnI ciMtavana prakriyA samajAvo. 22. pAMceya prakAranA agrahita mithyAtva sAthe saMbaMdhita 10. AsravabhAvanAnuM ciMtavana mATenuM sAdhana ke kAraNa samajAvo. gRhita mithyAtvanA nAma Apo. 1 1 , AsavabhAvanA kaI rIte vastasvarUpanI samajaNa karAvanAra che? 2 3. aviratanA 12 bhe da kai rIte che? 1 2. AsravabhAvano kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? 24. kaSAyanA 2pa bheda kai rIte che? 1 3. AsvabhAvano kaI rIte mithyAtvane maMda karAve che? 2 pa. ma no yoganA cAra bhedanI nAma Apo. 14. AsvabhAvanA kaI rIte kaSAyo upazAMta karAve che? 21. vacanayoganA cAra bhedanA nAma Apo. nIcenAno taphAvata Apo. 01. tAva ane bhAvanA. 142 jJAnapUrvakanA vairAgyanI ksanI : bAra bhAvanA
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA - 2. - M14 Core 4 saMvarabhAvanA va) zraddhA nijAtmA kI ho citsvarupa jJAna, samabhAva kA varaNa ho saMvara yahI mahAna / hotAna jisa samaya meM karmoM kA Agamana, saMvara sukhada yahI zrI jinarAja ke bacana / / (bra,vasaMtakRta saMbabhAvanA) nA saMyara bhAyanA ka rUparekhA ja 1. vyAkhyA ane samajUtI 3. saMvarano mahimA 2. saMvaranA bheda ane tenuM svarUpa 1. saMvaratattva ane saMvarabhAvanAmAM zo phera ? 1, jIva ane pauSNalikakarmanA pariNAmanI 5. saMvarabhAvanAnI ciMtavana prakriyA apekSAe saMvara be prakAre che. 6. saMvarabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 1, bhAvasaMvara ane , DravyasaMvara 2, oLakhANa mATe karavAmAM AvatA kyananI 7, kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? apekSAe saMvaranA be bheda che. 8. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 1. nizcayasaMvara ane 2, vyavahArasaMvara 9, pracojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 3. vyavahArasaMvaranI vivighatAnI apekSAe tenA 1. mokSamArganuM svarUpa samajAve mukhyabheda che ane tenA peTAbheda sahitanAM kula 2, munidazAnI bhAvanA karAve satAvana bheda che. 10. upasaMhAra pa mahAvrata+pa samiti+3 gupti+ 11, saMvaramAvanAnI kathA : rara pariSaha + 1o dharma + 12 bhAvanA = 7 saMvaravIra suDozala
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvabhAvanIno mahimA darzAvatuM paM. bhUdharadAsanuM bhajana (rAgA mahAra) aba merai samakita sAvana Ayo ||ttek|| bIti kurIti mithyAmati grISma, pAvasa sahaja suhAyo / / 1 / / anubhava-dAmini damakana lAgI, surati ghaTA dhana chAyo / / 2 / / bolai vimala viveka papIhA, sumati suhAgini bhAyo / / 3 / / bhUla-dhUla kahiM bhUla na sUjhata, samarasa jala jhara lAyo / / 4 / / 'mUghara' to nivAsai garva vADhira, niga niravU ghara pAyo || 1 || bhAvArtha : aho ! saMvarabhAvanAnA pratApe pragaTelI saMvaradazAnA kAraNe have mArA jIvananI mithyAtvarUpI grISma Rtu vItI gai che, ane samakitarUpI suhAvanI pAvasa eTale ke varSA Rtu AvI pahoMcI che. saMvaradazAmAM AtmAnA atIndriya AnaMdanI ghanaghora chaTA chavAi gai che, ke jemAM svAnubhavarUpI vIjaLI camake che. Ava saMvaradazAne dekhIne vivekarUpI koyalanI dhvani mukharita thAya che, ke je sumatirUpa saubhAgyavatIne atyaMta priyakara che. saMvarabhAvanA ane tenA kAraNe pragaTatI saMvaradazAmAM samatArasarUpI jaLadhArAnI jhaDI varasavAne kAraNe bhUlarUpI eTale ke bhamarUpI dhULa have bhUlathI paNa kyAMya uDatI najaramAM AvatI nathI. paMDita bhUdharadAsa kahe che ke, A prakAre jeNe saMvarabhAvanA ane saMvaradazArUpI niracuM eTale ke na Tapake tevuM majabUta ghara prApta karI lIdhuM che, te have temAMthI bahAra kema nIkaLe ? eTale ke bilakula na nIkaLe. (bhUdhara bhajana saurabha: bhajana nAM, papa , pAnuM 8 )
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAtunA ( saMvaTalAvaLA saMvara eTale aTakavuM te. jIvanA vitarAga bhAva ane tenA kAraNe pAlikakarmonuM jIvanA saMvanA bheda ane tenuM svarUpa pradezomAM AvavAnuM aTakavuM te saMvara che. saMvaradazA jIvanA pradezomAM paugalikakarmane AvatAM ane tenA AzrayabhUta zuddhAtmasvabhAva upAdeya aTakAvanAro jIvano avikArI zuddha bhAva ane che. A prakAranI vAraMvAra vicAraNA thavI tene te pharmanuM AvavuM aTakavuM te saMvara che. saMva2bhAvanA kahe che. saMvaranA judI-judI apekSAe judA judA Asrava nirodha: sNvr| | bheda hoya che. te A prakAre draDha artha : Asavano nirodha te saMvara che. 1. jIva ane paudgalikakarmanA pariNAmanI (tattvArthasUtra : adhyAya 9, sUtra 2) apekSAe saMvara be prakAre che: saMghara eTale rokAI javuM, aTakI javuM te. 1. bhAvasaMvara ane 2. dravyasaMvara jIvanA avikArI zuddha vItarAgI bhAvanA kAraNe 2. oLakhANa mATe karavAmAM AvatA kyananI navIna pharmanA Asavano nirogha thAya che te apekSAe saMgharanA be bheda che : saMghara che. 1. nizcayasaMvara ane ra, vyavahArasaMvara jema nAvamAM paDeluM chidra burAI javAthI nAvamAM navIna pANI praveza pAmatuM nathI tema 3. vyavahAra saMvaranI vivighatAnI apekSAe AsavonA abhAvathI navIna karmonuM jIvanA saMgharanA mukhya che ane tenA peTA bheda pradezomAM AvavAnuM aTakI jAya che te saMvara sahitanA kula satAvana bheda che: che. mithyAtva, avirati, uSAya ane yoga 5 mahAvrata rUpa samiti +3 te Asava che ane teno abhAva thavAthI utpanna vAmi +rara pariSaha +1n dharma thatA samyakta, viSayavirakti, kaSAyanigraha ane +1ra bhAvanA 57 ku la yoganirogha te saMvara che. Asava deya che ane teno virodhI saMvara 1, jIva ane pauJhakakarmanA AMraNAmanuM upAdeya che. vItarAgabhAvarUpa saMgharanI utpatti apekSAe saMvaranA be prakAre chellU potAnA trikALI zuddhAtmasvabhAvanA Azraye thAya che. tethI pragaTatAnI 1. bhAvasaMvAra ane ra. apekSAe saMvaradazA upAdhya che ane dravyasaMvara AzrayanI apekSAe potAno jIva ane paugalikakarmane zuddhAtmasvabhAva upAdeya che. arasaparasa anukULa-anurUpapaNAno upara mujaba saMvaranuM svarUpa ane nimitta-naimittika prakArano saMbaMdha hoya tene prApta karavAnA upAyanuM vAraMvAra che. AvA saMbaMgha samaye jIvanA ciMtavana thavuM te saMvaramAvanA che. pariNAmane bhAva ane 8. saMsArabhAvanA 145
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ paudgalikakarmanA pariNAmane dravya kahevAnI paddhati nirogha pAme che, te dravyasaMvara che. bhAvasaMvaranA che. A kAraNe jIvanA zuddhopayogamaya kAraNe ja dravyasaMvara hoya che. dravyasaMvaranA kAraNe vItarAgabhAvarUpa saMvarane bhAvasaMvara ane tenA dravyabaMgha thato nathI. dravyabaMgha TaLatAM tenA nimitte thatA navIna paulikarmanA AvavAnA kAraNe thatAM saMsArano paNa abhAva thAya che. aTakAvavArUpa paulinkarmanA saMvarane drivyasaMvara kahevAmAM Ave che. tethI jIva ane 2. oLakhANa mATe karavAmAM AvatA sthAnanI paudgalikakarmanI apekSAe saMvara be prakAre chedraDha apekSAe saMvaranA be bheda cheTsa 1. bhAvasaMvara ane . dravyasaMvara 1. nizcayasaMvara ane 2. vyavahArasaMvara jIvano avikArI zuddhabhAva ane tenA nimitte 3. bhAvasaMva2 >> paulikakanuM AvavAnuM aTakavuM te saMvara jIvanA pradezamAM navIna paoNdagalikakarmanA che. temAM jIvanA pariNAma te bhAvasaMvara ane AvavAnA aTakAvavAnA kAraNabhUta jIvanA pudgalanAM pariNAma te dravyasaMghara che. zuddhopayogazya vItarAga pariNAmane bhAvasaMvara A saMvaranI oLakhANa mATe karavAmAM AvatA kahe che. kathana, vaktAno abhiprAya ke zrotAnI samajaNa te nAya che. A oLakhANa karAvavA mATe karavAmAM jIvanA zubhAzubha bhAvarUpa azuddhopayogathI AvatuM kathana sIdhI rItanuM hoya to tene vira vItarAgabhAvarUpa zuddhopayoganA pariNAma nizcayanaya ane bIjI jANItI bAbata dvArA te bhAvasaMvara che. jIvanA saMvara svarUpa trikALa ADakatarI rIte karavAmAM Ave to tene dhruva zuddhAtmasvabhAvanA Azraye zuddhopayogarUpa vyavahAranaya kahevAmAM Ave che. nizcayanayanI bhAvasaMvara utpanna thAya che. zuddhopayogarUpa paddhatithI saMgharanI oLakhANane nizcayasaMvara ane bhAvasaMvaranA kAraNe jIvanI zuddha svabhAva jevI vyavahAranayanI paddhatithI karavAmAM AvatI saMvarane vItarAgI avikArI zuddha avasthA hoya che. oLakhANane vyavahArasaMvAra kahe che. A rIte A bhAvasaMvara ja sAkSAt moDhAmArga ane moDhanuM nayapaddhatithI saMvaranuM kathana be prakAre che draDha kAraNa che. te ja Atmika atIndriya AnaMdano 1. nizcayasaMvara ane ra. vyavahArasaMvara AhalAda che. temAM ja AtmAnA anaMtaguNonI yathAsaMbhava AMzika zuddhatAnI pragaTatA che. tethI 3. nizcayasaMvara, pragaTa karavAnI apekSAe te upAdeya che. nizcayanayanI kathana paddhati anusAra sAthI rItanI - 2. dravyasaMva2 - oLakhANa mATe karavAmAM AvatA saMvaranA bhAvasaMvaranA nimitte jIvanA pradezomAM navIna kathananA prakArane nizcayasaMvara kahe che. paugalikapaoNgalika karmanuM AvavAnuM aTake tevA karmane jIvanA pradezamAM AvatA aTakAvanAra pulapariNAmane dravyasaMvara kahe che. jIvanA vItarAgabhAva ane tenA kAraNe karmonuM saMghara eTale Asavano nirogha, ArAghanA aTakavuM te nizcayasaMvara che. kAraNe jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAranA nizcayanaya tenA viSayane sIdhI rIte oLakhAve paulikakarmo jIvanA pradezomAM AvatA hatA. te ja karmo AcaranA viroghI saMvaranA kAraNe che. nizcayanaya anusAra jIvanA vItarAgI zuddhabhAva 146 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane tenA nimitte thatuM paulikakarmonuM jIvanA saMvarane tenI sAthe saMbaMdhita jANItA zubhabhAva pradezomAM AvavAnuM aTakavuM te nizcayasaMvara che. dvArA ADakatarI rIte oLakhAve che. vyavahAranaya nizcayanayanuM kathana sIghI ane sArI rIte tadvArA vItarAgabhAvarUpa niyAMvarane vAstavika thatuM hovAthI tenA koI prakAra hotA nathI. tethI oLakhavA mATe thoDA prayananI jarUra rahe che. nizcayarasaMvaranA paNa koI prakAra hotA nathI. tema paraMtu vyavahArasaMvarane ja nizcayasaMvara mAnI levAmAM chatAM saMvaranA jIvanA ane paudgalikakarmanA Ave to te ayathArtha ke abhUtArtha che. pariNAmanI apekSAe be prakAra che: bhAvasaMvara jIvanA vItarAgabhAvarUpa bhAvasaMvarane batAvavA ane dravyasaMvara. bhAvasaMvarane sIdhI rIte mATe tenI sAthe saMbaMdhita jANItA zubha bhAva oLakhAvanAra kathanane nizcayabhAvasaMvara ane vaDe ajANyA nizcayabhAvasaMvarane oLakhavA mATe dravyasaMvarane sIdhI rIte oLakhAvanAra kathanane karavAmAM AvatI kathananI paddhatine nizcayadravyasaMvara kahevAya che. jIvanA zuddhopayogarUpa vyavahArabhAvasaMvara kahe che. ane karmonA avikArI vItarAgIbhAva te nizcayabhAvasaMvara ane aTakavArUpa nizcayadravyasaMvarane tenI sAthe saMbaMdhita tenA nimitte paudgalikakarmonuM jIvanA pradezomAM jANItI bAbata dvArA tenI oLakhANa karAvavA AvavAnuM sarvathA ane saMpUrNapaNe aTakavuM te mATe karavAmAM AvatI kathananI paddhatine nizcayadravyasaMvara che. vyavahAradravyasaMvara kahe che. nizcayabhAvasaMvara ke nizcayadravyasaMghara vinA - 2. vyavahA2graMva, ke tenI sAthe saMbaMgha vinAnA zubha bhAvane vyavahAranayanI paddhati anusAra ADakatarI rIte vyavahArathI paNa bhAvasaMvara ke dravyasaMvara kahI karavAmAM AvatAM saMvaranI oLakhANa mATenA zakAtA nathI kathananA prakArane vyavahArasaMvara kahe che. vyavahAranayanuM kathana bIjI saMbaMdhita jANItI nizcayasaMvara sAthe saMbaMdhita jIvanA zubhopayoga bAbata dvArA ADakatarI rIte karavAmAM AvatuM pariNAma ane tenA kAraNe thatuM karmonuM zikapaNe hovAthI tenA aneka prakAra che. tethI vyavahArasaMvara aTakavuM te vyavahArasaMvara che. aneka prakAre che. vyavahAranaya nakkI karAyelA viSayane bIjI pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa gupti, jANItI bAbata dvArA AktarI rIte oLakhAve che. uttama DhAmAdi daza gharmo, bAvIsa prakAranA vyavahAranayanI paddhati anusAranI saMvaranI oLakhANa pariSaho ane anityAdi bAra prakAranI mATenA kathananI paddhatine vyavahArasaMghara kahe che. bhAvanAo jevA jANItA ane nizcayasaMvara sAthe nizcayathI jIvanA vItarAgIbhAva te bhAvasaMvara saMbaMdhita gunopayogane vyavahArathI bhAvasaMvara che. ane paugalikakarmanA AvavAnA kahevAmAM Ave che. aTakAvavArUpanA pariNAma te dravyasaMvara che. A vAstavamAM zubhopayoga pote saMvara nathI topaNa bhiAvasaMvara ke dravyasaMvara sIdhI rIte joI zakAto vItarAgabhAvarUpa nizcayasaMvara sAthe te saMbaMdhita nathI ke samajI zakAto nathI. tethI bIjI hovAthI A vItarAga saMvaranI pahelAM ke pachI jANItI bAbata dvArA tenI oLakhANa karAvavA thatA mahAvratAdi zubha bhAvone AropathI ke mATenI kathana paddhati te vyavahAranaya che. upacArathI saMghara kahevAmAM Ave che te vyavahAranaya nirdiSTa viSayabhita vItarAgI vyavahArasaMvara che. A zubhopayogarUpa vyavahArasaMvara 8. saMsArabhAvanA 147
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDe jIvanA zuddhopayogarUpa vItarAga bhAvasaMvarane oLakhavAmAM Ave to te vyavahAramAMvasaMvara che ane te ja zuopayogarUpa vyavahArasaMghara vaDe karmonA aTavArUpa nizcayadbhavyAMvane oLakhavAmAM Ave to te vyavahArazvAMghara che. 3. vyavahArasaMvaranI vividhatAnI apekSAe tenA mukhyabheda che ane tenA peTAbheda satinA kula satAvana bheda che. 1. pAMca mahAvrata, ra. pAMca samiti, 3. traNa gupti, 4. bAvIrA pariSa, 5, daza dharma ane 6. bAra bhAvanA maLIne kula satAvana miMda che. jIvana vItarAgI zuddhabhAva ane tenA nimitte paudgalikarmanuM jIvanA pradezomAM AvavAnuM aDadhuM te saMvara che. saMvaranI oLakhANa mATe karavAmAM AvatA kathananI apekSAne saMghara be prakAre nizcayasaMvara ane vyavahArasaMpara. che. nizcayasaMvara jIvanA vItarAgabhAva che. nizcayanaya tenA viSayanuM sIdhI rIte kathana karanAro hovAthI nizcayAMgharanA koI prakAra hovA nathI. paNa vyavahArasaMghara e vItarAgIbhAvarUpa nizcayasaMvara sAthe saMbaMdhita zubhabhAvarUpa che ane nizcayasaMvarane ADakatarI rIte batAvanArUM che. zubhabhAva e AtmAnI A avasthA che. ane azuddhatA aneka prakAre saMbhave che. vyavahAranaya koI jANItA zubhabhAva dvArA ajANyA pItarANIsaMvaranI oLakhANa ADakatarI rIte karAve che. tethI vyavahArasaMvara aneka prakAre saMbhave che. A saMgharadazAnI mukhyatA munidazAmAM hoya che. muninI bhUmikAnA zubhAvone mukhyatve cha prakAramAM darzAvI zakAya che ane tenA paTAbheda karatAM te satAvana prakAranA batAvI zakAya che. tethI i ane tenA peTAbhe meda nIce mujaba kahI vyavahArasaMvaranA mukhyameda maLIne kula sattAvana zakAya che. 148 1. mahAprata ra. samiti 3. gupti 4. gha 5. pariSaha 6. bhAvanA kula meda |||||||2 1. mahAvrata hiMsAdi pAponI nivRttine vrata kahe che. AjIvana AvA pAponI sarvathA ane saMpUrNa nivRttine mahAvata kahe che. hiMsAdI pAponI amuka aMze ane amuka prakAre nivRtti hoya tene avata kahe che. zrAvakane AvA prata hoya che. hiMsAthe pAponI sarvaprakAre sarvathA ane saMpUrNa nivRttine mahAprata he che. muninI bhUmikAmAM AvA mahAvrata hoya che. muninA mULaguNomAM teno samAveza che. nizcayathI potAnA svarUpamAM pahAI rahevArUpa vItarAgabhAva ja vA che. AvA vItarAgabhAvarUpa vApUrvaka munidazAmAM hiMsAdI pAMca pAponI sarvathA nivRttirUpa pAMca mahAvrata hoya che. ahiMsA, satya, acaurya, aparigraha ane brahmacarya e pAMca mahAvrata che. tattvArthasUtra adhyAya 9. sUtra-18) anusAra sattAvana prakAranA saMvaramAM pAMca prakAranA mahAvratone badale pAMca prakAranA cAritrano rasamAveza che. sAmAyika, ghedopasthApanA, parihAravizuddhi, sUkSmasAMparAya ane yathAkhyAta e pAMca prakAranA cAritra che. - 2. samiti daihaeNika kriyA vakhate jIvanI rakSA thAya te rIte catnapUrvakanI samyak prakAranI pravRtti karavI tene samiti kahe che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jmanI : bAra bhAvanA
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanI rakSA karAvatI sAyak prakAranI pravRttine samiti kahe che. munine AhAra, vihAra, miASA, vastuone levA mukyA ane maLamUtranA visarjana vakhate sUkSma jIvonI rakSA thAya te rItanI yatnapUrvanI pravRtti hoya che te pAya praznanI samiti che muninA mULaguNomAM teno samAveza che. nizcayathI potAnA zuddha svarUpamAM pariNatirUpa samyaka prakAranI pravRtti ja samiti che. je vItarAgamAparUpa che. AvA pItarAgAmava sAthe saMbaMdhita munidazAmAM pAMca prakAranI yatnapUrvakanI pravRtti hoya che. je zubharAgarUpa hoya che te vyavahArathI samiti che. je IryA samiti, bhASA samiti, eSaNA samiti, AdAnanikSepaNa samiti ane pratiSThApana samiti ne pAMca prakAre kahevAya che. mana, vacana ke kAyA dvArA thatI hiMsA sahitanI pravRttine aTakAvavI te gupti che. AvI pravRtithI potAnA zuddha svarUpanuM gopana eTale ke rakSA thAya che, muninA sva prakAranA mULaguNomAM traNa prakAranI guptino samAveza Do. nizcayathI potAnA zuddha svarUpamAM gupta vArUpa vItarAgabhAva ja gupti che. AvI nizcayaguptipUrvaka mana, vacana ke kAyA dvArA chaMda ane sAvadha ke pravRttino nirodha karavo te vyavahArathI gupti che. mana, ghayana, kAyA dvArA thatI hovAne kAraNe guptine manogupti, vAnagupti ane gupti, ema traNa prakAre kahevAmAM Ave che. nizcayathI potAnA svarUpamAM acalita sthitirUpa vItarAgabhAva ja pariSaya che. AvA nizcaya pariSadayapUrvaka TADha, tApa jevI 3. gupti mana, vacana, kAcA dvArA thI sAvadha bAghAorUpa pariSaha samaye potAnA saMyamanI sAdhanAmAMthI kmI na javuM ane tevI bAghAo pravRttino samyak prakAre nirotha karavo te pratye koI dveSa na karavArUpa zubhabhAvane vyavahAstrI guti kahevAya che. parizraya kare che. te bAvIsa prakAre hoya che. 4. pariSahajaya. DaoN. garamI, bhUkha, tarasa jevI kudaratI bAghAone pariSada chaoN che. AvA pariSaSThone jItavA tene pariSaSThajaya karyu che. 8. saMsArabhAvanA zarIra saMbaMghI kudaratI bAghAone pariSa kahe che. te bAvIsa prakAre hoya che. TADha, tApa jevI bAghAo eTale ke pariSaha samaye potAnA svarUpanA dhyAnamAMthI vicalita na thavuM ke koI prakAre potAnA pariNAmomAM kluSitatA na thavA devI tene paSihajaya kahe che. muninI bhUmikAmAM Avo pariSahajaya rAMbhaLe che. munirAja zarIra saMbaMghI kudaratI bAghA ke Apatti samaye potAnA mokSamArgathI bilakula dyUta thatA nathI te ja teno pariSahajaya che. pU. dharma saMvaradA dhAraNa karavAnA sAmarthyane TakAvI rAkhanAra te dharma che. dhArayati iti dharmaH / dhu e gharmanI vyutpatti anusAra ghAraNa karavuM te gharma che. ahIM saMvarabhAvanAnA prakaraNane anulakSIne vItarAgadazArUpa saMghane zAstra vA mATenA sAdhanarUpa uttama AmAdi daza prakAranA zubhamAvo te dharma che. A dharmo mukhyatve munidazAmAM hoya che. nizcayathI potAnA trikALa zuddha svAmApa jevI ja zuddha pariNati pragata thavI te dharma che. zuddha pariNati eTale ke vItarAgabhAva pote ja nizcayathI dharma che. AvA nizcaya dharmanA 149
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhanarUpa ke tenI sAthe saMbaMdhita hoya tevA zubhamAvo vyahArathI dharma kahe che. dharmanI uttamatA samyagdarzananA kAraNe ja hoya che. tethI nizcaya ke vyavahAra koI paNa dharma haMmezA samyagaAnapUrvaka ja hoya che te sUcavavA tenI sAthe uttama zabda joDavAmAM Ave che. AvA uttama gharma daza prakAre che. uttama kSamA, uttama mArdava, uttama Arjava. uttama satya, uttama zauya, uttama cama, uttama tapa, uttama tyAga, uttama Ayinya ane uttama brahmacarya e dharmanA daza prakAra che. 6. bhAvanA jJAnatinA racanA uttpatti ane vRddhi mATe karavAmAM AvatI vicAraNA ke ciMtavanane bhAvanA kahe che. pAramArthika moDhAnA mArga mATe pahelethI chelle sudhI jJAna ane vairAgyanI AvazyakatA hoya che. jJAnapUrvanA vairAgyanA kAraNabhuta bAbatonI vAraMvAra vicAraNA ke ciMtavanane bhAvanA ke anuprekSA kahe che.A mAvanA jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananI mAnavAmAM Ave che. mokSamArganI prApti, jALavaNI ane AgaLa vaghavA mATe A bhAvanA upayogI hoya che. munidazAmAM AvI mAvanA mukhyapaNe jovAmAM Ave che. upara mujaba pAMca mahAvrata, prAMca samiti, traNa trupti karA dharma. bAvIsa ghari ane bAra bhAvanA gIta vyavahArasaMvanI vividhatAnI apekSAe tenA praddha bheda che. saMvarano mahimA AtmAnI zubhAzubhabhAvavirahita vItarAgadazA te ja saMvara che. 150 zuddha saMvaranA kAraNe navIna rkonuM AvavAnuM akke che. sva-paranA midajJAnanA baLe pote para evA norma-yarsa-mApakarmathI mikA pachI sva evA potAnA zuddhAtmamAM sthiti pAme che. dharmanuM mULa svarUpa ja saMvara che. saMvara ja sAda mokSamArga che. motamArgamAM para thatI moza sughI pahoMcavA caDhavA mATenI te nisaraNI che. te ja atIndriya AnaMdanI amIdhArA che. zAnanI gaMgA che. AtmAnA anaMta guNonI vAsaMmava AMzika pragatAne pravartanAra che. saMvara ja sva-paranuM medAna karAvanAra subuddhima tIkSaNa chINI che. tattva e vastunuM prayojanabhUta svarUpa che. saMgharadazA e vastunuM prayojanabhUta svarUpa hovAthI jIvAdi nava tattvomAM teno samAveza che. saMvarazArUpa saMvatattva e zuddhAtmasvabhAvanA Azraye utpanna thatI pItarAgadazA che. tethI nizcayathI vItarAgI samatAbhAva ko ja bhAvanA che. AvI nizcaya bhAvanApUrvaka saMsAranA te upAdeya che. saMvatattvanuM prayojana jANItA anityAdi svarUpanI vicAraNArUpa zubhabhAva vyavahArathI miAvanA che. vyavahAra mApanA bAra prakAre che. bAra bhAvanA paikI A saMgharAvanAnuM prakaraNa che. saMvarabhAvanA potAnI saMgharadazA pragaTavAnuM kAraNa ke sAdhana che. ane pragaTa evA saMvatattva dvArA tenA AzrayamUta evA ajANyA ane apragaTa zuddhAtmasvabhAvane oLakhavAnuM che. zuddhAtmasvabhAvane oLakhavArUpa saMgharatattvanI yathArtha zraddhAnanuM phaLa sadarzana che. upara mujaba saMvarano mahimA alaukika ane aciMtya che. zrI kensara-rIrInImama a ti anti / a a saMvatattva ane saMvarabhAvanAmAM zo phera ? sAvanA me eka ciMtavana prakriyA che. bArabhAvanA paikInI saMvarabhAvanAmAM saMgharanuM svarUpa ane tenuM pATapaNuM ciMtavavAmAM Ave che. jJAnapUrvakanA rAjyanI nI / bAra bhAvanA
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvaranuM svarUpa samajIne saMsAra pratyeno vairAgya ahIM pragaTa karavAnI apekSAe vItarAgabhAvarUpa utpanna karAvI saMvaradazAnI prApti mATeno puSArtha saMvaranuM upAdeyapaNuM nIcenA prathama traNa prakAre preravo te saMvaramAvanAnuM prayojana che. A prakAre hoya che. ane cothA prakAre AzrayanI apekSAe saMvaramAvanAnI ciMtavananuM phaLa saMgharadazAnI ja potAnA trikALI zuddhAtmasvabhAvanuM parama pragaTatA karAvavAnuM che. saMvaradazA e ja saMvaratattva vadhAre upAdeyapaNuM hoya che. A prakAranI vAraMvAranI che. tethI saMvaramAvanA e sAghana che ane tenuM vizALa | vicAraNA te ja saMvarabhAvanAnI ciMtavana prakriyA sAdhya e saMvaratatva che. che. je A prakAre che ddha saMgharatatva ane saMgharabhAvanAnA uparokata 1. saMvaranuM sAkSAt mokSamApaNuM bhedane nIcenA koThA anusAra saMkSiptamAM darzAvI ra. saMvaranuM atIndriya AnaMdasvarUpa zakAya che. 3. saMgharanuM karmanA saMvaranuM kAraNa paNuM | saM varatApa | saMvarabhAvanA. 4. saMvarano AzrayabhUta zuddhAtmasvabhAva 1 vastunuM svalpa che |1 ciMtavanaprakyiA che 2 saMvara tatvanuM prayojana tenAra saMvarAbhAvanAnuM prayojana saMvaranuM 1. saMvaranuM sAkSAt mokSamApaNuM dvArA ajANyA zuddhAtma-| upAdhya svarUpa samajI saMsAra nizcaya samyagdarzana-jJAna-cAritranA ekatvane svabhAvane oLakhavAnuM che. | pratyenA vairAgyanuM che. sAkSAt mokSamArga kahe che. 3 saMgharatatvanAM zraddhAnanuM 5LaT3 sArAmApanAnAM ciMtavanakhaMDaLa saMparadazA eTale ke vItarAgabhAvarUpa saMparadazA e pote ja samyagdarzAna che saMvaratatvanI prApti che. nizcayathI samyakjhAritra che. nizcaya samyakathAritra 4. saMvaratatva sAdhya che. * saMvarAbhAvanA sAdhana che. e nizcaya samyagdarzana-jJAnapUrvaka ja hoya che. tethI vItarAgabhAvarUpa saMgharadazAmAM nizcaya - saMvarabhAvanAnI ciMtavana prakriyA samyagdarzana-jJAna- cAritra e traNeya samAveza pAme che. tethI vItarAgabhAvarUpa saMvara pote ja jIvanA zuddhopayogarUpa vItarAgabhAvane saMvara kahe sAkSAt moDhA mArga che. mokSamArga hovAthI te che. saMtaradazAnuM upAdeyapaNuM ane tenA AzrayabhUta pragaTa karavAnI apekSAe upAdeya che. zuddhAtmasvabhAvanuM parama upAdeyapaNuM vicAravuM 2. saMvaranuM atIndriya AnaMdasvarUpa te saMva2bhAvanAnI citavana prakriyA che. Atmika anAkuLatAne atIndriya AnaMda kahe che. saMvaramAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM, jIvanA avikArI vItarAgabhAva5 saMvaradazAnuM upAdeyapaNuM Atmika anAkuLatArUpa atIndriya AnaMdanuM ane te saMparadazA jenA Azraye pragaTe che te | kAraNa svabhAvapratighAtano abhAva che. AzrayabhUta zuddhAtmasvabhAvanuM parama upAdeyapaNuM svabhAvapratighAtanA abhAvanuM kAraNa svacAritra ciMtavavAmAM Ave che. ahIM vItarAgatArUpa saMvara che. svacAritranuM kAraNa vItarAgabhAva che. ja AtmahitanuM sAdhana hovAthI upAdeya che vItarAgabhAva e ja saMvara che. tethI ane saMvara jenA kAraNe utpanna thAya che te vItarAgabhAvarUpa saMghara pote ja atIndriya AnaMdasvarUpa che ane tethI te upAdeya che. zuddhAtmasvabhAva ja eka mAtra AzrayasthAna hovAthI te parama upAdeya che. 3. saMvaranuM karmanA saMvaranuM kAraNapaNe navIna paugalika8manuM jIvanAprade zomAM 8. saMsArabhAvanA 151
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvavAnuM aTa8vuM tene karmano saMvara kahuM che. jIvano zuddhaoNpayogarUpa vItarAgabhAva karmanA saMvaranuM kAraNa che. saMvaradazA te zuddhopayogarUpa vItarAgamAva che. tethI te rmanA saMvaranuM kAraNa che. tethI saMgharazA upAdeya che. ahIM sudhI pragaTa vAnI apekSAe saMvastuM upAghyapaNuM ciMtavavAnI prakriyAnI carcA che. have AzrayanI apekSAe eka mAtra zuddhAtmAsvAbhAva ja upAya hovAthI te parama upADe che. tenI carcA karavAmAM Ave che. 4. saMvarano AzrayabhUta sukSmasvabhAva potAnA trikALa dhruva zuddha svabhAvane zuddhAtmasvabhAva kahe che. potAno zuddhAtmasvamAva nitya, zaLabhUta, sArabhUta, sahAyakArI, paci ane trikAdhiza sAmarthyathI samara che. tethI te pote ja saMvarasvarUpa che. saMparasparUpI zuddhAtmasvabhAvanA mAdhaye ja AtmAnI vItarAgabhAvarUpa saMvaradazA pragaTe che. zuddhAtmasvabhAve ja saMvaradazAnA saMvaradAnA eka AryabhUta hovAthI sAyanI apekSAe te parama upAya che. mAtra upara mujaba saMgharadazAnuM upAdeyapaNuM ane tenA AzrayabhUta zuddhAtmabhAvanuM parama upAdeyapaNuM ciMtavavuM te saMvarabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. saMvarabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa nAma saMvaranuM upAde capaNuM ane tenA AyAta zuddhAtmavabhAnuM parama upAdeyapaNuM citavavuM te saMvarabhAvanAnI ciMtavana prathA che. saMvarabhAvanAnI A prakAranI ciMtavana prakriyA mATenuM sAdhana ke kAraNapaNe nigraMtha munizA pratyeno Adara ane bhedajJAnanI bhAvanA che. saMvanI sAkSAt mUrti ane saMvaranuM sarvotkRSTa svarUpa miAvaliMgI nigraMtha nigraMtha munizA che. 152 saMvaramAdhanAnA sarvotama Adarza udAharaNarUpe paNa munizA ja che. AvA muni pratyeno parama Adara ane munidazA pragaTa karavAnI aMtaranI UMDI bhAvanA te ja saMvarabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa banI zake che. saMghazadazA mATe svAnubhUtinI AvazyakatA hoya che. ane svAnubhUti mATe sva-paranA bhedajJAnanI AvazyaktA hoya che. A rIte mijJAnanA AghAre saMgharadazAnI pragaTatA hoya che. tethI sva-paranA midajJAnano abhyAsa karavAnI miAvanA paNa saMvarabhAvanAnA ciMtavananuM kAraNa ke sAghana thAya che. kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvatAra che ? saMvaradazAnuM upAdeyapaNuM ane saMgharadazAne AzrayabhUta zuddhAtmasvabhAvanuM parama upAdeyapaNuM samajavA mATe karavAmAM AvatAM abhyAsane saMvaramiAvanAno abhyAsa kahe che. saMvarabhAvanAnA abhyAsI vastuparUpanI samajaNa thAya che. te A rIte saMvaradazA pragaTa hoya che ane tenA AzrayamUita zuddhAtmasvamAva apragaTa hoya che. saMvaramAvanAnA abhyAsa r3hArA ajANyA ane apragaTa evA zuddhAtmasvabhAvanI oLakhANa thAya che. A uparAMta munizA, midajJAna jevI bAbato paNa saMvarabhAvanAnA abhyAsa sAthe rasaMkaLAyelI che. A baghI bAbato prayojanabhUta AtmavastunA svarUpa saMbaMdhI che. tethI saMvaramAvanAno abhyAsa vastrasvarUpanI samaja karAvavAmAM atyaMta upakArI che. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? nAnA 44-4-9-1----------- saMvarabhAvanAno abhyiAsa saMvaradazAnuM upAdeyapaNuM samajAvanAro che. saMvarazA pote ja sAkSAt mokSamArga ane mokSanuM sIdhuM kAraNa che. tethI saMvarazAnuM upAdeyapaNuM e mokSamArga jJAnapUrvakanA vairAgyanI jjanA : bAra bhAvanA
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane mokSanuM ja upAdeyapaNuM che. mokSa ane mokSamArga upAdeya che to tethI viruddha saMsAra ane teno mArga heya che te samajI zakAya che. saMgharabhAvanAnA abhyAsathI saMsAra ane tenA mArganuM devapaNuM samajatA saMsAra pratye sahaja vairAgya utpanna karanAra che. A rIte saMvarabhAvanAno abhyAsa ane tenuM ciMtana saMsAra pratyenA vairAgyanuM kAraNa paNa jANavuM ----.-.-.-.-.-. prayojanapUrvakanuM vizeSaphaLa AvA prApta prApta saMvaramAvanAnA abhyAsanuM prayojana gana pUrvanA vairAgyane utpanna karAvavAnuM che. prayojanapUrvaka saMvarabhAvanAnA abhyAsathI thatAM be mukhya vizeSa phaLa A prakAre 1. mokSamAryAnuM svama samajAve ra. munizAnI bhAvanA karAve dra 1. mokSamArganuM svarUpa samajAve samyagdarzana-jJAna- cAritrapa ratnatrayane mokSamArga zahe che. saMvarabhAvanAno abhyAsa AvA mokSamArganA svarUpane samajAvanAro che. saMvara e AtmAnI vItarAgIdazA che. vanarAzA cana-na-cAritrya racana pariNAme hoya che. ratnatraya pote ja mokSamArga che. tethI saMpara e pote ja sAkSAt mokSamArga che. saMgharAvanAno abhyAsa saMgharanA eTale ke mokSamArganA svarUpane samajAvanAro che. ra. munidazAnI bhAvanA karAve aMdaramAM traNa kaSAyanA abhAvapUrvaka zuddhAmanuM svavedana ane bahAramAM paMcamahAvratAdi zubhabhAvo te munidazA che. avarabhAvanAno abhyAsa mAna-dazAnA AvA svarUpane samajAvanAro ane muni-dazA prApta karavAnI bhAvanA karAvanAro che. saMvaranI mukhyatA munizAmAM hoya che. tethI saMgharadazAnA Adarza udAharaNa tarIke munidazA mAnavAmAM Ave che. zuddhAtmAnA svarasaMvedanarUpa nizcaya munidazA e pote ja nizcaya saMvara 8. saMsArabhAvanA che. ane paMcamahAvratAdi zubhabhAvorUpa vyavahAra munidazA e ja vyavahAra saMvara che. tethI saMvaranuM svarUpa e ja munizAnuM svarUpa che. saMvaramAvanAno abhyAsa saMgharanA svarUpane samajAvanAro hoya che. nA saMvaranA svarUpamAM munizAnuM svarUpa samAya jatuM hovAthI te munidazAnA svarUpane paNa samajAvanAro kahI zakAya che. munizAnA svarUpanI sAcI samajaNapUrvaka ja munidazA prApta karavAnI mAvanA samave che. paripUrNa saMgharadazA pragaTa karavA mATe munizA jarUrI che. saMvaramAvanAno abhyAsa muninuM svarUpa samajAvI saMgharA pragaTa karavA mATe te munizA prApta karavAnI mAvanA karAvanAro che. upasaMhAra saMvara eTale rokAvuM ke TakAvavuM te che. navIna paudgalikarmanuM jIvanA pradezomAM AvavAnuM aTakavuM te saMvara e. zuddhopayogarUpa vItarAgabhAvanA kAraNe navIna karmono mAva aTake che tethI te saMghara che. zubhAzubhabhAvane rokavAmAM samartha AtmAno zuddhopayogarUpa vItarAgabhAva te bhAvasaMvara ane mAvasaMvaranA kAraNe navIna karmonA Asavano nirogha thAya te dravyasaMvara che. je AvA dravyabhAvarUpa saMvaranA svarUpane darzAvatI saMvaramAvanAno abhyAsa ane ciMtavana kare che tene vItarAgamAvarUpa saMghara ane tenA phaLamAM atIndriya sukhanI prApti thAya che. A bAbata paMDita daulatarAma nIcenA zabdomAM kahe che nipu-pApa nahI chI, tama nubhava vi vIbA / tina hI vidhi vata roLe, saMvara sahi suva gavaloNe / / bhAvArtha je cho saMvarabhAvanAnA abhyAsa ane ciMtavana dvArA zubhAzubhabhAvarUpa puchya-pApa karatA nathI ane potAnA zuddhAtmAsvarUpanA anubhavamAM potAnA upayogane roke che teo navIna karyAMnA bhAvane paNa roke che, ane tethI prApta thatA sAkSAt saMvara ane tenA phaLamAM Atmika atIndriya sukhane prApta karI tene avaloke che eTale ke anubhave che. (chaDhALA : DhALa-pa : gAthA-10) 153
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ - caMva2bhAvanAnA sthAna saMvaravIra sUkauzalA rAjA dazaratha ane rAmanA pUrvaja evA vinaMtIne ThukarAvI na zakayA paNa putranI prApti ayodhyAnA mahArAjA kIrtidhara mahAvairAgI ane thatAM ja munidIkSA aMgIkAra karaze tevo dRDha mokSagAmI mahAtmA hatA. kIrtidharanA putra ane nirNaya vyakata karyo. samaya jatAM mahArANI ApaNA kathAnAyaka sukauzalanA kAraNe sahadevInA kukhe putraratna sukauzalanA janmanI ayodhyAnagarI sukauzalA tarIke paNa prasiddha che. vadhAinA samAcAra sAMbhaLatA ja bALa AtmahitanI saMyamanI sAdhanAmAM tatpara rAjakumArane rAjayatilaka karI AtmahitanI mahArAjA kIrtidhara sUryagrahaNane joine sAdhanA mATe sarvasaMgaparityAga karIne jinesvarI saMvarabhAvanA bhAvatA vairAgya pAmyA. munidazA dhAraNa karI. maMtrImaMDaLanI beThaka bolAvI jinadIkSA. mahArAjAnuM muni thavuM mahArANIne na . tethI aMgIkAra karavAnI potAnI bhAvanA vyakata karI. muniliMga pratye napharata dharAvI potAnAM putra maMtrIo ane anya vaDIloe rAjyadhurA sukauzalane munidarzanathI dUra ja rAkhyo. keTalAMka saMbhALanAra rAjakumArano janma thAya pachI samaya pachI vanajaMgalamAM vicaratAM munirAja saMyamanA mArge AgaLa vadhavAnI vinaMtI karI. kIrtidhara ayodhyAnagarInA udyAnamAM AvI mahArAjA kirtIdhara maMtrImaMDaLa ane vaDIlonI pahoMcyA. ane AhAra mATe temaNe nagaramAM 154 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ praveza karyo. rAjamahela tarapha AvatAM munirAja "he mahAbhAgya ! tArA pitA e tane kIrtIdharane joine rAjamAtA sahadevInA manamAM bAlyAvasthAmAM ja rAjya soMpI Atmahata phALa paDI ! are, Ane joine mAro putra sAdhavA mATe munizrIMkSA aMgaoNkAra karI che. te sukauzala vairAgya pAmI munidazA aMgIkAra karaze muvaMrAja kIrtighara Aje ApaNAM jagamAM AhAra to huM konA sahAre jIvana jIvIza ? AvuM vira mATe padhAryA che. paNa tArI mAtA sahadevoe teNe dvArapALane hukama karyo : dvArapALaje AjJA karIne temane nagaranAM bahAra kaDhAva mUkyA che. he dvArapALa ! jyArathI A nirNaya mahArAja kitadhara bAlaputrane tyajIne muni thayA che patra ! te ApaNAM saunA sthAmAM che ane tyArathI mane munirliMga pratye Adara rahyo nathI. | atyAre nigraMtha munirAja che. temanuM apamAna karyuM A loko lAhIna thaine janakazAmAM vicare 4 va rIte thAya ? tAro janma thatAM ja mahArAjAe che. rAjyalakSmIne naiva kahe che. bhoga choDAthI munidaoNkSA aMgaoN8Ara karI te tArI mAtAne pasaMda yoga zIkhave che. mAro putra nAno che. bhoLo che. je paDyuM tethI te mujemAtrane dhikkAre che. manane tenuM citta ekadama komaLa che. tenA pitA jevo joine mAro putra paNa vairAgya pAmaze ema mAnaje ja vairAgI che. mATe mArA putra mahArAja tane munidarzanathI dUra ja rakhAve che. paNa tArA sukauzalI najare caDe te pahelAM ja Aje nagaranI gotramAM A jainadharmano prAcIna paraMparA cAlo bahAra hAMkI kADho." Ave che. ane te anusAra putrane rAjya soMpa AtmahaMtanI sAdhanA mATe pitA bhajana bhATa munirAja kIrtidharano Avo avinaya joine pakaDe che. koipaNa sAdhu ApaNA aAMgaNethI sukauzalanI dhAvamAtA vasaMtamAlAne ekadama AhAra vinA parata gayAno prasaMga kayAreya banco lAgI AvyuM ane te jorathI rudana karavA lAgI. jatho. paraMtu Aje tArA pitAne ja parata javuM vasaMtamAlAnA rudanano avAja sAMbhaLIne paDyuM che." mahArAjA sukauzala tenI pAse doDI AvyA. | A prakAranuM vRtAMta sAMbhaLI mahArAjA sukauzala dhAvamAtAne raDatI joine teNe kahyuM : potAnA pitA munirAja kIrtidharanA darzana karavA he mAtA ! tuM zA mATe raDe che ? mArI mAtAe mATe adhIro thai gayo. cAmara, chatra, ratha to mane garbhamAM ja ucheryo paNa mAruM zarIra to ityAdi rAjacihnone paDatAM mUkI kamaLathI paNa tArA dudha ane dekhabhALathI ja vRddhi pAmyuM che. komaLa evA aDavANA page munine zodhavA doTa tuM mArI janetAthI paNa adhika che. je mArI mUkI. chatra-cAmaravALA vagere paNa tenI pAchaLa mAtAe tAruM apamAna karyuM haze to huM tene paNa doDyA. mahAmuni udyAnamAM zilA upara zikSA karIza. tuM mane raDavAnuM kAraNa kahe." | birAjatA hatA. tyAM mahArAjA sukauzala AvI pahoMcyA. dvArapALe daravAjethI kADhI mUkyA tethI tyAre dhAvamAtA vasaMtamAlAe jaNAvyuM : atyaMta lajjA anubhavatAM ane kSamAyAcanA 8. saMsArabhAvanA 15
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM sukauzale dilagIrI darzAvI. ane meghanAM gaDagaDATa jevA UMcA svare jagADAMne Atmahitano upAya jANavAnI jijJAsA vyaktA bahAra kaDhAthe, tema Adha-vyAdhi-upAdhanA karI. sukauzalanI jijJAsA jANI dhIragaMbhIra trividha amithau prajjarnAlita saMsArarUpa kArAgRhamAM svare munirAja kIrtidhare kahyuM : gADha mohanidrAmAM sutA evA mane Ape he bhavya ! A manuSyano bhaya anaMta saMkarabhAvanAno sahu paheza Apaune jagADayo che. bhayabhramaNanA abhAya mATeno che. manuSyanA he kRpAjodhAja ! hathe Apa ja mane saMgaThazALA bhayamAM AtmahitanuM sAdhana thAya to ja te sArthaka sAdhabhUta saMyamaThazAne prApta karAthI saMsAranA che. Atmahita sAdhavA mATe sya-paranA hu:khanA dAvAnaLamAMthaoN bahAra kaDhAyo." bhedajJAnanA baLe parathI pAcho bhaLI potAnA A prakAre mahArAja sukauzalano saMyamadazA zuddhAtmasvabhAvanA avalaMbane bhItarAgodazA aMgIkAra karavAno daDha nirdhAra jANI badhAM pragaTa karavAno che. A lotarAgadazA ja nathIja sAmaMto ane garbhavatI mahArANI vicitramAlA paudgalika8rmane AthatAM aTakAvanArI saMvarazA sahita samasta rAjakuTuMba AvI pahoMcyuM. tyAre che. satharaThazA ja sAkSAt mokSamArga che. mahArAjA sukauzale vaDIlono vinaya karI, samyagdarzanano sahelo che, samyajJAnanI gaMgA anujJA meLavI vicitramAlAnA garbhamAMnA putrane che, samyakracAra patra jharaNuM che. atIndriya rAjatilaka karI, sarva prakAranA parigrahono AnaMdanuM ghara che. AthI saMyaraThazA e mujaThazA parityAga karIne, bhavatanabhogathI atyaMta bhiMjA saMbhavato nathI. virakata thaine pitA kIrtidhara munirAja pAse muninA pAMca mahAvrata saMparadazAnA sainiko che. jinadIkSA grahaNa karI. traNa gupti tenI surakSita guphA che. bAthosa pati pachI ekanA eka putranA muni thavAthI paraSo tenA mitro che. hazadharmo tenA duzmanane rAjamAtA sahadevIne UMDo AghAta lAgyo. dUra rakhAthanAra che. bArabhAyalA teno suzobhita | | ciMtA, duHkha ane ArtadhyAnanA bUrA bhAvothI zaNagAra che. maraNa pAmI te vAghaNa thai. te pApiNI vAghaNa he putra ! Arya saMvaraThazA pragaTa karavA mATe mahAkrodhathI kopAyamAna che. vikarALa jenuM mukha saMyamadazAno svIkAra ekadama Ayuzyaka che." | Ayaya che.) che, bhayaMkara tIkSNa jenI dADha che, jenI lAla jIbhano agrabhAga lahalahe che, jenI AMkho saMvarabhAvanAno Avo sadupadeza sAMbhaLI pILI che, jeNe mAthA upara pUMchaDI mUkI che. mahArAjA sukauzala atyaMta vairAgya pAmyA. saMvarabhAvanAnA UMDA ciMtavanamAM sarI paDelA nahorathI aneka jIva jeNe vidAryA che, tethI jenA keza lohIthI lAla che, tevI hatyArIe ja jANe sukauzale mahAmunine vinaMtI karIH vAghaNanuM zarIra dhAraNa kareluM che ! te vAghaNa - "he nAtha ! jema koI puruSa agnithI baLatA bhayaMkara garjanA karatI vanamAM vicaratA ekAkI ghamAM mohanadrAthI yukta sUto hoya ane tene koi munirAja sukauzala pAse AvI pahoMce che. 156 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukauzala munirAja kAyotsarga dhAraNa karIne tAro mahAkrodha ja mane saMkarabhAvanAnuM ciMtayana UbhA rahyA ane te pApiNI tene joine karAlI siddhadazAnI prApti karAvanAra che. samagra mahAvegathI UchaLI. ane te vAghaNa sukauzala saMsAra duHkhano ja hariyo che. temAM A saMkaradazA muninA zarIrane phADI khAvA lAgI. dhyAnamagna ja sukhano sAgara che. te ja mokSamArgano nisaraNa sukauzala munine khAtA khAtA tenuM dhyAna tenA che. tethI he mAtA ! tuM zAMta thA. kheTha ja kara. tuM hAthanA pahmanA cihna para paDyuM jene joine tene mArUM bUru nahi paNa bhaluM thavAnuM ja kAraNa banI pUrvabhavanuM jAtismaraNajJAna thayuM. are! je putrane che. tethI he mA ! tuM paNa saMkarabhAvanAnA pote behada pyAra karatI hatI tene ja pote bhakSaNa avalaMbane Atmonnati sAdha. " karI rahI che ! tethI tene asahya duHkha ane pUrvanA smaraNa ane sukauzalanA premALa AtmaglAni thai. jenuM varNana vacanothI na thai udabodhanathI zAMta paDelI vAghaNa nirAhAravrata zake. te potAne aneka prakAre dhikkAravA lAgI. aMgIkAra karI ane saMvarabhAvanA bhAvI svargamAM A samaye saMvarabhAvanA bhAvatA sukauzala gai ane saMvaranI sAdhanAmAM ekadama lInA munirAje AtmasaMbodhana karatAM vAghaNane sakauzala muni upasarga vijetA banI kevaLajJAna saMbodhana karyuH | pragaTAvI aMtarmuhUrtamAM ja mokSane pAmyA. "he mAtA! jyAM jajanI ja putrane khAI jAya saMvarabhAvanAnA baLe saMyamadazA, AtmatenAthI moTI saMsArano vicitratA bIjI kaI sAdhanA ane upasarga vijetA thai aMtaHkRta hoya zake ? tethI moTuM kaSTa kyuM hoya zake ? kevaLI thaine siddhadazAnI prApti karanAra che jajetA ! tArA anahada pyAre ja mane saMsAra saMvaramAM parAkramI evA saMvaravIra sukauzalane pratyeno vairAgya karAthI saMkarabhAthanA dvArA zat zat praNAma ! saMyamadazAnI prApti karAvyo hato. ane atyAre jhaMdarbhagraMtha) * saMvaranA bheda ane tenuM svarUpa * 1. tatvArtha sUtra : adhyAya-9, sUtra : 1, 2, 2tatvArtharAja vArtika : 1/4/11/ ra6/5; 1/4 /18) ra7/4; 1//14/10/12; 6/1/1, 2, 6/587, 9/1/7, 8, 9/588/1, 9/4/4/193/ra0; 9/5/9/594 / 3; 9/7/11/607/5, 9/9/8/1ra/ 25; * 3. sarvArthasiddhi : 9/1/406 5, 6/4/4115, 9/5/411/11; 6/7/ 419/7; 9/9/4ra8/1; 5. jJAnava : 2/8 5. bRhadadravyasaMgraha : gAthA 28, 34, 35; 6. svAmikArtikeyAnuprekSA : gAthA : 95, 96, 101; 7. samayasAra : gAthA 187-89 ane tenI TIkA; AbhAkhyAti : bloka 1ra6; * 8. paMcAstikAya saMgraha : gAthA 143, 143.. - 1, bArasaaNuveyAnuprekSA : gAthA 65 thI 65: - 2, svAmikAtikiyAnuprekSA : mAthA 95 thI 101; * 3. bhagavatI ArAghanA : gAthA 1828 thI 1837; * 4. jJAnarNava : sargara : zloka 1ra9 thI 140; * 5. mUlAcAra : uttarArdha : gAthA 980 thI 945; * 6 tatvArthasAra : adhyAya-6 : gAthA 39, 43, 51, 0 7, tanvArtharAjadhArtika : 6 /7, 6/6/ra/32; 7 8. sarvArthasiddhi : 9/7/417; * 9. samaNasud: 30, anuprAsUtra : mAthA parasa; . 10. padmanaMdI paMviti : ayoya : 6, loka para: * 11, anagAra gharmAmRta : gAthA 7ra, 93; * 12. bRhadaDravyasaMgraha : gAthA 3pa nI TIkA; * 13. samayasAra : AtmakhyAti : bloka 127; * 14. jai.si.kora: bhAga -1 : anuprekSA : 1/13, pAnuM -99; 4/13, pAnuM-80 saMvaramAvanAnI kathA : saMgharavIra sukauzala 0 1, padmapurANa : parva ra6, zloka-159; parva-22, zloka-10, 49, 85 thI 98, 159. 8. saMsArabhAvanA 157
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ hetulakSI prazna : yogya vikalpa pasaMda karI bAjunAM | | corasamAM darzAvo. 06. saMvaratattvanuM sAdhana zuM che? 01. saMvaramAM kono samAveza che? 1 | A:: AvavabhAvanA | B:: bhedajJAnanI bhAvanA A:: yoganairodha B:: sSAya ::: varAta 0:: mithyAtva C:: dharmabhAvanA D:: saMvarabhAvanA 02. saMvara kono virodhI che? 07. saMvarabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM kono samAveza nathI? 3. [ ] A:- pugya B:: pApa c:: AraSaa D:: baMdha A:: saMgArano AzrayabhUta zuddhAtmasvabhAva 8:: saMvaranuM jharmanAM saMvaranuM kAraNa paNuM 03. vyavahArasaMvara kaI rIte abhUtartha che? c:: saMvaranuM atIndraya AnaMdasvarUpa D:: saMvaranuM parama upAdeyapaNuM A:: vyavahA2saMvara dvArA nakSayasaMgarane oLakhavAmAM 08, saMvaranI sAkSAt mUrti koNa? B:: vyavahA2saMvarane ja nizcayasaMvara mAnavAmAM A:: samyagdaSTa dharmAtmA B:: nirAMza munirAja c:: nizcayasaMvara saMbaMdhita zubhabhAvane vyavahArasaMvara mAnavAmAM C:: aurahaMta bhagavAnap:: siddha paramAtmA D:: vyavahA2saMvara sarvathA abhUtArtha che. 09. saMvarabhAvanAno abhyAsa konA vaNyane samajAvanAro che? 9. 04. daza prakAranA dharma sAthe joDAyela 'uttama' zabda zuM che? 4.|| A:: mokSamArga B:: mokSa C:: saMvara 0:: nirA A:: zreSThatA B:: prazaiSanIyatA ::: UMcI kakSA D:: samyagdarzana 10. saMvarabhAvanA abhyAsanA phaLamAM zenI prApti che? 05. saMvarano mahimA zA mATe che? A:: atItteya sukha B:: InDeya sukha A:: dharmanuM mULa kAraNa B:: RtajJAnanI gaMgA 'C:: mokSanuM sukha 'D:: saMsAranuM sukha c:: ataheya AnaMdano dhodha 0:: sAkSAt mokSamArga 1777777 777 - caMddhAMtika prazna : 10. TapaTaThaTa.. nIcenA praznonA eka ke be vAkacamAM javAba Apo.. 30. nizcaya ane vyavahAra dharma zuM che ? 0 1. saMvara eTale zuM? 3 1. daza dharmanA nAma Apo. 02, saMvarabhAvanA rkone kahe che? 3 2. bhAvanA kone kahe che ? 03. kono nirodha e saMvara che? 33. nizcaya ane vyavahAra bhAvanA zuM che? 04. jIva ane pugalanA pariNAmanI apekSAe thatA saMvaranA 34. saMva2nuM sAkSAt mokSamArgIpaNuM kaI rIte che? be prakAra jaNAvo. 3 pa, saMva2na atIndriya AnaMdasvarUpa kaI rIte che? 0pa, oLakhANa mATe karavAmAM AvatA kathananI apekSAe 3. saMvarane karmanAM saMva2nuM kAraNa paNuM kai rIte che? thatA saMvaranA be bheda jaNAvo.. 3 7. zuddhAtmasvabhAva e saMvarano AzrayabhUta rzI rIte che? 01. vyavahAra saMvaranI vividhatAnI apekSAe saMvaranA satAvanA 3 8. saMvarabhAvanAnI ciMtavana prakriyAnuM sAdhana ke kAraNa zuM che? bheda kai rIte che? 3 9. saMva2bhAvanAnAM abhyAsanA be mukhya vizeSa phaLanAM 07. bhAvasaMvara kone kahe che? nAma Apo. 08. dravyasaMvara kone kahe che ? 40. mokSa mATe kone kahe che ? 09. naya te zuM che? 4 1. munidazA zuM che ? 10. una zcayasaMvara kone kahe che ? 42. saMvaranuM svarUpa e konuM svarUpa che ? 1 1, nizcayabhAvasaMvara kone kahe che ? nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 1 2. ni saiyadravyasaMvara kone kahe che ? 0 1. saMvarabhAvanAnI vyAkhyo ane tenI samajUtI Apo. 1 3. vyavahAra saMvara kone kahe che ? 02. bhAvasaMvara ane tenuM upAdeyapaNuM samajAvo. 14. kayA prakAranA zubhopayogane vyavahArasaMva2 kahe che? | 03. dravyasaMvara ane tenuM saMsAranA abhAvanuM kAraNa paNuM samajAvo. 1 pa. vyavahArabhAvasaMvara ane vyavahAradravyasaMvara zuM che? 04. nizcayasaMvara ane tenuM svarUpa samajAvo. 1 6, aNuvrata kone kahe che? 05. vyavahArasaMvara ane tenuM svarUpa samajAvo. 17. mahAvrata kone kahe che? 06. zA mATe nizcayasaMvaranA koI prakAra hotA nathI ane 18. nizcayathI vrata zu che ? vyavahArasaMva2nA ane prakAra hoya che ? 19. pAMca mahAvratanA nAma Apo. 07. saMva2no mahemA samajAvo. 20. pAMca prakAranA cAretranA nAma Apo. 08, saMvaratatva ane saMvarabhAvanAmAM zo phera che? te samajAvo. 2 1. saMmati kone kahe che? 09. sava2bhAvanAnI citavana graMkrayA samajAvo. 22. ti zcaya ane vyavahAra samiti zuM che ? 10. saMva2bhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa samajAvo. 2 3. pAMca saMmatinA nAma Apo. 1 1. saMva2bhAvanA kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che? 24, gupta kone kahe che? 1 2. saMva2bhAvanA kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 2 5. nizcaya ane vyavahAra pti zuM che? 1 3. saMvarabhAvanA kai rIte mokSamArganuM svarUpa samajAve che? 21traNa guptanA nAma A. 14. saMvarabhAvanA kaI rIte munidazAnI bhAvanA karAve che? 27. khareSahajaya kone kahe che ? 28. nizcaya ane vyavahAra khareSahaja ya zuM che? nIcenAno taphAvata Apo. 29. dharma kone kahe che ? 1. saMvaratAva ane saMvarabhAvanA 158 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA E nirjarAbhAvanA are nijasvabhAva sAdhana dvArA kara tUM caitanya pratapana / cala jAyegeM karma mujaMga, basegA tUM mokSa sadana // (cAra hea) "hama kRta nirjarAbhAvanAnA AdhAre) tu mAM a ba alasaka 1. vyAkhyA ane samajUtI 2. saMvarabhAvanA ane nirjarAbhAvanA vacceno bheda 3. nirjarAbhAvanA mAtra jJAnIne ja saMbhave che. 4, nirjarAtattva ane nirjarAbhAvanA vacceno bheda losa bakSI 7 rUparekhA ha 5. saMvara nirjarAbhAvanAnI jema mokSabhAvanA zA mATe nahi ? 6. nirjarAnA bheda ane tenuM svarUpa 1. jIva ane paudgalikakarmanA pariNAmanI apekSAe nirjarAnA be prakAra che. 1. bhAvanirjarA ane ra. dravyanirjarA dalIya 2. phaLadAnanI apekSAe nirjarAnA be prakAra che. 1.savipAkanirjarA ane 2. avipAkanirjarA 3. pusmArthanI apekSAe nirjarAnA be prakAra che. 1. sakAmanirjarA ane 2. akAma nirjarA 4. oLakhANa mATe karavAmAM AvatA kathananI apekSAe nirjarAnA be prakAra che. 1. nizcaya nirjarA ane 2. vyavahAra nirjarA 5. vyavahAra nirjarAnI vividhatAnI apekSAe bAra prakAranA tapa anusAra nirjarAnA bAra prakAra che. 1. upavAsa ra,avamaurya 3.vRtiparisaMkhyAna 4.rasaparityAga 5. vivita zayyAsana 6.kAyakaleza 7.prAyazcita 8. vinaya 9.vaiyAvRtya 10.svAdhyAya 11.vyutsarga 1.dhyAna nirjarAbhAvanAnI ciMtavana prakriyA 7. 8. nirjarAbhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 9. kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? 10. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 11. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 1. tapanuM svarUpa samajAve 2. icchAno nirodha karAve 12 upasaMhAra 13. nirjarAbhAvanAnI kathA tapasvI tIrthaMkara RSabhadeva
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavivara paM.dIlatarAmakRta nirjarAbhAvanA preka bhajana Atamarupa anupama adbhUta, yAhi lakha~ bhava siMdhu taro // Teka // / alpakAla meM bharata cakradhara nija Atamako dhyAya kharo / kevalajJAna pAya bhavi bodhe, tatachina pAyau lokaziro / / 1 / / samparzana-jJAna-parana-sava, yedi gatameM mAra naro ! pUrava ziva o ye nAhiM atra, pira naida, yadu niyata varo / / 2 / / koTI grantha ko sAra yahI hai, ye hI jinavANI ucaro / 'rIna'. bAva nirjhara mAnajo, muttimAM sava tema varo || 4 || bhAvArtha potAnA zuddha AtmAnuM svarUpa anupama che. adbhuta che. A zuddhAtmAnA Azrarya thatI karmanI nirdeza ane nirjAbhAvanAnA ciMtavanI ja bhavasiMdhune tarIne pAra utarI javAya che. bharata cakravartIe potAnA zuddhAtmAnA dhyAnanA kAraNabhUta nirjarAbhAvanAnuM ciMtavana karIne alpakALamAM ja kevaLajJAnane prApta karyu. tyArapachI vyajanonI nirjarAvAvanAno bodha ApIne suta ja lokazikhara upara nirvANadazAne pAmyA. jeo pUrvamAM moThA pAmyA che. atyAre pAse che ane bhaviSyamAM ghaDAze teoe e bAbata nizcitarUpathI siddha karI che ke A jagatamAM nirjAbhAvanA ane tenA tenA kAraNe thatuM samyagadarzana-jJAna-cAritra sahitanuM tapa ja mokSanuM kAraNa hovAthI atyaMta sArabhUta che. karoDo graMthono sAra ane jinavANInuM kahevuM paNa A ja prakAre che. tethI kavi dolatarAma kahe che ke, nirjarAbhAvanAnA ciMtavananA baDe potAnA zuddhAtmAnuM dhyAna dharo ane tethI vastu ja mukti-maLIne vo. eTale ke mothAdAne prApta thAo. (daulata-jainapada-saMgraha - bhajana naM. 86, pAnu papa nA AdhAre) 31 -
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( bhAtunA - LiyAlAvaLA nirjarA eTale jIrNa thavuM ke jhaDI javuM te. jIvanA to te pararUpathI udayamAM kahevAtuM nathI paNa vItarAgabhAvanI pracaratAnA kAraNe padagalika- te svarUpathI ja udayamAM Avela kahevAya che. karmanA saMvarapUrvaka tenuM kSINa thavuM ke phaLa ApyA vItarAgI tapanA prabhAvathI sattAmAM rahela vinA kharI javuM te nirjarA che. nirjarA ane paugalikakarma udIraNA, utkarSaNa ke saMkramaNa tenA AzrayabhUta zuddhAtmasvabhAva upAdeya che pAmI kSINa thaI jAya che. te nirjarA ekadama te prakAranuM ciMtavana te nirjarAbhAvanA che. kSINa thayela karmano jaghanya aMza udhyamAM Ave tyAre te jIvanA pariNAmamAM malinatA ke vikAra puvakadakammasaDaNaM tu nnijjraa| karI zakato nathI tethI te phaLa ApyA vinA artha : pUrvabaddha karmonuM kaDavuM te nirjarA che. kharI gayuM tema mAnavAmAM Ave che. tene avipAka (bhagavatI ArAdhanA : gAthA 1841) nirjarA kahe che. jIvanA vItarAgabhAvanA kAraNe sattAmAM rahela pragaTa karavAnI apekSAe nirjarA upAdeya paulikakarmarUpa rakaMghonA avayavonuM jIrNa ke che ane Azraya karavAnI apekSAe potAno kSINa thavuM tema ja udayamAM Avela karma rakaMghonuM nirjarAsvabhAvI trikALa dhruva zuddhAbhasvabhAva phaLa ApyA vinA kharI javuM te nirjarA che. parama upAdeya che. A prakAre nirjarAnuM svarUpa A nirjarA saMvarapUrvakanI hoya che. jema nAvamAM ane tenA prApta karavAnA upAyanuM vAraMvAra paDeluM chidra bUrAI javAthI nAvamAM navIna pANI ciMtavana thavuM te nirjarAbhAvanA che. pravezatuM nathI ane pachI agAu bharAI gayela paallllllllllllllllllllllllll pANIne sUkavIne ke ulecIne dUra karavAmAM Ave zuM saMvarabhAvanA ane nirjarAbhAvanA che, tema navIna pharmanA saMvarapUrvaka pUrvabaddha karmone tapa dvArA kSINa karIne tene dUra karavAmAM vacceno bheda gyyllllllllllllllllllllllll Ave che te nirjarA che. nirjarAnA kAraNe koI nirjarA paNa saMvaranI jema AtmAnA navIna karmabaMgha thayA vinA sattAmAM rahela karma zuddhopayogarUpa vItarAgI pariNAma che. banne kSINa thAya che ke udhyamAM Avela karma phaLa ApyA mokSamArgarUpa che ane tethI upAdeya che A vinA kharI jAya che. prakAre saMvara ane nirjarAnuM kAraNa, mokSamArgamAM sAmAnya rIte jIvanA pradezamAM pUrva baMghAyela sthAna ane upAdeyapaNAnI apekSAe samAnatA paugalikarma svarUpa ke pararUpathI udhyamAM AvIne che. vaLI banne jIvanA ekasarakhA vItarAgabhAva phaLa ApyA vinA kharatuM nathI. koI karma saMkramaNa ja che. A rIte saMvara ane nirjarA samAna pAmI udayamAM Ave tene pararUpathI udayamAM jaNAtA hovAthI nirjarAbhAvanAmAM saMgharabhAvanAthI Avela kahevAya che. paraMtu koI karma udIraNA, zuM vizeSatA che ? tevo prazana sahajapaNe thAya. utkarSaNa ke apakarSaNa pAmI udayamAM Ave to teno uttara A mujaba che: +1:* * | E *1 . 9. nirjarAbhAvanA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvaramAM vItarAgatAnI prApti ke utpatti che paNa nirjarAmAM utpanna thayela vItarAgatAnI vRddhi che. jenA kAraNe saMvara navIna pauddhatini AvatAM aTakAve che. paNa nirjarA te uparAMta sattAmAM rahela purANA karmane kSINa karI teno kSaya paNa kare che. mokSamArganI zakhAta saMghI thAya che paNa tenI pUrNatA mATe nirjarA jarUrI che. zuddhAtmAnI strI ane tethI thatA samyagdarzanapUrvaka saMvara hoya che. paNa nirjarAmAM te uparAMta zuddhAtmAnI sAdhanA paNa samAyelI che. samyagdarzanapUrvaka saMvara hoya che tema saMghapUrvaka ja nirjarA hoya che. pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa gupti, daza gharma, bAvIsa pariSahajaya, bAra bhAvanA jevA kAraNothI saMghara hoya che. ane bAra prakAranA tapanA kAraNe nirjarA hoya che. saMvarabhAvanAnuM ciMtavana zuddhAM |ii ja dharAvanAra AtmArthIna paNa hoya che. paNa nirjarAmApanAnuM ciMtavana mukhyapaNe jJAnIne ja hoya che. saMvara ane nirdezanA uparokta mene sakSiptamAM nIcenA koThA anusAra darzAvI zakAya che. saMvara nirA 1 hsapu DNdi. 1_hilpuUxj. ___ ki f. ST: ASS1 * _** 3 ki tuiz 31St biju 3 | 3 deguj. *p[juR1, a chiuso kfSH1*. it with rXSIY spLpfZ; r Sefp . L$kf|khf R$ r_Sp IpeBi. 7k,hfh_p_y,, sh_| 7 r_S>fpqh_p_y,, All Lis T_IL tosh_ vze &; beB!. mujj .h's, kros, Nyra Sp. tant f** 6 kg$@_ *. 162 nirjarAbhAvanA mAtra jJAnIne ja saMbhave che. lllllllll nirjarAmAM zuddhAtmAnI sAdhanA che. caitanyanuM pratapana che. vItarAgatAnI vRddhi che. jema putranA janma vinA tenA ghara viSenI vimAraNA hotI nathI tema vItarAgatAnI utpatti vinA tenI vRddhi ke pUrNatA viSenI vicAraNA hotI nathI. A vItarAgatA jJAnIne ja hoya che. vaLI saMvarapUrvaka ja nirjA hoya che ane saMgharadazA (1) ja hoya che. tethI nirjarA saMbaMghI vicAraNA karanArI nirjarAmAvanA paNa mukhyapaNe jJAnIne munizAmAM saMbhave che. nirjagatattva ane nirjaNabhAvanA vacceno bheda l tattva e vastunuM prayojanabhUta svarUpa che. nirjarA avasthA e vastunuM prayojanamRta svarUpa hovAthI vAdi navatomAM teno samAveza che. nirjarA avasthArUpa nirjarAtattva e saMvarazApUrvaka tI vItarAgadazAnI vRddhi che tethI te upAdeya che. nirjarAtattvanuM prayojana jANItI ke pragaDha nirjarAdazA dvArA tenA AzrayadbhUita ajANyA ane apragaTa evA zuddhAtmasvabhAvane oLakhavAnuM che. zuddhAtmasvabhAvane oLakhavArUpa nirjarAtattvanI yathArtha zraddhAnanuM phaLa samyagadarzana che. mApanA e eka ciMtavanaprakriyA che. bAramAvanA paikInI nirjarAmAvanAmAM nirjarAnuM svarUpa ane tenuM upAdeyapaNuM tavavAmAM Ave che. nirjarAbhAvanAnAM ciMtavananuM prayojana nirjarAnuM upAdeyapaNuM samajIne saMsAra pratyeno vairAgya vaghArI mokSamArgamAM AgaLa vadhavA mATeno pusyArtha preravAnuM che. nirjarAbhAvanAnAM ciMtavananuM jJAnapUrvakanA vairAgyanI jnanI H bAra bhAvanA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ phaLa vItarAgatAnI vRddhirUpa nirjarAdazAnI ja pracuratA che. nirjarAdazA e ja nirjarAtattva che. tethI nirjarAmApanA sAghana che ane nirjarAtattva e tenuM sAmya che. nirjarAtattva ane nirjarAbhAvanA vacceno uparokata meda nIcenA darzAvI zakAya che. nirjarAnA bheda ane tenuM svarUpa rl jIvanA pradezomAM rahela pUrvabaddha karmonuM kSaNa thaine kharI javA mATenA kAraNabhUta jIvanA koThA anusAra TuMkamAM pariNAma ane te karmonuM kharI javuM te nirjarA che. nija'rAtattva 1. paraMtunuM svarUpa che. ra. nirjarAtattvanuM prayojana tenA ra. dvArA ajANyA ane apragaTa evA zuddhAtmasvabhAvane oLakhI teno Azraya karAvavAnuM che. nirAbhAvanA 1. ciMtavana prakriyA che. Ann 3. nirjarAtattvanI yathArtha zraddhAnanuM 3. phaLa samyagdarzana che. 4. nirjarAtattva e sAghya che. 4. nirjarAbhAvanAnuM prayojana nirjarAnuM upAdeyasvarUpa samajI saMsAra pratyeno vairAgya vadhArI mokSamArgamAM AgaLa vadhavAno puruSArtha preravAnuM che. nirjarAbhAvanAnuM ciMtavananuM phaLa nirjarAtattvanI prApti che. nirjarAbhAvanA e sAdhana che. ANRANNANNA saMva-nirjarAbhAvanAnI jema mokSabhAvanA zA mATe nahi ? dmqmqhshmhswnwdwwwwwwhdnshnwhdd navatattvo paikInA saMvatattva ane nirjarAtattvanuM svarUpa ane tenuM pApaNuM ciMtavanArI svabhAvanA ane nirjAbhAvanA che. tema mohatattvanuM svarUpa ane tenuM upAdeyapaNuM ciMtavanArI mokSabhAvanA nathI, tenuM kAraNa e che ke saMva-nirjamAvanAnA ciMtavanamAM mokSanuM svarUpa ane tenuM upAdeyapaNuM AvI ja jAya che. saMsArabhAvanAmAM paNa saMsAthI viddha mokSanuM sArAbhUtapaNuM ane upAdeyapaNuM hoya che. dareka bhAvanAnA ciMtavananuM phaLa mokSamArga ane moMdhu hoya che. saMva-nirjarA pote ja mokSamArga che. saMvaranirjarAnI utpatti paNa mohArarUpI zuddhAtmAnA AzrayathI ane mokSapada prAptinA dhyeyathI hoya che, tethI AtaMga momAnAnI AvazyakatA nathI 9. nirjarAbhAvanA nirjarAnA judI-judI apekSAe judA-judA bheda che. te A prakAre chelraddha 1. jIva ane paudgalikakarmanA pariNAmanI apekSAe nirjarA be prakAre cheH 1. bhAva nirjarA ane ra. hRdya nirjarA phaLadAnanI apekSAe nirjarAnA be prakAra che H 1. savipAka nirjarA ane ra. avipAka nirjarA 3. puruSArthanI apekSAe nirjarAnA be prakAra che H 1. sakAma nirjarA ra. akAma nirjarA 4. oLakhANa mATe karavAmAM AvatA kathAnI apekSAe nirjarAnA be prakAra che 1. priya nirjarA . vyavahAra nirjarA vyavahAra nirjarAnI vividhatAnI apekSAe bAra prakAranA tapa anusAra nirjarAnA bAra prakAra che H 31. upavAsa 7. prAyazcitta 48. vinaya ra. avauMdarya 3. vRttisiMkhyAna |. vaiyAvRttva 10. svAdhyAya 4. sapariuAmA 5. vivijJatta zayyAsana 11. cusa[ 06. kAyakajJeza 12. dayAna 1. jIva ane paulikakarmanA pariNAmanI apekSAe niza be prakAre cheH 1. bhAvanirjarA ane ra. dravyanirjarA jIvanA pariNAma ane paudgalikakarmanA pariNAma vacce paraspara anukULa anusvapaNAno saMbaMdha hoya che jene nimita-naimittika prakArano 163
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbaMgha kahe che. AvA saMbaMgha samaye jIvanA pariNAmane bhAva ane pauSNalikaDarmanA pariNAmane 2. dravyanarjaza dravya kahevAnI paddhati che. A kAraNe jIvanI | bhAvanirjarAnA nimitte jIvanA pradezomAM zaddhinI vRddhi arthAta vItarAgabhAvanI pracuratApU 2hela pUrvabaddha paoNlikakarmonuM kSaNa nirjarAne bhAvanirjarA ane tenA nimitte thatA thaI javAM ke kharI javArUpa pulanA pUrvabaddha paulikakarmanA jhaDavArUpa nirjarAne pariNAmane dravyanirjarA kahe che. dravyanirjarA kahevAmAM Ave che. tethI jIva ane - nirjarA eTale kaDavuM ke kharI javuM. navIna paugalikakarmanA pariNAmanI apekSAe nirjarA paudgalikakarmanA saMvarapUrvaka pUrvabaddha karmonuM kaDavuM be prakAre che: ke kharI javuM te dravyanirjarA che. dravyasaMvarapUrvaka 1. bhAvanirjarA ane ra. dravyanirjarA ja draSyanirjarA hoya che tethI te jJAnIne ja hoya che. dravyanirjarAnA kAraNe jIva mokSamArganI 1. bhAanarja sAdhanAmAM ekadama AgaLa vaghato mokSanI taddana jIva sAthe joDAyela pUrvabaddha nikaTa pahoMce che. pagalakakarmonuM kSINa thaIne kharI javAnA 2. phaLadAnanI apekSAenarjacanA be prakAra kAraNabhUta jIvanA zuddhopayogarUpa vAMtarAgabhAvane bhAvanirjarA kahe che. 1. savipAka nirjarA ane jIvanA zuddhopayogarUpa vItarAgabhAva ja saMvara 2. avipAka nirjarA ane nirjarA che. tethI je bhAvasaMvara che te ja bhAvanirjarA hoya che. topaNa bhAvanirjarAmAM 1. RvipAka nirja vItarAgabhAvanI pracuratA ke vRddhirUpa vizeSa pelikakarmanuM udayamAM AvIne potAnuM phaLa prakAranA vItarAgabhAva che ke je saMghara uparAMta ApIne kharI javuM te savipAka nirjarA che. nirjarAnuM paNa kAraNa hoya che. tethI bhAvasaMvarapUrvaka ja bhAvanirjarA hoya che ane jIvanA pradezomAM pUrve je paulikakarmo te jJAnIne ja saMbhave che. bhAvasaMvaranA kAraNe baMdhAyelA hoya che te tenA udayakALa anusAra mokSamArganI zarUAta che paNa mokSamArganI vaheMcAyelA hoya che jene niSeko kahe che. A ArAdhanA ane pUrNatA to bhiAvanirjarAthI ja niSeko tenA svakALe udayamAM Ave che. ane hoya che. bhAvanirjarA ja sAkSAt mokSamArga ane te udaya anusAra jIva temAM joDAIne te mokSanuM sIdhuM kAraNa che.bhAvanirjarAmAM zuddhopayoganI anusAranA rAgAdi vikAro pAme to teNe potAnuM vRddhi, zuddhAtmAnuM pracura svasaMvedana ane phaLa ApyuM kahevAya che. paulikakarmo A atIndriya AnaMdano AhalAda che. AtmAnA rIte potAnuM phaLa ApIne jIvanA pradezothI chUTA anaMtaguNonI yathAsaMbhava AMzika zuddhatAnI paDI jAya to tene savipAka nirjarA kahe che. pragaTatAnuM kAraNa paNa bhAvanirjarA che. tethI savipAka nirjarA jJAnI ke ajJAnI dareka pragaTa karavAnI apekSAe bhAvasaMvara karatAM paNa jIvane satata cAlatI rahe che. savipAka nirjarAnuM te vadhu upAdeya che. phaLa Ave che ane tethI te anusAra jIva 164 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAgAdi vikAro pAme che. ane tenA nimitte rahela A pApakarmonuM apakarSaNa thaI tenI navIna pharmanuM baMdhana paNa thatuM rahe che. tethI sthitimAM ke anubhAgamAM ke bannemAM ghaTADo A prakAranI nirjarA te vAstavika nirjarA gaNAtI thavo ane tenA kAraNe tenI phaLadAna zakita nathI. mokSamArgamAM tenuM koI sthAna nathI. tethI gharavI te paNa avipAka prakAranI nirjarA che. nirjarAbhAvanAno te viSaya nathI. tethI tenuM jIvanA pusmArtha pUrvakanA vItarAgabhAva ke zubhakoI ciMtavana ke vicAraNA hotI nathI. | bhAvanA kAraNe A prakAranI nirjarA hoya che. 2. vipAka nirja 2.2.pUrvabaddha puNyakarmonI sthiti anubhAi vadhavA pUrvabaddha paga 1 ApyA vinA aghAtikanI zAtA vedanIya, zubhanAma, jIvanA pradezomAMthI chUTA paDIne kharI javuM tene ucagotra ane zubhaAyu e puNyakarmonI prakRti arvapAka nirjarA kahe che. che. jIvanA puruSArthapUrvakanA vItarAgabhAva ke zubha bhAvanA nimitte sattAmAM rahela pUrvabaddha sAmAnyapaNe udayagata paulikakarmonuM phaLa puNyakarmonuM utkarSaNa thaI tenI sthitimAM, ApyA vinA kharI javuM te avipAka nirjarA anubhAgamAM ke bannemAM vadhAro thavo ane tenA che. A uparAMta satAmAM rahela paulikakarmonuM kAraNe puNyakarmanI phaLadAna zakita vaghI javI. utkarSaNa, apakarSaNa ke saMkramaNa pAmI kSINatA te paNa eka prakAranI avipAka nirjarA che. pAme ane tethI tenA sthiti-anubhAgamAM ghaTADo thAya te paNa avipAka nirjarA che. avipAka 2.3.pUrvabaddha pAmanuM puNyamAM nirjarAnI sAme navIna pautralikakarmonuM baMghana pheravAI javuM thatuM nathI. A avipAka nirjarA nIcenA pAMca jIvanA puruSArthapUrvakanA vItarAgIbhAva ke prakAre hoya che : maMdakaSAyarUpa zubha bhAvanA kAraNe aghAtikarmonI ra.1. pUrvabaddha pApaBrmonI sthiti anubhAva ghaTavA pApaprakRtinuM puNyamAM saMkramaNa thavuM eTale ke 2.sa. pUrvabaida puNyakarmonI sthiti anubhAva vadhavA pheravAI javuM te paNa avipAka nirjarA che. 2.3. pUrvabaddha pApakarmonuM puNyamAM pheravAI javuM 2.4.pUrvabaddha karmonI udIraNA ra.4. pUrvabaddha karmonI udIraNA thaIne tenuM kharI thaIne tenuM kharI javuM agAu baMghAyelA ane sattAmAM rahela 2.5, udayamAM Avela karmonuM phaLa ApyA paugalikakarmone vahelA udayamAM lAvavA tene vinA kharI javuM udAraNA kahe che. AvI rIte udIraNA pAmIne udayamAM Avela karmane tapanA prabhAve phaLa ApyA 2.1.pUrvabaddha prApakarmonI sthiti vinA jIvanA pradezothI alaga karIne kheravI anubhAi ghaTavA nAkhavA te paNa avipAka nirjarA che. samasta ghAtikarmo ane aghAtikarmomAM azAtA vedanIya, azubhanAma, nIcagotra ane azubhaAyu 2.J. udayamAM Avela zarmonuM phaLa ApyA e pApakarmo che. pUrve baMghAyelA ane sattAmAM vinA kharI javuM javuM 9. nirjarAbhAvanA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA vItarAgabhAvanI pracuratAnA prabhAve nirjarAbhAvanAmAM AvI avipAka nirjarAnuM udayamAM Avela karmone phaLa ApyA vinA kheravI ciMtavana hoya che. nAkhavA te avipAka nirjarA che. vItarAgI nizcaya tapanA kAraNe AvI avipAka nirjarA hoya che. 3. puruSArthanI apekSAe nirjazanA che prA2 che: sAmAnya rIte koIpaNa karma svarUpathI ke 1. sakAma nirjarA ane pararUpathI udayamAM AvIne tenuM phaLa ApyA 2. akAma nirjarA vinA kharato nathI. pUrvabaddha karmanuM te ja jAtinI anya prakRtimAM pheravAI jaIne eTale ke saMkramaNa . eNma nirjaza. pAmIne udhyamAM AvavuM te pararUpathI udhya kahevAya ahIM kAma eTale prayatna ke pugdhArtha che. tethI che paNa koI karma saMkramaNa pAmyA sivAya utkarSaNa ke apakarSaNa pAmIne ke je svarUpe prayatna ke pukSArthapUrvaka thatI nirjarAne sakAma baMghAyela hoya te ja svarUpe udayamAM Ave rnirjarA kahe che. to te svarUpathI udaya kahevAya che. vItarAgatAnA puruSArthapUrvaka thatI nirjarA te sakAma nirjarA che. je karma sattAmAM hoya tene paulikakarmanA sarvaghAti spardhakonI zakita vItarAgI tapanA prabhAve puruSArthapUrvaka udayamAM sarvaprakAre AtmAnA guNonuM AcchAdana karavAnI lAvIne eTale ke tenI udIraNA karIne hoya che, jenA kAraNe navIna karmabaMghana thAya samabhAvapUrvaka teno bhogavaTo karavo ke jenA che. A rIte navIna pharmabaMghana karAvanAra karmanA kAraNe koI navIna karmabaMghana na thAya to te udayane vipAkarUpa udaya kahe che. paNa dezaghAti samaye thatI pharmanI nirjarA e sakAma nirjarA spardhakonI zakti amuka prakAre AtmAnA guNonuM kahevAya che. jIvanuM samyak prakAranuM vItarAgI AcchAdana karavAnI hoya che, jenA kAraNe navIna karmabaMghana thato nathI. A rIte navIna tapa e ja sakAma nirjarA che. karmabaMdhana na karAvanAra karmanA udayane pradezarUpa jIvanuM AvI sakAma nirjarA mAtra jJAnIne udaya kahe che. ja hoya che ane ajJAnIne hotI nathI. vAstavamAM sakAma nirjarA te ja avipAka nirjarA jIvanA vItarAgI bhAvanA kAraNe sattAmAM rahela sarvaghAti spardhakonuM dezaghAtimAM saMkramaNa thaIne che. jIvanA puruSArtha sahitanA pariNAmarUpa bhAvanirjarA te sakAma nirjarA che ane tenA pararUpathI udayamAM AvavuM ane tenA kAraNe nimitte phaLa ApyA vinA paulikakarmanA teno vipAkarUpa udaya na thavo ane mAtra kharI javArUpa thatI dravyanirjarA te avipAka pradezarUpa udaya thavo te eka prakAranI karmanI nirjarA che. eTale ke bhAvanirjarA te sakAma avipAka nirjarA che. nirjarA ane tenA nimitte thatI dravyanirjarA uparokata dareka prakAranI avipAka nirjarA te avipAka nirjarA che. nirjarAbhAvanAmAM A jJAnI gharmAtmAne saMvarapUrvaka hoya che. prakAranI nirjarAnuM ciMtavana hoya che. guNonuM ubhaye thatI karmI nI hoya che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarAnI oLakhANa te nizcaya nirjarA ane 2. asima nirjaza vyavahAranaya anusAranI oLakhANa te vyavahAra vItarAgatAnA puruSArtha vinAnI hoya tevI nirjarA che. A rIte naya paddhatithI nirjarAnA nirjarAne akAma nirjarA kahe che. be prakAra che potAnA prayatna ke puruSArtha vagara ke samyapha 1. nizcaya nirjarA ane ra. vyavahAra nirbhara prakAranA tapa vagara mAtra saMjogovazAta ke parataMtratAnA kAraNe bhUkha-tarasa veThavA, brahmacaryanuM 1. nizcaya nirjaza pAlana karavuM, jamIna para sUvuM, pIDA, saMtApa nizcayanayanI paddhati anusAra sauthI jevI bAbato zAMtipUrvaka sahana karavI te akAma nirjarA che. rAMtanI oLakhANa mATe karavAmAM AvatA nirjarAnA kathananA prakArane nizcaya nirjarA. akAma nirjarA e savipAka nirjarA ja che. kahe che. jIvanA zuddhopacoma votarAgabhAva jIvanA pariNAmanI apekSAe eTale ke ane tenA kAraNe jIvanA pradezomAM rahela bhAvanirjarArUpe je akAma nirjarA che te ja pUrvabaddha paulakarmonuM kaDavuM te nizcaya tenA nimitte padagaliphakarmanuM phaLa ApIne kharI nirjarA che. ja vArUpa pagale pariNAmanI apekSAe eTale niyanaya tenA viSayane sIdhI rIte oLakhAve ke dravyanirjarApe te savipAka nirjarA che. akAma che. jIvanA vItarAgI zuddhabhAvanI vRddhi ane nirjarA jJAnI ke ajJAnI koIne paNa hoya tenA kAraNe thatuM paugalikakarmonuM jhaDavu te zake che. AvI nirjarA sAme koIka karmanuM baMghana nizcaya nirjarA che. nizcayanaya ane te anusAranI paNa hoya che. tethI mokSamArgamAM tenuM sthAna nizcaya nirjarAnA koI prakAra hotA nathI topaNa nathI. ane nirjarAbhAvanAmAM tenuM ciMtavana nathI. ApaNe agAu joI gayA te mujaba nirjarAne jIvanA pariNAmanI apekSAe bhAvanirjarA ane 4. oLakhANa mATe 323AmAM AvatA paudgalikarmanA pariNAmanI apekSAe dravyanirjarA phathajhanI apejhAe nirjaeNnA che kahe che. tethI jIvanA vItarAgabhAvamaya prakaJ2 cheH bhiAvanirjarAne sIdhI rIte oLakhAvanAra kathanane 1. nizcaya nirjarA ane nizcaya bhAvani rjarA ane paugalikakarmonA, ra. vyavahAra nirbhara jhaDavArUpa vyanirjarAne sIdhI rIte oLakhAvanAra phathanane nizcaya dravyanirjarA kahevAya che. nirjarAnI oLakhANa mATe karavAmAM AvatA kathanane naya kahe che. nayamAM vakatAno abhiprAya 2. vyavahAra nirjaza ane zrotAnI samajaNa saMkaLAyelI hoya che. jIvanA vItarAga bhAvarUpa nirjarAnI oLakhANa vyavahAranayanI paddhati anusAra mATe karavAmAM AvatA sIdhI rItanA kathanane ADakatarI rIte karavAmAM AvatA nirjarAnI nizcayanaya ane ADakatarI rItanA kathanane oLakhANa mATenA kathananA prakArane vyavahAnaya kahe che. nizcayanaya anusAranI vyavahAra nirjarA kahe che. nizcaya 9. nirjarAbhAvanA 167
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarA sAthe saMbaMdhita jIvanA zaoNpayogapa pariNAma ane tenA kAraNe thatuM pUrvabaddha pApakarmanuM kSaNapaNuM te vyavahAra nirjA che. vyavahAramaya tenA nirdiSTa viSayane bIjI jANItI bAbata dvArA AAktarI rIte oLakhAve che. nizcayathI jIvanA vItarAgamApa te nizcaya bhAvanirjarA ane tenA kAraNe thatuM paudgalika rmonuM jhaDavuM ke kharI javuM te nizcaya dravyanirjarA che. A nizcaya bhAvanirjarA ke nizcaya dvavyanirjarA sIdhI rIte oLakhI ke samajI zakAtI nathI tethI tenI sAthe saMbaMdhita bIjI jANItI bAbata dvArA tenI oLakhANa ke samajaNa karAvavA mATenI thana paddhati te vyavahAra nirjarA che. jIvanA vItarAgabhAva ajANyA hoya che ane tenI sAthe saMbaMdhita zubhabhAva jANItA hoya che, tethI jIvanA pItarAgamAparUpa ajANI bhAvanirjharAne oLakhAvavA mATe tenI sAthe saMbaMdhita jANItA zubhabhAvo dvArA oLakhANa karAvavA mATe karavAmAM AvatA thanane vyavahAra bhAvanirjarA kahe che. ahIM vItarAgamApa te nizcaya mAnirjarA che ane tenI sAthe saMbaMdhita zubhabhAva te vyavahAra mAnirjarA che. ane te vyavahAra mAvanirjarAnA kAraNe sattAmAM rahela pApakarmanI sthiti-anumAganuM ghavuM ke tenuM puNyamAM parivartana thavuM ke puNyano rasa vadhavo tene vyavahAra dravyanirjarA kahe che, paraMtu ahIM e dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke nizcaya mAvanirjarA ke nizcaya dravyanirjarA vinAnA mAtra zubhabhAvane vyavahArathI mAnirjarA hai sattAmAM rahela paudgati{nI kSINatAne vyavahArathI dravyanirjarA paNa kahI zakAtI nathI. kema ke, nizcaya ke vyavahArano nirdiSTa viSaya judo hoto nathI paNa nizcaya tenA viSayane sIdhI rIte batAve che, ane vyavahAra tenA viSayane bIjI jANItI 168 bAbata dvArA AtarI rIte batAve che. paNa vyavahAra dvArA tenA nidhi vizvane oLakhavA ke samajavA thoDo prayatna, vicAraNA ke tarkaNA jarUrI hoya che. paraMtu vyavahAranA kathanane ja nizcaya mAnI levuM yogya nathI. vItarAgAmAvarUpa nizcaya mAnirjarA sAthe sabaMdhita zubhabhAvane vyavahArathI bhAvanirjarA kahe che. zubhamAva aneka prakAranA hovAthI vyavahAra mAvanirjarA paNa aneka prakAre hoya che. vItarAgabhAva sAthe sabaMdhita bAra prakAranA taparUpa zubhamApane vyavahArathI bhAvanirjharA mAnavAmAM Ave che. zubhamAparUpa vyavahAra mAnirjarAnA kAraNe sattAmAM rahela pUrvaba pAponu kSINa thavuM ke pApanuM puNyamAM parivartana thavuM ke puNyano rasa vaghavo te vyavahArathI dravyanirjarA che. vyavahAra mAnirjarA ke vyavAra dhvanirjarA jANItI che ane tenA dvArA thoDo prayatna, vicAraNA ke tarkaNA karIne vItarAgamAvarUpa nizcaya miAvanirjarA ke paudgalikkarmanA jhaDavArUpa nizcaya dhvanirjarAne oLakhavI temAM vyavahAranI sArthakatA che. 5. vyavahAra nirjarAnI vividhatAnI apekSAe bAra prakAranA tapa anusAra nirjarAnA bAra prakAra che. 01. upavAsa ghera. 04, avaauda 03. vRttiparisaMkhyAna 4. saparityAgra 5. vivijJatta zayyAsana 06. kAyale ghI, prAyazcita 8. vica 9. vaiyAvRttva 10. svAdhyAya 11. vyuAI 12. dhyAna jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarAnA kAraNabhUta tapano mahimA zakita anusAra tapa BravAno upadeza samyak prakAranA tapano adhikArI eka mAtra tapasA nijarrA ca / manuSya ja che. tethI zakti anusAra tapa karI artha : tapathI saMvara uparAMta nirjarA paNa thAya che. manuSyajIvanane saphaLa banAvavAno upadeza che. (tatvArthasUtra : adhyAya 9, sUtra - 3) zakti be prakAranI che : aMtaraMga ane brAhya. uparokata sUtra anusAra vizeSa prakAre nirjarA AtmAnI aMdaramAM anaMtAnubaMghI Adi kaSAyano karavAmAM samyapha prakAranA tapano siMhaphALo che. je prakAre abhAva hoya te aMtaraMga zakti che pUrvabaddha karmonI udIraNA karIne teno nAza ane zarIranI sthiti vagere bAhya zakti che, karavAmAM tapa ja kAryakArI che. aneka bhavomAM zakti anusAra tapa karavAnI bhAvanAmAM tIrthaMkara bhogavAIne paNa je karmanI nirjarA thatI nathI nAmakarmanA kAraNabhUta soLeya bhAvanAno samAveza tenAthI anekzaNI nirjarA bhogavAyA vinA samyapha che. tapa vinA dehamAM zAtAzilIyApaNuM rAkhavAthI prakAranA tapathI ucchavAsamAtramAM thAya che. jIva tIvra du:khadevAvALA azAMtAvedanIyakarmane mokSamArga ane mokSanI sarva prakAranI sAdhanA bAMdhe che. tapamAM ALasa karavAthI vIryaMtarAya ane siddhi tapathI che. janma-maraNanA rogane ane cAritramohanIyakarma paNa baMghAya che. tethI dUra karavA mATe tenA samAna anya koI auSaghI zakti hovA chatAM je tapa karato nathI te nathI. cosaTha prakAranI chaddhio paikI dareka potAnI Atmazakiopa vIryane gopave che, potAnI Addhio tapanA prabhAvathI ja pragaTe che. | jAtane ja chetare che, tethI zakti anusAra tapa AlokanA saMtApane dUra karAvI paralokamAM svarganI karavAno upadeza che. paraMparA dvArA mokSanI prApti karAvanAra koI nizcaya-vyavahAra tapanuM svarUpa hoya to te tapa ja che. sAdhakanI kAmadhenu, kalpavRkSa ke ciMtAmaNI samAna tapa che. samasta rAgAdi parabhAva IcchAtyAgena tapa e duHkhanuM nahiM paNa sukhanuM ja sAdhana che / svasvarupe pratapanaM vijayanaM tapa : / artha : samasta rAgAdi parabhAvarUpa icchAonA keTalAMka loko tamane kaSTadAyaka ke du:kharUpa tyAgapUrvaka potAnA zuddha svarUpanuM pratapana karavuM. kahetA hoya che. paNa vAstavamAM rAga-dveSa vijayana karavuM te tapa che. (pravacanasAra gAthA 79 pachInI gAthAnI moha ja du:khadAyaka che, rAga-dveSa-moha vinAnuM jayasenAcAryakRta tAtparyavRtti TIkAmAMthI) samyak prakAranuM tapa nahi. tapa e sAMsArika | tapanI uparokata paribhASA anusAra IcchAnA Adhi-vyAdhi-upAdhinA tApathI trasta jIvone niroghapUrvaka potAnA zuddha svarUpamAM sthiratA parama zItaLatA ApanAra zItaghara samAna che. vaDe tenuM pratapana ke vijayana karavArUpa vItarAgaAtmAnI vItarAgatA, pavitratA ane vizuddhinuM bhAva ja vAstavika tapa che. nAstithI IcchAno sthAna samyak tapa ja che. tethI tapa ja siddha nirogha ane astithI caitanyanuM pratapana e bhagavAna samAna Atmika atIndriya svAbhAvika tapa che. IchA e ja mUcha che, moha che, sukhanuM sarvotama sAdhana che. rAga che. tethI nAstithI IcchAnA abhAvathI ja tapa che. astithI potAnA zuddha svarUpanuM 9. nirjarAbhAvanA 169
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratapana eTale ke svarUpavizrAMta nistaraMgapaNe prakAranA tapa zu bhopayogarUpa hovAthI te caitanyanuM taptAyamAna thavAthI tenuM dedIpyamAna vyavahArathI tapa kahevAya che. vItarAgabhAvarUpa ke ujjavaLapaNuM pragaTa thAya te tapa che. nizcaya tapa eka ja prakAre che ane tenA koI ahIM svarUpavizrAMta eTale potAnA zuddha prakAra hotA nathI topaNa A vItarAgabhAva sAthe saMbaMdhita ane A vItarAgabhAvanI AgaLasvarUpamAM ritharatApa zuddhopayoga che. je svarUpamAM pAi La rahenArA upavAsAdi bAra prakAranA vizrAMta eTale ke svarUpamAM lInatAnA kAraNe zubhabhAvone AghAre te vItarAgabhAvarUpa nizcaya ristharatA pAmela hovAthI ekadama aDola ke tapane paNa upavAsAdi bAra prakAre oLakhavAmAM nikaMpa hoya tevo nistaraMga che. AvA Ave che. ahIM zubha bhAvarUpa vyavahAratapathI svarUpavizrAMta nistaraMgarUpa zuddhopayoganA kAraNe pApakarmanI sthiti-anu bhAga ghaTavA, pApanuM caitanyanuM pratapana ke vijayana thAya che. jema puNyamAM saMkramaNa thavuM ane puNyakarmanI sthitisonAne agninI AMca ApavAthI sonAnI zuddhatA anu mAga vaghavA jevI pahelI traNa prakAranI vadhe che tema potAnA zuddha svarUpamAM vadhune | avipAka nirjarA hoya che. ane vItarAgabhAvarUpa vadhu sthiratApa pratapana eTale ke taptAyamAna | tapanA prabhAve pUrvabaddha karmonI udIraNA thaIne thavAthI caitanyanI zuddhinI vRddhi thAya che, jene tenuM kharI javuM ke udayamAM Avela karmonuM phaLa tapa kahe che. A rIte svarUpavizrAMta nistaraMga ApyA vinA kharI javuM jevI bAkInI be caitanyanA pratApanarUpa vizeSa prakAranA vRddhigata prakAranI avipAka nirjarA hoya che. vItarAgabhAva ja nizcayathI tapa che. A nIce bAreya prakAranA tapanI vyAkhyA, A prakAre vItarAgabhAvarUpa nizcayatapapUrvaka samajUtI, tenuM phaLa ane nizcaya-vyavahAra svarUpa tenI sAthe saMbaMdhita je bAra prakAranA zubhabhAva ApavAmAM Ave che. hoya che tene vyavahArathI tapa kahe che. ahIM khAsa lakSamAM rAkhavAnuM che ke vItarAgatAnI | 1. upavAsa. vRddhirUpa nizcaya tapa vinAnA upavAsAdinA zubha bhAvo vyavahArathI paNa tapa nathI, paNa potAnA zuddha svarUpanA lakSe viSaya, kaSAya ane tapAbhAsa che. tethI moDhAmArgamAM tenuM sthAne AhAranA tyAgane upavAsa nAmanuM tapa kahe che. nathI ane tethI nirjarAbhAvanAno te viSaya upavAsamAM khAdha, vAgha, lehya ane pAna paNa nathI. (eTale ke pINu. pANI) e cAreya prakAranA AhAra bAra prakAranI tapamAM prathama cha prakAranI tapa eTale ke azanano tyAga hovAthI tene anazana zarIrAdi bAhya padArthonA AdhAre ane bahArathI paNa kahe che. ekadama oLakhI zakAya tevA hovAthI tene upa eTale potAnA trikALa zuddha svarUpanI bAhya tapa kahe che. bAkInA cha prakAranA tapa pAse ane vAsa eTale vasavu te. potAnA zuddha aMtaraMga mananuM niyamana karanArA ane bahArathI svarUpanA vasavATanA lakSo viSaya, kaSAya ane ekadama oLakhI zakAya tevA na hovAthI tene AhArano tyAga te upavAsa che. viSaya-kaSAyanA AtyaMtara tapa kahe che. bAhya-asviMtara bAreya tyAga vinA mAtra AhArano tyAga e upavAsa 100 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. potAnA zuddha svarUpanA lA vinA anya nizcaya tApUrvaka AhAranI IcchA ane AhAranI koI prayojanArthe AhArano tyAga karavAmAM Ave kyiAnA abhAvarUpa zubhabhAva e vyavahArathI ke koI saMjogovazAt AhArano yoga bane upavAsa tapa che. to tene paNa upavAsa kahI zakAtuM nathI. potAnA zuddhAtmasvabhAvanI ruci, lakSa ke | . avamaudarya AzrayapUrvaka thato AhAranI IcchAnA abhAvapUrvaka AhArano tyAga e upavAsa nAmanuM tapa che. e potanA zuddha svarUpanA lakSe potAnI bhUkha sivAya koI rIte bhUkhe maravuM te upavAsa nathI. karatAM aDagho AhAra levo tene avamauMdarya AbhAnA lakSa ke ruci vinA koI tapa kahe che. dekhAdekhIthI, rUDhithI, paraMparAthI, moTAI dekhADavA | avamaudaryamAM udaranI pUrtimAM UNapa rAkhavAnI ke bIjA koI kAraNasara upavAsa kare ane hovAthI te jINodarI tarIke paNa oLakhAya che. upavAsane yogya potAnI aMtaraMga-bAhya zakti udarapUrti mATe sAmAnyapaNe purUSono batrIsa na hoya tenA kAraNe aMdaramAM AhAranI IcchA koLIyA jeTalo ane strIono aThThAvIsa DoLIyA ubhI hoya ane AhAra vagara aNagamAno luSita jeTalo AhAra Avazyaka manAya che. AmAM | bhAva thAya ane upavAsano divasa jema-tema jaEdIthI pUro karavAno bhAva rahe to tevA potAne je svAbhAvika AhAra hoya tenA karatA upavAsathI puNya to dUra rahyuM paNa ulaTAnuM aDagho AhAra levo te avamaudarya tapa che. pApa thAya che. AhAranA saMpUrNa tyAga karavA karatAM bhUkhathI vartamAnakALa anusAra sAmAnyapaNe eka ocho AhAra grahaNa karavo te AhAranI vRddhi divasamAM be TaMka bhojana mAnavAmAM Ave che. gharAvatI vyakti mATe muzkela bAbata hoya che. eka divasanA upavAsamAM traNa TaMka choDIne | tethI upavAsa karatAMya avamaurya tapa UMcA prakAranuM cothA TaMke bhojana levAnuM bane che. tethI eka che. bAreya prakAranA tapa kamikapaNe ekabIjAthI divasanA upavAsane thaturtha paNa kahe che. te uttarotara caDhiyAtA mAnavAmAM Ave che. rIte be divasanA upavAsamAM pAMca kaMDa choDIne bIjI koI paNa kaMpanI jema avamaudarya tapa chaThThA saMke bhojana levAnuM hoya che. tethI te saMyamamAM sAvadhAna rakhAvavAmAM, doSone dUra karAvavA, ghauM tarIke oLakhAya che. te rIte traNa divasanA saMtoSa keLavavAmAM ane svAdhyAyAdinI ghArmika upavAsamAM AThamAM DhaMke bhojana saMbhave che. pravRtti sukhapUrvaka karAvavAmAM sahAyabhUta che. tethI te ahama tarIke paNa oLakhAya che. eka sAmAnyapaNe bharapeTa ke atimAtrAmAM AhAra mahinAnA upavAsane mAsakSamaNa ane eka karavAthI aneka rogo thAya che. ghanika loko varasanA upavAsane varasItapa kahe che. A uparAMta vadhu khAIne vadhu mAMdA paDe che ane garIba kanakAvatI, ekAvalI vagere paNa kALanI loko ardhA bhUkhyA sUe toya ochA mAMdA maryAdA gharAvatA upavAsanA prakAra che. paDe che. vizvamAM bhUkhamarAthI je mota thAya potanA zuddha svarUpamAM vasavATa5 vItarAgabhAva che tenAthI anekagaNAM vadhu mota vadhu khAvAthI ja nizcayathI upavAsa tapa che ane AvA 9. nirjarAbhAvanA 171
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. A rIte uNodarI tapa Arogya mATe abhigraha anusAra satI caMdanAnA hAthe pAraNuM paNa upakAraka che. thayeluM te bAbata prasiddha che. te eka nizcayathI potAnA zuddha svarUpanA Azraye vRttiparisaMkhyAna tapanuM udAharaNa che. anaMtAnubaMdhI Adi kaSAyomAM ghaTADo thavArUpa nizcayathI rAgAdi vikalpo para vijaya vItarAgabhAva ja avamaurya tapa che. ane AvA meLavIne vikalpomAM rokAyelI vRttine maryAdAmAM nizcaya avamaudarya tApUrvaka AhAranI Asakti lAvavArupa vItarAgabhAva ja vRttiparisaMrathAna tapa ane AhAranI mAtrAmAM ghaTADo thavArUpa zubhabhAva che. AvA nizcaya tApUrvaka AhAranI vRtti te vyavahArathI avamaudarya tapa che. para vijaya meLavIne koI prakAranA niyamapUrvaka AhAra levArUpa zubha bhAva te vyavahArathI. 3. vRttiparisaMkhyAna vRttiparisaMkhyAna tapa che. potAnA zuddha svarUpanA lakSe AhAranI IcchA upara vijaya meLavIne koI prakAranA abhigraha, 4. rasapariyA niyama ke pratijJApUrvaka AhAra levo te vRttiparisaMkhyAna nAmanuM tapa che. Atmika atIndriya AnaMdanA rasa pAseIndriyanA 2sane viSa samAna jANI rasanI lolupatAnA amuka sthaLethI amuka prakAranA dAtAnA hAthe, tyAgapUrvaka nIrasa AhAranuM grahaNa karavo te amuka prakAranuM bhojana levuM jevA niyama karIne te prakAranI vighi maLe to ja AhAra grahaNa 2saparityAga nAmanuM cothuM tapa che. karavo tevA saMkalpane vRttiparisaMkhyAna tapa kahe tIkho, kaDavo, kaSAyelo, khAro, khATo ane che. AhArarasaMjJAne jItavA mATe AvuM tapa kyAreka madhura e cha prakAranA rasa paikI athavA dugha, karavAmAM Ave che. dahIM, ghI, tela, goLa ane lavaNa e cha padArtha vRttiparisaMkhyAna tapathI saMyamanI sAghanA paikI koIno tyAga karavoe rasaparityAga nAmanuM sukharUpa thAya che. tema ja AhAra ane dAtAra tapa che. rasaparityAgamAM saghaLAM rasano tyAga saMbaMdhIno koI rAga raheto nathI. na hoya toya tenI Asaktino abhAva to tIrthakara bhagavAna mahAvIre munidazAmAM eka hoya ja che. samaye mAthe muMDAyelI, beDIthI baMghAyelI, dAsInA jagatamAM kahevAya che ke "jeNe jIbha jItI rUpamAM traNa divasanI upavAsI rAjakumArI. teNe jaga jItyu" eTale eka rasanA Indriyane AhAradAna karAve to ja AhAra grahaNa karavo. tevo Akaro abhigraha ghAraNa karyo hato. teo jItavAthI badhI Indriyo jItI zakAya che. Avo IndriyavijayI saMyamanI sAghanA sArI rIte karI kauzAmbI nagarImAM AhAra mATe AvatAM paNa zake che. saMyamanI sAghanA uparAMta jitendriyapaNuM, abhigraha anusArano AhArano yoga na thavAthI zarIranA tejanuM vaghavuM, nidrA para kAbu, sukhapUrvaka parata jatA. poNA baso divasanA upavAsa svAdhyAya vagerenI upalabdhi rasaparityAga tapanA pachI tIrthakara munirAja vardhamAnakumArane potAnA pariNAme hoya che. 172 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcayathI sAsAMrika viSayajanya rasano tyAga vasavArUpa zubhabhAva te vyavahArathI vivikta pharIne vItarAgI zAMtarasamAM nimagna rahevuM te | 1mI nimane rahevuM te zavyAsana tapa che. rasaparityAga tapa che. AvA vItarAgI nizcaya tapapUrvaka i prakAranA rasa paikI koI prakAranA 6. kAyazleza rasanA tyAgapUrvaka nIrasa AhAra levArUpa zubhabhAvane vyavahArathI rasaparityAga tapa kahe che. potanA zuddhAtmasvabhAvanA late potAnI zaMkata anusAra AkarA zArIrika kaSTane sahana karavA | 5. viviThata zayyAsanA te kAyaleza nAmanuM tapa che. potAnA zuddha svabhAvanA lakSe cittanI vyagratAne potAnA zarIrane jANI joIne AkarA kaSTa rokavA mATe vivikata sthAna para savA ke besavAnuM sahana karAvavA te kAyamaleza tapa che. kAyAne rAkhavuM te vivikata zayyAsana nAmanuM tapa che. kaSTa apAvanArA aneka upAyo dvArA phAyaphaleza tapa hoya che. temAM mukhyatve i prakAranA upAyo nirjana, nirmaLa ane nirALA sthAnane A pramANe che : vivita kahe che. vivikta sthAne zayyA ke 1. ayana ra. zayana 3. Asana 4. Asana rAkhavuM te vivikta zayyAsana che. avasthAna 5. avaqAha ane 6. yod. parvatanI guphA, jhADanI bakhola, nadIno kinAro, nagaranA sImADe Avela nirjana udyAna, 1. ayana : eka sthAnethI bIjA sthAne bhiyAnaka jaMgala, khAlI makAna, ramazAnabhUmi javA mATe karavAmAM AvatAM gamana ke vihArane jevA sthAno vivikta zayyAsana mATe yogya ayana kahe che. che. kolAhala, upadrava, manuSyono meLo, asaMyamI sUryanA prakhara tApamAM AhAra mATe bIjA jIvono sahavAsa jevAM dhyAna-adhyayanamAM bAghApa gAme jaI potAnA sthAnamAM parata AvavuM te rathAno vivikta zayyAsana mATe yogya nathI. ayana sabaMghI phAyaphaleza tapa che. vivikta zayyAsana saMyamI jIvane rAga-dveSa ane tenA kAraNe thatI cittanI vyagratAthI bacAve 2. zayala: sUvAnI sthitine zayana kahe che. che. nirmAgha brahmacaryanI jALavaNI mATe, dhyAna lagaDApyA eTale zarIra saMkocIne sUvuM. uttAna adhyayananI suvidhA mATe, strIo ane asatya zapyA eTale ke uparanI tarapha mukha rAkhIne purUSonA saMparkathI bacavA mATe, mana-vacana - sUvuM, avAzayyA eTale ke nIcenI tarapha mukha kAyAnI azubha pravRttione rokavA mATe te upayogI che. rAkhIne sUvuM, zabazayyA eTale ke maDadAnI jema nizcaSTa thaIne sUvuM, ekapAzayyA eTale nizcayathI potAnA zuddha svarUpamAM vasavA5 ke mAtra eka ja paDakhe sUvuM, avakAzANyA vItarAgabhAva ja vivikta zayyAsana tapa che. eTale ke khullA AkAzanI nIce sUvuM vagere AvA nizcaya tApUrvaka vivita thAnamAM zayana saMbaMdhI kAyakaveza tapa che. 9. nirjarAbhAvanA 17ra
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. Asana: besavAnI sthitine Asana kahe che. dhyAna gharavuM, vRkSamUlayoga eTale ke varSARtumAM vRkSanI bakholamAM besavuM vagere yoga saMbaMdhI padmAsana, godohanasana, utkaTikAna, kAyakaleza tapa che. makaramukhAsana, hastistrAsana, gozadhyAsana, ardhaparyakAsana, vIrAsana, daMDAsana vagere Asana phAyakalezamAM kaleza zabda hovAthI keTalAka saMbaMdhI kAyaleza tapa che. tene kaSTadAyaka mAne che. vAstavamAM kAyakaleza sahitanuM koIpaNa tapa kayAreya kaSyadAyaka hotuM 4. avasthAnaH kAyotsargapUrvaka ubhA rahevAnI nathI. kAyAne kaSTa ApavAthI AtmAne du:kha paddhatine avasthAna kahe che. thatuM hoya to tevuM tapa lAbhaprada banI zake sAghAra eTale ke koInA TekAmAM ubhA rahevuM, nahi paraMtu kAyAthI bhinna zuddhAtmasvabhAvanI savicAra eTale ke pahelA thoDuM cAlIne pachI prApti karavA mATe jJAnI gharmAtmA ubhA rahevuM, sannirogha eTale ke nizcala ubhA zuddhAtmasvabhAvanA Azraye kAyApratyeno moha maTADI zakti anusAra zarIrane kaSTa ApavArUpa rahevuM, visRSTAMga eTale ke zarIrane DhIluM karIne ubhA rahevuM, ekapAda eTale ke eka page ubhA zubhabhAva kare che te kAyakaleza tapa che. te samaye zarIranA kukhathI AtmAne koI kheda ke rahevuM, samapAda eTale ke banne page ubhA rahevuM, prasAritabAhU eTale ke gIghanI mAphaka banne du:kha thatuM nathI ane pUrvabaddha karmo udIraNA hAtha phelAvIne UbhA rahevuM vagere avasthAna thaIne nirjarI jAya che. saMbaMdhI kAyakaleza tapa che. phAyakaleza tapa karavAthI dehadu:khane sahana karavAnI zakti keLavAya che. kAyakatezamAM hAthe 5. alayaha: aneka prakAre zArIrika bAghAone karIne kaSTa sahana karavAmAM Ave che. upasargamAM sahana karavI te avagraha che. anyakRta Apatti hoya che. pariSadamAM kudaratI prakopa hoya che. sAyakalaza karanAro upasarga thaMka-kapha na kADhavA, chIMkane rokI rAkhavI, ke pariSaha AvI paDe tyAre aDaga rahI zake ALasa na maraDavI, khAja na mujAvavI, phrAMsa che. A uparAMta kAyakaleza tapa karavAthI zarIranuM ke kAMTo vAge topaNa kheda na pAmavuM, rAtre zAtAzIliyApaNuM TaLI jAya che. rogAdinA samaye jAgaraNa karavuM. yathAsamaye kezaloMca karavA, snAna kAyara thavAtuM nathI. ane aMtaraMga tapanI zakti na karavuM. dAtaNa na karavuM vagere apagraha saMbaMdhI vadhe che. khAsa karIne dhyAnanA abhyAsa mATe phAyaleza tapa che. te atyaMta upakArI che. 6. yogaH ThaMDI, garamI, varasAda jevI RtuonI nizcayathI zarIra pratyeno moha maTADI zarIranI bAghAone sahana karavI te yoga che. pratikuLatA vakhate paNa zarIra pratyenuM lakSa nahi rAkhI potAnA zuddha svabhAvamAM sthiratArUpa AtApana yoga eTale ke grISmaRtumAM sUryanA vItarAgabhAva ja phAyaleza tapa che. AvA nizcaya prakhara tApamAM parvatanI Toca upara ubhA rahevuM, tApUrvaka potAnI zakti anusAra hAthe karIne zItayoga eTale ke ziyALAmAM nadI kinAre, 174 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyAne kaSTa ApavArUpa zubhabhAva paDe koI prakAre kheda na pAmavuM te vyArathI kAyadeza tapa che. bAra prakAranA tapa paikI prathama paikI prathama cha prakAranA bAhya tapanI carcA ahIM pUrI thai. A bAhya tapa ja AtyaMtara tapa sati hoya to ja karmanI nirjarAnuM kAraNa bane che. tethI te AtyaMta tapa sahita ja kAryakArI ane saphaLa bane che. te cha prakAranA AraMtara tapatI carcA kve karavAmAM Ave che. hI. prAyazcita pratisamaya thatAM aMtaraMga doSo ane kyAreka thatA brAhya doSothI nivRta thaine tenuM aMtarzoghana ka2vA mATe karavAmAM AvatAM pazcAtApa ke iMDarUpa upavAsAdinA grahaNane prAryApata tapa kahe che. = prAya: + citta. ahIM prAyazcita prAyaH eTale doSa ane citta eTale zuddhi che. potAnA doSonI zuddhi karavI te prAyazcita che. potAnA doSo aMtaraMga ane bAva ema be prakAre hoya che. potAnA zuddha svabhAvano ghAta thavo ane tenA kAraNe potAnA zuddha svamAva jevI zuddhatA ane pUrNatA pragaDha na thavI te aMtaraMga doSa che. jJAnIne paNa sAghaka avasthA sAthe bAghaka avasthA paNa hoya che. tethI aMtaraMga doSo niraMtara rahyA kare che. A doSo mATe AtmaniMdA gardAdirUpa prazcAtApa ja tenuM prAyazcita che. vratA, niyama, pratijJA vageremAM koi aticAra thavA jevA bAhya doSonA zuddhikaraNa mATenA prAyazcita aneka prakAre che. temAM mukhyatve nava prakAra nIce mujaba che 4. viveka pa, cusaryA 6. upa che. che. 8. parihAra ane . upasthApanA 9. nirjarAbhAvanA 1. ArlIcatA : paoNtAnA doSanI kabulAtane AlocanA kahe che. pramAdathI thayAlA doSane gurunI pAse jaIne niSkapaTapaNe pragaTa karavA te AlocanA nAmanuM prAyazcita tapa che. ra. pratikramaNa 1 potAnA doSa mATe mAchI mAMgavI te pratikramaNa che, pote karelA doSo mithyA thAo evI AlocanApUrvakanI bhAvanA ane prArthanA te pratikramaNa nAmanuM prAyazcita tapa che. 3 tafabhaya + AlIcanA ane pratimaNa banne eNka sAthe gurunI samakSa karavAmAM Ave te tadubhaya che. potAnA doSanI AlocanA ane pratikramaNa banne gurunI samakSa temanI AjJA anusAra karavAmAM Ave te tadumaya nAmanuM prAyazcita tapa che. 4, viveka zodhanA kAraNane oLakhIne tenAthI dUra rahevAno upAya karavo te viveka che. je dravya, yoga, khAna, pAna ke upakaraNAdinA kAraNe doSa thato hoya tene oLakhI tenAthI alaga rahevAno upAya karavo te viveka nAmanuM prAyazcita tapa che. 1. AlocanA ra. pratikramaNa 3. tadukhaya zrutasarga kahe che. 5. vyutsarga : amuka kALa sudhInA kAcotsargane 175
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra paranuM mamatva choDIne, upasarga, Adine potAno pramAda, zalya jevA aneka doSo jItIne nizcalapaNe ubhA rahevuM te kAryotsarga nivAravA, maryAdAnuM pAlana karAvavA, saMyamanI che. potAnA doSane dUra karavA mATe nizcita daDhatA ane sAghanAnI siddhi jevA kAryo mATe samaya sughI kAyotsarga karavAmAM Ave to prAyazcita tapa jarUrI che. te vyutsarga nAmanuM prAyazcita tapa che. | nizcayathI samasta rAgAdi doSone dUra karIne ka tapa: upavAsAdei bAra prakAranA zubhabhAvane tapa potAnA nirvikAra zuddha svarUpamAM rahevArUpa kahe che. vItarAgabhAva ja prAyazcita tapa che. AvA potAnA doSane daMDavA mATe potAnI jAte nizcaya prAyazcita tApUrvaka potAnA bAhya doSone upavAsAdi tapa karavA te tapa nAmanuM prAyazcita nivAravA mATe AlocanA, pratikamaNa jevA tapa che. zubhabhAvo te vyavahArathI prAyazcita tapa che. | E 7, cheda ke potAnA doSanA kAraNe potAne 8. vinaya ivA mATe potAnI padavIthI nIcelI padavIno svIkAra karavo te cheda che. mokSamArganA sAdhano ane pUjyapaSeno yathAyegya vinaya krovinayatA che. potAnA gheSa anusAra potAnI jAte ke guru dvArA aE samaya raghI petAnI bhUmiSa ke pauIthI nIcenI | vinayamAM Adara, satkAra, namratA, sabhyatA, vinayamAM Adara satkAra na bhUmikA ke padavImAM potAne sthApita karavo te viveka vagereno samAveza che. samyagdarzana, cheda nAmanuM prAyazcita tapa che. samyajJAna ane samyaphacAritra e mokSamArganA sAghano che. jJAnI gharmAtmAo ane paMca parameSThI 8, parihAra: amuka samaya sughInA alagapaNAne pUjya che. temanA pratye mana-vacana-kAyAthI parihAra kahe che. namrabhAve namarakAra, Adara, satkAra vagerene vinaya potAnA doSa dUra na thAya tyAM sudhI potAnA nAmanuM tapa kahe che. saMghathI agala thaI javuM ke doSane dUra karavA vinaya tapanuM AcaraNa mukhyatve cAra mATe niyata kALa sughI saMghathI alaga thaI prakAre che: javuM te parihAra nAmanuM prAyazcita tapa che. 1. jJAna vijaya ra. darzana vijaya rU. 9upasthApanA : pharI navesarathI potAnI cAritra vinaya ane 4. upacAra vinaya padavImAM prasthApita thavuM te upasthApanA che. 1 jJAna vinaya : samyajJAnanA sAghanabhUta potAmAM koI doSa jaNAtA potAnI dIkSAno satuzAstrono yogyakALamAM AdarapUrvaka abhyAsa, saMpUrNa cheda karavo ane doSa dUra thayA pachI tattvajJAnanuM yathArtha grahaNa, pAThanuM zuddha uccAraNa te ja dIkSAne pharI navesarathI grahaNa karavI vagerene jJAna vinaya kahe che. te upasthApanA nAmanuM prAyazcita tapa che. 176 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. darzana vinaya H nirmaLa samayagdarzanane ghAraNa saMyamI puruSo ane temAM paNa je koI karavuM ane jALavI rAkhavuM te darzana vinaya che. azakta, vRddha, rogI ke bALa hoya ane koI sevAnI apekSA gharAvatA hoya temane sUvA3. cAstri vinayanazcaya-vyavahAra samyakracAritranuM nirdoSa pAlana te cAritravinaya che. besavAnA sthAnanI vyavasthA karavI, temanA hAtha-paga dabAvavA, temane nirdoSa AhAra4. upacAravinaya? mokSamArgI mahAtmA ke anya auSagha pUrA pADavA, temanA maLa-mUtra sApha mAta-pitA jevA vaDIlone joIne ubhA thaI javuM, karavA ane koI vakhata saMyamamAM zithila thatAM namaskAra vA vagerene upacAra vinaya kahe che. jANIne temane yathArtha upadeza vaDe pharI pAchA vidyA vinayathI zobhe che, vinaya vinA koI saMyamamAM sAvaghAna karavA ke sthApita karavA jevA kAryo vaiyAvRtyane yogya manAya che. paNa nathI. mokSamArgI mahAtmA pratyenA vinaya vinA temanA guNo kadApi grahaNa thaI zakatA. saMyamI puruSonI vaiyAvRtya karavAthI temanA nathI. ane tethI mokSamArga sAdhI zakAto nathI. guNarUpa potAnA pariNAma thAya che. A uparAMta tethI vinayane mokSamArganuM dvAra paNa kahevAya che. vinayanA AghAre ja AtmAnA aneka guNonI, zraddhA, vAtsalya, bhakti, pAtralAbha, rAtrayanuM pragaTatA che. saMghAna, tapa, pUjA, gharma ArAghanAnI akhaMDatA, nizcayathI potAnA trikALa svarUpano Adara samAdhi, tIrthakaronI AjJAnuM anupAlana, saMyamamAM karavAthI utpanna thato vItarAgIbhAva ja vinaya sahAya, dAna, nivicikitsA, prabhAvanA, kAryanI tapa che. AvA nizcaya vinayapUrvaka uparokata pUrNatA jevA guNono lAbha thAya che. cAra prakArano zubharAgarUpa vinaya te vyavahArathI. vinaya tapa che. nizcayathI potAnA zuddha svarUpanI sevA karavArUpa vItarAgabhAva ja vaiyAvRtya tapa che. | E. vaicAvRtya. AvA nizcaya vaiyAvRtya tapapUrvaka saMyamI, guNAnurAgI thaIne zakita-bhaktipUrvaka saMcamI purUSonI yathAyogya sevA-cAkarI karavAno zubhabhAva puSponI sevA-suzruSA karavI tene vaiyAvace te vyavahArathI vaiyAvRtya tapa che. tapa ddhe che. 10. svAdayAya guNI puruSonA guNone grahaNa karavA mATe guNAnurAgI thaIne temanI bhaktipUrvaka potAnI AtmahaMta mATe karavAmAM AvatA sazAstranA zakti anusAra je koI sevA-cAkarI thaI zake adhyayanane svAdhyAya tapa kahe che. te karavI te vaiyAvRtya tapa che. AtmAnuM hita samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa mokSamArga ane mokSamAM che. AtmAnA A prakAranA 9. nirjarAbhAvanA 177
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ hita mATe sazAstranuM adhyayana Avazyaka che. zAtA pustranA vacanane sazAstra kahe che. jenuM zAsana cAlatuM hoya tene zAstA puruSa kahe che. pAramArthika paMthamAM jinendgamagavAnanuM zAsana cAlatuM hovAthI teo zAstA puruSa che. A jinendra migavAnanI divyadhvani anusAra gaNaghara, AcArya dvArA thayelI racanA e rasazAstra che. samayasArAdi. zAstrano zAramAM samAveza che. A sattzAstranA adhyayanane svAdhyAya kahe che. sattuzAstranI vAcanA, dhRmAM, anuprekSA, AnAya ane teno dharmopadeza paNa svAghyAyamAM samAya che. khAreya prakAranA tapamAM svAdhyAyane zreSThI mAnavAmAM Ave che. cittanI sthiratA mATe te atyaMta upakArI che. svAdhyAya pahelA upavAsAdi tapo svAghyAyanI sAnukuLatA karAve che ane teo svAghyAya sahita hoya to saphaLa thAya che. svAdhyAya pachInA vyutsarga ane dhyAna ne svAdhyAyanA kAraNe saMbhave che. yathAvidhi svAdhyAyanuM phaLa samyagdarzanathI mAMDIne siddhadA sudhInI prApti che. nizcayathI potAnA gurU svarUpanI samajaNa, zraddhAna ane sthiratArUpa vItarAgabhAva ja svAdhyAya tapa che. AvA nizcaya svAdhyAya tapapUrvaka sazAstronA adhyayana karavArUpa zubhamAva e vyavahArathI svAdhyAya tapa che. pidhi eNe pa.i dhana, dhAnyA, brA parigraha ane mithyAtva, kaSAyA. atyaMtara parigrahanA tyAgane vyutsarga tapa kahe che. munidazAmAM vyutsarga kAyama mATe hoya che ane zrAvakane amuka aMze amuka kALanI maryAdA sughIno hoya che. 178 baMdhanA kAraNabhUta doSo ane doSonA kAraNono tyAga karavo te vyutsarga che. AtmAnA saghaLAM doSo prayAnA kAraNe thatA hoya che, tethI kAyAnA tyAgathI ja vyutsarga hoya che. kAyAno tyAga maraNa thatAM pahelA thato nathI. paNa ahIM DAyA pratyenA epa madhanA tyAgane ja kAyAno tyAma kahyo che. A prakAre kAyAnA tyAgane kAyotsarga kahe che ane AvA kAryotsargapUrvaka ja vyutsarga tapa hoya che. vyutsarga tapanA pariNAme nirsagapaNuM, nipaNuM ane jijIviSAnA abhAva jevA guNo hoya che. nizcayathI rAmanA tyAgarUpa vItarAgabhAva ja vyutsarga tapa che. AvA nizcaya vyuArga papUrvaka kAyAdi pratyenA mamatvanA tyAgarUpa zubhabhAvane vyavahArathI vyutsarga tapa kare che. 12. dayAna mananI ekAgratAne dhyAna kahe che. paMcaparameSThI ke zuddhAtmAmAM manane ekAgra karavuM te dhyAna tapa che. 11. cusa[ ekAgra cintA nirodha dhyAnaH / : bAhya-atyaMtara upadhdhinA tyAgane caitsarga arthe anya samasta ciMtAono nirodha karIne ekaja tapa kahe che. viSayamAM potAnA manane ekAgra eTale ke sthira karavuM te dhyAna che. (tatvArthasUtra : adhyAya 9, sUtra 27) jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparokta sUtra anusAra potAnA cittane koi eka ja viSayamAM rokI rAkhavuM te dhyAna che. potAnuM citta koIne koI viSayamAM rokAyeluM rahevAthI koIne koI dhyAna avazya hoya che. paNa nahIM karmanI nirjarAnAM kAraNabhUta dhyAnano ja tapamAM samAveza che. zuddhAtmA ke te zuddhAtmAnI pragaTatA karavAmATe nimittabhUta paMcaparameSThInuM dhyAna dharmanI nirjarAnA kAraNabhUta che, jene gharmadhyAna ke zukaladhyAna kahe che. te sivAyanA sAMsArika viSayanA dhyAnane ArtadhyAna chaeN raudradhyAna kahe che, je karmabaMdhananuM kAraNa hoya che. zuddhAtmAnA Azaye ke tenA svarUpanA ciMtavananA kAraNe cittanI sthitA ke ekAgratA prApta karavAthI karmabaMdhana ADe che ane karmanI nirjarA thAya che. bAreya prakAranA tapamAM dharmanI nirjarAnuM mukhya kAraNa A prakAranuM dhyAna che. sabhya:rzanathI mAMDIne siddhA sudhInI prApti dhyAnanA kAraNe hoya che. nizcayathI potAnA gruhrAmasvabhAvamAM sthittArUpa vItarAgabhAva ja dhyAna tapa che. AvA nizcaya dhyAna tapapUrvaka paMcaparameSThI ke tattvanA svarUpanuM ciMtavana karI tenA dvArA zuddhAtmAnA ciMtanamAM manane ekAgra karavArUpa zubhamAva te vyavANI plAna tapa che. lllllloo nirjagabhAvanAnI ciMtavana prakriyA TOGG ane jIvanI zuddhinI vRddhine nirjarA kahe che. nirjarA avasthAnuM upAdeyapaNuM nirjarAnA AzrayabhUta zuddhAtmasvabhAvanuM parama upAdeyapaNuM vicAravuM te nirjarAbhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. 9. nirjarAbhAvanA jJAnIne savikalpa ke nirvikalpa koI paNa dazAmAM niraMtara nirjarA hoya che. jJAnInA AvA svarUpanuM ciMtavana nirjarAbhAvanAmAM karavAmAM Ave che. ajJAnI aneka momAM je karmone bhogavIne khapAve che te ja karmo jJAnI potAnA zuddha svarUpamAM sthita rahIne ucchvAsamAtramAM tene bhogavyA vinA khapAve che. mAnIne aneka upavAsathI paNa je vizuddhi pragaDha thatI nathI tenAthI anekagaNI vizuddhi jJAnIne mojana karatAM paNa hoya che. mAnInI pariNati sAva judI ja kAma kare che. tethI te dareka samaye nirjarA kare che, tethI jJAnInA mogane paNa nirjarAno hetu kahevAmAM Avyo che. vAstavamAM moMga nirjarAnuM kAraNa koto nathI. paNa jJAnIne moMga ke moganI sAmagrI pratye rAga nathI. anaMtAnubaMdhIno amAva hovAthI abhiprAyapUrvakanA rAgano samAve che, bhUmikA anusArano asthiratAjanya Apa rAga hoya topaNa tenI sAthenuM joDANa ke rAmano sama nathI. tene rAga ane Ana vaccenuM mAna niraMtara hoya che. jJAnIne bhoga samaye jUnA karmo udayamAM AvIne kharI jAya tenI sAme navuM karmabaMdhana ghaNuM alpa thAya che. tethI AnInA bhogane paNa nirjarAnuM kAraNa mAnavAmAM Ave che. nirjarA vinA koIpaNa prakAre mokSamArga ane moza saMbhavI zakyo nathI. mokSanuM sAkSAt kAraNa nirjarA ja che.tethI pragaTa karavAnI apekSAe nirjarA upAdeya che. ane nirjarAsvarUpI zuddhAtmasvabhAva nirjarAnuM AzrayasthAna hoAvathI te AzcaryanI apeAe parama upAya che, A prakAre nirjarAmApanAnI ciMtavana prakriyA hoya che, je jJAnInI bhUimikAmAM ja mukhyatve hoya che. 179
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ llll lllll nirjarAbhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa lllllllllllloo ane nirjarAnA nirjarAnuM upAdeyapaNuM ane AyabhUta nirjarAsvamApI zuddhatmasvabhAvanuM parama upAdeyapaNuM ciMtavavuM te nirjarAmAvanAnI ciMtavana prakriyA che. nirjarA mAdhanAnI A prakAranI ciMtavana prakriyA mATenuM sAdhana ke kAraNa nirjarAnA sAdhana ke kAraNabhUta samyak tapanuM svarUpa ane tenI bhAvanA che. samyak prAranA tapa mATe muni Avazyaka che. bAreya prakAranA tapanuM uttama udAharaNa munidazAmAM hoya che. tAnA kAraNe pracura karmanI nirjarA munine hoya che. tethI samyak prakAranA tapa ane tenA ArAdhaka muninuM svarUpa nirjarAAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa bane che. kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? loo l nirjarAnuM svarUpa ane tenA upAdeyapaNA viSenI samAja DeLavavA mATe vAmAM AvatA upAyane nirjarAmAMvanAno abhyAsa kahe che. nirjarAmAnAnA AbhyAsI potAnA trikALa zuddha svarUpa, tenA Azraye utpanna thatI nirjarAdazA ane tenA sAdhanabhUta samyak tapanuM svarUpa samajI zakAtuM hovAthI te vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che. te A rIte nirjarA dazA pragaTa che ane tenA AzrayabhUta zuddhAtmasvAmApa apragaTa che. pragaTa nirjarA dvArA apragaDha evA zuddhAtmasvabhAvanI oLakhANa karI zakAya che. nirjarAbhAvanAno abhyAsa nirjarAnuM svarUpa samajAvI nirjarAtattvanuM upAdeyapaNuM batAve che. 180 nirjarAdhanAno abhyAsa nirjarAmA sAdhanamUita samyak tapanuM svarUpa paNa samajAvanAra che. upara mujaba nirjarAbhAvanAno sAro zuddhAtmAsvabhAva, nirjarAvAva ane samyak panuM svarUpa vagere vastunuM prayojanabhUta svarUpa samajAvanAra che. laal kAraNa che ? kai rIte vairAgyanuM kAraNa llllll nirjarAbhAvanAno abhyAsa nirjarAtatvanuM svarUpa ane tenuM upAdeyapaNuM samajAvanAro che. nirjarAtattvanA pApaNAmAM gauNapaNe baMdhanuM heyapaNuM paNa samAya jAya che. nirjarAtattva sAkSAta mokSasvarUpe che tema baMdhatattva sAkSAt saMsArasvarUpe che. tethI baMdhatatvanuM daiyapaNuM e saMsAranuM ja daiyapaNuM che. saMsAranuM daiyapaNuM samajAtAM saMsAra pratyenI udAsInatA ke vairAgya ApameLe Ave che. A prakAre nirjarA mAdhanAno abhyAsa saMsAra pratyenA vairAgyanuM paNa kAraNa che. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa lll ROORDINATION nirjarAmAvanAnuM prayojana mukhyapaNe nirjarAnuM upAdeyapaNuM ane nirjarAnA AzrayabhUta zuddhAtmasvabhAvanuM parama upAdeyapaNuM samajAvavAno che. ane gauNapaNe tenuM prayojana saMsAra pratye vairAgya paNa utpanna karAvavAno che. AvA prayojanapUrvakano nirjarAbhAvanAno abhyAsa karavAthI tenA AgavA ke vizeSa prakAranA be phaLa nIce mujaba che 1. tapanuM svarUpa samajAve ra. IcchAnA nirodhanI bhAvanA karAve jJAnapUrvakanA vairAgyanI jmanI : bAra bhAvanA
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarAbhAvanAno abhyAsa nirjarAnA kAraNabhUta tapanuM 1. tapanuM svarUpa samajAve svarUpa samajAve che temaja tapanA kAraNabhUta IcchAnA caitanya svabhAvanuM nistaraMga pratapanarUpa niroghanI bhAvanA paNa karAve che. vItarAgabhAva e ja nizcayathI tapa che - upasaMhA2 ) ane AvA nizcaya tApUrvaka upavAsAdeinA. bAra prakAranA zubhabhAva e vyavahArathI udayamAM Avela paudgalikaDarmanuM phaLa ApyA tapa che. nirjarAbhAvanAno abhyAsa AvA vinA kharI javuM ke sattAmAM rahela paudgalikapharmanuM tapanuM svarUpa samajAvanAro che. kSINa thavuM tene nirjarA kahe che. vItarAgabhAvarUpa tapasI nirnara : nizcaya tapathI pauSmalikakarmanuM phaLa ApyA vinA 2: (tatvArthasUtra : 9 /22) kharI javArUpa nirjarA ane zubha bhAvarUpa bAra e sUtra anusAra tapa ja saMgharapUrvakanI prakAranA vyavahAra tapathI karmanI kSINatArUpa nirjarAnuM kAraNa che. nizcaya tapathI udayamAM nirjarA hoya che. Avela karmanI avipAka nirjarA thAya che - nirjarAbhAvanAno abhyAsa nirjarAnuM svarUpa tema ja pUrvabaddha karmonI udIraNA thaIne paNa ane tenuM upAdeyapaNuM samajAve che ane nirjarA tenI avipAka nirjarA thAya che. zubhabhAvarUpa | avasthAnA AdhArabhUta zuddhAbhasvabhAvanI vyavahAra tapathI pUrvabaddha karmonI sthiti-anubhAga oLakhANa karAvI tenuM parama upAdeyapaNuM paNa ghaTavApa ke pApakarmonuM puNyamAM saMkramaNa thavArUpa samajAve che. nirjarA thAya che. nirjarAbhAvanAno abhyAsa samyagdarzanapUrvaka saMghara sahita ja nirjarA A prakAre nirjarAnA kAraNarUpa tapanuM yathArtha hoya che. nirjarA mATe tapanI AvazyakatA che. svarUpa samajAve che. tapa mATe saMyamanI sAdhanA jarUrI che. saMyamanI ra. IchAnA nirodhanI sAghanA mATe manuSyapaNAnI anivAryatA hoya che. tethI durlabha manuSyapaNAmAM saMyamanI sAdhanA bhAvanA karAve karI zakti anusAra tapa karI karmanI nirjarA pAMca IndriyonA viSayanI AkAMkSAne vaDe manuSyajIvanane saphaLa karavo joIe. IcchA kahe che. AvI IcchAnA abhAvapUrvaka dhAnatarAyanA zabdomAM. ja tapa saMbhave che. ane tapanA kAraNe tapa vAde sUraraya, ziaura vo vijJa hai. ja nirjarA hoya che. nirjarAbhAvanAno dvAdazavidhi sukhadAya, kyoM na kare nija zakti sama // abhyAsa tapanuM svarUpa samajAve che. tema tapanA kAraNabhUta icchAnA nirodhanI bhAvanA bhAvArtha svarganA indro paNa tapane icche che. kema ke, paNa karAve che. tapa ja anAdi saMcita vipula karmarUpI parvatanA cUrA chA nirodha tA: . karavA mATe vaja samAna che. to pachI karmanI nirjarAnA (mokSapaMcAta : loka 48 ane dhavalaH 13/5,4,ra6 54 12) | kAraNabhUta bAra prakAranA sukhadAyaka tapanI potAnI e sUtra anusAra IcchAnA niroghathI ja tapa hoya che ! Ikta anusAra ArAdhanA zA mATe na karavI joie? ane tapanA kAraNe ja nirjarA hoya che. tethI ja karavI joie. (ghAnatarAyakRta dazalakSaNa dharmanI pUjAmAMthI) 9. nirjarAbhAvanA 181
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjazabhAvanAnI thai bhagavAna RSabhadevano vaizatru // bhavasAgarathI taravAno mArga batAvanAra Adi tIrthAdhinAtha bhagavAna RSabhadeve dharmatIrthanuM pravartana karI dharmayugano prAraMbha karyo. A kAne dharmatIrtha uparAMta dAnatIrthanI sthApanA paNa temanA kAraNe sau prathama thAya che. chaThThA-sAtamA guNasthAne jhUlatA munirAja RSabhadeva aMdaramAM nirvikalpa dAnA sAtamA guNasthAne hoya tyAre nistaraMga caitanyanA pratApanarUpa vItarAgadazAnI vRddhirUpa nizcaya tapanA prabhAve thai. A kArya sAdhavAmAM temanI nirjarAbhAvanAnA avipAka nirjarA ane guNazreNI nirjarA karI anaMta ciMtavanano ananya phALo che. karmono kSaya kare che. ane teo bahAramAM savikalpa dazAnA chaThThA guNasthAne hoya tyAre bAra prakAranA zubharAgarUpa vyavahAra tapanA prabhAve sattAmAM rahela karmanI sthiti-anubhAganI kSINatArUpa karmanI nirjarA kare che. A bAra prakAranA tapanA kAraNe utpanna thatA sAtizaya puNyanA prabhAve temane ATheya prakAranI mahAna Rdhdhi ane temanA peTAbhedanA cosaTha prakAra paikInI moTAbhAganI RddhinI pragaTatA thAya che. A rIte tapanA prabhAve A anaMta karmonI nirjarA ane ATha mahAna Rddhine prApti thatA RSabhamunirAjanuM AMtara-bAhya svarUpa ekadama anokhuM jaNAya che. nirjarAbhAvanA bhAvavAnA kAraNe bhavAna-soMgathI atyaMta virakta thai mahArAjA trASabhadeva svayaM dikSIta thai nigraMtha digaMbara jinaliMga dhAraNa karyu. jinaliMga dhAraNa karyA pachI turata ja RSabhamunirAje karmanI nirjarA mATe durdhara tapazcaryA AdarI ane cha mahinAno pratimAyoga dhAraNA karI nizcalapaNe kAryotsargamudrAmAM maunapUrvaka UbhA rahyA. taponiSTha tIrthaMkara munirAja RSabhadevane tapanA prabhAve karmanI nirjarA thai aneka navanI pragaTatA 182 jJAnapUrvakanA vairAgyanI jnanI H bAra bhAvanA :
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahArathI jotA ema jaNAya che ke, ekala-vihArI | mahAdeva tarIke oLakhAya che. temanA vALa jaTA samA tIrthaMkara munirAja temanA tapovanamAM ekalA vase che. vI javAthI teo jaTAzaMkara tarIke paNa jANItA che. paNa aMdarathI jotA ema jaNAya che ke, tapanA prabhAve samyak ratnatrayanA dhAraka hovAthI teo trizULadhArI thatI nirjarAnA kAraNe pragaTatA anaMtaguNonI sAthe paNa kahevAya che. jagatanA prANIonA svAmI hovAthI potAnA nirjarA-nagaramAM nivAsa kare che. teo bhUtanAtha tarIke paNa oLakhAya che. kailAza parvata para tapa karavAthI teo kailAzavAsI paNa kahevAya che. janmathI ja teo traNa jJAnarUpI netra dharAvanArA hovAthI trinetra tarIke paNa prasiddha che. AvA mahAdeva RSabhanAtha bhagavAna cha mAsanA ghyAna yogamAMthI bahAra AvatAM teo AhAra mATe vihAra kare che. paNa nirdoSa AhAra ane AhAradAnanI vidhithI ajANa lokonA kAraNe temane AhArano yoga banato nathI. ane e pramANe bIjA cha mahinA paNa pasAra thai jAya che. bahArathI jotA ema jaNAya che ke, aneka mahinAnA upavAsanA kAraNe teo bhUkhyA-tarasyA che. paNa aMdarathI jotA ema jaNAya che ke, teo tapanA kAraNe pragaTatA Atmika atIndriya AnaMdarUpa amRtanA adbhuta ane AhlAdakakArI AsvAdane anubhavI rahyA che. bahArathI jotA ema jaNAya che ke, nAmbara RSabhadeva sUryanA prakhara tApamAM tapI rahyA che. paNa aMdarathI jotA ema jaNAya che ke, teo tapovananA taparUpI kalpavRkSanI zItaLa chAyAmAM birAjI rahyA che. bahArathI jotA ema lAge ke, RSabha-munirAjanA ghaTATopa tapovanamAM ghanaghora aMdhAruM vyApI gayuM haze. paNa aMdara jaine jotA jaNAya che ke, tapanA prabhAve sUryanA tejane DhAMkanAra utkRSTa teja temanA zarIramAM pragaTeluM che. aneka pariSahonA vijetA jinabhagavAna samAna AcaraNa dharAvanAra jinakalpI ekalavihArI RSabhamunirAja aDola ane nizcalapaNe potAnI AtmasAdhanA sAdhe che. karmazatrune mArI haThAvI mokSasAmrAjayane prApta karavA mokSamArgamAM AgaLa vadhatA RSabha-munirAjanA traNa gupti temanA aMgarakSaka jevA che. saMyama temanuM bakhtara che. aThThAvIsa prakAranA mULaguNo temanA sainiko samAna che. bAreya prakAranA tapa temanA senAnAyako che. jo ke cha mahinAthI RSabhamunirAja jarA paNa khAtApItA nathI. topaNa temanAmAM bilakula thAka ke kheda nathI. tapanA pratApe temanA zarIranuM teja devonA divyatejathI paNa caDhiyAtuM thavAthI teo 9. nirjarAbhAvanA A rIte eka varasanA varasItapanA prabhAve tapasvI munirAja RSabhadevanA tapovanamAM rAtre paNa divasa jevo uttama prakAza rahevA lAgyo, temanA tapattejanA prabhAve cArebAju sumukSitA vyApI gai. roga, marI jevA upadravo aTakI gayA. hiMsaka prANIo potAnuM jAtivera bhUlI zAMtithI sAthe rahevA lAgyA. siMha ane haraNa, sarpa ane mora eka bIjAne bAdhA karyAM vinA eka sAthe RSabhamuninI sanmukha besI rahetA. ahA ! kevuM Azcarya ke gAyanA nAnA vAcharaDAM siMhaNanuM dudhapI rahyA che ane siMhabALa gAyanuM dudha dhAvI rahyo che. RSabhamunirAjanA AzcaryakArI tapanA prabhAve IndranuM indrAsana paNa kaMpI uThe che. svarganA devo ane indra AvIne addhara AkAzamAMthI tIrthaMkara muninA tapovanamAM daivI puSponI vRSTi kare che, ane gAMdharvo maMgala vAdyo vagADe che. tapanA atizaya prabhAvathI RSabha munirAjanuM adabhuta rUpa evuM zobhe che ke indra tene hajAra-hajAra netrothI nIrakhe che topaNa tRpti thatI nathI. indra mahArAja atyaMta bhaktipUrvaka tapasvI tIrthaMkaranI pujA karI tenI stutirUpa nirjarAbhAvanA bhAve che : 183
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ "he taponidhi ! saMyama zirormANa sAdhu mahArAja ame ApanA zI rIte stra|ta karIe ? ApanI saMyamazA joi amArUM A vaiyika zarIra patri manAtuM mAM temAM saMyama sAdhanAnI tA na hovAthI te atyaMta nidha che nirvANadazAnuM ekaThama najIkanuM ane sAduM kAraNa karmanI nirjarA che. icchAnA nirodhathI utpanna thatuM nistaraMga caitanya pratapatrarUpa tapa ja nizcayathI karmanI avipAka nirjarAnuM kAraNa che. AvA nizcaya tapapUrvaka upabAsAdi bAra prakAranA tapathI paNa karmanA sthita anu-bhAgatI zrIlatArUpa karmanI nirjarA che. karmanI nirjarA mATe vapa ane tapa mATe saMyamazA jarUrI che, saMcamahazA mATe masukhaparyAya jarUrI che. manuSyaparyAya sabhAya anya koi avasthAmAM saMyamadazA saMbhathatI nathI. ame paNa jaldIthI manuSyaparyAya dhAraNa karI saMyamanI sAdhana thaDe karmanI nirjarAnA kAraNabhUta tapane prApta thAya e ja amArI abhilASA che. he tapazreSTha svAmI ! ApanA jevI tapasyAThazA dhAraNa karI karmanI nirjarAnA kAraNe prApta thatI nirvANadazAne pAmIe e ja amArI A nirjarAbhALanArUpa stutinuM phaLa ho je, " nirjarAbhAvanAnA uparokata prakAranA ciMtavananA kAraNe ekAvatArI indra mahArAja manuSyadazA prApta karI tapanI ArAdhanA vaDe karmanI nirjarA karI mokSadazAne prApta thayA che. tIrthakara munirAja RSabhadeve paNa nirjarAbhAvanAnuM phaLa kevaLajJAnane prApta thai divya dhvani vaDe dharmopadeza ApI A kALamAM dharmayugano prAraMbha karyo che, je paMcamahAkALanA aMta sudhI pravartanAro che. nirjarAbhAvanAnA baLe nirjarAnA kAraNabhUta tapanI ArAdhanA karI tapanA prabhAve taparUpI agnithI ATheya prakAranA karmonA dahanavaDe tenI nirjarA karI, tapanA prabhAve AThe prakAranI mahAna Rddhine prApta karI nirjarAbhAvanAnuM phaLa parama nirvANane prApta tapasvI tIrthaMkara RSabhadevane namrabhAve namana ! saMdarbha graMtho nirjarAnA mida ane tenuM svarUpa : 1. migavatI ArAdhanA : gAthA 1841 thI 1843 ane tenI TIkA; ra. svAmikArtikayAnuprekSA : gAthA 66, 103; * 3. tattvArthasUtra : 1/4, 8/ra3, 9/7 ane tethI TIkA; * 4. sarvArthasiddhi : 1/4/14/5; 1/4/19/27/7; 8/23/399/6; 9/7/417/ 9; 5. tatvArtharAjavArtika : 1/4/12/27; 1/4/19/27/8; 1/7/14/40/17, 19; * 6. bRhadbhavyasaMgraha : gAthA 36 nI TIkA; * 7. paMcAstikAyasaMgraha : gAthA 144 nI TIkA; * 8. jai.si.koza : bhAga ra : nirjarA : pAnuM 6ra1, 6rara. 184 nirjarAbhAvanAnA anya muddAo : 5. jArasajazupezyAnuprekSA: gAthA 55 thI 57, * 2. spAmiDAtiDiyAnuprekSA: gAthA 102 thI 114, 3. migapatI jArAdhanA : gAthA 1838 thI 1850; * 4. jJAnarNava : sargara : gAthA 141 thI 149; * 5. mUlAcAra : uttarArdha : gAthA 746 thI 751; 6. tattvArthasAra : aghyApaka : gAthA 39; * 7. tattvArtharAjavArtika : 9/7, 6/60ra/11, 3/7, 7/603/3; * 8. sarvArthasiddhi : 9/7/417; 0 9. samaNasutta: 30 anuprekSAsUtra : gAthA para4; 10. padmanaMdI paMcaviMzati : aghyAya : 6, zloka 53; 0 11. anagAra gharmAmRta : gAthA 74, 75; 0 12. bRhadar3havyasaMgraha : gAthA 35 nI TIkA; * 13. samayasAra : gAthA 198; AtmakhyAti : zloka 133; 7 14. jai.si.koza: mAga-1 : anuprekSA : 1/10, pAnuM-75, 4/10, pAnuM-79; nirjarabhAvanAnI kathA : tapasvI tIrthaMkara RSabhadeva : 1. AdipurANa : bhAga 1: parva 18, 19, 20; 0 2. bahenazrInA vacanAmRta : naM.89, 388, 394, 403; * gurudevazrInAM vacanAmRta : naM.75. jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogya vikalpa pasaMda karI bAjunAM [...] corasamAM darzAvo. 01. kaI rIte udaya pAmela karmato udaya pararUpa kahevAya che? 01. A:: apakarSaNa B:: saMkramaNa C:: utkarSaNa D:: uDIrA 02. nirjarA zuM nathIM? A:: pUrvabaddha karmonuM jIrNa thayuM ke jhaDI javuM B:: sattAmAM rahela karmonuM mANa thayuM. C:: udayagatta phaLa ApayA vinA kharI javuM. D:: navIna karmonuM AvavuM aTakavuM. saMtulakSI prazno 03. nirjarAbhAvanAnuM ciMtavana mukhyapaNe koThe hoya che? A:: samyaktva-sanmukha mithyAEine B:: samyagdarrASTa zrAvakane C:: bhAryAlagI murkhAnane D:: arihaMta bhagavAnane 02. 04. nirjarAtattvanuM sAdhana zuM che? 04. A:: nirjarAbhAvanA B:: vItarAgabhAva C:: zuddhAtmasvabhAva D:: saMgatattva 05. kaI nirjarA vAstavika nathI? pa. A: rAvapAka B:: vipAkaC:: sakAma D:: ajJAma 14. saMkramaNa kone kahe che? 15. udIraNA kone kahe che? 03. 16. karmano pararUpI udaya eTale zuM? 17. karmano svarUpI udaya eTale zuM? 18. sarvati spardhako kone kahe che? 19. vipAkarUpa udaya kone kahe che? 20. dezaghAti spardhako kone kahe che? 21. pradezarUpa udaya kone kahe che? 22. sakAma nirjarA kone kahe che? 23. akAma nirjarA kone kahe che? 24. nizcaya nirjarA kone kahe che? 25. nizcaya bhAvanarjarA kone kahe che? 9. nirjarAbhAvanA nIcenA praznonA eka be vAkyamAM TUMkA javAba Apo. 01. nirjarAbhAvanA kone kahe che? 02. bhAnirjarA kone kahe che? 03. bhAnirjarA zuM che? 04. dravyanirjarA kone kahe che? 05. savipAka nirjarA kone kahe che? 06. niSeko kone kahe che? 07. vipAka nirjarA kone hoya che? 08. avipAka nirjarA kone kahe che? 09. avipAka nirjarAnA prAMca prakAranA nAma Apo. 10. pApakarmo kone kahe che? 11. apakarSANa kone kahe che? 12. puNyakarmo kone kahe che? 13. utkarSaNa kone kahe che? 06. nirjarAbhAvanAmAM kyA prakAratI nirjarAnuM ciMtavana hoya che? A:: pAka B:: akAma C:: vipAka D:: vyavahAra 07, sakAma nirjarA e kevI nirjarA che? A:: vepAB:: rrAgapAka C:: vyavahAra D:: nizcaya 08. vizvamAM vadhu mota zArthI thAya che? A:: abhakSyanA bhAgathI C:: vadhu khAvAthI 09. khAreya prakAratA tapamAM zreSTha tapa kyuM? B:: bhUkhamarAthI D:: ochuM khAvAthI A:: upavAsa B:: prAryAkSata C:: dhyAna D:: svAdhyAya saiddhAMtika prazno 05. 26. nizcaya dravyanirjarA kone kahe che? 27. vyavahAra nirjarA kone kahe che? *d 10. jJAtInA bhaugate paNa tirjarA kahevAnuM kAraNa zuM navaiM? 10, A:: bhoga che bhoganI sAmagrI pratye bhaprAyapUrvakanA rAgano abhAva 8. B:: svarUpamAM sthita rahIne karmAne bhogavyA vinA apAvavA C:: rAga ane jJAna vaccenuM niraMtara bhedajJAna D:: jUnA karmo udayamAM AvIne kharI jAya tenI sAme navuM karmabaMdhana alpa thAya 9. 35. bAhya tapanA nAma Apo. 36. atyaMtara tapa kone kahe che? 37. atyaMtara tapanA nAma Apo. 28. vyavahAra bhAnirjarA kone kahe che? 29. vyavahAra dravyanirjarA kone kahe che? 30. vyavahAra dvArA nirdiSTa viSayane oLakhavA ke samajavA zenI jarUra hoya che? 31. vyavahAranA kathanane zuM mAnI levuM yogya nathI? 32. vyavahAranI sArthakatA zemAM che? 33. tapa mATenI aMtaraMga ane bAhya zaMkata zuM che? 34. bAhya tapa kone kahe che? 38. zubhabhAvarUpa vyavahAra tapathI kai prakAranI nirjarA hoya che? 39. vItarAgabhAvarUpa nizcaya tapathI kaI prakAranI nirjarA hoya che? 40. upavAsa nAmanuM tapa kone kahe che? 41. cAra prakAranA AhAranA nAma Apo. 42. zA mATe upavAsane anazana paNa kahe che? 43. nizcayathI upavAsa tapa zuM che? 44. vyavahArI upavAsa tapa zuM che? 45. avauMdarya tapa kone kahe che? 46. zA mATe avauMdarya tapa kone kahe che? 47. nizcayI avauMdarya tapa kone kahe che? 48. vyavahArathI avauMdarya tapa kone kahe che? 49. vRttirisaMkhyAna tapa kone kahe che? 50. vRttisiMkhyAna tapathI kyA prakArano rAma raheto nathIra 185
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa 1. nizcayatha vRttiparasaMkhyAna tapa zuM che ? pa2. vyavahArathI vRttiparasa khyAna tapa zuM che ? pa3. rasaparityAga tapa kone kahe che? pa4. cha prakA2nA rasanA nAma Apo. papa. nizcayatha rasaratayAga tapa kone kahe che? praka. vyavahArathI rasaparityAga tapa kone kahe che ? pa7. vivikata zayyAsana tapa zuM che? pa8. vyavahArathI vivikata zayyAsana tapa zuM che? pa9. kAyakaleza tapa kone kahe che? 60. na zcayathI kAyakale za tapa zuM che ? 61. vyavahArarthI kAyakala za tapa zuM che? 62. prAyazcita tapa kone kahe che? 6 3. prAyazcita tapanA nava prakAranA nAma Apo. 64. prAyazcita tapa zA mATe jarUrI che? upa. nizcayathI prAyazcita tapa kone kahe che? 66. vyavahArarthI prAyazcita tapa kone kahe che ? 67. vinaya tapa kone kahe che ? va8 , vinaya tapanA AcaraNa mATenA mukhyatve cAra prakAranA nAma Apo. 19. mokSamArganuM dvAra kayA prakAranuM tapa kahevAya che? 70, nizcayarthI vinaya tapa zuM che? 7 1. vyavahArathI vinaya tapa zuM che? 72. vaiyAvRtya tapa kone kahe che ? 7 3. saMyama parukhonI vaiyAvRtyathI zo lAbha che? 74. nizcayatha vaiyAvRtya tapa kone kahe che ? 75. vyavahArathI vaiyAvRtya tapa kone kahe che? 76. svAdhyAya tapa kone kahe che ? 77. zAstA puruSa kone kahe che ? 7 8 . konI racanA satzAstra kahevAya che? 79. svAdhyAyamAM kono samAveza che? 80. svAdhyAyanuM phaLa zuM che? 8 1. nizcayatha svAdhyAya tapa zuM che? 8 2. vyavahArathI svAdhyAya tapa zuM che ? 8 3. vyasarga tapa kone kahe che ? 84. vyasarga tapanA pariNAme kevA guNo hoya che? 85. nizcayatha vyutsarga tapa kone kahe che? 81, vyavahAratha vyatsarga tapa kone kahe che? 8 7. dhyAna tapa kone kahe che? 88. nizcayathI dhyAna tapa zuM che? 89, vyavahArathI dhyAna tapa zuM che ? 90. nirjarAbhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM zenuM ciMtavana hoya che? 9 1. nirjarAbhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa zuM hoya che? 9 2. nirjarAbhAvanAnuM vizeSa prakAranA be phaLanA nAma Apo. 9 3. mana gyajIvanane saphaLa karavAno upAya zo ? nIcenA praznonA vistRta uttara Apo 01. nirjarAbhAvanAnI vyAkhyA ane tenI samajUtI Apo. 02, saMvarabhAvanA ane nirjarAbhAvanA va2ceno bheda samajAvo. 03. nirjarAtattva ane nirjarAbhAvanA varaceno bheda samajAvo. 04. saMvara-nirjarAbhAvanAnI jema alaga mokSabhAvanAnI AvazyakatA zA mATe nathI? 05. nirjarAnA judI judI apekSAe judA judA bheda darzAvo. 06. bhAvanarjarA ane tenuM svarUpa samajAvo. 07. dravyanarjarA ane tenuM svarUpa samajAvo. 08. savapAka nirjarA ane tenuM svarUpa samajAvo. 09. avipAka nirjarA prakAra ane darekanuM svarUpa samajAvo. 10. sakAma nirjarA ane tenuM svarUpa samajAvo. 11. akAma nirjarA ane tenuM svarUpa samajAvo. 12. nizcaya nirjarA ane tenuM svarUpa samajAvo. 13. vyavahAra nirjarA ane tenuM svarUpa samajAvo. 14. nirjarAnA kAraNabhUta tapano mahemA samajAvo. 1pa. tapa e duHkhanuM nahi paNa sukhanuM sAdhana che e bAbata samajAvo. 16. zaMkata anusAra tapa zA mATe karavuM joIe? 17. nizcaya-vyavahAra tapanuM svarUpa samajAvo. 18. upavAsa tapanuM svarUpa samajAvo. 19. kayA prakAranA upavAsathI pApa paNa thAya che? 20. kALanI maryAdA dharAvatA upavAsanA prakAra samajAvo. 21. avamaurya tapanuM svarUpa samajAvo. 22. vRttirporesaMkhyAna tapanuM svarUpa samajAvo. 23. vRttikharesaMkhyAna tapa saMbaMdhI bhagavAna mahAvIranuM udAharaNa Apo. 24. rasaparetyAga tapanuM svarUpa samajAvo. 25. vivita thayayAsana tapanuM svarUpa samajAvo. 26. kAyakaleza tapanuM svarUpa samajAvo. 27. prAyazcita tapanuM svarUpa samajAvo. 28. vinaya tapanuM svarUpa samajAvo. 29. vaiyAvRtya tapanuM svarUpa samajAvo. 30. svAdhyAya tapanuM svarUpa samajAvo. 31. vyutsarga tapanuM svarUpa samajAvo. 32. dhyAna tapanuM svarUpa samajAvo. 33. nirjarAbhAvanAnI ciMtavana prakriyA samajAvo. 34. nirjarAbhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa samajAvo. 3pa. nirjarAbhAvanA kaI rIte vastasvarUpanI samajara karAvanAra che? 34. nirjarAbhAvanA kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? 37. nirjarAbhAvanAnuM phaLa tapanuM svarUpa samajAvanAra kai rIte che? 38. nirjarAbhAvanAnuM phaLa IcchAnA nirodhanI bhAvanA karAvanAra kaI rIte che? nIcenAno taphAvata Apo. 1. saMvarabhAvanA ane nirjarabhAvanA 2. nirjarAtatva ane nirjarAbhAvanA jJAnapUrvakanA vairAgyanI klana : bAra bhAvanA
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAbhAvanA HIT ( 10 ) lokabhAvanA NAUNa logasAraM, NissAraM dohagamaNa saMsAra / loyagga siharavAsaM, jhAhi payatteNa suhavAsaM / / bhAvArya : lokasaMjJAthI dIrdhakALathI lokamAM rakhaDato jIva lobhAvanAnA ciMtavana vaDe nijalokanuM sArabhUtapaNu ane paralokanuM asArabhUtapaNuM samajI paradravya paralokano Azraya choDI zuddha caitanyadma nijalokano Azraya kare to te lokanuM bhramaNa choDI lokanA zikhara upara zAnavata sukhanI sthira dazAne prApta thAya che. (samaNasud gAthA pa23) ka rUparekhA ka 1.vyAkhyA ane samajUtI 2,lokanA aneka prakAra 3,lokabhAvanA ane saMsArabhAvanA vacceno bheda 4. lokabhAvanAnI viSayavastunI vizALatA ane tenuM prayojana pa.lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyA 6, lokabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 1, aMtaraMga saMyogo re, barmiMga saMyogo che, adya padArtho 4, roTalIka 7. kaI rIte va svarUpanI samajaNa pharavanAra che ? 8. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 9. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 1. kartApaNuM TALI jJAtApaNuM pragaTAve Ta, nijalokanA nivAsa dvArA paralokanuM bhramaNa maTADI lokArce sikaMlokanI prApti karAve 10, upasaMhAra 1. lorkamAvanAnI kaMthA : lokabhAvanAthI lokAge pahoMcatA cakravatI madhavA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavi zobhAcaMdra bhAbrikRta lokabhAvanA preraka kAvya loka anAdI-ananta hai, nartaka puruSAkAra / uMcA caudaha rAju hai, cetana-kArAgAra / / hai Isa lokAkaza ke, saMkhyayAtIta pradeza / janma-maraNa kara jIva ne chuA, na kauna pradeza? are bhavya ! kara citta meM thoDA bahuta vicAra / paraloka meM bharamata, marA ananto bAra / / viSayo se kara vimukha mana, karo sadA zubha dhyAna / nijaloka svarupa ko, pAo pada nirvANa / / | bhAvArya be paga pahoLA karI keDa upara hAtha mUkI nRtya karanArA puSa jevA AkArano cauda rAju UMca lokAzA che. A lokAkAzarUpI kArAgAramAM ajJAnI jIva keda thayelo che. lokAkAzanA asaMkhya pradezo che. temAM bhramaNa karatAM ajJAnI jIve lokanA kyA pradezane aDakIne jama-vAraNa nathI pAmyo ? arthAta dareka pradeze janma-maraNa pAmyo che. he bhavya ! paralokamAM jamaNa karatA tuM anaMta vAra maraNa pAmyo che. te saMbaMdhI lokabhAvanAnuM thoDuM ghaNuM paNa ciMtavana kara, ane paralokamAM bamaNanuM kAraNa evA viSayothI vimukha thaine nijalokanA svarUpanuM zubha dhyAna dhara ke jethI tane lokArca nirvANa padanI prApti thAya. (kavi zobhAyaMda bhA&ilakRta lokabhAvanAnA aAdhAre)
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA 90 lokabhAvanA koi cokkasa jAti ke varganA samudAyane loka kahe che. lokanAM nivAsasthAnane paNa loka kahe che. cha dravyono samudAya ane AkAzamAMnuM tenuM nivAsasthAna te loka che. potAnA AtmA mATe te paraloka che ane tethI te oNya che.potAno vAstavika vasavATa potAnA zuddhasvarUpI caitanya-lokamAM che. potAnA AtmA mATe te nijaloka che ane tethI te upAdeya che. A prakAranI vAraMvAra vicAraNA thavI te lokabhAvanA che. koI cokkasa prakAranI jAtino samUha te loka kahevAya che. jIva, pudgala, gharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa e cha prakAranAM cokkasa jAtinA dravyo A vizvamAM che. A chaye prakAranA dravyonA samUhane loka kahevAya che. A uparAMta A cha dravyo jemAM vase che tene paNa loka kahevAya che. cha dravyo AkAzanAM amuka mAgamAM rahe che. tene lokAkAza ke loka kahevAya che. potAnA AtmA vyavahArathI lokAkAzamAM ane nizcayathI potAnA zuddha caitanyasvarUpamAM vase che. potAnA AtmA mATe lokAkAza ane anya dravyo e paraloka che. ane potAno zuddha caitanyasvarUpa caitanyaloka e nijaloka che. potAnA mATe paraloka hoya che ane nijaloka upAdeya che e prakAranuM ciMtavana e lokabhAvanA che. 10. lokabhAvanA ----------------al lokanA aneka prakAra Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi cokkasa jAtinA samudAya ane tenAM vasavATanAM sthAnane laoNka kahevAya che. mULabhUtapaNe cha dravyono samudAya te loka che. A cha vyasvarUpa lokamAM anaMta jIvonA samUhane jIvaloka kahevAmAM Ave che. jIvalokamAM tenI peTAjAti pramANe devaloka, manuSyaloka jevA prakAro paDe che. cha dravyo AkAzamAM cauda rAjU UMcA puruSAkAra mAgamAM rahe che tene lokAkAza ke bhiaugolika svarUpI loka kahe che. A bhiaugolika svarUpI loknA uparanA mAgane Urdhvaloka, vacalA bhAgane madhyaloka ane nIcenA bhAgane agholoka kahe che. UrdhvalokanA sauthI uparanA TocanA miAgamAM siddhazilA upara siddhono samUha vase che tene siddhezrloka kahe che. UrdhvalokanA je miAgamAM vaimAnika devo rahe che tene svargaloka kahe che. A prakAre jayotiSIMdavonA sUrya, caMdra, nakSatra, tArA jevA nivAsasthAnane jyotirloka kahe che. eka rAjU lAMbA, eka rAjU pahoLA ane eka lAkha 40 yojana uMcA madhyalokne tiryakloka paNa kahe che. madhyalokanA vaccenAM aDhI dvIpanA vistAramAM manuSyo vasatAM hovAthI te manuSyaloka tarIke oLakhAya che. A rIte nIcenA agholokmAM nArakIonA nivAsa hoya te narakloka kahevAya che. 189
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcayathI jIva potAnA zuddha caitanya svarUpamAM vase che tene caitanyaloka kahe che. A caitanyaloka ra. lokAbhAvanAnI viSayavastumAM samasta 9 dravyo ane saMpUrNa trilokanuM svarUpa samAya che. jinAgamanI viSayavastu e 4 lokamAvanAnI viSayavastu che tethI lokamAvanAnI viSayavastu samudra jevI atyaMta vizALa che. saMsAramAvanAnI viSayavastu jIvanI vikArI avasthA ane tenA kAraNe thatuM tenuM bhramaNa che. lobhAvanAnI apekSAe saMsArabhAvanAnI eka mAtra nija caitanyaloka ja upAya che viSayavastu siMdhu sAme biMdu jevI eTale ke dariyA sAme khAnopiyA jevI che. ane te sivAyanA saghaLAM svargaloka, manuSyaloka vagere aneka prakAranA paraloka hoya che e choka mAvanAnI vicAraNAno kendriya vicAra che. ja potAno nizcayoka che. nijaloka che. nijaloka eka ja prakAre hoya che. vyavahArathI jIva lokAdAzanA svargaloka, manuSyaloka vagere jevA mAgamAM rahe che. A svargaloka, manuSyaloka vagere potAnA AtmAno vyavahAraloka ke paraloka che. paraloka aneka prakAre che. ||HETHE lokabhAvanA ane saMsArabhAvanA vacceno bheda 06-30-306-30 DE A EXENEME MEME MEME MEME DE DOG DOG DOG DOG DOE lokabhAvanAno kendriyavicAra svargaloka, manuSyaloka vagerene mAtra jJeya mAnI temanuM prayojana choDAvavAnuM che. ane potAnA caitanyalone upAdeya jANI tene grahaNa karAvavAnuM che. tethI ema lAge ke lokamAvanA paNa saMsAramAvanA jevI ja che. paNa vAstavamAM evuM nathI. lokabhAvanA ane saMsAramAMvanAmAM siMdhu ane biMdu jevo taphAvata che. lokbhAvanAnI viSayavastu siMghu eTale samudra jevI vizALa che. to saMsAramApanAnI viSayavastu lokabhAvanAnI apekSAe eka biMdu samAna che. lokamAvanA ane saMsAranA vacceno mUla mida nIce mujaba che. 1. cha dravyonA samudAya ane tenA vasavATanA sthAnane loka kahe che. jIvanI vikArI avasthAne saMsAra kare che. 190 3. lokabhiAvanAmAM nizcayathI loka potAno zuddha svarUpI caitanyaloka che. vyavahArathI te jIvaloka, ajIvaloka, Urdhvaloka, madhyaloka, apoloka, viryajJo, vyaMtaraloka, jayotirloka. manuSyaloka jevA aneka prakAre che. saMsArAvanamAM nizcayathI saMsAra javanI vikArI dazA che. vyavahArathI te janma-maraNa, cAragati ane pAMca parAvartana e traNa prakAre che. 4. lokamAvavAnA ciMtanano viSaya potAnA nizcayaloka ke nijalokane upAdeya jANI te sivAyanA saghaLAM vyavahAraloka ke paralokane jJeya jANavAnuM che. saMsArabhAvatInI ciMtavano viSaya coka mAtra mokSa ane mokSamArgane upAya jANI saghaLAM prakAranA saMsArane heya jANavAno che. 5. ajJAnI jIva saMpUrNa lokmAM satata bhramaNa to rahe che tenuM kAraNa paraloka pratyenA moharAga-dveSanA kAraNe thatuM tva che. lokamAvanAnA ciMtavana ghaDe paralokanuM kartRtva thI jJAtRtva pragaTe che. tethI paraloka pratyeno upayoga tyAMthI pAcho vaLI potAnA nija caitanyalokamAM joDAya che. ane tethI saMpUrNa lokamAM thatuM bhramaNa DhaLI jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokAgre sthiti thAya che. eTale ke mokSapadanI prApti thAya che A prakAre lokamAvanAnA ciMtavananuM vizeSa prakAranuM phaLa paranuM rtApaNuM TALI jJAtApaNuM pragaTAvavAnuM ane nijalokamAM thatAM nivAsa dvArA paralokmAM thatuM bhramaNa maTADI nijalomAM ane lokANe sthiti karAvavAnuM che. ajJAnI jIva saMsAramAM niraMtara bhramaNa karato rahe che tenuM kAraNa saMsAramAM sukha mAnI tenuM prayojana rAkhavAnuM che. saMsArabhAvanA ciMtavana varka saMsAne dukharUpa jANI tenI asArA rAmAya che. ane mokSane ja sukharUpa jANI tenI sArabhUtatA sthapAya che. tethI saMsAra pratyenuM prayojana eTale ke saMsArArthIpaNuM hathI moDhAnuM prayojana eTale ke mokSArthI ke AtmAthIpaNuM pragaTe che. A rIte saMsAramAvanArI ciMtavananuM vizeSa prakAranuM phaLa saMsAranI asAratA samajAvavAnuM ane AtmArthIpaNuM pragaTAvavAnuM che. lokamAvanA ane saMsAramAvavAnA meghane A nIce kAmAM muddAsara ane mAM rajU vAmAM Ave che. lokabhAvanA saMsArabhAvanA prakAra 1. loka eTale zuM ? 1. saMsAra eTale zuM ? cha dravyo ane tenA vasavATanAM jIvanI vikA2I avasthAne sthAnane loka kahe che. saMsAra kahe che. 2. lokanA prakA2 2. sAMsAranA nizcayathI caitattvavapI tethI chavI azuddha nijaloka e eka ja loka cheane avasthA ja saMsA2 che ane vyavahA2thI te svargaloka, vyavahA2thI te janma-ma2Na, manuSyaloka jevA aneka prakAre cA2 ta ane pAMca parAvartana che. e traNa prakAre che. 3. loka bha aa va nA nI 3. viSayavastu viSayavata. lokabhAvanAnI viSayavastu saMsArabhAvanAnI viSayavastu sama2ta cha dravyo ane saMpUrNa jIvanI vikA2I avasthA ane triloka hovAthI te atyaMta tenA kAraNe paribhramaNa hovAthI vizALa siMdhu rAma che. ni lokamAtAnI peDAne bA samAna che. saMsArabhAvanAnI 10. lokabhAvanA 4. lA ka bhA 5 1 / nA 4. sasArabhAvanAnA ciMtavanano viSaya ciMtavanano viSaya te eka mAtra viSayaloka ke bijaloka ja upAdeya che ane zivAyano sALo ghaNo jJeyamAtra che e lokabhAvanAnA ciMtavanano viSaya che. eka mAtra soi ja upAdeya che. ane te sivAyano saghaLo saMsAra ya che te saMsArabhAvanAnA ciMtavanano viSaya 5. loka bhAvana / nA 5. saMsArabhAvanAnA ciMtavananuM vizeSaLa ciMtavananuM vizeSaphaLa parapArkanuMkAMpanuMtaLI jJAtApa saMsAranI asAratA samapragaTaveanenioklAvivAsa jAve ane AtmArthIpaNAnI vyAponuM lagatI pragaTatA karAve e saMsArasthiti karAve e lokamAvA vALA citAnuM vizeSa ciMtavananuMvizeSa phaLa che. phaLa che. lokabhAvanAnI viSayavastunI vizALatA ane tenuM prayojana bAreya prakAranI bhAvanAmAM lokamAvanAnI viSayavastu atyaMta vizALa che. temAM samA jIvAdi cha drazyonuM svarUpa ane trilokanuM svarUpa paNa samAya che. bRhada dravyasaMgraha, tattvArthasUtra, paMcAstikAyasaMgraha, trilokasAra, ziloya-paNati vagere zAstrono abhyAsa ne lokAmAvanAno ja AbhyAsa che. arlI vistAramayanA kAraNe tenI carcA karavAmAM AvatI nathI. paNa mAtra tenA prayojananI caryA karavAmAM Ave che. anAdi jJAnI jIva cha varSa lokamAM potAnuM prayojana rAkhI paraNiti rAkhe che ane tenA kAraNe 343 ghanarAjU pramANa saMpUrNa lokamAM paribhramaNa pAme che. cha dravyasvarUpa loka oya che ane nijasvarUpa caitanyaloka upAdeya che e prakAranI bhAvanA keLavavI e ja vizALa viSayavastu dharAvatA lokamAvanAnuM eka mAtra prayojana che. A prayojana pAra lokamAvanAnuM ciMtavana Avazyaka che. pADavA 191
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM sau prathama che lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che 9 dravya svarUpa loka, svargaloka vagere paraloka saara Tamara and potAnA jJAnanA oya ja che, ema samajavuM nija loka upAdeya che ane paraloka jarUrI che. eTale ke pote paralokano jJAtA hoya che. paraloka zeya hovAthI pote ja che ane phartA nathI ema samajavuM jarUrI teno jJAtA che paNa kartA nathI. A che. jyAM sudhI pote parapadArtharUpI lokano kartA prakAranI samaja chApUrvakanI vicAraNAne thAya che, tyAM sudhI pote teno jJAtA thaI lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyA kahe che. zakato nathI. jJAtA thavA mATe astithI potAnA cha dravyonA samUhane loka kahe che. A uparAMta zuddha svarUpI nijalonuM grahaNa thAya to ja A cha dravyo ane potAno jIva jemAM vase nAstithI paralokanuM kartApaNuM chUTI jAya. paralokanuM che te lokAkAza paNa loka kahevAya che. nizcayathI kartApaNuM chUTe to ja pote teno jJAtA banI jIva lokAkAza pramANa asaMkhyAta pradeza potAnA zake kema ke, parapadArthaupI paralokanuM kartApaNuM trikALa ghuva zuddha svabhAvarUpa caitanyalokamAM ane jJAtApaNuM eka sAthe saMbhavI zake nahi. vase che. A caitanyaloka ja potAno nizcayaloka praznaH 1H zA mATe parapadArthanuM kartApaNuM ane ke nija loka che. vyavahArathI potAno jIva jJAtApAzu seDa sAthe saMbhavI zaThe nahi ? lokAkAzamAM ke tenAM svargaloka, manuSyaloka uttara : parapadArthanuM kartApaNuM e mithyA mAnyatArUpa vagere jevA bhAgamAM vase che. A svargaloka mithyAtva che ane jJAtApaNuM e samyapha mAnyatArUpa vagere potAnA mATe vyavahAra-loka ke paraloka samyaktva che. jema aMdhakAra ane ujAsa eka sAthe rahIM che. vyavahAraloDa ke paralokamAM vasavATathI zake nahi tema mithyAtva ane samyaktva eka sAthe rahI saMpUrNalokamAM rakhaDapathI ane saMsAranAM du:kho zake nahi. tethI kartApaNuM ane jJAtApaNuM eka sAthe hoya che. ane nizcayaloka ke nijalokamAM vasavATa saMbhavI zake nahi. karavAthI loDAthe sthira nivAsa ane mokSanuM prazna : 2H ame to parapadArthanA kAryane karIe sukha hoya che. paralokane Droya mAnavAthI paralokanuM paNa chIe ane jANIe paNa chIe tethI ame prayojana TaLe che ane tethI lokamAM thatuM brimaNa to kartA ane jJAtA banne eka sAthe chIe ? paNa TaLe che. ane nijalone upAya mAnavAthI nijalokamAM potAno vasavATa uttara : karavApaNuM ane jANavApaNuM e thAya che ane tethI loko banne ekabIjAthI viruddha phiyAo che. tethI, sthira nivAsanI prApti thAya teo eka sAthe saMbhavI zake nahi. jyAM sudhI che. tethI paraloka e Droya karavApaNuM hoya tyAM sudhI jANavApaNuM saMbhavI che ane nija loka upAdeya zake nahi ane jANavApaNuM pragaTyA pachI, che e prakAranI samajaNa karavApaNuM TakI zake nahi. jJAnI parapadArthane pUrvakanI vAraMvAra vicAraNA jANato pravarte che ane tethI te teno kartA thato thavI te loka- mAvanAnI nathI, ajJAnI parapadArthanA kAryanokartA thAya ciMtavana prakriyA che. che ane tethI teteno jANanAro hoya zake nahi. 19ra jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA jJAnanA kSayopazama ke ughADa anusAra vAstavika rtA nathI paNa ajJAnathI ke kriAMtithI pote parano pratibhAsa ke avalokana kare che te parano kartA thAya che. parano kartA na hovA paNa e avalokana jANapaNuM nAma tyAre ja chatAM potAne parano kartA mAnavo te ja pAme ke pote teno mAtra jANanAra ja rahe ane ajJAnInuM ajJAna che. te ja rIte potAne karato te sivAya jANanAra padArtha sAthe koI saMbaMgha ane jANato banne mAne e paNa ajJAna ja ke prayojana na rAkhe. parane jANatAM parathI nirlepa che. vAstavamAM jJAnI ke ajJAnI koIpaNa jIva rahe, temAM koI moha, rAga ke dveSa na kare; parapadArthanA kAryano rjA bilakula hoto ja nathI. to ja te teno jANanAra kahevAya. moha-rAga- prazna :3H zA mATe jJAnI ke ajJAnI koi DhaSa vinA jANavAthI koI zatru ke mitra, mituM paNa jIva paranAM kAryano bilakula kartA hoto ke buruM vagere jevuM ta bhAsatuM nathI. ane tethI mAtra jANavApaNuM ja rahe che ane karavApaNuM rahetuM uttara : dareka padArtha svataMtra ane saMpUrNa hoya che. nathI. jinendra bhagavAna AvI ja rIte jagatane padArthanuM svarUpa ja evuM hoya che ke koI koIno kartA jANe che. teo jANe che badhAMne paNa kartA-hartA | hoto nathI. anekAMtasvarUpI padArtha svata: koInA nathI. paNa ajJAnI jIva jANavAnI sAthe pariNamanazIla hoya che. svataH pariNamanazIla jaNAnAra padArtha sAthe koI prakArano rAga karyA pariNamato padArtha pote ja kartA hoya che. ane tenA samaye vinA raheto nathI. AvuM rAga sahitanuM jANapaNuM samaye thatAM pariNAma ja tenuM karmaphephArya hoya che. tethI te jJAtApaNuM kahevAtuM nathI. ane kartApaNuM ja kartA-karma e judA-judA padArthomAM hotA nathI. kahevAya che. rAgabhAva pote ja kartAbhAva che. je Adi-madhya-aMtamAM aMtarthApaka thaIne vaLI ajJAnIne potAnA rAgabhAvanuM ja vedana svataMtrapaNe kare tene rtA kahevAya ane kartA ke bhogavaTo che ane potAnA jJAyaka svabhAvanuM je rUpe pariNAme, upaje ke jene prApta kare koI vedana ke bhogavato nathI. je jeno bhokatA ke grahe tene tenuM karma ke kArya kahevAya. kartAthAya te teno phartA paNa thAya ja che. ajJAnI karmanI A paribhASA anusAra kartA-karma eka potAnA rAgano bhoktA hovAthI teno phartA ja padArthamAM abhinnapaNe hoya che. jethI koI thAya che. ane rAgano phartA thavAthI rAganA koIno phartA hoto nathI. nimitte thatA paranA kAryano paNa kartA thAya che. para no kartA thavAthI parano jJAtA rahI vaLI jyAM vyApaka-vyApyaNuM hoya tyAMja zakato nathI. ajJAnIne rAmano ja svIkAra kartA-karmapaNuM hoya che. sarve avarathAomAM che ane jJAtApaNAno svIkAra ja nathI, tethI svataMtrapaNe pariNamIne prasarato padArtha vyApaka te parano kartA ja che ane jJAtA nathI. kahevAya che ane tenI koI eka avasthAvizeSa ajJAnI parane jANatAM ekaqbuddhinA mithyA tenuM vyApya kahevAya che. A vyApaka-vyApyapaNuM abhiprAya ke kartavyabuddhinI mithyAvAsanApUrvaka tasvarUpamAM ja eTale ke eka ja padArthamAM parane jANe che. tethI te teno jANanAra ja abhinnapaNe hoya che. tethI koI koIno phartA nathI ane kartA ja che. ahIM phartA eTale hAla era hoto nathI. 10. lokabhAvanA 13
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA potAnA rAga ke vItarAga pariNAmane nathI. topaNa ajJAnI potAnA ajJAnanA kAraNe tene kare che. ane jene kare che tene bhogave che. karma-karma saMbaMgha mAnI pote paranA kAryano kartA thAya te ajJAnI kuMbhArano jIva ghaDo banAvavA saMbaMdhI eka briAMti che. rAgane kare che ane te rAganuM phaLa du:kha hoya jema ke, kuMbhArano yoga ane upayoga e tene bhogave che. paNa te rAganA nimitte thatA ghaDAnI kriyAne anukULa che ane te yoga ane mATInA ghaDAne karato nathI ke bhogavato nathI. upayogane anurUpa ja mATImAMthI thato ghaDo kuMbhArano jIva potAnA ghaDA banAvavA sabaMghI jaNAya che. ahIM kuMbhAra nimitta che ane ghaDo rAgane paNa kare ane tenA nimitte thatA ghaDAne naimittika che. eTale ke huM mAra ane ghaDAne paNa kare to eka ja kuMbhAranA jIvanA eka anukULa-anu 5tA gharAvato nimitta-naimittika sAthe be kArya thaI jAya. eTale ke te eka sabaMgha che. paraMtu kuMbhAra vyApaka ane ghaDo sAthe rAgane paNa kare ane ghaDAne paNa kare. vyApya nathI. tethI kuMbhAra ane ghaDAne vyApakate ja rIte ghaDAno kartA mATI paNa hoya ane vyApyatA gharAvato kartA-karma sabaMgha nathI. topaNa kuMbhAra paNa hoya to eka ja kAryanA be kartA ajJAnI kuMbhAra potAne ghaDAno kartA mAne che. thaI jAya paNa AvuM kyAreya saMbhavI zake nahi. A rIte nimitti-nimittika sabaMghane ja rtAA kAraNe kuMbhAra potAnA rAgane kare che paNa karma sabaMgha mAnI levo te ja ajJAnInuM ajJAna ghaDAne karato nathI. A rIte paNa eka dravya ke bhrAMti che. anya koInuM kartA hoya zake nahi. parapadArthanA kartutvanA AvA ajJAnanA kAraNe upara mujaba jJAnI ke ajJAnI koIpaNa parapadArtha saMbaMdhInuM jJAtRtvapaNuM gumAvAI jAya jIva paranAM kAryano bilakula kartA hoto nathI. che. eTale ke je parapadArthanA kAryano phartA topaNa ajJAnI briAMtithI potAne parano kartA thAya te parapadArtha saMbaMdhInuM jJAtApaNuM khoI mAne che. nAMkhe che. prazna :4H ajJAnI kaI prakAranI bhrAMtithI prazna : 5H je parapadArthano kartA thAya te potAne parano kartA mAne che ? jJAtApAzuM jocha nAMje, tebha zA bhATe ? uttara : ajJAnI jIva parapadArthanA kArya karavA uttara H rtApaNuM ane jJAtApaNuM e paraspara virama saMbaMdhIno je yoga ane upayoga kare che teno te kartA prakAranI kriyAo che. tethI te banne ekasAthe saMbhavI hoya che. paNa parapadArthanA kAryano kartA bilakula hoto zakatI nathI, ajJAnI parapadArthanA kAryano nimittamAtra nathI, ahIM yoga eTale mana-vacana-kAyAnA kAraNe thatuM hovA chatAM te potAne teno kartA mAne che. tethI te tenAM AtmapradezonuM parispaMdana che ane upayoga eTale saMbaMghInuM jJAtApaNuM khoI nAMkhe che. jJAnanuM rAgAdi vikAro sAthe upayukta thavuM-joDAvuM te parane jANatAM paramAM kAMIka prayojana gharAvavuM, che. ajJAnI potAnAM yoga-upayoganA kAraNe tenI sAthe koI saMbaMgha mAnavo, tenA pratye parapadArthanA kArya thatAM mAne che. paNa te eka anukuLa moha, rAga ke dveSa karavo te ja tenuM kartApaNuM anupatA gharAvato nimitta-naimittikaprakArano sabaMgha che ane tenAthI viruddha bhAva te jJAtApaNuM che, paNa vyApaka-vyApyatA gharAvato kartA-karma sabaMgha che. ahIM jJAtApaNuM eTale pratimAsa ke avalokta 194 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne huM tenI te tene ma9i eTalo ja mAtra artha nathI. parapadArthano pratibhAsa te rAga ane aniSTabuddhi te dveSa che. A ke avalokana to jJAnI ke ajJAnI darekane prakAre moha-rAga-vaoNSanA kAraNe parane jANatAM hoya che. paNa jJAtApaNuM mAtra jJAnIne ja hoya temAM potApaNuM, pArakApaNuM, ISTapaNuM ke che. jJAtApaNuM eTale jJAtA-daSTArUpa mAtra jANavA- aniSTapaNuM avazya thAya che. je parane jANatAM dekhavAno bhAva che. parane jANatAM temAM nirlepapaNuM temAM potApaNuM mAne te teno kartA paNa avazya ke ni:saMgapaNuM che. paranA avalokana ke thAya che. pArakApaNe mAne te tene potAno pratibhAsamAM sAkSIbhAva ke samabhAva che. banAvavA ke tenAthI dUra thavA paNa teno kartA ajJAnI parane jANatA parathI pRththaka rahI thAya che. ISTa mAne te tene jALavI rAkhavA zakato nathI. temAM mA rUM-tAruM , heya-upAdeya teno kartA thAya che. ane aniSTa mAne te jevAM prayojana rAkhI ta upajAve che. A teno abhAva karavA teno kartA thAya che. A tapaNuM e ja mithyAtva che. mithyAtvanA kAraNe rIte mithyAtva sahitanAM moha-rAga-dveSa hoya moha-rAga-dveSa hoya che. mithyAtva sahitanA tyAM kartApaNuM avazya hoya che. moha-rAga-dveSa e ja kartApaNuM che ane tenAthI AvuM kartApaNuM e aMtaraMga abhiprAyanI bAbata viruddha samyakta e ja jJAtApaNuM che. ajJAnI che. tethI te bahArathI samajI zakAtuM nathI. paNa potAnA mithyAtvanA kAraNe parano kartA thaIne je mohanA kAraNe parane jANatAM ema mAne jJAtApaNuM khoI nAkhe che ane jJAnI potAnA ke A zarIra mAruM che ane A zarIra pArakuM samyattvanA kAraNe parano rjA na thaIne potAnuM che. mArA zarIrane saMbhALavA jevuM che ane pArakAM jJAtApaNuM jALavI rAkhe che. zarIranI saMbhALa rAkhavAnI jarUra nathI. A mAro jJAnI ke ajJAnI koIpaNa jIva potAnA deza eTale ke svadeza che ane A pArako deza svabhAvathI to parapadArthano jJAtA ja hoya che eTale ke paradeza che. svadezanI sevA karavI mArI ane kartA hoto ja nathI. topaNa ajJAnI pharaja che ane paradezanI sevA karavI mArI pharaja briAMtithI potAne parano kartA mAne che. kartA nathI. A ane AvA prakAranI mAnyatA te ja na hovA chatAM potAne parapadArthano kartA mAnavo tenI mohajanya kartAbuddhi che. rAga-dveSanA kAraNe e ja ajJAnInuM ajJAna che. parane jANatAM ema mAne ke A saMyogo anukULa praznaH 6H kartApaNuM zuM che ? parano kartA thavo che ane A saMyogo pratikULa che. anukULa saMyogo e ajJAnInuM ajJAna kai rIte che ? jALavI rAkhavA jevA che ane pratikULa saMyogo dUra karavA jevA che. A gaMgha sArI che eTale uttara: parane jANatAM paramAM kAMI prayojana ke saMbaMdha ke sugaMgha che ane A gaMgha kharAba che mAnavo te kartApaNuM che. eTale ke durgagha che. sugaMghane mANavA jevI jIvanA mithyAtva ke ajJAnanA kAraNe ja che ane durgaghathI dUra thavA jevuM che. A ane tenuM kartApaNuM hoya che. mithyAtva ke ajJAnanA AvA prakAranI mAnyatA te ja tenI rAgakAraNe mithyA abhiprAyapUrvakano moha-rAga-dveSa dveSajanya kartA buddhi che. ajJAnI jIva parane hoya che. ahIM parane jANatAM temAM potApaNuM jANatAM temAM moha ke rAga-dveSa avazya pAme ke pArakApaNuM mAnavuM te moha che, temAM ISTabuddhi che. tethI te teno kartA paNa avazya thAya che. 10. lokabhAvanA 195
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartApaNuM ane jJAtApaNuM eka sAthe saMbhavatuM mithyAtva sahitanAM moha-rAga-dveSa na hoya tyAM nathI. ajJAnI parano kartA thavAthI jJAtApaNuM jJAtApaNuM avazya hoya che. khoI bese che. jyAre jJAnI parano kartA thato AvuM jJAtApaNuM e jJAnInI aMtaraMga pariNati nathI ane tethI te jJAtA thAya che. che. tethI te bIjA dvArA bahArathI joI zakAtI. prazna : 9H jJAtApa zuM che ? jJAnIne te kaI nathI. paNa jJAnI parane jANatAM temAM moha rAgarIte hoya che ? dveSa nathI pAmato e ja tenuM jJAtApaNuM che. uttara : parane jANatAM paramAM paramAM koI paNa moha vinA zarIrane jANatAM A zarIra mAruM che prayojana ke saMbaMgha rAkhyA vinA moha-rAga-dveSa vinAno ane A zarIra pArakuM che tevuM thatuM nathI. mArA zarIranI sthiti jaLavAI rahe ane teno viyoga samabhAva ke sAkSIbhAva gharAvavo e jJAtApaNuM che. na thAya tevI bhAvanA thatI nathI. A ane jJAtApaNuM e jIvano mULabhUta svabhAva che. AvA prakAranI pariNati e ja tenI moka vinAnI topaNa anAdi ajJAnI jIva parane jANatAM jJAtRtvaghArA ke zAtA pariNati che. rAga-dveSa vinA temAM potAnuM koI prayojana ke saMbaMgha sthApIne parasaMyogone jANatAM A saMyogo ThIka che ane kartApaNAnI mithyA mAnyatA gharAve che. kartApaNuM A saMyogo aThIka che evuM thatuM nathI. A ane mAnavAthI jJAtApaNuM gumAvAI jAya che. jIva AvA prakAranI pariNati e ja jJAnInuM rAgajyAre paramAM koI prayojana ke saMbaMgha mAnavAthI dveSa vinAnuM jJAtApaNuM che. thatAM mithyA mAnyatApa ajJAna mithyAtvane jJAnI jIva moha-rAga-dveSa vinA parane choDIne samyaktva prApta kare che tyAre tenuM jANatAM temAM koI prayojana ke sabaMgha rAkhato jJAtApaNuM ApoApa pragaTe che. A rIte jIvano nathI. parathI taddana ni:saMga ane nirlepa ja samyaphavabhAva ja tenA jJAtApaNAnuM kAraNa che. rahe che, parapratye mAtra sAkSIbhAva ke samabhAva samyatvabhAva gharAvanAra jJAnI parane jANatAM ja gharAve che. tethI jJAnIne niraMtara jJAtApaNuM paramAM potAnuM koI prayojana ke saMbaMgha gharAvatA ja hoya che. AvuM jJAtApaNuM pragaTAvavA mATe nathI, paramAM ekatvabuddhino ke abhiprAyapUrvakano potAnA nija caitanyalokanuM upAdeyapaNuM eTale moha-rAga-dveSa gharAvatAM nathI. tethI temane parapratye zuddha caitanyasvabhAvanuM grahaNa jarUrI hoya che. samabhAva ke sAkSIbhAva ja rahyA kare che ane prazna H8H potAno zuddha caitanyasvabhAva ane te ja tenuM jJAtApaNuM che. tenuM grahAza seTale zuM? jJAtApAzuM pragaTAvavA jJAnIno upayoga savikalpadazAmAM bahAramAM mATe te zA mATe jarUrI hoya che ? hoya tyAre paNa temane kadAcita moha-rAga- uttara : potAnA trikALa dhruva zuddhAtmasvabhAvane dveSa hoya topaNa te abhiprAyapUrvakano hoto zuddha caitanyasvabhAva kahe che. nathI, ane mAtra asthiratAja nya hoya che. pote potAno svIkAra potAnI kSaNika palaTatI abhiprAyapUrvakanA ke mithyAtva sahitanA moha pragaTa paryAyapaNe karavAne badale potAnA trikALa rAga-dveSa vinA parane jANatAM temAM sAkSIbhAva ghugha apragaTa dravyasvabhAvapaNe karavo eTale ke samabhAva banyo rahe che. tethI jJAnInuM ke paryAyadaSTi choDIne dravyadaSTi karavI tene jJAtApaNuM niraMtara cAlu ja rahe che. A rIte potAnA ti potAnA zuddha caitanyasvabhAvanuM grahaNa kahe che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartApaNAnI mithyA mAnyatArUpa mithyAtva maTADI jJAtApaNAnI samyak pariNatirUpa samyaktva pragaTAvavA mATe A zuddha caitanyasvabhAvanuM grahaNa atyaMta Avazyaka che. caitanyasvabhAvanuM grahaNa thatAM piNAnI mAMti khaDe potAnuM tApaNuM DhaMkAI gayuM hatuM te have pragaTa thAya che. caitanyasvamAvanuM grahaNa thatAM nAstithI kartApaNuM TaLe che ane astithI jJatApaNuM pragaTe che. caitanyasvabhAvanuM grahaNa thatAM ja tApaNuM pragaTe che ane jene tApaNuM hoya tene caitanyasvAmAvanuM grahaNa paNa avazya hoya ja che. eTale ke caitanyasvamAvanuM grahaNa ane jJAtApaNuM e banne paraspara avinAbhAvI che. svabhAvanA grahaNapUrvaka jJAtApaNuM pragaTAvavA mATenI A prakAranI vicAraNA e 4 lokamAvanAnI ciMtavana prakriyA che. potAnA zuddha caitanyasvabhAvanuM grahaNa thatAM pote potAne anaMtaguNonA nidhAnarUpa bhaka marelo bhagavAna mAro che. pote paripUrNa ane svataMtra evo atIndriya mahApadArtha che. potAnA jJAna, zAMti, samRddhi vagere badhuM potAmAM ja che. potAmAM koI khUTatuM nathI ane paramAMthI potAmAM kAMI AvI zakyuM nathI. A rIte caitanyasvabhAvanuM grahaNa thatAM parasabaMdhIno ekatvabuddhino moha-rAga-dveSa TaLI jAya che. moha-rAga-dveSa TALI jatAM parane jANatAM para sAtheno koI saMbaMgha bhAsato nathI. paraMtu koI prayojana jaNAtuM nathI. parathI potAne koI lAbha-nukzAna manAtuM nathI. parane jANatAM parathI pRththaka rahI zakAya che. tethI pote parano mAtra jANanAra dekhanAra eTale ke jJAtA-dRSTA ja anubhavAya che. paranI koI paNa avasthAno pote sAmI ja rahe che parane jANatAM tenA caitanyasvabhAvanA guNapUrvaka ja piNuM TALI jJAtApaNuM pragaTe che tethI caitanyasvamAvanA pratye samabhAva pravarte che. AthI parapratyenuM grahaNapUrvaka rAtApaNuM pragaTAvavA mATenI vicANA kartApaNuM TaLI jJAtApaNuM pragaTe che. maiM ja lokamAvanAnI ciMtavana prakriyA che. A rIte tApaNuM pragaTAvavA mATe caitanyasvabhAvanuM guNa jarUrI che. caitanya 10. laoNkabhAvanA prazna :: carAvyabhAvanAM prANapUrvaka jJAtApaNuM pragaTAvavA mATenI vicAraNA e ja lokabhAvanAnI ciMtayana prakriyA kaI rIte che? uttara : nijonuM upAdeyapaNuM ane te sivAyanA saghaLAM paralokanuM jJAtApaNuM e ja lobhAvanAnA ciMtanano viSaya che. jillo eTale potAno zuddha caitanya mAvasa caitanyaloka che ane paraloka eTale cha dravyo ane tenA nivAsanA sthAno maLIne saghaLAM parapadArtho che. lokamAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM pote paralokano kartA nathI ane teno mAtra jJAtA ja che ane nijalokanuM upAdeyapaNuM eTale ke potAnA zuddha caitanyasvamAvanuM grahaNa sabaMdhI vicAraNA hoya che. lokabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa *********** ******** nija caitanyaloka upAdeya che ane te sivAyano saghaLo paraloka oNya che te prakAranI samajaNapUrvakanI vAraMvAra vicAraNA thavI te lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. lokabhAvanAnI A prakAranI ciMtavana prakriyAnuM sAdhana ke kAraNa A paraloka ke ke nijalaoNka pote ja banI zake che. 197
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ paralokamAM cha dravyo, saghaLAM prakAranA saMyogo 1. aMtaraMal saMyogo | 3. anya padArtho svarga, manuSya, narakanA sthAno vagere aneka ra. bahiraMal saMyogo | 4. caitanya loka parapadArthono samAveza che ane nijalokamAM potAnA eka mAtra zuddha caitanyasvabhAvano samAveza che. - 1. aMtaraMga saMyogo ajJAnI jIva koI ne koI prakAranuM ciMtavana potAnA AtmAnI sAthe ekakSetrAvagAha 2helA to kAyama mATe to ja hoya che. tenA ciMtavanamAM ane nimitta-nAmattika sabaMgha tharAvatA paralokanA paraloka paiDInA aMtaraMga ane bAhya saMyogo ane padArthone aMtaraMga saMyogo kahe che. te uparAMta anya padArtho paNa hoya che. lokanA zarIra mana, vANI, Indriyo, ATha prakAranA A padArthonA svarUpanI vAstavika samajaNa ane paugalikapharmo vagere ekotrAvagAhI atyaMta lokabhAvanAnA abhyAsa vagara te potAnA ciMtavanamAM nikaTa rahelA saMyogo te aMtaraMga saMyogo che. A padArthomAM potAno koI sabaMgha ke prayojana A aMtaraMga saMyogo paikI namUnArUpe zarIra mAnI temAM moha-rAga-dveSa gharAve che. moha-rAga lokabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana kAraNa kaI DreSanA kAraNe pote teno kartA thAya che. ane rIte banI zake tenI carcA karIe chIe, jJAtA rahI zakto nathI, tethI potAnuM A prakAranuM ciMtavana lokamAM rakhaDavAnuM ja kAraNa bane che. | A jIvanuM sauthI vadhu ciMtavana zarIra sabaMghanuM have pote lokabhAvanAnA abhyAsa vaDe lokanA ja hoya che. zarIranA pAlana-poSaNa ane rakSaNa padArthonuM sAcuM svarU5 samajI tene ja lokabhAvanAnA mATe karavAmAM AvatuM ciMtavana navAM-navAM zarIro ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa banAvaze to pote | prApta karAvI saMpUrNa lokamAM rakhaDAvanArUM che have A ja zarIrane lokabhAvanAnA ciMtavananuM ja raheze. potAnuM A prakAranuM ciMtavana ja lokamAM sAghana ke kAraNa banAvatAM te zarIra rahita thatuM brimaNa maTADI lokAgre nivAsa prApta karAvaze. lokAgre sthira sthiti prApta karAvanAra che. lokabhiAvanAnA ciMtavana mATe paralokamAM aneka zarIranA AghAre lokabhAvanAnuM ciMtavana prakAranA padArtho che. tene aMtaga saMyogo, bahiga karavAthI zarIramAM potApaNuM bhAsatuM nathI pote saMyogo ane anya padArtho ema traNa prakAramAM zarIrano adhiSThAtA che tevuM anubhavAtuM nathI. vaheMcI darekamAMthI koI eka bAbatanuM namUnArUpa zarIra nirogI hoya to hIpha ane rogI hoya ciMtavana mATe te kaI rIte sAdhana che kAraNa thaI to aThIka evuM manAtuM nathI. pote zarIrano zake tenI tharcA A nIpe karavAmAM Ave che. te kato-hato nahi paNa mAtra jJAtA-daTA ja uparAMta caitanyalokanA AghAre paNa te ciMtavana che, tevuM manAya che. kema thaI zake tenI tharcA karavAmAM Ave che tethI - A rIte zarIrAdi aMtaraMga saMyogo lokamAvanAnA ciMtavananA sAghana ke kAraNa tarIke loDabhAvanAnA ciMtavananuM sAghana ke kAraNa banI nIcenA cAra muddAo anusAra carcA karavAmAM zake che. Ave che. 198 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra. bahiraMga saMcono potAnA AtmAnI najIka rahelA ane potAnI sAthe nimitta-naimitika saMbaMgha gharAvanArA paralokanA padArthone diraMga saMyogo kahe che. strI-putra-parivAra, sagA-sabaMghIo, sattAsaMpatti, mAna-sanmAna, zatru-mitra, anuvaLa-pratikULa padArtho vagere bahiraMga saMyogo che. A bahiraMga saMyogo paikI namUnArUpe strI lokamAvanAnA ciMtavananuM sAdhana che kAraNa kaI rIte banI zake tenI carcA karIe chIe. jJAtA-dRSTA manAya che. A rIte strI jevA bariMga saMyogo lokamAvanA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa banI zake che. --------!--8-81-891-63. anya padArtho ratrInA AdhAre lobhAvanAnuM ciMtavana kvAthI raMgInA viSayano bhogavaTo paudgatika asUci padArthanI prakriyA jaNAya che. temAM koI sukha mAratuM nathI. strI khUbasurata, premALa, niSThAmiAvI, sahAyaka ke sAnukULa hoya to sArI ane badasUrata, kzA, ahmaNo ubhI karanAra ke pratikULa hoya to kharAba evuM manAtuM nathI. pote strIno svAmI nahi paNa 10. lokabhAvanA paralokanA aMtaraMga ke baThiraMga saMyogo sivAyanA samasta padArtho anya padArtho kahevAya che. vAdi lyo, svargAdi sthAno vagere anya padArtho che. lokamAvanAnA ciMtavana mATe anya padArtho paNa sAghana ke kAraNa thaI zake che. paralokanA aneka prakAranA padArthonA AdhAre bahiraMga saMyogo paikI ajJAnIne strI sabaMghI ciMtavana ghaNuM hoya che. koI puruSanI kiMnnati ke avanatinuM kAraNa paNa moTA bhAge rastrI lokamAvanAnuM ciMtavana karatAM A padArthonA kAraNe potAnuM jJAna hoya che. tevI mithyA mAnyatA maTI jAya che. huM jJAyaka chuM, sarvajJa svabhAvI chuM, jJAna ja mArUM svarUpa che ane tenuM kArya niraMtara cAlu ja hoya che. mArAM viSayamAM phasAI jAya che ane potAnA saMsAranI kAnamAM anya padArtho nimitta hovA chatAM tenA rakhaDapaTTI vadhAre che. have A strIne kAraNe mArUM jJAna nathI. A baghAM padArtho hoya lokamAvananAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa che ane huM jJAtA chuM. tethI anya padArtho banAvavAthI saMsAranI rakhaDapaTTI dhare che. jaNAtAM jJAtA-draSTA ja rahevuM ane kartA-hartA na banavuM e ja mArUM kartavya che, ja hoya che. ajJAnI chava strInI prApti na hoya tyAM sudhI tene meLavavAnA svapnamAM rAme che. strInI prApti thayA pachI tene gharmapatni banAvavAne badale mogapatni banAvI strInA A rIte anya padArtho paNa lokamAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa che. ahIM suI pallAMkanA prahArmoM lAMbhAvanAnA civanuM sAdhana ke kAraNa kaI rIte thaI zake carcA karI. have potAnAM ja aMtamAM prata ja lokabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa kema thai zake tenI carcA karavAmAM Ave che. 199
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. caitanyalojha kaI rIte vasusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? potanA AtmAnA trikALa dhruva zuddhasvarUpane aava tamannaamaaM various sizes of caiitanyaloka kahe che. lokabhAvanAnA ciMtavanano viSaya ati vizALa che. temAM jagatanAM chaye dravyo, svargaloka, potAno caitanyaloka alaukika ane adabhUta manuSyaloka vagere uparAMta potAno zuddha caitanya loka che. te anaMtaguNonA anaMta sAmarthyathI sabhara samAyelo che. che. jagatanI sarvotkRSTa cIja potAno caitanya loka ja che. caitanyalokano Azraya eTale ke temAM lokabhAvanAnA ciMtavanamAM dareka dravyanuM svarUpa, nivAsa karatAM saMpUrNa lokamAM thatuM brimaNa TaLI. lokAkAzanuM bhaugolika nirUpaNa ane potAnA lokA siddhadazAnA sthira nivAsanI prApti iddha thatajaveravarUpanI samaja ja vI bAbato thAya che. saMkaLAyelI che. lokabhAvanAnA ciMtavana ane abhyAsathI caitanyaloka pratyakSa ke pragaTa nathI. ane potAno nija caitanyaloka ja upAya che. ane paraloka pratyakSa ke pragaTa che. pratyakSa ke pragaTa te sivAyanAM saghaLAM paraloka breya che tema paraloka ja apratyakSa ke apragaTa caitanyalokane bhAse che. paraloka dvArA nijalokanI oLakhANa prakAzanAro che. A paralokanA AdhAre ane tenI prAptino upAya paNa te batAve lokabhAvanAnuM ciMtavana karatAM potAnuM jJAtApaNuM che. A prakAre prayojanAbhUta vastasvarUpanI samajaNa bhAse che.A jJAtApaNAnA AghArabhUta ja potAno karAvavAmAM lokabhAvanAno mahatvano phALo che. caitanyaloka che. A caitanyaloka ja potAno nizcayaloka ke nijaloka che. te sivAyanA saghaLAM kAkA aroor aarticular torol are more kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? padArtho vyavahAraloka ke paraloka che. tethI A caitanyaloka ja upAdeya che. ane te sivAyanuM lokamAvanAno abhyAsa paralokane roya ane saghaLuM deya ke zeya che. potAnA caitanyalokane upAdeya batAve che. A caitanyalokanuM grahaNa thAya to ane to paralokamAM zarIrAdi saghaLAM sAMsArika saMyogo ja kartApaNuM TALe che. ane jJAtApaNuM pragaTe samAya che. A sAMsArika saMyogo potAnAM jJAnanAM che. A prakAre caitanyalokanuM ciMttavana karavuM |oya che. pote teno phartA nathI paNa jJAtA e lokabhAvanAnA ciMtavananI caramasImAM che. ja che. A prakAre lokabhAvanAnA abhyiAsa ane ciMtavanathI sAMsArika saMyogonI nirarthakatA samajAya upara mujaba aneka prakAranA paraloka ane che. tenA pratye upekSA ke udAsInatA keLavAya potAno nikaloka pote ja lokamAvanAnA ciMtavana che. je saMsAra pratyenA vairAgyanuM kAraNa bane prakriyAnuM sAghana De phAraNa thaI zake che te che tema ja te utpanna thayela vairAgyane TakAvavAnuM bAbata samajI zakAya che. ane vadhAravAnuM paNa kAraNa bane che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ TaLI javAthI paranuM kartApaNuM rahetuM nathI. parane prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa che jANatAM parapratye sAkSIbhAva ke samabhAva pravarte 1 maintain che. tethI kartApaNuM TaLI jJAtApaNuM pragaTe che. lokabhAvanAnA ciMtavananuM prayojana vastusvarUpanI samajaNapUrvaka saMsAra pratyeno vairAgya A rIte lokabhAvanAno abhyAsa ane che. AvA prayojanapUrvaka lokamAvanAnA ciMtavananA ciMtavana kartApaNuM TALI jJAtApaNuM pragaTAve che. be vizeSa phaLa mujaba che hindra - 2. nijalonA nivAsa dvArA che 1. katapaNuM TALI jJAtApaNuM proTAve che. paralokanuM bhramaNa maTADI lozAye . 2. nijalojhanA nivAsa dvArA paralokanuM bhramaNa siddhalonI prApti 8rAve maTADI lokAgre siddhakSonI prApti karAve. potAnA trikALa zuddha, caitanyasvabhAvanA : 1. kartApaNuM TALI jJAtApaNuM pragaTAve svIkArapUrvaka tenA Azrayane nijalokano - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - nivAsa kahe che. lokAro siddhazilA upara parane jANatAM parapratyenA rAgadveSa ke rahetAM siddhonA samUhane siddha.loka kahe mohabhAvane kartApaNAM ane parane jANatAM che. lokabhAvanAno abhyAsa ane ciMtavana parapratyenA sAkSIbhAva ke samabhAvane nijalokanA nivAsa dvArA paralokanuM bhramaNa jJAtApaNuM kahe che. lokabhAvanAno abhyAsa maTAI lokAze siddhazilA uparanA ane ciMtavana AvuM kartApaNuM TALI siddhalokanI prApti karAve che. jJAtApaNuM pragaTAve che. anAdi ajJAnI jIva nija -paralokanA jagatanA Iye dravyo ane temanAM nivAsanA vAstavika svarUpanI samajaNa vagara nijalokane sthAno zeya che. pote teno kartA nathI ane bhUlIne paralokanuM ja prayojana rAkhe che. tethI jJAtAmAtra che te prakAranI vicAraNA e paraloka pratye moha-rAga-dveSa ane tenA kAraNe lokabhAvanAnuM ciMtavana che. thatI kartA buddhi hoya che. tenA kAraNe te svarga, lokabhAvanAnuM ciMtavana karatAM pahelA loka narakAdi paralokamAM niraMtara brimaNa karato rahe bhAvanAno abhyAsa jarUrI hoya che. lokamAvanAno che. ane aneka prakAranAM dukho bhogave che. abhyAsa karavAthI lokanA dareka dravyanuM svarUpa lokamAvanAno abhyAsa karavAthI nija - ane tenI svataMtratA samajAya che. tethI jagatamAM paralokanA sAcA svarUpanI samajaNa thAya che. koI koIno kartA-hartA nathI. potAno AtmA tethI paraloka pratyeno moha-rAga-dveSa TaLI jJAyaka che. tethI jagatanA dareka padArthono jJAtA- jJAtApaNuM pragaTa thAya che. paralokane hoya ane dRSTA che paNa kartA-hartA nathI. potAnA ane nijalokane upAdhya manAya che. nijalokane upAdhya paranA svarUpanI AvI samajaNathI parapratyeno jANI tenuM grahaNa karatAM eTale ke nijalokamAM moha-rAga-dveSa TaLI jAya che. moha-rAga-dveSa nivAsa karatAM paralokanuM bhramaNa aTakI jAya 10. lokabhAvanA 201
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane mokSamArganI prApti dvArA kramaza: mokSa che. ane te sivAyanA aneka prakAranA saghaLAM dazAne pamAya che. paraloka hoya che tema jaNAI che. paraloka pratyeno A rIte loka bhAvanAno abhyAsa pharjItvabhAva TaLI jJAtRtvabhAva pragaTa thAya che. nija lokanA nivAsa dvArA paralokanuM brimaNa tethI paralokamAM pravartato upayoga pAcho vaLI maTADI lokA siddha lokanI eTale ke nijalokamAM joDAI che. nijalokamAM upayoga mokSadazAnI prApti karAve che. joDAvAthI paralokamAM thatuM brimaNa mahI lokAye siddhadazAnI zAzvata sukhanI sthira sthiti prApta KupRsaMhA2 > thAya che. lokasaMjJA choDI lokamAvanA ciMtavananA AvA phaLane darzAvatA bra. ravindrajI kahe cheThaddha lokasaMjJAthI lokamAM bhramaNa ane lokabhAvanAthI lokAye nivAsa hoya che. parivartana paMgha ne yei, saMpUrNa khova meM amA yiA; nA koi kSetra rahA esA, jisa para nA hamane janma liyaa| cha dravyonA samUha ane lokaIkArAmAMnA tenA baracha svano meM dhUma pU, ta va 31zA sava ii choDuM; nivAsasthAnane loka kahe che. loka pratyenA lokAgra zikhara para thira houM, basa nija meM hI nija ko joDUM / / koI prayojana ke sabaMghane lokasaMjJA kahe che. bhAvArtha : lokasaMjJAnA kAraNe A jIva pAMca prakAranAM lokasaMjJAnA kAraNe lokapratye moha-rAga-dveSa parAvartano karatAM saMpUrNa lokamAM bhramaNa karato rahe che. ane tenA kAraNe thatI kaqbuddhi hoya che. saMpUrNa lokamAM nakalokathI svargaloka sudhI bhramaNa karatAM jhUtvabuddhinA kAraNe karmabaMghana ane tethI saMpUrNa evuM koI kSetra bAkI nathI ke jayAM pote janma dhAraNa lokamAM thatuM bhramaNa ane tenA kAraNe thatuM karyA na hoya. narakathI svarga sudhInA badhAM avatAro du:kha hoya che. anAdikALathI lokasaMjJAnA kAraNe ajJAnI jIva lokamAM brimaNa karato Avyo anekavAra prApta karyA che paNa jarAya sukha-zAMti maLyA nathI. tethI A badhAMnI icchA have choDuM chuM. basa, have che. have jo te lokasaMjJA choDI tenA badale to lokasaMjJA TALI, paralokanuM prayojana ane tenA kAraNe lokAbhAvanAnuM ciMtavana kare to lokamAM thatuM thatuM lokamAMnuM paribhramaNa maTADI, lokabhAvanAnA bhramaNa DhaLI lokAye sthira nivAsanI eTale abhyAsa ane ciMtavana dvArA pariNatine paralokamAMthI ke siddhadazAnI prApti thAya che. pAchI vALIne nijalokamAM sthApIne lokAgra zikhara lokamAvanAnA abhyAsapUrvaka tenuM ciMtavana paranI zAzvata sthira dazAne prApta thAuM evI ja mArI karavAthI nija-paralokanA sAcA svarUpanI samajaNa bhAvanA che. thAya che. tethI ekamAtra nijaloka ja upAdeya. (bra. ravindrajIkRta bArabhAvanAmAMthI lokabhAvanAnuM kAvya) ( TipRi) 1, parispaMdana kaMpana, 2, aparaNAma anyanAma, bIjuM nAma, IjanuM aparaNAma maghavA che. trIjA thaDavartInuM Ioche jevuM 35 ane ceSTA jANIne tenuM nAma maghavA rAkhavAmAM AvyuM. * 3. gaMghakUDhi sAmAnya kevaLInI gharmasabhA mATenI racanA je tIrthaMkara kevaLInI gharmasabhA samavasaraNa karatAM nAnI hoya che. 202 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ che lokabhAvanAnI kathA che. lokabhAvanAthI lokArI pahoMcatA cakravatI maghavA| 15 - MA ' ' parva dizAmAM sarca uge temaparANa prasiddha nagarI aMdaramAM akhaMDa AtmAnI sAdhanA mATe atyaMta Atura ayodhyAnA mahArAjA sumitranI mahArANI bhadrAnI kukhe rahetA. samasta bharatakSetramAM cakravartInI ANa mahA tejasvI puNyazALI putraratnano janma thayo. | pravartatI hatI topaNa teo aMdarathI udAsa ja rahetA. putrajanmanI vadhAi prApta thatAM ja AnaMdavibhora thai AvA mahAvairAgI madhavA ekavAra daivI vastrAbhUSaNa uThelA mahArAjAe bhavya janmotsavanI AjJA pharamAvI paherIne taiyAra thayA che. kaMThamAM paherela motIno hAra mahArANInA mahela tarapha prasthAna karyuM. mahArANIe ane temAM jaDela ratno vacce temanuM mukhakamaLa mahArAjAne putrajanma thatAM agAu joyelAM zubha nakSatronI madhyamAM rahela caMdranI samAna zobhI rahyuM svapno jaNAvyA. putranA mukhacaMdrane joine che, temanAM sukomaLa zarIranI sugaMdhathI AkarSAine mahArAjAe svapnonuM phaLa darzAvatA jaNAvyuM ke, A bhamarA temanI pAse doDI Ave che. temanA bhavya bhAlA bALaka mokSagAmI mahAtmA ane cakravartIno avatAra upara camakI rahela tilaka temanA tribhuvanache. bALakanuM indra jevuM tejasvI rUpa ane indra jevI tilakapaNAno saMketa sUcavI rahela che. sADA cAlIsa ceSTA jANIne mAbApe tenuM indranuM ja aparanAma dhanuSa (64.8 mITara) UMcAi dharAvatA suvarNaraMgI maghavA evuM maghavA nAma rAkhyuM. cakravartI udayagirinA zikhara para udaya pAmatA sUrya A maghavA paMdaramAM tIrthakara dharmanAthanA tIrthamAM jevA unnata ane dedIpyamAna jaNAi rahyA che. AvA thayelA bharatakSetranA bhuSaNa samAna bharata ane sagara cakravartI maghavA rAjasabhAmAM pahoMcavA mATe paga mUke pachInA trIjA cakravartI hatA. cakravartInA adbhuta che tyAM ja eka dUta AvIne samAcAra Ape cheH vaibhava ane bhogopabhogamAM maghavAne cena paDatuM nathI. mahArAjA abhayadhoSa kevaLI ayodhyAnA manohara bahAramAM cha khaMDane sAdhatA jaNAtA cakravartI maghavA. nAmanA udyAnamAM padhAryA che. 10. lokabhAvanA 203
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45856 5 rirly R rim J-3nA kahuM e bus for8 Job s yk f%0i8 Jojoy jo tya #wu s fro' >h] [ &>&y by Jeffo ysbfs] & 6 { Jzef fb jys jJy958 Jesusbfs & suys y%0 Jelly 8 { vadhu nabAnA TelcaSvjhabAnA jhabAna'8 f56l[J [q[ tasavvudhA JzraddhAna jJAna mu &K[ KI[} kAnauna eJk yxCDJ05 jojoyable sus p]]03 ojombly; ] we to a fre ins >53 Jab JIo< Jpy bys ja ]% 8 u &>j]s[ J Jhus] h]]? I]JJ936] 19 9J0J$J mA huM kAla huM dhana pannA)vuM che hai!duna Rs 256* & ; layddhatAthI kjhara Jyoyoyo85 us .D8 yob] pus wela le loose -}> Av$ lh19zwl or l yghaNAM 204 61119-15085419s High sig 9. F#T$ 2191100343 ]]>>00 bik gyik p3 iiDaTa Igpg pIgrA DAkaNog bpb] AgaLa dha ki vidyA 3ii "he nAtha ! saMpUrNa lokamAM banAdi kALathI ja{{ AvatA bhramaNano aMta ANI loThAge siddhadazAnI sthira sthiti pAmavAno upAya kRpA karIne kaho." kevaLI bhagavAna koinI sAthe prazna-uttara ke zaMkA-samAdhAna karatAM nathI. topaNa cakravartI jevA obv, le vhe cosy ely? I lly viziSTa puruSanA praznanA samAdhAnarUpe temanI divyadhvani sahajapaNe khare che. cakravartInA praznanA gha]'36G uttararUpe ja jANe kevaLI bhagavAnanI divyavANImAM =b] lokabhAvanAnuM svarUpa AvyuM lly : G "he bhavya ! anAdikALanI cAlyA AvatAM saMpUrNa lokamAMnA bhramaNanuM eka mA dvArA lokasaMjJA che. ane A maNa DhALa lokAx sthira sthiti prApta karavAno eka mAtra upAya lokabhAlanAnuM sababa che. pg ravI 10 : fox sexviyo * inka intra ! - * .@ jz, he lp](c) 185 3%0y c kevaLI bhagavAnanA potAnA AMgaNe padhAravAnA samAcAra sAMbhaLI mathavA ekadama romAMcita thai uThe che. dUtane kaMThamAMnI mALA bheTa gharIne mahArAjAe kevI bhagavAna tarapha kUca karavAnI AjJA karI, abhayaghoSanA ekAeka AgamanathI harSathI pulakita thai uThelA cakravartInI savArI ThATha-mAThathI kevaLI bhagavAnanI gaMdhakUTimAM pahoMcI gai. *J% 8688]\ & ? na .G JM8 [71] @ pp13 Jo&C a-Jo-9 .uwze bg fu y]IF G J268 ]]>G ]] ]Oy 03 356 3 s { 8rus y lolor aff; (c) ous] P .u 6 62) II. IS a harikIDa3i phAs Tama dha kevaLI bhagavAnanA darzana-pUjana, pradakSiNA karI I ple piph bae pasa |bela jaiOM IP[h else ais e faa IdU [sh I> vakhatathI mUMjhavato prazna pUchyo : cho ane temanAM gAmamAM sthAnane loka kahe che. vigmA samasta padArtho ane temanAM raheThANanA sthAnono lokamAM samAveza che. A loka paikI potAno trikALa zuddha caitanyano svabhAva e nijaloka che ane te sivAyanuM saghaLuM paraloka che. paralokanA parapadArtho pratye koi prayojana ke sabaMdhI mAnatho te lokasaMjJA che. paralokanuM prayojana TALI bijalokamAM sthita rahelAno upAya vicAraNo te lobhAvanA che. jJAnapUrvakanA vairAgyanA AnI : bAra bhAvanA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAranI mArI mAtA ja mAro kabaDyude che, zokasaMjJA che. A lokasaMjJAnA kAraNe ja mArA bhajano eka To Takato najo. grahaNa kare che. mahArAjA maghavA have munirAja maghavA thayA che. samasta prakAranuM kartRtva choDIne teoe jJAtRtva dhAraNa karyu che. lokasaMjJAne choDI lokabhAvanAnuM ciMtavana cAlu karyuM che. lokabhAvanAnA satata ciMtavananA pariNAme teo lokathI taddana niHspRha thayA che. niHspRhatAnA kAraNe teo aneka prakAranA rAjA-parihonI vacce paNa parvatanI jema aDola che. chata upasarga AvatAM paNa teo darpaNanI jema samadarzIpaNuM dAkhave che. zubhAzubhakarmonA udaya vacce paNa teo jaLakamalavat nirlepa che. zarIrano saMga hovA chatAM teo tenAthI paramANunI mAphaka niHsaMga che. lokabhAvanAnA ciMtavananA kAraNe temanI kartRtvabuddhi TaLI jJAtRtvadazA pragaTa thai che, jJAtRtvadazAnA pariNAme mana-vacana-kAyAnI guptimAM gupta rahevAthI teo kAcabA samAna saMkocI jaNAya che. guNonI yathAsaMbhava AMzikapragaTatA hovA chatAM teo samudra samAna gaMbhIra jaNAya che. mArA ja lamAM mAre anaMta navamA bhAva kasso che. lokamAM laDuM mA TALI lokApe sthira iita prApta karavI che. ane te mATe mAre vaDalokamAtA che. saMsthA kasaMjJA Dare zakamAvA bhAvI mAre maTI siddhAto javuM che. bAdanA samajane TALo sthiratA prApta karavI che. saMsAranA aneka prakAranA dukhone maTADI Atmika mAtra sukhanI praki karI che. nakha visare bAre nakha ka rdazvanA dhAraka kSAyika thayuM che. rare, cikkAra che mane ! mA pAMca lAkha varSanA jAnujano moTo bhAga to gAma be jAma laoNtI gayo. paralokanI pAchaLa doTa mUkIne huM mArA nijaloae to sAva bhulI ja gayo. haje, mAre eka ghaDInA vilaMba vinA ja caiJohI sAdhanA sAdharje che. te mATe ke amakk mahArAjAnA cha khaMDanA sabhyane choDIne munirAnA cha Avakane prazna karUM chuM " A pramANe lokabhAvanA bhAvatA cakravartI madhavA ekadama vairAgya pAmI munidazA aMgIkAra karavA AgaLa vadhe che. samasta prakAre lokasaMjJA choDI pUrNapaNe lokabhAvanA ciMtavatA teo abhayaghoSa kevaLI samIpe daivI vastrAbhUSaNa utArI, kezaloMca karI jinardIkSA lokabhAvanAnA ciMtavananA baLe munirAja mAvAe nija caitanyalokamAM apratima AtmikavIrya phoravIne kevaLajJAna ane mokSadazAnI prApti karI, lokabhAvanAnA ciMtavananA phaLamAM nijalokamAM nivAsa prApta karIne paralokamAM thatuM bhramaNa maTADI lokAgre zAzvata sthiratA prApta karanAra maghavA bhagavAnane bhAvabharyA namaskAra ! saMdarbha graMtho 1. bArasaaNuveDyAnuprekSA : gAthA 38 thI 4ra; * 2. svAmikArtikiyAnuprekSA: gAthA 115 thI 283; 3. migavatI ArAdhanA : gAthA 1791 thI 1815; = 4. jJAnarNava : sargara : gAthA 174 thI 180; * 5. mUlAcAra : uttarArdha : gAthA 713 thI 721; * 6. tattvArthasAra : aghyAya 6 : gAthA 40; * 7. padmanaMdI paMcaviMzati : adhyAya : 6, zloka 54; * 8. anagAra gharmAmRta : aghyAya-6, gAthA 76, 77; 0 9. samaNasutaM : gAthA para3; 7 10. tattvArtharAjavartika : 6/7, 8/603/6; 0 11. sarvArthasiddhi : 6/7/418; * 12. bRhadar3havyasaMgraha : gAthA 35 nI TIkA; 0 13. cAritrasAra : 198/3; * 14. jai.si.koza: bhAga-1 : anuprekSA : 1/4, pAna-8; lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyA: 0 1. samayasAra : gAthA 70, 97, 312-13, 314-16 ane tenI TIkA : AtmakhyAti : zloka naM. 47, 59, 95 thI 99, 153, 205; 0 ra. paMcAstikAya saMgraha : gAthA 147nI TIkA; * 3. gurudevazrInA vacanAmRta : naM.33; * 4. bahenazrInAM vacanAmRta : naM.251, 411; 0 5. jai.si.koza : bhAgara : cetanA : 3. jJAtRtva-kartRtvavicAra : pAnuM-28, 299. lokabhAvanAnI kathA :lokamAvanAthI lokAgre pahoMcatA cakravartI maghavA 1. uttarapurANa : sarga 61; zloka 88 thI 106, pAnu 134-359. 10. lokabhAvanA 205
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( hetulakSI prazno yogya vikalpa pasaMda karI bAjunA[ ] corasamAM darzAvo. 06. jJAtApaNuM zuM nathI? os.[] 01. nizcayathI siddha bhagavAna kayAM vase che? 1 01.| | A:: vItarAgabhAya B:: sAtekabhAva C:: samabhAva D:: mArIbhAva 07. kayA saMyogo MhiraMga che? A:: siddhazilA upara B:: silojha C:: caitanyalo D:: Udgaloka 07.[ ] A:: mana-vacana-kAyA B:: strI-putra-paraMvAra 02. eka sAthe zuM saMbhavI zake nahi? 02. [] C:: paugaMlakarmo D:: pAM Inveyo A:: BrtA ane jJAtA B:: svabhAva ane vibhAva 08. lokabhAvatAnA ciMtavatamAM strI zuM manAya che? C:: dravya ane paryAya D:: jJAtA ane dRSTA 08. || A:: saMsAranuM kAraNaB:: viSayanuM sAdhana 03, lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM paralokasaMbaMdhI zuM hoya che? 03. || C:: sahAyaka D:: jJAtA-daSTA LA:: heya B: : upAdeya C:: kartutva D:: jJAtRtva 09. caitanyaloka kevo che? 09. | | 04. paranA kAryano kartA koNa? A:: alaka De adabhUta B:: pratyakSa ke pragaTa A:: bhagavAna B:: koI naa C:: ajJAnI D:: jJAnI | C:: deya che teya :: vyavahAraloka che paralokA o5. ajJAnI kayA prakAranA saMbaMdhane kaI-karma mAne che? 05. [] 10. lokabhAvanAnAciMtavanatIviSavaratumAM kono samAveza che? 10. | | A:: sAdhya-sAdhana B:: nimitta-nAmanap. A:: nijaloDa B:: paraloka C:: saMpUrNaloz D:: saMpUrNa aloDa c:: pariNAma -pariNAma 0:: vyApaka-vyApya saiddhAMtika prakhkho , mylylylyl??klyyn zyydllzylzdTSly. nIcenA praznonA eka ke be vAkacamAM javAba Apo. 03, lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM zuM hoya che? 0 1, loka kone kahe che? 04. zA mATe kartApaNuM ane jJAtApaNuM eka sAthe saMbhavI zake nahi? 0 2. paraloka kone kahe che? 05. zA mATe jJAnI ke ajJAnI koi paNa jIva paranA kAryano bilakula 03. nija loka kone kahe che? kartA hotA ja nathI? 04. siddhaloka kone kahe che? 06. ajJAnI kayA prakAranI bhrAMtithI potAne parano kartA mAne che? 05. svargaloka kone kahe che? 07. je parapadArthano kartA thAya che te jJAtApaNuM oI nAMkhe che. tema 06. jayotirloka kone kahe che? zA mATe? 07. tirthaka loka kone kahe che? 08. kartApaNuM zuM che? parano kartA thavoe ajJAnInuM ajJAna kaI 08. manuSyaloka kone kahe che? rIte che? 09. narakaloka kone kahe che? 09. jJAtApaNuM zuM che? jJAnIne te kaI rIte hoya che? 10. lokabhAvanAnI vicAraNAno kendriya vicAra zuM che? 10. potAno zuddha caitanayasvabhAva ane tenuM grahaNa eTale zuM? 11. kyA zAstrono abhyAsa e lokabhAvanAno ja abhyAsa che? jJAtApaNuM pragaTAvavA mATe te zA mATe jarUrI hoya che? 12. loka bhAvanAnI ciMtavana prakriyA zuM che? 11. caitanyasvabhAvanA gratApUrvaka jJAtApaNuM pragaTAvavA mATenI vicAraNA 13. lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyAnuM sAdhana ke kAraNa zuM che? e ja lokabhAvanAnI ciMtavana prakriyA kai rIte che? 14. aMtaraMga saMyogo kone kahe che? 12. zarIra jevA aMtaraMga saMyogo lokabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana 15. aMtaraMga saMyogomAM kono samAveza che? ke kAraNa kai rIte banI zake che? 16. bahiraMga saMyogo kone kahe che? 13. strI jevA bahiraMga saMyogo lokabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke 17. paralokanA anya padArthomAM kono samAveza che? kAraNa kai rIte banI zake che? 18, caitanyaloka kone kahe che? 14. caitanyaloka e lokabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa kai 19, jagatanI sarvotkaSaTa cIja zuM che? rIte thaI zake che? 20. caitanyalokano Azraya karavAthI zenI prApti thAya che? 15. lokabhAvanA kaMI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che? 21. kyAM prakAre ciMtavana karavuM e lokabhAvanA ciMtavananI caramasImA che? 16. lokabhAvanA kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che? 22. lokasaMjJA kone kahe che? 17. lokasaMjJAthI lokamAM bhramaNa ane lokabhAvanAthI lokAgra nivAsa nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. e bAbata samajAvo 01. lokabhAvanAnI vyAkhyAM ane tenI samajUtI Apo. nIcenAno taphAvata muddAsara koThAmAM Apo. 0 2. lokabhAvanA ane saMsArabhAvanA vacceno bheda samajAvo. 1. lokabhiAvanA ane saMsAramAvanA 206 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klana : bAra bhAvanA
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ (bhAvanA). - bodhidurlabhabhAvanA ra devA viSayapasatA NArayA tibvaduHkha saMtatA / tirayA viveyaviyulA maNusANaM dhammasaMppattI / / bhAvArya : deva viSayAsakta che, nArakI tIvra duHkhI che. tiryaMca vivekahIna che, tethI durlaba bodhirUpa ratnatraya dharmanI prApta manuSyamAM ja saMbhave che. (AtmAnuzAsana gAthA 111mAM udadhRta zloka) nitraya bodhi che rUparekhA * 1. vyAkhyA ane samajUtI 2. bodhimAM samyakavazva mokSamArgano samAveza che. 3. bodhinuM mahatva 4. bodhi sudhInI uttarotara durlabha bAbato pa. durlabha bodhi meLavavA mATe manuSyajIvananI mahattA 6. bodhinI prAptino upAya 1, saMsAramAM sukhabuddhino abhAva ra, gRhita mithyAtvano abhAva 3, pAtratA 4. ahita mithyAtvano amAvI pa. dha paranuM bhedajJAne 7. bodhidurlabhabhAvanAnI ciMtavana prakriyA 8. bolaiidurlabhabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 9. kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? 10. kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 11. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 1, durlabha bodhi mATe manuSyajIvananI mahattA samajAve 2, bodhinI prAptino upAya batAve 12. upasaMhAra 13, bodhidurlabhabhAvanAnI kathA 3 bodhimArga prakAzaka kahAna guva
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ munivara kArtikeyanI bodhidurlabhabhAvanI anusAra bodhine badale viSayomAM ramanAro rAkhane mATe ratnane bALanAro che. (chaMdaH AryA) iti durlabha manujatvaM labdhavA ye ramante viSayeSu / te labdhavA divyaratnaM bhUtinimittaM prajvAlayanti / / iti sarvadurlabha durlabhaM darzanajJAnaM tathA caritraM ca / jJAtvA ca saMsAre mahAdaraM kuruta trayANaM api / / bhAvArtha : samyagdarzana - jJAna - cAritranI ekatArUpa zuddha pariNatine bodhi kahe che. A bodhine prApta karavAthI anAdi saMsArano aMta Ave che. Aja sudhImAM A jIve A bodhi ja prApta karI nathI. tethI te durlabhamAM paNa durlabha che. nityanigodamAMthI nIkaLI kamazaH manuSyajIvana maLavuM mahAdurlabha che. manuSyajIvanamAM paNa bodhi mATe anukULa evI karmabhUmi, Aryotra, vItarAgI deva gurUzAstranI upalabdhi. jJAnInI dezanA jevA saMyogo maLavA atyaMta durlabha che. bodhinI prApti mATe yogya evuM manuSyajIvana ane sAnukULa saMyogono sadupayoMga bhavya jIrvAe bodhidurlabhabhAvanA dvArA bodhi pratye mahAna Adara dAkhavI tene prApta karavAno puruSArtha karavo joie, paNa je manuSya bodhidurlabhabhAvanAnA ciMtavana dvArA bodhinI prAptino puruSArtha karavAne badale pAMca IndriyonA viSayomAM ramato rahe che te rAkhane mATe amUlya divyaratnane bALanAro che. (svAmikArtikeyAnuprekSA : 11. bodhidurlabha anuprekSAH gAthA 30e,301)
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. bodhidurlabhabhAvanA bodhi eTale samyajJAna. anAdi saMsAramAM A jIve bIju badhuM ja prApti karyuM che. tethI te sulabha che. paraMtu samyajJAnarUpa bodhi kacAreya prApta karI nathI. tethI te durlabha che. durlabha evI bodhi prApta ka2vAnI sAnukuLatA ane suyogyatA vartamAna manuSyajIvanamAM che. te bodhi prApta ka2vAnA upAyanI vAMravAra vicAraNA thavI tene bodhidurlabhabhAvanA kahe che. zuddhAtmAnI sAcI samajaNarUpa samyajJAnane bodhi kahe che. je bAbata mahAbhAgye ke mahAOkyAreka ja prApta thAya tene durlabha kahe che. anAdi saMsAraNyamAM ghumatA A jIve bodhi sivAyanI saghaLI bAbato anekavAra prApta karI che. jagatamAM durlabha manAtA bhoga-upabhoga, sattAsaMpatti, mAna-sanmAna, rAja-pADha vagere anekavAra prApta karyA che. nigodathI mAMDIne amindra sudhInA avatAro anekavAra ghAraNa ryA che. lokAkAzanA dareka pradeze anekavAra janma-maraNa prApta karyA che. anaMta pudgalonA grahaNa-tyAga ryA che. kalpakALanA dareka samaye janma lIdho che. saghaLAM prakAranA saMyogo ane saMyogIbhAvone saMprApta karyA che. samyAnarUpa bodhinI prApti na karI to A badhI bAbato haju paNa maLI ja rahevAnI che. tethI te sulabha che. paraMtu A saghaLI cIjo AtmAne jarAya sukha ke zAMti ApI zakyA nathI. zAzvata sukha ane zAMti mATe samyajJAnarUpa bodhi ja jarUrI che. paraMtu A bodhinI prApti Aja sughImAM kyAreya thaI nathI. tethI te durlabha che. topaNa A durlabha bodhinI prApti vartamAna manuSyajIvanamAM sulAma che. bodhi mATe jarUrI anukULatA ane yogyatA atyAra jIvanamAM che. A bodhinI prApti karavA mATenA upAyanI vicAraNA karI te mATenA puruSArthane preravo te bodhidurlabhamAvanA che. 11. bodhidurlabhabhAvanA bodhimAM samyaktvapa mokSamArgano samAveza che bodhino artha samyajJAna che. paraMtu samyajJAna sAthe samyagdarzana saMkaLAyeluM che. vAstavamAM samyajJAna ane samyagdarzana eka sAthe utpanna thAya che. tethI samyajJAna hoya tene samyagdarzana paNa hoya ja che. samyagdarzanajJAnapUrvakasamyakthAritra paNa avazya hoya ja che. tethI bodhimAM samyagdarzana-jJAna-cAritra e traNeyano samAveza che. jene TUMkamAM samyaktva tarIke oLakhavAmAM Ave che. A samyagdarzana-jJAna-cAritranA ekatvathI ja mokSamArga hoya che. tethI bodhimAM samyaktvarUpa mokSamArgano samAveza che. bodhinuM mahatva AtmAnA dareka doSo, avaguNo, samasyAo ane Adhi-vyAdhi-upAdhinuM kAraNa bodhinI aprApti che.bodhinI prApti thavAthI A baghAno aMta Ave che ane AtmAnA anaMtaguNo ane Atmika AnaMdanI utpatti thAya che. samagra saMsAra ane tenAM duHkhonuM eka mAtra kAraNa bodhino abhAva che. bodhino sadbhiAva thatAM saMsAra ane tenAM du:khono aMta AvI mokSamArga ane tenAM sukhanI prApti thAya che. bodhi pote ja samyaktvarUpa mokSamArga che. bodhinI prApti thatAM mokSamArganI zarUAta thAya che ane A bodhi ja tenI pUrNatA eTale ke mokSadazAnI prApti karAve che. 209
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvarU5 bodhinI prApti thatAM koI jIva ane pratyeka vanaspatikAyanA ekendriya jIvane aMtarmuhartamAM ja mokSanI prApti karI tye che. ane rathAvara kahe che. koIne vAra lAge to vadhumAM vadhu paMdara bhivomAM to nimathI mokSane prApta karI dhe che. bodhi prApta thayA nigoda ke rathAvaranI ekendriya avarathAmAMthI be pachI te bhAgye ja chUTI jAya che. vartamAna nikRSTa IndriyathI saMjJI paMcendriya sudhInI trasa paryAyamAM kALamAM utkRSTa puruSArtha vaDe prApta karelI boghi Ave to temAM vadhumAM vadhu be hajAra sAgara sudhI rahe kayAreya chU hI ja tI nathI. pUjaya bahenazrI che. ahIM nigodathI thAvara ane sthAvarathI trasa paryAya caMpAbenanA pUrvabhavanA jAtiramANajJAna anusAra uttarottara durlabha jANavI. trasa paryAyamAM be, traNa ane paNa A bAbatane samarthana maLe che. anya kALamAM cAra IndriyavALA vikalendriya, asaMjJI paMcendriya ane anya saMjogomAM kadAcit te chUTI jAya topaNa vadhumAM vadhu artha pugalaparAvartana kALamAM jIva te ane saMjJI paMcendriya paNa uttarottara durlabha che. traNa niyamathI prApta karI mokSane pAme che. ahIM rahevAnuM jIvanI saMjJI paMcendriya avasthAmAM manuSya, nAraDI, tAtparya e che ke bodhi e eka evI bAbata deva ane saMgI tiryaMcano samAveza che. temAM che ke je prApta thatAM jIvano mokSa nakkI ja hoya manuSyapaNuM atyaMta durlabha che. saMsAracakramAM ghUmatAM che. niMdA dvArA praza SA karatAM vyAja saMtuti ghUmatAM traNa paryAya prApta thayelo saMsArI jIvamanuSyano alaMkAra vaDe bodhinuM mahatva darzAvatA zrImad eka bhava prApta kare tyAre tenI sAme teNe narakanAM rAja caMdra kahe che baddha asaMkhya bhava karelA hoya che. kadAcit koI jIva "mane prahaNa karavAthI, prahaNa karanAranI icchA uparAuparI manuSyanAM ATha bhava meLavI zake che. ja thAya to paNa mAre tene parANe mokSe laI jajo topaNa ekaMdare te manuSyanA bhiva karatAM narakanAM paDe che" (zrImad rAcaMdraH vyAkhyAnasAraH 1/67, pAnuM 474) asaMkhyabhava kare che. te ja rIte narakanAM eka bhiva sAme teNe devanAM asaMkhya bhava karelA hoya che, ane devanAM bodhi sudhInI uttarottara durlabha eka bhava sAme saMjJI tiryaMcanA asaMkhya bhava karelAM bAbato hoya che. tiryaMcamAM asaMjJI paNa umeravAmAM Ave to te anaMtabhava hoya che. A rIte anya gatinAM asaMkhya saMsArI ajJAnI jIvanuM kAyamI nivAsa sthAna ane anaMtabhava pachI manuSyano eka bhava prApta thato nigoda che. nigodanA eka sUkSma zarIramAM eka sAthe hoya che. tethI asaMkhyAta kalpakALamAM mahAbhAgye ane anaMta jIvo rahe che teo eka sAthe janme che ane mahAkaSTa ekAda ja manuSyano bhava prApta thAya che. eka sAthe mare che. ane anaMtakALa sughI anaMtadu:kho manuSyano bhava prApta thayA pachI paNa temAM bhogave che. AtmahitanI bodhine sAnukULa saMyogo prApta thavA anaMtakALe nigodamAMthI bahAra nIkaLIne jIva ati ati durlabha che, manuSyajIvana prApta thayA pachI thAvara paryAyamAM Ave to temAM paNa asaMkhyAta bodhine sAnukULa hoya evA uttarottara utkRSTa ane kalpakALa sughI rahe che. pRthvI, pANI, agni, vAyu durlabha daza rAMyogo nIce mujaba che. 210 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanaH bAra bhAvanA
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasamyaka cAritra 45samyagjJAna T IS US 3 mAsana . 1. karmabhUminI prApti, ja kayAreya prApta karI nathI. anaMtAnaMta jIvomAMthI 2. AryakSetramAM janma, bodhinA phaLa mokSane prApta karanArA jIvo cha mahinAne ATha samayamAM mAtra chasone ATha ja hoya che. tethI te 3. pAMca indriyo ane bodhine durlabha mAnavAmAM Ave che. A durlabha bodhine mananI saMpUrNatA, meLavavA mATe manuSyajIvana ane temAMya bodhine 4. uttama kuLanI prApti, sAnukULa saMyogonI jarUra hoya che. je vartamAna 5. puNyano udaya, manuSyajIvanamAM saMprApta che. durlabha bodhi meLavavI manuSyajIvanamAM sulabha hoya che. ane te ja 6. nirogIpaNuM, manuSyajIvananI mahattA che. 7. lAMbu AyuSya, manuSya sivAyanA deva, nAraDI ke saMjJI tiryaMca 8. uttama budhita, | paNa bodhine prApta thaI zake che. paNa te mATe teNe pUrve 9. vItarAgI saMtudeva-gurU-zAstranI upalabdhi, manuSyanA bhavamAM bodhinA saMraphAro meLavela hoya che. 10. jJAnI gharmAtmAnI dezanAnI sAkSAta prApti, je jIve bodhinA sarakAra meLavela nathI te manuSya sivAyanA anya bhavamAM bodhine prApta karI zakato vartamAnamAM ApaNane durlabha manuSyajIvana ane nathI. anAdi ajJAnI jIve bodhinA bIja kayAreya temAMya boghine sAnukULa evA uparokata uttarottara vAvyA nathI. ane te bodhi mATe sAva abugha ja hoya utkRSTa ane durlabha saMyogo prApta che. anAdikALathI che. A bodhinA bIja ropavA mATe manuSyajIvana ja bhivacakramAM ghUmatAM A jIve A baghI durlabha bAbato jarUrI che. paNa anekavAra prApta karI che. paraMtu samyaphalvarUpa bodhi eka vakhata paNa prApta karI nathI. tethI bodhine ke tenA saMrakArone meLavavA mATe aMtaraMga vAstavika durlabhatA bodhinI che. A durlana bodhi upAdAna kAraNa ane bahiraMga nimitta kAraNa ema be vartamAna manuSyajIvanamAM prApta thaI zake che ane te kAraNonI AvazyakatA hoya che. A banne kAraNonI ja tenI mahattA che. sAnukULa sAmagrI vartamAna manuSyajInamAM upalabdha che. aMtaraMga upAdAna kAraNa tarIke samajaNa ane durlabha bodhi meLavavA mATe vivekabuddhinI jarUrIyAta hoya che. manuSyanuM mana | utkRSTa hovAthI te samajaNamAM zreSTha che. A uparAMta manuSyajIvananI mahatA. savivekanI pUrNatA paNa manuSyamAM jovA maLe che. anAdikALathI AjasughImAM ajJAnI jIve bIjuM tethI bodhi mATe jarUrI upAdAna kAraNa manuSya badhuMya prApta karyuM che. paNa eka mAtra samyaphalvarUpa bodhi | jIvanamAM hoya che. e ja rIte bahiraMga nimitta kAraNa 11. baoNghidurlabhabhAvanA 211
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarIke vItarAgI saMtudeva-guru-zAstra ane jJAnInI AtmAnI sukha-zAMti che. paNa A jIve A bodhine dezanA jarUrI hoya che je paNa potAne prApta che tethI kyAreya prApta karI nathI. tethI A bodhinI durlabhatA bodhi mATe jarUrI nimitta kAraNa paNa vartamAna che. durlabha boghinI sulabhatA vartamAna manuSyajIvanamAM manuSyajIvanamAM prApta che. che. tethI manuSyajIvanano kALa bodhinI prApti karavAmAM vyatIta karavAnI suvicAraNA thavI te A rIte durlabha bodhi meLavavA mATe saghaLAM saMyogo boghirtamabhAvanA che. sulabha che. mAtra potAnA puSArthanI ja khAmI hoya che. svabhAva-sanmukhatAnA saghaLA puruSArtha vaDe boghidurlabhabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM bodhinuM bodhinI prApti thAya che. A paSArthanA pravartana mATe svarUpa, tenI vizeSatA, teno mahimA, tenuM phaLa vagere jarUrI saMyogo hAjara che tyAre jo samayita paSArtha sabaMghI bAbatonI vicAraNA hoya che. topaNa temAM karavAmAM Ave to bodhinI avazya prApti thAya che. bodhinI prAptinA upAyanI vicAraNA mukhyapaNe hoya nahiMtara tenA saMraphAra to keLavAya ja che. che. samyaphalvarUpa bodhinI prApti mATe nIce mujabanA mika upAyanI AvazyakatA hoya che. A prakAre durlabha bodhi meLavavA mATe manuSyajIvana kAryakArI hovAthI te manuSyajIvananI 1. saMsAramAM sukhamRddhino abhAva mahattA che. 2. hita mithyAtvano abhAva 3. pAtratA 4. ahita mithyAtvano abhAva bodhinI prAptino upAya 5. sva-paranuM medAna potAnA zuddhAtmAnI sAcI samajaNarUpa 1. zaMzAmAM zubabuddhino abhAva samyajJAnane bodhi kahe che. samyajJAna sAthe saMsAranI sAnuku LatAmAMya kayAMya sukha samyagdarzana ane samyakathAritra paNa hoya ja che. tethI ne bhAse tene saMsAramAM sukhano boghimAM samyagdarzana-jJAna-cAritrapa samyakatvano abhAva kahe che. samAveza che. sAmAnyapaNe saMsAranI pratikuLatAmAM baghAne du:khI bhAse che. paNa sAnukULatAmAMya du:kha bhAse to anAdi saMsAramAM ajJAnI jIve sattA-saMpati saMsAramAM sukhabuddhino abhAva kahevAya che. svargIya jevA saghaLAM prakAranAM saMyogo ane aneka prakAranAM saMpadAo hoya, sattA-saMpatti-sanmAna vagere zubha-azubhabhAva jevA saghaLAM prakAranAM saMyogIbhAvo saghaLuMya hoya toya saMsAramAM kayAMya na game, saMsArano prApta karyA che. paNa temAM AtmAnI sukha-zAMti thAka lAge, saMsArano kharekharo trAsa vartAya to ja bilakula nathI. eka mAtra samyaphajvarUpa bouithI ja saMsAramAM sukhabuddhino abhAva che. 212 jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananI bAra bhAvanA
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ du:khanuM lakSaNa AkuLatA ane sukhanuM lakSaNa jIvane jemAM potAnuM sukha mANe temAM ja te potAno nirAkuLatA upayoganI asthiratAne AkuLatA kahe prayatna ke puruSArtha lagADe che. saMsArI jIva satata che ane tenI sthiratAne nirAkuLatA kahe che. saMsArI sukha mATe ja prayatna ke puruSArtha karato hoya che. tenI ajJAnI jIvano upayoga eka samaya mATe paNa sthira covIseya kalAkanI pravRtti sukha mATe ja hoya che. paNa hoto nathI. arithara upayogane kAraNe te haMmezA parasaMyogo ke saMyogIbhAvamAM potAnuM sukha hotuM nathI, AkuLa ane du:khI hoya che. A du:khanuM mULa sAcuM sukha samyaphajvarUpa bodhinI prAptimAM ja che, paNa kAraNa mithyAtva eTale ke samyak svarUpa A mATe saMsAramAM kyAMya sukha hotuM nathI ane bodhi bodhino abhAva che. ane sukhanuM mULa kAraNa eTale ke samyaphavarUpa mokSamArgamAM ja sukha hoya che te samyaktvarUpa bodhi ja che. bAbata samajavI jarUrI hoya che. samyaktvarUpa moDhAmArgamAM eTale ke boghimAM ja potAnuM sukha che ane samyaphajvarUpa boghi vagara saMsAramAM kyAMya sukha saMsAramAM kayAMya sukha nathI te samajAya to ane to ja hotu nathI. saMsAranI cAreya gati du:kha bhogavavAnuM ja potAno prayatna ke puruSArtha te mATe kAma kare che. ane rathAna che. narakagatimAM du:kha che tema devagatimAMya du:kha samyatva-sanmukhatAnA puruSArtha vinA che. saMsArI jIvane koI paNa karmano udaya koIpaNa apavAda vagara du:khanuM ja kAraNa hoya che, pApakarmano samyakatvapa bodhinI prApti thatI nathI. udaya du:khanuM kAraNa che tema puNyakarmano udaya paNa - bouidurlabhabhAvanAno abhyAsa karatAM sukhadu:khanuM ja kAraNa hoya che. du:khanuM sAcuM svarUpa samajAya che. ajJAnIne saMsAramAM je sukha bhAse che te sukha hotuM nathI paNa ajJAnI jIvane puNyakarmanA udayamAM sukha bhAse mohajanya ratibhAva ja hoya che. ajJAnanA kAraNe che, paNa vAstavamAM te sukha hotu nathI. jo te sukha ja mohajanya ratibhAvamAM du:kha hovA chatAM sukha hoya to tIrthakara, cakravartI jevA mahApuruSo teno mAnavAnI bhrAMti thAya che. vAstavamAM samyaphalvarUpa tyAga na kare. puNyanA udayamAM sukha bhAsavAnuM kAraNa bodhi vinA jagatamAM kayAMya sukha saMbhavatuM nathI. tenI sAthe saMkaLAyela mohajanya ratibhAva hoya che. puNyodaya sAthe thatA ratibhAvane kAraNe puNyodayathI samyaphalvarUpa bodhi gharAvanAra nAraDIno jIva paNa kyAreka Atmika sAcuM sukha meLavI lya che. paNa prApta saMyogomAM gamApaNAno kedIkapaNAno bhAva thAya sammasvarUpa boghi na gharAvanAra AvuM sukha meLavI che. paNa vAstavamAM te ekakaSAyabhAva che ane du:kharUpa zakato nathI ane niraMtara du:khI ja rahe che. A prakAre che. topaNa ajJAnI jIva potAnA ajJAna eTale ke boghidurlabhabhAvanAnA abhyAsathI ja saMsAramAM mithyAtvane kAraNe te du:kha hovA chatAM tene sukha mAne sukhabuddhi daLe che ane saMsAramAMthI sukhabuddhi haLavI che. mithyAtvanuM svarUpa ja evuM che ke te hoya tenAthI e ja bodhinI prAptinuM bIja . viparIta manAve eTale ke du:khane paNa sukha manAve. 11. boghidurlabhabhAvanA
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. vRThina mithyAtvano abhAva kahevAtA kuLagurU, vArasAguru padaguru, brahmacArIguru, potAnA zuddhAtmA saMbaMdhI aNasamajaNa, tapasvIpura gheSaghArIguru, e saghaLAM kuguru jANavA mithyA abhiprAya ke viparIta abhinivezane vItarAga sarvajJa dvArA prarUpita hoya ane mithyAtva kahe che. A mithyAtva maTADavAnA vItarAgatAnA poSaka hoya te satazAstra che. te badale kudevADaeNnA saMge tenuM vaghu poSaNa karavuM ke dRDhIkaraNa karavuM tene gRhita mithyAtva sivAyanA kudeva ke kugura va@ArA prarUpita ane rAmanA kahe che. poSaka hoya te kuzAstra che. kuzAstranuM kathana pramANa anAdikALathI ajJAnI jIvane potAnA zuddhAtmA vira hoya che. tenAM siddhAMto parIkSAmAMthI pasAra thaI zake tevA hotAM nathI. kuzAstra jIvAditatvanA saMbaMdhI aNasamajaNa hoya ja che, tene mithyAtva kahe che. A mithyAtvane khoTA deva, khoTA guru ke khoTA ) svarUpane pakSapAta rahita, pUrvAparavirogha rahita, viparItatA rahita ke nyUnatA-aghikatA rahita zAstranA nimitte tene maTADavAne badale tenuM vadhu yathAtathya darzAvI zakatA nathI. poSaNa thavuM eTale ke gharmanA nAme adharmanuM ja sevana thavuM te gRhita mithyAtva che. sarANI ane paramArtha je jIvakudeva-guru-zAstrane na mAnato hoya ane tatvanA viroghI hoya evAkudeva, kugurukeDuzAstranI mAtra sadeva-gu--zAstrane ja mAnato hoya topaNa mAnyatA ke tenA pratyenI kUNI lAgaNI pote ja gRhita jene tenA sAcA svarUpanI khabara nathI tema ja temanI mithyAtva che. pAro vItarAgatAnA badale puNya ane tenA phaLathI prApta thatA saMyogonI apekSA che to te paNa gRhita vItarAga ane sarvajJa hoya tevA arihaMta ane mithyAtvI ja che. siddha bhagavAna sAcA deva che. te sivAyanA je rAgI, dveSI ane mohI hoya te kudeva che. sarAgI hovAnA sau prathama gRhita mithyAtva TaLe to ja te pachI kAraNe te alpA, sAlaMbI ane bhayAvaha paNa hoya agrahita mithyAtva TaLI zake che. ane banne prakAranA che. keTalAMka kudeva kalpita paNa hoya che. jenI pAse mithyAtva Le to ja samyaktvarUpa bodhinI prApti koI vastra, alaMkAra, zAstra, strI, vAhana, mALA, jevuM thAya che. vItarAgI sasudeva-gu-zAstranA zaraNe hoya to te kudeva jANavA. bouidurlabhabhAvanAno abhyAsa karavAthI gRhita mithyAtva ApoApa TaLe che. nirNatha, nirmoha, niSparigrahI ane ratnatrayathI saMyukata hoya evA AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e rU. vAtranA saMche. te sivAyanA je ajJAnI hoya paNa gharmanA agRhita mithyAtva maTADavA mATe jarUrI ja ekAda aMgane ghAraNa karI mahaMtapaNAnI bhrAMti vaDe jJAnI gusnI dezanA grahaNa karavAnI yogyatA potAne guru manAvatA hoya te kuguru che. jagatamAM ke lAyakAtane pAtratA kahe che. 214 jJAnapUrvakanA vairAgyanAM klanI: bAra bhAvanA
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhita mithyAtva TaLyA pachI sadeva-gura- mithyAtva ane samyakatva ekabIjAthI viruddha zAstranA zaraNe temanI AjJA ane upadezane che. tethI mithyAtva LyA vinA samyaktvanI prApti anusaravAthI amRdita mithyAtva TaLI zake che. na thAya te dekhItuM che. tethI samyaktvarUpa bodhinI. agRhita mithyAtva TALavA mATe jJAnI puranI prApti mATe mithyAtva maTADavuM ekadama Avazyaka che. dezanAnI niyamathI ja hoya che. A jJAnInI dezanA mithyAtvamAM sau prathama kudevAdinA saMge thatuM gRhita grahaNa karavA mATe amuka khAsa prakAranI yogyatA ke mithyAtva maTADavuM jarUrI che. gRhita mithyAtvane lAyakAtanI jarUriyAta hoya che tene pAtratA kahe mahAkyA pachI amRdita mithyAtvane maTADatA pahelAM che.AtmAnuM lakSa ane yathArtha rUci e ja mukhya pAtratA gunA upadezane grahaNa karavA yogya pAtratA pragaTa che. AtmAnuM lakSa ane yathArtha rUci uparAMta jainAcAra karavI jarUrI che. AvI pAtratA pragaTa thayA pachI anusAranA sadAcAra, saMyama ane zubha bhAva paNa aguhita mithyAtvane mae vAno ughama gauNapaNe pAtratAmAM samAveza pAme che. AvI pAtratA Avazyaka che. keLavavAbodhidurlabhabhAvanAno abhyAsa upayogI che. anAdi kALathI cAlyA AvatAM agRhitA pAtratA vinAno jIva guranI dezanAne grahaNa mithyAtvane maTADavA mATe potAnA jJAnasvarUpI karavAmAM ane tene anusaravAmAM niSphaLa nIvaDe che. trikALa dhruva zuddhAtmAnI sAcI samajaNa jarUrI che. tethI AvI pAtratA gharAvI tyAra pachI gurUnI dezanA dravyanuM baMghAraNa ane anekAMtasvarUpano abhyAsa grahaNa karI agRhita mithyAtvane maTADavAno upAya karavAthI zuddhAtmAnI sAcI samajaNa thAya che. Avo karavo joIe. abhyAsa vItarAgI saMtudeva-guru-zAstranA zaraNe hoya che. 4. amRThina mithyAtvano abhAva je pahelethI ja hoya ane navuM grahaNa vItarAgI saMtadeva-guru-zAstranA zaraNe karela na hoya tene agRhiMta kahe che. ane bouidurlabha bhAvanAno abhyAsa karavAthI amRdita AtmA saMbaMghI aNasamaja Nane mithyAtva mithyAtva maMda paDe che. amRdita mithyAtva maMda thatAM kahe che. anArda kALathI cAlI AvatI anaMtAnubaMdhI kaSAyano anubhAga paNa lIlo paDe che. AtmA saMbaMdhI mithyA mAnyatA ke viparIta ane tethI jIvano upayoga sUkSama bane che, ane sUkSma abhiprAyane agRhita mithyAtva kahe che. upayoganA kAraNe te sva-paranA bhedajJAnane yogya agRhita mithyAtva aneka prakAre hoya che. bane che. te mAM parapadArtha nuM vya, puNyamAM upAdeyapaNuM, dehamAM potApaNuM, paryAyadaSTi ane 6. -varanuM methIna tatvanI aprApti mukhya che. zarIrAdai nokarma, paugalika jJAnAvaraNIyAdai dravyakarma, jIvanI vikArI avasthA5 moha-rAga 11. boghidurlabhabhAvanA 215
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ draSArda bhAva8ma tema ja guNabheda jevA aneka che. durlabha manuSyajIvanamAM durlabhatama bodhinI prApti prakAranA bhedabhAvothI bhinna potAnA zuddhAtmAne sabaMghI vAraMvAra vicAraNA te bouidurlabha bhAvanAnI jANavo tene sva-paranuM bhedajJAna kahe che. ciMtavana prakriyAnuM prathama pagaluM che. bhedajJAnanI vistRta carcA pAMcamI anyatva 2. anAdi kALathI saMsAranI 84 lAkha yoni, thAra bhAvanAnA prakaraNamAM thaI gayela hovAthI tenI ahIM gati ane pAMca prakAranA parAvartanamAM niraMtara karavAmAM AvatI nathI, bhedajJAna thatAM ja jIvane paribhramaNa karatAM A jIve evo koIpaNa saMyoga, samyaktvarUpa bodhinI prApti thAya che. paraMtu A saMyogIbhAva, padavI ke avarathA bAkI nathI rAkhI ke bhajJAna mATe paNa bodhidurlabhabhAvanAno abhyAsa je teNe prApta karI na hoya. A jIpe sattA-saMpatti, kAryakArI che. ghana-daulata, mAna-sanmAna jevAM saghaLA saMyogo uparokta prakAranA kamika upAyothI samyaktvarUpa | anekavAra prApta karyA che. dareka prakAranA bodhinI prApti thAya che. zubhAzubhabhAvarUpa saMyogIbhAvomAMthI pote anaMta vAra pasAra thayo che. moTA rAjA-mahArAjAthI mAMDIne bodhidurlabhabhAvanAnI ciMtavana ahamindra sudhInI padavI anekavAra prApta karI che. prakriyA nigodathI laIne navamI greveyaka sughInI aneka avarathAo anaMtavAra ghAraNa karI che, paNa eka mAtra boi durlabhabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM bodhine ja pote ekeya vAra prApta karI nathI. tethI te 1. bodhinI durlabhatA, 2. bodhinI prAptino bodhi durlabha che ane bodhinI prApti vinA A saghaLAM upAya, 3. bodinI prApti mATe manuSyajIvananI sAMsArika saMyogo, saMyogIbhAvo, padavIo ane jarUriyAta tema ja bodhi mATe karavAmAM Avela avarathAo hajI paNa maLatAM ja rahevAnAM che. paNa manuSyajIvananA sadupayoganI saphaLatA ane te temAM jIvane kyAMya kiMcit paNa sukha-zAMti maLatAM sivAyamAM niSphaLatA, 4. boghanuM phaLa ane nathI. AtmAnI sukha-zAMti meLavavA mATe durlabha pa. bodhinI svAdhInatA saMbaMdhI bAbatonI bodhi sivAya bIjo koI upAya nathI. bouiprAptinA vicAraNA hoya che. upAyanI carcA A agAu thaI gayela che. 1. anAdi kALathI saMsAracakramAM ghumatA A jIve bIjuM badhuMya prApta karyuM che. paNa bodhi kyAreya prApta 3. durlabha bodhinI prApti mATe manuSyajIvana jarUrI karI nathI. tethI te durlabha che. bIjA aneka bhivokarIe che. manuSya sivAyanA naraka deva ke pazunA jIvanamAM paNa bodhinI prApti thaI zake che topaNa te mATe teNe tyAre manuSyano eka bhava maLato hovAthI pUrve manuSyajIvanamAM te bodhinA saMraphAro avazya manuSyajIvana paNa durlabha che. durlabha manuSyajIvananI prApta karelAM hoya che. je jIvane bodhinA koI sarakAra mahattA temAM bodhinI prApti thaI zakatI hovAnA kAraNe paNa nathI tenA mATe to manuSyajIvana ja kAryakArI 216 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klana : bAra bhAvanA
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. koI paNa bAbatanI prApti dravya-kSetra-kALabhAvane anusarIne hoya che. bodhinI prApti mATe bodhidurlabhabhAvanAnA ciMtavALuM manuSyajIvananA dravya-kSetra-kALa-bhAva ekadama sAdhana ke kAraNa anukULa che. vartamAna manuSyajIvanamAM bodhine anukULa evA dravya-znotra-kALa-bhAva uparAMta bodhi A jagatamAM A jIve bIjuM badhuMya anekavAra prApta mATe upayogI uttarottara utkRSTa ane durlabha evA kyuM che. paNa boghi ekeyavAra prApta karI nathI. tethI dazA prakAra saMyogo paNa saMprApta che tyAre bodhi mATe te bodhine darlabha mAnavAmAM Ave che. A durlabha manuSyajIvanano sadupayoga karavAmAM Ave to tenI bodhinI sulabhatA vartamAna manuSyajIvanamAM che. tethI sArthakatA che ane evo sadupayoga karanAra manuSya A bodhinI prApti karavA mATe vAraMvAra vicAraNA Adarane pAtra che. bodhine badale bIjA sAMsArika kAryo karavI tene bodhidurlabhabhAvanA kahe che. ane viSaya-kaSAyamAM manuSyajIvanane veDaphI nAkhavAmAM Ave to tenI nirarthakatA che ane e rIte A bouidurlabhabhAvanAnA ciMtavananuM sAghana ke manuSyajIvanane veDaphI nAkhanAra dhikkArane pAtra che. kAraNa potAnI vartamAna sAMsArika pravRtti paNa banI zake che. 4. bodhinuM phaLa mahAna che. bodhinA AdhAre AtmAnA saghaLAM sadaguNo che. mokSamArga ane mokSa | sAmAnyapaNe pote vepAra-dhaMgho ane viSayache. A uparAMta satizaya puNya ane tethI prApta kaSAya jevI sAMsArika pravRttimAM gaLADUba rahe che ane laukika upalabdhi ane paNa bodhinA kAraNe che. pachI evI phariyAda kare che ke, potAne bodhinI 5. vartamAna manuSyajIvanamAM durlabha bodhi prAptinA puruSArthanI to ThIka paNa tenA ciMtavana mATe paNa e vabha che tyAre tene cA pALa banI paNa samaya nathI. are! maravAnI paNa phurasada nathI. AMdhaLI doTamAM gumAvI devA jevuM nathI.game paNa bhAI! yamarAjA agAuthI noTIsa mokalIne teTalAM paisA hoya topaNa AtmAnI sukha-zAMti ja Ave evuM banatuM nathI. ophIsanI khurazImAM beThA temAM nathI. vaLI A paisAnI prApti puNyane beThA ja ekAeka hArTaeTeka Ave ane ukalI javAya AdhIna che paNa potAnA puruSArthane AdhIna che. vaLI, tuM badhuM kAmamAM cho, to bhAI ! tuM zuM kAma kare nathI, tethI te parAdhIna che. jyAre bodhinI prApti potAnA puruSArthane AdhIna hovAthI te che ! tuM je vepAra-dhaMgho, khAvA-pIvA, haravA-pharavA, raghAghIna che. bodhinA sAghana bhU ta samAja sevA jevA kAmo kare che ane anAdi kALathI boghidurlabha bhAvanAnuM ciMtavana ekadama sulabha, karato Avyo che. temAM tArA AtmAnuM hita bilakula saraLa ane svAdhIna che. to have eka ghaDInAya nathI. je kAryathI AtmAnI pavitratA pragaTe, sukhavilaMba vinA bIjA baghAM vicAro choDI A zAMti thAya temAM ja AtmAnuM hita che. ane te bodhi bouidurlabhabhAvanAnuM ciMtavana karavA jevuM che. sivAya bIje kyAMya nathI. 11. baoNghidurlabhabhAvanA 217
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI ! tuM je kAma kare che te vAstavamAM retImAMthI tuM tela pIlavAnuM che. mananI majUrI che. temAM AtmAnuM dita jarAya sadhAtuM nathI. vaLI bahAranAM badhAM kAryo tArA prayatna ke puruSArthane AdhIna paNa nathI. paNa te puNyane AghIna che. eTale ke parAdhIna che, paranA parAdhIna kAryo pAchaLa tuM nakAmo samaya veDaphe che ane svanA svAdhIna kArya mATe tArI pAse samaya nathI. to have jAga! bodhinI prApti mATe tAro samagra samaya ane zakti lagADI daye. paNa te pahelAM tuM durlabha bodhinI prApti mATenI vicAraNA to zarUra. A jIva dareka samaye koine koi vicAraNA karato ja hoya che. anAdi kALathI kAma-moga-baMghanI ja vithA ane tenI ja kuvicAraNA karI che. to have samyagdarzanajJAna-yAritrarUpa bodhinI gharmakathA ane tenI suvicAraNA zarU kara upara mujabanuM AtmaciMtana karatAM potAnI vartamAna sAMsArika pravRtti ja bodhidurdhvamasAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa bane che. kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? potAnA zuddhAtmAnI sAcI samajaNa e ja bodhi che. A jIve bIjI aneka prakAranI samajaNa karI che paNa potAnA zuddhAtmAnI ja samajaNa karI nathI. tethI ja tene bodhinI durlabhatA kahe che. topaNa vartamAna manuSyajIvanamAM bodhinI prApti mATe saghaLI sAnukULatAo che. A durlabha bodhinI prApti mATe 218 te vicAraNA thavI te bordhimabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. bodhidurdhvamabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM bodhinuM hoya che. bodhinAM svarUpamAM zuddhAtmAnI samajaNa, rUma ane tenI prAptinA upAya saMbaMdhI vicAraNA mokSamArga vagereno samAveza hoya che. bodhinI prAptinA upAyamAM sva-paranuM UrdhvamAna ane manuSyajIvanamAM tenI saMbhAvanA vagere bAbatano samAveza hoya che. A badhI bAbato vastusvarUpanI yathArtha samajaNa rAvanAra che. A prakAre bovidurlabhabhAvanAnI ciMtavana prakriyA vastuvarUpanI samajaNa karAvanAra che. kai rIte vairAgyanuM kAraNa che? A jagatamAM A chape bIju badhuMya prApta karyu che. paNa eka mAtra bodhi ja kyAreya prApta karI nathI. A durlabha bodhinI sulAmanA vartamAna manuSyajIvanamAM che. A bodhinI prAptimAM ja potAnA AtmAnuM hita che. ane bodhi sivAyanI bIjI baghI bAbato bilakula hitarUpa nathI. A prakAranI vicAraNA e bodhidurlabhamAvanAnA ciMtavananuM kendrabiMdu che. bodhidurlabhabhAvanAnA abhyAsapUrvakanA ciMtavanathI jaNAya che ke, bodhimAM ja AtmAnI zAMti ane sukha che. te sivAyanA saghaLA sAMsArika saMyogo ane saMyogIbhAvomAM AtmAnI azAMti ane du:kha che. bodhinA AghAre ja AtmAnA anaMta sadguNonI jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananI H bAra bhAvanA
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTatA che ane bodhi vagara baghAM avaguNo ja che. 2. bodhinI prAptino upAya batAve boghithI ja AtmAno mokSamArga ane mokSa che ane 1. durlabha bodhi mATe manuSya jIvananI mahattA bodhi vinA baMghamArga ane baMgha ja che. bodhi ke samajAve bodhinI bhAvanA sahitanA zubhabhAvo upAmarasathI taraboLa hoya che ane tenA vinA te ja zubhabhAvo manuSyajIvananA mahatva ke mahAnatAne tenI lUkhA ane caMcaLa hoya che. bodhimAM ja manuSya jIvananI mahattA kahe che. baoNghadurlabhabhAvanAno abhyAsa ane ciMtavana manuSyajIvananI mahattA eka mAtra saphaLatA ane sArthakatA che ane bodhinI prApti ke bodhinI prAptimAM ja che te bAbata samajAve che. tenA saMraphAro vinA tenI niSphaLatA ane nirarthakatA che. bodhi ja potAnA puruSArthane AdhIna hovAthI manuSyajIvananI mahattA AtmAnA hitamAM che. svAdhIna che ane bodhi sivAyanA sAnukULa saMyogo AtmAnuM hita samyakatvarUpa bodhinI prAptimAM che. puNyane AdhIna hovAthI parAdhIna che. ajJAnI jIpa manuSya jIvananI mahattA sattAmAM, saMpattimAM ane sanmAnamAM mAne che. moTI mahelAto upara mujaba boghidurlabhabhAvanAnA abhyAsa ane ane vaibhavamAM mAne che. prasiddhi ane nAmanAmAM mAne ciMtavanathI bodhi ja sArabhUta che ane te sivAyanA che ane te mATe te tanatoDa prayatna kare che. paNa saghaLA sAMsArika saMyogo ane saMyogIbhAvo ni:sAra vAstavamAM bodhi sivAya bIjI koI bAbatamAM che te bAbata samajAya che. tethI sAMsArika saMyogo ane AtmAnuM hita bilakula nathI. vaLI bodhi ja potAnA saMyogIbhAvo pratye upekSA ane udAsInatA Ave che. puSArthane AdhIna hovAthI svAdhIna che ane bAkInI jene saMsAra pratyeno vairAgya kahe che. A rIte bAbata puNyodayane AdhIna hovAthI parAdhIna che. bouidurlabhabhAvanA paNa vairAgyanuM kAraNa jANavI. durlabha bodhinI sulabhatA vartamAna manuSyajIvanamAM che tethI bodhi mATe prayatna karI manuSyajIvanane sArthaka prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa che karavuM joIe. A rIte bodhidurlabha bhAvanAno abhyAsa ane bIjI dareka bhAvanAnI jema bodhidurlabhabhAvanAnuM ciMtavana durlabha bodhi mATe manuSyajIvananI mahatA prayojana paNa vastusvarUpanI yathArtha samajaNapUrvaka samajAvanAro che. saMsAra pratyeno vairAgya che. AvA prayojanapUrvaka bovidaabhabhAvanAnA ciMtavananAM vizeSa prakAranA 2. bodhinI prAptino upAya batAve be kuLa nIce pramANe che. sva-paranA bhedajJAnathI samyakatvarUpa 1. durlabha bodhi mATe manuSya jIvananI mahattA baoNghinI prApti thAya che. samajAve boghadurlabhabhAvanAno abhayAsa ane 11. boghidurlabhabhAvanA 219
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtavanamAM mukhyatve baoNdhinI prApti mATenI bAbata hoya che. tethI bodhidurlabhabhAvanA bodhinI prAptino upAya batAvanArI che. tenA boliMdu bhAvanAnuM ciMtavana abhyAsapUrvaka hoya che. boli~dubhAvanAnA abhyAsamAM mukhyatve bodhinI prAptino upAya hoya che. bodhinI prApti mATe sau prathama rAMsAramAM sukhabuddhino mAva karavAno hoya che. saMsAramAM sukhabuddhino abhAva thatAM saMsArArthIpaNuM haLI. AtmArthIpaNuM pragaTe che. AtmArthI jIva vItarAgI sandeva-gurU-zAstrane zodhI kADhe che ane tethI kurdavAdinA saMge thatA gRti mithyAtvane maTADI zake che. gRhita mithyAtva mahAnAro jIva gurunI dezanAne grahaNa karI zake tevI pAtratA pragaTa kare che ane gurunI dezanAnA AdhAre agRhita mithyAtva paNa maTADe che, agRhita mithyAtva maTADanAro jIva upayoganI sUkSmatA dhAraNa karI sva-paranuM bhedajJAna pAme che ane sva-paranA medajJAnanA phaLamAM samyaktvarUpa bodhinI prApti thAya che. A rIte bovidurlabhAmAvanAno abhyAsabodhinI prAptino DipAya batAvanAro che. upasaMhAra jJAna rAmya vA cAritrarUpa rAmyaktvane bodhi kahe che. anAdi kALathI Aja sudhImAM A cho bIjuM badhuM ja anekavAra prApta karyuM che paNa A bodhi ja kyAreya prApta karI che A nathI. tethI tene duma mAnavAmAM Ave che. 220 - saMsArI jIva naraka ane devanA asaMkhyAta mivo ane tiryaMcanA anaMta mavo kare tyAre mahAbhAgye ane mahAkAne ekAda manuSyano bhava prApta kare che. tethI te rIte manuSyajIvana paNa durlabha che. topaNa AvuM eksa vAra prApta karI nathI. tethI bodhine ja durlabha manuSyajIvana paNa anekavAra prApta karyu che. paNa bodhi mAnavAmAM Ave che. durlabha bodhinI prApti manuSyajIvanamAM rAmave che. bodhine sAnukULa hoya evA uttarotara utkRSTa ane durlama evA daza saMyoga paNa vartamAna manuSyajIvanamAM saMprApta che. tethI vartamAna manuSyajIvanamAM durlama evI bodhi paNa julama che. paraMtu te mATeno puravArtha jarUrI hoya che. manuSyajIvanano sadupayoga bodhinI prAptinA puSArthamAM karavAmAM Ave to te bodhinI avazya prApti thAya che. durlabha bodhine yogya manuSyajIvana ane saghaLAM sAnukULa saMyogo saMprApta che, tyAre bodhinI prApti karIne ane bodhiInI prApti na thaI zake to bodhine yogya saMskAra keLavI bodhibIjanuM AropaNa karIne potAnA manuSyajIvanane sArthaka karavuM joIe. A bAbata AcAryazrI zubhAMDhuM nIcenA zabdomAM kahe cheoo vyavasAyavAyeluM, paNa vi vA tatarhi saphalaM kArya, kRtvAtmanyAtmanizcayam / / bhAvArtha: huM Atmana ! kuranta ane sAvarjita anAdi saMsAramAM bodhine yogya manuSyano janma prApta thavo atyaMta durlaba che. AvA manuSya janma kAkatAlIya nyAya anusAra potAne atyAre saMprApta che. tyAre potAnA zuddhAtmAnA nirNayarUpa odhine prApta karIne potAnuM kartavya saphaLa karavuM joie. manuSya janma sivAya anya koI janmamAM bodhabIjanuM AropaNa thatuM nathI, tethI A upadeza che. (jJAnArNavaH sarga 3, zloka 2) jJAnapUrvakanA vairAgyanI nanI H bAra bhAvanA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bodhidurlabhabhAvanAnI kathA bodhimArI prakAzaka kAna guru devI mAre jAvajIva AjIvana) brahmacaryanI ravivAra, tArIkha 21-4-1890nAM roja pratijJA che ne mArA dIkSA levAnA bhAva bhAvanagara jillAnA umarALA gAmamAM pitA che. mAre vevizALa karavAnuM nathI." motIcaMdabhAi ane mAtA ujamabAne kUkhe ugatA bAvIsa varSanA kuTaDA yuvAna kahAnakuMvare sUryanI 6 sUryanA udaya samaye jagatanA ajJAnarUpI lagnanA prastAvane ThukarAvatAM uparokata zabdomAM aMdhakArane ulecavA jANe jJAnarUpI sUryanA udaya moTAbhAine spaSTa jaNAvI dIdhuM. eTaluM ja nahi samAna bALaka kAnajIno janma thayo. paraMtu dhIkatI kamANI ApatA vepAra ane dedIpyamAna mukhamudrA ane vairAgya nItaratA netro dukAnanI pravRtti choDI dIkSA levA mATe yogya joi kuMDaLI kADhIne jANItA jayotiSIe gurunI zodhamAM aneka jagyAe pharyA paNa kayAMya mana TharyuM nahi. tethI jemanI pAse brahmacaryanI A koI samA2 bALaka nathI, mahApurUSa che." pratijJA aMgIkAra karelI te ja hIrAcaMdajI sAta varSanI uMmare vi.saM. 1953 (i.sa. 1897) mahArAja pAse dIkSA levAnuM nakkI karyuM. mAM bALaka kAnajIe nizALano tema ja *** jainazALAno abhyAsa eka sAthe zarU karyo. vi.sa.sa 1946nA vaizAkha suda bIja ane pahelethI ja satyazodhaka bALaka kAnajI manomana 11. boghidurlabhabhAvanA 221
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAratA kedravruddha oLakhAyelA bhayaMkara duSkALa vakhate bALakakAnajI "sA vidyA yA vimuktiye / daza varSanI uMmarano hato. te samaye teNe bhUkhamarAthI rojeroja aneka pazuo maratAM joyA. ghaNAM mANaso eTale ke je saMsAranA baMdhanamAMthI mukti apAve te ja paNa duSkALanA khapparamAM homAi gayA. govALa sAcovidhA che paNa laukki nizALamAM bhaNataramAM saMsAranAM gAyanA Teke mAthuM nAMkhI raDato ane bhUkhapIDita baMdhanamAMthI potAnA AtmAne kai rIte mukta karI zakAya gAyanI AMkhamAMthI paNa AMsu vahI jatA. AvA tenI to koI vAta ja Avato nathI ane jainazALAnA karUNa drazyo nihALIne bALaka kAnuno saMsAra bhaNataramAM to tenI ja vAta che." pratyeno vairAgya vadhyo. teNe manomana nakkI karyuM A pramANe vicAratA bALaka kAnajIne ke A duHkhamaya saMsArano aMta ANavAno eka Atmahitane upayogI jainazALAnA bhaNataramAM mAtra upAya samyaktvarUpa bodhi ja che. tethI vadhu rasa pakto, topaNa tejasvI bALaka bannemAM tenA mATe ja prayatna karavA jevo che. pahelo naMbara rAkhato. dIpacaMdabhAinuM avasAna anupama dehalAvaNya, gorU badana, zaramALa duSkALa pachInA varSe vi.saM. 1957 (i.sa.1901) ane namra prakRtine kAraNe kayAreka sahAdhyAyI. mAM kamAvA mATe muMbai gayelA moTAbhAi vidyArthIo tene 'maDhama' kahIne cIDhavavAno dIpacaMdabhAinuM muMbainI AbohavA mAphaka nA prayAsa karatAM paNa bALaka kAnajI bilakula AvavAthI avasAna thayuM. juvAnajodha kamAu cIDhAto nahi. khojA sajajana kAsama mAmAM, dIkarAnA avasAnathI kALo kera vartI gayo. A karUNa satabAi mAsI, gulAbacakaraDI vecanAra prasaMgathI bALakakAnajIne moTAbhAinA viyoganA dukAnadAra vagere tenuM rUnI pUNI jevuM rUpALuM ane duHkha sAthe saMsAra pratyeno vairAgya ekadama vadhI komaLa zarIra joine tene pUi' kahIne hetathI gayo. teNe vicAryuM ke A azaraNa saMsAramAM eka bolAvatA. paraMtu Akho divasa dharmadhyAna ane mAtra samyatvapa bodhi ja zaraNa che. to te bodhi jainazALAnA bhaNataramAM racyApacyA rahetA, mATe ja badho prayatna karavA jevo che. udAsIna jIvana ane saraLa aMtaHkaraNanA kAraNe bIjA koi upanAmane badale "bhagata' tarIke plegano rogacALo ane mAtAnuM maraNa prasiddhi pAmyA. gAmanA vepArIo, kheDUto, chappaniyAnA duSkALa pachInA trIjA varSe vALaMda, mocI jevA kArIgaro vagere bIjA vi.saM. 1959 (i.sa. 1903)mAM plegano bhayaMkara bALakothI judA ja tarI AvatAM bhagatane joine rogacALo phATI nIkaLyo. plega eTalI jhaDapathI daMga ja rahI jatAM. phelAto ke gAmanA gAma khAlI karavA paDe. koi janmathI ja vairAgI bALaka kAnajI bhagatanA ThekANe tene kAraNe AkhuM gAma prAyaH ujjaDa thai jIvanamAM uparAuparI vairAgyanA aneka prasaMgo. jatuM. plegathI bacAvavA mAtA ujamabAe AvyA. A dareka prasaMga tene bodhidurlabha potAnA vahAlasoyA dikarA kAnune tenI bena bhAvanAnA ciMtavananuM kAraNa banI. kasturanA sAsare gArIyAdhAra mokalI Apyo. ane pAchaLathI mAtA ujamabAne tAva Avyo chappaniyo dukALa ane pleganI gAMTha nIkaLI. pleganI bimArIthI vi.saM. 1956nA chappaniyAnAM nAme mAtAnuM 48 varSanI UMmare avasAna thayuM. 222 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI: bAra bhAvanA
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ moTAbhAi dIpacaMdabhAinA avasAna pachI bhAta AvatI nathI." vahAlasoyI mAtAnuM avasAna thatAM kAnajIe satunI zodhamAM ane tenA virahamAM ekadama saMsAranuM svarUpa anitya, azaraNa, asahAya utkaMTha banelo bALaka kAnajI mAtAnA viyoga ane asAra anubhavyuM. teNe vicAryuM ke A samaye paNa raDyo nahoto eTaluM raDyo. teNe duHkhamaya saMsAramAM sahanazIlatA pradAna karI laukika abhyAsa ane dhArmika abhyAsa e samAdhAna karAvanArI sAcI samajaNarUpa bodhi ja che. mATe game te upAye A bodhi meLavavAno bemAMthI dhArmika abhyAsanI pasaMdagI karI temAM ja upAya karavA jevo che. vadhu lakSa ApavAnuM nakkI karyuM ane pitAjIne laukika abhyAsa choDavAno irAdo jaNAvyo. AtmajJAna zUnya bhaNatarano tyAga mAtAnA viyoganA kaparA saMjogomAM paNa pitAjIe kAnajInA irAdAno virodha na karyo nizALanAM bhaNataramAM prathama naMbara rAkhatA. ane vi.sa. 1959nA Aso mAsamAM tera varSanI kAnajIne cha mAsika parIkSAmAM bhUmitimAM ochA UMmare potAnI "motIcaMda gIgAbhAI" nAmanI mArkasa AvyA. bALaka kAnajIne Thapako ApatA. pAlejanI dukAnamAM kAnajIne bolAvIne besADI zikSake kahyuM dIdho. dukAnamAM hisAba-kitAba ane kharIdInuM bhagata : tAke bhamiti 8AyuM che. to have kAma kAnajI saMbhALavA mAMDayo. kharIdInA kAme jainazALA ekabAjue mUkI nizALanA bhaNatamAM avAranavAra muMbai, vaDodarA, bharUca vagere vadhu dhyAna Apa." zaheromAM javAnuM thatuM tyAre rAjA bharatharI, satI. zikSakanA ThapakAthI bALaka kAnajIne anasuyA, mIrAbAi vagerenA vairAgyapUrvaka hADohADa lAgI AvyuM. topaNa teNe sAhebane nATako joyelA. ekavAra rAmalIlA joine spaSTa zabdomAM jaNAvI dIdhuMH AvyA pachI vairAgyanI uMDI asara taLe huM bhUmitimAM thadhu dhyAna Apoza. paraMtu 'zivaramaNI ramanAra tuM tuMhI devano deva' e amAre jazALAnuM bhaNatara paDelA che ane paMkitathI zarU thatuM cha kaDInuM vairAgyarasabhInuM nizALanuM pachI. nizALanI parIkSA samaye paNa kAvya racyuM. ane manomana laukika ramaNIne jainazALAe javAnuM cukAze nahi." badale zivaramaNIne varavA mATeno nirNaya karyo. ane dukAna upara Akho divasa vairAgyapreraka ane (te jamAnAmAM jainazALA rojeroja cAlatI. laukika nizALanA bhaNataramAM ravivAra ane vekezananI rajA hoya paNa jainazALAmAM koi tattvabodhaka dhArmika pustakono abhyAsa cAlu rajA na hoya) rAkhyo. AtmajJAna zUnya nizALanA bhaNatara ane polIsano khoTo keisa zikSakanA ThapakAthI nirAza banI gayelo bALaka kAnajI ghera AvI khUba raDyoH vepAramAM ghaNAM ja pramANika ane nItivAnA hovAthI kAnajI bhagatanI pratiSThA ane cAhanA "are ! huM jenI zodhamAM che te A bhaNatara nathI. AmAM kyAMya AtmAnI ane tenA hitanI comera vyApI gai hatI. tethI dhaMdho ghaNo vadhI gayo hato. te samaye vi.sa. 196ra (i.sa.1906) 11. boghidurlabhabhAvanA 223
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI divALI samaye soLa varSanI UMmare AbakArI rUpiyA sAtaso vAdI polIsa pAsethI prativAdI khAtAno polIsa adhikArI (Police vepArIe vasula karavAnuM TharAvatuM hakamanAmuM Suprentendent of central Exise) pharamAvyuM. kAnajIe polIsa garIba mANasa che. sAlamubAraka karavA Avyo. tyAre dara varSanI ane ApaNe evA paisA na joie tema vicArI jeTalI rakama bakSIsa tarIke eka rUpiyAnI ApI. hukamanAmAnI bajavaNI na karI ane rakama polIse tamAro dhaMdho sAro cAle che tema kahI vasulavAnuM mAMDI vALyuM. paraMtu A prasaMgathI be rUpiyAnI mAMgaNI karI. kahAnakuMvare tamane saMsAra pratyeno teno vairAgya ghaNo vadhI gayo. sarakAra pagAra Ape che ane amane khoTI rakama korTa kacerI jevI saMsAranI nakAmI adhiyArIthI ApavI paravaDe nahi tema jaNAvyuM. tethI nArAja tene trAsa lAgyo. saMsAramAMthI bahAra AvavA thayelA polIsa adhikArIe tyAra pachI tame mATe samyaktvarUpI bodhi ja eka mArga che. tenI dukAnamAM gerakAyadesara aphINa veMcANano dhaMdho pUrI pratiti che. paNa te bodhi prApta karavAnA karo cho tevo khoTo keisa karyo. vaDodarAnI upAya saMbaMdhI mUMjhavaNa rahyA kare che. bodhinI jillA adAlatamAM e jamAnAmAM traNa hajAra prAptino sacoTa upAya meLavavA te dhIkato dhaMdho rUpiyAnA moTA pagAradAra evA aMgreja paNa choDI devA utsuka che paNa tyAM vaLI eka nyAyadhIza samakSa A keisa sAta mahinAne sAta avarodha AvI paDe che. divasa sudhI cAlyo. soLa varSanA yuvAna vepArI | pitAjInuM avasAna kuMvara kahAne nirbhayatApUrvaka korTamAM jubAnI ApI ane traNa kalAka cAlelI ulaTatapAsamAM vaDodarA korTanA cUkAdA pachInA TUMkA gALamAM sarakArI vakIla ane nyAyadhIzane sarva satya ja vi.saM. 1963 (i.sa. 1907) mAM pitAjInuM paNa hakIkata jaNAvI. mukha upara taravaratI saraLatA, avasAna thayuM. pitAjInA avasAnathI saMsAranI nikhAlasatA, nirdoSatA ane nIDaratAnI aMgreja kSaNabhaMguratA jANI zIdhra Atmahita sAdhI nyAyadhIza upara suMdara chApa paDI. teNe | | levAnI bhAvanA ugra banI. paraMtu pitAjInA prativAdI vepArInI sarva vigato satya che ema viyogathI dukAnanI vadhu javAbadArI temanA visvAsa AvavAthI te saMpUrNapaNe mAnya rAkhI | upara AvI. dhaMdho choDavAnI bhAvanA hovA chatAM ane keisanI vizeSa cokkasAi mATe khuda teo tene choDI na zakyA. tethI aMtaramAM sanI nyAyadhIza, temanA zistedAra, anya sTApha zodha cAlu rAkhI dukAnanI javAbadArI paNa ane sarakArI vakIlane sAthe rAkhI pote ja AvI. nibhAvI. A rIte pAMca varSa thayA tyAre vi.saM. sthaLa para nirIkSaNa ane anya tapAsa karI 1968 (i.sa. 1912)mAM bAvIsa varSanI vaye polIsanI jubAnI ane teNe karelo keisa taddana moTAbhAinA uparokata lagnanA prastAve yuvAno khoTo ane banAvaTI che ema pharamAvI yuvAna kuMvara kahAnanA jIvanamAM ekadama parivartana vepArI kAnajIne bilakula nirdoSa jAhera karato ANyuM. cukAdo pharamAvyo. A uparAMta khoTA keisathI saMpradAya anusAranI manidIkSA thayela herAnagati ane kharcanA kula maLIne prabhAvazALI vyakitatva, sapramANa zarIra, 224 jJAnapUrvakanA vairAgyanAM klanaH bAra bhAvanA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ ujaLo vAna, moTo vepAra, khAnadAna ane anekavAra prApta thai che ane bodhi thiMnA hajI dhArmika vRtivALA kuTuMbane kAraNe kAnakuMvara paNa te prApta thatI rahevAnI che. A jIye moTA mATe moTA bhAi khuzAlabhAi ane gaMgAbhAbhIne rAjA-mahArAjathI mAMDone ahamilka sudhI ghaNAM pratiSThita ane zrImaMta gharanI kanyAonA padathIo paNa prApta karI che. bIjuM badhuM ja prApta kaheNa AvatAM. khuzAlabhAie kAnajI have karyuM che, paNa samyakRtyarUpa bodhi prApta karI nathI. paraNAvavA lAyaka che ane moTA gharanA mAMgA A bodhino saghaLo jogavAi A jIyanamAM che. che to vAta jatI na karavI ema vicArIne kAnajI tethI samyakRtyarUpa bodhinI prApti thaDe A AgaLa vevizALanI vAta karI. tyAre teNe jIvanane saphaLa banAvavuM che. A eka ja bhayamAM jAvajIva brahmacaryanI pratijJA che ane dIkSA anaMta bhayabhramaNano abhAthe karavo che. levAnA bhAva che evI vAta jaNAvI. tyAre gRhasthajIvanamAM rahIne paNa sampatyarUpI moTAbhAi to ekadama stabdha banI gayA. temaNe bodhinI prApti thaI zake. dharmanuM kArya thai zake. kAnajIne kahyuM : paNa nivRta jIvanamAM te vadhu sArI rIte thaI zake bhAI ! ApaNI kuTuMbanI caDhato DegaDIne te cokkasa che. tuM mora nahiM. lagna karIne gRhasthajIvanamAM raheoNne saMsAranA gRhasthajIyanamAM koI sAra nathI. paNa dharmanuM kArya thAya." atyAra sudhInuM gRhasthajIyana meM joyuM che. tyAre bodhidurlabhabhAvanAnuM uttama udAharaNa puru chappaniyo duSkALa, hIpacaMdabhAInuM avasAna, pADatA kuMvara kahAne kahyuM. plegano rogacALo ane mAtAnuM maraNa vagere najare nihALyuM che. mAtAnA maraNathI vairAgya moTAbhAi ! mArA mATe be mArga che. eka pAmI samyakRtyarUpa bodhinI prApti mATe dhArmika saMsArano ane bIje mokSano. eka asaMyamI gRhasthajIyanano ane bIje saMyamI abhyAsamAM vadhu dhyAna ApI zakAya te mATe nizALano abhyAsa choDyo. paNa vepAramAM sAdhujIbhajano. gRhasthajIvana ane teno asaMyama phasAyo. vepAramAM polIse karelA khoTA keIthI saMsArane bhadhAranAra che ane sAdhujIyana ane sAta mahinAno herAnagati ane kharca thayo. teno saMyama saMsArane maTADanAra che. keisano nikAla Anyo tyAM pitAjInuM paNa vartamAna manuSyajIyana atyaMta durlabha che. temAM avasAna thayuM. Ama gRhasthajIyanamAM eka AtmahitI yogyatA hovAthI te mahatya paNa samasyA ke muzkelIne maTADae tyAM bIjI che. bIjA asaMkhya ane anaMta bhalo karIe Abhane UbhI ja rahe che. tethI dharmakAryamAM pUratuM tyAre mAMDa ekAda makhano bhaya maLe che. dhyAna ApI zakAtuM nathI. Ama ne Ama bAyosa gRhasthadazAnI suvidhA ane jogavAI to dareka varSa pUrA thaI gayA ane jIvana para thatAM koI vAra bhayamAM hoya che ane manuSyanA bhayamAM paNache. lAgato nathI ane jIvananuM mukhya kArya e paNa samyakRtyarU5 bodhinI jogavAi manuSya bodhinI prApti to bATha ja rahad jAya che. jethI bIje kyAMya natha. thaLI Avyo gRhasthadazA 11. bovidurlabhabhAvanA 225
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ | moTAbhAi ! tame mane liyAha mATe jarAya bAja na karo. te mane bemAMthI paNa nivRta karo. AhitanI bodhi mATe nivRta jIlana ane saMyamaThazA aMgIkAra karaJAnI mane anumati Apo.' kAnajIno dRDha nizcaya jANI khuzAlabhAi DhIlA paDI gayA. kAnajI kharekhara koI mahApuruSano ja avatAra che. tenA AtmatimAM ApaNe aDacaNa na karAya, tema vicArI moTAbhAi khuzAlabhAie kAnajIne je rase te karavAnI rajA ApI ane samyaktvarUpa bodhinI zIghra prApti thAya tevI zubhecchA ane AzIrvAda pAThavyA. moTAbhAinI anumati ane AzIrvAdathI protsAhita thai kAnajIe nivRta jIvana ane saMyamanI sAdhanA mATe hIrAcaMdajI mahArAja pAse sthAnakavAsI saMpradAya anusAranI munidIkSA grahaNa karI. bodhimArga prakAzaka kahAna gurudeva pahelethI ja satya zodhaka ane vicAraka kAnajI mahArAje saMpradAyanA saghaLAM zAstrono abhyAsa karyo. paNa temAM tene AtmahitanI samyakatvarUpa bodhinI prAptino upAya hAtha Avato nahoto. tevAmAM koi dhanyapane apratibuddha ajJAnIne samyaktvarUpa bodhinI prApti karAvavAno upAya samajAvato kuMdakuMdacAryakRta graMthAdhirAja samayasAra temanA karakamaLamAM Avyo. teno temaNe vAraMvAra abhyAsa karyo. teo jenI zodhamAM hatA te paramArtha satya temane maLI gayuM. samayasAramAM mahArAjazrInA aMtaranayane amRtanA sarovara chalakAtAM joyA. eka pachI eka gAthA vAMcatA temaNe te amRta ghUMTaDA bharI bharIne pIdhuM. 226 - samayasAre mahArAjazrI upara apUrva, anupama ane alaukika upakAra karyo. temanA aMtarjIvanamAM parama pavitra parivartana thayuM. bhUlI paDelI pariNati nija ghara tarapha pAchI vaLI. upayogano pravAha sudhAsiMdhu jJAyakadeva tarapha vaLyo ane temane bodhinI prApti thai. samyaktvarUpa bodhidurlabhabhAvanAnA AkarA abhyAsa ane saghana ciMtavananA pariNAme samyaktvarUpa bodhinI prApti bAda kAnajI mahArAje tyAra pachI sAMpradAyika parivartana karI potAne kuMdakuMdAsnAyanA digaMbara jaina zrAvaka tarIke ghoSita karyA. teo ja pAchaLathI ApaNA anaMta upakArI tAraNahAra parama pUjaya kahAna gurudeva tarIke oLakhAyA. parivartana pachInA sonagaDhanA 45 varSanA nivAsa daramyAna temaNe potAnA dharmopadeza dvArA bodhino ja prakAza karI samyaktvarUpa bodhinuM ja ciMtavana karyu, ane temaNe kuMdakuMdAcAryadevanuM tIrtha pravartAvyuM. kALadoSathI kriyAkAMDamAM ane svacchaMdatAmAM aTavAi paDela jainadarzanane tenA mULa samyaktvarUpa bodhinA mArga upara punaH prasthApita karI mokSamArgane prazasta karyo. A rIte vartamAnakALamAM AdhyAtmika krAMti dvArA adhyAtmayugA banelA kahAna gurUdeva A pachInA cothA bhave sUryakIrti nAmanA tIrthaMkara thaine zivaramaNIne varaze. teonI A zivaramI vavA mATenI jAnamAM asaMkhya bhavya mumukSuo paNa joDAine teo paNa temanI sAthe zivapurI pahoMcaze. bodhidurlabhabhAvanAnA baLe dhana prApti vaDe laukika ramaNIne varavAne badale )bodhi prApti vaDe zivaramaNIne varavA mATenI jAna joDanAra bodhimArga prakAzaka kahAna gurudevane koTi koTi praNAma ! jJAnapUrvakanA vairAgyanA nanI : bAra bhAvanA
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ TippaNa 1. kAtakAlIya nyAya kAganuM tADa para besavuM ane akasmAta tADaphaLanuM paDavuM thAya evo nyAya; aNaghArI ke ociMtI prApti thavI. ra. kuTuMbanI caDhatI degaraDIne tuM mora nahi kuMDhuMDhabanI Ati ke AbAdImAM avarodha na kara. saMdarbhagraMtho bodhidurlabhabhAvanA 1. bArasaaNuveThyAnuprekSA: gAthA 83 thI 86; * 2. svAmikArtikayAnuprekSA : gAthA ra84 thI 310; * 3. migavatI ArAghanA : gAthA 1860 thI 1877, 0 4. jJAnarNava : sargara : zrloka 181 thI 193, sarga3, zlokara, * 5. mUlAcAra : uttarArdha : gAthA 757 thI 764; 0 6. tattvArthasAra : adhyAya : gAthA 41; 7. tattvArtharAjavArtika : 6/7, 9/03/12; * 8. sarvArthasiddhi : 6/7/419; 0 9. samaNasutta: gAthA para6,527, 1ra8; * 10, padmanaMdI paMcaviMzati : aghyAya : 6, zloka 55; 0 11. anagAra dharmAmRta adhyAya : 6, gAthA 78, 79; * 12. bRhadbhavyasaMgraha : gAthA 35 nI TIkA; * 13. cAritrasAra 1/3 0 14. jai.si.koza mArga-1 anuprekSA : 1/4, pAnu 80 bodhinuM mahatva = 1. mokSapAdukta : gAthA 86 thI 89, 96; * 2. bhAvapAdu' : 144 thI 147; * 3. bhagavI ArAghanA : gAthA 835; 0 4. ratnakAMDa zrAvaDAcAra : gAthA 34; * 5. jJAnavaibhava : pAnu 48; 0 6. zrImaddAmacaMdra : vyAkhyAnasAra : 1/67, pAnuM : 474; bodhi sudhInI uttarottara durlabha bAbato * 1. svAmikArtikayAnuprekSA : gAthA 66 thI 73, 153, 154, 291 thI 294; * 2. bRhadbhavyasaMgraha : gAthA 35nI TIDA; * 3. paramAtmaprakAza : adhyAya-1, gAthA 9 nI TIkA; * 4. tiloyapaNati : mAga 1: adhikAra-4, gAthA 386; * 5. AdipurANa : parva-31, zloka 142; * 6. bahenazrInAM vacanAmRta naM 210, durlabha bodhi meLavavA mATe manuSyajIvananI mahattA * 1. jJAnArNava : adhyAya-3, zloka-2, pAnuM-46 ra. labdhisAra : gAthA 6,110 ane tenI TIkA; * 3. SaTkhaMDAgama : 6/1, 9-8/ sUtra 12/247 * 4. kaSAyapAhuDa sunaM : 11/gAthA 110-11/639; * 5. gomyaDhasAra : jIvaDAM : gAthA 644, 7 6. migavatI ArAdhanA : gAthA 780nI vijyodaya sIkA; * 7. tiloyapaNati : bhAga-1 adhikAra-4 gAthA 2936, 2937; * 8. mokSamArga prakAzaka : adhikAra-7 : pAnu-84; 0 9. jayaghavatA : bhAga-1nI prastAvanA, pAnu 84; * 10. zrImadarAjacaMdna : varSa-23la patrAMka-102, 0 11. je.si.koza : bhAga-3, bhUmi : pAnuM ra36, bodhi prAptino upAya 1. saMsAramAM sukha buddhino abhAva * 1. pravacanasAra : gAthA 13, 19, 62 thI 679 76; * ra. samayasAra : pariziSTa : pAMcamI sukhazakti; * 3. AtmAnuzAsana : gAthA 46, 167, 187; * 4. pAhuDadohA : zloka naM.11; * 5. ISTopadeza : gAthA : 17 0 6. zrImadrAjacaMdra : patrAMka ra54; * 7. gurudevazrInAM vacanAmRta: naM.17, ra86. ra. gRhita mithyAtvano abhAva 1. tattvArthasUtra : adhyAya-8, sUtra-1 ane tenI TIMkA; * 2. paM.miAgavacaMdajI chAjakRta sattAsvarUpa : prakaraNa-1; * 3. gurudevarInAM vacanAmRta : naM.ra74. 3. pAtranA A 1. paMcAdayArthI : uttarAI gAthA 73 thI 726; * ra. puruSArthasiddhi upAya : gAthA 74; * 3. mokSamArga prakAzaka : adhyAya9, pAnuM-315; 0 4. gurudevazrInAM vacanAmRta : naM.127, 275, 276; * 5. bahenazrInAM vacanAmRta : naM.36, 42, 138, 144, 215, 386, 396, 4. agRhita mithyAtvano abhAva * 1. pravacanasAra : gAthA : 85, 86, 232 thI 236 bane tenI TIkA re. mokSapAhuDa : gAthA : 15: 7 3. samayasAra : gAthA : 144 ane tenI TIkA; 4. paMcAdhyArthI : uttarArdha : gAthA : 1034, 1035 0 5. gurudevazrvanAM vacanAmRta : naM.275, 76. 5. sva-paranuM medajJAna 0 1. pravacanasAra : gAthA 106, 192, ra3ra ane tenI TIkA * ra. paMcAsikAyasaMgraha : gAthA 45 ane tenI TIMkA; * 3. samayasAra : gAthA 14, 15, 38, 73, 186 AtmakhyAti zloka naM.18ra, 0 4. paMcAdhyAyI : uttarArdha : gAthA 157 thI 173; 7 5. bahenazrInAM vacanAmRta : naM.58, 59, 197, 285, 389, 404, 429. hetulakSI prazno yogya vikalpa pasaMda karI bAjunAM 01. odhimAM kono samAveza che? A:: samyaktvarUpa mozamArga :: samyajJAna corasamAM darzAvo. 01. B:: samyagdarzana D:: samyAritra 02. 02, samagra saMsAra ane tenAM duHkhonuM eka mAtra kAraNa zuM? A:: sattA-saMrpAttano abhAva B:: rAga-dveSano sadbhAva C:: bodhano abhAva D:: karmano abhAva 03. saMsArauM ajJAtI jIvatuM kAyamAM nivAsa sthAta kyuM? A:: naraka B:: nigoda C:: nija vatana D:: lokAgra siddhazilA 03. 4. 04. keTalA kAmamAM manuSyano ekAda bhava prApta thAya che? 41 kuMDImAM B:: be hajAra sAgaramAM D:: eka pudga parAvartanamAM 05. aAdikALathI Aja sudhImAM ajJAtI jIve zuM prApta karyuM nathI?05. C:: asaMkhyAta kalpakALamAM 11. bola bAganA A:: vidyAghaTanI vibhUti C:: samyaktvarUpa bodhi 06. sukhanuM mULa kAraNa zuM? A:: saMpatti B:: zubhabhAva C:: bodhiD:: saMtoSa 07. kyAM karmano udaya jIvatAM duHkhanuM kAraNa che? A:: dharyAta karma B:: arthAta karma C:: badhAM karma D:: koI noha 08. vArdhIta zuM che? 8. A:: bodhi B:: zarIra C 09. gurunI dezanAte grahaNa karavA zenI jarUra hoya che? A: : gurunI sevA cAkarInI :: pAtratAnI 10. zetI prAptimAM manuSyajIvananI saphaLatA che? A:: bodhi B:: saMyama C:: khitAba D:: paisA B:: arhAmaDhanI avasthA D:: dvAtaMgI munizA s **0 karmanuM baMdhana D:: rAga ane tene anusaravA mATe 09. B:: arthAdvaita mithyAtvanA abhAvanI D:: sadAcAranI 10. 227
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM saiddhAMtika prazna nIcenA praznonA eka ke be vAkayamAM javAba Apo. 34. bodha ke bodhanI bhAvanA vinAnA zubhabhAvo kevA hoya che? 01. bodhi eTale zuM? 37. bodhidurlabhabhAvanAnA vizeSa prakAranA be phaLanA nAma Apo. 02. bodhidurlabha bhAvanA kone kahe che ? 38. kayI nyAya anusAra potAne manuSyano janma prApta thayelo che? 03, samyaktvarUpa mokSamArga kone kahe che ? 3 9 . manuSya janmane kaI rIte saphaLa karavuM joie ? 04. sthAvara jIva kone kahe che? 40. manuSya janma sivAya anya janmamAM zuM nathI? 05. sthAvara avasthAmAM jIva keTalo kALa rahe che? 06. trasa paryAyamAM jIva vadhu mAM vadhu keTalo kALa rahe che? nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 07. arthAtanA keTalA bhavo pachI mana gyatino eka 01. bodhidurlabhabhAvanAnI vyAkhyA ane tenI samajUtI Apo. bhava maLe che? 02. bodhimAM samyavarUpa mokSamArgano samAveza kaI rIte che? 08. manuSyabhavamAM bodhine sAnukULa hoya evA uttarottara 03. bodhinuM mahatva samajAvo. uckR STa ane durlabha daza saMyo monA nAma Apo. 09. mokSa prApta karanArA jIva keTalA samayamAM keTalA hoya che? 04. bodhi sudhInI uttarottara darlabha bAbato samajAvo. 10. bodhinI prApti mATe jarUrI kramika upAyonA nAma Apo. 05. kai rIte bodhinI darlabhatA che? 1 1. saMsAramAM sukhabuddhino abhAva eTale zuM? 06. durlabha bodhi mATe manuSyajIvananI mahattA samajAvo. 12. du: kha ane sukhanuM lakSaNa zuM che? 07. bodhiprAptinA upAya mATe saMsAramAM sukhabuddhinA abhAvanuM mahatva 1 3. AkuLatA ane nirAkuLatA eTale zuM? samajAvo. 14. duHkhanuM ane sukhanuM mULa kAraNa zuM? 08. bodhidarlabhabhAvanAnA abhyAsathI saMsAramAMthI sukhabuddhi kaI rIte 1 pa. puyanA udayamAM sukha bhAsavAnuM kAraNa zuM? 19. zenA vinA bodhanI prApti thatI nathI? TaLe che? e samajAvo. 17. mithyAtva kone kahe che ? 09. sadeva ane kudevanuM svarUpa jaNAvo. 18. gRhita mithyAtva kone kahe che? 10. sathuru ane kusunuM svarUpa jaNAvo. 19. sau prathama kayuM mithyAtva TaLe che? 11. sazAstra ane kuzAstranuM svarUpa jaNAvo. 20. pAtratA kone kahe che? 12. sadeva-guru-zAstrane mAnanAro paNa gRhita mithyAtvI kai rIte 2 1. mukhya pAtratA kaI? hoya che? 2 2. gauNa pAtratA kai? 23. agRhita mithyAtva kone kahe che ? 13. bodhidurlabhabhAvanAnA abhyAsathI gRhita mithyAtvano abhAva 24. agRhita mithyAtvanA mukhya prakAranA nAma Apo. kai rIte thAya che? 2 5. bhedajJAnane yogya upayoganI sUkSmatA zI rIte thAya? 14. bodhinI prApti mATe gRhita mithyAtvanA abhAvanuM mahatva samajAvo. 21. sva- paranuM bhe dajJAna kone kahe che ? 15. bodhinI prApti mATe amRhita mithyAtvanA abhAvanuM mahatva ane 27. bheda jJAnanA phaLamAM zenI prApti thAya che? teno upAya samajAvo. 28. bhedajJAna mATe kono abhyAsa kAryakArI che? 16. bodhidurlabhabhAvanAnI ciMtavana prakriyA samajAvo. 29. bodhidurlabhabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM kaI bAbatanI 17. bodhidarlabhabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa samajAvo. vicAraNA hoya che ? 30. zA mATe bodhina durlabhatA che?. 18. bodhidurlabhabhAvanA kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che? 3 1. kayo manuSya Adarane mAtra ane kayo dhikakArane pAtra che? 19. bodhidurlabhabhAvanA kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che? 3 2. bodhidu rlabha bhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa zuM ? 20. bodhidurlabhabhAvanAnA phaLamAM durlabha bodhi mATe manuSyajIvanathI banI zake ? mahatA kaI rIte samajAya che? 33. bodhidurlabha bhAvanAnA ciMtavanane kendrabiMdu zuM che ? 21. bodhidurlabhabhAvanA bodhinI prAptino upAya batAvanAra kai rIte che? 34. bodhinA AdhAre zenIM pragaTatA che? 3 pa. bodhi ke bodhinI bhAvanA sahatanA zubha bhAvo ke vA. | 22. AcArya zubhacaMdra anusAra manuSya janmane sArthaka karavAno upadeza zo che? hoya che? jJAnapUrvakanA vairAgyanI klana : bAra bhAvanA 228
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabhAvanA kalpavRkSa aura cintAmiNa saMkalpita cintita phala dete / kintu dharma se bina saMkalpa binA cintana hI phala hote / / bhAvanA 13 bhAvArtha : kalpavRkSa pAse saMkalpita amuka prakAranuM phaLa maLe che. ciMtAmaNi pAse ciMtavavAthI amuka phaLa maLe che. paraMtu dharmabhAvanA vaDe dharmanI ArAdhanA karavAthI koi paNa prakAranI saMkalpanA ke ciMtavanA vinA saheje ja saghaLAM prakAranuM A Ave che. (AtmAnuzAsana : gAthA 22 no paM,abhayakumArakRta hindi padyAnuvAda) * rUparekhA . 6. 1. vyAkhyA ane tenI samajUtI 2. vItarAgatArUpa dharmanuM aneka prakAre nirUpaNa 1. vastuno svabhAva te dharma 2. uttama kSamAdi daza lakSaNa te dharma 3. ratnatraya te dharma 4. jIvadayA te dharma 5. ahiMsA te dharma 6. iSTasthAnane prApta karAve te dharma 3. dharma zuM che ane zuM nathI ? 4. dharmanI prApti kai rIte che ane kai rIte nathI ? 5. bodhidurlabhabhAvanA ane dharmabhAvanA vacceno bheda dharmano mahimA dharmanI rakSA karanAranI rakSA dharma kare che. 7. 8. dharmabhAvanAnI ciMtavana prakriyA 9. dharmabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa 10. kai rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che ? 11. kai rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 12. prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa 1. dharmanuM sAcuM svarUpa samajAve 2. vItarAgatAnI bhAvanA karAve 13. upasaMhAra 14. dharmabhAvanAnI kathA H sItAnI agniparIkSA
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya padmAnaMdikRta tharmopadezAmRtanuM mArabhUta kathana dharmabhAvanA dvArA dharmanI rakSA karanAranI rakSA dharma dvArA thAya che. (RAnavadita). dharmo rakSati rakSito nanu hato, hanti dhuvaM dehinA hantavyo na tataH sa ava zaraNaM, saMsAriNA sarvathA / dharma : prApayatIha tatpadamapi, dhyAyanti yadyogino no dharmAtsuhRdasti naiva ca sukhI, no paNDito dhArmikAt / / | bhAvArtha : je prANI dharmabhAvanAnA ciMtavana dvArA dharmane dhAraNa karI tenI rakSA kare che, to te dharma paNa dharmAtmA prANIne narakAdi durgatimAM jatA bacAvIne tenI rakSA kare che. enAthI viparIta dharmabhAvanAnA ciMtavana dvArA dharmadhAraNanI yogyatA hovA chatAM je prANI dharmano anAdara karI teno ghAta kare che, to tenA pariNAme dharmahIna prANIno paNa ghAta thAya che. eTale ke tenuM narakAdi durgatimAM gamana thAya che, tyAre dharma tenI koipaNa prakAre rakSA karato nathI. tethI dharmano ghAta thAya tevuM kRtya kayArekTa karavuM joie nahi. saMsArI prANIone sarvathA zaraNarUpa dharma ja che. jenI prApti mATe yogIo niraMtara dhyAnarata rahe che tevA mokSapadanI prApti paNa dharma ja karAve che. A jagatamAM dharmabhAvanA dvArA dharmane dhAraNa karanAra dhArmika puruSa sivAya anya koi sukhI ke paMDita hoi zake nahi. tethI dharmabhAvanA sivAya A jIvano koi mitra ke hitecchu nathI. (padmanaMdipaMcaviMzati + adhyAya 1, dharmopadezAmRta, zloka 182)
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagNA 1) dharma bhAvanA potAnA mULabhUta trikALa dhruva zuddha svabhAvane ghAraNa azuddhatA potAno svabhAva hoya zake nahi. je vastu karavo. pragaTa karavo tenuM nAma gharma che. A gharmanuM potAnA svabhAvathI ja azuddha hoya to vastunuM vastupaNuM svarUpa, teno mahimA ane tenA upAdeyapaNA viSe ja banatuM nathI. tethI potAno AtmA potAnA trikALa vAraMvAra vicAraNA thavI te gharmabhAvanA che. dhruva mULabhUta dravyasvabhAvathI zuddha ja jANavo. potAnA dha dhArayati iti dhrmH| mULa svabhAva jevI zuddhatA potAnI palaTatI paryAyamAM paNa pragaTa thavI te potAno gharma che. potAnA AtmAnI e vyutpati anusAra saMrakRta ghA, vR ke jeno artha zuddha paryAyake pariNatine vItarAgatA kahe che. tethI rAgaghAraNa karavo ke pragaTa karavo che tenA uparathI gharma Tepa goDa vinAnI vItarAgI avasthA e ja potAnA zabda che. AtmAno mULabhUta akhaMDa abheda ekarUpa AtmAno gharma che. trikALa dhruva sAmAnya zuddha caitanyasvabhAva che. A vItarAgatApa gharmane 1. cAritra, 2. sAmya, 3. svabhAvane ghAraNa karavo eTale ke tene pragaTa karavo. mohakSobha vinAnA nija pariNAma jevA aneka te AtmAno dharma che. nAmoe oLakhI zakAya che. te baghAMya vItarAgatAnA ja gharmane aMgrejImAM Religion kahe che. Religion e samAnArthI che. mULa leTIna bhASAno zabda Re-ligar parathI Avela che. Re eTale pAchuM pharavuM ane ligarno artha potAno 1. potanA zuddha svabhAvamAM sthiratArUpa cAritranA pariNAma e potAnA vItarAgamAgha ja hovAthI mULa svabhAva che. tethI Re-ligar eTalekeReligionno vItarAgatApa gharma e ja cAstri che. artha potAnA mULa svabhAva tarapha pAchA vaLI te svabhAvane ghAraNa karavo eTale ke pragaTa karavo te che. 2. vItarAgatApa gharmamAM koInA pratye rAga-dveSa | ke pakSapAta vinAno eka samAna bhAva rahevAthI tene (The word RELIGION is derived from the sAmya tarIke paNa oLakhI zakAya che. latin word Re-ligar. Re Means BACK and ligar means the ORIGION. Together it means that 3. vItarAgabhAvarUpa gharmamAM moha-kSobhano abhAva which binds one to back to the origion) hovAthI tene mohakSobha vinAnA nija pariNAma vastuno mULa svabhAva haMmezA trikALa dhruva eTale ke kahI zakAya che. anAdi-anaMta ekarUpa ja hoya che. jyAM kAyamI ekarUpatA hoya tyAM suktA ja hoya che. kema ke, zutAmAM ja ekarUpatA ke vItarAgatArUpa dharmanuM aneka saMbhave che. azuddhatA anekapaNe hovAthI azuddhatAmAM prakAre nirUpaNa anekarUpatA ja hoya che. paraMtu vastuno svabhAva ekarUpa hovAthI te zuddha ja hoya che. vaLI azuddhatA gamatI nathI, vItarAgatA e ja gharma che. jainadharmanuM saMkSipta svarUpa azuddhatA kAyama ekasarakhI takatI paNa nathI, mATe vItarAgatAmAM samAya jAya che. A vItarAgatArUpa gharmane che. # 12. gharma bhAvanA 231
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ anya aneka prakAre darzAvavAmAM Ave che, topaNa te darekano paNa jo te vepAramAM anItike apramANikatA dAkhave to bhAva ke Azaya eka mAtra vItarAgatA ja hoya che. te teno gharma nathI, tema AtmAno svabhAva zuddha vItarAgatApa gharmanuM aneka prakAre nirUpaNa che temAM mukhya caitanyasvarUpa eTale ke jJAtA-dRSTArUpa vItarAgabhAva nIce mujaba che. che. je AtmA vItarAgabhAve parapadArthano jJAtA-daSTA rahe to te teno gharma che paNa tenA badale rAgabhAve 1. vastuno svabhAva te dharma parapadArthanortA-bhokatA bane to te AtmAno gharmanathI. ra. uttama kSamAdi daza lakSaNa te dharma AtmAno mULabhUta svabhAva zuddha caitanyasvarUpa 3. ratanarAya te dharma vItarAgatA che. A vItarAgasvabhAvano prakAza karavo 4. jIvadayA te dharma eTale ke tene ghAraNa karavo ke pragaTa karavo te ja vastunA 5. ahiMsA te dharma svabhAvarUpa gharma che. A rIte vastuno svabhAvarUpa gharma 6. ISTa sthAnane prApta karAve te dharma e ja vItarAgatArUpa gharma che. tethI e "vastuno svabhAva 1. vastuno svabhAva te dharma te gharma"vItarAgatApa gharmanuM ja anya prakAre nirUpaNa che. je koI vastuno je mULabhUta svabhAva hoya te svabhAvane ra. uttama kSamAdi daza lakSaNa che dharma ghAraNa karavo eTale ke pragaTa karavo te gharma che. uttama kSamA, mArdava, Arjava, satya, zauca, vastusvabhAvatvAt dhrmH| saMyama, tapa, tyAga, Arkezanya ane brahAcarya zuddha caitanya prakAzanam iti arth:| e daza prakAranA zubhabhAvane dharmanA daza lakSaNa artha :qstuno svabhAva te dharma che. AtmavastunA ke dazalakSaNa gharma kahe che. mULabhUta svabhAva zuddha caitanyano prakAza karavo eTale dazalazaNayuta: soDayaM jinaiH dharma: prakIrtitaH / ke zuddha caitanyasvabhAvane pragaTa karavo te teno artha che. artha : jinendra bhagavAne dharmane uttama kSamAda daza (pravacanasAra : gAthA 7 nI jayasenAcAryakRta TIkAmAMthI ) lakSaNa yukta kahyo che. uparokta kathana anusAra vastuno je mULabhUta | (jJAnArNava : sagara : drAdaza bhAvanA : 12, dharmabhAvanA - zloka 2) svabhAva hoya te svabhAvano prakAza karavo eTale ke tene uparokta kathana anusAra uttama DhAmAdi daza lakSaNa potAnI palaDhatI pariNatimAM paNa pragaTa karavo te gharma te gharma che, tema jinendra bhagavAne kahyuM che. ahIM dareka che. zuddha caitanyasvabhAvI AtmavastunuM AcaraNa paNa gharmanI AgaLa uttama vizeSaNa che te samyagdarzananuM sUcaka te zuddha caitanyasvabhAva eTale ke vItarAgatApa hoya te che. koI khyAti, lAbha, pUjAdika jevA dekhItA AtmAno gharma che. sAkarano svabhAva gaLapaNa che. sAkara prayojanathI kSamA ghAraNa kare te uttama kSamA kahI zakAya potAnA svabhAva anusAra gaLapaNarUpe pragaTa thAya to nahi. paraMtu samyagdarzananA ghAraka samyagdaSTi gharmAtmAne te sAkarano gharma che. paNa te ja sAkara kALIjIrInA saMge potAnI bhUmikA anusAranI vItarAgatApUrvaka je kaDavI thAya to te teno gharma nathI. vepAranuM svarUpa nIti sahajapaNe mAniA zubhabhAva hoya te uttama gharma kahevAya. ane pramANikatAvALuM hoya che. koI vepArI nIti ane ahIM kSAmAdinA zubhabhAvate vyavahArathI gharma che ane tenI pramANiktAthI vepAra kare to te teno vepArIno gharma che sAthe saMbaMghita vItarAgabhAva te nizcaya gharma che. 232 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanaH bAra bhAvanA
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 3 4 + + ke kema ? uttama kSamAdi daza prakAranA zubhabhAva e vItarAgatA uparokta sUtra anusAra dayAthI je jIvanA pariNAma sAthe saMbaMdhita evA vItarAgatAnA ja lakSaNa ke citana vizuddha thayA che te gharma che, ahIM pariNAmanI vizuddhinA che. tethI uttama kSamAdi daza lakSaNarUpa gharma' e paNa kAraNabhUta jIvadayA te gharma che. jIvadayA e sva ane vItarAgatApa gharmanuM ja eka prakAranuM nirUpaNa jANavuM. para ema be prakAranI hoya che. vAstavamAM svadayA ja sAcI dayA che ane svadhyApUrvaka ja paradayA saMbhave che. $ 3. ratnatraya te dharma je jIvane potAnI svadayA hoya che eTale ke je potAne sabhyadarzana-jJAna-cAritrane ratnatraya kahe potAnA tIvra rAgAdipa bhAvahiMsAthI bacAve che che. A 2tnatraya te gharma che. tenA ja pariNAma vizuddha thAya che ane tevA vizuddha pariNAmanA nimitte parajIvanI hiMsAthI bacI zakAya saddaSTijJAnavRtAni dharmaM dharmezvarA viduH| che ke tenI rakSA karI zakA che. potAnA zuddhasvabhAvanI arthaH dharmanA pratipAdaka tIrthakaradeva samyagdarzana-jJAna bhAvahiMsAthI bacI temAM sthiratApa vItarAgabhAva cAritrarUpa ratnatrayane dharma kahe che. ratanakaraMDazrAvakAcAra gAthA 82 thavAthI je svadayA thAya che te nizcayathI jIvadayA che uparokta sUtra anusAra samyagdarzana-jJAna-cAritranI ane AvA vItarAgabhAvapUrvaka parajIvonI hiMsAthI ektAsvarUpa ratnatraya te gharma che. zuddhAtmAnuM yathArtha bacavAno ane tenI rakSA karavAno paradayAno thaiTTAna te samyadarzana che. sva-paranA bhedazAnapUrvaka thatuM zubharAgarUpa bhAva thAya che, te vyavahArathI jIvadayA che. zuddhAtmAnuM jJAna te samyajJAna che. zuddhAtmAnA jJAna ahIM vItarAgabhAvate ja svadayA che ane te ja nizcayathI zraddhAna sahita thatI zuddhAtmAmAM lInatA ke sthiratA te gharma che. AvI svadayApUrvaka paradhyAno zubhabhAva te samyaphaLAritra che. nizcayathI samyaphacAritra e jIvanA vyavahArathI gharma che. vItarAgabhAva che. A samyakjhAritra haMmezA samyagdarzanajJAnapUrvaka ja hoya che tethI samyaphacAritrarUpa A prakAre "jIvadayA te dharma' e vItarAgabhAvanuM vItarAgabhAvamAM samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatraya ja svarUpa che. tethI te 'vItarAgabhAvarUpa gharma nuM ja eka samAya jAya che. prakAranuM nirUpaNa jANavuM. ahIM ratnatraya te vItarAgatAnuM ja svarUpa che tethI ke je * che ke kendra che ke he 5. ahiMsA te dharma ratnatraya te gharma' e vItarAgatApa gharmanuM ja eka prakAre nirUpaNa che. bhAvaheMsAthI bacavuM te nizcayathI ahiMsA che ane dravyaasAthI bacavuM te vyavahArathI 4. jIdagyA dharma aDhaMsA che. AvI ahiMsA te gharma che. sva-para jIvanI DhiMsAthI bacavuM ane tenI 2kSA karavI tene jIvadayA kahe che. A ahiMsA paramo dharma:,tathA'hiMsA paro dmH| jIvadayA te dharma che. ahiMsA paramaM dAnam ahiMsA paramaM tapaH / / ghampo drayA vizuddho. artha : jema ahiMsA parama saMyama che. ahiMsA dAnane artha : je dayAthI vizaddha hoya te dharma che. yogya parama dhana che ane ahiMsA parama tapa che, tema (bodhapAhuDa : gAthA ra5) haMsA ja parama dharma che. (saMskRta subhASita) 12. gharma bhAvanA 233
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ s che uparokata subhASita anusAra ahiMsAne parama gharma jIvanI saMpUrNa zuddha vItarAgIdazA te ja mokSa che. tethI kahyo che. baghAM prakAranA saMyama, ghana ane tapamAM ahiMsA vItarAgatA ane mokSa e koI judI cIja nathI. ja zreSTha che. baghAM prakAranA vrata ahiMsAnA AghAre ja A rIte vItarAgatArUpa gharma ane ISTa thAnane prApta hoya che. bhAvahiMsAthI bacavuM te ja nizcayathI ahiMsA karAve che gharma e banne eka ja vItarAgatAnuM svarUpa che. che. potAnA rAgAdi vihArIbhAvone kAraNe thatAM potAno tethI 'ISTa sthAnane prApta karAve te gharma' ema kahevuM zuddha svabhAvano ghAta eTale ke svabhAva jevI zuddhatAnI. te vItarAgatApa gharmanuM ja anya prakAre nirUpaNa jANavuM. potAnI palaTatI paryAyamAM utpattina thavIte bhAvahiMsA. che. A bhAvahiMsAnA abhAvarUpa nizcaya ahiMsA e upara mujaba dharmane anya aneka prakAre nirUpaNa karavAmAM Ave che paNa te darekano bhAva ke Azaya vItarAgatA ja hoya che. ahiMsA te ja nizcaya gharma che. bhAvahiMsAnA abhAvapUrvaka tethI 'vItarA2AbhAvarUpa dharmamAM te dareka samAveza pAme che. eTale parajIvonA ghAtarUpa dravyahiMsAthI bacavuM te vyavahArathI ke te 'vItarA2AbhAvarUpa dharma huM ja anya prakAre nirUpaNa hoya che. ahiMsA che. AvI dravyahiMsAthI bacavArUpa vyavahAra ahiMsA te jIvanA zubhabhAva che. AvI zubhabhAvarUpa ahiMsA te vyavahArathI gharma che. gharma e AtmAnI zuddha eTale ke vItarAgA nizcayathI ahiMsA e rAgAdi bhAvahiMsAno abhAva avasthA che. A vItarAgI avasthA sAthe saMrboghata hovAthI te vItarAgatAnuM ja svarUpa che. tethI ahiMsA te ane vItarAgabhAvapUrvaka thatA vrata-tapAdenA gharma'e vItarAgatA5 gharmanuM ja anya prakAre nirUpaNa che. zubhabhAvane upacArathI ke vyavahArathI gharma kahe che paNa vAstavika gharma to vAMtarAgabhAva ja che. 6 6. ISTa sthAnane prApta karAve te dharma vItarAgatApa gharmane cAritra, sAmya, mohakSobha pAramArthika draSTie jIvanuM ISTa sthAna mokSa vinAnA nija pariNAma vagere jevA aneka nAmoe che ane laukika dRSTie jIvanuM ISTa sthAna svarga oLakhavAmAM Ave che. paNa te vItarAgatAnuM ja svarUpa che. ISTa sthAnane prApta karAve eTale ke svarganI che. "vItarAgabhAvarUpa gharma' ema kahevAne badale te ja paraMparA dvArA mokSane prApta karAve te gharma che. gharmane vastuno svabhAvate gharma, uttama kSamAdi daza lakSaNa te gharma, ratnatraya te gharma, jIvadayA te gharma, ahiMsA te ISTasthAne dhatte iti dhrm:| gharma, ISTa sthAnane prApta karAvete gharma jevA aneka prakAre artha : jIvanAM iSTa sthAna (eTale ke svarganI paraMparA dvArA nirUpaNa karavAmAM Ave che. paraMtu te paNa 'vItarAgatA te moDhA)ne je dhAraNa eTale ke prApti karAve te dharma che. gharma" ja judA zabdomAM nirUpaNa hoya che. ( sarvArthasiddhi 9 /2/1409 11 ) vItarAgatA sivAya anya koI prakAre gharma hoto nathI. pAramArthika daSTie jIvanuM ISTa sthAna eka mAtra vItarAgatA sAthe saMbaMdhita dayA, dAna, pUjana, bhakita, mokSa che. mokSamAM jIvane uttama, avinAzI, avyAbAgha, vrata, tapa, saMyama, sadAcAra jevA zubhabhAvane upacArathI atIndriya, Atmika sukhanI prApti hoya che. gharmanA kevyavahArathI gharmakahevAto hovA chatAM te koI vAstavika phaLamAM svarganI paraMparA dvArA mokSanI prApti hoya che. ke nizcaya gharma nathI. gharma koI, veSa, vADo ke saMpradAya 234 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanaH bAra bhAvanA
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa nathI. sAcI samajaNa vinAnA koI kriyAkAMDamAM agAunA bouigabhabhAvanAnA prakaraNamAM AvI gaI che. paNa gharma nathI, samyagdarzana e gharmanuM mULa che. samyaktaSpa bovikevItarAgatApa gharmasva-paranA samyagdarzana mATe potAnA zuddhAtmAnI oLakhANa jarUrI vivekathI thAya che. sva-parano viveka eTale potAnA che. potAnA trikALa dhruva zuddhAtmAnI oLakhANa karIne zuddhAtmAne noDarma-dravyakarma-bhAvakarma ane bhedabhAvothI teno Azraya ke dhyAna karavAthI vItarAgatArUpa gharmanI bhinna oLakhavo te che. ane te mATe tattvajJAnano sAthI pragaTatA hoya che. AvA gharmanuM svarUpa darzAvatA pUjya samajaNapUrvakano abhyAsa jarUrI che. paNa gharma mATe A gurdevazrI kAnajIsvAmI kahe che ddha sivAya game teTaluM ghana kharcavAmAM Ave, dAna karavAmAM "dhruthadhAmanA dhyeyanA vyAjano dhIraja ane Ave, tIrthayAtrA karavAmAM Ave, bhagavAnanI bhaktidhagazathI dhokato dhUNI dhakhAvathI te dharma che." pUjA karavAmAM Ave, ghaNAM zAstrono abhyAsa karavAmAM Ave, vrata-tapazcaraNa karavAmAM Ave, sadAcAra ane dharmanI prApti kaI rIte che ane saMyama pALavAmAM Ave, pavitra nadImAM snAna karavAmAM kaI rIte nathI ? Ave, nagna digaMbaradazA ghAraNa karavAmAM Ave, vana jaMgalamAM vasavAmAM Ave vagere aneka upAyo naphAmAM dharma dharma sava chorDa , marma na bane chaThThI che. bhinna vastubhUta caitanyamaya AtmAnI oLakhANa 3pane oo nAne vinA, gharma se hoya? sivAya anya upAyo vyartha che. pUjya gurudevazrI bhAvArtha jagatamAM dharmanI vAta karanArA ghaNAM loko hoya che paraMtu dharmanA marmane eTale ke tenA rahasyarUpa tharma vAchaLe na upaje, tharma hATe na veMcAya, vAstavika svarUpane jANanArAM bhAgye ja koi hoya che. gharma viveThe nIpaje, je 82e to vAya. potapotAnI rIte badhAMya dharmanI kriyA kare che paraMtu potAnA zuddha svarUpane jANyA vinA dharma kai rIte prApta bhAvArtha : dharma koi khetaranI pedAza nathI. te koi dukAnamAM thAya ? na ja thAya. vecAto maLato nathI. dharma mAtra sva-paranA vivekathI ja utpanna thAya che ane te mATe potAnA zuddhAtmAnI potAnA trikALa dhruva zuddha svabhAvane oLakhI, oLakhANano purUSArtha karavo jarUrI che. svIkArI ane teno Azraya karIne te svabhAva jevI ja zuddha vItarAgIdazA potAnI palaTatI avasthAmAM pragaTa bodhirlabhabhAvanA ane karavI te gharma che. bIjA zabdomAM kahIe to potAnA zuddhAtmAnA zraddhAna-jJAna-AcaraNathI thatA te dharmabhAvanA vacceno bheda samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa eTale ke samyakatvarUpa samyakatvarUpa bodhi ane vItarAgatArUpa gharmamAM koI bodhinI prApti te ja gharma che. ahIM samyakatvarUpa bodhi taphAvata nathI, eka ja che. bannenAM ciMtavanamAM bodhi e ja vItarAgatApa gharma che. A bodhinI prAptino upAya | eTale ke gharmanI prAptinA upAyanI vicAraNA hoya che. e ja gharmanI prAptino upAya che. A upAya potAnI topaNa te bannemAM ciMtavanamAM keTaloka mULabhUta taphAvata zuddhAtmAnI oLakhANa karavAno hoya che. jenI carcA A paNa che. je nIce pramANe che. che , hA # # # # # # $ $ $ $# # # # # # #aa hA hA hA 12. gharma bhAvanA 235
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. bo hiMdu bhAvanAnA citavanamAM bodhinI durlabhatA ane te durlabha bodhi mATe manuSyajIvananI mahattAnuM ciMtavana mukhyapaNe che. jyAre gharmabhAvanamAM gharmanuM svarUpa ane tenA mahimAnuM ciMtavana mukhyapaNe che. ra. bovidurlabhamAvanA bodhinI durlabhatA ane durlama bodhi mATe manuSyajIvananI mahattA prasthApita kare che. jyAre dharmabhAvanA dharmanI mahAnatA ane mahAna dharmathI manuSyajIvananI sArthakatA prasthApita kare che. 3. bovidurlabhabhAvanAnA ciMtavanamAM durlabha bodhi mATe vartamAna manuSyajIvananI mahattA batAvI te bodhi eTale ke dharmanI prApti mATenA puruSArthanI preraNA karI che. jyAre dharmabhAvanAnA ciMtavanamAM dharmathI vartamAna manuSyajIvananI saphaLatA sUcavI te dharmanI dhAraNA ane te dvArA mokSanI prApti mATenA puruSArthanI preraNA karI che. boAidurlabhabhAvanA ane dharmabhAvanA vaccenA ciMtavananA uparokata na nIcatA koThA dvArA darzAvI zakAya che. bodhidurlabhabhAvanA 1. bodhinI durlabhatA 1. te mATe ma nya jI va na nI mahattAnuM ciMtavana mukhyapaNe hoya che. ra. du rlami oNlimI . ma nu ya jI va na nI mahattA prasthApita kare che. 3. dharmanI prApti mATenA 3. puruSArthanI preraNA kare che. 236 dharmabhAvanA gharmanuM svarUpa ane ||||| mahimAnuM ciMtavana mukhyapaNe hoya che. dharmathI manuSyajIvananI sArthakatA prasthApita kare che prApti mokSanI mATenA puruSArthanI preraNA kare che. ****=== dharmano mahimA AtmAno yaza, kIrti, phateha, siddhi, sAmarthya, prabhAva, pratApa vagerene tenI mahAnatA kahe che. AtmA nI A sadhaLI mahAnatA dharmanA kAro hoya che ane te ja gharmano mahaeNimAM che. ja AtmAnI mAnatA momArga ane mokSanA kAraNe che, je dharmanA phaLamAM prApta thAya che. dharmanA kAraNe AtmAnA badhAM ja prakAranA pAramArthika prayojano siddha thAya che. dharmathI prApta thatA sAtizaya puNyanA phaLamAM laukika sukha-suvidhAo paNa rAjapaNe AvI maLe che. jagatamAM mahAna manAtAM kalpavRkSa, ciMtAmaNi, avaloknamaNi, kAmadhenuM vagerenI prApti thatAM tenuM je te prakAranuM phaLa mAMgavAthI maLe che. paNa dharmane dhAraNa karavAthI badhAM ja prakAranuM La vagara mAgye ApameLe prApta thAya che. mAMgavuM e mavA barAbara che. kalpavRkSa vagere mAMgyA vinA phaLa ApatA nathI. paraMtu dharmanuM phaLa vagara mAMgye maLe che. tethI kalpavRkSa vagere karatAM paNa dharma mahAna che, vadhu mahimAvaMta che.te A rIte- kalpavRkSa daza prakAranA hoya che. je te prakAranA kalpavRkSa pAro je te prakAranI sAmagrInI mAMgaNI karavAI ne te prakAranI tuccha oga sAmagrI Ape che, jyAre dharmanA daza lakSaNa che. je dareka vagarakathe vagara mAMgye Atmika anaMtaguNonI mahAna sAmagrI Ape che. ciMtAmaNi pAro ciMtavavAthI te ciMtita muka prakAranA laukika manoratha pUrNa kare che jyAre dharma vagara ciMtavye badhAM ja prakAranA pAramArthika prayojana pUrNa kare che. avalokanamaNi pAse TIkI TIkIne avalokana karI mIkha mAMgavAthI te keTalAka prakAranI icchita laukika sukha-suvidhAo pUrI pADe che. gharmathI thatA sAtizaya puNyathI saghaLAM prakAranI sukha suvidhAo sahajapaNe sAMpaDe che. jJAnapUrvakanA vairAgyanA AnIH bAra bhAvanA
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmadInu gAyane khaLapUrvaka dovAthI joIe teTaluM dudha Ape che. jyAre dharmane dhAraNa karavAnI te vagara baLe, vagara doko akhUTa Atmika AnaMdAmRta Ape che. upara mujaba jagatamAM mahimAvaMta manAtA kalpavRkSa vagere karatAM paNa dharma vadhu mahimAvaMta che. A ja bAbata paMDita bhUdharadAsa nIcenA zabdomAM kahe chejaaNce surataru deya surA, ciMtata ciMtA rainA bina jAMce bila cintaye dharma sakala sukha chaina / / artha : kalpavRkSa tenuM phaLa mAMgavAthI Ape che ane ciMtAmaNI ciMtanavAthI Ape che. paraMtu dharma vagara mAMgye, vagara ciMtavyuM badhAM ja prakAranuM phaLa ApanArUM che. tethI kalpavRkSa vagere karatAM paNa dharma ja vadhu mahimAvaMta che. (5 bhUdaradAsakRta : dharmabhAvanA) dharmanI rakSA karanAranI rakSA dharma kare che. 1707v pANIne bacAvanArano bacAva pANI dvArA. thAya che - e jagatano vyavahAra dharma mATe paNa lAgu paDe che. eTale ke je gharmane ghAraNa karI tenuM jatana kare che, tenI rakSA kare che to dharma paNa ArpAtta samarca tenI rakSA kare che. gharmabhAvanA ciMtavananA kAraNe game tevI muzkela paristhitimAM paNa sahanazIlatA ane samAdhA"navRtti Ave che tenA kAraNe koi paNa Apattino aDIkhama kahIne sAmano karI zakAya che. dharmabhAvanAnA ciMtavananA kAraNe moha maMda paDe che. jeTalo moha maMda paDe che teTalI sahanazIlatA vadhe che. dharmabhAvanA ciMtavana dvArA vastunI vyavasthA samajAI che. tethI jagatamAM koi koinuM rtA-hartA nathI. potAnI pratikULa paristhiti mATe paranimittano doSa nathI paNa potAnA ja koI aparAgha hoya che, vaLI bahAranA saMyogo ke paristhiti potAne AdhIna hotI nathI. tema ja te potAnA sukha-du:khanuM kAraNa paNa nathI. tethI pratikULa paristhitine apanAvI 12. tharma bhAvanA tevArUpa samAdhAnavRtti Ape che. A uparAMta dharmabhAvanAnA citavananA pratApe atizaya puNya baMghAya che. te puNya Apatti samaye udayamAM AvI dharmAtmAno bacAva karavAnuM kAraNa bane che. dharmamApanAnA ciMtAnanA pratApe aneka nApattio samaye bAva pAmavAnuM eka Adarza udAharaNa rAtI sItAnuM che, je gharmabhAvanAnI thArUpe apAyela che. dharmabhAvanAnI ciMtavana prakriyA vItarAgatAya dharma ja upAdeya che ane te sivAyano saghaLuM bhAbharAga kaeNya che. te prakAranI vAraMvAranI vicAraNA thavI te dharmabhAvanAnI citavana prakriyA che. potAnA trikALa dudha zuddha svAmAgha jevI ja potAnI patanI paryArA pragaTa thavI te dharma che. A dharma e AtmAnI zuddha eTale ke vItarAgadazA che. vItarAgamAvaca dharmamAM AtmAnI sthiratA, zAMti zobhA, sukha vagere na uya che. AtmAnA anaMtaguNonI yathAsaMbhava pragaTatA paNa A gharmanA kAraNe ja che. A dharmathI jaAtmAno moTAmArga ane moDhA che. zuddhAtmAnA Azraye utpanna thato A vItarAgatArUpa dharma ja upasarga kepariSahakeanya koI Apatti samaye jIvanI rakSA karanAra che. vItarAgatArUpa gharmane dhAraNa karI tenI surakSA karanAra jIvanI Apatti samaye surakSA A dharma r3hArA avazya thAya che. tethI A jagatamAM A jIvane jo koi upAdeya hoya to te A vItarAgatArUpa gharma ja che. OM jagatamAM bahudhA loko azumarAgane deva mAne che paNa gumarAgane upAdeya mAne che. teo dayA, dAna, vrata, zakti, pUjA jevA zumarAga ke puNyamAne dharma mAne che. vItarAgatArUpa gharma sAthe saMbaMdhita hoya to AvA puNyabhAvane AropathI, pArathI ke vyavahArathI dharma kahevAya che. topaNa te koI vAstavika dharma nathI. vAstavika dharma to eka mAtra vItarAgamAva ja che. game 237
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ tevA UMcA prakArano zubhabhAva hoya topaNa te rAgabhAva ja che ane rAgamAva e vItarAgabhAvarUpa gharmanuM kAraNa thaI zake nahi. zubhabhAvathI svarga maLe, saMsAra maLe paNa tenAthI dharma ke mokSa maLato nathI. jJAnI gharmAtmAne potAnI bhUmikA anusArano zubhabhAva ke puNyamAva avazya hoya che. paraMtu jJAnI tene choDIne mokSamArgamAM AgaLa vadhe che. puNyAmAvane choDavAthI jJAnI nirAghAra ke nirAvalaMbana banI jatA nathI. paraMtu tene choDavAthI AtmAnuM ugra avalaMbana Ave che ane tethI te mokSamArgamAM ema AgaLa vadhIne mokSa sudhInI prApti kare che. tethI azubhabhAvanI jema zune paNa deza ja jANavo, upara mujaba vItarAgabhAvanuM upAdeyapaNuM ane puNyabhAvanuM yapaNuM giAvavuMte dharmabhAvanAnI ciMtalo prakriyA che. dharmabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa ke dharmabhAvanAnI ciMtavana prakriyAnuM sAdhana ke kAraNa potAnuM vartamAna sAMsArika jIvana ja thaI zake che. vItarAgatA upAdeya che ane zubhabhAva ke puNyabhAva heya che. vItarAgatArUpa dharmathI AtmAno mokSamArga ane tenuM atIndriya sukha hoya che. ane te sivAyanA saghaLAM zubhAzubhabhAvathI AtmAno saMsAra ane tenuM du:kha hoya che. A prakAranI vicAraNA te dharmabhAvanAnI ciMtavana prakriyA che. dharmabhAvanAnI ciMtavana prakriyA mATe saMsAra ane tenA du:kho ja tenuM sAdhana ke kAraNa thAya che. vartamAna paMcamakALa du:khama nAmano kahevAya che. tethI vartamAnamAM manuSyane moTA bhAge du:kha ja hoya che. puNyazALI jIvone paNa puNyanI sAthe pApano udaya paNa hoya che. vaLI puNyodaya kAyama jaLavAto nathI ane pApano udya AvyA vinA raheto nathI. A samaye gharma ja chAno sahAyaka hoya che. tethI pApano udaya paNa jIpane gharmabhAvanAnA ciMtavananuM sAdhana ke kAraNa thAya che. 238 A jagatamAM pApamAra ane tenA phaLane bAM mAne che ane te duHkha ja che. paraMtu AtmArthI ane jJAnI puNyabhAva ane tenA phaLane paNa duHkharUpe samajI zake che. puNyabhAvathI prApta thatA viSayonA miogavaTA pahelAM tenI tRSNAnuM du:kha hoya che. viSayanA bhogavaTA samaye tethI thatA khedanuM duHkha hoya che. viSayanA bhogavaTA samaye jaNAtuM sukha e vAstavamAM mohajanya ratibhAva hoya che tethI te khedanuM kAraNa hovAthI duHkharUpa che. ane viSayanA bhogavaTA pachI paNa rahI jatI atRptinuM duHkha hoya che. vaLI A viSayanA mogATAthI viSayanI tRSNA rAmAma thavAne badale vADAnI vadhatI ja jAya che. tethI puNyodaya paNa jIvanA du:khanuM kAraNa che ane eka mAtra dharma ja jIvanA sukhanuM kAraNa che. A rIte samajatA puNyano udaya paNa jIvanI dharmabhAvanAnA ciMtAnanuM sAdhana ke kAraNa thaI zake che. upara mujaba puNya ke pApa saghaLuM duHkhanuM ja kAraNa che. A du:khamaya saMsAramAM jIvane jarAya zAMti ke sthiratA nathI, cItarAgatADhya dharma ja jIvane zAMti ane sthitatA pUrI pADanAra che. A prakAranI vicAraNA e ja jIvane dharmamApanAnA ciMtavananuM sAdhana che kAraNa thAya che. A rIte potAnuM vartamAna sAMsArika jIvana ja dharmabhAvanAnuM sAdhana ke kAraNa thAya che. ******** std 06 kaI rIte vastuvatI samajaNa karAvanAra che? e gharmanuM svarUpa ane tenA upAdeyapaNAnI samajaNa keLavavA mATe karavAmAM AvatA upAyane dharmabhAvanAno abhyAsa kahe che. dharmabhAvanAno abhyAsa vastusvarUpanI sAcI samajaNa karAvanAra hoya che. dharmamAvanAnA abhyAsamAM dharmanuM svarUpa vItarAgatA che tema samajAvavAmAM Ave che. vItarAgatArUpa gharma te vastuno svamApa che. vastu svarUpanI sAcI oLakhANa, ravIkAra ane Azraya vinA vItarAgatArUpa dharmanI jJAnapUrvakanA vairAgyanI nanIH bAra bhAvanA
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTatA thatI nathI. dharmabhAvanAno abhyAsa karavAthI vastu svarUpanI sAcI samajaNa thAya che. dharmabhAvanA AbhyAsamAM vItarAgatArUpa dharmanuM nipaNa aneka prakAre darzAvavAmAM Ave che. dharmanuM che. dharmanuM phaLa alaukika ane arcitya hoya che. gharmanuM bAreya prakAranI bhAvanA AtmAnA dharma mATe hoya nirUpaNa vastunA svabhAva uparAMta uttama kSamAdi lakSaNa, ratnatraya, jIvadayA, ahiMsA, sAmyabhAva, cAritra, mohoma vinAnA nija pariNAma, mokSamArga anemo jevA aneka prakAre hoya che. A dareka bAbata vastunA svarUpa sAthe saMkaLAyelI ane vastunA svarUpane batAvanArI che. dharmabhAvanAnA abhyAsamAM uttama kAmAdi daza lakSaNa vagerenI samajUtI hovAthI tenA AdhArepaNa te vastu svarUpanI sAcI samajaNa karAvanAra che. mahAna phaLa meLavavA gharmabhAvanAno abhyAsa ane ciMtavana jarUrI che. dharmabhAvanAnA AbhyAsa ane ciMtavananuM prayojana vastusvarUpanI sAcI samajaNapUrvaka saMsAra pratyeno vairAgya che. AvA prayojana sahita dharmabhAvanAno abhyAsa ane ciMtavana karavAthI maLatA be vizeSa prakAranA phaLa nIce mujaba che. 1. dharmanuM sAcuM svarUpa samajAve ra. vItarAAtAnI zAvanA karAve 1. dharmanuM sAcu svarUpa samajAve kaI rIte vairAgyanuM kAraNa che ? 0284747 dharmabhAvanAno abhyAsa vItarAgatArUpa gharmanuM upAdeyapaNuM ane te sivAya saghaLA zubhAzubhabhAvanuM daiyapaNuM darzAve che. zubhAzubhabhAvanuM paNuM te saMsAranuM ja heyapaNuM hovAthI te saMsAra pratyenA vairAgyanuM kAraNa bane che. zubhAzurAga ane vItarAgatAno mArga ekabIjAthI taddana virUM ane viparIta che. vItarAgatArUpa dharmano mArga e mokSamArga che, ane zubhAzubhAgano mArga e saMsArano mArga che. gharmabhAvanAnA abhyAsathI vItarAgatApa zarmAnuM upADApaNuM ane zubhAganuM paNuM samajAtA zubhAzubharAganA kAraNe thatAM saMsAranuM paNuM paNa samajAya che tethI saMsAra pratye sahaja vairAgya Aveche. A uparAMta dharmabhAvanAnA abhyAsathI saMsAramAM koi sAra nathI, saghaLo saMsAra du:khamaya che, te bAbata samajAya che. tethI saMsAra pratye sahaja udAsInatA ke upekSA Ave che, jene saMsAra pratyeno vairAgya kahe che. A rIte dharmabhAvanAno AbhyAsa vastuvarUpanI sAcI samajaNapUrvaka saMsAra pratyeno vairAgya utpanna karAvanAra paNa jANavo. 12. tharma bhAvanA prayojanapUrvakanuM vizeSa phaLa * potAnA trikALa zuddha svabhAva jevI zuddhatAne potAnI badalatI avasthAmAM paNa pragaTa karavI tene gharma kahe che. dharmabhAvanAno abhyAsa ane ciMtavana dharmanuM sAcuM svarUpa samajAvanAro che. gharma e koi veSa, vADo, saMpradAya ke matapakSa hoto nathI. dharmanuM svarUpa haMmezA eka ja hoya che ane te koI deza, kALa ke vyaktivizeSane kAraNe badalAI jatuM nathI. darmanuMghAraNa chAnuMparama klyANanukaraNa bane che. rAgAdi rahita zuddha vItarAgI dazA e ja dharma che. AtmAnI dharmanuM nirUpaNa nizcaya ane vyavahAra ema be prakAre hoya che. temAM nizcayathI ekamAtra pItarAgabhAva ja dharma che. A vItarAgabhAvarUpa dharma sIgho ke pratyakSajJAnathI samajI na zakato hovAthI tenuM nirUpaNate vItarAgabhAva sAthe saMbaMdhita zubharAga ke puNyabhAvathI karavAmAM Ave te vyavahArathI dharma che. ahIM gumarAga ke puNyamAva e koI vAstavika dharma nathI paNa tenA AdhAre vItarAgatAmAvarUpa dharma oLakhI zakAto hovAthI tene Aropa ke upacArathI dharma kahevAmAM Ava che. tethI te vyavahArathI dharma kahevAya che. 239
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatanA ajJAnI loko moTAbhAge ahaMbhAva che. pApamAvane adharma ane zubhabhAva ke puNyabhAvane dharma samaje che. paraMtu e koI gharmanuM vAstavika svarUpa nathI. zubha-azubha ke puNya pApathI rahita AtmAno zuddha vItarAgabhAva e ja dharmanuM sAcuM svarUpa che. upara mujaba dharmabhAvanAno abhyAsa ane ciMtavana dadharmanuM sAcuM vItarAgI svarUpa samajAvanAro che. ra. vItarAmattAnI bhAvanA karAve AtmAnI zuddha, zAMta, nirakuLa ane sthira pariNatine vItarAgatA kahe che. AvI vItarAgatA pragaTaka2vAnI cine vItarAgatAnI bhAvanA kahe che. dharmabhAvanAno abhyAsa ane ciMtavana vItarAgatAnI bhAvanA dharAvanAro che. anAdi annAnI jIvanI pariNati azuddha, azAMta, AkuLa ane asthira hoya che, jene rAga kahe che. ajJAnI saMsArI jIvane saMsAranA kAraNAmRta rAganI ja ci eTale ke rAganI bhAvanA hoya che. tethI teno prayatna ke purUSArtha saMsAra ke rAgamAM ja rokAya jAya che. dharmabhAvanAnA abhyAsathI gharmanuM sAcuM vItarAgI svarUpa samajI {<Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ @ dharmabhAvanAnI kyAM ? dharmo rakSati rakSito / ; uThe che * ** 3 Cd K mahArANI videhAnI kUkhe utpanna thayelI dharmo rakSati rkssito| mahArAjA janakanI putrI sItA aneka sadguNothI (pamAnaMdIpaMcaviMzati : adhyAya 1, dharmopadezAmRta, zloka 182) sabhara, suMdara lakSaNovALI, atyaMta manojJa ane uparokta sUtra anusAra je dharmane dhAraNa karI saMpUrNa lokane sukhakArI hatI. sItAno eka artha dharmabhAvanAnA ciMtavana vaDe dharmanI rakSA kare che dharmabhAvanA dvArA samAdhAraNa karanAra thAya che. to dharma paNa te dharmAtmAnI Apatti samaye rakSA. sItAe dharmane dhAraNa karI niraMtara dharmabhAvanAnA kare che. kema ke, dharma sivAya anya koi A ciMtavana vaDe game tevI Apatti, anyAya ke jIvano baMdhu, mitra, sahAyaka ke hitecchu hoto. atyAcAranA prasaMge pRthvI samAna kSamAdhAraNa karI nathI. pratikuLa prasaMge dharma ane dharmabhAvanAnuM potAnA 'sItA' nAmanI sArthakatA siddha karI che. ciMtavana ja samAdhAna karAve che, sahanazIlatA. - zIla ane dharmane khAtara game tenuM balidAna bakSe che ane zAMti rakhAve che. dharma ja dharmAtmAno ApanAra dharmAtmA strI satI tarIke oLakhAyA AdhAra ke zaraNa banI ApattimAMthI ugAre che. che. sItAe potAnA prANanI paNa paravA karyA A bAbatane caritArtha karatuM dharmabhAvanAnA vinA dharmabhAvanAnA ciMtavana vaDe potAnA zIlA ciMtavananuM mUrtimaMta ane Adarza udAharaNa satI ane dharmanI rakSA karavAne kAraNe te jagatamAM sItAmAM jovA maLe che. sati' tarIke paNa prasiddha che. 12. gharma bhAvanA 241
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ sItA ane bhAmaMDalano yugala janma thayo. bharoso ane dharmanuM zaraNa hatuM. dharmabhAvanAnuM tyAre pUrvabhavanA vairI deva dvArA bhAmaMDalanuM ciMtavana karatAM sItAe manomana vicAryuH apaharaNa thai jatA janmathI ja duHkhane dekhanArI " jidra bhagabhAna ! huM game tyAM jauM paNa sItAnA jIvanamAM ApattionA aneka prasaMgo mane tamAruM ane tamArA dharmanuM zaraNa haze. AvyA che. paNa dharmabhAvanAnA ciMtavananA pUrNakarmanA udayanA kAraNe mAro bhAi janmatAM ja baLe te dareka prasaMgomAM aDIkhama ubhI rahIne apaharaNa pAmyo ane mane paNa baLajabarIthI dareka kasoTImAMthI pAra utarela che. pUrve uThAthI javAno prasaMga AthI 5Daco che. huM vedavatInA bhavathI ja jinadevanI paramabhakta ane manomana rAmane bharI cUkI che. tethI rAma ArthikAnuM vrata aMgIkAra karanArI sItA janmathI sivAyanA koI puruSano paDachAyo paNa mane ja samyagdaSTi dharmAtmA hatI. saghaLo saMsAra aspRzya che. meM dharmanI rakSA karI che to te dharmanA asAra che ane vItarAgI dharma ja sArabhUta che tevuM kAraNe mArA zAlanI paNa rakSA jarUra thaze tevo dharmabhAvanAnuM satata ciMtavana tenA jIvanamAM mane bharoso che." vaNAyela hatuM. dharmabhAvanAnA ciMtavana vaDedharmanuM sItAnA A prakAranA dharmabhAvanAnA rakSaNa karavAthI dharma dvArA Apati samaye sItAnuM ciMtavanano ja jANe koi evo camatkAra thayo rakSaNa thayela jovA maLe che. te paikI namUnArUpa pAMca prasaMgo ahIM ApavAmAM Ave che. ke turata ja dhanuSya javALArahita thai gayuM. rAmacaMdra dhanuSyane hAthamAM lai bANa caDhAvIne 1. sItAno svayaMvara dorI kheMcatA ja prathvI kaMpAyamAna thAya evo sItAne rAma sAthe paraNavAnuM vicAravAmAM pracaMDa avAja thayo. devoe dhanya dhanya zabdo AvyuM hatuM paNa sItA pratye mohita thayela uccArI daivI puSponI varSA karI rAmane vadhAvyA. caMdragati vidyAdhare sItAnA pitA rAjA janakanuM vidyAdharanA vilA moDhA vacce sItAe rAmacaMdranA apaharaNa karyuM. tethI janake vajAvarta dhanuSya kaMThamAM varamALA paherAvI tenI vallabhA thai gai. caDhAvI. zake tene sItA paraNAvavAnI dharmabhAvanAnA ciMtavananA pratApe te kaparI vidyAdharanI zarata maMjUra rAkhI mukita meLavI. kasoTImAMthI pasAra thai gai. sItAne rAma sAthe paraNAvavAno vicAra visAre 2. sItAno vanavAsa pADI sItAno svayaMvara yojAyo. te mATe rAmasahita. hajAro rAjakumArone AmaMtraNa pAThavavAmAM AvyA. rAjA dazaratha vairAgya pAmI jinadIkSA vidyAdharanuM dvopunita dhanuSya koithI paNa caDhAvI aMgIkAra karavA udhata thayA te jANI bharata paNa na zakAya tevuM hatuM. mAyAmayI nAga jayAM phaMphADA pratibodha pAmI vairAgya pAmyA. pati ane mAre che tevA dhanuSyanI sAme najara paNa mAMDI putranA vairAgyathI vihavaLa banelI kekeyIe rAjA zakAya tevuM nahotuM. dhanuSyamAMthI nIkaLatI dazaratha pAse thApaNamAM raheluM vacana mAMgI rAmanI bhayaMkara vIjaLI samAna agninI javALAo. jagyAe bharatane rAjayagAdI soMpAvI. bharatane dazeya dizAomAM phelAi rahI hovAthI vidyAdharane rAjayavahIvaTa mATe taiyAra karI ane bharatane ja sItA paraNAvavI paDaze tevuM lAgatuM hatuM. tethI rAjakAjamAM koi kSobha na thAya te mATe pitA janaka ane mAtA videhA khuba duHkhI hatA. rAmacaMdrajIe samagra parivAranI vidAya lai paraMtu te samaye paNa sItAne potAnA bhAgyano dUradezAvaranA ekAMta sthAnamAM javA mATe ravAnA 242 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI: bAra bhAvanA
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayA. A vakhate sItAe paNa sAsu-sasarAne sItA upara baLAtkAra na karyo. rAvaNe praNAma karI pati sAthe javAnI jIda pakaDI. anaMtavIrya kevaLI pAse dharmopadeza sAMbhaLI koi rAmacaMdrajIe ghaNuM samajAvI ghera rahI dharma-dhyAna strI na icche to tenA upara baLAtkAra nA karavAnI salAha ApI. paNa pativratA sItA karavAnuM vrata aMgIkAra karela hatuM. rAvaNa pote potAnA nirNayamAM aDaga rahI. teNe kahyuM. : kAmadevano avatAra hato. jagatamAM koi strI patinI mazkela parisjitamAM patayara evI na hoya ke je kAmadevane na icche. paraMtu rahevuM koI paNa patnine chAje nahi. aMtaraMga sItA to mahApativratA strI hatI. rAmacaMdra 5mAtmAnI pAse pahoMcavA mATe bahAramAM sivAya anya koi puruSa tenA svapnamAM paNa pamezvaranuM zaraNa hoya che. paNa pativratA strI praveza pAme nahi. tethI sItAne vaza karavAnA mATe potAno pati ja paramezvara che. mAro pati rAvaNanA saMghaLAM prayAsa niSphaLa nIvaDyAM. bhavamAM jayAsa kare ane huM mahelamAM majA 85 rAmacaMdrajInA kuzaLa samAcAra prApta na thAya tyAM tema baf zake nahihuM chAyAnI jema tamArI sudhI anna-jaLano tyAga karI nirAhAravrata grahaNa sAthe rahIza ane bane te badhI sevA karIza, karI sItAjI dharmabhAvanAnA ciMtavanamAM ja rata A dAsa tamArAthI dUra rahI zake nahi. rahyA. temaNe ciMtavyuM: bhaLI dharma-dayAja mATe mahelanI koi "A saMsAra vicitra che, anitya che. AvazyakatA nathI. bhAjaMgalanA ekAMtamAM ane azaraNa che, asAra che. eka mAtra lotarAga kudaratanA sAnnidhyamAM je dharma-dayAna thAya te dharma ja zaraNa ane sArabhUta che. koI rAjamahelamAM ja thAya. tamArA sahavAsa ane azubhakarmanA udaye mArA upara A Apatti sevAthI huM mArA dharma-dayAjamAM paNa jarUra AthI paDI che. paraMtu pahADa jethI pratikULatAmAMya AgaLa vadhaza." huM mArI dharmabhAvanA choDaza sahi. mArI sItAjInA daDha nirdhAra sAme rAmacaMdrajIe dharmabhAvanA ja mane gheryabaLa ane sahajazolatA jhUkI javuM paDayuM. vanavAsanA kaparA kALamAM apAvaze. mAre mArI bhItarAgo paraNatirUpa rAmacaMdrano sAtha na choDI patinI sevA karavAnA dharma sivAya anya koI sahArAnI jarUra nathI. kAraNe lokamAM sItAnuM nAma rAmathI paNa pahelA koipaNa Apattino ukela ane aMta hoya ja levAnuM pracalita thayuM. tethI teo jagatamAM che. to Avo paNa Avaze ja." (rAmasItAne badale) sItArAma tarIke prasiddhi pAmyA. sItAjInA A prakAranA dharmabhAvanAnA dharmabhAvanAnA ciMtavananA baLe sItAjI vanavAsanI kasoTImAMthI paNa pAra UtaryA ane ciMtavananA pratApe ja jANe laMkAmAM hanumAnajInuM dharma-dhyAnanA mArge AgaLa vadhatA rahyA. Agamana thayuM. rAmacaMdrajInA kuzaLa samAcAra 3. sItAnuM rAvaNa dvArA apaharaNa prApta thayA ane agIyAramAM divase vanavAsa daramyAna saMgharSamaya jIvana hanumAnajInA haste sItAjInA upavAsanuM pAraNuM vItAvatI sItA upara ekAeka vajapAta thayo. thayuM. rAma-rAvaNanA yuddhamAM rAvaNano vadha thayo rAvaNa dvArA sItAnuM apaharaNa thayuM. sItAne ane sItAjI kAramI kasoTImAMthI paNa prasanna karavA rAvaNe aneka upAya karyA paNa dharmabhAvanAnA ciMtavananA baLe pAra utaryA. 12. gharma bhAvanA 243
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. sItAno tyAga bhraSTa thayelAM patnine gharamAM parata lAvavAthaoN rAvaNane harAvI rAmacaMdrajI sItAjIne laine dharmanI maryAdA lopAya che. strIno pati kahe che. ayodhyAmAM punarAgamana pAmyA. sItAjInA ke rASaNa sautAne harI gayo ane rAme duSTa AnaMdanA divaso zarU thayA. eka divase vahelI | rAvaNanA gharamAM rahelAM saoNtAne pAchI ANo. to savAre temaNe be svapno joyA. turata ja svAmI te paNa baLAkAre harI gayelA ane atyAcArInA pAse jaine tenuM phaLa pUchyuM. svapnaphaLa batAvatA ghamAM raho bhraSTa thayelo graoNje ghamAM pAchI eNe rAme kahyuM: to temAM teno zo vAMka ? sarva zAstromAM praviNa ane maryAdA puraSotama rAjA rAma je rIte varte he priye! prathama svapnamAM te be aSTApadane te ja rIte prajA pravarte to temAM zo doSa ?" tArA mukhamAM pravezatAM joyA tenuM phaLa tArI phUkhe mahAparAma ane mokSagAmI evA yugala putro vijayanA vacano sAMbhaLI rAmacaMdranA citta avataraze. bIjA svapnamAM puSpaka vimAnamAMthI upara jANe muddagaranI ja coTa paDI. prajApAlaka pRthvI para paDayuM te prazasta nathI. topaNa tArI rAjA rAma upara mahAna Apatti AvI paDI. eka dharmabhAvanAnA ciMtathananA pratApe te Apatti bAju sItA pratyeno durnivAra sneha ane bIjI dUra thaze." bAju lokaniMdAno bhaya. rAmacaMdra lakSmaNane bolAvI lokApavAdanI vAta karI. lakSmaNe kahyuM samaya jatAM joDIyA bALakonA garbhanA ke sItAjI pavitra che, zIlavaMta che, satI bhArathI sItA dUbaLI paDI topaNa tenI zobhA. ziromaNI che. loko mUDha ane avivekI che. ekadama nIkharI uThI. rAmacaMdra tenI je koi kamaLo hoya te zveta caMdrane pILo dekhe tethI caMdra abhilASA hoya te jaNAvavAnI AjJA karI. pILo thai jato nathI. tema dUSita netravALA tyAre sItAe sanmedazikharAdi tIrthonI yAtrA loko niSkalaMkIne kalaMka lagADe tethI tenAmAM karavAnI abhilASA vyakata karI. te ja divase koi kalaMka pesI jatuM nathI. sItAmAtAnA prajAjanonuM eka pratinidhimaMDaLa rAjA rAmane | niSkalaMkapaNAnA Apa ja sAkSI cho. krodhathI. maLavA AvyuM. rAme nagarajanone AgamanuM kAraNa lAlacoLa thai uThelA lakSmaNe kahyuM ke pUchayuM. paNa koinA mukhamAMthI eka paNa zabda upamArahita zIlavrata dharanArI pavitra nIkaLI zakato nathI. rAjA rAme abhayadAnA sItAmAtAnI niMdA karanArano huM nAza karIza. ApI je hoya te spaSTa kahevAnI AjJA karI. mithyA vacano bolanAranI jIbha kApI nAkhIza. tyAre lajjAthI jenuM gaLuM dhAi gayuM che tevA vijaya rAmacaMdrae lakSmaNane zAMta pADatA kahyuM ke nAmanA AgevAne sItAjInA kAraNe thatA lokApavAdanI vAta karatAM kahyuM: A apavAda zastrothI dUra na thai zake. apavAdarUpI raja jhaDapathI vistAra pAmI tejasvI he svAmI ! nirbaLanI yuvAna straoNne puruSanI kAMtine paNa haNe che. tethI e rajane baLavAna pApoe harI jai tenA upara baLAtkAra phelAtI aTakAvavI joie. he bhAi ! caMdramAM gujAryo che. AthI zaulavaMta stra atyAcArInA samAna ujjavaLa ApaNuM gotra che. te gharamAM atyaMta du:khI thai che. sipAioe pApone apakIrtirUpa meghamALAthI AcchAdita na thai sajA karI te strIne mukta karAvyo che. teno pati jAya te jovuM ApaNo rAjadharma che. tyAre tene potAne ghera parata lAvyo che. paNa A rIte lakSmaNe rAmacaMdrane kahyuM ke rAjadharma nibhAvavA. jJAnapUrvakanA vairAgyanI jananI bAra bhAvanA 24
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ole mATe sItAne duHkhI karavI yogya nathI. loko yugalano viyoga karAvyo haze, tethI ja mane to munionI paNa niMdA kare che. jinadharmanoya svAmIno viyoga thayo. apavAda kare che. to zuM lokApavAdanA kAraNe ' are! narottama rAma prajApAlaka che to patnanA dharmano tyAga karIe chIe ? to lokopavAdanA. pAlaka nathI ? teoe mane kAMI bhAta paNa kAraNe jAnakIne kema tajAya ? jaNAvyA thinA mArA heThaLuM bahAnuM banAvyo mane rAme lakSmaNane kahyuM ke tArI vAta taddana satya nirjana vanamAM choDI dIdho. paraMtu teo paNa zuM che. paraMtu nyAyamArgI manuSya ane prajAvatsala kare? zAstrajJa ane zuddha kuLamAM janmela hoya rAjavI lokaviruddha kAryane taje che. jenI kIrtirUpa temanI e ja rIta che ke teo bIjA koIthI ja vadhUne apavAdarUpa baLavAna harI jAya tenuM jIvana hare paNa lokApalAThatha jarUra kare. bhaluM nathI. evA jIvanathI to maraNa bhaluM che. huM doSa rahita chuM tema teo sArI rIte jANe rAmacaMdrajIe turata ja kRtAMtavakra nAmanA che. topaNa temaNe mane acAya karyo. paraMtu temAM senApatine bolAvIne sanmedazikharAdi tIrthonI. mArA ja karmano udaya che. yAtrA karAvI sItAjIne siMhanAda vanamAM ekalI. senApati ! tame tamArI pharaja bajAvyo ane choDI AvavAnI AjJA karI. mane choDIne jatA raho. mane mAro lotarAga dharma tIrthonI yAtrA karI sItAjIno ratha siMhanAda ane dharmabhAvanAnuM citalaja ja sahAyaka che." aTavImAM AvI pahoMcyo. kRtAMtavakra rathane rokI ekadama raDI paDyo ane sItAjIne kAMi kahI khuba ja duHkhI hRdaye vidAya letA pahelAM zakayo nahi. sItAjIe sAMtvanA ApI je hoya kRtAMtavakre sItAjIne kahyuM te jaNAvavA kahyuM. tAMtavakra senApatie saghaLo - "he mAtA ! rAmacaMdrajIne koI saMdezo kahevo che?" vRtAMta jaNAvI potAnI jAtane dhikkAratA kahyuM: tyAre sItAe kahyuM : he mAtA ! pArakI cAkarInA kAraNe paravaza "rAmacaMdrajIne bIjuM kAMI nahi paNa eTaluM thai A maha/ja pApakarmano huM bhAgauThAra thayo che. jarUra kaheje ke lokApavAdanA bhayanA kAraNe cAkara karatAM to kUkara (kUtaro) bhalo. je pUchaDI mane bhale tyajI paNa lokApavAdanA kAraNe paTapaTAlaune svAdhaoNja jIvana jIve che. dhikkAra bhaMtarAga dharma paraNitinA AdhArabhUta jaina che AvAM parAdhaoNja cAkarI je." | dharmane kayAreya na taje. Apa dharmAtmA cho sarSa kRtAMtavakranA vacano sAMbhaLI sItAjI upara zAstronA jANakAra cho ane ame to tUccha vajapAta ja thayo. te mUcchita thai DhaLI paDyA. zrI chIe. ame tamane kAMi paNa kahelA samartha nathI. paraMtu jagatamAM badhuM ja maLe che paNa paraMtu tyArabAda turata ja svastha thaIne teNe kahyuM eka jinapraNota thotarAga dharma ja mahAbhAgye "he kRtAMtalaka ! mArA kAraNe te duHkhI na thA. maLe che. tethI dharma ane dharmabhAvanAnuM ciMtana mArA ja koI azubhakarmano udaya che jenA kAraNe kayAreya choDavuM nahi." mArA upara A Apatti AvI paDI che. pUrvabhavamAM meM munarniMdA karI haze jethI A ' ema kahIne sItAjI pharIthI mUcchita thai bhAthamAM mAre lokaniMdAno bhoga banavuM paDyuM DhaLI paDyA. kRtAMtavakra sItAjIne mucchita che. kamaLonA thanamAM rahetA cakalA-cakalInA mUkIne jatA khuba du:khI thayo paraMtu rAmacaMdrajInI 12. gharma bhAvanA 245
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ khuba bhinna hRdaye te ayodhyA parata Avyo. AjJAne AdhIna tema karyA vinA chUTako nahoto. | sItAno paNa tyAga karyo ane te sItAne zodhavA huM pharI rahyo chuM te bAbata paNa jaNAvI. kuze kahyuMH A bAju thoDI vAra pachI saceta thai sItAjI dharmabhAvanAnuM ciMtavana karavA lAgyA. dharmabhAvanAnA ciMtavananA pratApe teno pApano udaya pUro thayo ane puNyano prakAza thayo. te samaye hAthIne pakaDavA nirjana vanamAM pravezelA rAjA vAMghe devAMganA samAna sItAjIne joyA saghaLo vRtAMta jANI sItAjIne sAMtvanA ApI ane potAnI puMDarikapura nagarImAM lAvyo. sItAjIne kUkhe anaMgalavaNa ane madanAMkuza ke jeo lava-kuza tarIke oLakhAyA tevA joDIyA putrono janma thayo. A rIte rAmacaMdrajI dvArA tyajAyelI sItA dharmabhAvanAnA baLe ApattimAMthI haMgarI gayA. 5. sItAnI agniparIkSA rAmacaMdra dvArA nirjana vanamAM tyajAyela sItAjIne zodhavA nArada cArebAju pharI rahyA che. temAM temaNe vanakriDA karI rahelA lava-kuzane joyA. deva jevA jaNAtA kumArothI AkarSAine nArada temanI pAse AvyA. banne kumAroe ubhA thaine hAtha joDIne nAradanuM sanmAna karyu, nArade temane ArzIvAda ApatA kahyuMH "naranAtha rAma-lakSmaNa jebI tamArI eDI che. baLaTela-nAsuTela belA rAma-lakSmaNa jevI jJamAM tamane maLo. ' banne kumAroe rAma-lakSmaNa koNa che tema pUchayuM. nArade jaNAvyuM ke samagra pRthvIno patra banAvI, sakaLa vanarAinI kalama banAvI, sAteya samudronA pANI jeTalI zAhI vaDe rAmalakSmaNanA guNonuM Alekhana karavAmAM Ave to paNa thaI zake nahi. tema chatAM kumAronA AgrahathI temaNe rAma-lakSmaNanI saghaLI vAta karI. prajAnA hitArthe potAnI pyArI patni 246 "huM AmAM ! same sahevAne ayaMkara bamAM kev dIdhI te sArUM na kahevAya. lokopavAda nivAravAnA bIjA paNa upAya hoya che." lave pUchyuM : " jAgI khonyA keTaluM dura che ?" nArade uttara Apyo ke ekaso ne ATha yojana dUra che. lava-kuze ayodhyA upara caDhAI karavAnI taiyArI karI. putronI pitA uparanI caDhAInA samAcAra sAMbhaLI sItA raDavA lAgI. tethI banne kumAro mAtA pAse AvyA ane rUdananuM kAraNa puchyuM. sItAe badhI vAta karI kahyuM ke pitA sAme yuddha karavAnuM na hoya. jAo, jaine temane praNAma karo. tyAre putroe kahyu? ke amArA pitA zatrubhAvarUpa thayA che. ame temano vadha nahIM karIe paNa raNamedAnamAM temane harAvI mAnabhaMga karI tamAro meLApa karAvIzuM. yuddhanA medAnamAM rAmanI sAme anaMgavalaNa ane lakSmaNanI sAme madanAMkuza AvIne UbhA rahyA. banne kumAro jANe che ke A mArA pitA ane kAkA che. paNa rAma-lakSmaNa kAMi jANatA nathI. teo zatru samajIne kumAra para zastro calAve che paNa banne kumAranA parAkrama AgaLa saghaLAM zastro zithila thai gayA. kumAroe evI nipuNatAthI prahAra karyA ke marmasthAna para na lAge ane sAmAnya coTa lAge. topaNa rAma-lakSmaNa mUrchita thai gayA. thoDIvAra pachI saceta thayelA lakSmaNa ane madanAMkuza vacce tumula yuddha jAmI paDayuM. badhAM Ayudho niSphaLa nIvaDatAM lakSmaNe devopunita caMkraratna hAthamAM lai madanAMkuza upara calAvyuM. caMkraratna jJAnapUrvakanA vairAgyanI nanIH bAra bhAvanA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhAvarahita thai madanAMkuzanI pradakSiNA karI pAchuM pharyuM. bIjIvAra calAvyuM to bIjIvAra paNa pAchuM pharyu. koTizilA upADanAra vAsudeva lakSmaNa lajjita thaine yuddhanI kriyAthI zithila thayA. tyAre nAradanA kahevAthI siddhArthe lakSmaNane jaine kahyuM ke A banne kumAro jAnakInA putro che. tamArA ja gotranA hovAthI tenA upara cakrAdika zastro cAlaze nahi. lakSmaNe kumArono vRtAMta sAMbhaLI harSita thaine hathiyAra heThA mUkyA. lakSmaNanI sAthe vibhISaNa, sugrIva, hanumAna vagere badhAye maLIne rAmane sItAne pAchI lAvavAnI vinaMtI karI, paraMtu lokopavAdanA kAraNe jene tyajI dIdhI che. tene kevI rIte pAchI lavAya. UMDA vicAra bAda rAmacaMdrajIe kahyuM ke sItA zapatha laine zuddha thaine mArA gharamAM praveza kare. sItAjIe jaNAvyuM ke jagatamAM je koi divya zapatha hoya te laine huM lokono saMdeha dUra karUM. he nAtha ! tamo kaho to kALakUT viSa pI jAu. agninI javALAomAM praveza karUM. rAmacaMdrae ekAda kSaNa vicArIne sItAjIne agnikuMDamAM pravezavAnI AjJA karI. are ! vItarAgI dharma ane tenA dhAraka dharmAtmAnI kasoTI kAyama thatI ja rahe che. so racanA zuddha sonAne paNa potAnI zuddhatAnI khAtrI karAvavA ksoTInA paththara upara ghasAvuM paDe che, ane agnimAM tapAsavuM paDe che. tema dharmAtmAnI paNa parIkSA thAya temAM koi Azcarya nathI. agnikuMDamAM pravezatA sItAe dharmabhAvanAnuM ciMtavana karatA kahyuM : "A jagatamAM navarArga dharma ja zaraNa che, AdhAra che, tAraNahAra che, je dharmane dhAraNa karI 12. tharma bhAvanA game tevA kaparA saMyogomAM paNa dharmabhAvanAnA ciMtavana dvArA tene jALavI rAkhe che to dharma paNa dharmAtmAnI muzkela rpArasthitimAM rakSA kare che. dharma ane dharmabhAvanAnA baLe huM keTalIya parIkSAomAMthI pasAra thayelA chuM to A apirIkSAmAMthI paNa mane pasAra karaje. A mArI aMtima parIkSA che ane temAMthI pasAra thA to mArUM samagra jIvana ArthikAThIkSA aMgIkAra karI dharmane khAtara vyai karIza. hai paTelatA ! e huM mArA zIlavratane sUkI houM ane tenA kAraNe rAmacaMdra sivAya anya koi puruSane ciMtavyuM hoya ke anya koi puruSane masa thaI zaktathI 3 i houM to mane bALIne bhasma karaje, hira dharmanI lAja rAkhaje. jagatamAM sItAno pATha thayo tema dharmano apavAda thavA deto nahi.'' sItAjIe upara mujaba dharmabhAvanA bhAvatA namaskAra maMtra bhaNIne agnikuMDamAM praveza karyo. paraMtu sItAnA zIla ane dharmanA prabhAve devoe sahAya karI, agnikuMDa kamaLayukta sarovaramAM pheravAi gayuM. tenA madhyamAM ratnajaDita siMhAsana racAyuM ane devAMganAoe sItAjIne tenA upara birAjamAna karI. cArebAju sItAjIno ane temanI dharmabhAvanAno jaya jayakAra thayo. pAva pUrvaka ka meM DhamaMDa va rahyA ! sItA je zapatha bheLe page tava rAno vA | tuma dhyAna dhAra nAnI paLa cAratI tartA / tatvalla hI sara svaccha huA mala lahalahIM || je dharmabhAvanAnA ciMtavana vaDe dharmanuM rakSaNa kare che tenuM paNa Apatti samaye dharma vaDe rakSaNa thAya che, evA gharma rakSati rakSito siddhAMtane caritArtha karanArI dharmamUrti satI sItAne zat zat praNAma. 247
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ ughata : taiyAra, tatpara; vihavaLa : becena, bAvarI; kSobha : zarama, saMkoca, gAmarATa, vyagratA; * lokApavAda: loka dvArA thato apavAda, lokaniMdA, loko dvArA ALa mUkAvI ke vagoNuM thavuMdoda : strI garbhavatI thavAthI thatI tIvra abhilASA; sAmAnya strI zarmiNI thatA tene amuka prakAranI khAvA-pIvA jevI utkaTa IcchA thatI hoya che. sItAjI garbhavatI thatAM temane samedazikharajI vagere tIrthayAtrAnI adamya bhAvanA thaI hatI, tene dohada kahe che: kALakUTa viSa : haLAhaLa jhera; * ArghikAdIkSA : eka vastradhArI uogya pratimApArI strIliMga ghAraNa karavAnI zAstrokata vidhi. KsaMdarbhagraMtha> vItarAgatApa gharmanuM aneka prakAre nirUpaNa 1. vastuno svabhAva te dharma :: 1, pravacanasAra : gAthA 7nI jayasenAcAryavRta TIkA; * . paramAtmaprakAza ; adhyAya 2, gAthA 68; * 3, mahApurANa 4730ra; * 4. jai.si.koza.bhAga-ra gharma 1/1, pAnuM 466; 2. uttama samAdi daza lAkSaNa te gharma : 1, jJAnArNava : sargara : dvAdazabhAvanA ; 1ra, gharma bhAvanA zloka 2 0 2. pahmAnaMdIpaMcaviMzati : 1/ 0; . 3. dravyasaMgraha : mAthAM 35 nI TIkA; * 4, darzanapAhuDa ; mAthA 9 nI TIkA; * 5, saMpAmIkArtikeyAnuprekSA ; gIthI 478; 6. cAritrasAra ; pa8/1; 0 7. sarvArthasiddhi : 9/6/413/5; 0 8. jai .si.koza bhiAga-2 gharma- 9, pAnuM 476; 3. ratnatraya te gharma :: * 1. rajanakaraMDa zrAvakAcAra ; gAthA : 3; * 2. tavAnuzAsana ; gAthA 51; *3. hRdhyasaMgraha : gAthA 14panI TIkA; * 4. jai.si,koza : bhAga 2 : gharma 1/3, pAnuM 466; 4. jIvadayA te gharma :: * 1. boghapADa : mAthA 25; * 2, pAnaMdI paMcaviMzatI : 1/8; * 3. darzanapAhu5 gAthA ra nI TIkA; * 4. svAmI kArtikeyAnuprekSA : gAthA 478; 5. jai .si.koza : bhAga 2 : gharma 1/2, pAnuM 466; 5. ahiMsA te gharma : 1, saMskRta subhASita; 2. purUSArthasidhiupAya zloka 42,43,48; 3. paramAtmaprakAza : adhyAya-2 gAthA 1rapanI TIkAmAMno udadhRta zloka; * 4. bodhapAdu : gAthA ra5; * 5. sarvArthasiddhi 9/7/418/26; * 6. tatvArtharAjadhAtiMka: 5 /13/5/para4/6; * 7. vyasaMgraha : gAthA 3pa nI TIkA 8, jai .si.koza: bhAga-2 gharma 1/2, pAnuM 466;. 6. ISTa sthAnane prApta karAve te gharma :: * 1. sarvAzasiddhi 9/2/406/11; * 2. tatvArtharAjavArtika : 9/2/3/pa91/3ra; * 3. ratana raMga zrAvakAcAra ; gAthA ra; * 4. mahApurANa * 5. jJAnArNava : 2-10/15; * 6. jai .si.koza: bhiAga-ra gharma 1/1, pAnuM 466; gharmabhAvanAnA anya muddAo :1, bArasaaNupephayAnuprekSA : gAthA 68 thI 82; * 2. svAmikArtikeyAnuprekSA : gAthA 30ra thI 437; - 3. bhigavatI ArAghanA : gAthA 1851 thI 1859; . 4. jJAnarNava : sarmara : bloka 150 thI 173; * 5. mUlAcAra : uttarArdha ; mAthA upara thI 7pa6; * 6 tatvArthasAra ; adhyAya ; ; gAthA 42; 7. pAnaMdI paMcaviMzati ; adhyAya : 6, zloka 56, 57; adhyAya : 1, zloka : 18ra; * 8. nagora ghamamRta : adhyAya : 6, gAthA 80, 81; * 9. samaNasud : mAthA para5 10. tAvArtharAja vADi 6 /7, 11/03/4; * 11. sarvArthasiddhi : 6/7,11/s00/4; * 1ra, bRhadadravyasaMgraha : gAthA 35nI TIkA, 13, cAritrasAra ; ra01/3; * 14. bahenathInAM varSanAmRta : naM. ra36; * 15, pravacanasAra : gAthA : 7 ane tenI TIkA; * 16 jai .si.koza: bhAga-1 : anuprekSA : 1/4, pAnuM-79; * bhAgara ; gharma, * gharmabhAvanAnI kathA : gharma rakSita rakSito :: * 1. raviSeNaAcAryata pApurANa parva 25, 31,32, 44,49, 5,96,97,1Ira,103,10panA AdhAre " hetulakSI prazno yogya vikalpa pasaMda karI bAjunAM| corasamAM darzAvo. 06. zuM karavAthI dharma thAya? os.[] 01. vItarAgatArUpa dharmane kyA nAme oLakhI zakAtuM nathI? 01. []. A:: bhagavAnanI bhakita-pUjA B:: vrata-tapazcaraNa A:: samyagdarzana B:: samya raMga C:: ghaNAM zAstrono abhyAsa D:: sva-parano viveka C:: sAmyabhAva D:: moDazobha vinAnA nija pariNAma 07. potAnI mahAnatA konA kAraNe hoya che? 07. [] 02. 28ctraya zuM che? A:: uccazakSaNa B:: sattA C:: saMpad D:: dharma A:: hIrA-maNejha-motI B:: dravya-guNa-paryAya 08. dharmanI rakSA karanAranI rakSA konA dvArA thAya che? 08.|| C:: samyagdarzana-jJAna-cAretra D:: sadaiva-guru-zAstra A:: potA B:: dharma C:: bhagavAna D:: rakSaka deva 03. ahiMsA zuM nathI? 03. 09. puNyabhAvane choDavAthI jJAnI kevA thAya che? 09. [] A:: parama dharma B:: parama dAna C:: parama dhana D:: parama saMyama A:: pApI B:: mokSamArgamAM ekadama pAchaLa 04. dharma zuM che? C:: mokSamArgamAM ekadama AgaLa D:: nirAdhAra A:: saMpradAya B:: mAnavatA C:: sadAcAra D:: vItarAgatAM 10. khAreya bhAvatA zA mATe hoya che? 10. || o5. korTe jANyA vinA dharmatI prApta na thAya? 05. [ ] A:: AtmAnA dharma9:: puNyanI prApta A:: bAra aMga B:: dharmanI gata-arthAta C:: pApanI AlocanA D:: munadIkSA aMgIkAra karavA C:: deva-guru-zAstra ):: potAnA zuddha svarUpa 04. | 248 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI: bAra bhAvanA
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ DhAMtara prazno nIcenA praznonA eka ke be vAkayamAM javAba Apo. nIcenA praznonA vistRta javAba Apo. 01. dharma zuM che? 01. dharmabhAvanAnI vyAkhyA ane tenI samajUtI Apo. 02. dharmabhAvanA kone kahe che? 02. vastunA svabhAva tarIkevIMtarAgatArUpa dharmanuM nirUpaNa samajAvo. 03. vItarAgatArUpa dharmanA samAnArthI nAma Apo. 03. uttama kSamATe daza lakSaNArUpe dharmanuM nirUpaNa samajAvo. 04. vItarAgatArUkha dharmanAnirUpaNanA mukhya prakAranA nAma Apo. 04. ratnatrayarUpe dharmanuM nirUpaNa samajAvo. 05. dharmanA daza lakSaNanA nAma Apo. 05. samyagdarzana kone kahe che? 06. dharmanA pratipAdaka tIrthaMkaradeva kone dharma kahe che? 06. samyajJAna kone kahe che? 07. samyakucAretra kone kahe che? 07. jIvadayA kone kahe che? 08. jIvadayArUpe dharmanuM nirUpaNa samajAvo. 08. jIvadayAnA be prakAra jaNAvo. 09. ahiMsArUpe dharmanuM nirUpaNa samajAvo. 09. nizcayathI jIvadayA zuM che? 10. ijhaTa sthAnane prApta karAve te dharma e vatarAgatArUpa 10. vyavahArathI jIvadayA zuM che? dharmanuM ja nirUpaNa che te samajAvo. 1 1. nizcayathI ahaMsA zuM che? 11. dharma e zuM che ane zuM nathI? te samajAvo. 12. vyavahArathI ahiMsA zuM che? 12. dharmanI prApti kaI rIte che? ane kaI rIte nathI? te samajAvo. 13. bhAvahiMsA zuM che? 13. bodhidurlabhabhAvanA ane dharmabhAvanA varacenA ciMtavananA 14. dravyahaMsA zuM che? bhedane samajAvo. 14. dharmano mahimA sAjavo. 1pa. jIvanuM iSTa sthAna zuM che? 15. dharmabhAvanAnA ciMtavanathI sahanazIlatA kaI rIte Ave che? 16. mokSamAM jIvane kevuM sukha hoya che? 16. dharmabhAvanAnA ciMtavanathI kaI rIte samAdhAnavRtti Ave che? 17. dharma e AtmAnI kevI avasthA hoya che? 17. zA mATe A jIvane jo koI upAdeya hoya to te 18. kevA zubhabhAvane vyavahArathI dharma kahevAya che? vItarAgabhAvarUpa dharma ja che? te samajAvo. 19. dharma mATe zuM jarUrI che? 18. zA mATe zubhabhAva heya che? 20. pUjayazrI kAnajIsvAmInA zabdomAM dharmanuM svarUpa zuM che? 19. potAnuM sAMsArika jIvana ja dharmabhAvanAnuM sAdhana ke 21. jagatamAM dharmanA marmane jANanArA loko keTalAM hoya che? kAraNa kaI rIte thAya che? te samajAvo 22. dharma mATe zenI jarUra hoya che? 20. dharmabhAvanAno abhyAsa kaI rIte vastusvarUpanI samajaNa karAvanAra che te samajAvo 23. AtmAnI mahAnatA eTale zuM? 21. dharmabhAvanAno abhyAsa kaI rIte saMsAra pratyenA vairAgyanuM 24. zA mATe kalpavRkSa karatAM paNa dharma vadhu mahemAvaMta che? kAraNa che? te samajAvo 25. dharmabhAvanAnI ciMtavana prakriyAmAM zenI vicAraNA hoya che? 22. dharmabhAvanAnuM phaLa dharmanuM sAcuM vItarAga svarUpa 26. dharmabhAvanAno abhyAsa eTale zuM? samajAvanAra kai rIte che? 27. zubhAzubharAgano mArga ane vItarAgano mArga paraspara 23. dharmabhAvanAnuM phaLa vIMtarAgatAnI bhAvanA kai rIte che? kevo che? 24. dharmane dhAraNa karavA mATe zuM karavuM joIe? 28. mokSano mArga ane saMsArano mArga zuM che? nIcenAno taphAvata koSTakamAM rajU karo. 29. dharmanuM svarUpa haMmezA kevuM hoya che? 1. bodhidurlabhabhAvanA ane dharmabhAvanA. 30. bAreya bhAvanAnA phaLamAM zenI prApti hoya che? 12. gharma bhAvanA 249
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa : 1 : bArabhAvanAnA kAvyo bArabhAvanA saMbaMdhI indemAM sro uparAMta kAvyo jovA maLe che, temAMthI bhAvavAhI, madhura ane sArI rIta geya hoi tevA pAMca kAvyo ahIM ApavAmAM Ave che. A kAvyo paikI keTalAkanI saMtamaya rahI. paNa upalabdha hoya che, jene vAraMvAra bhaLavAthI je te kAvya saraLatAthI kaMThastha karI zakAya che. A kAvyo paikI ekAda kAvya tenA bhAvArtha hita kaMThastha karI teno nirdhAryA mata pATha karo mumukSuo mATe atyaMta upakArI che. tethI ahIM dareka kAvyano gujarAtI bhAvAnuvAda paNa ApavAmAM Ave che, paM.bhUdharadAsanuM kAvya atyaMta prAMta ane prasiddha hovAthI tenuM aMgrejI rUpAMtara paNa ApavAmAM Avela che, kAvya naM.1: paMDitazrI bhUdharadAsakRta bArabhAvanA 1. anityazAvanA rAjA rANA chatrapati, hathiyana ko asavAra / maranA sabako aMka dina, apanI apanI dhAra // maraNa rAmaye moTA sainyanuM baLa hoya, devI-devatA hAjarAhajUra hoya, mAtA-pitA-parivAra khaDA page sevAmAM hoya topaNa te koI maraNathI bacAvI zakatuM nathI. tethI koI zaraNa nathI. / ane potAno trikALI dhruva zuddhAtmA ja potAne zaraNa che. azaraNamUita sAMsArika saMyogono Azraya choDI potAnA matI ziAiM cIpa xt, vit = nA| zarata zuddhAtmAno ja Azraya kavAno upAya vicAro dala bala devI devatA, mAta pitA parivAra tethI te azaraNamApanA che. 250 ra. azaraNabhAvanA game teTalo moTo cakravartI rAjA hoya ke chatrapati mahArANA hoya ke hAthI upara savArI karanAra hoya darekane potapotAnA rAmaye avazya maravuM paDe che. koI nitya nathI. paraMtu potAnA trikALI zuddha AtmA nitya che sAMsArika anitya saMyogonuM lakSa choDI potAnA pAramArthika nitya zuddhAtmAnuM lagna karavAnA upAyanI vicAraNA karavI te anityamiAvanA che. 3. saMsAramAvanA ghana vinA nirdhana ane vadhatI jatI tRSNAnA kAraNe ghanavAna du:khI hoya che. saghaLA saMsAramAM zogha karavA chatAM pAma piyA vilaMga :cI, sukhkhA daza dhanavAna / kyAMya sudha jovA maLatuM nathI. tethI saMsAra asAra che. saMsArathI vinuM mauTTa ane mokSamArga sukhamaya hovAthI sArAmRta che. tethI hIM na sua saMsAra meM, sava ga1 rekyo kAna // asAra saMsAranuM prayojana vicAravuM te saMsArabhAvanA che. jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. ekatvabhAvanA jIva janme tyAre ekalo hoya che ane mAre tyAre paNa ekalo ja hoya che. janma-maraNa vaccenA gALAmAM saMkaTa samaye sahAya karI zake tevA sAthI-samAM paNa A jIpane kyAreya hotA Apa akelA avatare, mare akelA hoya / nathI. tethI dareka prasaMge A jIva ekalo ja che. A rIte saMsAramAM potAnuM ekatva eTale ke arAhAyapaNuM hovAthI te heya che. paraMtu potAnI AtmAnuM trikALI sAmarthyarUpa ekatva potAne sahAyarUpa hovAthI te upAdeya che. A prakAranI vicAraNA thavI te yU~ pahU~ isa jIva kA, sAthI sagA na koya // ekattAmAvanA che. 5. anyatvabhAvanA sauthI najIkano deha paNa jyAM potAno nathI tyAM bIjuM koI potAnuM hoya zake nahi. ghara-saMpatti pragaTapaNe pArakA ja che, ane parivArajana paNa saMkaTa samaye sahAya karI zakatA jahA~ deha apanI nahIM, tahA~ na apanA koya / na hovAthI pArakA che. tethI A jIva saghaLAM saMyogothI bhinna che, anya che. A prakAre sva-paranA bhedajJAnanI bhAvanA e gharasampati para pragaTa ye, para hai parijana loya // anyatvabhAvanA che. hADakAnA pIMjarAvALI deha upara DhAMkelI cAmaDInI pAdaranA 6. azucibhAvanA kAraNe bahArathI te zobhe che. paraMtu tenI aMdaramAM jevI dhRNAspada cIja che, tevI jagatamAM bIje kyAMya nathI, tethI deha azuci che. dipe cAma cAdara maDhI, hADa pIjarA deha / paraMtu potAno zuddhAtma zuci che. azucirUpa dehAdi saMyogonA Azraye potAnI avasthAmAM azucimaya rAgAdinI utpatti hoya che. A rIte zuci-azucinuM svarUpa vicAravuM te bhItara yA sama jagata meM, aura nahIM ghina geha // azuci bhAvanA che. 7. AcavabhAvanA mohanidrAne vaza jagatanI ajJAnI prANIo saMsAramAM satata brimaNa karatA rahe che. ane bhAnarahitanA AvA ajJAnI lokonI anaMtaguNarUpI baghI saMpattine cAre bAju vyApta karmarUpI moha nIMda ke jora, jagavAsI dhUmaiM sadA / cora lUMTatA rahe che, tethI AjJAna ja AsavanuM kAraNa che. ajJAnamaya mohanA abhAva dvArA ArAghanA abhAvano upAya fora para gai, sarasa suke sugha nA | vicAravo te ArAghabhAvanA che. 8. saMvarabhAvanA sataguru , moda va 352Ane che mahAbhAgyathI prApta sakhI sadupadezathI jyAre mohanidrA upazame che, tyAre karmarUpI corane aTakAvavAno koI upAya bane che. ane mohane maTADatA karmarUpI yora AvatA aTake che. A rIte mohano abhAva ja sAMvaranuM kAraNa che. ArAvatA ke A rIte gor, viroghI saMvaranI prApti mATe sadgurunA sadupadezane samajI tene anusaravAno upAya vicAravo te saMgharabhAvanA che. ta6 46 rane 355, 4 vora gAvata bArabhAvanAnA kAvyo 251
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. nirjarAbhAvanA nizcayathI tArUpI tela bharela jJAnarUpI dipaka vaDe potAnA zuddhasvarUpI gharanI zogha karI temAM rithata rahI bahAranuM brAmaNa jAna ja tana tera mara, ghara sAthe ama jora che choDI devAthI pahelethI peThelA karmapI cora nIkaLI jAya che. karmanI nirjarAnI A sivAyanI bIjI koI vAstavika vighi nathI. paraMtu yA vidhi bina nika se nahIM, baiThe pUraba cora // vyavahArathI paMcamahAvratanuM pAlana, samitinuM AcaraNa ane prabaLa paJcamahAvata saJcaraNa, samiti paMca parakAra / evI pAMca Indriyono vijaya jevA zubhabhAvo karmanI nirjarAnuM kAraNa che. nizcaya-vyavahAra nirjarAnI AvI dauM ghAraNA karo. pagala paMca indrI vijaya, dhAra nirjarA sAra // A prakAranI bhAvanA te nirjarAbhAvanA che. 10. lokabhAvanA anaMta AkAzamAM cauda rAjU UMco puruSAkAra loka rahelo che. A lokamAM saMsArI jIva potAnA ajJAnanA kAraNe anAdithI brimaNa karato rahe che. jIva potAnA caitanyasvarUpa caudaha rAju utaMka nabha, loka puruSa sNtthaan| nijalokamAM nivAsa kare to tenuM lokamAM thatuM bhramaNa aTakI lokAre ritharatAnI prApti thAya che. A prakAranuM ciMtavana te tAme jIva anAdi se,bharamata hai bina jJAna // lokamAvanA che. 11. boghaduirlabhabhAvanA A saMsAramAM ghana, ghAnya, suvarNa, rAjapATa vagerenA sAMsArika sukha anekavAra prApta thayela hovAthI sulabha che. paraMtu dhana kana kaMcana rAjasukha, sarva sulabhakara jaan| pAramArthika sukhanuM sAdhana evuM sammAna ekeyavAra prApta kareluM na hovAthI tene durlabha jANo. A samyajJAnarUpa durlabha bodhi vartamAna manuSyajIvanamAM sulabha hovAthI tenI prApti mATenA darzana : saMsAra , eja sAra che upAyanI vAraMvAra vicAraNA thavI te bodhidurlabhabhAvanA che. 1ra. gharmabhAvanA kalpavRkSanuM sukha tenI pAro yAcanA karavAthI maLe che. ciMtAmaNinuM sukha tenI pAse ciMtavavAthI maLe che. paraMtu gharmane yAce surataru deya sukha, cintata cintA raina / ghAraNa karavAthI koIpaNa yAcanA ke ciMtavana vagara sarva prakAranuM sukha sahaja prApta thAya che. mATe gharmane ghAraNa karavA mATeno pina yAce mina ciMtaye, dharma sakala sukha dena // ja prabaLa puruSArtha prarvatAvavo joIe e prakAranI bhAvanA te gharmabhAvanA che. 10 kAkI nI zAyarI no DravyabaMdhAraNa chInI yAdI DravyabaMdhAraNano viSaya jeTalo mahatvano ane mULabhUta che teTalo ja te sAmAnyajana mATe saM$IrNa ane * .che. vaLI, tenI carcA paNa bahu ochI jagyAe jovA maLe che. khAsa pharIne pravacanasAra zAstramAM tenI carcA che." A che. paNa A mULa zAstranI hajAro varSa jUnI bhASA ane paddhati temaja gahana ane gaMbhIra rahasyo janasAdhAraNa che. mATe jaTIla hoya che. tethI A viSayanI sa2La, sugama, roca ane Adhunika paddhati anusAranI rajU Ata hoya che to te darephane lAbhanuM phAraNa thaI zake che. A bAbatane dhyAnamAM laIne lekha dvArA A viSayanuM vaijJAnakka padghatie - sarvAgINa rajU Ata 4ratuM pusta vyabaMdhAraNa nAme taiyAra karavAmAM AvI rahyuM che. A pustaphanI agAuthI ja imAMgaNI prajJAzana saMsthAne pharI ApanI najhala surakSita pharavA vinaMti che. 2para jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvya naM. 2: kavizrI maMgatarAcakRta bArabhAvanA maMgalAcaraNa arihaMta bhagavAna ane temanA dvArA prarUpita vItarAga-vijJAnane vandra garadana para, taja | vaMdana karIne saMsArI bhavyajIvonA AtmahitanA kAraNabhUta vaV[ Kha mAvanA, na tana hita gAna che bAra bhAvanAnuM varNana karuM chuM. bArabhAvanAnI bhUmikA samasta bharatakhaMDane jItanAra cakravartIo atyAre kyAM khovAI hAM re vajA bina tA. | gayo che ? rAvaNane haNanArA rAma-miNa kyAM gayA che '' mahArAjA kahAM gaye baha rAma ra lachamana, jina rAvaNa mArA // kRSNa ane tenI rANIo-maNi, saMtuSiAmAM vagere kyAM che ? vaLI kahAM kRSNa rukimaNI satabhAmA, aru saMpani sagarI / temanI saghaLI saMpatti, bhavya raMgamahela ane sonAnI nagarITTArikA kahAM gaye vaha raMga mahala aru, suvarana kI nagarI // kyAM khovAyAM che ? nahIM rahe vaha lobhI kaurava, jUjha mare rana meN| raNanA medAnamAM marI phITanArA lobhI kauravo rahyA nathI ane gaye rAja taja pAMDava vana ko, agni lagI tana meN| rAjapAne tajIne vanamAM vasanArA pAMDava muni bhagavaMto paNa zarIramAM agninA upasargathI saLagI uThayA. tethI he cetana ! tuM tArI zarIrAdi moha nIMda se uTha re cetana, tujhe jagAvana ko / saMyogo sAthenI ekaqbudipa mohanidrAmAMthI jAga, tane jagAvavA ho dayAla upadeza kareM, guru bAraha bhAvana ko // mATe zrIgurae kaNA karIne upadezela bArabhAvanAnuM varNana tuM sAMbhaLa! 1. anityabhAvanA sUraja ane cAMda roja uge che ane Athame che. eka pachI eka Rtu sUraja cAMda chipe nikale, Rtu phira phira kara Ave / pharIpharIne AvyA kare che. temAM potAnuM pyAruM AyuSya evI rIte vItatuM jAya che ke koI khabara ja paDatI nathI. jema parvata uparathI paDIne vahI pyArI Ayu aisI bIte, patA nahIM pAve // jatuM nadI-saritAnuM jaLa pharI pAchuM pharatuM nathI, tema je paLa AyuSyanI parvata pavita nadI saritA jala, maha kara nahiM haTatA / vItI gaI te pAchI pharatI nathI. jevI rIte karavata cAle tema lAkaDuM svA~sa calana yo ghaTe kATha jyo, Are soM kaTatA // kapAtuM rahe che, tevI rIte zvAsa cAle tema AyuSya ochuM thatuM jAya jema jhAkaLanuM TIpuM taDakAmAM sUkAtuM jAya che athavA khobAmAM rAkheluM osa bUMda jyo gale dhUpa meM, vA aMjuli pAnI / pANI TIpe-TIpe nItarI jAya che, tema potAnuM yauvana kSaNe-kSaNe kSINa china china yauvana chIna hota hai, kyA samajhe pAnI // thatuM jAya che ; te zuM prANI samajI zake che ? AkAzanagarImAM racAtA IndrajAla AkAza nagara sama, jaga sampati sArI / | doC/naLa-meghadhanuSanI jema jAtanI saghaLI saMpatti ane saMsAranuM spaSpa anitya ja chetema baghAM puchyo ane strIoe vicAravuM te ja anityabhAvanA athira rupa saMsAra vicAro, saba nara aru nArI // 2. azaraNabhAvanA jema vanamAM siMha vaDe gherAyela mRganA jIvanane bacAvanArUM koI kAla siMha ne maga cetana ko gherA bhava bana meM / nathI, tema saMsArarUpI vanamAM kALarUpI siMha ghaDe gherAyela cetanarUpI mRganA jIvanane bacAvanAruM koI nathI. te bAbata barAbara manamAM nahIM bacAvana hArA koI, yo samajho mana meM / samajo. kALarUpI laMkAro jyAre potAnI kAyArUpI nagarIne luTe che tyAre matra yantra senA dhana sampati, rAja pATa chUTe / maMtra, yaMtra, senA, ghana-saMpatti, rAja-pATa vagereno upayoga karavAM chatAM 12 nA janatA jANa , nAri ghaTe che teo kALarUpI lUMTArAne vaza karI zakatA nathI. juo, eka ja tIrathI kRSNanI kAyA viNasI gaI tyAre balabhadra cakra ratana haladhara sA bhAI, kAma nahIM AyA / jevo bhAI ane cakaratna jevuM ratna hovA chatAM teo kAMI kAmamAM AvyA eka tIra ke lagata kRSNa kI, vinaza gaI kAyA // nahiM. azaraNa saMsAramAM zaraNa mATe cArebAju bhaTakato rahIne cetana deva dharma guru zaraNa jagata meM, aura nahIM koI / potAnuM amUlya jIvana vyartha khoI nAkhe che. paraMtu azaraNa saMsAramAM deva-gurgharma sivAya bIju koI zaraNa nathI. A prakAranI vicAraNA khama che dire magdarA retana, 6 thI 3mara koruM che te azaraNabhAvanA che. . 3. saMsArabhAvanA dravya-kSetra-kALa-migha-bhAvarUpI paMcaparAvartanamAM paribhramaNa karato jIva janma-maraNa ane jarA-rogathI sadAya du:khI rahe che. janama marana aru jarA roga se, sadA dukhI rahatA / narakagatimAM chedana-bhedana ane pazugatimAM vagha-baMghananA du:kho sahana 4joba dAsa bAra bara, vartana sattA che karavA paDe che. devagatimAM sukha mAnavAmAM Ave che, paraMtu kharekhara jovAmAM bArabhAvanAnA kAvyo 253
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ uta kheta nara ja mati, tA tharLyA hatA Ave to teo paNa rAga-tRSNAnA udayathI du:khI ja hoya che. devamAM 1 30 se dura surata meM, hada sudhI nA che paNa du:kha hoya to A saMsAramAM kyAM sukhI rahI zakAya ? cAra divasanI koTavALI ke amaladArI pachI pharI pAchI khUrapI bhogi puNya phala ho Ika IndriyA kyA isameM lAlI / ane jALI vaDe majUrI ja karavAnI hoya to temAM zu zomAM che ? tema devagatimAM puNyanuM phaLa bhogavyA pachI pharI pAcho ekendriyamAM ja kutavAlI dina cAra vahI phira, khurapA aru jAlI // avatAra dhAraNa karavAno hoya to temAM zuM zobhA che ? manuSyajanma to pratyakSapaNe aneka vipattimaya che. tethI saMsAranI cAreya gatimAM mAnuSa janma aneka vipattimaya, kahIM na sukha dekhA / kyAMya sukha dekhAtuM nathI. zubhAzubha bhAvane maTADavAthI maLatI paMcamati-mokSa ja sukhanuM kAraNa che. A rItanI vicAraNA te paMcama gati sukha mile zubhAzubha kA meTo lekhA / saMsArAbhAvanA che. 4. ekatvabhAvanA A jIva jaima-maraNa ane sukha-du:khanA bhogavaTAmAM pote ekalo ja hoya che ane eka divasa A deha jIvathI jUdo paDaze tyAre paNa janma mare akelA cetana, sukha dukha kA bhogI / enuM koI hotuM nathI. aMtimayAtrA samaye potAnI patni potAne aura kisI kA kyA ika dina yaha deha judI hogI // vaLAvavA UMbarAthI AgaLa jatI nathI. parivArajano paNa smazAna maNA vakhata 1 joDa rAya, manapaTa taja davA | sudhI ja jAya che, te samaye pitA-putra-patni vagere parivArajano raDe. apane apane sukha ko rove, pitA putra dArA // che, te paNa potAnI sukha-suvighA jatI rahI tene rahe che. paNa pote parivAra mATe pApa karIne DhoramAM gayo tene mATe koI raDatuM nathI. jyoM meM le meM paMthI jana mila, neha phire dharate / jema meLAmAM bhegA thayelA musApharo paraspara prema dAkhave che. jema rAtavAso karavA moTA vRkSa upara ekaThA thayelA pakSIo paraspara maitrI jo tAra ( parA, vaLI A kare che. ane savAra thatAM koI koInI sAthe eka-be gAu jaIne thAkIkos koI do kosa koI uDa, phira dhaka dhaka hAre / hArIne pAchuM phare che, tyArapachI potAne ekaluM ja UDavuM paDe che. tema A saMsAramAM A jIvanuM bIjuM koI saMgAthI hotuM nathI. dareka prasaMgamAM vAya ga2 nA raMsa jaMja meM, Ro 1 2 mAre te pote ekalo ja hoya che. AvI vicAraNA te ekatvabhAvanA che. 5. anyatvabhAvanA jema jagatamAM mRga mRgatRSNAmAM eTale ke jhAMjhavAnA jaLamAM jaLa jevI camaka joIne brimaNAthI tene jaLa mAnIne tenI pAchaLa doDIne, moha rupa maga tRSNA jaga meM, mithyA jala camaka / thAkIne potAnA prANa gumAve che paNa jaLa prApta karI zakatuM nathI. maga cetana nita bhama meM uTha uTha, daura thaka thaka ke|| tema A saMsAramAM jIvarUpI mRga moharUpI mRgatRSNAmAM eTale ke sukhAbhAsa jevA jaNAtA paraviSayomAM kriAMtithI sukha mAnIne tenI pAchaLa jala nahi pAvai prANa gamAve, bhaTaka bhaTaka bharatA / miTaDI maraDIne mare che paNa sukha prApta karI zakatuM nathI, A jIva pArakAM vastu parAI mAna apanI, bheda nahIM karatA // padArthone potAnA mAnI temAM sukha zodhe che paNa sva-parano bheda karato nathI. tU cetana aru deha acetana, yaha jar3a tU jAnI / mile anAdi yatana te bichuDe, jyoM paya aru pAnI // rupa tumhArA sabasoM nyArA, bheda jJAna karanA / joloM pauruSa thaka na tolo, udhama so caranA // 6. azucibhAvanA tU nita pokhe yaha sUkhe jyoM, dhove tyoM mailii| niza dina kare upAya deha kA, roga dazA kelI // mAta pitA raja vIraja milakara, banI deha terI / mora dA nA na rs , gra or t . pote caitanyamaya jANanAra padArtha che ane deha acetana jaDa padArtha che. dUgha ane pANInI jema AtmA ane zarIra anAdithI ekaThAM maLelA hovA chatAM prayatanathI temane jUdA jANI zakAya che. sva-pAranA bhedajJAnanA abhyAsathI potAnuM svarUpa zArIrAdithI juduM jaNAya che. tethI potAnI kSamatA hoya tyAM sughI bhedajJAnano puruSArtha karavo. A prakAranI vicAraNA te anyatvabhAvanA che. zarIranuM nitya poSaNa karavA chatAM te sUkAtuM jAya che. tene jema ghovAmAM Ave che tema te turata pharIthI meluM thatuM jAya che. rAta-divasa zArIranA ArogyanI saMbhALa rAkhavA chatAM temAM roganI avasthA vyApelI rahe che. mAtA-pitAnI raja-vIrya maLIne baneluM tAruM zarIra mAMsa-hA-nasa-lohI-parUthI bhareluM che ane pragaTapaNe vyAdhiothI gherAyeluM che. 254 jJAnapUrvakanA vairAgyanI nanI : bAra bhAvanA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ chAnA ra aa chANa thai, 1re to te che rAtri-divasa maLa jharatA zarIrano sparza thatAM veMta ja sugaMghati puSpa, caMdana, kezara jevA saMghaLAM pavitra padArtho paNa apavitra thaI jAya che. mATe jema zeraDIno kANo sAmo prApta thayA pachI tene cUsIne kale ananta ju dharma dhyAna kI, bhUmi viSa bove // vyartha veDaphI nAkhI pachI pastAvo karavAmAM Ave tene badale tene uttama bhUimimAM ropavAmAM Ave to aneka sADA utpanna thAya ane tethI teno ghaNo badho madhura rasa prApta thAya. tema zeraDInA kANA sAThA samAna manuSyadeha prApta thayA pachI tene viSayakaSAyamAM vyartha veDaphI nAMkhI kesara candana puSpa sugandhita, vastu dekha sArI / pachI pastAvo karavAmAM Ave tene badale tene uttama bhUimirUpa dharmadhyAnamAM lagADavAmAM Ave to aneka bipano abhiAva thAya ena tethI teno ghaNo bagho madhura Atmika rasa eTale ke atIndriya AnaMdano AhvAda prApta 24 pUNaoN hoi, 35Avana niza dina maNa gAro ne thAya. A prakAranuM ciMtavana te azuci bhAvanA che. 7. AcavabhAvanA jema naukAnI khALanA kAraNe sarovaranuM jaLa naukAmAM Ave che, jyoM sara jala Avata morI tyoM, Amava karmana ko / tema jIvanA AsavabhAvanA kAraNe bhaTakatAM padagalonuM jIvanA pradezomAM darvita jIva pradeza gahai jaba, pudagala bharamana ko| grahaNa thaI pharmarUpe pariNamana thAya che. ajJAnI jIva rAtadivasa zubhabhaavit Asava bhAva zubhAzubha, niza dina cetana ko / azubharAgarUpa AsavamAghane ja miAve che, jenA kAraNe te baMghanA pApa puNya ke donoM karatA, kAraNa bandhanako // kAraNabhUta puNya-pApakarmano kartA thAya che. pAMca prakAranA mithyAtva, paMdara prakAranA yoga, cAra prakAranI para madhyAta paja ghana, tArA pati gAna avirati ane pacIsa prakAranA kaSAya maLIne kula satAvana prakAranA paMcAyata spaSa mane sapa, sattAna mAno AsavabhAvavALo ega nI ja na hoya che ane mohabhAvanI mamatA TALanAra, parapariNatine choDanAra ane mokSano prayatna karavAvALo moha bhAva kI mamatA TAre, para pariNati khote / nirAsavI jJAnIjana hoya che. AsapAbhAvanAmAM A prakAranI vicAraNA #re mokA 2aa vatana nirava, nA gana hote hoya che. 8, saMvarabhAvanA jema naukAnI khALamAM DAro lagAvavAthI temAM AvatuM pANI rokAI ja joza je hada saT, taH % gAtA jAya che, tema karmanA Arasavane rokanAro suMvara che. A bAbata kema tyoM Asava ko roka saMvara, kyoM nahiM mana lAtA // dhyAnamAM leto nathI ? he cetana ! have kyAM sudhI sUI rahevuM che ? svapnadazAmAMthI jAgo ane sAvaghAna thAva. zubhAzu nibhAvarahita paMca mahAvata samiti gupti tIna, bacana kAya mana ko / pItarAgI zubhAva ja nizcaya saMpara che. AvA nizcaya saMvara sAthe Rii ha paNa pATha mA | saMbaMdhita pAMca mahAvrata, pAMya samiti, mana-vacana-DAyarUpa gaNa gupti, daza prakAranA gharma, bAvIsa pariSada ane bArabhAvanA maLIne yaha saba bhAva satAvana milakara, Amava ko khote / kula saMtAvana prakAranA zubhabhAvo Asavane rokanArA saMvara vyavahArathI para hA re gA na ha te sAre che. khALamAM DAko lagAvelI naukA sAmA kinAre pAra utAre che, tema bhAva zubhAzubha rahita zuddha bhAvana saMvara pAvai / A nizcaya-vyavahArarUpa saMghara saMsArasAgarane pAra utAre che. A prakAre kATa nA pada nA pat, iApAra para vAra saMvaramAvanI bhAvavI joIe. 9. nirjarAbhAvanA jema sarovaranA jaLanI navI Avaka rokAyA pachI bhAre tApathI te sUkAI jAya che, tema navAM karmanI Avaka saMvara taC/ArA rokAyA pachI jyoM saravara jala rukA sUkhatA tapana paI bhArI / sattAmAM rahela karma nirjarAthI nAza pAmI jAya che. AMbAnI DALI upara saMbara roke karma, nirjarA hai sokhana hArI // ApameLe potAnA samaye pAkI gayelI kerI kharI paDe che, tema sva samayAnusAra udayamAM Avela karma bhogavAIne kharI paDe che ; te pahelA udaya bhoga savipAka samaya, paka jAya Ama DAlI / prakAranI savipAka nirjarA che. bIjA prakAranI avipAka nirjarA jema dujI hai avipAka pakAye, pAla viSe mAlI // mALI pAvAmAM rAkhIne kAcI kerIne vahelI pakave te prakAranI che. pahelI savipAka nirjarA jJAnI-ajJAnI baghAMyane hoya che. tenAthI panI samaje choDa, chag re hAma terA ne potAnuM koI prayojana pAra paDatuM nathI. bIjI avipAka nirjarA prayatnapUrvaka thavAthI saMsAranuM paribhramaNa raLe che. avipAka nirjarA gI upama , mare gatta che je mATe he prANI ! tame saMghara sahita tapa karo, jethI muktirAmaNI maLe, mATe che pANI tame saMvara bArabhAvanAnA kAvyo 255
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMgara data cho nI, mine muri jo muktiramaNIrUpa duEdanane meLavI ApanAra A samyak tapa ja tenI ekamAtra sahelI che, tema badhAM jJAnI jANe che. jJAnIonI A prakAranI sa na ra yahI detA, gAje nava rAnI | vicAraNA te nirjarAbhAvanA che. 10. lokabhAvanA AkAramAM loka - cAlokano vibhAga karato dravyono samuharUpa toja sAMja sajAga ki upara biT TT | loka keDa para hAtha mUkela puruSa samAna AkArano che. AkAzamAM te puruSa rupa kara kaTI bhaye, baTa davyana soM mAno / sthira ane nirAghAra che. te anAdi-anaMta hovAthI teno koI kartAiskaa koI na karatA haratA, amiTa anAdi hai| hartA nathI. A lokamAM karmaupAdhinA kAraNe paulikadehaghArI jIva jIva ru padgala nAce pAma, karma upAdhI hai // brimaNa karato rahe che. lokamAM brimaNa pAmato jIva potAnA puNya-pApa anusAra haMmezAM pApa puNya soM jIva jagata meM nIta sukha dukha bharatA / sukha-du:kha pAme che. eTale ke pote jevuM kare che, tevuM pAme che. topaNa ajJAnI jIva mohanA kAraNe potAnA doSano Topalo bIjAnA mAthe apanI karanI Apa bharai sira aurana ke paratA // nAMkhe che. ajJAnanA kAraNe thatA mohakarmano nAza karavAthI jagatanI badhI IcchAo TaLe che. ane potAnA svarUpamAM sthita thavAya. moha karma ko nAza meTakara, saba jaga kI AzA / che. potAnA zuisvarUpamAM sthita thavAthI lokamAM thatuM bhramaNa TaLI lokanA zikhara upara sthiradazA-mokSanI prApti thAya che. A rItanuM nija pada meM thira hoya loka ke, zIza karo vAsA // '( / ciMtavana te lokabhAvanA che. 11. baudhidurlabhabhAvanA nitya nigodamAMthI nIkaLI sthAvara ane tyArapachI trasagati prApti thavI durlabha che. prasagatimAM paNa manuSyadeha prApta thavo mahAdurlabha durlabha hai nigoda se pAvara, aru sa gati paanii| che, ke jene ghAraNa karavA mATe InDe paNa jhaMkhe che. manuSyadeha prApta nara thAya che surapati taraNe, sa ratnama Nrit ] thayA pachI paNa uttama Aryadaza, jainazrAvakanuM kuLa ane satsaMgatti uttama desa susaMgatI durlabha, zrAvaka kula pAnA / prApta thavI durlabha che. saMsaMgatinI prApti thayA pachI paNa samyagdarzana, saMyamadazA, zrAvakanuM pAMcamuM guNasthAna, ranatrayanI ArAghanA, durlabha samyaka durlabha saMyama paMcama guNa ThAnA // jinadIkSAnuM ghAraNa karavuM, munivaranA vratonuM pAlana karavuM ane paripUrNa vItarAga zuddhabhAvanI prApti thapI uttarotara durlabha che. A baghAMya durlabhamAM paNa sauthI vadhu durlabha hoya to he cetana ! te samyagdarzanarUpa durlabha rabatraya ArAdhana, dIkSA kA dharanA / boghi ja che. A bodhine prApta karavAthI niyamathI kevaLajJAnanI prApti durlabha munivara ko vrata pAlana, zuddha bhAva karanA // thAya che ane kevaLajJAnane prApta thayelo jIva pharI pAcho A durlabha ta durlabha hai cetana, goSi bhAna pAvai / | bhivabrimaNamAM Avato nathI. bodhinI durlabhatA ane tenI prApti mATe pAkara kevalajJAna nahIM phira, Isa bhava meM Avai // vartamAna manuSyajIvananI yogyatAnI vicAraNA thavI te bodhidurlabhabhAvanA che. 12. dharmabhAvanA aneka prakAranI phapita yuktio banAvIne potAnA jJAnane prajAnAra che ghara che, rana batara haranArA ekAMtavAdI mithyA mAnyatA gharAvatA anya darzano jagatamAM ghaNAM baghAM che. jainadarzana sivAyanA ekAMtavAdI mithyAM mAnyA kalpita nAnA yukti banAkara, bhAna hareM mere // gharAvatA anya darzanomAM koI kSaNikavAdI ke koI phartAvAdI hoya ho suchanda saba pApa kareM sira, karatA ke lAye / che. temanI AmnAya rAkhI ajJAnI jIvo jagatamAM biTake che. A loko svachaMdI thaI pote ja pApa kare che ane teno bhAra jagatanA kahevAtA. ro Dinara hoI 4tA re, gAma bahAre | niyaMtA upara rAkhe che. vItarAga sarvaja doSa bina, zrI jinakI bAnI / vItarAga-sarvajJa jinadevanI divyavANI nirdoSa che. A pANImAM sAta tattvonuM yathAtathya varNana Ave che, je baghAne sukhadAyI hoya sapta tatva kA varNana jAmeM, saba ko sukha dAnI // che. A jinavANInuM vAraMvAra ciMtavana karI aMtaramAM samyagdarzanane InakA citavana mAra mAra kara zraddhA ura dharanA / ghAraNa karavuM joIe. jinavANInA ciMtananA AvA prakAranA prayatnathI eka divasa bhivasAgara tarI javAnI gharmabhAvanA kavi "maMgata" IsI jatana te Ika dina, bhavasAgara taranA // maMgatarAya bhAve che ane A rIte te gharmabhAvanAnuM svarUpa batAve che. 256 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvya naM.3: 5. jayacaMdajI chAbaDAkRta bArabhAvanA 1. anityabhAvanA trikALa dravyasvabhAvanI dravyadaSTie jagatanAM baghAM padArtho nitya che ane te ja padArtha te ja samaye paryAyadaSTie jovAmAM Ave to temAM nitya koNa che ? eTale ke paryAyadraSTie koI nitya hotuM nathI. davya rupa kara sarva thira, parajaya ghira hai kauna / tethI paryAyadaSTinI anityatAne gauNa karI eTale ke paryAya apekSAe thatA saMyoga-viyogamAM harSa-kheda maTADI potAnA AtmAne dravyadaSTie 60 raSTi mA no parva nA 4ra jora || nityapaNe nihALavo e ja anityAmAvanAno Azaya che. 2. azaraNabhAvanA A jagatamAM nizcayathI potAno zuddhAtmA ane vyavahArathI paMcaparameSThidra be ja zaraNa che. A be sivAya anya koIne zaraNa zuDhAma gaDha paMjAi, sarano hoya che. mAnavAnI kalpanA vyartha che, je jIvane mithyA-mohanA udayanA kAraNe hoya che. anyane zAraNa mAnavAno mithyA- moha maTADI potAnA moha udaya jiya ke vRthA, Ana kalpanA hoya // zuddhAtmAnA sAcA zaraNane zoghavuM e ja azaraNabhAvanAno sAra che. 3. saMsArabhAvanA paradravya pote sukha-du:kharUpa nathI. paraMtu pAradravya pratye prItirUpa rAga ke aprItirUpa dveSa ja sukha-du:kharUpa che. tethI paradravyanA lo paradavyana hai prIti jo, hai saMsAra agodha / thatI parapariNatirUpa rAga-dveSa ja AtmAno saMsAra che. ane A saMsAramAM sukha mAnavuM te ja ajJAna che. A agAnanuM phaLa saMsAranI cAramatimAM brimaNa che, ema zAstronA pANAnIo kahe che. A rIte tAko phala gati cAra meM, bhamaNa kaho zruta zodha // saMsArane asAra mAnavAnI vicAraNA te saMsAramAvanA che. 4. ekatvabhAvanA pAramArthika dravyadaSTithI jovAmAM Ave to baghAMya AtmAo ekarUpa ja che. AtmAnuM ekarUpapaNuM tenA nirvikalpa sarvajJasvabhAve che. A ja AtmA vyavahArika paryAyaSTie jovAmAM Ave to paramAratha ta AtamA, eka rUpa hI joya / karmanimittathI thatAM aneka prakAranA vikalporUpe che. dravyadaSTinA ekatvanA AzrayathI A saghaLAM vikalpo TaLe che. ane tethI ekatvarUpa sarvajJasvabhAva jevI sarvajJadazA pragaTe che. AvI vicAraNA te * jAmA tija ghane, rita nA rAva hoya che ekatvabhAvanA che. 5. anyatvabhAvanA potapotAnI sattAne jALavI rAkhIne badhI vastu svataMtrapaNe vilAsa karatI rahe che. tethI koI koImAM hastakSepa karatuM nathI ane karI zakatuM mane gAne , sara nija 1 paNa nathI, baghAM padArtho ekabIjAthI taddana nimitta ane svataMtra che. parapadArthane para mAnavAthI paraDhaSyanuM mamatva TaLI jAya che. AvA tere gIra tapa, pUra te mamata thAva e prakAranuM ciMtavana te anyatvabhAvanA che. 6. azucibhAvanA potAno AtmA ekadama nirmaLa parama pavitra che. ane zarIra - atyaMta apavitratAnuM ja ghara che. tethI he bhavya ! svabhAvathI ja azuci nirmala gajanI garama, 24 apAvana hara evA zarIra pratyeno sneha tajo ane potAnA parama zuci zuddha svabhAvanuM Aja azva nA nava , pa sa tago saneha |ii dayAna gharo. A prakAranI bhAvanA te azuci bhAvano che. nizcayanayanI apekSAe jovAmAM Ave to potAno AtmA mAtra 7. AcavabhAvanA jJAnamaya eTale ke gAyaka ja che. baghAMya prakAranA vibhiAva pariNAmarUpa AsavabhAva temAM che ja nahIM. jJAyaka AtmAnA ajJAnanA kAraNe utpanna Atama kevala bhAna bhaya, nikSaya dRSTi nihAra / thatA AsavabhAva vikAravA yogya eTale ke mArI haThAvavA yogya che. A rIte gAyaka AtmAnuM upAdeyapaNuM ane AsapAbhAvonuM deyapaNuM sara libAra Tna maka, gAjara khAva mA che vicAravuM te AcavAbhAvanA che. bArabhAvanAnA kAvyo 2pa7
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. saMgharabhAvanA AsavanA niroghane saMghara kahe che. nizcayathI potAnA trikALa dhruva zuddha svarUpamAM lInatArUpa vItarAgabhAva ja Asavane aTakAvanAro nija svarupa meM lInatA, nizcaya saMvara jAni / saMvara che. AvA nizcaya saMvarapUrvaka samiti, gupti, saMyama ane kSamAdi daza gharmopa zumirAgabhAva pApane aTakAvanAro hovAthI vyavahArathI samiti sura saMgama gharama, ghara ja ra ra saMvara che. saMvarAbhAvanAmAM A prakAranuM ciMtavana hoya che. 9. nirjarAbhAvanA saMghara sahita AtmAnA pradezomAMthI pUrvabaddha karmonuM jhaDI javuM tene nirjarA kahe che. AvI nirjarAnA kAraNe pote lokazikhara upara saMvaramaya hai AtamA, pUrva karma jhaDa jAya / potAnA zuddha svarUpanI prAptirUpa mokSane pAme che, te nirjarAnuM phaLa jiga ja che , to rAbara na thAta che. jJAnIonI AvI vicAraNAne nirjarAbhAvanA kahe che. 10. lokabhAvanA he muni ! vyavahArathI cha dravyasvarUpa lokanuM svarUpa vicArIne | nizcayathI mithyAtvane maTADanAra potAnA zuddhAtmasvarUpa nijalokano loka svarupa vicAri ke, Atama rupa nihAri / | anubhava karavo joIe. A bAbata lokabhiAvanAnA ciMtavanano paramAratha vyavahAra muNi, mithyAbhAva nivAri // keoDravartI vicAra che. 11. bouidurlabhabhAvanA samyatvarUpa bodhi potAnA AtmAno sahaja svabhAva che. vartamAna manuSyajIvanamAM tenI prApti mATenI saghaLI suvighAo paNa che. tethI tene nizcayathI durlabha kahI zakAya nahi. topaNa anAdi bhavabrimaNamAM bodhi ApakA bhAva hai, nizcaya durlabha nAhiM / bIjuM badhuMya prApta karyuM paNa ekamAtra bodhinI prApti kayAreya thaI nathI. tethI tenI prApti muzkela mAnavAmAM Ave che. A rIte bodhinI durlabhatA che, te vyavahArathI kahI zakAya che. A bAbata bouidurlabha bhAvanAnA bA e ja dina , pai vyavahAra charft ne ciMtavananuM kendrabiMdu che. 1ra. gharmabhAvanA danajJAnamaya jJAnacetanAne ja AtmAno gharma kahevAmAM Ave che. nizcayathI samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa vItarAga pariNati ane darza bhAnamaya cetanA, Atama dharma pakhAni / vyavahArathI dayA, DhAmAdika zubharAga pariNati paNa A gharmamAM samAveza (vA kAmAkara nagara, pAme mata mAni | pAme che. gharma mATenI A prakAranI vicAraNA te gharmabhAvanA che. vilepArle muMbaI muMbaI beMglora ghATakopara rAjakoTa A pustakanI prakAzana arthe dAnamAM maLela rakama rUA. ra1000/- Do.mehulabhAI ena. zAha U.S.A. rUA.1500/- Do.pArUlabena kAmadAra rUA.ra0000/- Do.gItAbena rohItabhAI zAha, U.S.A. rU.1001/- arUNAbena ramezabhAI zAha, rUA.10000/- arUNAbena kamalezabhAI pArekha U.S.A. rUA.1001/- nayanAbena bharatakumAra zAha rUA.pa001/- pallavIbena pRthvIrAja zAha sonagaDha rUA.1001/- IndirAbena dilIpakumAra zeTha rU.pa001/- vRjakuMvarabena maganalAla mahetA, vAMkAnera rUA.1001/- saMdhyAbena zaileSabhAI zAha rUA.pa001/- caMpakalAla vikamazI saMghavInA muMbaI rUA.501/- mahendrabhAI bhUrAlAla kAmadAra smaraNArthe ha. bharatabhAI ci.pArasanA lagna prasaMge rU.pa000/- gautamabhAI zAhanA samaraNArthe U.S.A. rUA.500/- kalpanAbena jayezabhAI zAha 6.kusumabena, kedAra, devaDI. rUA.pa01/- caMdanabena surezabhAI kAmadAra rU.pa000/- jayazrIbena kezavalAla zeTha U.S.A. rUA.501/- rAjazrI pratika zAha rUA.pa000/- praviNabhAI ena. zAha U.S.A. .501/ - Do.hiteza jazavaMtarAya zAha rUA.1001/- suzIlAbena zazIkAMta mahetAnA beMgalora rU.448)- bIpIna bhAI popaTalAla zAha samaraNArtha 6.manuM bhiAI zeTha. rUA.351/- raMjanabena dhIrajalAla zAha rUA.3500/- prItibena navInabhAI zAha, borIvalI rUA.rapa1 - ramezacaMda nAnAlAla mAlANI rU. rapa01/- jayAbena amRtalAla zeThanA maraNArthe sonagaDha rU. 251/- bra.nirmaLAbena popaTalAla zAha borIvalI. surata borIvalI, amadAvAda borIvalI borIvalI borIvalI sonagad 2pa8 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvya naM.4: paM. dIpacaMdajIkRta bArabhAvanA 1. anityabhAvanA dravyadaSTie dareka varatu ekarUpa ane rithara jaNAI che. ane te je vastu te ja rAmaye paryAyaSTie anekarUpa ane arithara jaNAI che. paryAyaSTi tALI dravyadaSTi karavAthI davya dRSTi se vastu thira, paryaya athira nihAra / asthiratAmAM paNa vastunI ritharatA joI zakAya che. tethI paryAyadaSTie thatA arithara saMyoga-viyogamAM harSa-viSAda tAle uir R, pitta nivAra | nivArI zakAya che. AvI vicAraNA te anityabhAvanA che. ra. azaraNabhAvanI A jagatamAM A jIvane koI Indra, narendra ke khagendra paNa zaraNarUpa nathI. nizcayathI potAno zuddhAtmA ja potAne zaraNarUpa phAina 1 nita ho vAta , ghara nA jAti sArI che ane vyavahArathI te zuddhAtmAne oLakhAvanAra ane tyAM sudhI pahoMcADanAra paMcaparameSThi zaraNarUpa che. zaraNanA AvA ni zatama rAI, vmerI bahAra | svarUpanuM ciMtavana te azaraNa bhAvanA che. 3. saMsArabhAvanA, janma, pRddhAvarathA, roga ane mRtyunA kAraNe je bhayAvaha janma jarAgada mRtyu bhaya, puni jahaM viSaya kaSAya / che tema ja viSaya-kaSAyane vaza jIva jemAM sukha-du:khane pAme che, tene saMsAra kahevAmAM Ave che. AvA saMsAranI asAratAnI, to phula 44 nA ho, to saMsAra 25 | vicAraNA te saMsArAbhAvanA che. 4. ekatvabhAvanA pApa-puNyanuM phaLa, sukha-du:khano bhogavaTo, saMpatti-vipatti, pApa puNya phala duHkha sukha, sampata vipata sadIva / janma-jarA-mRtyu vagere baghAM prasaMgomAM A jIva haMmezAM ekalo ja hoya che. te samaye teno koI sAthI ke sahAyaka hoto nathI. janma rajA mata gAri sA, sara gaNA vIra | ekatvanA AvA svarUpanuM ciMtavana te ekatvabhAvanA che. 5. anyatvabhAvanA je zarIramAM potAno AtmA kAyama rahe che, te zarIra ja nA tana ne nita nita che. jo 1 lAkhano dora , potAnuM nathI. to pachI je potAthI pratyakSApaNe mijA che tevA paradravya potAnA kaI rIte hoya ? na ja hoya. A prakAre svagaNa no ra. gAto hoya che paranA bhedajJAnanI bhAvanA bhAvavI te anyatvabhAvanA che. 6. azucibhAvanA | uttama sugaMghita pavitra padArtha paNa zarIranI saMgathI apavitra thaI jAya che. tevA malina hADa-mAMsa-maLa-lohIthI bharelI suSTu sugaMdhita dravya ko, kare azuci jo kAya / thelI samAna zarIrane zuci kaI rIte kahevAya ? A prakAre zarIranuM azucipaNuM ane temAM birAjamAna AtmAnuM zucipaNa ciMtavavuM hata nA mana rAjara thaa, to hima zura rAja |te azucimAvanA che. 7. AsavabhAvanA mana-vacana-kAyanA yogadvArA thatAM zubha-azumi bhAva mana baca tana zubha azubha ye, yoga Asava dvAra / e Asavano dvAra che. A Asrava jIvane mahAkuTila ane du:kha dAyaka evA karmanuM baMghana karAve che. A prakAre AsavanA deya jAta nidhi nIra , mahA kira karAra | svarUpanI vicAraNA te AsavabhAvanA che. bArabhAvanAnA kAvyo 259
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. saMgharabhAvanA jJAna-vairAgyapUrvakanI vicAraNA ane mana-vacana-kAyanI. guptinA baLe potAnA zuddhAtmasvarUpamAM sthira rahevuM tene jJAna virAga vicAra ke, go mana vaca kAya / AravanA nirogharUpa saMghara kahe che. A saMvaranA sukhadAyaka 1 kapa gAja che, na saMta | svarUpanI vicAraNA te saMvarAbhAvanA che. 9. nirjarAbhAvanA pAMca IndriyonA viSayano nirogha karIne tema ja pAMca samiti, traNa gupti ane pAMca mahAvratone ghAraNa karIne IcachAnA rAM nA mana , samiti surata vata ghAra abhiAvapUrvaka vItarAga bhAva5 tapa karavAthI karmanI nirjarA thAya che. saMgharapUrvaka thatI nirjarA mATenI AvI bhAvanA te chA pitta ja mA, jo nita nita che nirjarAbhAvanA che, 10. lokabhAvanA jIva, pudgala, ghamAstikAya, adharmAstikAya ane kALadravya AkAzanI jeTalA bhAgamAM rahelAM che te loka che. manuSyAkAra pudagala dharma adharma jiya, kAla jite nabha mAhi / lokamAM karmanA udayane vaza jIva aneka prakAranA du:khone pAme che. karmAdhIna paralokane choDIne AtmAdhIna nija lokamAM nivAsa karavAthI lokANe zAzvata sukhanI prApti thAya che tevI rAjA ja to je viSa tathA nira 64 rtri | himA 2 vovanA che 11. bouidurlabhabhAvanA surendra-narendranI padavI, ghana-ghAnyanI samRddhi vagere badhuMya A jagatamAM anekavAra prApta thayuM che. tethI te sulabha che, paraMtu sabahi sulama yA jagata mai, sura nara pada dhana dhAna / samyaktvarUpa bodhi A jIve Aja sudhImAM ekeya vAra prApta karI nathI ; tethI te durlabha che. A durlabha boghi ja mokSamArganuM durlabha samyagboSi ika, jo hai ziva sopAna // prathama sopAna che tevI vicAraNA te bodhidurlabhabhAvanA che. 12. gharmabhAvanA potAne saMboghana karIne kavi paM. dIpacaMdajI bIjAne paNa upadeze che ke, he Atmana ! uttama Atmika atIndriya sukha ApanAra nizcaya gharma to potAnA caitanyasvarUpI zuddhAtmAmAM tapa tapa saMghama zAMta puni, tArA gharma vyavahAra | ramaNatArUpa vItarAgabhAva che. AvA nizcaya gharmapUrvaka karavAmAM AvatA japa, tapa, saMyama, zIla tema ja tyAga jevA zumirAgabhAvane vyavahArathI gharma kahevAya che. nizcaya-vyavahAra "jInA niSa tiga, nipA yuvarAja | gharmanA AvA svarUpanuM ciMtavana te gharmabhAvanA che. = = = = == == = = = 2 karI rahI che ke pAMca samavAyamAM puruSArthanI mukhyatA pAMca samavAyamAM puruSArtha ja AtmahaMtanuM cokkasa, vAstava, satya ane sIdhuM phAraNa hovAthI te nizcayathI zAraNa che. puruSArtha sivAyanAM bAjhanAM jhAraNo puruSArtha sAthe saMbaMdhIta tema ja puruSArthanAM pratipAdaDa ane preraka hovAthI vyavahArathI kAraNa che. nizcaya jJAraNa haMmezA ejha ane mAtra e ja hoya che. ane te potAno puruSArtha ja che. puruSArtha e AtmAnI vIryazata che. ke potAnuM phoIpaNa krAya potAnA puruSArthathI ja pariName che. kAryanA pariNamana mATeno saMcAlag baLa ke UjI potAno puruSArtha ja hoya che p(r) che. te jJAryanI utpAdag prakriyAmAM sIdhI rItanI sAmelagIrI dharAve che. tethI puruSArtha e upAdana jhAraNa che. upAdana zAraNa paNa ege ja hoya che ane te puraruSArtha ja che. potAnA AtmahaMtanuM phoIpaNa jJArya potAnA puruSArthane anusarIne niyamathI thatuM hovAthI - puruSArtha e niyAmaka phAraNa che. puruSArtha sivAyanA bAkInA kAraNo jhAyunA niyAma nathI. tethI pAMca samavAyamAM puruSArthanI chemukhyatA che. (lekhakanAM AgAmI prakAzana pAMca samavAyamAM puruSArtha prakaraNa-1mAMthI) 260 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvya naM.5: paM.cugalakizorakRta bArabhAvanA bArabhAvanAnI bhUmIkA saMsArarUpI vanamAM hoMzabhera bhramaNa karyuM. tenA kaNa-kaNane mana bharIne mANyuM. topaNa jhAMjhavAnA jaLanI pAI | doha bhava vana meM jI bhara ghUma cukA, kaNa-kaNa ko jI bhara-bhara dekhA / mUkavAthI jema haraNanI tRSA chIpatI nathI. tema saMsAramAM kyAMya sukhano eka aMza prApta thato nathI tethI saMsAra pratyenA vairAgyanA jana jA tuwA je tIre, mukSa minI putra zrI nA kAraNabhUta bArabhAvanA bhAvuM che. 1. anatyibhAvanA jagatanAM saghaLAM svapnAM jUThAM che, mananAM baghAM aramAno paNa mithyA che. kema ke, te anusAra prApta thatAM tana-jI vana - jhUThe jaga ke sapane sAre, jhUThI mana kI saba AzAyeM / yauvana vagere badhuMya paHkavAramAM palaTAI janAra hovAthI kSaNabhaMgUra che, arithara che. A prakAranI vicAraNA te tana-rIta-dra-, mana je maHII anityamiAvanA che. 2. azaraNabhAvanA mahAbaLavAna ronAno aghipati samrATa paNa potAnA maraNanI kSaNane TALI zakato nathI ke koI mRta kAyAmAM potAnA samATa mahAvala senAnI, usa bhaNa ko TAla sakegA kyA? | harSita jIvanane umerI tene sajIvana karI zakato nathI, te tenuM azaraNapaNuM sUcave che. A prakAranI vicAraNA te azaraNa mata kAyA meM harSita, nija jIvana DAla sakegA kyA? // 3. saMsArabhAvanA | he prabhu ! sonuM, strI, mahelo jevI suvighAomAM paNa mane eka kSaNamAtra paNa kiMcit sukha maLI zakyuM nathI. tethI saMsAramAM jene rAkhI mAnavAmAM Ave che te paNa sukhanA AbhAsarUpa ja saMsAra mahA dukha sAgara ke, prabhu duHkhamaya sukha AbhAsoM meM | hovAthI du:khamaya che. saMsAra mahAna du:khonA dariyA samAna ja che. saMsAranI A prakAranI asAratAnuM ciMtavana te munno 1 minA putra ma NI, raMjana rAmara sAdo jo saMsArAbhAvanA che. 4. ekatvabhAvanA aneka prakAranI avarathAomAM potAnA AtmAnuM ekarUpapaNuM ke ekatva gharAvAnAro huM zarIra, saMpatti vagerene potAno sAthI ke sahAyaka mAnato hato, paraMtu teo baghAM mane choDIne jatA maiM ekAkI eka tva lie, ekatva lie saba hI Ate / rahe che. tethI A badhAM saMyogo vacce paNa huM ekalo che. A rIte jagatanA baghAM AtmAo paNa potAnuM ekatva TakAvIne AvatA jatA rahe che. ane koI koIne sahAya karatuM nathI. tana ghara jo sArI samakSa thA, pUra je bI kora to te che A prakAranuM ciMtavana te ekatvabhAvanA che. pa. anyatvabhAvanA koI parasaMyogo mArA thayA nathI tethI huM A saghaLAM saMyogothI nirALA prakArano atyaMta miza akhaMDa padArtha chuM. re 1 ( ra ma re, gati gaNa tAtA K L 6 potAmAM parathI bhinnapaNuM rAkhI potAnA samatArUpI rasane nija meM sanAta nika, nira tama ne tArA hR pInAro chuM. A prakAranI bhAvanA te anyatvabhAvanA che. 6. azucibhAvanA jenA zaNagAramAM mAruM A kiMmatI manuSyajIvana barabAda thaI jAya che tevA atyaMta apavitra jaDa zarIranI sAthe mArA jisake aMgAroM meM merA, yaha mahaMgA jIvana ghula jAvA / A parama pavitra paitanyano zo sabaMgha che ? koI paNa saMbaMgha atyanta azuci jaDa kAyA se, Isa cetana kA sA nAtA // nathI. A prakAranI vicAraNA te azucibhiAvanA che. 7. AcavabhAvanA mana-vacana-kAyA dvArA zubhAzubhabhAvomAM mAro upayoga rAta-divasa cAlyA kare che ane tethI paulikakarmonuM dina rAta zubhAzubha bhAvoM se, merA vyApAra calA karatA / AtmapradezomAM AvavArUpa AsavanuM vAra khuEluM rahe che. A bata (ALI mA , gAtA pa (ta che prakAranuM ciMtavana te ArAghabhAvanA che. bArabhAvanAnA kAvyo
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. saMvarabhAvanA zubha gora azubha dI AlA hai, dhrukSA ke mela asala / zauya che, paNa ke gALuM manavamI 9. nirjarAbhAvanA / phira 45 41 zoSaNa tri 5, 6mAM 41 pIpAM TUTa sarvAMga niSAbha pradezo ke, amRta je nirNaya phUTa paDe" 10. lokamAvanA krama koDa (te paha moDa tamI, zonA viSe maLa meM haiM / niSa bhoja mArA vAlA ho,zoransa patra para kramaze aa // 11. bauddhidurlabhabhAvanA cArtha mama purNa poSa mAM, vaya sama anya rana re / vasa jJAtA cUkA ra4 gAma, na matsara moTha vinasa gAve // 12. dharmabhAvanA cira rakSaka dharma hamArA ho, ho dharma hamArA cira sAthI / jaga meM na hamArA koI thA, hama bhI na raheM jaga ke sAthI // 262 Of 10 B D D D D B C A A C pariziSTa : 2: hetulakSI praznonA javAba 1 11 12 bhAvanA viSaya 2 3 | 4 | 5 x 7 | 8 | 9 10 prazno praveza nRtya azaraNa saMsAra ekatva atyatya azuci Asana | saMvara nirjarA | loka boUdurlabha dharma A | B | 01 C | D | A B C | D | A | B | C D A 02 c D A | B C A | B c c 03 C D D A B Y A B c D 05 A B C C D ox A B C C D 09 A B C C D c D A B D A C B C A B D zubha ane manI agninI jvALAomAM baLajhALI garola mArA hRdayamAM jyAre aMtaraMga AtmazaktinA baLe samyaktvarUpI zItaLa kiraNo phuTe che tyAre Asavane aTakAvanArI saMvaradazA pragaTe che. A prakAranuM ciMtavana te saMvaramAvanA che. pachI jyAre AtmAnI zuddhi karanAra tapanI agni pragaTe che tyAre paudgalikakarmonI zRMkhalA tUTI paDe che ane tethI potAnA AtmAnA saghaLA pradezomAM atIndriya AnaMdarUpI amRtanuM jharaNuM phruTI paDe che. jJAnInuM A prakAranuM ciMtavana te nirjarAbhAvanA che. B C A jyAre ApaNe A cha dravyasvarUpa paralokamAM thatuM bhramaNa choDIne potAnA caitanyasvarUpa nijalokamAM nivArA karIzuM tyAre kSaNamAtramAM lokanA aMte ziddhazilAmAMmudazAmAM sarva zokano aMta ANI birAjamAna thaIzuM; tyAre A paraloka sAthe ApaNe zo saMbaMgha ? koI paNa rAbaMdha nathI. A prakAranI vicAraNA lokabhAvanA che. he prabhu ! mane samvadhRtyarUpI durlabha bodhinI prApti thAya ke jenA kAraNe jUtA nayorUpI jJAna aMdhakAra zIghra taLI jAya. mArA abhimAna, IrSA, moTha vagere viNasI jAya ane tethI huM barA jJAtA-drSTArUpe rahI jAuM. A prakAranI bhAvanA te bodhidurlabhabhAvanA che. A jagatamAM potAnuM koI rakSaka eTale ke sAthI hotuM nathI ane pote paNa jagatamAM koino sAthI hoto nathI. mAtra dharma ja potAno kAyamI rakSaka eTale ke sAthI che. pote haMmezAM gharmano sAtha rAkhe eTale ke dharmanA pAlana dvArA dharmanI rakSA kare, jethI gharma dvArA potAnI paNa durgati rokanArI rakSA thAya. A prakAranI bhAvanA te gharmabhAvanA che. D BDDDD ||||| B A | B B B D A C A c D B D A B A C CA |. . . lo D A B B c D A DBBB A A A B C D D A B C C C C A B D jJAnapUrvakanA vairAgyanI AnI : bAra bhAvanA
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcakanI aMgata noMdha muddo pAnA naM. prakaraNa viSaya praveza | maMgalAcaraNa noMgha mokSamArganI zarUAtathI laIne mokSa sughInA pAramArthika paMthamAM jJAnapUrvakano vairAgya jarUrI hoya che. jJAnapUrvakanI vairAgyanuM ekamAtra kAraNa bAra bhAvanA che. [A namUnAnI noMgha che. vAcako potAne gamatI upayogI koI noMa HkhI zake che.]. T vAcakonI noMdha
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcakanI aMgata noMdha | prakaraNa | | muddo noMgha pAnA naM 264 jJAnapUrvakanA vairAgyanI klanI : bAra bhAvanA