Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | namo namo nimpaladesANase Agama kathAnuyoga -: saMkalana ane anuvAda kartA :muni dIparatnasAgara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAla brahacArI zrI neminAthAya nama: namo namo nimpaladaMsaNasa pU zrI AnaMda-samA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH AgamakathAnuyoga-4 | (bhAga-4-zramaNakathA (saTIkanI), zramaNIkathA) -: saMkalana ane anuvAdakartA :muni dIpATafIsAgarA tA. 23/6/04 budhavAra 2060-aSADha suda-5 Agama kathAnuyoga-saMpuTa mUlya rU. 1500/zrI zruta prakAzana nidhi (saMparka sthaLo Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI, vibhAga-1, phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 -: Agama kathAnuyoga bhAga 1 thI 6 :-' (0 kayA bhAgamAM kaI kathA maLaze ? ( bhAga-1) (1) kulakara kathA (2) tIrthakara kathA bhAga-2 (1) cakravartI kathA (2) baladeva kathA (3) vAsudeva kathA (4) prativAsudeva kathA (5) gaNadhara kathA (6) pratyekabuddha kathA (7) nilava kathA (8) gozAlakanI kathA bhAga-3) 0 zramaNa kathA - (mULa Agama AdhArita) ( bhAga-4 ) (1) zramaNa kathA (Agama saTIkanI) (2) zramaNI kathA (bhAga-1) (1) zrAvaka kathA (2) zrAvikA kathA ( bhAga-1 ) (1) deva kathA (2) devI kathA (3) prANI kathA (4) acatIrthIka kathA (5) duHkhavipAkI kathA (6) prakIrNa kathA (7) dRSTAMta-upanaya
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya sahAyako bhAga-1-nI saMpUrNa dravyasahAyanA preraNAdAtA (1) vAtsalyavAridhi, parama gItArtha, saMyamamUrti pUjya sva. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad devendrasAgara sUrIzvarajI ma.sA.nA paTTaprabhAvaka gurupAdacArI, bhagavatIjImUtradezanAda, zrutAnurAgI pU.AcAryadeva zrI naradevasAgara sUrIzvarajI ma.sA. tathA teozrInA ziSya-praziSya ratno pU. pravacanapaTu, tapasvIratna gaNivarya zrI caMdrakIrtisAgarajI ma.sA. temaja vaiyAvacca parAyaNa pUjya munirAja zrI padyakIrtisAgarajI ma.nI preraNAthI zrI saMghamAM thayela aitihAsika cAturmAsa, anekavidhaabhUtapUrva ArAdhanAo, zrI bhagavatIjIsUtra tathA zrI malayasuMdarIcaritranA mananIya ane sAtvika pravacano temaja zrI upadhAna tapanI ArAdhanA nimitte - 2 - (1) zrI zAhapurI jaina che.mU.pU. saMgha - kolApura (2) zrI lakSmIpurI jaina je.mU.pU. saMgha - kolApura (3) zrI rAjasthAnI jaina zve.mU.pU. saMgha - sIkaMdarAbAda , HHHHH```nnHy -
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 'bhAga-2 thI 6nA anya kavyasahAyako pa.pUjya gacchAdhipati, AgamavizArada AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI mRtaanurAgajanya preraNAthI (1) zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara upAzraya saMgha, navarojI lena, ghATakopara vesTa, muMbaI-86taraphathI - - (2) zrI subhAnapurA jaina saMgha, vaDodarA taraphathI - 3 | saMyamaikalakSI pU.deva zrI vijaya cakacaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI (1) jaina che.mUrti. saMgha, maMgaLa pArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda, (2) zrI AdinAtha jaina zve.mUrti. saMgha, girirAja sosAyaTI, boTAda. pa.pU. saccAritra cUDAmaNI pUjyapAda gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgara sUrizvarajI ma.sA.nA ziSyaratna zAsanaprabhAvaka pU.paMnyAsa zrI harSasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI - (1) "ArAdhaka suzrAvaka bhAIo taraphathI malADa (2) zrI bhAdaraNanagara sTe.mU.pU.jaina saMgha, malADa, muMbaI | 5 | pa.pU. vyAkhyAna vAcaspati AcArya deva zrI mahAyazasAgara sUrijI ma.sA.nI preraNAthI "zrI goDIjI devasura saMgha " muMbaI. pa.pU. zrutavatsala AcAryadeva zrI vijaya municaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI - "bharaDavA jaina saMghanA jJAna khAtAmAMthI. pa.pU. suvizAla gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra sUrizvarajI ma.sA.nA parivAravartI saraLahRdayI - bhakti parAyaNa pU.paM.zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI - "zrI hAlAra tIrtha, ArAdhanA dhAma" vaDAlIA, siMhaNanA jJAna khAtAmAMthI - pa.pU. Agama vizArada garadeva paMnyAsa zrI abhayasAgarajI ma.sA.nA parivAravartI tAtvika vyAkhyAnadAtA pU.gaNivarya zrI akSayacaMdrasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI - "zrI kalyANakArI siddhArthanagara .pU.saMgha " goregAMva-vesTa, muMbaI. ------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya sahAyako - --... . qa pa.pU. tapasvIratnA, zramaNIvarya zrI zazI prabhAzrIjI ma.nI | samyakuMjJAnAnurAgINI preraNAthI- (1) zrI suMdarabAI jaina pauSadhazALA, zAMtinagara kolonI, indaura (2) zrI kolonI nagara zrI jaina saMgha, indaura. 10 pU mAlavadezadIpikA sAdhvIzrI manoharazrIjI - izrIjI ma.nA ziSyaratnA pU zramaNIvaryA zrI hemendrazrIjI tathA pUsA zrI cArudarzAzrIjI manI pAvana preraNAthI - zrI jaina zremapUsaMgha, karnala taraphathI- pU.guruvaryA, vaiyAvaccaparAyaNA zrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA guNAnurAgI sAdhvIzrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI - "jaina ArAdhanA maMdira, khAnapuranA jJAnakhAtAmAMthI, amadAvAda taraphathI| 12 pU.vAtsalyavAridhi sAdhvIzrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA viduSI sAdhvIjI pU.praguNAzrIjI ma. tathA pU.narejazrIjI ma.nI smRtiarthe suvizAla parivAra parivRttA pU.zramaNIvaryA prazamazIlAzrIjI ma.nI preraNAthI - "gurukRpA TrasTa" amadAvAda taraphathI. pa.pU. vaiyAvaccaratA sAdhvIzrI malayAzrIjInA praziSyA pU.guruvaryA sA. zrI bhavyAnaMdazrIjI ma.nA paTTaprabhAvikA mRdubhASI sA.zrI pUrNaprajJAzrIjI ma.nA tapasvIratnA ziSyA sA.zrI pUrNadarzitAzrIjInI preraNAthI- anitAbena mAMgIlAlajI rAMkA, hasta-akSata, yathvI, pratIkSATAvara, muMbaI taraphathI - 5.pU.zatAvadhAnI zramaNIvaryA zrI zubhodayAzrIjI ma. tathA | sA.surakumAzrIjInI preraNAthI- jaina zve.mU.pU.saMgha, dAhoda taraphathI pa.pU. zatAvadhAnI zramaNIvarya zrI amitaguNAzrIjI ma. tathA pU. tapasvIratnA sAdhvIzrI vinItajJAzrIjI ma.nI punita preraNAthI- "zrI luNAvADA che.mU.pU.jaina saMgha, jJAnakhAtuM, luNAvADA taraphathI. | pa.pU. sAdhvIzrI gharmajJAzrIjI tathA pa.pU. sAdhvIzrI pratijJAzrIjInI preraNAthI "zrI kAlAvADa roDa je.mU.pU.jaina tapagaccha saMgha", rAjakoTa taraphathI tathA - pa.pU. vaiyAvaccaparAyaNA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjInI preraNAthI zrI nAthIzrI zrAvikA upAzraya, patAsApoLa, amadAvAda taraphathI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 18, pa.pU. sAgarAnaMda sUrizvarajI ma.sA.nA samudAyanA sva. sAmavIzrI ratnatrayAzrIjI ma.sA.nI navamI punyatithi nimitte teonA paTTaprabhAvikA zramaNIvaryA zrI saumyaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI jodhapura seTelAITa thai.pU. saMgha - jJAnakhAtuM, amadAvAda taraphathI. pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra sUrizvarajI ma.nA AjJAnuvartI - pU.samAdhimaraNaArAdhikA sva. sAdhvIzrI devendrazrIjInI smRti nimitte pUvaiyAvaccI sAdhvIzrI anaMtaguNAzrIjInI preraNAthI "samyagu darzana ArAdhanA TrasTa" amadAvAda taraphathI papU saMyama anurAgI sA. zrI nirujAzrIjI ma.nA ziSyA jJAnarucivaMtA sA.zrI viDitaratnAzrIjInI preraNAthI - "zrI jaina saMgha, maDhI taraphathI pa.pU.AgamodvArakazrInA samudAyavartI sAdhavIzrI zIlarekhAzrIjI ma.sA.nA ziSyA paThana-pAThanaratA sAdhvIzrI muktirekhAzrIjI ma. tathA sA.zrI asmitAzrIjInA varSitapa nimitte - "kRtapremI bhakto" taraphathI. pa.pU. vardhamAna taponidhi A.deva zrImad vijaya bhakti sUrizvarajInA samudAyanA pU.gacchAdhipati A.deva zrI premasUrizvarajI masA.nA samudAyavartI punyavatI zramaNIvaryA zrI lAvaNyazrIjI ma.nA parama vinayA-zikhyA sA.zrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI dharma-bhakti-jaina zve.mU.pU.saMgha, rAjagArDana, amadAvAda taraphathI. zeTha zrI ratanacaMda gulAbacaMda jaina upAzraya TrasTa - jJAnakhAtu, nAgajI bhagharanI poLa, mAMDavInI poLa, amadAvAda. zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti, jaina pAThazALA, jAmanagara taraphathI samyagU zrutAnurAgI zrAvikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha, gautamanagara, vaDodarA - taraphathI prabhAbena zAMtilAla vorA, jAmanagara taphathI. 2 -: TAIpa seTIMga : "phoraevara DijhAIna" mAdhavapurA mArkeTa, amadAvAda. phona naM. 25631080 -: mudraka :- "navaprabhAta prinTIMga presa" ghIkAMTA roDa, amadAvAda phona naM. 25508631
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 121 111 Agama kathAnuyoga - bhAga-1 thI 6 anu-kra-ma-Ni--kA -: Agama kathAnuyoga - bhAga-1 :uttamapuruSa caritra - bhUmikA 033|3. bha.saMbhava kathA kulakara vaktavyatA 036/4. bha.abhinaMdana - kathA 113 bharatakSetranA vartamAna kulakara 037/pa. bha.sumati kathA 115 - sAta kulakara paraMparA 037]6. bha.padmaprabha kathA. 117 - paMdara kulakara paraMparA 0397. bha.supArzva kathA 119 1. sumatikulakara 040] 8. bha.caMdraprabha kathA 2. pratikRti kulakara 040 9. bha.suvidhi kathA 123 3. sImaMkara kulakara 040 10, bha.zItala kathA 125 4. sImaMdhara kulakara 040 1 11. bha.zreyAMsa kathA 127 5. kSemaMkara kulakara 040 12, bha.vAsupUjya kathA 129 6. kSemaMdhara kulakara 04113. bha.vimala kathA 7. vimalavAhana kulakara 04114. bha.anaMta kathA 132 8. cakSuSmAna kulakara 041|15. bha.dharma kathA 135 9. yazasvI kulakara 04116. bha.zAMti kathA 137 10. abhicaMda kulakara 042 17. bhAkuMthu kathA 143 11. caMdrAbha kulakara 042/18. bha.ara kathA 146 12. prasenajita kulakara 042 19. bhImali kathA 149 13. marudeva kulakara 042 | 20. bha_munisuvrata kathA 184 14. nAbhi kulakara 042 21. bha.nami kathA 15. RSabha kulakara 043|22. bha.ariSTanemi kathA kulakaronI daMDanIti 043| | 23. bha.pArtha kathA kulakara kALe kalpavRkSa 044 24. bha.mahAvIra kathA 205 yugalika puruSa-strI varNana 047bharatakSetranI AgAmI covIsI bharatakSetranA pUrva kulakaro. 049 bha.mahApadya caritra 374 bharatakSetranA AgAmI kulakaro. 050airAvata kSetranI covIsIo 380 airavata kSetranA kulakaro 050 tIrthakara-sAmAnya 381 adhyayana-1-tIrthaMkara caritra 051 tIrthakaranA 34-atizayo 381 1. bhaLSabha kathA 05ra tIrthakara vastra ane liMga 382 2. bha.ajita kathA 109 vrata-cAra ke pAMca, rAjavIpaNuM [ 382 26 46 4 44 383 88 8 33985 86 6 66 371
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 022 146 147 148 103 | Agama kathAnuyoga - bhAga-2 khaMDa-1-uttamapuraSa caritra-cAla 033(2) hipRSTha vAsudeva 141 aDhIdvIpamAM arahaMtAdi vaMza 3](3) svayaMbhU vAsudeva 142 aDhIdvIpamAM arahaMtAdi utpatti 033](4) puruSottama vAsudeva 142 aDhIvIpamAM uttama puruSo 034(5) puruSasiMha vAsudeva 143 adhyayana-ra-cakravartI caritra 025 (6) puruSapuMDarIka vAsudeva 144 0 cakravartI svarUpa 035T(7) datta vAsudeva 144 0 bharatakSetranA vartamAna cakravartI 035 |(8) nArAyaNa vAsudeva 144 1. bharatacakrI kathA 036 ! (9) kRSNa vAsudeva 145 2. sagaracakrI kathA 087 | baladeva svarUpa 145 3. madhavacakrI kathA 090 (1) acaLa baLadeva 4. sanaskumAracakrI kathA 091 (2) vijaya baLadeva 146 5. zAMticakrI kathA 101(3) bhadra baLadeva 146 6. kuMthucakrI kathA 102 (4) suprabha baLadeva 7. aracakrI kathA 103 (5) sudarzana baLadeva 8. subhUmacakrI kathA (6) AnaMda baLadeva 148 9. mahApadmacakrI kathA 106 T(7) naMdana baLadeva 148 10. hariSaNacakrI kathA 113/(8) padma baLadeva 149 11. jayacakrI kathA 114 ! (9) rAma baLadeva 149 12. brahmadattacakrI kathA 1150 prativAsudeva svarUpa 150 - cakravartI sAmAnya 135 (1) azvagrIva pratizatru 151 - aDhIdvIpamAM cakravartI vijaya | 135(2) tAraka pratizatru 151 - AgAmI kALe thanAra cakravartI 136 (3) meraka pratizatru 151 - cakravartInI saMkhyA 136 (4) madhukaiTabha pratizatru 151 - cakravartInI Rddhi 136 [(5) nizuMbha pratizatru 151 - cakravartIno sarva vaibhava (6) bali pratizatru 151 adhyayana-3 (7) prahmAda pratizatru 151 | baladeva-vAsudeva-pratizatra | 139 |(8) rAvaNa pratizatra 151 0 bhUmikA - traNe sAthe kema ? | 139 (9) jarAsaMgha pratizatru 15ra - dazAradizAmaMDalano artha 139 kRSNa-rAma-jarAsaMgha kathA upara 0 vAsudeva svarUpa 140 | bharatakSetranA bhAvi-baladevAdi 17ra vAsudeva parIcayAtmaka kathA - airAvata kSetranA baladeva-Adi | 172 (1) tripRSTha vAsudeva 141 | acala ane vibhiSaNa ! 173 - 8 - 4 - 4 1
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 259 316 | bhAga-2-aMgarta khaMDa-ra-zramaNa kathAnaka adhyayana-1-gaNadhara kathA | 174 adhyayana-3-gozAlaka kathA - gaNano artha 174 gozALAno pUrvabhava, Abhava, | gaNadharano artha 174- bhAvibhavothI mokSa sudhI bha.mahAvIranA gaNa-gaNadhara 17pa - 8 - 8 -0 gaNadhara kathAnaka : 175 | adhyayana-4-pratyekabuddha kathA | 1. indrabhUti gautama kathA 1750 pratyekabuddhanuM svarUpa - 314 2. agnibhUti gaNadhara kathA 188(1) karakaMDu pratyekabuddha kathA 3. vAyubhUti gaNadhara kathA 192 [(2) dvimukha pratyekabuddha kathA 320 4. vyakta gaNadhara kathA 194(3) nami pratyekabuddha kathA 322 5. sudharmA gaNadhara kathA 196(4) nagnati pratyekabuddha katha 331 6. maMDitaputra gaNadhara kathA 199- karakaMDu Adi cAreno mokSa 327 7. mauryaputra gaNadhara kathA 2020 RSibhASita payatrA mujaba 8, akaMpita gaNadhara kathA 205pIstALIza pratyekabuddho 9. acalabhrAtA gaNadhara kathA 2071. bha.ariSTaneminA zAsananA 10. metArya gaNadhara kathA : 209)- vIza pratyekabuddho 11. prabhAsa gaNadhara kathA 211/2. bha.pArSanA zAsananA 0 covIsa jinanA gaNadharo 213 - paMdara pratyekabuddho 242 - -- >> -- | 3. bha.mahAvIranA zAsananA adhyayana-2-nilava kathA - |- daza pratyeka buddho 342 0 nibhavano artha 214 (5) indranAga pratyekabuddha kathA 343 (1) jamAli nilava kathA 214T (6) dharmaruci pratyekabuddha kathA 344 (2) tiSyagupta nilava kathA 231T(7) rudraka pratyekabuddha kathA 346 (3) aSADha nidbhava kathA 233](8) valkalaciri pratyekabuddha 348 (4) amitra nilava kathA 237|(9) vAratraka pratyekabuddha kathA | 354 (5) gaMgAcArya nitava kathA 240(10) nArada pratyekabuddha kathA 358 (6) roDagupta nilava kathA 244)(11) nAgadatta pratyekabuddha kathA 361 (7) goSThAmAhila nilava kathA | 249 (12) bAphaka pratyekabuddha kathA 366 (8) zivabhUti nilava kathA 254 (13) vaipAyana pratyekabuddha kathA 367 Agama kathAnuyoga bhAga-3 | khaMDa-2 - aMtargata - adhyayana5-mULa Agama AdhArita zramaNa kathAo 0 zramaNa zabda-artha ane svarUpa 033|2. udaka peDhAla putra kathA 045 1. ArkakumAra kathA 0343. mahAbalAsudarzana kathA | 059
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana--5 mULa AgamanI zramaNa kathA--(cAlu) 4. kArtika zreSThI kathA 5. gaMgadatta kathA 10 6. RSabhadatta kathA 7. atimukta kathA 8. skaMdaka kathA 9. gaMgeya kathA 10. puddagala parivrAjaka kathA 11. kurudatta putra kathA 12. tiSyaka kathA 13. kAlAsyaveSiputra kathA 14. zivarAjarSi kathA 15. udAyana kathA 16. roha kathA 17. kAlodAyI kathA 18. AnaMda kathA 19. sarvAnubhUti kathA 20. sunakSatra-1 kathA 21. siMha aNagAra kathA 22. sumaMgala kathA 23. kAlikaputra kathA + mehila sthavira + AnaMdarakSita sthavira + kAzyapa sthavira 24. thAvayyAputra kathA + zelakarAjarSi + zukraparivrAjaka + paMthakamuni 25. jitazatru-subuddhi kathA 26. dharmaruci--1 kathA 27. dharmaruci--2 kathA 28. dharmaci--3 kathA 29. meghakumAra kathA 30. jinapAlita kathA 072 31. dhanya sArthavAha-1 kathA 077 32. dhanya sArthavAha-2 kathA 080 33. cilAtiputra kathA 083 + dhanya sArthavAha kathA 086 34. puMDarIka-kaMDarIka kathA 099 | 35. pratibuddhi kathA 099 | 36. caMdracchAya kathA 103|37. zaMkha kathA 103 38. rukima kathA 104 39. adInazatru kathA 106 40. jitazatru-ra kathA 113 41. pAMDavonI kathA 126 42. tetaliputra kathA 127 43. gautamamuni kathA 131|44. samudra1 kathA 131145. sAgara1 kathA 131 46. gaMbhIra kathA 132 47. stimita kathA 132 |48. acala--1 kathA 132 49. kAMpilya kathA 132 50. akSobha--1 kathA 132 51. prasenajita kathA 132 52. viSNukumAra kathA 133 53. akSobha--2 kathA 139|54. sAgara 2 kathA 140 | 55. samudra--2 kathA 147 56. haimavaMta kathA 153257. acala-ra kathA 160 58. dharaNa kathA 160 59. pUraNa kathA 161 60. abhicaMdra kathA 162 61. anIyasa kathA 205 62. anaMtasena kathA 216 220 233 233 244 252 25ra 252 para 253 253 253 255 255 257 257 258 258 258 258 259 259 259 260 260 20 260 261 261 261 ra61 26 263
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana--pa mULa AgamanI zramaNa kathA (cAlu) 63. anihata kathA 64. vidvat kathA 65. devayaza kathA 66. zatrusena kathA 263 96. sumanabhadra kathA 263 | 97. supratiSTha kathA 263 98. megha kathA 67. sAraNa kathA 68. gajasukumAla-1 kathA 69. gajasukumAla-ra kathA 70. sumukha kathA 71. durmukha kathA 72. padAraka kathA 73. dAruka kathA 74. anASTi kathA 75. jAli--1 kathA 76. mayAli-1 kathA 77. uvayAli--1 kathA 78. puruSasena--1 kathA 79. vAriSaNa-1 kathA 80. pradyumna kathA 81. zAMba kathA 82. aniruddha kathA 83. satyanemi kathA 84. dRDhanemi kathA 85. maMkAI kathA 86. kiMkama kathA 87. arjunamALI kathA 88. kAzyapa kathA 89. kSemaka kathA 90. dhRtidhara kathA 91. kailAza kathA 92. haricaMdana kathA 93. vAtta kathA 94. sudarzana kathA 95. pUrNabhadra-1 kathA 263 | 99. alakSya kathA 263 100. jAli--2 kathA 264 101. mayAli-2 kathA 283 102. uvayAli-2 kathA 284 103. puruSasena--2 kathA 284 104. vAriSaNa-2 kathA 284 105. dIrghadaMta kathA 284 106. laSTadaMta kathA 285 107. vehA--1 kathA 285 108. vehAyasa kathA 285109, abhaya kathA 285 110. dIrghasena kathA 285111. mahAsena kathA 285 112. dhanya aNagAra kathA 285 113. sunakSatra-2 kathA 286|114. RSidAsa kathA 288 115. pennaka kathA 289 116. rAmaputra kathA 289 117. caMdrama kathA 289 118. sRSTimAtRka kathA 289 119. peDhAlaputra kathA 290 120. poTTila kathA 296 | 121, vehala-2 kathA 296 | 122. subAhu kathA 296 | 123. bhadranaMdI-1 kathA 296 | 124. sujAta kathA 296 | 125. suvAsava kathA 296 | 126. jinadAsa kathA 296 | 127. dhanapati kathA 296 | 128. mahAbala kathA 11 296 296 296 296 297 298 299 299 299 299 300 300 300 300 314 314 314 323 324 324 324 324 324 324 324 324 324 329 330 330 330 331 331
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 Agama kathAnuyoga-4 | bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana-pa mULa AgamanI zramaNa kathA (cAlu) | 348 348 348 348) 348 348 348 348 349 359 363 364 372 375 377 129. bhadranaMdI-2 kathA 331/157. pagata (prakRta) kathA | 130. maDacaMdra kathA 332 158. yukti (jutti) kathA 131. varadatta kathA 332 159. dazaratha kathA 132. daDhapratijJa-1 kathA 332/160. daDharatha kathA 133. kezI (kumAra) kathA 333 |161. mahAdhana kathA 134. dRDhapratijJa-kathA 335/162. saptadhanuM kathA 135. padma kathA 336/163. dazadhanu kathA 136. mahApadma kathA 337/164. zatadhanuM kathA 137. bhadra kathA 337] 165. nAgIla kathA 138. subhadra kathA 337] 166. vaja AcArya kathA 139. padmabhadra kathA 338167. zrIprabha kathA 140. padmasena kathA 338 168. sAvadyAcArya (kuvalayaprabha) 141. padmagulma kathA 338/169. naMdISeNa-1 kathA 142. nalinagulma kathA 338/170. AsaDa kathA 143. AnaMda-2 kathA 339) 171. anAmI (muni) kathA 144. naMdana kathA 339172. susaDha kathA 145. aMgati kathA 339 + goviMdabrAhmaNa, + kumAravara 146. supratiSTha kathA 341173. citra(muni) kathA 147. pUrNabhadra-ra kathA (341|174. rathanemi kathA 148. maNibhadra kathA 342/175. harikezabala kathA 149. datta kathA 343176. jayaghoSa + vijayaghoSa 150, ziva kathA. 343177. anAthI (muni) kathA 151. bala kathA 343178. samudrapAla kathA 15ra. anAdhRta kathA 343,179. mRgAputra (balazrI) kathA 153. niSadha + vIraMgada kathA 344|180. gardabhAli kathA 154. mAyanI kathA 348|+ saMjayarAjA + kSatriyamuni 155. vaha kathA 348181. iSakAra kathA 156. veha (vela) kathA 348 + bhRgu purohita kathA Agama kathAnuyoga bhAga-4 -: (khaMDa-2 adhyayana-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA :182, atimukta muni kathA | 033] 184. aMbarSi kathA 183. aMgaSei kathA 033| 185. acala-3 kathA 378 398 398 401 407 410 414 416 422 422 425 425 034 035
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa-2 adhya.5) Agama saTIkanI zramaNa kathA (cAlu) o88 022 089 092 093 0pa0 Gja 050 06 OGO 099 Goo 101 101 186. acala-4 kathA 187. AryarakSita kathA 188. arjuna (pAMDava) kathA 189 arNikAputra kathA 10. aparAjita kathA 191. abhicaMdra kathA 12. abhicIkumAra kathA 13. amRtaghoSa kathA 194. ajApAlaka vAcaka kathA 15. ahaMnnaka kathA 16. ahana mitra kathA 17. avaMtisukumAla kathA 198. azakaTAtAta kathA 199 aSADhAbhUti kathA 200. aSADhAcArya kathA 201. aMgAramaIka kathA 202. indradatta (aMtargata) sAdhu 203. ilAciputra kathA 204. RSabhasena gaNadhara . 205. RSabhasena + siMhasena 206. utsAra vAcaka kathA 207. eNeyaka kathA 208. kASTha muni kathA 209. kaThiyArAnI kathA 210. kRSNa AcArya kathA ra11. kRtapuNya kathA 212. kArtikArya kathA 213. kapilamuni kathA 214. kAlaka-1 kathA 215. kAlaka-2 phaLA 216. kAlaka-3 kathA 217. kAlaka-4 kathA 218. kAlavaizika kathA 035] 219. kAzIrAja daSTAMta 036] 220. kuNAla kathA 044| 221. kumArapunika kathA 04pa | 222. kumAra maharSi kathA 048223. kurudatta suta kathA 049|224. phUlavAlaka kathA 049 225. kauDinyAdi tApasa kathA 050226. khapuTAcArya kathA 227. skaMdaka-ra kathA 228.skaMdilAcArya kathA o52| 229 sughakakumAra kathA 053 | 230. gArgAcArya kathA 054 231. gAgali kathA 056/23ra. gusaMdhara kathA 059 233. guNacaMdra-1 + municaMdra 063|+ sAgaracaMdra + caMdrAvataMsaka 064 234. guNacaMdra-2+sAgaracaMdra 065 235. goviMda vAcaka kathA 67 236. dhRtapuSyamitra kathA 68 237. caMDarudrAcArya + sAdhu 068 238. cANakya kathA 239 cilAta-ra kathA 071 240. jamunarAjarSi + daMDamuni 241. jaMghAparijita kathA 24ra. jaMbusvAmI kathA 243. jagANaMda kathA 244. java muni kathA 077 245. yazobhadra (jasabha6) | 246. jinadeva kathA 083 247. yudhiSThira (juhiThila) 248. javalana Adi kathA * dahanamuni + hutAzanamuni 087, 249 TaMTaNakumAra kathA 105 106 108 o 114 115 ochara 116 116 073 118 118 1ra0 o81 1ra0 120 084 121 086
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 bhAga-4 (khaMDa-2 adhya.-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA (cAlu) - - 166 167 167| 168 169 990 170 173 173 147, 174 175 148 177 50. tosaliputra kathA rapa1. sthUlabhadra + zrIyaka kathA 25. daDhaprahArI-1 kathA 253. saMgamasthavira kathA + dattamuni kathA ra54. dadhivAhana kathA rapapa. damadaMta kathA. 256. dazArNabhadra kathA 257. datta + sevAlAdi kathA 258. duwbha kathA ra59 durbalikA puSyamitra kathA 260. devaddhigaNi kathA 261, devalAsuta kathA 262. devazramaNaka kathA 263. dhanagiri kathA 264. dhanamitra + dhanazamI ra65, dhanyanI kathA ra66. dharmaghoSa-1 kathA ra67. dharmaghoSa-2 kathA ra68. dharmaghoSa-3 kathA 269. dharmaghoSa-4 + sujAtA 27. dharmasiMha kathA 271. nakula pAMDava kathA 272, naMda (suMdarInaMda) 273. naMdiSaNa-ra kathA ra74. naMdiSeNa-3 kathA 275. naMdiSeNa-4 kathA 276. nAgila-2 kathA 277. nAgArjuna kathA ra78. nAgadatta-1 kathA ra79. nAgadatta-2 kathA 280. paMcaka kathA 281. prabhava (cora) kathA 123 282. prasannacaMdra kathA 123) 283. pAdaliptasUri kathA 133] 284. piTara kathA | 285. puSpacUla kathA 286. puSyabhUti + puSyamitra 287. "puSyamitra" kathA 136) 288. potapuSyamitra kathA 28. piMgalaka kathA 144 / 290. zrakSita kathA 21. balabhAnu kathA 145292. bAhubali kathA 146 / 293. bhadra-1 kathA 146 ra94. bhadra-2 (jitazatruputra) 2lpa. bhadraguNAcArya kathA 148 | ra96. bhadrabAhusvAmI kathA | 27. bhazakamuni kathA 149 | 298. bhIma (pAMDava) kathA ra9. dharmaghoSa-pa kathA 15o + dharmayazaavaMtivardhana 150 300. manaka kathA 301. mahAgiri kathA 153|302. mahAzAla + zAla kathA 153 | 303, municaMdra kathA 154 [ 304. metArya kathA 155 305. raMDAputra kathA 155/306. rohiNika kathA 156 [307. lohArya kathA | 308. vajasvAmI kathA 1591 309. vajabhUti kathA 159] 310. vajasena AcArya kathA | 311. vastrapuSyamitra kathA 16ra 312. viMdhyamuni kathA 16ra 313. viSNukumAramuni kathA 178 15o 151 181 182 183 183) 18 188 158 ] 189 161 | 199 199 200
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 15 bhAga-4 (khaMDa-2, adhya-5) Agama saTIkaMnI zramaNa kathA (cAlu) | 211 211 1 212 215 218 314. saMbhUtivijaya kathA 201322. sunaMda kathA 315. (Arya) samita kathA 201 3ra3. sumanabhadra kathA 316. zazaka (muni) kathA 203] 324. suvrata kathA 317. sahadeva (pAMDava) kathA 204|325. suhasti kathA 318. zAlibhadra kathA 204326. zaabhava kathA 319, zItalAcArya kathA 209 327. somadeva-1 kathA 32. siMhagiri kathA 210328. somadeva-2 kathA | 321. sukozala kathA 211 329. hastibhUti+hastimitra bhAga-4 - (cAlu) khaMDa-3 zramaNI kathAnaka mULa AgamanI - zramaNI kathAo 218 219 3o8 309 309 309 309 309 309 1. anavadhA kathA 2. caMdanA kathA 3. jayaMtI kathA 4. devAnaMdA kathA pa. prabhAvatI kathA 6. mRgAvatI kathA che. draupadI kathA 8. poTTilA kathA 9. kAlI-1 kathA 10. rAjI kathA 11. rajanI kathA 12 vidhuta kathA 13. medhA kathA 14. zuMbhA kathA 15. nizuMbhA kathA 16. raMbhA kathA 17. niraMbhA kathA 18. madanA kathA 19, ilA kathA 20. saterA kathA 21. saudAminI kathA 220 22. indrA kathA 23. dhanA kathA 225] -24. vidhutA kathA 25. rUpA kathA 26. surapA kathA 27. rUpAMzA kathA 28. rUpakAvatI kathA 286 29. rUpakAMtA kathA 299ii 30 rUpaprabhA kathA 305' 31. kamalA kathA 306 32. kamalaprabhA kathA 33. utpalA kathA | 34. sudarzanA kathA | 35. rUpavatI kathA 307 36. bahurUpI kathA 3g7 | | 37. surapA kathA 38. subhagA kathA 307 39. pUrNa kathA 307 40. bahuputrikA kathA 308 | 41. uttama kathA 308| 42. bhArikA kathA 309 309 309 309 309 39 3o 309 309 309 309 309 309
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 bhAga-4 (khaMDa-3) mULa AgamanI zramaNI kathA (cAlu) 312 313 313 313 313 313 313 313 313 313 313 314 314. 314 | 315 315 43. pA kathA 44. vasumatI kathA 45. kannaDA kathA 46. kanakaprabhA kathA 47. avataMsA kathA 48. ketumatI kathA 49. vajarsanA kathA 50. ratipriyA kathA 51. rohiNI kathA para. navamiphA-1 kathA 53. hI kathA 54. puSpavatI kathA papa. bhujagA kathA 56. bhujagAvatI kathA 57. mahAphA kathA 58. aparAjitA kathA 59. sughoSA kathA 60. vimalA kathA 61. susvarA kathA 62. sarasvatI kathA 63. sUryaprabhA kathA 64. AtapA kathA 65. arcimAlI-1 kathA 66. prabhaMkarA-1 kathA 67. caMdraprabhA kathA 68. jyotsanAbhA kathA 69. arcimAlI-ra kathA 70. prabhaMkarA-2 kathA 71. padmAvatI kathA 72. zivA kathA 73. zaci kathA 74. aMjU kathA 75. rohiNI kathA 30976. navamikA-ra kathA 309|77. acalA kathA 309) 08. apsarA kathA 30979. kRSNA kathA 30980. kRSNarAjI kathA 309| 81. rAma kathA 309|2. rAmaraNitA kathA 83. vasu kathA 84. vasuguptA kathA 309 85. vasumitrA kathA 309|86. vasuMdharA kathA 30987 gopAlikA kathA 309 88. puSpacUlA kathA 309|89. suvatA-1 kathA 309 90. suvatAra kathA 309 1. padmAvatI kathA 309 2. gaurI kathA 30994. gAMdhArI kathA 30994. lakSmaNA kathA 30995. suzImA kathA 310]96. jAMbavatI kathA 311 97. satyabhAmA kathA 98. rukmiNI kathA 9 mUlazrI kathA 311 1 100. mUladattA kathA 311 101. naMdA kathA 311, 102, naMdavatI kathA | 103. naMdottarA kathA 312 104. naMdazreNikA kathA 312/6 | 105. maratA kathA 16. sumarutA kathA 312] 107. mahAmaratA kathA 312] 108. marUdevA kathA 320 32 32 320 320 311 320 311 321 321) 321 3rara 311] 320 312 32 - 3rara 3rara
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa-3) mULa AgamanI zramaNI kathA (cAlu) 346 349 349 349 349 349 349 349 349 327] 349 329 3pa0 351 353 331 353 332 354 356 109, bhadrA kathA 322 128. zrIdevI (bhUtA) kathA 110. subhadrA kathA 322| 129 hIdevI kathA 111. sujAtA kathA 322] 130. dhutidevI kathA 11ra. sumanA kathA 322 131. kIrtidevI kathA 113. bhUtadattA kathA 322] 132. buddhidevI kathA 114. kAlI-2 kathA 3rara 133. lakSmIdevI kathA 115. sukAlI kathA 325| 134. ilAdevI kathA 116. mahAkAlI kathA 326] 135. surAdevI kathA 117. kRSNA kathA 3ra7 136. rasadevI kathA 118. sukRSNA kathA 137. gaMdhadevI kathA 119. mahAkRSNa kathA 138. pAMDuAryA kathA 120. vIrakRSNA kathA 330] 139. kamalAmelA kathA 121. rAmakRSNA kathA 140. bhakidArikA (?) kathA 122. pitRsenakRSNA kathA 141. meghamAlA kathA 123, mahAsenakRSNA kathA 14ra. rajuA kathA 124. yakSiNI kathA 143. lakSmaNAAryA kathA 125. brAhmI kathA 333 144. viSNuzI kathA 126. suMdarI kathA ( 145. kamalAvatI kathA 127. subhadrA kathA 337] 146. jasA kathA + somA kathA | 147. rajImatI kathA | bhAga-4 (khaMDa-3) Agama-saTIkaMnI zramaNI kathA | 148. aMgAravatI kathA 364|159. jayaMti + somA kathA 149. ardhasaMkAzA kathA 365 160. yazobhadro kathA 15. uttarA kathA 366 161. yazomatI kathA 151. kIrtimati kathA 162. dhanazrI (savAMgasuMdarI) 152. cakSA kathA | 163. dhAriNI kathA 153. cakSadinnA kathA | 164. padmAvatI kathA 154. bhUtA kathA 367] 165. pragalabhA + vijayA 155. bhUtadinnA kathA 166. puSpacUlA + puSpavatI 156. seNA kathA | 167. puSpamUlA-2 kathA 157. veNA kathA 367) 168. puraMdayazA kathA 158. reNA kathA 367] 169. bhadrA kathA 362 335 362 363 3 368 369 366 369 372 33 373 33 374 375 375|
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 - - - - - - - - - - - - - - - ----- - - - - -- - ---- - bhAga-4 (khaMDa-3) Agama saTIkanI zramaNI kathA (cAlu) 17. manoharI kathA 376 | 174. zivA kathA 171. vigatabhayA + vinayavatI 376 175. sukumAlikA-2 kathA 172. naMdazrI/zrIdevI kathA 377 | 176. sujyeSThA kathA 173. zrIkA kathA 377] 177. sunaMdA kathA Agama kathAnuyoga-pa - khaMDa-4-zrAvaka kathA / bhAga-5 (khaMDa-4) mULa AgamanI zrAvaka kathA 1. lepa kathA 034 20. saddAlaputra kathA 12pa 2. RSibhadraputra kathA 035 21. mahAzataka kathA 136 3. zaMkha + puSkalI kathA 038 22. naMdinIpitA kathA 141 4. nAgapautra varuNa + bAlamitra 043 23. letikA/sAlidI pitA 143 5. somila kathA 047 24. sudarzana-ra kathA 144 6. makka kathA 051] | 25. sumukha kathA 145 7. udayana kathA 26. vijayakumAra kathA 8. abhIci kathA 056 | 27. RSabhadatta kathA 146 9. tuMgIyAnagarInA zrAvako 057] 28. dhanapAla kathA 146 10, kanakadhvaja kathA 061 29. megharatha kathA 146 11. naMdamaNiyAra kathA 062|30. nAgadeva kathA 146 12. sudarzana-1 kathA 69 ] 31. dharmaghoSa kathA 146 13. annaka kathA 071 32. jitazatru kathA 146 14. AnaMda kathA 072 | | 33. vimalavAhana kathA 146 15. kAmadeva kathA 088 34. koNika kathA 147 16. culanIpitA kathA 101 | 35. aMbaizrAvaka-700 ziSyo ! 182 17. surAdeva kathA 108 36. pradezIrAjA kathA 18, yuddhazataka kathA 115 37. somila kathA 254 19. kuMDakolika kathA 12038. zreNika kathA 260 bhAga-5 (khaMDa-4) Agama saTIkanI zrAvaka kathA o53 145 0 0 0 0 188 39. aMbai kathA 40, AnaMda-ra kathA 41. udAI kathA 279/42. kSemazrAvaka kathA 280.43. gaMdhAra zrAvaka kathA 280 44. ceTaka kathA 282 282 283
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 289 290 298 bhAga-5 (khaMDa-4) Agama saTIkanI zrAvaka kathA (cAlu) 45. janaka kathA 283|27. mitrazrI kathA 46. jinadAsa--1 kathA 284) 58. muMDikAmaka kathA 47. jinadAsa-ra kathA 28459. muruMDa kathA 290 48. jinadAsa-3 kathA 285 60. valgara kathA 290 49. jinadeva-1 kathA 61. vasubhUti kathA 291 50. jinadeva-2 kathA 62. saMpratirAjAnI kathA 291 51. Dhaka zrAvaka kathA 28763. sAgaracaMdra kathA 296 pa2. DhaDhara kathA 287) 64. sudarzana kathA 296 53. dhanaMjaya kathA 287 | 65. sunaMda kathA 54. padmaratha + vaizvAnara kathA 28866. sulasa kathA 298 papa. prasenajita kathA 288 67. zreyAMsa kathA 299 56. balabhadrakathA 28968. bhavIrane pAraNuM karAvanArA 29 bhAga-5 (khaMDa-5) - zrAvikA kathA | 1. subhadrA-1 kathA 302,15. phAgunI kathA 312 2. sulasA kathA 304) 16. phalgazrI kathA 313 3. agnimitrA kathA 306 17. bahulA kathA 313 4. anudharI kathA 306 18. bhadrA-1 kathA 313 5. azvinI kathA 07 19, bhadrA-ra kathA 6. utpalA kathA 307 20. bhadrA-3 kathA 314 7. upakozA kathA 307, 21. mitravatI kathA 314 8. kosAgaNikA kathA 308 22. revatI kathA 315 9. cellaNA kathA 308 23. kasomAM kathA 316 10. devakI kathA 309) 24. sAdhudAsI kathA 316 11. devadattA kathA 310] 25. zyAmA kathA 317 12. dhanyA kathA 311] 26. zivAnaMdA kathA 13. naMdA kathA 311) 27. subhadrA-2 kathA 318 14. pUSA kathA 312| 28. subhadrA-3 kathA 319 u 314 317 Agama kathAnuyoga bhAga-2 bhAga-6 (khaMDa-6) deva-devInI kathAo 1. vijayadeva kathA 0343. izAnendra kathA 2. zakrendra kathA 044/4. amarendra kathA 049 058
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 Agama kathAnuyoga-4 07ra 075 075 0 bhAga-6 khaMDa-da deva-devI kathAo (cAlu) | 5. haribhegameSI kathA 065 | 22. bala yakSa kathA 6. trAyasviMzaka deva kathA 066/23. saMgama deva kathA 072 7. caMdra deva kathA 067|24. vidyummAlI deva kathA 8. sUrya deva kathA 067 25. nAgIla deva kathA 9. zukra deva kathA 068[26. prabhAvatI deva kathA 073 10. pUrNabhadra deva kathA 06827. huMDIka deva kathA 073 11. maNibhadra deva kathA 068 28. zailaka yakSa kathA 074 12. datta Adi deva kathA 068 29. tiSyaka deva kathA 074 13. sUryAbhadeva kathA 069 | 30. jvalana + dahana deva kathA 074 14. dadra deva kathA 069 31. sAgaracaMdra deva kathA 15. mahAzukra deva kathA 069 | 32. mulgarapANI yakSa kathA 075 16. mAgadha deva kathA 070] 33kamaladala yakSa kathA 07pa 17. varadAma deva kathA 071 | 34. puSpavatI deva kathA 18. prabhAsa deva kathA 071 35. lalitAMga deva kathA 19. kRtamAla deva kathA 07136. hiMduka yakSa kathA 076 20. meghamukha deva kathA 071 0 devakathA vize kaMIka 076 21. zUlapANI yakSa kathA 5 071 | 0 cosaTha indronA nAma 077 - 4 - 4 - 4 -- - - 4 - 1. amarendranI agramahiSIo | 078 10. caMdranI agramaDiSIo 082 2. balIndranI agamatiSIo ! 079 11. zakranI agamahiSIo 082 3. dharaNendranI agramahiSIo | 079 ) 12. izAnendranI agramaDiSIo 082 | 4. veNudeva AdinI agamahiSI 079 | 13bahuputrikA devI kathA 083 | 5. bhUtAnaMdanI agra mahiSIo | 080 14. zrI-hI Adi daza devIo 083 6, veNudAlI AdinI agamahiSIo 080 15. hAsA + prahAsA devI 7. pizAcendra Adi ATha { - 16. kaTaputanA vyaMtarI kathA 084 - vyaMtarendronI agamaDiSIo 080] 17. zAlAryA vyaMtarI kathA 084 8. mahAkAla Adi ATha - T18. svayaMprabhA devI kathA 085 -- vyaMtarendronI agamahiSIo 081 19. zrI devI kathA 085 9. sUryanI agamahiSIo ! 081 20. siMdhudevI kathA 085 076 0 & & l&&& 3 4 8 8 8 8 8 8] 3333333 $ $ $ $ $ $ $ $ 3 083 | bhAga-6 (khaMDa-7) prANI kathAo 1. udAyI hAthInI kathA 086) 3. secanaka hAthInI kathA 2. bhUtAnaMda hAthInI kathA | 0874. vAMdarAnI kathA o87 089
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-6 (khaMDa-7) prANI kathAo (cAlu) 090 10, baLadanI kathA 091 11. sarpanI kathA 5. sumeruprabha hAthInI kathA 6. meruprabha hAthInI kathA 7. deDakAnI kathA 8. kaMbala-saMbala baLadonI kathA 9. caMDakauzikanI kathA bhAga-6 (khaMDa-8) anyatIrthika kathAo 1. marIcI kathA 2. kAlodAyI Adi daza 3 kaipAyana RSi kathA 4. rAmagupta Adi mithyAmati 5. tAmali tApasa kathA 6. jamadagni kathA + parasurAma kathA 7. skaMdaka parivrAjaka kathA 8. pudgala parivrAjaka kathA 9. mugala parivrAjaka kathA 10. nArada/kalanArada kathA 11. vaizyAyana bAlatapasvI kathA khaMDa-9 anyakathA 17. buddha/zAkya kathA 101 18. nairika tApasa kathA 102 19. dharmaruci tApasa kathA 102 20, ziva tApasa kathA 103 21. zukra parivrAjaka kathA 104 22. kapilanI kathA bhAga-6 (khaMDa-9) anya kathAo adhyayana--1 du:khavipAkI kathAo 111|6. naMdivardhana kathA 118 | 7. UMbaradatta kathA 123|8. zauryadatta kathA 128 9. devadattA kathA 131 10. aMjUnI kathA 1. mRgAputranI kathA 2. ujjitakanI kathA 3. abhagrasena kathA 4. zakaTanI kathA 5. bRhaspatidatta kathA khaMDa-9 anyakathA 091 12. hAthInI kathA 092 13. pADAnI kathA 093 14. bakarAnI kathA 1. kAlakumAra kathA 2. sukAlakumAra kathA 3. mahAkAlakumAra kathA 4. kRSNakumAra kathA 4x4 096 12. indranAga kathA 097 13. pUraNa tApasa kathA 098 14. kauDinya, datta ane 099 zevAla Adi tApasonI kathA 099 15. goviMda bhikSu kathA 100 16. poTTazAla kathA = adhyayana--2 pakIrNa-kathAo 148 5. sukRSNakumAra kathA 150 6. mahAkRSNakumAra kathA 150 7. vIrakRSNakumAra kathA 150 | 8. rAmakRSNakumAra kathA 21 093 094 094 094 095 104 105 105 106 106 107 107 108 108 109 110 133 135 138 141 146 150 150 150 150
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 - 166 171 |bhAga-6 (khaMDa-9) anyakathA - adhya.-2 - prakirNa kathA (cAlu), 9. pitRsenakRSNa kathA 150 19. apratiSThAna narake janAra | 161 10. mahAsenakRSNa kathA 150 |20. kuracaMda kathA 160 11. mahezvara-utpatti kathA 151 | 21. pradyotanI kathA 162 12. elASADha kathA 153] 22. asaMyationI pUjA 162 13. kaMsa kathA 153|23. maMDitacoranI kathA 165 14. kalkI kathA 155) 24. pAlaka kathA 164 15. kaccha, mahAkaccha, | 25. mUladeva kathA 167 - nami, vinami kathA 155, 26. mammaNa kathA 16. kalpaka kathA 156 | 27. sumati kathA 17. kokAsa + jitazatru kathA 158 | 28. sujJazrI kathA 171 18. kAlasauriya kathA 159) 29. tulasA kathA 171 bhAga-6 (khaMDa-10) daSTAMta-upanaya 0 daSTAMta upanaya-bhUmikA 1737. azva 1. mayurI aMDa 173]8. saMghATa 2. kAcabo 176 9. zailaka 3. tuMbaDuM 178] 10. mAkaMdIputra 4. akSata-zAlI 179 11. naMdIphaLa 5. caMdramAM 18212. suMsumAM 189 6. dAvadrava 183/13. puMDarIka bhAga-6 (khaMDa-10) vivigha piMDa-doSanA daSTAMto 14. hAthI 190| 26. govatsa 198 15. lADupriyakumAra 190, 27, maNibhadra yakSAyatana 199 16. cora 191 28. devazarmA maMkha 17. rAjaputra 192| 29. bhaginI 18. pallI 192 | 30. modakabhojana 19, rAjaduSTa 193 31. bhikSu 20. zAlI-1 194 32. modakadAna 21. bilADAnuM mAMsa 19533. govALa 22. zAlI-ra 195 34. modaka 23. saMghabhojana 196 | 35. svagrAmadUti 24. khIrabhojana 196] 36. grAmanAyaka 206 25. udyAnagamana 197] 37. brAhmaNa putra 190 - 0 0 0 0 0 0 0 ra0pa 207
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-6 (khaMDa-10) vividha piMDadoSa dRSTAMta (cAlu) 207 40. siMhakesarA lADu 208 41. bhikSupAsaka 38. mRta mAsika bhojana 39. kSullaka sAdhu bhAga-6 (khaMDa-10) 'bhaktaparijJA''mAMnA dRSTAMto 42. mRgAvatI 43. datta 44. kRSNa + zreNika 45. naMda maNiyAra 46. kamalayakSa 47. sudarzana 48. yavarAjarSi 49. cilAtiputra 50. caMDAla bhAga-6 (khaMDa-10) 60. arNikAputra AcArya 61. skaMdakasUri--500 ziSyo 62. daMDa + yavarAjarSi 213 68. amRtaghoSa 213 69. lalitaghaTA puruSo 214 70. siMhasena upAdhyAya 214 71. kurudatta zreSThIputra 214 72. cilAtiputra 214| 73. gajasukumAla 214 74. sunakSatra muni 214 + sarvAnubhUti muni bhAga-6 (khaMDa-10) 'maraNasamAdhi'mAMnA dRSTAMto 63. sukozala RSi 64. avaMtisukumAla 65. kArtikArya RSi 66. dharmasiMha 67. cANakya 75. jinadharma zrAvaka 76. metArya muni 77. cilAti putra 78. gajasukumAla 211 | 51. vasurAjA 211 52. kIDhI DozI 211 53. kAmAsakta puruSo 212 54. devarati 212 55. niyANazalya yukto 212 56. indriya rAgathI hAni 212 57. kaSAya pariNAma 212 58. avaMtisukumAla 21259: sukozala + cANakya 'saMstAraka payatrA''mAMnA dRSTAMto 79. sAgaracaMdra 80. avaMtisukumAla 81. caMdrAvataMsaka 82. damadaMta RSi 83. skaMdakaRSinA - ziSyo 216|84, dhanya + zAlibhadra 216 85. hAthI 216086. pAMDava 216 87. daMDa aNagAra 216 88. sukozala 217 89. kSullaka muni 217 90. vajrasvAmI 217 91. avaMtisena 217 92. arjunnaka 23 210 211 212 212 212 212 212 213 213 213 213 215 215 215 215 215 215 - 216 217 217 217 217 217 218 218 218 218
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 Agama kathAnuyoga-4 . . - - . .. . 218 218 bhAga-6 (khaMDa-10) "maraNasamAdhimAMnA daSTAMto (cAlu) 93. cANakya 218 | 98. municaMdra Adi 94. batrIzaghaTA puruSo 218 | 9. uSNAdi parISaho 5. ilAputra 218 | 100. siMhacaMdra + siMhasena 96. hastimitra 218/101. be sarpo | 97. dhanamitra 218 102. puMDarIka-kaMDarIka bhAga-6 (khaMDa10) "Agama-saTIkanA daSTAMto 219 219 219 - - 2 30 qm my - 11 bh bh bh 233 233 103. agada 104. agasdatta 105. agArI 106. acaMkAriyabhaTTA 107. ajitasena 108. arjanacora 109. artana 110. anaMga 111. asaMgha 112. arhadatta 113. strIjanita saMgrAmo 114. indra 115. indradatta 116. surendradatta 117. uluruTa 118. uditodaya 119. kapila 120. kapilabaTuka 121. kapilA 122. kAlodAyI 123. kuvikarNa 124. koMkaNaka-1 125. koMkaNakadAraka 126. kucita 127. kulaputra | 128. kezI 88 8 8 8 88 8 88888888888888888666 s 219 129. koMkaNaka-2 230 2203130. koMkaNaka-3 221 131. koMkaNaka sAdhu 231 221 132. koMkaNaka-4 231 222/133. bhAravAhI puruSa 223 134. koDIsara 232 223/135. kolaginI 232 223/136. khaMDakarNa 232 2245137. gaMdhapriya 224 138. cArudattA 224/139. jinadAsa + dAmanagara 233 225 140. jitazatra-1 2 34 225 141. DoDiNI 225142. tuMDika 235 226 143. tosali 236 226 / 144. tosalika 236 227/145. devadattA 236 227146. dharmaghoSa-1 2 37 228/147. dhanasArthavAha 237 228 148. dharmaghoSa-2 228] 149. dharmaruci 228150. dharmila 229 151. dhUrtAkhyAna 239 229 15ra. naMdinI 241 230 153. navakaputrI + ceTI 241 230154. padmAvatI + vajabhUti | 241 2 37 s s _ _
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 25 250 251 251 251 15 2para bhAga-6 (khaMDa-10) "Agama-saTIkanA daSTAMto (cAlu) 15pa. puSpazAla + bhadrA 242173. sukumAlikA 15. puSpazala suta 242174. sodAsa 157. pRthvI 242 175. somila 158, bhadragamaDivI 243176. saumilika 159. mati + sumati 243177. 500 subhaTa 160. maMgu AcArya 243] mAnavabhavanI durlabhatA161. maMDukkalita 244daza dRSTAMto 162. magadhazrI + magadhasuMdarI ra45) 178. (1) colaka 163. magadhasenA 245 179. (2) pAsaga 164. mayuraMka 246 /180. (3) dhAnya 165. mukuMDa 246 181. (4) dyuta 166. mUka 246 / 182. (5) ratna 167. roga 247 183. (6) svapna 168. vijayA 184. (7) cakra/rAdhAvedha | 169. vimala 185. (8) kAcabo 170. vIraka 249 186. (9) yuga 171. varaghoSa 249 187. (10) staMbha 172. sarajaska 250/188. kUvAno deDako pariziSTa-1 akArAdikrame kathAnA nAmo ra5ra 253 253 253 254 254. 248 254] 255 255] 255 256 ga-1 Agama ka gama kathAnuyoga bhAga- saMkSipta-vivaraNa thI 4 bhAga kula pRSTha 1. 384 368 samAviSTa kathAnako kulakara kathAo, tIrthakara kathAo. cakravartI, baladeva, vAsudeva, prativAsudeva, - gaNadhara, nihava, gozAlaka, pratyekabuddhanI kathAo. zramaNa kathAo - mULa Agamo AdhArita zramaNa kathAo - Agama paMcAMgI AdhArita zrAvaka kathAo, zrAvikA kathAo. deva, devI, prANI, anyatIrthika, duHkhavipAkI ane prakIrNa kathA vividha dRSTAMtamALA 432 384 320 272
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 sama aMta. anu. vivA. rAya. oha. saMkSepa-sUci AyA. AcArAMga purUM. puSphayUliyA sUya. sUyagaDAMga vahi . vahidasA ThA. ThANAMga bhatta. bhattapariNA samavAyAMga saMthA. saMthAraga bhaga. bhagavatI gacchA. gacchAcAra nAyA. nAyAdhammakahA maraNa. maraNasamAdhi uvA. uvAsagadasA nisI. nizItha aMtagaDadasA buha. buhatyapa anuttaropapAtika dasA vava. vavahAra pahA. pappAvAgaraNa dasA. dasAsuyakabaMdha vipAkasUtra jIya. jayaka uva. uvavA mahAni. mahAnizIthI rAyauseNiya Ava. Avazyaka jIvA. jIvAjIvAbhigama ohanispRtti panna. pannavaNA piMDa. piMDanitti sUrapannatti dasa. dasayAliya caMdapannatti utta. uttarAdhyayana jaMbuddIvapannati naMdI. naMdIsUtra nirayAvaliyA anuo. anugadhAra kapUvaDiMsiyA tilyo. tirathodgAliya puSphi. | puSkriyA RSi. RSibhASita vR. - vRtti cU. - cUrNi bhA. - bhAga ni. - niryukti mU. - mUla sU. - sUtrAMka ha. - hAribhadriya mi. - malayagiri a. - adhyayana pR. - pRSThaka | 1 - (Ava.s.) bhAga-1 2 - (Ava.cU.) bhAga-2 stha. - virAvali | TI. - TIppaNaka ava. - avacUrI kappa-vR-kalpasUtra--vinayavijaya-vRtti utta.bhAva-uttarAdhyayana-bhAvavijayavRtti T saMdarbha sAhitya (1) ame saMpAdana karela kAmasuttA - mUrta ane suttaLi-saTIva A| kathAsAhityano mULa strota che. tenAja kramAMko AgamasaMdarbhamAM ApelA che. (2) cUrNimAM pUjya sAgaranaMdasUrIjI saMpAdita-pUrNinA pRSThAMka ApelA che. IT(3) jItakalpa, RSibhASita pUjya punyavijayajI saMpAdita che. je. nira. kapa. --
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama sAhitya prakAzana | amAruM prakAzita Agama-sAhitya - eka jhalaka 1-AgamasuttANi-mUlaM A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMda sUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pastALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. mAmaladolo, mAgamanAmawono, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rU. 1500/- darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. - 8 - 8 - 4 - 4 - 2. Agama-gujarAtI anuvAda ApaNA mULa AgamAM ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ityAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza | Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "Agamadapa" saMpuTamAM bIjA be | vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rU. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa sana-2003ne aMte tenI mAtra be nakalo bacelI che. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno purAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 Agama kathAnuyoga-4 3. AgamasuttANi - saTIkaM jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,500 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ityAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zrRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI mAtra be nakalo sana-2003ne aMte sTokamAM rahI che. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. - * * * - * - * - 4. Agama--viSaya--darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthak--pRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato--Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke Agama-saTIkaMmAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rU. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama sAhitya prakAzana 5. Agamasaddakoso A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalItho kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - 3 thI 4 paryaMtano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pastALIze pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM kAmasuttAi - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo temAM mULa Agama ke Agama-saTIkaMmAM maLI ja javAnA. - 4 - 4 - 4 - 4 - 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza'. A prakAzana Agama saTIkaMmAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, cUrNi ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke dRSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM te-te nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakrama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke dRSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM kAmasuttA isadI to che ja.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 - - - - 7. AgamasUtra hindI anuvAda mULa AgamanA 0,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana | pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300 thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphInI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. to paNa AgamanA gujarAtI anuvAdanI gerahAjarImAM te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rU. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A sAmasUtra-hindI anuvAddha mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane kAma sarak anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. - 8 - 8 - 8 - 8 - 8. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA | mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe sAthe pati zrI rUpavijayajI t 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava dUhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. - 8 - - 8 - 4 - & anya sAhitya prakAzana : AgamanA ukta virATa kAryonI uparAMta vyAkaraNa vidhi, pUjana, vyAkhyAna, tattvArtha, jinabhakti, pAThazALA abhyAsa, ArAdhanA Adi vividha viSayone sparzatA amArA bhinna-bhinna prakAzano ane prastuta AgamakathAnuyoga bhAga-1 thI 6 sahita munidIparatnasAgaranI kalame 247 prakAzano pragaTa thaI cUkyA che. jemAMnA ghaNAM badhAM prakAzano hAla aprApya banyA che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhitya sarjana - huM - ane kathAnuyoga 31 TI E ... AraMbhe ATaluM jarUra vAMco abhinava hema laghuprakriyAne sarjanayAtrAnuM AraMbha biMdu gaNIe to mArI A|| yAtrA bAvIza varasanI thaI. ATa ATalA varasothI lakhuM chuM. chatAM graMthastha kRtionI saMkhyAthI koIne AMjI zakuM tema nathI. varaso ke gaNitano meLa besADavA prayatna paNa karyo nathI. mArAthI thAya e rIte zabdanI sAdhanA karI rahyo chuM. zabdanI| AMgaLI jhAlI jyAM-jyAM huM gayo chuM e mukAmono hisAba have 247 prakAzanoe pahoMce che. AyuSya karma ane dehanAma karma Adino sathavAro rahe to hajI zabdonA saMgAthe vadhune vadhu paMtha kApavAnI bhAvanA bhAvuM chuM. je kaMI lakhyuM che e pharI vAMcavAno samaya na maLe evI tANa vacce jIvavAnuM thayuM che. zvAsa lauM chuM ke vicarunI chuM tyAre nahIM, paNa kaMIka lakhI zakuM chuM tyAre ja jIvuM chuM. chatAMye lakhavAmAM samagra) jIvanano vyApa AvI jAya che, evA bhramamAM paNa nathI. hA, A sarjana e prANavAyI sama jarUra banI rahe che.. Agama sAdhanAmAM ATheka varSa pasAra thayA che ane Agama saMbaMdhI A navamuM virATa prakAzana Apa saunA karakamalono sparza pAmI rahyuM che. Agama zratanA cAra mukhya anuyogamAM A kathAnuyoga saMbaMdhI sarjana che jemAM mULa AgamonI sAthe tenI niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAma aMgono samAveza karI kathAonuM saMkalana, goThavaNI ane prApta tathA saMkta bhASAmAMthI) gujarAtI anuvAda karela che. jene mukhya daza vibhAgo dvArA cha pustakomAM 2200 jeTalA pRSThomAM rajU karuM chuM. vartamAna kALe svIkRta pIstALIza Agamo ane tenA nRtyAdino AdhAra laIne saMkalita karAyela A Agama kathAnuyogamAM jo kathAne dhyAnathI vAMcavAmAM Ave to temAM dravyAnuyoga tathA caraNakaraNAnuyoga paNa guMthAelo najare paDe che. jo kathAne manana karI tenA niSkarSone ciMtavavAmAM puruSArtha thAya to adbhuta satyo ane tattvothI AtmA vairAgya vAsita thato rahe ane cittataMtrane coMTa Ape tevo samartha che. AgamasAhityamAM ja - nAyAdhammakatA, uvAsagadasA, aMtagaDadasA, anuttaropapAtikadasA, vipAkasUtra, nirayAvalikA, kalpavataMsikA, puSphiyA, puSkayUliyA ane vahidasA eTalA AgamasUtro to pratyakSatayA kathAnuyoganuM prAdhAnya dharAve ja che. jyAre uvavAI ane rAyauseNiya e baMne AgamomAM dravyAnuyoga ane caraNAnuyoganI guMthaNI hovA chatAM pradhAnatA to kathAnuyoganI ja che. vaLI vizALakAya rUpa dharAvatA bhagavatIjI aMga sUtromAM aneka kathAo vaNI levAmAM ' AvI che. to uttarAdhyayana sUtra paNa kathAthI samRddha banela che. samavAya aMgasUtra uttamapuruSonA caritromAM aneka pUraka mAhitI pUrI pADe che. to AcArAMgane joyA vinA bhagavaMta mahAvIranA kathA aNasparzI ja rahe. dravyAnuyoga
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 Agama kathAnuyoga-4 - - - - - --- - -- prAdhAnya chatAM AkumAra Adi mATe sUyagaDAMga jovuM ja rahyuM ane padArthonI ekathI dazanI gaNanA chatAM ThANAMga sUtranI vRttimAM kathA to maLe ja che. gaNitAnuyoga prAdhAnya chatAM jaMbUdIvapannatti sUtra vinA bhagavaMta RSabhanuM caritra ane bharatacakravartI kathA adhUrI ja rahI hota. to jIva-ajIva Adi padArthonI prajJApanA karatA jIvAjIvAbhigamanI vRtti paNa kyAMka kyAMka kathAonuM darzana karAvavAnuM cUkyuM nathI. cAra mULasUtromAM Avazyaka sUtranI paMcAMgI to lakhalUTa khajAnA jevuM che. AgamomAM sauthI vipula sAhitya jo kyAMya prApta thatuM hoya to te che Avazyaka sUtranA cUrNi-vRtti-bhASya ane niryukti. tenI sAthe sAthe ogha ane piMDaniyukti paNa AcAranI samaja ApatI veLA vividha doSono nirdeza karatA aneka dRSTAMto pUrA pADe ja che. paNa jo daSTAMtamALAnI guMthaNI ja karavI hoya to nizItha, bRhatkalpa, vyavahAra ane jItakalpa sUtranA bhASya, cUrNi, vRtti jeTalI vipula mAhitI to aMgasUtra ane upAMgasUtro paNa pUrI pADatA nathI. mahAnizItha sUtra to sacoTa kathAnA vaibhavarUpa che ja. to dasAsuyakabaMdha chedasUtra e zreNika-ceghaNA dvArA bhagavaMta vaMdanArthe jatA zrAvakonI RddhinuM uttama daSTAMta pUruM pADela che. naMdI Adi cUlikA sUtra paNa kathAnakathI aNasparyA nathI ja to pannA sUtra paNa kathAno aMguli nirdeza to kare ja che. ATalA badhAM AgamomAM kathAonA varNanathI ApaNe saheje evo vicAra chU ke, adhadha ! ATaluM kathAsAhitya che ApaNI pAse ? to tamane bhagavaMtanA zAsanakALa vakhatanA eka mAtra nAyAdhammakahA sUtra sudhI avazya dorI javA paDaze. jyAre nAyAdhammakahA sUtranuM kada 5,76,000 zloka pramANa hatuM tyAre temAM nAnI-moTI thaIne sADA traNa karoDa kathAo hatI. A to thaI mAtra eka ja aMgasUtranI vAta bIjA sUtromAM AvatI kathAo to alaga. tenI sAme ame vartamAnakAlIna AgamomAM pIstALIse Agama, tenI prApta niryukti, bhAga, cUrNi, vRtti Adi badhuM ja sAhitya ekaThuM karIne eka-eka pAtranI mAhitIne eka ja sthAne saMgrahita karI to paNa maLyA mAtra 85ra kathAnaka ane 187 dRSTAMto. khera ! chedasUtro ane Avazyaka sUtranuM vivecana sAhitya phaMphosatA dRSTAMtonI saMkhyA hajI vadhI zake che. paNa kyAM sADA traNa karoDanuM kathA sAhitya ane kyAM Aje maLatI mAMDamAMDa hajAra-bAraso kathAo !!! to paNa mane saMtoSa che ke, pUjyapAdu AgamoddhAraka zrI AnaMdasAgara sUrizvarajInA adhUrA rahI gayelA svapnone paripUrNa karavAnuM sadbhAgya mane sAMpaDyuM ane anekAneka pUjya zrI, zramaNIrvAda ane mRtapremIonA dravyabhAvayukta sahakAra, preraNA, bhAvanA, AzIrvAda ane prArthanAonA prerakabaLothI gaNadhara kRtu zabdone punaH zabdadeha arpI kiMcit cetanA pUrI zakyo chuM. - muni dIparatnasAgara
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA bAla brahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNassa zrI AnaMda kSamA lalita suzIla sudharmasAgara gurubhyo namaH AgamakathAnuyoga-4 . 33 zramaNa kathA-cAlu (Agama-saTIkaM AdhArita bhramaNa kathA) zramaNa-kathA vibhAgamAM atyAra sudhInI kathAo mULa Agama AdhArita hatI. have pachInI kathAo niryukti-bhASya-cUrNi-vRtti AdhAre noMdhela che. lekhana paddhatimAM mahattvano pheraphAra e karela che ke, mULa Agama AdhArita kathA AgamanA krama pramANe lakhela che, jyAre niyukti AdinA kathAnaka a-kArAdi (prAkRta) nAmonA kramamAM noMdhela che. atimukta muni kathA H rAjA kaMsanA nAnAbhAI ane mathurAnA ugrasenanA putra atimukta hatA. teNe saMsArano tyAga karyo ane bhagavaMta ariSTaneminA zAsanamAM dIkSA grahaNa karI hatI. temaNe bhaviSyavANI karelI ke, devakI (kRSNa vAsudevanI mAtA) nalakubera samAna ATha putrone janma Apaze. kRSNa AdinI kathAmAM AvA bIjA prasaMgomAM paNa atimukta munino ullekha Ave che. (te sivAya vizeSa kathA prApta nathI) 0 noMdha :- A atimuktamuni ane 'aimutto' nAme oLakhAtA atimukta muni baMne alagaalaga che. 0 Agama saMdarbha : aMta 13; -- X Ava yU 1-5 357; 0 aMgarSi kathA : caMpA nAme nagarI hatI, tyAM kauzikArya nAmanA upAdhyAya hatA. temane be ziSyo hatA. aMgarSi ane rudra. aMgathI bhadra hovAne kAraNe tenuM nAma aMgarSi pADavAmAM Avela hatuM. je rudra hato. te graMthichedaka hato. te baMnene upAdhyAye lAkaDA lAvanAra rUpe sthApita karyA. 42 3
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 Agama kathAnuyoga-4 koI vakhate aMgarSi aTavImAMthI lAkaDA kApI bhArane grahaNa karI pAcho Avato hato. ka Akho divasa bhaTakato rahyo. saMdhyAkALe tene yAda AvyuM ke, lAkaDAno bhAro laI javAno che. tyAre te aTavImAM doDyo. teNe aMgarSine lAkaDAno bhAre laIne AvatA joyo. te vicAravA lAgyA ke mane upAdhyAya kADhI mukaze, have mAre zuM karavuM? eTalAmAM jyotiryazA nAmanI vatsapAlikA putra paMthakane mATe bhojana laIne, lAkaDAno bhAro laIne AvatI hatI, tyAre rakake tene mArIne eka khADAmAM nAkhI dIdhI ane tenA lAkaDAno bhAro laIne anya mArgethI nagaramAM AvIne upAdhyAyanA hAthamAM lAkaDAno bhAro mUkI dIdho. pachI kahyuM ke, tamArA suMdara ziSya (aMgArSie) jyotiryazAne mArI nAMkhela che. bhaTakato evo te AvI rahyo che. aMgarSi Avyo tyAre upAdhyAye tene kADhI mUkayo, tyAre te vanakhaMDamAM jaIne ciMtavavA lAgyo-zubha adhyavasAyathI tene jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhavane vicArato te samyak bodha pAmyo ane svayaM pravrajita thaI saMyamI banyA. devoe temano kevaLajJAna mahimA karyo. tyArapachI devoe kahyuM ke, rakake khoTuM ALa caDAvela che. teNe ja jyotiryazAne mArI nAkhela che. tyAre rudraka loko dvArA ghaNI ja helanA pAmyo. teNe abhyAkhyAna (ALa caDAvela) te vAta kabUla karI. pachI te zubhadhyAnanI dhArAe caDI pratyekabuddha thayA. je kathA pratyekabuddha rudrakamAM lakhI che - yAvat - brAhmaNa, brAhmaNI paNa pravrujita thayA. cAre kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. (kathA juo rudraka-pratyekabuddha) 0 Agama saMdarbha :Avani 844. 1293 + vRka Ava yU.1- 460, ra-pR. 193; 0 aMbarSi kathA - urjenimAM aMbarSi nAme eka brAhmaNa hato. tenI patnInuM nAma mAlukA hatuM. te baMne zrAvakadharma pAlana karatA hatA. temane niMbaka nAme eka putra hato. koI vakhate mAlukA brAhmaNI mRtyu pAmI. tyArapachI aMbarSi ane tenA putra niMbake pravajyA (dIkSA) grahaNa karI, paNa niMbaka durvinIta hato. te sAdhune (kAyikI mATe javA-AvavAnA mArgamAM kAMTA, nAMkhI Avato hato ane svAdhyAyAdi mATe jatA-AvatA sAdhunA pagamAM te kAMTA vAgatA hatA. asvAdhyAya thato hato. vaLI te badhI ja sAmAcArI viparita karato hato. kALano vinAza karato hato. tyAre bIjA sAdhuoe AcAryane kahyuM, A niMbaka sAdhu amane vikSepa kare che, svAdhyAyamAM vidana thAya che, tethI kAM to have te ahIM raheze athavA ame rahIzuM. baMne sAthe rahI zakIzuM nahIM, tethI AcArya bhagavaMte niMbakane kADhI mUkyo. tyAre tenA pitA aMbarSimuni paNa tenI pAchaLa nIkaLI gayA. pachI te baMne koI anya AcArya pAse gayA. paNa niMbakanI e ja pravRttithI, tyAMthI paNa temane kADhI mUkyA. A pramANe ujjayinIthI 500 vakhata tene alaga-alaga sthAnethI kADhI mUkyo. tyAre te vRddha (aMbaSimuni) saMjJAbhUmimAM raDavA lAgyA. niMbake kahyuM ke, he vRddha ! tame kema
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 35 raDo cho ? tyAre vRddhe kahyuM ke, tAruM nAma je niMbaka rAkhyuM te barAbara ja che. tethI ja tuM AvuM vartana kare che. have huM to ahIM ja rahIza, tyAM kazuM prApta thatuM na hatuM, pravajyA choDavI yogya na hatI. tyAre tenI paNa dhIrajano aMta Avyo. tyAre teNe kahyuM ke, huM vRddha ! bIje kyAMka jaIne rahIe. tyAre aMbarSie kahyuM ke, tuM jAte ja zodhI kADha, jo tuM vinIta thaIne vartIza, to ja kyAMka rahI zakIzuM. anyathA rahI zakIzuM nahIM. te pravajyAthI subdha thayo ane kahyuM ke, huM vinIta thaI zakato nathI. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, tuM AvuM na kara. mahemAnanI mAphaka rahe, AvatIkAle jaje. tyAre koI traNa bhulake (bALasAdhu)e uccAra-prastravaNanI bAra yojana bhUmimAM sarve sAmAcArI lakhI dIdhI. sAdhuo tethI saMtuSTa thayA. te niMbaka paNa bodha pAmyo, ArAdhanA karI, vinayavAn thayo. (batrIza yogasaMgrahanA daSTAMtamAM A 'vinayopagatanuM dRSTAMta che.) 0 Agama saMdarbha :-- Avani 1300 + 4 Ava yU.ra-pR. 196; - 4 - 4 --- 0 acala kathA : tIrthakara malli jyAre pUrvabhavamAM mahAbalakumAra hatA. te vakhatanA temanA eka mitranuM nAma acala hatuM. mahAbalakumAre jyAre temanA bIjA mitro sAthe dIkSA lIdhI tyAre acale paNa dIkSA lIdhI hatI. (kathA juo tIrthakara mali) 0 Agama saMdarbha :nAyA. 76; - - >> -- 0 acala kathA - videha kSetramAM thayelA nava baLadevamAMno eka baLadeva acala hato. te vitazoka nagarInA rAjA jitazatru ane tenI rANI manoharIno putra hato. teNe saMsArano tyAga karI, dIkSA grahaNa karI, tenI kathA A pramANe che- avara videhamAM salilAvatI nAme vijaya hatI. temAM vItazokA nAme nagarI hatI. tyAM jitazatru rAjA hato. tene manoharI ane kekathI nAme be rANIo hatI. manoharIne acala nAme putra hato ane kekayIne vibhiSaNa nAme putra hato. pitAnA mRtyu bAda ardhavijaya kSetrane bhogavatA evA te baladeva ane vAsudeva thayA. acala baLadevanI mAtA manoharIe keTaloka kAla gayA pachI putrane pUchayuM ke, he acala ! meM pati ane putra baMnenI lakSmIne bhogavI che. have huM pravajyA laIne paralokanuM hita sAdhIza. tethI tuM mane visarjita kara. paNa acala nehavaza thaIne tene rajA Apato nathI. bahuM ja Agraha karyo tyAre acale zarata karI ke, jo tame devalokamAM jAo to tamAre mane pratibodha karavA AvavuM, evuM vacana Apo to huM tamane anumati ApIza. tyArapachI manoharI rANIe dIkSA grahaNa karI. teNI parama dhRti ane baLa vaDe agiyAra
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 Agama kathAnuyoga-4 aMgone bhaNIne, karoDa varSa tapanuM anusaraNa karIne samAdhIpUrvaka kAladharma pAmI lAMtaka kalpa indrapaNe utpanna thaI. tyAM avadhijJAna vaDe teNe jANyuM ke, mArA baLadeva-vAsudeve ghaNAM kALa sudhI sArI rIte bhogo bhogavyA. koI vakhate azva para jatAM azvo mRtyu pAmyA. vibhiSaNa paNa mRtyu pAmyo. paraMtu ati kheharAgane kAraNe acala te vAta svIkArato nathI ane te mUccha pAmyo. te vakhate lAMtaka kalpe indrarUpe utpanna thayela tenI mAtA manoharI tatpaNa tyAM AvIne vibhiSaNanuM rU5 vikavyuM. rathamAM jatA kahyuM ke, huM vidyAdhara sAthe yuddha karavA gayo. ityAdi. tyArapachI teNe mAtA manoharInA rUpanuM darzana karAvyuM. tyAre saMbhrAMta thayelA acale kahyuM ke, he mAtA ! tame ahIM kayAMthI ? tyAre mAtA manoharIe pravajyA kALa, vibhiSaNanuM maraNa ane pote lAMtakakalpe indra thayAnI vAta karI. - pachI te inDe jaNAvyuM ke, he putra ! huM tane ahIM A pratibodha karavA AvI chuM. meM paralokanA hitane jANyuM. manuSyaddhinI anityatA jANI ane lAMtaka kalpa utpanna thaI. tyAre acala paNa putrane lakSmI soMpI, kAmabhogothI nivartita thaI pravRjita thayo. tapanuM anusaraNa karIne lalitAMga nAme deva thayo. 0 Agama saMdarbha :- Ava.yU.1-177; 0 AryarakSita kathA : te kALe, te samaye dazapura nAme nagara hatuM. tyAM somadeva nAme brAhmaNa hato. tenI patnInuM nAma rusomAM hatuM. te zrAvikA hatItenA eka putranuM nAma rakSita hatuM. tenAthI nAnA putranuM nAma phalyurakSita hatuM. (ahIM varacaka sUtramAM dazapura utpattinuM varNana che. je vAta udAyana Adi kathAnakamAM anyatra Avela che.) A dazapuramAM AryarakSita utpanna thayA. (jakhyA) A rakSita tenA pitAnA paricitta (mitra) pAse jaIne bhaNyo. tyArapachI teo bhaNavAne mATe pATalIputra gayA. tyAM cAre vedone sAMgopAMga bhaNyo. samasta pArAyaNa Adino pAraga (nipuNa) banyo. vizeSa keTaluM kahIe ? cauda vidyAnA pAragAmI banyA. tyArapachI te dazapura nagare pAcho pharyo. te vAta rAjakuLa sevakoe jANI. rAjakuLe temaNe A vAta rAjAne kahI. tyAre rAjAe tenA svAgatane mATe AkhuM nagara zaNagAryuM. pachI rAjA svayaM tene satkAravA-lAvavA mATe nIkaLyo.jotAnI sAthe ja teno satkAra karyo. tene agrabhAge Asana ApyuM. e pramANe samagra nagaramAM badhAM vaDe te abhinaMdita thayo. pachI uttama hastinA skaMdha para ArUDha thaIne te potAne ghera Avyo. potAnA ghera rakSita Avyo tyAre tyAM paNa bAhya ane atyaMtara parSadA dvArA (svajanAdi dvArA) teno Adara karAyo. tyAM paNa caMdanAdi kaLazo vaDe te svAgata pAmyo. pachI bAhya upasthAnazALAmAM rahyo. aDadhA loko pAchA pharyA. tyArapachI samavayaska, mitro Adi sarvene AvatA joyA. svajana ane parijana dvArA artha, pAdya Adi dvArA pUjavAmAM Avyo. tenuM ghara dvipada, catuSpada, hiraNya, suvarNa AdithI bharAI gayuM.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 37 tyAre rakSitane vicAra Avyo ke, badhAM ja AvyA paNa mArI mAtA hajI jovAmAM na AvyA. tyAre te potAnA gharamAM gayo ane mAtAnuM abhivAdana karyuM. tyAre mAtAe kahyuM ke, he putra ! tAruM svAgata che. pharI paNa teNI madhyasthabhAve sthita rahI. tyAre rakSita kahyuM ke, he mAtA ! kema tane huM bhaNIne Avyo. tethI saMtoSa nathI ? jyAre huM Avyo tyAre samagra nagara harSa pAmyuM, huM cauda vidyAno pAragAmI thayo, zuM tuM khuza nathI? tyAre mAtA raddhasomAM bolyA, he putra ! mane kaI rIte saMtoSa thAya ? kemake tuM ghaNAM jIvono vadha karanAra zAstrone bhaNIne Avyo che, saMsAravRddhinA zAstro bhaNIne Avyo che, to mane kaI rIte AnaMda thAya? jo tuM dRSTivAda bhaNIne Ave to mane saMtoSa thAya. tyAre rakSite vicAryuM ke, dRSTivAdanuM adhyayana kaI rIte thAya ? huM te jaIne bhaNuM, jethI mAtAne harSa thAya. lokone khuza karavAthI zuM ? tyAre teNe mAtAne pUchayuM ke, te dRSTivAda kyAM jaIne bhaNAya ? tyAre teNIe kahyuM ke, sAdhu pAse dRSTivAda bhaNavA javuM paDe. tyAre teNe dRSTivAda nAmanA akSarArtha arthAt padArthanI vicAraNA zarU karI. tyAre tene vicAra Avyo ke, aho ! A nAma kevuM suMdara che ? jo koI mane bhaNAve to huM jarUra dRSTivAda bhaNuM. mArI mAtAne paNa tethI saMtoSa thaze. tyAre teNe pUchayuM ke, huM dRSTivAda kyAMthI jANI zakuM ? tyAre mAtAe kahyuM ke, amArA bhikSugRhamAM eka tosaliputra nAmanA AcArya che. temanI pAse dRSTivAda jANI zakAya. tyAre rakSite kahyuM ke, kAle huM bhaNavA jaIza. mAtAe kahyuM, tuM bahuM utsuka thaIza. nahIM. tyAre rAtre te dRSTivAda nAmanA arthanI ciMtavanA karatA UMghI zakayo nahIM. bIje divase savAramAM ja te gherathI nIkaLI gayo. tenA pitAno mitra brAhmaNa upanagara gAme vasato hato. paNa temane tyAM joyA nahIM. jyAre joyA tyAre zeraDInA sAMThA laIne AvatA hatA. zeraDInA sAMThA nava AkhA hatA ane eka bhAMgelo hato. teNe rakSitane nIkaLato joIne pUchayuM ke, tuM koNa che ? tyAre teNe kahyuM ke, huM AryarakSita chuM. teNe pUchayuM ke, tArA AvavAnuM zuM prayojana che? rakSite kahyuM, huM tamane maLavA mATe Avyo chuM tyAre teNe kahyuM ke, huM zarIra ciMtArthe jaI rahyo chuM. A zeraDInA sAMThA mAtAne Apaje. jyAre rakSite mAtAne A vAta karI tyAre tenI mAtA ghaNAM khuza thayA. vicAravA lAgyA ke, mArA putre suMdara maMgala darzana karela che. nakkI te navapUrva pUrepUrA ane upara kaMIka adhika pUrva bhaNaze. teNe paNa vicAryuM ke, meM dRSTivAdanA nava aMgonA adhyayanane pUrNa grahaNa karIza, dazamuM pUruM nahIM bhaNuM. pachI te izugRhamAM jaIne vicAravA lAgyo ke, huM prAkRta to jANato nathI, to A adhyayana kaI rIte karIza ? ahIM jo koI zrAvaka hoya to tenI sAthe jau. pachI te eka tarapha Ubho rahyo tyAre DhaDDara nAmano zrAvaka zarIra ciMtA nivArI upAzraya tarapha jato hato. tyAre teNe dUra rahIne joyuM ke teNe traNa vakhata 'nisIhI kahI. pachI teNe moTA svare iryAsamiti AlocanAdi karyA. meghAvI rakSite te avadhArI lIdhI. te paNa te ja krame gayo. badhAM
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 Agama kathAnuyoga-4 sAdhune vaMdana karyuM. te zrAvakane vaMdana na karyuM. tyAre AcArye jAyuM ke A nava zrAvaka che. tyArapachI pUchayuM, te dharma kyAMthI zIkhyo ? rakSite kahyuM, A zrAvaka pAsethI. sAdhuoe paNa kahyuM ke, A kasomA zrAvikAno putra che, kAle ja hati para ArUDha thaIne nagarapraveza karela che. AcArya bhagavaMte pUchyuM, kaI rIte? tyAre teNe badhI ja vAta karIne kahyuM ke, huM daSTivAda bhaNavAne tamArI pAse Avela chuM. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, jo tuM amArI dIkSA grahaNa kare to tane dRSTivAda bhaNAvI zakAya. tyAre rakSite kahyuM, to Apa mane pravajyA ApI bhaNAvo. tyArapachI AryarakSita dikSita thavAnuM ane paripATI krame adhyayana karavAnuM svIkArIne kahyuM ke, huM ahIM pravajita thaI zakIza nahIM. ApaNe bIje jaIe. kemake ahIMno rAjA mArA pratye anurAgI che. bIjA loko paNa mane jANe che. pachIthI teo mane baLapUrvaka laI jaze. ApaNe bIje jaIe. tyAre tene laIne anyatra gayA. A prathama ziSyaniSphaTikA jANavI. e pramANe dIkSita thayelA AryarakSite khUba ja thoDA samayamAM agiyAra aMgo bhaNI lIdhA. tosaliputra AcArya pAse dRSTivAdanuM je kaMI jJAna hatuM, te teNe prApta karyuM. te vakhate Arya vaja (vajasvAmI) yugapradhAna AcAryarUpe vikhyAta hatA. temanI pAse dRSTivAdanuM ghaNuM ja jJAna hatuM. tyAre AryarakSita ujjayinI madhye temanI pAse gayA. jatAM evA te bhadragupta sthaviranI pAse rokAyA. temaNe paNa AryarakSitane dhanya cho, kRtArtha cho, vagere kahIne anupabRhaNA karI. pachI kahyuM ke, huM saMlekhanAkRt zarIravALo chuM, mAre koI nirdhAmaka (ArAdhanAdi karAvanAra) nathI. to tuM niryAmaka thA. AryarakSite paNa temanI vAta svIkArI. keTaloka kALa vyatita thayA pachI kahyuM, tuM vajasvAmIjI pAse bhaNavA jarUra jA, paNa tenI sAthe eka upAzrayamAM raheto nahIM. koI bIjA sthAne rahIne adhyayana karaje. je temanI sAthe eka rAtri paNa vasavATa karaze, te tenI sAthe (pachI tarata ja) mRtyu pAmaze. tyAre AryarakSite temanuM vacana svIkAryuM. bhadraguptAcArya kALa pAmyA tyAre tyAMthI nIkaLIne Arya rakSitamuni vajasvAmI pAse gayA. bahAranA sthAne rahyA. te vakhate vajasvAmIe paNa svapna joyuM. temAM thoDuM bAkI rahyuM. temaNe paNa e ja vicAryuM ke, temanuM jJAna koIka grahaNa karavA Ave che paNa te pUrepUruM grahaNa karaze nahIM. temanI pAse AryarakSita gayA tyAre pUchayuM ke, jyAMthI Avo cho ? AryarakSite javAba Apyo ke, tosalipatra AcArya pAsethI AvuM chuM, vajasvAmIe pharI pUchayuM, koNa AryarakSita ? jyAM rahyAM cho ? zuM bhaNavuM che ? AryarakSite uttara Apyo ke, huM bahAra rokAyo chuM ityAdi. tyAre vajasvAmIjIe pUchayuM ke, bahAra rahIne adhyayana kaI rIte karazo ? zuM tamane eTalI khabara nathI ke, dUra rahIne adhyayana karavuM zakya nathI ? tyAre AryarakSita kahyuM ke, mane kSamAzramaNa bhadragupta sthavire kahyuM che ke, tuM judA sthAne raheje. tyAre vajasvAmIe potAnA jJAnano upayoga mUkIne satya vRttAMta jANyo eTale kahyuM, suMdara, AcAryo niSkAraNa kaMI kahetA nathI. bhale, tuM bahAra raheje. tyArapachI adhyApana zarU karyuM.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 39 thoDAM ja kALamAM AryarakSitamuni nava pUrve bhaNI gayA. dazamAM pUrvane bhaNavAno AraMbha karyo. tyAre vajasvAmIe kahyuM, A pramANe parikarma che. te ghaNuM ja sUkSma ane gADha che. teNe covIza yavika (adhyayanano eka bhAga vizeSa) grahaNa karyA. vajasvAmIe paNa teTaluM adhyayana karAvyuM. A tarapha AryarakSitanA mAtApitA zokamagna thaI gayA. teoe phalyurakSitane kahyuM ke, tuM jA ane AryarakSitane pAchA laI Ava. phalyurakSita AryarakSita pAse gayA. tyAM AryarakSite tene bodha pamADyo. teNe dIkSA grahaNa karI. AryarakSite yavikA adhyayana karatAM ghaNI ja adhRtithI pUchayuM, he bhagavan! dazamuM pUrva hajI keTaluM bAkI che ? tyAre vajasvAmIe biMdu-samudra, sarasava-meru parvatanuM dRSTAMta ApI samajAvyuM ke, hajI to dazamA pUrvanuM biMdu mAtra adhyayana tame karela che, samudra jeTaluM adhyayana karavuM bAkI che. tyAre te viSAdagrasta thaI gayA. teNe vicAryuM ke A dazamAM pUrvane pAra pAmavAnI mArAmAM zakti ja kyAM che ? tyAre temaNe pUchyuM ke, bhagavan! huM jAu chuM, A mArA bhAI phagurakSita Avela che, te bhaNaze. Apa tene bhaNAvo. A pramANe te roja kahevA lAgyA. tyAre vajasvAmIe upayoga mUkyo ke, zuM A pUrvonuM jJAna mArI sAthe ja viccheda pAmaze ? tyAre temaNe jANyuM ke, have mAruM AyuSya thoDuM ja rahyuM che. AryarakSita karIne pAchA AvI zakaze nahIM. mArI sAthe ja A dazamuM pUrva viccheda thaze. tyArapachI temaNe AryarakSitane visarjita karyA. teo paNa vihAra karatA dazapura nagare gayA. tyAM tenA mAtA-bahena Adi sarve svajana vargane dIkSA ApI. temanA pitA somadeva paNa temanA anurAgathI tyAM rahyA. paNa veza grahaNa karyo nahIM. somadevane thayuM ke, huM kaI rIte zramaNavrajyA grahaNa karuM ? ahIM mArI putrI, bhatrIjI Adi svajano che, temanI pAse huM nagna kaI rIte rahI zakuM ? AcArya bhagavaMte tene ghaNuM samajAvyA ke, tame dIkSA grahaNa karo tyAre teNe kahyuM ke, ahIM mArA saMbaMdhIo che tethI mane lajjA Ave che. mATe jo mane be vastra, kuMDikA Adi Apo, AryarakSita temane hA kahI, tyAre temaNe dIkSA lIdhI. tyArapachI teo caraNa--karaNa-svAdhyAya Adi grahaNa karavA lAgyA paNa kuMDikA-janoI upAnahano tyAga na karyo. koI divase teo caityavaMdana karavA gayA. tyAre AcArya bhagavaMte pahelAthI bALakonI zIkhavADI rAkhela. teo bolyA ke, phakta eka chatrIdhArI sivAya badhAne vaMdana karIe. tyAre somadevamunie ciMtavyuM ke, A bALako mArA putra-pautra badhAMne vaMdana kare che, to mane kema vaMdana karatA nathI. tyArapachI te bolyA ke, mane kema vaMdana karatA nathI ? zuM meM dIkSA lIdhI nathI. bALako bolyA ke, dIkSA lIdhelAne chatra kyAMthI hoya ? tyAre teNe vicAryuM ke, A loko mane praticodanA karI rahyA che, tenuM kAraNa chatrI che, to huM chatrIno tyAga karuM. tyAre putre kahyuM, A chatranuM koI prayojana nathI - chatrI choDI de - temaNe kabUla karyuM pachI vicAryuM ke- jyAre garamI lAgaze tyAre kalpane upara karIza. tyArapachI te bALakoe kahyuM ke, A kuMDikA mUkI do. mAtraka laIne saMjJAbhUmi javuM
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 Agama kathAnuyoga-4 joIe. e rIte kaMDikA mUkI dIdhI. eka ja pramANe teNe yajJopavita paNa mUkI dIdhI. AcArya bhagavaMte kahyuM, ApaNane koIpaNa na jANe ke ApaNe brAhmaNa chIe. e pramANe AryarakSite temane badhuM ja mUkAvI dIdhuM. pachI temanA kahevAthI badhAMe vaMdana karyuM. tyArapachI AcAryae kaTIpaTTaka-dhotI mUkAvavA kahyuM ke, A mRtakanuM je vahana kare, tene mahAnuM phaLa prApta thaze. tyAre pUrve saMjJA karAyela sAdhuo bolyA, ame A mRtakane vahana karIzuM. pachI AcAryanA svajanavarge kahyuM ke, ame A mRtaka vahana karIzuM. teo kalaha karatA AcArya pAse AvyA. AcAryae kahyuM ke, mArA svajana vargane kaI rIte nirjarA prApta thaze ? tyAre te sthavire (somadevamunie) pUchayuM, he putra ! zuM AmAM ghaNI ja nirjarA thaze ? AcArya bhagavaMte kahyuM ke, hA ! thaze. tyAre teNe kahyuM ke, huM A mRtakanuM vahana karIza. AcAryae kahyuM ke, ahIM upasarga thaze. bALako nagna karI deze. jo te sahana karavA samartha ho to vahana karo. jo te sahana karavA samartha na ho to amane nahIM game. tyAre somadevamunie kahyuM ke, huM te upasarga sahana karIza. jevuM teNe mRtaka ucakaryuM, turaMta-bALako tenI dhotI kheMcavA lAgyA ane bolyA ke, A dhotIne mUkI do. temaNe dhotI mUkI dIdhI. turaMta tene colapaTTaka paherAvyo. tyAre temaNe lajjAthI tenuM vahana karyuM kemake pAchaLa mArI putrI Adi mane jue che tema vicAryuM. e pramANe temaNe utpanana thayela upasarga sahana karyo ane colapaTTaka vahana karyo. pachI te ja rUpe pAchA AvyA. tyAre AcArya bhagavaMte pUchayuM ke, kema vRddha ! A badhuM zuM che ? tyAre vRddha (somadeve kahyuM ke, upasarga utpanna thayo. AcAryae kahyuM ke, eka zATaka (moTuM vastra) lAvo. teNe kahyuM, zATakanuM zuM kAma che ? colapaTTaka cAlaze. tyArapachI teNe colapaTTaka ja svIkAryo. tyArapachI te bhikSA levA jatA na hatA. tyAre AcAryae vicAryuM ke, jo A bhilAne mATe nahIM jAya, to koNa jANe kyAre zuM thaze ? pachI te ekAkI zuM karaze ? temane nirjarA prApta thAya te mATe paNa kaMIka evuM karavuM ke jethI te bhikSA levA mATe nIkaLe. e ja pramANe teo pahelA potAnI vaiyAvacca karaze, pachI bIjAnI vaiyAvacca paNa karaze. tyArapachI temaNe badhAM kalpa sAgArika sAdhuone kahyuM ke, huM jAu chuM. tame ekalA ja pitA (somadevamuni) pAse samudeza karajo. teoe e vAta svIkArI. pachI AcArye kahyuM, tame temanI sAthe samyak vartana karajo. huM grAma jAuM chuM. pachI AcArya nIkaLI gayA. tyArapachI badhAM ziSyo bhikSA mATe nIkaLyA. badhAMe ekalA ja samudeza karIAhAra karyo. somadevamunie vicAryuM ke, A loko mane AhAra ApatA nathI. koIe paNa temane AhAra na Apyo. tyAre teo kuddha thaIne kaMI ja bolyA nahIM. vicAravA lAgyA ke kAle mAro putra (AryarakSita) Avaze. tyAM sudhI huM rAha jou ke kadAca mane kaMI prApta thAya. bIjA divase AvIne AcAryae pUchayuM, he pitA ! tame kaMI AhAra karyo ? tyAre somadevamunie kahyuM, jo tuM nahIM ho to huM eka divasa paNa jIvI zakIza nahIM. je A
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 bhramaNa kathA mArA putra--pautrAdi che, teo mane kaMI ja AhAra ApatA nathI, tyAre AryarakSita AcAryae temanI sAme badhAMnI nirbhartyanA karI, pachI kahyuM ke, lAvo, mane pAtrA Apo. huM pitA muninA pAraNA mATe kaMIka lAvuM. tyAre te vRddhe (somadevamunie) vicAryuM ke, mAro putra kema jAya ? lokaprakAzako pUrve kadI bhikSArthe gayA nathI. tyAre somadeve kahyuM ke, huM jAte ja gaucarI jaIza. tyAre te vRddha jAte ja gaucarI nIkaLyA. paraMtu teo gRhastha kALamAM lAMbA samaya sudhI labdhi saMpUrNa rahelA. temane gaucarI arthe kema javuM, tenI jANa na hatI. tene dvAra ke apadvAranI paNa khabara na hatI. tyAre te eka gharamAM apadvArethI pravezyA. tyAre gRhasvAmIe pUchyuM ke, kema apadvArethI (pachitathI) praveza karyo ? tyAre somadevamunie kahyuM, jyAre lakSmI Ave tyAre dvAra zuM ane apadvAra zuM ? jyAMthI Ave te suMdara ja che. tyAre gRhasvAmIe kahyuM ke, Amane bhikSA Apo. tyAre temane gaucarImAM batrIza lADavA prApta thayA. te AhAra grahaNa karIne AvyA. AlocanA karI. pachI AcArya bhagavaMte kahyuM, tamane batrIza ziSyo thaze. pachI AcAryae pUchayuM ke, jo tamane koI rAjakULathI vizeSa lAbha prApta thAya to, te tame kone Apazo ? temaNe kahyuM, huM brAhmaNone ApIza. tyAre AcAryae kahyuM ke, e ja pramANe ApaNA sAdhuo paNa pUjanIya che, tethI tamane maLelo A pahelo lAbha A sAdhuone Apavo joIe. tyAre somadeve paNa badhAM ja modaka sAdhuone ApI dIdhA. tyArapachI teo pharI potAne mATe bhikSArthe nIkaLyA. pachI temane ghI--goLa mizrita khIra prApta thaI. te temaNe pote vAparI. e pramANe pachI teo jAte ja gaucarI javA lAgyA. labdhi saMpUrNa thayA ane ghaNAM ja bALadurbaLonA AdhArabhUta banyA. : te gacchamAM traNa puSpamitro hatA :- (1) durbalikApuSpamitra, (2) dhRtapuSpamitra, (3) vastrapuSpamitra. je durbalikApuSpamitra hatA, te smAraka-ghaNuM ja bhaNanArA hatA. je dhRtapuSpamitra hatA, temanI pAse ghI utpanna karavAnI labdhi hatI. A labdhi cAra prakAre hatI - dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI. dravyathI ghI utpanna karI zakatA hatA. kSetrathI ujjainImAM, kALathI jeTha ane aSADha mAsamAM, bhAvathI eka dhijAtiyA gurviNI--prasUtAnApatie, thoDuM-thoDuM ekaThuM karIne cha mAse eka ghaDA pramANa ghI utpAdana karyuM. te prasUtA mATe upayogamAM levAnuM hatuM. teNe tenI yAcanA karI. to paNa teNIe harSita-saMtuSTa thaIne ApyuM. pariNAmathI koIpaNa gacchanA upayoga mATe AvyuM. vastrapuSpamitrane paNa AvA ja prakAranI labdhi hatI. te vastrane utpAdana karavAnI labdhi dharAvatA hatA. dravyathI vastra, kSetrathI vaideha ke mathurA, kALathI varSA ke zItakALamAM, bhAvathI--jema koI eka vidhavA, ati du:khathI kSudhA vaDe piDAI marI rahI hoya ane kApIne eka vastra taiyAra kare ke kAle huM te paherIza, teTalAmAM vastra puSpamitra tenI yAcanA kare tyAre harSita-saMtuSTa thaIne ApI de. pariNAmathI AkhA gacchane te upayogamAM Ave.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 je durbalikA puSpamitra hatA, te navapUrve bhaNyA hatA. te tene rAtri-divasa smaraNa karatA rahetA hatA. e pramANe smaraNa karatA te dubaLA thaI gayA hatA. jo te smaraNa na kare to, tene badhuM ja bhUlAI jAya. te ja dazapura nagaramAM temanA eka svajana hatA, te raktapaTa upAsaka hatA. AcArya bhagavaMta pAse AvyA. teNe kahyuM ke, amArA bhikSuo dhyAna parAyaNa che, te pratye tamAruM dhyAna nathI. AcArya bhagavaMte kahyuM, amAruM dhyAna che. tamArA A je svajana durbalikApuSpamitra che, te dhyAnathI ja durbaLa thayA che teoe kahyuM ke, A gRhasthapaNAmAM ghI vagere snigdha AhArane kAraNe baLavAn hatA. have tene AvA prakArano AhAra maLato nathI. tethI durbala thayA che. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, A muni snigdha AhAra vinA kyAreya bhojana karatA nathI. temaNe kahyuM, tamAro snigdha AhAra- ghI' kyAM che ? AcArya bhagavaMte kahyuM ke, dhRtapuSpamitra lAve che. teo e vAta mAnyA nahIM. tyAre AcAryae kahyuM ke, A tamArI pAse zuM lAvyA ? teo bolyA snigdha pezIo lAvyA. teone bodha pamADavA temane visarjita karyA. huM hamaNA ghInuM dAna karuM ema vicArI teNe ghI vahorAvavuM zarU karyuM. pahelAM to ghaNuM vahorAvyuM, pachI tenA pariNAma paDavA lAgyA. tyAre kahyuM ke, jema ghaDAmAMthI pANI jhare tema have jharatA nahIM. pachI dharma kahyo, teo zrAvako thayA. - AryarakSita AcAryavALA A gacchamAM cAra sAdhu bhagavaMta pradhAna (mukhya) gaNAtA hatA :- (1) durbalikApuSpamitra, (2) viMdhyamuni, (3) phalyurakSita, (4) goSThAmAhila. temAM je viMdhyamuni hatA. te ati medhAvI hatA. sUtra, artha, tadubhaya grahaNa karavAmAM, dhAraNa karavAmAM samartha hatA. tenI sUtramaMDalI sIdAtI hatI. temane paripATI AlApakamAM ghaNo samaya jato hato. tethI AcArya durbalikA puSpamitre temane vAcanAcArya ApyA. keTaleka kALe temane navamAM pUrvanuM smaraNa na rahyuM. tyAre AcArya bhagavaMtane vicAra Avyo ke, jo AvA medhAvIne paNa smaraNa karavA chatAM jJAna nAza pAme to, bIjAne to jaldIthI nAza pAmavAnuM che. tyAre AcArya AryarakSite atizaya jJAnanA upayogathI jANyuM ke, have matimedhA-dhAraNAthI loko kSINatA pAmavAnA che, tyAre kSetra ane kAlAnubhAva jANIne, anugrahane mATe zratavibhAga dvArA anuyogone pRthapha karyA. sukhethI jJAna grahaNa thaI zake te mATe naya Adine sArI rIte vibhAga karIne guMthyA. apariNAma ke atipariNAma na thAya tyAre nayo dvArA grahaNa thaI zake tevA prakAre sUtronI vibhAga dvArA gUMthaNI karI cAra anuyoga banAvyA. (1) caraNa karaNAnuyoga, (2) dharmakathAnuyoga, (3) kAlAnuyoga - je gaNitAnuyoga paNa kahevAya che, (4) dravyAnuyoga. te mukhyavRttie A pramANe hatA. kAlika zrata je agiyAra aMgarUpa hatuM, te mukhyatve caraNa--karaNAnuyoga rUpa gaNyuM, RSibhASita, uttarAdhyayana Adine dharmakathAnuyoga rUpa gaNyA. sUryaprajJapti, caMdraprajJapti ityAdi kAlAnuyogarUpa (gaNitAnuyoga rUpe) noMdhyA. dRSTivAdano dravyAnuyogarUpe ullekha karyo. chedasUtrone caraNakaraNAnuyogamAM gaNelA che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNa kathA eka vakhate devendra dvArA vaMdita AryarakSitAcArya vihAra karatA mathurA gayA. tyAM bhUta guphAmAM vyaMtaragRhe rahyA. A tarapha devendra devarAja zakra mahAvidehamAM sImaMdhara svAmIna nigoda jIvonuM svarUpa pUchyuM, je pramANe bhagavaMte nigodanA jIvonuM svarUpa varNavyuM, tethI harSa pAmI zakrendrae pUchayuM ke, bhAratavarSamAM evA koI che ke, je A pramANe nigodanA svarUpane varNavI zake. tyAre sImaMdharasvAmIe kahyuM ke, hA, AryarakSita che, je AvuM ja nigodanuM varNana karavA samartha che. 43 tyAre brAhmaNanuM rUpa dhAraNa karI, indra tyAM Avyo. pachI vRddharUpa karI dIkSita sAdhu madhye Avyo. AryarakSita AcAryane vaMdana karIne pUchayuM, bhagavan ! mArA zarIramAM mahAn vyAdhi utpanna thaI che. mAre bhaktapratyAkhyAna che, to mane jaNAvo ke have mAruM AyuSya keTaluM bAkI che ? tyAre AcArya bhagavaMte jJAnano upayoga mUkIne AyuSya jANavA prayatna karyo to AyuSya so varSa, baso, traNaso ema adhikAdhika dekhAvA lAgyuM. tyAre vicAryuM ke bharatakSetramAM AvA manuSyano saMbhava nathI. A koI vidyAdhara ke vyaMtara hoya tema lAge che. tenuM AyuSya to be sAgaropama jaNAya che. tyAre hAtha vaDe mukha UMcu karIne AcAryae kahyuM ke, tame to zakrendra cho. tyAre zakrendrae sarva vRttAMta kahyo, meM jyAre mahAvidehamAM sImaMdhara svAmIne pUchayuM, tyAre temaNe ApanuM nAma ApyuM. mATe huM ahIM Avela chuM. huM nigodanA jIvanuM svarUpa ApanI pAse jANavA icchuM chuM. AcArya AryarakSita pAsethI nigodanuM svarUpa sAMbhaLI, saMtuSTa thayelA indrae pUchyuM ke, have huM jaI zakuM ? AcArya bhagavaMte kahyuM ke, muhUrta mAtra UbhA raho. tyAM sudhImAM sAdhuo AvI jAya. tyAre indre kahyuM ke, temAM duSkathAno saMbhava che, je sthira che te paNa calita thaze. alpasattvavALA mane joIne niyANuM karaze. eTale huM nIkaLuM. AcArya bhagavaMte kahyuM ke, to kaMIka nizAnI karIne nIkaLo. tyAre zakra, te upAzrayanuM dvAra anyatra karIne nIkaLI gayA. tyArapachI sAdhuoe AvIne joyuM ke upAzrayanuM dvAra Ama vimukha kaI rIte thaI gayuM ? AcArya bhagavaMte kahyuM ke, ahIM za AvIne gayA. tyAre sAdhuoe kahyuM ke, are ! ame to joyA ja nathI. kema temaNe muhUrta mAtra dhIraja na dharI. tyAre AcArya bhagavaMte samajAvyuM ke, alpasattvavALA manuSyo temane joIne nidAna karata, tethI prAtihArya karIne gayA. e pramANe AryarakSita devendra dvArA vaMdAyelA hatA. koI samaye vihAra karatA teo dazapura gayA. mathurAmAM koI kriyAvAdI utpanna thayo hato. te '"mAtA nathI - pitA nathI ityAdi nAstivAdI hato. tyAM koI vAdI na hatA. tyAre saMdhe koI saMghATakane AryarakSita pAse mokalyA. teo yugapradhAna AcArya hatA. saMghATaka yugale AvIne temane vAta karI. teo vRddha hovAthI, temanA mAmA goSThAmAhilane mokalyA. te vAda labdhidhArI hatA. te gayA eTale pelo vAdI cAlyo gayo. pachI zrAvakoe goSThAmAhilane Agraha karatA, tyAMja varSArAtra rahyA. A tarapha AryarakSita AcArya vicAravA lAgyA ke, have A gaNanA dhAraka koNa
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 banaze ? tyAre temaNe durbalikApuSpamitrane te pade nirdhArita karyA. paNa temano svajana varga hato te goSThAmAhila ke phalgurakSita gaNanA dhAraka bane tema icchato hato. tyAre AcArya bhagavaMte badhAMne bolAvI dRSTAMta ApatA jaNAvyuM ke, traNa prakAranA kuTa hoya che H(1) niSpAvakUTa, (2) telakUTa ane (3) ghRtakUTa. traNe te jo UMdhA vALIe to niSpAva badhA ja nIkaLI jAya che. tela nIkaLe che to paNa tenA kaMIka avayava coMTI jAya che. ghIno ghaDo UMdho vALIe to ghaNuM ghI ghaDAmAM ja rahI jAya che. e pramANe AcArya paNa traNa prakAranA hoya che A durbalikApuSpamitra che te sUtra-artha--tadubhayamAM niSpAva ghaDA samAna che. potAnuM sarve jJAna bIjAmAM ThAlavI de che, phalgurakSita che te telanA ghaDA samAna che, jyAre goSThAmAhila che te ghInA ghaDA samAna che. sUtra-arthAdithI upagata evA A durbalikApuSpamitra che te tamArA AcArya thavAne yogya che, tyAre te sarve paNa A vAtamAM saMmata thayA. bIjAoe paNa kahyuM ke, bhale ame phalgurakSita ke goSThAmAhilanI AjJAmAM chIe, to paNa ApanI AjJA pramANe vartIzuM. e pramANe baMne vargane AjJA jaNAvI, pachI bhaktapratyAkhyAna karI AryarakSita AcArya devaloke gayA. teo hatA tyAM sudhI Agama vyavahAra pravarto. goSThAmAhile paNa jyAre sAMbhaLyuM ke AryarakSita AcArya kAladharma pAmela che, tyAre AvIne pUchayuM ke, gaNanA dhAraka kone sthApyA che ? tyAre ziSya parivAre ghaDA ane zrutanuM dRSTAMta ApyuM. tyAre te judA upAzraye sthita thayA. pachI goSThAmAhila nihava thayA te nihava kathAthI jANavuM. 44 0 pAtraka uparAMta mAtrakane comAsAmAM rAkhavAno upadeza paNa AryarakSita Apyo. pUrve tIrthaMkaroe mAtrakanI anujJA ApI na hatI. 0 Agama saMdarbha = AyA.cU.pR. 2; sUyayU? 5; nisI.bhA. 4536, 5607; ThA. 382, 688nI vR; Ani. 775 thI 777 + vR; Ava.yU. 1-pR. 397, 401, 406, 409, 411; utta.cU.pR. 61, 84; maraNa. 490; vavabhA. 2361, 2663, 3600 thI 3605nI vR; AvabhA. 142; utta.ni. 97, 175 + ; X X 0 arjuna kathA H hastinApuranA pAMDu rAjAnA pAMca putromAMnA trIjo putra arjuna hato. tenA lagna kRSNa vAsudevanI bahena raktasubhadrA sAthe thayelA. abhimanyu teno putra hato. kALakrame teNe dIkSA lIdhI. aMte mokSe gayA. X O arjunanI vizeSa kathA "pAMDava kathA" tathA "draupadI kathA"mAM Avela che. 0 Agama saMdarbha nAyA. 170, 182; paNDA. 20nI vR; * nisI.bhA. 93nI yU.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNa kathA 45 0 arNikAputra kathA H zreNikanA putra koNika, koNikanA putra udAyi hatA. pitAnA mRtyu bAda zokamagna thayelA udAyine maMtrIe kahyuM ke, he svAmI ! tame koI navIna nagarI vasAvo. navIna nagarI mATenI bhUmi zodhavA teNe catura naimittikone mokalyA. maMtrIo paNa tevA sthaLane zodhavA mATe gaMgA nadInA taTa sudhI gayA. tyAM temaNe puSpathI lAla dekhAtuM ane chAyAvALuM pATalI (royaDA) nAmanuM vRkSa joyuM. te joIne teo Azcarya pAmyA. te vRkSa upara beThelA cAsa pakSInA mukhamAM jIvaDAM pote AvIne paDatAM. te joIne temane vicAra thayo ke, jo ApaNe ahIM ja nagara vasAvIzuM, to jema A pakSInA mukhamAM jIvaDAM ApoApa AvIne paDe che, tema ApaNA rAjAne paNa sarva saMpadAo svayameva prApta thaze. teoe AvIne rAjAne vAta kahI. udAyI rAjA paNa cittamAM harSa pAmyo. teNe paNa eka vRddha ane vicakSaNa naimittikane te taruvaranA mAhAtmya vize prazna karyo. tyAre naimittike kahyuM ke, he rAjan ! te vRkSanuM svarUpa ghaNuM uttama che. koI jJAnI puruSe kaheluM ke, te koI mahAmuninI khoparImAMthI te janma pAmyuM che vaLI te ekAvatArI che ane mULano jIva che, mATe savizeSa mAnavA yogya che. tyAre rAjAe pUchayuM, te mahAmuni koNa che ? tyAre vRddha naimittika bolyo O arNikAputrano janma ane dIkSA :- uttara mathurAmAM devadatta nAme vaNika hato. te ekadA dravya upArjanane mATe dakSiNa mathurAmAM Avyo. tyAM tene jayasiMha nAmanA vaNikaputra sAthe maitrI thaI. ekadA jayasiMhane tyAM devadatta jamavA gayo. tyAM jayasiMhanI bahena arNikA pIrasavA AvI. devadatta teNInA sauMdaryamAM anurakta thayo. devadatte jayasiMha pAse arNikAnI mAMgaNI karI, tyAre jayasiMhe zarata karI ke je teNIne paraNIne mArA gharamAM ja raheze, tene huM mArI bahena ApIza. devadatte te vAtano svIkAra karyo. uttama divase te baMnenA lagna thayA. tyArapachI devadatta ane arNikA saMsAra sukha bhogavavA lAgyA. teTalAmAM temanA mAtApitAno lekha maLyo ke, he putra ! have jo tuM ahIM Avaze to ja ame jIvatA rahIzuM. tyAre devadattanI AMkhamAM AMsu AvI gayA. pachI arNikAnA ati AgrahathI te baMne uttara mathurA tarapha javA mATe nIkaLyA. tyAre arNikA garbhavatI hatI. mArgamAM putrane janma Apyo. janmakArya pachI teNIe kahyuM ke, mArA putranuM nAma sAsu-sasarA pADaze. paNa rastAmAM sarva parivAra tene arNikAputra kahIne bolAvavA lAgyA. iSTa sthAne pahoMcyA pachI devadatta mAtApitAne maLyo. arNikA paNa vinayapUrvaka sAsusasarAnA caraNamAM namI. temaNe putranuM saMdhIraNa evuM nAma pADyuM. prasiddhimAM to tenuM nAma arNikAputra ja rahyuM. anukrame arNikAputra yauvanavaya pAmyo. dharmanuM zravaNa karI, tene bhogo tRNa samAna lAgavA mAMDyA. tethI teNe AcArya jayasiMha pAse dIkSA aMgIkAra karI. anukrame vinayapUrvaka abhyAsa karI teo AcArya pada pAmyA. bahu parivArayukta evA te vRddhAvasthA prApta thaI. tyAre koI vakhate vicaraNa karatA karatA puSpabhadra nagare pahoMcyA.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 Agama kathAnuyoga-4 0 puSpacUlAno prabaMdha : puSpabhadra ke puSpadaMta nagaramAM puSpaketu nAme eka rAjA hato, tene puSpavatI nAme rANI hatI. temaNe eka yugalane janma Apyo. te putra-putrInuM puSpacUla ane puSpacUlA evuM nAma rAkhyuM. teo baMne paraspara atigADha snehavALA hatA. rAjAne vicAra Avyo ke, A baMnene paraspara ATalI prIti hovAthI teo chUTA na paDe te mATe baMnenA ja lagna karavA. ema dhArIne puSpacUlanA puSpacUlA sAthe vivAha karyA. mAtA puSpavatIne A ghaTanAthI ghaNo ja nirveda utpanna thayo. teNIe pravajyA aMgIkAra karI. kALakrame te mRtyu pAmI devaloke utpanna thaI. puSpaketu rAjA paNa mRtyu pAmyo. puSpayUla rAjA thayo. A tarapha devapaNuM pAmela puSpavatInA jIve avadhijJAna vaDe potAnA putra-putrInuM akRtya jANI, sukhe sUtelI potAnI putrIne narakanA bhayaMkara duHkho dekhADyA. te bhayabhIta thaIne jAgI. potAnA pati puSpacUla pAse jaIne teNIe sarva vRttAMta nivedana karyo. pachI puSpavatIdeve roja potAnI putrIne narakanA duHkha dekhADavA zarU karyA tyAre rAjAe sarva dharmanA AcAryone bolAvIne pUchayuM ke, narakanuM svarUpa kevuM hoya che ? dareke potapotAnA matAnusAra narakano vRtAMta jaNAvyo. paNa puSpacUlA rANIe temAMthI eka paNa matano svIkAra na karyo. 0 arNikAputra AcArya sAthe puSpacUlAno saMvAda - tyArapachI rAjA ane rANI arNikAputra AcArya pAse gayA. teone pUchayuM ke, narakanuM svarUpa kevuM hoya ? tyAre AcArya bhagavaMte sAte naraka, tyAnI vedanA, paramAdhAmI kRt vedanA, anyonya vedanA ityAdi sarve vAta jaNAvI. te sAMbhaLIne puSpacUlA rANIe pUchayuM, he bhagavan! zuM Ape paNa te vRttAMta svapna dvArA jANyo che, tyAre AcArya mahArAje samajAvyuM ke, jinezvare kahelA AgamathI sarva narakAdi svarUpa samajAya che. pharI puSpavatI deve tene koI rAtrie svapnamAM devalokanuM svarUpa dekhADyuM deva samudAya svargamAM kevA sukho bhogave che, tenuM darzana karAvyuM. pahelAMnI jema pharI paNa teNIe AcArya bhagavaMtane pUchayuM - temaNe paNa svarga ane tyAMnA sukhonuM yathArtha varNana karyuM. tyAre puSpacUlA rANI ati harSa pAmI ane teNIe narakanA duHkho ane svarganI saMpatti prAptino upAya pUchayo. tyAre AcArya bhagavaMtanA uttarathI saMtuSTa thayelI, viSayono saMga tyAga karIne pravajyA aMgIkAra karavA mATe teNI taiyAra thaI. pachI rAjAnI anumati mAMgI. tyAre rAjAe kahyuM ke, jo tuM anyatra kayAMya vihAra na karavAnuM kabUla kare to huM tane anumati ApuM. 0 puSpacUlAnI dIkSA ane kevaLajJAna : rAjAnuM vacana aMgIkAra karIne teNIe dIkSA lIdhI. patinA gharamAM rahI betALIza doSarahita AhAra grahaNa karavA lAgyA. koI vakhate arNikAputra AcAryae jJAnanA baLe jANyuM ke, "moTo dukALa paDaze." ema jANIne potAnA ziSyone dezAMtara mokalI dIdhA. paNa potAnuM jaMghAbaLa kSINa thavAne kAraNe pote vihAra karI zakatA na hatA. pote ekalA ja ahIM nagaramAM rahevA lAgyA. puSpacUlA sAdhvI vicitra AkarA tapakarma karI pApane nAza
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 47 karatA, rAjAnA bhavanamAMthI nirdoSa azana-pAna vahorI lAvIne arNikAputra AcAryane ApI, temanI vaiyAvacca karavA lAgyA. A pramANe temano kALa nirgamana thavA lAgyo. te samaye zuddhatama pariNAmanI dhArA vadhavAnA yoge vaiyAvacca karatA puSpacUlA sAdhvIjI kevaLajJAna pAmyA. paraMtu kevalIo, jyAM sudhI sAmenA vyaktinA jANavAmAM na Ave tyAM sudhI vinayanuM laMghana karatA nathI chavAsthano vinaya jALave che. tethI pUrvanA krama pramANe gurunA azanAdika vahorI lAvI vaiyAvacca karyA kare che. 0 arNikAputra AcAryane kevaLajJAna : koI vakhate varasAda Avato hato. tyAre paNa teNIe AhAra lAvI Apyo. tyAre gurue kahyuM, he zrutajJAnI ! varasAda cAlu hato chatAM tuM AhAra kema lAvI ? tyAre puSpacUlA sAdhvIe kahyuM ke, jyAM jyAM aciMtta apakAya (pANI) hatuM, tyAM tyAMthI huM yatna karIne ahIM AvI chuM. gurue kahyuM ke, teM acitta pradeza kaI rIte jANyo ? teNIe kahyuM, "ApanI kRpAthI" gurue pUchayuM ke, te jJAna pratipAti (vinAzI) che ke apratipAti (kAyamI) ? teNIe kahyuM, apratipAti arthAt kevaLajJAnathI. (ahIM bIjo abhiprAya e pramANe che ke-) koI vakhate gurane kaphanA vyAdhithI amuka prakAranA bhojananI icchA thaI. te vakhate puSpacUlA sAdhvIe temanA manogata bhAvane jANIne, ucita samaye tevuM bhojana hAjara karavAthI, vismita thayelA AcAryae pUchyuM ke, he AryA! te mArA manano abhiprAya kaI rIte jANyo ? AvuM durlabha bhojana vilaMba vinA paNa kaI rIte lAvI ApyuM ? sAdhvIjIe kahyuM, jJAnathI, kevA jJAnathI ? apratipAti. tyAre arNikAputra AcAryane thayuM ke, arere ! mane dhikkAra thAo. anArya evA meM mahAsattva evA kevaLInI AzAtanA karI. pachI gurue uThIne mithyAdukRta ApyuM. pachI potAnA AtmAnI niMdA karavA lAgyA. tyAre kevaLI sAdhvIe madhura vacana kahIne temanA zokanuM nivAraNa karyuM. tyAre AcArya bhagavaMte pUchayuM ke, ATalA lAMbA kALathI suMdara cAritra pAlana karavA chatAM huM nivRtti-siddhi pAmIza ke nahIM ? tyArA AvA saMzayavALA AcAryane te kevalI sAdhvIjIe kahyuM ke, he munIndra tame mukti maLavAnA viSayamAM saMdeha kema karo cho ? Apane gaMgAnadI utaratAM ja turaMta kevaLajJAna prApta thaze. e sAMbhaLI AcArya mahArAja ghaNAM lokonI sAthe gaMgAnadI pAra karavA nadImAM beThA. paNa jyAM-jyAM teo besavA gayA, tyAM-tyAM nAva nIce besatuM gayuM ane e pramANe sarve loko DUbavA lAgyA. tyAre sarva vinAzanI zaMkAthI te nirdhAmakoe nAvaDImAMthI arNikAputra AcAryane pANImAM pheMkI dIdhA. te samaye temanA pUrvanA bhavanI strI je mRtyu pAmIne vyaMtarI thaI hatI. teNIe temane pANImAM ja zULIe caDAvI dIdhA. zULIe parAvAyA chatAM paNa vedanAne na gaNakAratA ane ati prasanna cittavRttivALA teoe samagra AtravaThArane baMdha karyA ane vicAravA lAgyA ke, aho ! mArA rudhiranA paDavAthI apakAyanA jIvonI virAdhanA thaze. AvA zubhaciMtana sAthe teo pakazreNIe ArUDha thayA. saMthAro aMgIkAra karyo. temanA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 sarvakarma kSaya pAmyA ane temaNe kevaLajJAna upArjana karyuM. AyuSya pUrNa thatA teo aMtakRt kevaLI thaIne mokSe gayA. devatAoe temano kevaLajJAna mahotsava karyo. vRddha nimittake udAyana rAjAne kahyuM ke, te uparathI e tIrtha thayuM che, lokomAM te prayAga nAme prasiddha thayuM che. temanA mastakamAM--khopaLImAM kyAMkathI pADalanuM bIja paDatA pADalavRkSa thayuM. pAriNAmika buddhinA dRSTAMtamAM paNa A kathA-prasaMga Ave che. AlaMbanavAdanA khaMDanamAM Avazya mAM paNa A prasaMga judI rIte apAyelo che. 0 Agama saMdarbha : saMthA. 56, 57; A.ni. 949, 1182, 1183nI ; x 48 x nisI.bhA. 1557nI cU; AvapU1-5 559, 2-5 36, 117; 0 aparAjita kathA - acalapura nAme nagara hatuM. tyAM jitazatru rAjA hato. temano putra yuvarAja hato, yuvarAjanuM nAma aparAjita hatuM. teNe rAdhAcArya pAse dIkSA grahaNa karI. te koI vakhate vicaratA tagarA nagarIe gayA. te rAdhAcAryanA turaMtanA aMtevAsI Arya rAdhakSamaNa nAme hatA. je ujjainImAM vicarI rahyA hatA. tagarA nagarIe teo padhAryA. rAdhakSamaNa samIpe gayA. pUchayuM ke, nirUpasargatA varte che ? tyAre temaNe kahyuM ke, rAjaputra ane purohitaputra amone parezAna karI rahyA che. pravrujita thayelA aparAjita yuvarAjanA te rAjaputra bhAI ke bhatrIjA hatA. aparAjitamunine thayuM ke mAro bhAI kyAMka saMsAramAM bhaTakI na jAya, te mATe AcArya bhagavaMtanI anumati meLavIne ujjainI gayA. jyAre bhikSAno kALa thayo tyAre bhikSArthe nIkaLyA. AcAryae kahyuM, ubhA raho. teNe kahyuM ke, huM Ubho nahIM rahuM paNa tame mane pratyanIkanuM ghara kyAM che te batAvo ? tyAre bALamunie kahyuM, cAlo batAvuM. te temanA ghera gayA. vizvAsapUrvaka praveza karyo. tyAM te baMne UbhA rahyA. tyAre rAjaputra ane purohita putra aparAjita munine joIne UbhA thayA. teNe paNa moTA zabdathI 'dharmalAbha' kahyo. tyAre rAjaputra-purohitaputra bolyo ke, aho ! Avo laSTa puruSa dIkSA laIne amArA mArgamAM Avyo che. ame tamane vaMdana karIe chIe. pachI te baMne bolyA ke, he AcArya ! tamane gAtA AvaDe che ? munie kahyuM, hA, AvaDe che. tame vAdya vagADo, huM gAIza. paNa pelA baMnene vagADatA AvaDatuM na hatuM. tethI roSAyamAna thaIne te baMnene ghaNo mAryo, pachI haNavA lAgyA tyAre te baMne rADo pADavA lAgyA. rAjaputra-purohita putranA svajanoe mAnyuM ke, A pravrujita thayela mAra khAto hovAthI raDe che. paNa te baMne putronI hAlata evI thaI gaI ke te jIvI paNa zakatA na hatA - marI paNa zakatA na hatA. pachI rAjA ane purohitane te munie kahyuM ke, jo koI paNa dIkSA levA taiyAra hoya to Amane mukta karuM. - tyArapachI rAjA sarva sainya sahita pravrujita muninI pAse Avyo. rAjA AcAryanA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 49 page paDI gayA. he bhagavaMta! amArA para kRpA karo. tyAre AcAryae kahyuM ke, he rAjanuM! A viSayamAM huM kaMI jANato nathI. ahIM eka sAdhu mahemAnarUpe padhArela che. kadAca te tamane madadarUpa thaI zake. rAjA temanI pAse AvyA. temane oLakhyA. tyAre te sAdhu (aparAjita munie) kahyuM, tamArA rAjApaNAne dhikkAra thAo. je tame tamArA potAnA bhAMDa jevA putrano nigraha karI zakatA nathI. tyAre rAjAe kahyuM, he muni ! mArA para kRpA karo. aparAjita munie kahyuM ke, jo A baMne dIkSA levA taiyAra hoya to temanI mukti thAya, anyathA na thAya. tyAre rAjA ane purohite kahyuM, bhale tema thAo. temane dIkSA Apo. pachI rAjaputra ane purohita putrane pUchyuM, tyAre te baMne e paNa kabUla karyuM ke, amane dIkSA Apo. tyAre pahelA te baMneno loca karyo, pachI baMdhana mukta karyA, e rIte te baMne pravrajita thayA. tyArapachI rAjaputra to niHzaMkitapaNe dharma kare che, paNa purohitaputrane jAtimada gayo nahIM. baMne kALa karIne devaloke utpanna thayA. (A kathA arati parIpTa aMtargatuM Ave che. kathA to hajI paNa AgaLa cAle che. paraMtu te vAta arati parISaha saMdarbhamAM che. tethI aparAjita muninI kathAmAM ahIM noMdhela nathI) 0 Agama saMdarbha :utta.ni. 98, 99 + vR; uttarpR. 62; 0 abhicaMdra kathA : bhagavaMta malino jIva jyAre pUrvabhavamAM mahAbalakumAra hatA. te mahAbala kumAranA eka mitranuM nAma abhicaMdra hatuM. mahAbale jyAre dIkSA lIdhI tyAre temanA bIjA mitronI sAthe abhicaMdrae paNa dIkSA lIdhI. (A kathA pUrve tIrthakara malinA kathAnakamAM AvI gayela che. tyAMthI jovI.) 0 Agama saMdarbha :nAyA. 76; - 4 - >> -- 0 abhicIkumAra kathA : vItIbhaya nagaramAM udAyana nAme rAjA hato, tenI pAvatI/prabhAvatI nAme rANI hatI. temane abhIci nAme eka putra hato. jyAre udAyana rAjAe dIkSA aMgIkAra karI tyAre potAnA putrane A durgati ApanAruM rAjya na ApavuM ema vicArI, potAnA bhANeja kezIne rAjya ApyuM. te kAraNe abhIci dveSayukta thayo. tethI te tyAMthI nIkaLI rAjA koNika pAse caMpAnagarI cAlyo gayo. pachIthI teNe dIkSA lIdhI. paNa dveSano tyAga na karyo hovAthI mRtyu bAda te asurakumAra deva thayo. (A saMpUrNa kathA udAyana kathAnakamAM jovI) 0 Agama saMdarbha :ThA cha3ranI vR; bhaga. 587, 588; [ 4/4
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 Agama kathAnuyoga-4 0 amRtaghoSa kathA - kAkaMdI nAme nagarI hatI, tyAM amRtaghoSa nAme eka rAjA hato. teNe potAnA putrane rAjyanI soMpaNI karI, pote dharma AcaraNA zarU karI arthAt dIkSA lIdhI. pRthvI para vicaraNa karatA-karatA teo sUtra ane arthanA vizArada banyA. zrata rahasyanA pAragAmI banyA. pachI grAmAnugrAma vicaratA evA te pharI kAkaMdI nagarI padhAryA. tyAre pUrveno teno maMtrI ke anya koI vyakti jenuM nAma caMDavega hatuM tevo A vAta jANI. potAnuM pUrvanuM vaira saMbhArI te tyAM Avyo ane amRtaghoSamunine zastraprahArathI haNyA. muninA dehane chedI nAMkhyo. e pramANe muni chedAtA hatA to paNa temaNe samAdhi jALavI rAkhI ane uttamArthanI sAdhanA karI. teo mokSe pAmyA. (saMthArAnI ArAdhanAnA viSayamAM apAyela A dRSTAMta che.) * 0 Agama saMdarbha :saMthA. 76 thI 78; - - 4 - 0 ajApAlaka vAcaka kathA : ("kRtikarma" saMbaMdhe A dRSTAMta che. te bRhakalpamAM bhASyamAM Ave che. jo ke bhASyakAre "atipAlakavAcaka" evuM nAma jaNAvela che. paNa vRttikAra tathA graMthomAM tenuM nAma ajApAlaka vAcaka nirdezala che. kathAno artha jotA ajApAlaka vAcaka nAma ja baMdhabesatuM Ave che. tethI ame te ja nAma noMdhyuM che) ajApAlaka vAcaka nAme koI agItAryamuni hatA. koI vakhate AcArya bhagavaMte gItArthamuninA abhAve agItArtha evA A ajApAlaka sAdhune najIkanI pallImAM kSetranI pratyuprekSaNA karavA mATe mokalyA. tyAre temaNe tyAM jaIne lokone pUchayuM ke, ahIM koI rahe che ? lokoe kahyuM ke, araNyamAM rahe che. tethI te muni paNa tyAM gayA. jyAre sAdhuoe temane joyA tyAre te vratathI bhraSTa thaIne bakarInA rakSaNanI (ucheravAnI pravRtti) karatA hatA. tyAre A muni jovAlAyaka paNa nathI, tema vicArI tyAMthI sarakavA lAgyA. teone e rIte tyAMthI sarakI jatA joIne ajApAlaka vAcakane zaMkA thaI ke, A loko kema ahIMthI cAlyA jAya che ? nakkI mane vratathI bhraSTa thayelo jANIne ja jatA lAge che. tyArapachI potAnI zaMkAne chedavA te vAcake kopAyamAna thaIne pallI patine kahyuM, teone gupta rIte kyAMka saMtADI do. tyArapachI temane zodhavA guru pote tyAM AvyA. tyAre temaNe te vAcakane vaMdana karIne kahyuM ke, mArA A ziSyo agItArtha che, mATe temane choDI mUko. A pramANe zreNibAhya hovA chatAM vaMdana karyuM. 0 Agama saMdarbha :bu.bhA. 4535; buda.bhA. 4535 thI 4538nI vRka - - - 0 ahaMnnaka kathA - (uttarAdhyayana sUtramAM uSNa parISahanA saMdarbhamAM A kathA niyuktikAra maharSie nodhelI che. atrakanuM
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 51 nAma vyavahAramAM "araNI-muni'nA nAme prasiddhi pAmela che.) tagarA nAme eka nagarI hatI. tyAM datta nAmano zrAvaka hato. tene bhadrA nAmanI patnI hatI. teone eka putra thayo. jenuM arhatraka nAma pADyuM. koI vakhate arjuna mitra nAmanA AcArya pAse Atu dharma zravaNa karIne vairAgya pAmelA datte potAnA putra ane patnI sahita dIkSA grahaNa karI. arhatraka bALasAdhu hovAthI kyAreya bhikSA mATe jatA na hatA. datta muni sArI rIte kriyAyukta hatA, to paNa AgaLa jatAM mAro putra saMyamanuM pAlana karaze, ema dhArIne tathA putra uparanA vAtsalyane lIdhe uttama bhojana lAvIne prathamAlikAdimAM putranuM poSaNa-karatA hatA. te sukumAla hatA. sAdhuone temanA paratve aprIti hatI. kaMIpaNa bhaNI zakato paNa na hato. keTalAMka kALa pachI te vRddha (dattamuni) kALadharma pAmyA. temanA virahathI duHkhI arhatrakane sAdhuoe be-traNa divasa to AhAra lAvIne Apyo. pachI teoe arhatraka munine kahyuM, have tuM jAte ja bhikSA mATe aTana kara, tyAre arhatraka khedayukta thaIne bhikSA mATe cAlyA. pUrve kadI zrama karyo na hato. zarIra sukumAla hatuM. grISmaRtunA sUryanA kiraNothI tApamAM upara-nIce--paDakhAmAM te dAjhavA lAgyA, paga dAjhavA lAgyA, mAthuM paNa tapI gayuM. tRSA paNa pIDavA lAgI, tyAre koI mahelanI chAyAmAM vizrAma levA UbhA rahI gayA. e samaye koI '"proSitapatikA'' jeno pati paradeza gayo che tevI koI vaNik strIe temane mahelanA jharUkhAmAMthI joyA. udAra--sukumAla zarIra, kAmadeva samAna AkRtivALA munine joIne teNI temanI icchA karavA lAgI. teNIne thayuM ke, jovA mAtrathI mArA mananuM AkarSaNa kare che. mATe A yuvAnanI sAthe vilAsa karuM. tethI potAnI dAsIne bolAvI. munine bolAvIne pUchayuM ke, Apane zuM joIe che ? tyAre munie kahyuM, mAre bhikSAno khapa che. teNe dAsIne kahyuM ke, lADavA lAvIne Apa. pachI munine pUchyuM ke, tame dharma zA mATe karo cho munie kahyuM, sukhanI prAptine mATe huM dharma karuM chuM. tyAre teNIe kahyuM ke, mArI sAthe bhoga bhogava. arjunnaka paNa uSNa parISahathI pIDA pAmela hatA. upasarga sahana na thavAthI manathI bhagna thayela arjunnaka tenI sAthe bhoga bhogavavA lAgyo. sAdhuoe tenI sarvatra zodha karI, paNa kyAMya tenI bhALa na maLI. pachI teoe A vRttAMta temanA mAtA sAdhvIne kahyo. pachI bhadrAmAtA putranA zokathI unmatta-pAgala jevA thaI gayA. teNI arhamaka-arhatraka e pramANe UMce svare, gadgad kaMThe bolatA, vilApa karatA AkhA nagaramAM bhaTakavA lAgyA. teNI jene--jene jotA, te-te badhAMne pUchavA lAgyA ke, tame koIe mArA arhannakane joyo che ? A pramANe vilApa karatA bhamyA kare che. koI vakhate mahelanI aTArImAM beThelA ahaMke temane joyA. turaMta te potAnA mAtA sAdhvIne oLakhI gayo. aho ! kevuM mAruM A duSkarma ? evuM vicAratA te kSobha pAmIne turaMta aTArIethI utarI mAtAnA page paDI gayo. tene jotAM ja mAtA sAdhvI turaMta ja
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ para Agama kathAnuyoga-4 svastha cittavALA thayA. tyAre mAtAe madhura vacanathI tene samajAvI kahyuM ke, he putra ! tuM durgatinA raste javAnuM choDI, pravajyA paMthano svIkAra kara, tyAre annake kahyuM ke, huM saMyama pAlana karavA mATe samartha nathI. chatAM huM parama anazana karIza. tyAre mAtAe kahyuM ke, bhale tuM anazana svIkAra, paNa asaMyata thato nahIM. saMsAramAM bhramaNa karato nahIM tyArapachI teNe guru samIpe jaIne punaH cAritra aMgIkAra karyuM. pachI teNe dhagadhagatI zIlA para pAdapopagamana anazana aMgIkAra karyuM. muhurta mAtramAM tenuM sukamAla zarIra uSNa vedanAne lIdhe mAkhaNanA piMDanI jema ogaLI gayuM. teNe pahelAM uSNa parISaha sahana karyo na hato, pachI sahana karyo. e pramANe uSNaparISaha sahana karavo. maraNasamAdhimAM paNa temanuM dRSTAMta Ave che. jItakalpa bhASyamAM iryAsamitinA dRSTAMtamAM annakano ullekha che. 0 Agama saMdarbha :maraNa. 478, 490; viva.bhA. 170ra; jIta.bhA. 818; Ava..ra-pR. 93; utta.ni. 92 + + utta..5 58; - X - X - 0 ahemitra : kSitipratiSThita nAme koI nagara hatuM. tyAM be bhAIo rahetA hatA, temanA nAma arvatraka ane anmitra hatA. temAM abhiMtra dharmamAM prItivALo hato. teNe gurumukhe dharmadezanA sAMbhaLI svadArA saMtoSarUpa niyama grahaNa karyo. annakanI patnI anmitramAM rAgavatI thaI hatI. paNa arNamitra teNInI icchA karato na hato. tyAre teNI hAvabhAva, kaTAkSa ane madhura vANIthI niraMtara anukULa upasarga karavA lAgI. to paNa anmitra teNImAM kiMcitmAtra Asakta na thayo tyAre teNIe vicAryuM ke, A mAro diyara mArAmAM kema Asakta thato nathI ? tethI teNIe potAnA pati atrakane mArI nAMkhyo. pachI paNa teNIe aInmitranI icchA karI, to paNa anmitra saMmata na thayo. tyAre aInmitra vairAgya pAmyo, teNe pravajyA aMgIkAra karI, sAdhu banyo. tenI bhAbhI paNa ArtadhyAnane vaza thaIne mRtyu pAmI kUtarI thaI. koI vakhate aInmitramuni vihAra karatA-karatA te gAmamAM gayA. kUtarIe temane joyA. tyAre te temanI pAchaLapAchaLa pharavA lAgI, AliMgana karavA lAgI. rAtrinA koI upasarga thavAthI kUtarI mRtyu pAmI. pachI te vAMdarIrUpe janmI. koI vanamAM pharavA lAgI. koI vakhate aInmitramuni paNa karmasaMyoge te aTavI madhyethI vicaratA nIkaLyA. teNe munine joyA, turaMta ja temanA gaLe vaLagI paDI. tyAM paNa kleza thavAthI palAyana thaI gaI. tyAM mRtyu pAmI yakSiNI thaI. yakSiNI-vyaMtarInA bhave avadhijJAnanA baLe te munine jovA lAgI. pachI te muninA chidro zodhavA lAgI. paraMtu muni apramatta bhAve jIvatA hatA, tethI teNIne koI chiddha prApta thatA na hatA. eka vakhate teNI muni pAse AvIne temane AzleSa karIne muhartabhara tene bhartA mAnI vyavahAra karavA lAgI. e pramANe kALa vyatIta thavA lAgyo. tyAre tenA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 53. samavayaska zramaNo tene kahevA lAgyA-majAka karavA lAgyA. temane vAnarIpati ityAdi zabdothI bolAvavA lAgyA. koI vakhate te muni nadI utaratA hatA. tyAre pANImAM temano paga phasAyo, tyAre temaNe potAno paga prasAryo. tyAre tyAM chidra jANI te yakSiNIe munino eka paga chedI nAkhyo. te joIne zAsanadevIe te yakSiNIne tADanA karI kahyuM ke, he pApiNI ! tuM A munino parAbhava kare che te yogya nathI. tAro pUrvabhava saMbhAra. tyAre te yakSiNIe munine mithyAdukRt ApIne khamAvyA. pachI zAsanadevIe potAnA divya prabhAvathI munino chedAyelo paga sAjo karyo. tyArapachI anmitramuni paNa saMyamanuM yathAyogya pAlana karI svarge gayA. (A pramANe aprazasta rAganuM dRSTAMta jANavuM) 0 Agama saMdarbha - gacchA 8ranI Ava.cU-pR. 514; Ava.ni. 918nI vRka 0 avaMtisukamAla kathA : koI vakhate Arya suhasti vihAra karatA hatA. jIvita svAmInI pratimAne vaMdana karavAne ujjayinI nagarI padhAryA. tyAM bhadra nAme zreSThI vasato hato. tene bhadrA (subhadrA). nAmanI patnI hatI. dharmakarmamAM tatpara evA te daMpatIne zubha svapna sUcita evo putra thayo. pitAe teno janmotsava karIne tenuM avaMtIsukumAla nAma pADyuM. kumArAvasthAmAM abhyAsa karI, yauvanAvasthA prApta thaI tyAre bhadrA mAtAe batrIza rUpavatI zreSThI kanyA sAthe tenA vivAha karAvyA. Arya suhastI jIvita pratimAne vaMdanA karIne udyAnamAM rahyA, pachI sAdhuone vasatinI mArgaNA karavA javAnuM kahyuM. tyAre eka saMghATaka yugala bhadra zreSThInI patnI subhadrAnA ghera bhikSAne mATe praveza karyo. tyAre teNIe pUchayuM ke, jyAMthI padhAro cho ? te sAdhu yugale kahyuM ke, ame AcArya sustInA ziSyo chIe, udyAnamAM rahyA chIe. vasatinI mArgaNA mATe nIkaLelA chIe. tyAre subhadrA (bhadrA)e yAnazALA dekhADIne kahyuM ke, jo Apane A vasati anukuLa lAge to Apa ahIM rahI zako cho. tyAre sAdhusaMghATake AcArya bhagavaMtane te vAta jaNAvI, samudAya sahita tyAM AvIne rahyA. koI vakhata pradoSakALe (sAMja pachI) AcArya bhagavaMta nalinIgulma adhyayananI parAvartana karI rahyA hatA. bhadrAzeThANInA putra avaMti sukumAla potAnA mahelanA sAtamAM mALe, potAnI batrIza patnIo sahita bhoga vilAsa karato hato, teNe A adhyayana sAMbhaLyuM. sutA-sutA AkhuM adhyayana ajAgRtapaNe sAMbhaLyA karyuM. tene vicAra Avyo ke, nA, A nATaka nathI. zIghratayA te prAsAdanA sAtame mALethI nIce utaryo. pachI mahela- bhavanamAMthI bahAra nIkaLyo. tenA manamAM thayuM ke, A nalinIgulma vimAna meM pote kyAMka najare joyeluM che. ihApoha karatAM tene jAtismaraNajJAna thayuM. tyArapachI te yAnazALAmAM pravezyo. Arya sustIne kahyuM ke, huM avaMtisukumAla chuM.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 Agama kathAnuyoga-4 mArA pUrvanA bhave huM nalinI gulma vimAne devanA bhavamAM hato. tyAMnA ane ahIMnA sukha vacce meru-sarasavanuM aMtara che. have huM A sthAnamAM rahI zakuM tema nathI. tethI huM pravajyA levAne utsuka thayo chuM. paraMtu huM zrAmANya paripAlana karavA mATe asamartha chuM. have huM iMginI maraNa svIkArIza. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM, tame mAtAnI anumati meLavo pachI ja pravajyA aMgIkAra karo - avaMtisakamAle mAtA ane strIonI saMmati mAMgI, paNa teo saMmati ApavA taiyAra na hatA. tethI teNe svayaM ja loca karI, saMyama grahaNa karyo. ApameLe ja vezane grahaNa karanAra - arthAt - sAdhu na bane tema mAnIne guru bhagavaMte tene veza arpita karyo. pachI te mazAna bhUmimAM jaIne kAyotsarga sthita thayA, tyAM temaNe bhaktapratyAkhyAna karyuM. paraMtu te ghaNo ja sukumAla hovAthI tenA page lohI bharAvA lAgyuM. te vakhate lohInI gaMdhathI koI ziyANI potAnA baccA sAthe tyAM AvI. (bIjA kahe che ke, koI pAchalA bhavanI strI je mRtyu pAmIne anukrame ziyANI thaI hatI, teNIe avaMtisukumAlane joyA, tyAre teNI krodhAyamAna thaIne tyAM AvI.) tyAre eka paga ziyAlaNI khAvA lAgI, bIjo paga tenA baccA khAvA lAgyA. e rIte pahelA prahare jAnu sudhI, bIjA prahare sAthaLa sudhI, trIjA prahare udara sudhI e pramANe ziyANI dvArA avaMtisukumAla khavAvA lAgyA. A rIte ziyANI dvArA khavAtA hovA chatAM, te ghora vedanAne teNe samabhAve sahana karI, meragiri mAphaka niSkapa rahyA. potAnI saMthArAnI ArAdhanA jALavI rAkhI, aMte samAdhimaraNa sAdhI teo kAladharma pAmyA. tyAre devatAe sugaMdhI jaLa ane puSponI vRSTi karI, AcArya bhagavaMtane nivedana karyuM. paraMparAe mAtA tathA patnIone paNa e vAta jANavAmAM AvI tyAre teoe AcArya bhagavaMtane vRttAMta pUchayo, AcArya bhagavaMte temane sarva vRttAMta jaNAvyo. tyArapachI badhI ja putravadhUo sAthe sarva parivAra RddhipUrvaka te sthAne gayo. zmazAnamAM jyAM avaMtikumAlane ziyAlaNI khAI gaI hatI. tyAM sAthe ja gayA. tyArapachI eka garbhiNI strIne choDIne bAkInI ekatrIza patnIe sAthe ja dIkSA aMgIkAra karI. te strIno je putra thayo, teNe avaMtisukumAlanA kALadharma sthAne eka devakula karAvyuM. (koI kahe che mAtApitAe mahAkAla nAmaka moTo prAsAda banAvyo. temAM pArzvanAthanI pratimAnI sthApanA karI.). 0 Agama saMdarbha :AyA. 248 nI vRka bharU. 160; saMthA. 65, 66; maraNa. 436 thI 440; nisI.bhA. 932 nI cUta vava.bhA. 44rara + vR jiyabhAi 536; Ava..ra-pR. 157, 290; Ava.ni. 1283 + + - 4 - 4 - 0 azakarAtAta kathA : gaMgAkUle be bhAIo hato, te baMne pravRjita thaIne sAdhu banyA. temAM eka bhAI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 55 bahuzruta hatA, bIjA alpa zrata hatA. temAM je bahuzrata hatA, te satata vAcanA ApavAmAM rata rahetA. ziSyo dvArA sUtra-artha nimitte Akho divasa teo pUcha-pUcha karAyA karAtA hatA. eka kSaNa paNa vizrAma na maLato hato. rAtre paNa pratipRcchanA Adi svAdhyAya cAlu raheto hato. eka kSaNa paNa teo nidrA laI zakatA na hatA. jyAre tenA alpakRta bhAIsAdhu hatA. teo AkhI rAtri zAMtithI sUtA rahetA hatA. koI vakhate te AcArya nidrAthI parikaleza pAmIne ciMtavavA lAgyA ke, aho ! mAro bhAI kevo puNyavAnuM che. je nirAMte UMghe che, huM maMdapuNya chuM, jethI mane suvA maLatuM nathI. A ciMtavanAthI temaNe jJAnAvaraNIya karmano baMdha karyo. teo A sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA kAlamAse kALa karIne devaloke utpanna thayA. tyAMthI cyavIne A ja bharatakSetramAM AbhIranA ghare putrapaNe utpanna thayA. kALakrame te vRddhi pAmatA yuvAna thayA. temanA vivAha karAyA. tyArapachI temane eka patrI thaI te ghaNI ja rUpavatI ane bhadrakanyA hatI. koI vakhata te pitAputrI baMne, bIjA AbhIro sAthe gADAmAM ghI bharIne nagaramAM ghI vecavA javA mATe nIkaLyA. te vakhate te kanyA te gADAMne calAvatI hatI. te vakhate gopAlaputro tenA rUpathI mohita thaIne- AkarSAIne teNInA gADAnI samIpa pota-potAnA gADAne laI jaIne teNIne nirakhatA rahevAno prayatna karavA lAgyA. pariNAme te badhAMnA gADA mArgathI bhraSTa thaI-thaIne bhAMgavA lAgyA.. tyAre A AbhIra kanyAne kAraNe badhAM gADA vagaranA (zakaTarahita) thavA lAgyA, tethI teNInuM nAma "azakaTA' evuM karI dIdhuM. pelA AbhIra A kanyAnA pitA hovAthI te paNa "azakaTAtAta" nAme oLakhAvA lAgyA, A badhuM joIne temane saMsArathI nirveda utpanna thayo. vairAgyabhAva jAgyo. tethI teNe potAnI putrIne paraNAvI, gharamAM sArarUpa je kaI hatuM te badhuM ja te kanyAne ApI daIne pote pravRjita thayA. dIkSA aMgIkAra karyA pachI teo uttarAdhyayananA traNa adhyayana bhaNyA. paNa jevo cothA adhyayanano AraMbha thayo ke temane pUrvanA bhave bAMdhela jJAnAvaraNIya karma udayamAM AvyuM. be divasa AyaMbila yugalano tapa thayo, paNa eka zlokanuM paNa te smaraNa karI zakyA nahIM. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, A 'asaMkhaya' nAmaka adhyayananI anujJA na thAya tyAM sudhI AyaMbila karavuM. tyAre te khaMbhaganidhi sAdhue kahyuM ke, mAre anujJAnuM kaMI kAma nathI. huM ApanI AjJAnusAra AyaMbila karyA karIza. e pramANe bAra varSa sudhI adInamanathI AyaMbila tapa pUrvakano AhAra karyo ane 'asaMkhaya' nAmaka caturtha adhyayanane bhaNyA karyuM. tyAre tenuM jJAnavaraNa karma khapyuM. (A pramANe ajJAna parISahane sahana karavo joIe.) (AgADha-anAgADha joganuM pAlana karavuM joIe.). 0 Agama saMdarbha :maraNa. 503; nisI.bhA. 15 + cU vava.bhA. 63nI va: dasa... 100; utta.ni 121 + 9 - 8 - -
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ pada Agama kathAnuyoga-4 0 aSADhAbhUti kathA - - rAjagRhI nagare siMharatha nAme rAjA rAjya karato hato. te nagaramAM vizvakarmA nAme naTa hato. te naTane be putrIo hatI. (bhuvanasuMdarI ane jayasuMdarI) A baMne putrIo ati suMdara ane zreSTha rUpavALI hatI. temanI mukhanI kAMti sUryanA kiraNo karatA paNa adhika hatI. netrayugma kamaLa karatA paNa suMdara hatA. puSTa, UMcA ane AMtara rahita evA stano, suMdarabAhu, suMdara trivali yukta kamara, vizALa-komaLa jaghana, hAthInA baccAnI sUMDha samAna sAthaLa, kurUviMdAkAra goLa jaMghA, kAcabA samAna unnata caraNa, ziriSapuSpa samAna komaLa, madhura vacanathI yukta evI te be kanyAo hatI. 0 aSADhAbhUtinuM bhikSArthe gamana ane mAyApiMDa : koI vakhate dharmaci nAmanA AcArya vihAra karatA tyAM padhAryA. temane buddhinA nidhAnarUpa aSADhAbhUti nAme eka ziSya hatA. te guru AjJApUrvaka bhikSArthe aTana karatA koI vakhate vizvakarmA naTanA gharamAM pravezyA. tyAre vizvakarmAnI kanyAoe temane sugaMdhI dravyayukta eka lADavo vahorAvyo. bahAra nIkaLIne aSADhAbhUtie vicAryuM ke, A lADu to AcArya mahArAja grahaNa karaze. tethI huM rUpa parivartana karI mAre mATe bIjo eka lADu mAMgu. ema vicArI kANAMnuM rUpa karI pharIthI te gharamAM gayA. bIjo modaka prApta thayo. pharI vicAryuM ke A lADavo upAdhyAyano thaze, ema vicArI kunjanuM rUpa banAvI pharIthI te ja gharamAM pravezyA. trIjo lADavo prApta thayo. vaLI vicAryuM ke A lADavo to bIjA saMghATaka sAdhano thaze. ema vicArI kuSTInuM rUpa karI cothI vakhata gayA. cotho lADavo prApta karyo. e rIte rUpa parAvattana karI eka-eka lADuM prApta karavA lAgyA. uparanA mALe beThelA vizvakarmA naTe aSADhAbhUtinuM A sarva caritra nihALyuM. tyAre te naTane vicAra Avyo ke amArA madhye A sAdhu uttama naTa thaI zake tema che, paNa tene kuyA upAyathI grahaNa karavA. ema vicAratA tene evI buddhi utpanna thaI ke, mArI putrIothI lobha pamADIne mAre Ane grahaNa karavo joIe. ema vicArI mALa uparathI nIce AvyA. AdarapUrvaka aSADhAbhUtine bolAvI temanuM pAtra bharAI jAya teTalA lADavA vahorAvyA. pachI vinaMtI karI ke, he pUjya ! Ape haMmezAM ahIMthI bhaktapAna grahaNa karIne amArA para anugraha karavo. tyArapachI aSADhAbhUti potAnA upAzraye gayA. 0 aSADhAbhUtinuM patana : tyArapachI vizvakarmAe potAnA kuTuMbane te sAdhuno anyAnya rUpaparAvartano vRttAMta kahyo. baMne putrIone kahyuM ke, tamAre Adarasahita dAna ane prIti dekhADavApUrvaka evI rIte vartavuM ke jethI te tamane vaza thAya. aSADhAbhUtimuni paNa roja temanA ghera AvIne nityapiMDa grahaNa karavA lAgyA. pelI be naTakanyA paNa hAvabhAva, vilAsAdi karavA pUrvaka, marma vacana bolatI te ja pramANe upacAra karavA lAgI. jyAre teNIe jANyuM ke, have A sAdhu kharekhara teNIo paratve rAgI thayelA che tyAre ekAMta jANIne te baMne naTakanyAoe kahyuM ke, ame tamArA para atyaMta rAgavatI chIe, tethI tame amane paraNIne bhoga bhogavo.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA pa7 A avasare aSADhAbhUti muninuM paNa cAritrAvaraNa karma udayamAM AvyuM. guruno upadeza gaLI gayo, viveka jato rahyo, kuLa ane jAtinuM gaurava paNa na rahyuM. tethI teNe naTakanyAonI vAtano svIkAra karyo. pachI kahyuM ke, huM gurunA caraNamAM mAro veza samarpita karIne AvuM. ema kahIne te gurunI samIpe pahoMcyA. gurunA caraNamAM nakhyA ane potAno abhiprAya-icchA jaNAvI. tyAre gurue upadeza ApatA kahyuM ke, he vatsa ! vivekanA sAgararUpa ane samagra zAstrano avagAha karanArA tamArA jevAne baMne lokamAM jugupsA karavA lAyaka AvuM AcaraNa yogya nathI. vaLI dIrghakALa paryata zIla pALI A rIte viSayamAM ramaNa karavuM te samudrane tarIne khAbocIyAmAM DUbavA samAna che. tyAre aSADhAbhUti munie kahyuM ke, he bhagavan! Apa je kaho cho te satya ja che. paNa mane pratikULa karmano udaya thavAthI temaja pratipakSanI bhAvanAthI huM durbala banyo chuM. meM paMcendriyanA viSaya sukho joyA nathI. hAlamAM devAMganA jevI be kanyAo mane cAhe che, mATe mane javAnI AjJA Apo ane A rajoharaNAdi vezane grahaNa karo. ema karIne teNe gurunA caraNamAM rajoharaNa mUkyuM. pachI AvA upakArI gurune mArI pITha kema dekhADuM tema vicArI pAchA page cAlato ane AvA guru bhagavaMtanA caraNone huM kyAre pAmIza tema vicArato te vasatinI bahAra javA lAgyo. (koI kahe che ke, aSADhAbhUtie gura pAse AjJA mAMgI, temaja vinaya choDayo nahIM te jANIne upakArabuddhithI guru bhagavaMte kahyuM ke, iMdrAdi sukhane denArA A saMyamane choDIne paNa tuM jyAre naTaputrInA saMgamAM Asakta banyo che tyAre tuM viparita mArge to jaI ja rahyo che, to paNa tuM mArA vacanathI be pratyAkhyAna aMgIkAra kara - tAre madyamAMsanuM sevana na karavuM ane te sevana karanArAno kadApi saMga na karavo. tyAre aSADhAbhUti paNa vinamra thaIne gurunA vacanane jIvanaparyata aMgIkAra kare che.). tyArapachI aSADhAbhUti pravrajyA tyAga karIne vizvakarmA naTane ghera pahoMcyo. tyAre naTaputrIoe Adara sahita animeSadRSTie tenuM zarIra joyuM. samagra jagane Azcarya pamADe tevuM temanuM rUpa lAgyuM. sarvAga suMdara puraSadeha joIne te baMne kanyAo atyaMta mohita thaI. vizvakarmA naTe paNa kahyuM ke, he mahAbhAgyazALI ! A mArI baMne kanyAo tamAre AdhIna che, tethI tame teno svIkAra karo. tyAre baMne kanyAne paraNyo. vizvakarmAe paNa potAnI putrIne salAha ApI ke, je AvI avasthA pAmavA chatAM paNa gurupAdanuM smaraNa kare che, te avazya uttama prakRttivALo jaNAya che, tethI AnA cittane vaza rAkhavA mATe tamAre kadI paNa madirApAna karavuM nahIM. anyathA te virakta thaIne cAlyo jaze. 0 aSADhAbhUtinuM naTapaNuM ane puna: vairAgya : te aSADhAbhUti samagra kaLAono samUha jANavAmAM kuzaLa hovAthI vividha prakAranA vijJAnanA atizaya vaDe sarva naTono agraNI thayo ane sarva sthAne ghaNuM dravya, vastra, ebharaNo meLavavA lAgyo. samagra naTakULamAM atyaMta prazaMsA pAmavA lAgyo. have koI divase rAjAe sarva naTone AjJA ApI ke, Aje strIrahita nATaka bhajavavuM. tethI sarve naTo potapotAnI strIone ghera mUkIne rAjakULamAM gayA. te vakhate
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 aSADhAbhUtinI baMne bhAryAoe vicAryuM ke, Aje ApaNA bhartA rAjakULamAM gayA che. te samagra rAtri tyAM vyatita karaze. tethI ApaNe icchA pramANe madyapAna karIe. pachI madanA vazathI cetanArahita ane vasrarahita thaIne mALa upara sUtelI hatI. tyAM rAjakULamAM bIjA rAjyano dUta Avela hato. tethI rAjAnuM citta vyAkULa hatuM. tethI yogya avasara na hovAthI pratihAre rajA ApatA sarve naTo potapotAnA ghera gayA. aSADhAbhUti paNa potAnA ghera AvyA. 58 aSADhAbhUtie potAnA ghera AvIne mALe caDIne joyuM tyAre potAnI baMne bhAryAna bIbhatsarUpe joIne vicAryuM ke, aho ! mArI mUDhatA, aho mArI nirvivakatA ! aho mAruM duSTAcaraNa ! ke je meM AvA azucinA karaMDiyArUpa ane ardhagatinA kAraNarUpa viSayasthAnone mATe atyaMta zUci Aloka ane paralokanA kalyANanI paraMparArUpa tathA zIghrapaNe mokSapadanA kAraNabhUta saMyamano tyAga karyo. paNa hajI mAruM kaMIpaNa nAza pAmyuM nathI. hajI paNa pharI guru mahArAjanI pAse jauM, cAritra grahaNa karuM, mArA pApakarmane dhoI nAMkhu. ema vicArIne te gharamAMthI nIkaLyo. tyAre tenA iMgita AkAra ane ceSTAthI vizvakarmAe jANyuM ke, A virakta thaIne jAya che. pachI turaMta ja potAnI putrIone uThADI. teno tiraskAra karatAM kahyuM, he duSTa AtmAvALI, hInapuNya caudazIyaNa ! tamArA AvA prakAranuM dudyeSTita joIne samagra nidhAnarUpa tamAro bhartA virakta thaIne jAya che. tethI jo tene pAcho vALavAnI zakti hoya to, pAcho vALo. jo pAcho na vALI zako taoN temanI pAse AjIvikA mAMgo. te sAMbhaLI te baMne naTakanyA saMbhrama sahita vastro paherI temanI pAchaLa doDI, tenA page vaLagIne kahevA lAgI - he svAmI ! amAro A eka aparAdha kSamA karo. pAchA vaLo, rAgavALI evI amAro tyAga na karo. to paNa aSADhAbhUti jarApaNa rAgI na thayA. tyAre teNIe vinavaNI karI - to jatA-jatA amane AjIvikA Apo. 0 aSADhAbhUtinI punaHpravrajyA (kevaLajJAna) : dAkSiNyatAthI aSADhAbhUtie baMne kanyAne anumati ApI. pachI teNe bharata cakravartInA caritrane pragaTa karanAra rASTrapALa nAmanuM nATaka taiyAra karyuM. pachI vizvakarmAe siMharatharAjAne vinaMtI karI ke, he deva ! aSADhAbhUtie rASTrapALa nAmaka nATaka racyuM che te bhajavavuM che, paNa te mATe AbharaNasahita 500 rAjaputronI jarUra che te sAMbhaLI rAjAe 500 rAjaputro ApyA. aSADhAbhUtie tene yathAyogya zikSA ApI. pachI nATaka bhajavavAnuM zarU karyuM. temAM aSADhAbhUti pote ikSvAku vaMzaja bharatacakravartIrUpe rahyA. rAjaputrone yathAyogya sAmaMtAdika karyAM. te nATakamAM je prakAre bharata cakravartIe cha khaMDavALu bharatakSetra sAdhyu. je prakAre caudaratno ane nava mahAnidhio prApta karI, je prakAre arisAbhavanamAM rahelA bharatacakravartIne kevaLajJAna utpanna thayuM, je rIte 500nA parivAra sahita pravrajyA aMgIkAra karI, te sarve bhajavI batAvyuM. te vakhate saMtuSTa thayelA rAjA tathA samagra lokoe potapotAnI zakti pramANe hAra, kuMDala vagere AbharaNo tathA suvarNa ane vastro ghaNAM ja
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 59 pramANamAM ApyA. tyArapachI sarvajanone dharmalAbha ApIne 500nA parivAra sahita aSADhAbhUti javA lAgyA. tyAre A zuM? ema kahIne rAjAe tene nivAryA. tyAre temaNe kahyuM ke, zuM bhArata cakravartI pravajyA laIne pAchA vaLyA hatA ke, jethI huM pAcho pharuM ? ema kahI parivAra sahita gurunI pAse gayA. vastra AbharaNa Adi potAnI bhAryAne ApI dIdhA. aSADhAbhUtie 500 rAjaputro sahita pravajyA aMgIkAra karI. (bIjo mata evo che ke, aSADhAbhUtinA bAra varSa te naTakanyA sAthe bhogamAM pasAra thayA. teNIe magha-mAMsanuM sevana karyuM che, tema jANIne aSADhAbhUti virakta banyA.. bharata cakravartInuM nATaka Abehuba bhajavyuM... chelle arisAbhuvanamAM kharekhara ja bharatanI jema anityAdika bhAvanA bhAvatA kevaLajJAna thayuM. tyAM ja paMcamuSTika loca karyo. devatAdatta muniveza dhAraNa karIne nIkaLyA. pa00 rAjaputroe paNa dIkSA grahaNa karI) 0 darzana parISaha saMbaMdhe paNa A dRSTAMta noMdhAyela che. 0 mAyApiMDa grahaNa karavuM nahIM te viSayamAM paNa ASADhAbhUtinuM dRSTAMta che. 0 Agama saMdarbha :sUya... 363; suya. 148nI maraNa. pa03; viva.bhA. 1145nI : ji.bhA. 1398 thI 1411, piMDa.ni 512 thI 518 + vR; - 4 - 4 - 0 ASADhAcArya kathA : vatsabhUmimAM Arya aSADha nAme eka AcArya hatA. (bIjA mate te urjanImAM hatA) te bahuzruta hatA. temane ghaNo ziSya parIvAra hato. te gacchamAM je-je sAdhu kALa kare, tene te nirdhAmaNA karAvatA hatA, bhaktapratyAkhyAnAdi karAvatA hatA. tyArapachI ghaNAM sAdhunI nirdhAmaNA karAvI. koI vakhate eka AtmIya ziSyane ati AdarathI kahyuM ke, jo tuM devalokamAM jAya to tyAMthI AvIne mane darzana Apaje. paNa te muni deva thayA pachI vyAkSita cittatvane kAraNe devalokathI darzana devA na AvyA. (je je ziSyo nirdhAmaNA karAvI, te koI darzana ApavA na AvyA) tyArapachI te - aSADhAcArya vicAravA lAgyA ke, ghaNAM dIrdhakALathI huM kaleza pAmyo chuM. svaliMga vaDe ja cAlI rahyo chuM. e rIte pravrajyAthI vimukha thayA. tyArapachI devaloka gayela ziSya tyAM Avyo. ASADhAcArye tenuM darzana karyuM. turaMta tenI pAchaLa cAlyA. te deve mArgamAM eka gAmanI vipharvaNA karI, nATaka-prekSaNa vikuLaM. e rIte cha mAsaparyata nATaka-prekSaNa cAlu rAkhyA. ASADhAcArya tyAM nATaka jotA cha mAsaparyata tyAM sthita rahyA. temane bhUkha na lAgI, tarasa paNa na lAgI. divya prabhAvathI ATalo kAla pasAra thaI gayo. tyArapachI te nATaka-prekSaNane saMtarIne udyAnamAM sarva alaMkArathI vibhUSita evA che
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 Agama kathAnuyoga-4 bALakone saMyama parIkSArthe vipharcA. AcAryae temane joyA. temane thayuM ke, jo huM A AbharaNone grahaNa karI lau to vadhu sukhI jIvana jIvI zakIza. temaNe eka pRthvIbALakane kahyuM, tuM ghareNA lAva. tyAre te bALake kahyuM, bhagavan! tame mAruM eka AkhyAnaka sAMbhaLo, tyArapachI AbharaNo grahaNa karajo. AcArya bhagavaMte kahyuM, huM sAMbhaLuM chuM tyAre te pRthvI-bALaka bolyo ke, eka kuMbhakAra hato. te mATI khodatA hatA tyAre kinAro tuTI payo - te bolyo ke, jene bhikSA-bali ApI, jenI jAtine meM poSI, mArI ja pRthvI AkrAMta thaI mane to zaraNathI ja bhaya utpanna thayo. A dRSTAMtano upanaya ApatA vRttikAra kahe che ke, coranA bhayathI huM ApanA zaraNe Avyo. tame paNa mane viDaMbanA karI rahyA cho. tethI mane te zaraNadAtA ja bhayarUpa banyA (ema pRthvI bALake kahyuM). tyAre ASADhAcAryae kahyuM ke, A koI atipaMDitavAdika che. tenA ghareNAM laI ane pAtrAmAM mUkI dIdhA. pRthvIkAyika bALaka gayo. pachI bIjo aplAya nAme bALaka Avyo. teNe paNa AkhyAnaka kahyuM, eka pATala nAmano kathAkathaka tAlAcara hato. te koI vakhate gaMgA nadI utarato hato. tyAre uparanA varasAdathI harAyo. te joIne loko kahevA lAgyA - je jaLa vaDe bIja uge che, jenA vaDe kheDUtonuM jIvana che, tenI madhye ja huM vinAza pAmI rahyo chuMmAre to zaraNadAtA taraphathI ja bhaya utpanna thayo che. tyAre aSADhAcAryae pUrvavat (pRthvIkAyikakumAranI mAphaka) tenA ghareNA paNa laI lIdhA. pachI agnikAyakumAra Avyo. teNe paNa e ja pramANe AkhyAnaka kahyuM, koI tApasa hato, agni vaDe tenI jhUMpaDI baLI gaI. tyAre tApasa bolyo ke, jene huM rAtadivasa tarpaNa karuM chuM, madhu ane ghI vaDe siMcana karuM chuM te ja agnie mAro Azrama bALI nAMkhyo. mane to zaraNadAtA ja bhayadAtA banyo. athavA vAghanA bhayathI meM agrinuM zaraNuM lIdhuM. tenA vaDe ja mAruM zarIra baLI gayuM. mane to zaraNadAtA taraphathI ja bhaya utpanna thayo. tyAre pRthvIkAyikavat tenA ghareNAM paNa AcAryae laI lIdhA. pachI vAyakAyikakumAra Avyo. teNe paNa te ja pramANe AkhyAnaka kahyuM, koI yuvAna hato, te ghana-nicita-zarIrI hato. te vAyu dvArA grahaNa karAyo. tyAre koIe kahyuM ke, jeTha-aSADha mAsamAM je zobhana vAyu vAI rahyo hato. teNe ja mArA aMga bhAMgI nAkhyA. kemake te vAyu meghanI unnatinA saMbhava vALo hato, tenAthI vAyuno prakopa thatA mAruM zarIra tuTI gayuM. e rIte mane jenuM zaraNa hatuM tenAthI ja bhaya utpanna thayo. e rIte je vAyu vaDe prANIo jIve che, te ja mArA aMgano bhaMjaka banyo. tyAre aSADhAcArye pRthvIkAyikanI jema vAyukAyikakumAranA paNa ghareNAM laIne potAnA pAtramAM bharI dIdhA. - tyArapachI pAMcamo vanaspatikAyikakumAra Avyo. teNe paNa AkhyAna kahyuM, jema ke koI eka vRkSa para pakSIo mALo bAMdhyo hato. te pakSIne baccA jamyA. pachI vRkSane Azare vela utpanna thaI. te vela vRkSane vIMTaLAIne tenA upara coMTatI gaI. te velaDIne AdhAre sApa vIMTaLAyo. sApa te pakSInA baccA khAI gayo. tyAre bIjA kahevA lAgyA. je vRkSa nirupadrava evuM sukha ApyuM, te vRkSanA mULamAMthI utpanna thayelI velaDIthI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA eTale ke tattvathI to vRkSathI ja bhaya utpanna thayo. eTale ke jenuM zaraNa lIdhuM, tenAthI ja bhaya thayo. te pramANe - pRthvIkAyika kumAravat vanaspatikAyikanA paNa ghareNAM teNe laI lIdhA. tyArapachI chaTho trasakAyikakumAra Avyo. teNe paNa eka AkhyAna kahyuM - jemake - koI eka nagara para cakra-zatru- vaDe rUMdhavAmAM AvyuM. tyAM atyaMtara loko dvArA bahAra Azraya ApelA mAtaMgo hatA. te bahAra zatru sainya vaDe pakaDAI gayA. tyAre koI anya lokoe kahyuM ke, je nagaranA madhyamAM rahetA hatA teo zatrusainya vaDe trasta thaIne bahAra kADhI mUkAyA. bahAra rahelA mAtaMgoe paNa upadrava karyo. e rIte jemanA zaraNe gayA, temanA taraphathI ja bhaya utpanna thayo - athavA - eka nagaramAM rAjA pote ja cora ane purohita bhaMDaka hato. te baMne vicaratA hatA. tyAre lokoe kahyuM ke, jyAM rAjA pote cora hoya ane purohita ja bhaMDaka hoya tyAM nagaranA loko konA zaraNe jAya ? - athavA - eka dhigajAtiyane putrI hatI. te yauvanavayane pAmI. te apratima rUpavatI hatI. te dhijAtIyane teNIne joIne duHkhI thavA lAgyo. teNIne kAraNe ghaNI ja dubaLo thaI gayo, brAhmaNIe tene kAraNa pUchyuM. teNe brAhmaNInA ati AgrahathI kAraNa jaNAvyuM. tyAre brAhmaNIe kahyuM ke, ati na karo. huM evuM kaMIka karIza ke jethI koI prayojanathI sAruM thaze. pachI putrIne kahyuM ke, pahelAM eka putrIne yakSe bhogavelI, te meM sArA mANasane paraNAvI hatI. vada-caudaze yaza Avaze. tuM vimanastha na thatI. tuM tyAM prakAza karatI nahIM to paNa teNIe yakSanA kutUhalathI koDIyAmAM dIvo pragaTAvyo. yakSa Avyo. te teNIne bhogavIne rAtre thAkIne sUI gayo. A putrIe kautUkathI koDIyuM pADI dIdhuM. potAnA pitAne teNIe joyA. tyAre teNIe jANyuM ke - je thavAnuM hatuM te thayuM. icchA mujaba have bhoga bhogavuM. pachI teo kAmabhogathI thAkIne savAre sUrya ugyo to paNa jAgyA nahIM. pachI brAhmaNIe "mAgadhikA' bhaNI. tyArapachI tenI putrIe paNa te sAMbhaLIne sAme "mAgadhikA' bhaNI. tyArapachI te dhijAtIyA bolI - nava mahinA kukSimAM dhAraNa karI. jenA maLa- mUtra paNa sApha karyA. mArI putrInuM haraNa thayuM. mAre to jenuM zaraNa hatuM te ja azaraNa thayuM. kemake A jAte duHkhI thaI ane huM patinA virahathI rAtre nidrA na pAmI. huM tene mATe apakAritA thaI. (kathAmAM kaMIka vAta khUTatI jaNAya che kemake artha spaSTa thato nathI.) athavA eka dhijAtiya-brAhmaNe taLAva khodAvyuM. te ja pAlI vaDe dezamAM devakula ane bagIco banAvyo. tyAM teNe yajJa karAvyo. temAM bakarIno vadha karAto hato. koI vakhate te brAhmaNa marIne tyAM bakarArUpe jamyo. te potAnA ja putro dvArA grahaNa karAIne te ja taLAve yajJamAM homavA mATe laI javAto hato. tyAre te jAtismaraNa jJAna pAmyo. potAnA svajana dvArA pravartAvAyela yajJamAM ja mAro homa thavAno che. te vakhate koI atizayajJAnI sAdhue tene joyo. tyAre te sAdhu bolyA - jAte ja te vRkSo vAvyuM. pote ja taLAvane khodyu. deva pAsethI te ja phaLa mAMgyuM. to pachI have tuM ja zA mATe "be-be" karI rahyo che ? tyAre
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 te bakaro A vAta sAMbhaLI maunapaNe Ubho rahyo. tyAre brAhmaNa vicAramAM paDyo ke A sAdhu evuM zuM bolyA ke A bakaro "be--be karato baMdha thaI gayo. teNe te tapasvI sAdhune pUchayuM ke, tame evuM zuM bolyA ke A bakaro mauna thaI gayo. tyAre sAdhue kahyuM ke, A tAro pitA ja che, je bakaro thayo che. tyAre te brAhmaNe pUchyuM ke, huM A vAta kema mAnuM ? tyAre te bakarAe pUrvabhavamAM brAhmaNa hato tyAre te putranI sAthe nidhAna dATela hatuM. tyAM jaIne paga pachAr3ayo. tyAre tenA putrane khAtarI thaI. pachI te bakarAne choDI dIdho. sAdhu pAse dharma sAMbhaLI bakarAe bhakta pratyAkhyAna karyuM. bakaro devaloke gayo. A pramANe te brAhmaNe zaraNa samajIne taLAva, bagIco ane yajJa AraMbhyo. te ja tene azaraNa banyo. tema he bhagavaMt ame tamArA zaraNe AvyA chIe. tame ja amArA mATe azaraNa banyA cho. tyAre te (aSADhAcArya) te ja pramANe (pRthvIkAyikakumAranI mAphaka tenA AbharaNo laIne jaldIthI javAne mATe pravRtta thayA. te vakhate koI sAdhvIjIne joIne te bolyA, he aMjitAli ! tame kaTaka-kuMDala ane tilaka badhuM tamAruM karI dIdhuM. he pravacananI uThThANA karanArA ! duSTa zikSitA ! have ahIM zuM AvyA cho ? darzana parIkSArthe vikurvelI sAdhvIne upara pramANe kahyuM, tyAre te sAdhvIjIe sA javAba Apyo ke, he bhagavan! nAnA sarSapa samAna pArakAnA chidrone tame juo cho, paraMtu bila jevA moTA tamArA doSa che. tame te bilane joI zakatA nathI. tame zramaNa cho, saMyata cho, bAhyavRttithI brahmacArI cho, mATInA DhephA ane suvarNamAM samAna dRSTivALA cho. tame vaihArika-vihAra karanArA cho tevuM tame mAno cho. to he jayeSThArya ! pahelA e kaho ke tamArA pAtramAM zuM che ? e pramANe teNIe nirbharsanA karI, to paNa te AcArya javA lAgyA, tyAre lazkarane AvatuM joyuM. tyAre tene joIne tyAMthI nivartatA evA tene daMDike hAthInA skaMdha parathI utarIne vaMdana karyuM. pachI kahyuM, te bhagavan! aho parama maMgala nimitta thayuM ke je meM atyAre sAdhune joyA. tyArapachI teNe kahyuM, he bhagavan! mArA anugrahane mATe prAsuka ane eSaNIya evA A modaka Adi zaMbalane grahaNa karo. aSADhAcAryae tenI icchA na karI. pAtramAM AbharaNa chupAvelA hovAthI te na dekhADyA. tyAre te daMDike baLapUrvaka kheMcIne te pAtro grahaNa karyA. jevA te modaka aMdara mUkavA gayA ke teNe AbharaNo joyA. tyAre teNe AcAryano tiraskAra karyo. pachI temane saMbodhatA kahyuM ke, tamane A rIte vipariNAmita thavuM yogya nathI. have mArA (devalokathI) na AvavAnuM kAraNa sAMbhaLo. huM divya premamAM DUbelo, viSayamAM Asakta hato. tethI (Ape mane nirdhAmaNA karAvatA soMpeluM) kartavya pUrNa na karI zakyo. manuSya kSetranI azubhatAne kAraNe devo jaldI ahIM AvatA nathI, pachI divya devarUpa karIne gayo. AcArya paNa pUrve darzana parISaha sahyo na hato. pachIthI sahana karyo. 0 A kathA sthirIkaraNanA dRSTAMtamAM paNa Ave che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 0 Agama saMdarbha :sama. 22ranI vR dasa..pU. 96; nisI.bhA. 3ranI cU uttani 123nI va 0 aMgAra maIka : garjanaka nAmanA nagaramAM ghaNA uttama sAdhuonA gaNathI parivarelA vijayasena AcArya suMdara dharma karavAmAM tatpara hatA, teo tyAM mAsakalpa karIne rahetA hatA. te AcAryanA ziSyone pAchalI rAtrinA samaye evuM svapna jovAmAM AvyuM ke 500 nAnA hAthInA ToLAthI parivarelo eka bhuMDa vasatimAM praveza karato hato. vismaya pAmelA teoe A svapnano phalAdeza pUchayo. eTale gurue temane kahyuM ke, sAdhu sarakhA hAthIo ane muMs sarakhA guru ahIM Avaze. kalpavRkSanA vanathI zobhAyamAna eraMDAnA vRkSa sarakhA 500 uttama munivarothI parivarela evA aMgAramardaka AcArya AvyA. sAdhuoe temanI ucita evI paroNAgata karI, have ahIMnA sthAnika munioe muMDanI parIkSA mATe gurunA vacanathI mAtru paraThavavAnI bhUmimAM guptapaNe kolasI naMkhAvI. sAdhuo temane jovA mATe koIka pradezamAM saMtAIne rahelA. tyAre paroNA tarIke AvelA sAdhuo jyAre kAyikIbhUmimAM cAlatA hatA, tyAre kolasI upara paganA cAlavAthI utpanna thatA kraza kraza zabdanA zravaNathI teo A zuM ? A zuM ? ema bolatA micchAmidukkaDaM ApatA hatA. aMgArAnA kraza kraza zabdonA sthAnamAM jaldI nizAnI karatA hatA ke, savAre tapAsIzuM ke A zuM haze ? Ama buddhi karIne jaldI pAchA pharI jAya che. te samaye temanA guru to A zabdothI tuSTa thayA ke aho ! jinezvare AvAone paNa jIva tarIke gaNAvyA che. ema bolatA hatA. pote aMgArAne kharekhara pagathI cAMpatA kAyikabhUmie gayA. A hakIkata te sAdhuoe potAnA AcAryane jANavI. teNe paNa pelA sAdhuone kahyuM ke, he tapasvI munivaro ! A tamAro guru bhuMDa che. A tenA uttama ziSyo hAthInA baccA samAna munivaro che. tyArapachI yogya samaye paroNA sAdhuone vijayasena AcAryae yathAyogya dRSTAMta, hetu, yuktithI samajAvyA ane kahyuM ke, he mahAnubhavo ! A tamAro guru abhavya che. jo tamone mokSanI abhilASA hoya to jaldI teno tyAga karo. A pramANe sAMbhaLIne te ziSyoe abhavya evA aMgAra maIkAcAryano tyAga karyo. ugrata5 vizeSa karIne teoe deva-saMpatti meLavI. paNa aMgAramardika AcArya samyakatvathI vivarjita hovAthI lAMbA kALa sudhI kaSTAnuSThAna karato hovA chatAM bhAvomAM duHkha bhogavanArA thayA. pelA 500 ziSyo devalokamAMthI eNvIne bharatakSetramAM vasaMtapura nAmanA uttama nagaramAM jitazatru rAjAnA putrapaNe utpanna thayA. rUpa-guNathI zobhAyamAna samagra kaLAsamUhanA jANakAra teo manohara taruNapaNuM pAmyA. devakumAranI AkRti sarakhA, asAdhAraNa parAkrama ane pratApanA vistAravALA evA teo pRthvInA rAjAonI parSadAmAM
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 Agama kathAnuyoga-4 prasiddhi pAmyA. koI vakhate hastinApuranA kanakadhvaja rAjAe potAnI adbhuta rUpavALI putrInA svayaMvaramAM AmaMtraNa ApyuM. tyAM AvI pahoMcyA eTale teoe AkhA zarIre pracaMDa kharajavuM vRddhi pAmela, puSkaLa bhAra lAdelo, mahArogavALo eka UMTa joyo. vaLI pITha upara na samAvAthI gaLe bhAra laTakAvyo hato. bIjo paNa ghaNo sAmAna lAdelo hato. pIDAthI ati virasa zabda karato, lagAra paNa cAlavAne asamartha hato. yamadUta sarakhA krUra pAmara lokothI vAraMvAra AgaLa-pAchaLathI cAbukanA phaTakAthI marAto hato. atizaya karuNAthI pharIpharI tene jotAM jotAM rAjakumArone jAtismaraNa thayuM. sarvene pUrvano sAdhubhava yAda Avyo. A te ja che ke je ApaNAM guru AcArya hatA, te atyAre UMTa thayA che. devabhavamAM sarvee A nakkI jANeluM hatuM ke, tevA prakArano jJAnano bhaMDAra hatA. tevA prakAranI talavAranI tIkSNa dhAra sarakhI kriyA karatA hatA, tevA prakAranuM AcArya pada vizeSa pAmelA hatA. AvA A guNIjana hatA. to paNa samyaktva ke tatvano lezamAtra aMza na pAmelA hovAthI kaleza upArjana karIne bhavATavImAM athaDAtA evA te AvI du:khI avasthA pAmelA che. arere ! jinezvara bhagavaMtanA vacananI zraddhA na karanAra evA drohano kevo prabhAva che ? AcArya padavI pAmyA chatAM AvI sthiti pAmyA. vaLI zarIra taddana sukAIne kRza banI jAya, tevI suMdara tapasyA karo. sAcI mati vahana karo. suMdara brahmacarya pAlana karo. lokone sAcI prarUpaNA dvArA upakRt karo. jIvone abhayadAna Apo to ja A sarve anuSThAno ane kriyA saphaLa che. ati karuNAthI temanA mAlikane ucita dravya apAvIne te UMTane choDAvyo. tIvra vairAgyathI te 500 rAjakumAroe Aryasamudra nAmanA AcArya pAse dIkSA aMgIkAra karI. 0 Agama saMdarbha : ThA. 61nI vR; mahAnisIha. x = X 0 iMdradatta purohita aMtargat) sAdhu kathA H lAMbAkALathI pratiSThita evI mathurA nagarImAM indradatta purohitanA prAsAdanI nIcethI jatA sAdhunI upara paga laTakAvyA hatA. A dRzya koI zrAvaka zreSThIe joyuM. tene gusso Avyo. are ! juo A pApIe sAdhunI upara paga laTakAvyA. tyAre te zreSThIe pratijJA karI ke avazya mAre Ano A paga chedI nAMkhavo. tyArapachI te zreSThI te indradattanA doSa zodhavA lAgyo. paNa te tenA chidra zodhI na zakyo. koI vakhate te AcArya bhagavaMtanI pAse gayo ane vaMdana karIne kahyuM ke, meM AvI pratijJA karI che. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, sAdhue satkAra puraskAra parISaha sahana karavo joIe. tyAre zreSThI bolyo ke, meM pratijJA karI che tenuM zuM ? tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, A purohitanuM ghara kyAM che ? zreSThIe kahyuM ke, A purohite prAsAda banAvela che. AcArya bhagavaMte kahyuM ke, jyAre rAjA te prAsAdamAM praveza karaze tyAre tuM rAjAne
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 65 hAtha vaDe pakaDIne laI jaje. tyAre huM prAsAda vidyA bhaNIne prAsAdane pADI daIza. tyAre zreSThIe te pramANe karyuM. pachI zreSThIe rAjAne kahyuM ke, A purohite tamane mArI nAMkhyA hota. tyAre roSAyamAna thayelA rAjAe te purohitane zrAvakane havAle karI dIdho. tyAre zreSThIe indradattanA paga indrakIle rAkhI pachI teno paga chedI nAMkhyo. e pramANe karIne bIjAne visarjita karyo. teNe satkArapuraskAra parISaha sahana karyo nahIM. ahIM zrAvake je karyuM tema na karavuM joIe. paNa sAdhunI mAphaka satkAra puraskAra parISaha sahana karavo joIe. jema indradatte sAdhunuM mastaka nIce ane paga upara karyA to paNa te sAdhu mahArAje A asatkAra parISaha sahana karyo. tema sAdhuoe sahana karavo. A kathA bAvIza parISahamAM satkA-puraskAra parISaddhanI kathAmAM noMdhAyela che. paNa tyAM sAdhu ke AcAryanuM nAma Apela nathI. 0 Agama saMdarbha :maraNa. para; utta.ni. 118nI vRka - x -- -- 0 ilAciputra kathA : (vasaMtapura nagaramAM agnizarmA nAme eka brAhmaNa hato. tene prItimati nAme strI hatI.) eka brAhmaNa hato. teNe tathArUpa sthavironI pAse dharma sAMbhaLIne potAnI strI sahita pravrayA aMgIkAra karI. ugramAM ugra pravajyAnuM pAlana karatA hatA. paNa paraspara prItine ghaTADI zakatA na hatA. paNa te vijAtiya mahilA arthAt brAhmaNI thoDA jAtimadane dhAraNa karatI hatI. te duSTranI AlocanA karyA vinA anazana karIne mRtyu pAmI te vaimAnikamAM - devalokamAM utpanna thayA. tyAMnuM yathAyuSu bhogavyuM. A tarapha ilAvardhana nagaramAM ilA nAmaka devI hatI. tyAM eka sArthavAhI putranI icchAthI tenI ArAdhanA karatI hatI. te A pramANe ilAvardhana nAme eka nagara hatuM. tyAM ibhya nAme zreSThI hato, tene dhAriNI nAme strI hatI. teNIe ilAdevInI ArAdhanA karI, putranI kAmanA karI hatI. tenA udaramAM (agnizama) brAhmaNano jIva putrapaNe utpanna thayo. ilAdevInA varadAnathI te putra thayo hovAthI tenuM ilAputra nAma rAkhavAmAM AvyuM. je ilAcIputra nAme paNa oLakhAya che. - te (agnizama) brAhmaNanI putrI garvadoSathI (jAtimadathI) svargathI cyavIne koI naTakuLamAM utpanna thaI. baMne (ilAputra-naTaputrI) yuvAna thayA. te naTaputrI vilAsa hAsyayukta evI sArI nartakI thaI. koI vakhate ilAputre te naTakanyAne joI. pUrvabhavanA rAgathI te teNInA pratye AkarSita thayo. ilAputre naTa lokone ghaNuM dravya ApI te naTaDInI mAMgaNI karI. te naTakanyAnA vajana jeTaluM suvarNa ApavA chatAM teNI prApta na thaI, te naTakULavALA lokoe kahyuM ke, A to amArI akSayanidhi che. to paNa jo tuM amArI naTakaLAne zIkhe, amArI sAthe ja rahevA ane bhramaNa karavA taiyAra ho to ame A kanyA tane ApavA taiyAra chIe. tyAre ilAputra tenI sAthe cAlI nIkaLyo. naTanI kaLA paNa zIkhyo. tyArapachI | 4/5
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 naTe kahyuM, he puruSa ! have nRtya karIne dhana upArjana karo, to ame amArI kanyAno tamArI sAthe vivAha karIe. ilAputre temanI vAta kabUla rAkhI teonI sAthe dhana meLavavA nIkaLyo. naTe kahyuM ke, rAjAnI sAme nRtya karI tene prasanna karIne vipula dhana prApta karo. tyArapachI teo bennAtaTa nagarIe gayA. tyAre rAjA potAnA aMtaHpura sahita ilAputrane nRtyakrIDA karato jovA Avyo. rAjAnI dRSTi paNa te naTakanyA para paDI, te tenA paratve AkarSita thayo. pariNAme ilAputranI kuzaLa nRtyakaLA jovA chatAM rAjA tene inAma Apato na hato. pariNAme rANI ke anya loko paNa tene kazuM ja dhana ApatA nathI. tenI nRtyakaLA joIne lokomAMthI "sAru karyuM - sAruM karyuM' evo avAja uThavA lAgyo. ilAputre AkAza jevo UMco eka vAta khoDyo, tenI upara eka moTuM kASTha mUkyuM. temAM be majabUta khIlA ropyA. pachI ilAputra pagamAM pAdukA paherIne te vAMsa para caDhayo. eka hAthamAM tIrNa khaga ane bIjA hAthamAM trizULa laI te vAMsa upara kriDA karavA, lAgyo. tenA adbhuta nRtyane joIne sarva loko bahu khuzI thayA. paNa rAjAe dAna na ApyuM. rAjA ciMtavavA lAgyo ke A naTa vAMsanA agra bhAga parathI paDe to huM naTIne hAMsala karuM. AvI buddhithI nRtya karIne nIce AvelA ilAputrane teNe kahyuM, he naTa ! tuM pharIthI nRtya kara ke jethI huM sArI rIte jouM. teNe paNa vizeSa dhana prApta karavAnI icchAthI pharI khela zarU karyo. teNe rAjAnA kahevAthI vAMsa para sUI jaIne zarIrane bAMdhIne nRtya karyuM, pachI AkAzamAM nirAdhAra rahIne nRtya karyuM. pachI AkAzamAM addhara rahI nRtya karavAnuM kahyuM, teNe te rIte paNa nRtya karyuM. e rIte rAjAnA kahevA mujaba teNe cAra-cAra vakhata nRtya karyuM. jyAre teNe AkAzamAM addhara nRtya karyuM tyAre pAdukAne nalikAmAM praveza karAvI sAta vakhata AgaLa ane sAta vakhata pAchaLa kilikA vaDe viMdha karyA. jo A nRtya karatA te paDe to tenA seMkaDo TukaDA thaI gayA hota. paNa rAjA te naTakanyAnA lobhe dAna Apato nathI. lokomAM kakaLATa zarU thayo. to paNa rAjA dAna Apato nathI. rAjA to phakta emaja vicAre che ke, jo A naTa vAMsa parathI paDIne mRtyu pAme to huM A nATakanyA sAthe lagna karuM. tethI ilAputranuM nRtya jovA chatAM - "meM nRtya joyuM nathI." tema kahI, hajI pharIthI nRtya kara - pharIthI nRtya kara tema kahyA karyuM. e pramANe upara jaNAvyA mujaba traNa-traNa vakhata nRtya karAvyuM. - tyArapachI rAjAe tene cothI vakhata nRtya karavA kahyuM. jo tuM cothI vakhata nRtya dvArA mane khuza kare to huM tAruM saMpUrNa dAridra dUra karI daIza. tyAre vAMsaDAnA agrabhAge rahelA ilAputre vicAryuM ke, A bhogane dhikkAra che. rAjA ATalI rANIthI paNa tRpta thato nathI. A rAjAnuM mana nakkI A naTaDImAM kAmArta thayuM che. rAjA koIpaNa rIte mAruM mRtyu nipajAvIne A strIne prApta karavA icche che. aho ! A kAmAvasthAne, mane ane A rAjAne dhikkAra che. meM mArA uttama kuLane malIna karyuM. te vakhate vAMsa para rahelA ilAputre koI zreSThIgRhamAM sAdhune joyA. tyAM
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 27 sarvAlaMkArathI vibhUSita koI suMdara strI, te sAdhune vahorAvavAne mATe temaja vaMdanA dvArA satkArapUrvaka pratilAbhita karavA vinaMtI karI rahI hatI. paraMtu sAdhu te sarvethI virakta thaI mAtra avalokana karatA UbhA hatA. te joIne ilAputre vicAryuM ke aho ! tatvanA jJAtA, strIthI parAgamukha rahenArA, potAnA dehanI paNa darakAra nahIM karanArA ane kevala mokSAbhilASI evA A munione dhanya che. - A muni ke jeo AvI suMdara zarIravALI, mArI naTakanyAthI paNa atyadhika rUpavALI strI modakAdi ApavAne vinaMtI kare che, to paNa te muni tenI sAmuM paNa jotA nathI. huM kevo rAgAMdha chuM ke je A nIca kanyA para Asakta thayo chuM. mArA AvA kRtyane dhikkAra che. A saMsAranA svarUpane paNa dhikkAra che, A pramANe ilAputra viSayathI virakta thayA. tene vairAgyabhAva utpanna thayo. zubhadhyAne ArUDha thayelA ilAputrane sAmAyika cAritra paryata sarvabhAva sparzI gayA. tyAMja kevaLajJAna utpanna thayuM. tyAre te naTakanyAne paNa vairAgyabhAva utpanna thayo. te vakhate rANI paNa vairAgyavAnuM banyA. rAjAne paNa punarAvRttithI vairAgyabhAva pragaTa thayo. e pramANe ilAputra, naTakanyA, rANI, rAjA cArene paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. cAre siddha thayA - mokSe gayA. e pramANe satkAra vaDe sAmAyika prApta thAya che. (anyatra A kathAno vistAra karatA jaNAve che ke, ilAputra kevalIne devatAe sAdhuveza arpaNa karyo. te dhAraNa karI ilAputre dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI rAjA Adie temane naTI upara thayelA rAganuM kAraNa pUchayuM. tyAre ilAputra kevalIe potAno pUrvabhava kahyo - vizeSamAM jaNAvyuM ke - pUrvabhavamAM mAre tenI uparano gADha kAmarAga hato. tethI A bhavamAM paNa atirAga thayo. kemake prANInA vera ane sneha bhavAMtaragAmI hoya che. A kathana sAMbhaLIne naTIne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. teNIe vicAryuM ke, mArA rUpane dhikkAra che ke jene kAraNe AvA zreSThIputra tathA rAjAdi loko paNa durvyasanamAM paDyA. have mAre viSayasukhathI saryuM. AvI bhAvanAthI naTIne kevaLajJAna utpanna thayuM. te vakhate nRtyakalA jovA beThelI rANIe ciMtavyuM ke, aho A rAjA thaIne paNa AvA adhamakuLamAM utpanna thayelI naTI upara moha pAmyA. mATe AvA viSaya vilAsane dhikkAra che. AvI bhAvanA bhAvatA teNIne paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. e ja pramANe rAjAne paNa kevaLajJAna thayuM. badhAM mokSe gayA.) 0 Agama saMdarbhaHsUya. 424nI dra sUya yU.pR. 211; maraNa. 484; Ava.ni 846, 865, 878 + vR Ava rR1-pR. 484, 498; -- -- -- -- -- 0 gaNadhara RSabhasena kathA : bharata cakravartI rAjAnA prathama putranuM nAma RSabhasena hatuM. jyAre tIrthakara RSabhane kevaLajJAna thayuM tyAre prathama samavasaraNa racAyuM. bhagavaMta RSabhe zakra Adi te parSadAne dharmakathA kahI, tyAre RSabhasena te dharma sAMbhaLIne vairAgyavAnuM thayA. teNe pravajyA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 Agama kathAnuyoga-4 aMgIkAra karI. tyArapachI teNe bhagavaMta RSabhane traNa pradakSiNA ApavA pUrvaka traNa vakhata "tatva zuM che ?' tema pUchatA bhagavaMte tene traNa uttara ApyA. utpanna - vigata - dhruva. gaNadharanAma karmanA udayathI teNe dvAdazAMgInI racanA karI, cauda pUrvI grahaNa karyA. 84,000 sAdhuomAM mukhya evA prathama gaNadhara banyA. anukrame mokSe gayA. 0 (A kathA kharekhara gaNadhara vibhAganI kathA che. paNa gaNadhara vibhAgamAM phakta bhagavaMta mahAvIranA gaNadharonI ja kathA noMdhI che. tethI RSabhasena gaNadharanI laghukathA ahIM zramaNa vibhAgamAM ApI che.) 0 Agama saMgharbha :jaMbU. 44; Avani 344; Ava.pU.1-pR. 158, 182; kalpa 214 + 9 tilyo. 444; x -- 4 0 RSabhasena ane siMhasena - kuNAlanagaramAM vaizramaNadAsa nAme eka rAjA hato. te rAjAne riSTha nAme eka maMtrI hato, je mithyAdRSTi ane durAgraha vRttivALo hato. te nagaramAM koI avasare munivaromAM vRSabhasamAna, gaNipiTakarUpa zrI dvAdazAMgInA dhAraka ane samasta mRtasAgarano pAra pAmanArA ane dhIra evA zrI RSabhasena AcArya potAnA parivAra sAthe padhAryA. te AcArya bhagavaMtanA ziSya zrI siMhasena upAdhyAya hatA. je keTalAye prakAranA zAstrArthanA rahasyanA jJAtA ane gaNanI tRpti karanArA hatA. rAjamaMtrI riSThanI sAthe teno vAda thayo. vAdamAM riSTha maMtrI parAjita thayo. tethI roSathI dhamadhamatA, nirdaya evA teNe prazAMta ane suviDita zrI siMhasena RSine agni vaDe saLagAvI dIdhA. temanuM zarIra agni vaDe baLI rahyuM hatuM. te avasthAmAM paNa te RSivare samAdhipUrvaka maraNane prApta karyuM. saMthArAnI ArAdhanA karI. 0 Agama saMdarbha :saMthA. 81 thI 83; - 4 - 4 - 0 utsAravAcaka kathA : AjathI pUrve keTalAka AcAryo pUrva antargat sUtra-artha dhArakapaNAne lIdhe vAcaka nAma prApta karela. sarvajJa zAsanarasI rUpa mULane vikasAvavAmAM aneka hajAra kiraNo ane varasAdanI dhArA samAna suMdara dezanAnI dhArAne vahAvatA pRthvImaMDalane bhiMjavatA, gaMdhahastI jema hAthInA baccAnA yUtha vaDe zobhe e rIte te AcArya sAtizaya guNavAnuM evA potAnA ziSya varga vaDe parivarIne koI eka gAmamAM pahoMcyA. te gAmamAM jIvAjIvanA jJAtAdi vizeSaNathI vizeSita ghaNAM zramaNopAsako tyAM vasatA hatA. teo guranuM Agamana sAMbhaLIne harSasabhara mAnasavALA thaI svasva parivArathI parivarIne badhAM ja tyAM AvyA. AvIne guranA caraNakamaLamAM vaMdanA karIne, baMne hAtha joDIne temanI sanmukha upasthita thayA.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA tyAre AcArya bhagavaMte yathocita dharmadezanA ApI. te dezanAne sAMbhaLIne utpanna thayelA saMvegasudhA rUpa samudra vaDe teonA aMtaramala dhovAvA lAgyA. sakala evo zrAvakaloka (gaNa) gayo, teo parama saMtoSane pAmyA. AcArya bhagavaMtanA guNogAna varNavatA sarve potapotAne sthAne gayA. te vAcaka nabhomaNinA tyAM AvavAthI pratihata thayelA pataMgIyA jevA anyatIrthikomAM A vAta prasarI gaI. tyArapachI te anyatIrthika AcArya bhagavaMtanA vyAkhyAnAdi guNo vaDe utpanna thayela ane nirUpita thavA evA mahimAne joIne badhAM bhegA maLIne vicAravA lAgyA ke, A AcAryane vAdamAM parAjita karIne tene tRNa karatA paNa halakA karI daIe. A pramANe teo eka vAkayatAne aMtaramAM sArI rIte sthApIne AcAryanI pAse ekaThAM thayA. AcArya vaDe paNa apratima pratibhAnI guratAthI utpanna evI vAdalabdhi saMpannatA vaDe nipuNa hetu ane dRSTAMta upanyAsathI yukta evI vANIthI vidvarjanonI sabhA madhye teone anuttara karI dIdhA. tyArapachI pAramezvara pravacana gocara ane samullasita evo temanI kIrtino kolAhala utpanna thayo. paratIrthikono parama parAbhava thayo. zramaNopAsaka varga pramodarUpI amRtanA meghamAM nimagna thayo. temanA kAraNe vizeSa prakAre mahAna evI tIrtha prabhAvanA saMpAdita thaI. tyArapachI te vAcaka keTaloka kALa sudhI te gAmane prakRSTa bodha ApIne mithyAtvarUpI nidrAnuM vidAraNa karIne bhavya prANIonA citta svastha karIne anya sthAne vihAra karyo. sUryanI jema temano anyatra paNa prabhAva joIne te paratIrthiko ghavaLanI jema aMdhavat banIne ghora dhUtkAra karatA (jina) pravacanano avarNavAda karavA lAgyA. zrAvakone paNa kahevA lAgyA ke, o ! zvetAMbara-upasako ! hajI jo tamAre koI kaMDUlamUkhavAdI hoya to tene amArI sAthe vAda karavAne mokalo. tyAre zrAvake paNa javAba Apyo - zuM tame teM bhUlI gayA ke hamaNAM ja tamAro parAbhava karAyo hato te badhI vAta bhUlI gayA cho ke, A pramANe anAtmajJa thaIne asamaMjasa pralApa karo cho ? to paNa tame kaho cho tema karIe. koI vAcaka ke gaNine ame mokalIe chIe pachI tamAruM je thavAnuM hoya te thAo. have eka vakhata potAnA pAMDityanA abhimAnathI traNa bhuvanane paNa tRNa samAna mAnatA tuM-tAMDava ADaMbarathI vAcaspati paNa mUkapaNAnuM Akalana karatA tyAM AvyA. te keTalAMka ziSyothI parivarelA utsArakalpika vAcaka nAme hatA. tyAre pramudita thayelA zrAvako anyatIrthikonI pAse gayA. temanI pAse nivedana karyuM ke, tame amArI sAthe vAda karavAnI prArthanA karI hatI. ame paNa kaheluM ke, bhale tema thAo. jyAre vAcakavara atre padhAraze tyAre tamane abhipreta evuM badhuM ja karIzuM. to have A vAcaka padhAryA che. have temanI sAthe tame vAda goSThI karo. e pramANe potAnI pratijJA pUrNa karIne te zrAvako potAnA sthAne gayA. te anyatIthiMkAe prAcIna parAbhavanA bhayathI bhrAMta thaIne eka pracchanna vezadhArI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70. Agama kathAnuyoga-4 pratyaprekSakane - "vAcakanI sahadaya zAstraparikarSita mati ane vANI che ke nahIM te jANavAne mATe mokalyo. teNe AvIne te utsArakalpika vAcakane prazna karyo - paramANu pudagalane keTalI indriyo hoya che ? teNe jyAre A pramANe pUchyuM tyAre pallavagrAhI pAMDityanI jema kaMIka zIghratayA grahaNa karela hoya tema yathokta avyabhicAri vicAra bahirmukhatA vaDe temaNe ciMtavyuM ke A paramANu yugala lokanA eka caramAMtathI bIjA caramAMta sudhI eka ja samayamAM jAya che, tethI nizcitapaNe te paMcendriya che. te sivAya tene AvI gamanavIryalabdhi kaI rIte saMbhave ? A pramANe (utAvaLe) manomana nirNaya karI, turaMta uttara ApI dIdho ke, he bhadra ! paramANu pulane pAMca indriyo hoya che. tyAre vAcakavaranA AvA prakAranA nirvacanane avadhArIne te puruSa pAcho pharIne anyatIrthikonI pAse gayo. teonI pAse samagra svarUpa jaNAvI dIdhuM. tyAre teoe potAnA manamAM vicAra karyo ke, nakkI A zaraRtunA vAdaLonI jema kevala bAhyarUpe ja garje che. aMtaHkaraNathI to tuccha ja che. A pramANe vimarza karIne ekaThA thayA. ghaNAM badhAM lokone ekaThA karIne teo vAcakanI pAse gayA. potAnI tucchatAthI subhita thayelA temaNe Avela samudAyane nIhALyo. pote parasevAthI rebajheba thaI gayA. kemake anyatIrthikono Avo ADaMbara te sahana karI zakyA nahIM. tyAre abhimata pakSavizeSane grahaNa karatA anyatIrthikono dastara praznone vahana karavA samartha na banyA, praznonA uttara paNa ApI na zakyA. kiMcit mAtra paNa prativacana kahevA asamartha rahyA. tyAre te mithyASTi vaDe - "ame jItI gayA - jItI gayA" evo kalakala zarU thaI gayo. e rIte pravacananI malinatA utpanna thaI. zramaNopAsakonA vadanakamaLa plAna thaI gayA. yathAbhadraka loko vipratipanna thayA. A rIte pUrve koI vAcake anyatIrthikonA mAnanuM mardana karela. tyArapachI utsAra vAcaka AvyA tyAre pratimAna mardana thayuM. kemake bahujana madhye utsAra vAcakavAdamAM niruttara karAyA - parAjaya pAmyA. tIrthanI paNa apabhrAjanA thaI. abhinavadharmIo (anyadharmIo) manamAM vicAravA lAgyA ke, jyAre vAcaka paNa bIjAne nirvacana karavA mATe - pratyuttara ApavA mATe samartha nathI, to nakkI teonA tIrthaMkarane paNa sakhya vastutatvanuM parijJAna haze nahIM. anyathA kema AvA prakAre vyAmoha pAmyA ? A pramANe vipariNAmathI mithyAtvagamana thAya. (A mithyAtva darzananuM daSTAMta che.) 0 Agama saMdarbha :u.bhA. 717 + ; - - 4 - 0 eNeyaka kathA : bhagavaMta mahAvIranI pAse ATha rAjAo muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karIne aNagAra pravrajyA aMgIkAra karI, te AThamAMnA eka rAjAnuM nAma eNeyaka hatuM. (jo ke vRttikAra maharSi abhayadevasUri jaNAve che ke teo eNeyaka gotravALA hatA, teo ketakAddha janapadanI zvetAMbI nagarInA rAjA pradezI nAmanA zramaNopAsakanA koI nijaka -
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 71 svajana evA rAjarSi hatA. te rAjAe saMsArano tyAga karyo. bhagavaMta mahAvIranA ziSya banyA hatA. (tenAthI vizeSa mAhitI maLatI nathI.) 0 Agama saMdarbha :ThA. 732 + vRka - 4 - 4 - 0 kASThamuni kathA : kASTha nAmano koI zreSThI eka nagaramAM raheto hato. tene vaja nAme patnI hatI. tenI najIkamAM devazarmA nAme eka brAhmaNa raheto hato. koI vakhate te kASThazreSThI digyAtrAe gayo. tyAre tenI patnI vajA te devazarmA brAhmaNamAM Asakta banI. temanA gharamAM traNa pakSIo hatA. popaTa, menA ane kukaDo. kASTha zreSThI te traNene ghera rAkhelA. te devazarmA brAhmaNa rAtrinA Avato hato. tyAre menA bolI ke te jyAM ApaNo pitA (mAlika) che ke tenAthI bIvuM joIe ? tyAre popaTe tene aTakAvIne samajAvyuM ke je mAtAne priya che te ja ApaNo pitA (mAlika) kahevAya. paraMtu te menAe A vAta svIkArI nahIM ane teNI devazarmA brAhmaNane Akroza karavA lAgI. tyAre vajAe te menAne mArI nAMkhI paNa popaTane mAryo nahIM. koI vakhate koI sAdhu bhikSArthe te ghare AvyA. teNe eka kukaDAne joyo. pachI dizAvaloka karIne bolyA - je A kukaDAnuM mastaka khAya, te rAjA thAya. A vAta aMdara rahelA devazarmA brAhmaNe gametema paNa sAMbhaLI lIdhI. teNe vajAne kahyuM ke, tuM A kukaDAne mArI nAkha mAre tene khAvo che. tyAre vajAe kahyuM, bIjA kukaDAne lAva. A kukaDo mArA putrane ghaNo ja priya che. e rIte te brAhmaNanA ati AgrahathI teNIe kukaDAne mArI nAMkhyo. eTalAmAM te nahAvA gayo. teTalAmAM zALAethI vajAno putra Avyo. tyAre teNIe kukaDAnuM mAMsa pakAvela hatuM. have te bALaka bhUkhane kAraNe kaMIka khAvA mATe raDavA lAgyo, tyAre mAtAe te putranuM kukaDAnuM mastaka khAvA mATe ApI dIdhuM. teTalAmAM pelo brAhmaNa tyAM Avyo. vAsaNamAM pakAvAyela kukaDAnuM masatya zodhavA lAgyo. tyAre vajAe kahyuM ke, kukaDAnuM mastaka to mArA putrane khAvA ApI dIdhuM. tyAre brAhmaNa roSAyamAna thayo. kukaDAnuM mastaka khAvA mATe to meM tene mArI nAMkhavA kahyuM hatuM. kemake je tenuM mastaka khAya te rAjA thavAno che. te manamAM kaMI vicAravA lAgyo. tyAre gharanI dAsIe A vAta sAMbhaLI, te bALakane laIne tyAMthI palAyana thaI gaI. teNI anya nagaramAM pahoMcI. te nagaramAM aputrIo rAjA maraNa pAmelo hato. tyAre koI azvane chuTo mUkyo. A azva jenA para kaLaza DhoLe tene rAjya ApavuM. te azve te bALakane parisiMcita karyo. tyArapachI te bALaka rAjA thayo. A tarapha pelo kASThazreSThI digayAtrAethI pAcho pharyo. potAnA gharamAM paDozI devazarmA brAhmaNane joyo. teNe tenI patnIne pUchayuM. tyAre teNIe kaMI javAba na Apyo. popaTane pAMjarAmAMthI mukta karyo tyAre teNe brAhmaNa Adi sarva prabaMdha zreSThIne jaNAvyo.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 te zreSThI saMsAranA svarUpathI kheda pAmyo. tene thayuM ke, arere ! meM A patnIne mATe ATaluM duHkha veThyuM, A AvI nIkaLI ? tyAre kASTha zreSThIe dIkSA aMgIkAra karI. 72. tyArapachI te brAhmaNa ane zreSThI patnI jyAM te putra rAjA thayo hato, te nagaramAM gayA, kASThamuni paNa vihAra karatAkaratA te ja nagare pahoMcyA. teNI temane oLakhI gaI, tethI bhikSAmAM suvarNanuM dAna ApI harSa pAmI. laIne rAjA pAse AvyA. dhAtrI temane oLakhI gaI. rAjAe pitAne bhoga mATe nimaMtraNa Apyu. kASThamuni punaH bhoganI icchA karatA na hatA. temaNe pratibodha pamADIne rAjAne zrAvaka banAvyo. ityAdi. e (pAriNAmikI buddhinA viSayamAM A dRSTAMta Apela che.) 0 Agama saMdarbha = Ava.ni. 949 + ; 0 kaThiyArAnI kathA H * = X - 0 Agama saMdarbha : ThA. 898nI vR; (0 kaThiyAro e kharekhara koInuM nAma nathI. paNa oLakha che. 0 abhayakumAranI buddhinA saMdarbhamAM A dRSTAMta jovA maLe che.) koI vakhate eka kaThiyArA puruSe sudharmAsvAmI pAse dIkSA grahaNa karI. te jyAre bhikSA grahaNa karavA mATe nIkaLyA, tyAre loko tenI niMdA karatA kahevA lAgyA ke, A jo te kaThiyAro jAya, teNe dIkSA lIdhI che, teNe ziSyabhAvathI AcArya bhagavaMtane vAta karI. mane anyatra laI jAo. huM AvA Akrozavacana sahana karI zakato nathI. AcArya bhagavaMte abhayakumArane vAta karI ke, ame ahIMthI have vihAra karIe chIe. tyAre abhayakumAre kahyuM ke, kema, A kSetra mAsakalpa karavAne yogya paNa nathI ? jethI anyatra vihAra karo cho ? AcArya bhagavaMte kahyuM ke, A ziSyanA nimitte mAre vihAra karavo jarUrI che. abhaye kahyuM ke, tame vizvasta thaIne raho. huM lokone koI upAya karI nivArIza. bIje divase traNa koDI suvarNa sthApIne nagaramAM udghoSaNA karAvI ke abhayakumAra dAna daI rahyo che. je agni-pANI-srIno tyAga kare tene huM A traNa karoDa suvarNa ApIza. tyAre loko kahevA lAgyA ke jo agri--pANI-srI e traNe na rahe to A suvarNamudrAne zuM karavAnuM ? tyAre abhaye lokone kahyuM ke, to pachI A kaThiyArAne kema kaho cho ke, ''te garIba hato mATe dIkSA lIdhI che.'' je dhanahIna hovA chatAM pravrujita thayo, teNe paNa A traNa koDI suvarNano tyAga to karyo ja ne ? tyAre lokoe kahyuM ke, tamArI vAta sAcI che. e rIte te kaThiyArA muni paNa saMyamamAM sthira thayA. Ava.yU.1-4 558; -- X - X dasa.yU.5 83, 84; 0 kRSNa AcArya kathA H rathavIrapura nAme nagara hatuM. tyAM dvIpaka nAme eka udyAna hatuM. tyAM AryakRSNa nAme
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA AcArya samavasaryA. te nagaramAM eka zivabhUti sahasramala raheto hato. (zivabhUtinI kathA nihnavamAM Apela che ahIM mAtra AcArya kRSNa sAthe saMkaDAyela te kathAnA aMza ja noMdhela che.) koI rIte zivabhUti bhaTakato bhaTakato ghera Avyo tyAre tene gharamAM praveza na maLatA Azaro zodhavA nIkaLyo. te vakhate jyAM AryakRSNa hatA tyAMnA upAzrayanA dvAra ughADA joIne zivabhUti tyAM Avyo. teNe dIkSA ApavA mATe vinaMtI karI, Arya kRSNAcArye tenI vAta svIkArI nahIM. paNa teNe svayaM loca karyo tyAre AcAryae temane veza Apyo. koI vakhate te ratnakaMbala lAvyo, kRSNAcArye "A yatine na kalpa' ema kahIne phALIne tenI niSadyA karI dIdhI. vaLI koI vakhate kRSNAcArye vAMcanA ApatA jinakalpInuM varNana karyuM. tyAre zivabhUtie pUchyuM ke, to ApaNe kema jinakalpIpaNAnuM pAlana karatA nathI ? tyAre Arya kRSNAcArye kahyuM ke, hAla jinakalpIpaNAno viccheda che to paNa zivabhUti te na mAnyA tyAre AcArya bhagavaMte samajAvyuM ke, parigrahanA sadbhAvamAM nahIM paNa tenI mUrchAne kAraNe, kaSAya, bhayAdine kAraNe ghaNAM doSano saMbhava che ityAdi. jinezvaro paNa badhAM eka vastrasahita nIkaLelA paNa zivabhUti na mAnyone nihava thayo. 0 Agama saMdarbha : nisI.bhA. 5609; Ava.cu.1-pR. 427; --- 73 x A.ni. 783mAM bhA. 146; uttani 178 + ; * kRtapuNya kathA H sAmAyikanI prApti je bhinna bhinna nimittothI thAya che, temAM eka nimitta supAtradAna paNa che. A supAtra dAnanA prabhAvathI pravrajyA--svarga ane paraMparAe mokSanI prApti thavAnA viSayamAM A kathA che. 0 kRtapuNyano pUrvabhava - (zrIpura nAmanA nagaramAM) eka govAlaNa rahetI hatI. tene eka putra hato. te nagaranA lokoe utsava nimitte khIra rAMdhI hatI. tyAre najIkanA gharomAM te govALaputra bIjA bALakone khIranuM bhojana karatA joyA tyAre te bALake mAtAne kahyuM ke, he mAtA ! mane paNa khIra banAvI Apa. govAlaNa pAse tevI koI sAmagrI na hovAthI duHkhI thaIne raDavA lAgI. tyAre tenI sakhIoe pUchayuM ke tuM kema raDe che ? ghaNAM ja AgrahathI pUchatA teNIe kahyuM ke, mArA putrane khIra khAvI che, paNa huM kyAMthI lAvIne ApuM ? te sakhIoe teNI pratyenI anukaMpAthI bIjA--bIjA pAsethI lAvI--lAvIne teNIne dUdha, zAli, cokhA Adi sAmagrI ApI. tyAre te govAlaNe khIra pakAvI. tyArapachI snAna karIne AvelA tenA putranI pAse teNIe ghI-madha AdithI yukta evA khIrano thALa bharIne sthApyo. arthAt khIra ApI. te ja vakhate mAsakSamaNanA pAraNe AhArArthe nIkaLelA koI sAdhu tyAM padhAryA. jeTalAmAM te govAlaNa bahAra gaI teTalAmAM tenA putre khIranA traNa bhAga karyA.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 Agama kathAnuyoga-4 pachI te bALake mane paNa kaMIka dharma thAya tevI buddhithI te khIranA traNa bhAgamAMthI eka bhAga sAdhune Apyo (vahorAvyo). pharI tene vicAra Avyo ke, A khIra to ghaNI thoDI che. ATalAmAM A kRzakAya tapasvInuM zuM thaze ? tyAre pharI eka bhAga khIra paNa vahorAvI dIdhI. pharI paNa te bALakane vicAra Avyo ke jo A sAdhu (AhArapUrti mATe) bIjA koI khATA padArtha ke tevuM kaMIka nAkhaze to A khIra nAza pAmaze. tyAre trIjI bAkI rahelA bhAganI khIra paNa vahorAvI dIdhI. e rIte badhI ja khIra sAdhune ApI dIdhI. tyAre te dravyazuddha, dAyakazuddha, grAhakazuddha AvI traNa prakAranI zuddhi mana, vacana, kAyA vaDe thavAthI te dAnanA prabhAve teNe devanuM Ayu bAMdhyuM. tyAre mAtAe AvIne joyuM to teNIe mAnyuM ke A bALake khIra khAI lIdhI che. pharIthI bIjI khIra tenI thALImAM bharI dIdhI. atI raMka-bhUkhyA mANasa mAphaka teNe peTa bharIne khIra khAdhI. te rAtrie tene khIra na pacavAthI te bALaka mRtyu pAmyo. marIne devaloke gayo. 0 kRtapuNya rUpe janma ane gaNikAnA ghera rahevuM : devalokanuM Ayu pUrNa karI, tyAMthI cyavane te rAjagRhanagaramAM ghaNAM dhanADhya evA dhanAvaha zreSThInI bhadrA nAmanI bhAryAnI kukSimAM utpanna thayo. pUrNa samaye teno janma thayo. te bALaka garbhamAM hato tyAre tenI mAtAne thayuM ke, A koI pUrvanA kRta-puNyathI utpanna thayelo che. tyAre teno janma thayA bAda tenuM "kRtapuNya" evuM nAma rAkhyuM. kALakrame te bALaka moTo thayo. teNe sarva kaLA grahaNa karI. tyAre (dhanyA sAthe) paraNyo. (kRtapuNyane sAdhusaMgatamAM vizeSa raheto joIne tathA viSayathI vimukha jANIne) bhadrA mAtAe tene durlalita goSThImAM mUkyo. pachI te gaNikAnA ghera gayo. tyAM rahetArahetA tenA bAra varSa pasAra thaI gayA. dhIre dhIre tenuM badhuM ja dravya te gaNikA pAchaLa vaparAI jatA, nirdhanakuLayukta thaI gayo. to paNa te gaNikAnuM ghara choDato na hato. tenA mAtApitA paNa mRtyu pAmyA. chelle divase tenI patnIe potAnA ghareNAM paNa mokalI ApyA. tyAre te gaNikAnI mAtAe jANyuM ke, have A kRtapuNyamAM kaMI sAra nathI, tenuM dhana khalAsa thayuM che. - tyArapachI gaNikA tenA para dhULa vagere nAMkhI kRtapuNyanuM apamAna karavA lAgI. gaNikA mAtAe te gaNikAne kahyuM ke, have Ane gharamAMthI kADhI mUka. gaNikAne te vAta yogya na lAgI. to paNa tene gharamAMthI bahAra kADhyo. tyAre kRtapuNya tyAMthI nIkaLI bahAra Ubho hatA. tyAre dAsIe tene kahyuM. tane ahIMthI bahAra kADhI mUkyo chatAM tuM ahIM Ubho che tyAre te potAnA taddana paDI gayelA evA ghera gayo. tyAre tenI patnI utAvaLI UbhI thaI. tyAre teNe potAnI patnIe kahyuM (pUchyuM, A badhuM zuM banI gayuM ? teNIe sarva vRttAMta jaNAvyo. zoka vyApta kRtapuNyae pUchayuM ke, gharamAM have kaMI rahyuM che kharuM? to huM bIje kayAMka jaIne vyApAra karI dhana kamAuM. tyAreM je AbharaNanA gaNikAnI mAtAe hajAra mUlya ApelA, te tene dekhAr3ayA. te divase koI sAthe koI bIjA dezamAM javAne taiyAra thayo hato. tyAre kRtapuNya kaMIka
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 75 alpa kariyANuM laI te sArthanI sAthe nIkaLyo. pachI devakulikAnI bahAra khATalo pAtharIne sUto hato. A samaye koI anya vaNikanI mAtAne samAcAra maLyA ke tenA putranuM vahANa bhAMgI gayuM che ane teno putra maraNa pAmyo che, tyAre te vaNikamAtAe tene dravya ApIne kahyuM ke, have A vAta tuM bIjA koIne karato nahIM. tyArapachI te vaNikamAtA vicAravA lAgI ke, mAre kaMIka upAya karavo joIe, anyathA mAruM badhuM ja dravya rAjakULe laI javAze. mane aputrIka jANI rAjA badhu ja dhana haraNa karI leze. te ja rAtre te sAthe tyAM Avyo. 0 kRtapuNyanuM vaNika khAtA dvArA apaharaNa : teNIe vicAryuM ke, jo AmAM koI anAtha mane jovA maLe to tapAsa karuM. tyAre teNIe A kRtapuNyane joyo. tene samajAvI-paTAvI potAne ghera lAvI. potAnA mRtaputranI cAre patnIone samajAvI dIdhuM ke tamAre AnI tamAro pati hoya te ja rIte bhakti karavI. jyAM sudhI tamane cArene putranI prApti na thAya tyAM sudhI A ja tamAro pati thAo. tyAre cAre putravadhUe te vAta svIkArI. pachI - "he svAmI ! Apa cirakALa paryata jayavaMtA vartA "ityAdi vacano kahevA lAgI. tyAre te vaNikamAtA paNa, putrane gaLe lagADI raDavA lAgI. A rIte te cAre putravadhUo sAthe bhoga bhogavatA tenA bAra varSo vItI gayA. anukrame pelI cAre strIone garbha rahyo te cAree putrane janma ApyA. tyArapachI te vaNika mAtAe kahyuM ke, have tamone cArene putra thayA che, have rAjA ApaNuM dhana haraNa karI zakaze nahIM. mATe A yuvAnane tame jyAMthI lAvyA hatA tyAM mUkI Avo. te cAre strI A vAta svIkAravA taiyAra na hatI, to paNa parANe temane utsAha vALI karI. pachI te kRtapuNyane mArgamAM bhAtAne mATe cAra modaka banAvI dIdhA. dareka modakamAM ekeka ratna mUkI dIdhuM. (cAre modaka tenA eka vastranA cheDe bAMdhI dIdhA.) kRtapuNyane kaMIka pIvaDAvI, nidrAdhIna karI, te ja devakUlikAnI bahAra mUkI AvyA, tenA mastaka pAse modakanuM bhAtu mUkI dIdhuM. 0 kRtapuNyanuM nijagRhe Agamana : kRtapuNya ThaMDA pavananA sparzathI jAgyo, savAra paNa thaI gaI. te je sAthe sAthe nIkaLelo te sArtha paNa barAbara bAra varSa pachI, te ja divase tyAM Avyo. saMghanuM Agamane jANIne kRtapuNyanI patnIe tene levA mATe koIne mokalyA. teo kRtapuNyane laIne ghera AvyA. tenI patnI utAvaLe uThI tyAM AvI. tenA pAsenuM bhAtuM laIne kRtapazyane gharamAM laI gaI. tene ampaMganastAna Adi karAvyA. kRtapUNya gayo tyAre tenI patnI garbhiNI thayelI hatI. teNIe paNa putrane janma Apela. te putra paNa agiyAra varSa pUrA karelA. te putra zALAethI raDatA-raDato ghera Avelo. te kahevA lAgyo - he mAtA ! mane kaMIka bhojana Apa. mArA upAdhyAye mAruM bhojana laI lIdhuM. tyAre teNIe bhAtAmAM rahelA eka modakane te putrane khAvA mATe Apyo. te bALaka te modaka khAI rahyo hato tyAre
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 Agama kathAnuyoga-4 temAMthI eka ratna nIkaLyuM. te ratnane eka kaMdoIe joyuM. te ratna pANImAM paDatA pANInA be bhAga thaI gayA. kaMdoIe tene uttama ratna jANIne be lADu ApI badalAmAM laI lIdhuM. kRtapuNya paNa jamIne modaka bhAMgyo, teNe paNa modakamAM rahela ratnane joyuM. rAjyanA karanA bhayathI mUkI rAkhyA. koI vakhate zreNika rAjAno secanaka nAmano hasti gaMgAnadImAM pANI pIvA tathA snAna karavAne gayo hato. tene koI magaramaccha pakaDI rAkhIne rUMdhyo, tethI te nIkaLI zakyo nahIM. te jANIne rAjA ghaNo kheda pAmyo. tyAre abhayakumAre kahyuM ke, jo jalakAMtamaNI hoya to, tene pANImAM mUkavAthI pANInA be bhAga paDI jaze ane magaramaccha hAthIne choDI deze. te rAjakULamAM to ghaNAM badhAM maNI hatA. temAM jalakAMta maNi zodhavA jAya to ghaNo badhAM samaye te maNi prApta thaI zake. tethI teNe A pramANe paTaDa vagaDAvyo ke jo koI jalakAMta maNi Apaze, to rAjA tene aDadhu rAjya tathA temanI kuMvarI paNa Apaze tyAre pelo kaMdoI ke jeNe bALaka pAsethI maNi paDAvI lIdhela hato, teNe te maNi Apyo. te maNi nadImAM pheMkatAnI sAthe pANInA be bhAga paDI gayA. magaramacche turaMta hAthIne choDI dIdho. hAthIne mukta karI te jaLacara tyAMthI nAsI gayo. tyArapachI rAjA vicAravA lAgyo ke, A maNi kono haze ? kaMdoIne pUchayuM ke, A maNi kono che? tArI pAse A maNi kyAMthI Avyo ? khUba ja dabANa pUrvaka AjJA karI tyAre te kaMdoIe sAco javAba ApatA kahyuM ke, kRtapuNyanA putre mane ApyuM. rAjA A vAta jANI saMtuSTa thayo. jo A ratna kRtapuNyanuM hoya to pachI bIjAne inAma kaI rIte apAya ? rAjAe kRtapuNyane bolAvIne ardharAjya tathA potAnI kanyA ApI. kRtapuNya tenI sAthe bhoga bhogavavA lAgyo. tyArapachI pelI gaNikA paNa tenI pAse AvI gaI. gaNikAe kahyuM ke, ATalA lAMbA kALa sudhI huM veNIbaMdhana vaDe ja rahI arthAt koInI sAthe meM bhoga bhogavyA nahIM. tamArA mATe badhAM ja vaitAlikonI gaveSaNA karI, tyAre meM tamane ahIM joyA. tyArapachI abhayakumAra sAthe jene gADha maitrI thaI cUkI che, tevA kRtapuNya kahyuM ke, ahIM mArI cAra strIo bIjI paNa che, paraMtu mane tenA gharanI koI mAhitI nathI. tyAre abhayakumAre eka caityagRha banAvyuM. tyAM kRtapuNyanI sadaza AkRtivALA eka lepyayakSanI sthApanA karI. nagaramAM udghoSaNA karAvI ke sarve nagarajanoe A yakSanI pUjA karavA AvavuM. te caityagRhamAM temaNe be vAra karAvyA. eka praveza mATe, bIjuM nirgamana mATe. tyAM abhaya ane kRtapuNya baMne eka kAranI nIkaTa uttama Asane besI jovA lAgyA. kaumudIbharI vagADI pharI AjJA pravartAvI ke praveza karyA pachI badhAMe pUjA karavI. sarve strIoe bALaka sahita AvavuM. tyArapachI nagarajano AvavA lAgyA. tyAre pelI vaNika mAtA paNa potAnI putravadhU ane bALako sahita AvI tyAre kRtapuNya abhayakumArane jaNAvyuM ke, A ja te vRddha strI che, pachI pelI cAre strIone paNa batAvI. teTalAmAM kRtapuNya sadeza AkRtithI
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA - A potAno pitA che tema jANIne te bALako yakSapratimAnA khoLAmAM besI gayA. tenA parathI nirNaya thatAM, abhayakumAre pelI vaNika mAtAne dhamakAvIne badho vRttAMta pUchayo. pachI sAcI vAta jANI te cAre strIo paNa kRtapuNyane ApI. e rIte kRtapuNyane kula sAta strIo thaI. potAnI patnI, rAjAnI putrI, gaNikA ane A cAra putravadhUo. e sAte sAthe bhoga bhogavato te kALa nirgamana karavA lAgyo. teTalAmAM tyAM vardhamAna svAmI padhAryA. te vakhate kRtapuNya paNa bhagavaMtanA vaMdanane mATe nIkaLyo. bhagavaMtanI dezanA bAda teNe bhagavaMtane vaMdanA karIne potAne prApta thayela saMpatti ane vipatti vize prazna karyo. tyAre bhagavaMte tene teno pUrvabhava kahyo. pachI jaNAvyuM ke, te khIranuM dAna traNa kaTake karyuM, eTale tane traNa TukaDe A saMpattinI prApti thaI. bhagavaMta mahAvIra pAsethI potAno vRttAMta sAMbhaLI kRtapuNyane saMvega utpanna thayo. potAnA moTA putrane gharano bhAra soMpIne teNe zrI vIra paramAtmA pAse dIkSA grahaNa karI. kALa karI svarge gayo. A pramANe dAnanA nimittathI paNa sAmAyikanI prApti thAya che. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 846, 847 + , Ava rR.1-pR. 467 thI 469; 0 kArtika zramaNa kathA : suravaNagrAmanA zrIkArtikArya RSi hatA. teonuM zarIra malina hatuM. rastAnI dhULa ane parasevA AdithI temanuM zarIra kAdavamaya banyuM hatuM. teo bAhya svarUpe malina hovA chatAM zarIranA sahaja azuci svabhAvanA jJAtA hatA. zIla ane saMyamaguNanA AdhAra samAna hatA. gItArtha evA te maharSino deha ajIrNa bimArIthI pIDita hovA chatAM paNa teo sadAkALa samAdhi bhAvamAM ramaNa karatA hatA. koI vakhate kArtikArya rohitaka nagaramAM prAka AhAranI gaveSaNA karatA hatA. tyAre te RSinA pUrvanA vairI evA koI kSatriye - kuMca rAjAe - zakti prahAra vaDe viMdhI nAkhyA. te vakhate temanA zarIranuM bhedana thavA chatAM paNa te maharSi ekAMta-vijJAna ane tAparahita evI vizALa bhUmi para potAnA dehano tyAga karIne samAdhi maraNa pAmyA. (- te vedanAne sahana karatA uttamArthane pAmyA.) 0 Agama saMdarbha :bhA. 163; saMthA. 67 thI 19; 4 - - 0 kapilamuni kathA - te kALe, te samaye kauzAMbI nagarImAM jitazatru rAjA hato. tyAM kAzyapa nAme brAhmaNa hato, te cauda vidyAno pAragAmI hato. te rAjA dvArA bahumAnya evo brAhmaNa hato. tene purohitanI vRtti-AjIvikA hatI. te kAzyapa brAhmaNane yazA nAmanI patnI hatI. te kAzyapa ane yazAno eka putra hato, tenuM nAma kapila hatuM. A kapila bALaka hato
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 Agama kathAnuyoga-4 tyAre ja tenA pitA kAzyapa mRtyu pAmyA hatA. jyAre kAzyapa purohitanuM mRtyu thayuM tyAre tenuM purohita pada rAjAe anya koI brAhmaNane ApI dIdhuM. te azva upara besIne mastake chatra dhAraNa karIne nIkaLyo. te joIne yazA raDavA lAgI, tyAre kapile tenI mAtAne pUchayuM ke, he mAtA ! tuM zA mATe raDe che ? tyAre yazAe jaNAvyuM ke, tArA pitA paNa AvA prakAranI RddhithI nIkaLatA hatA. tyAre kapile pUchayuM ke, he mAtA ! te kaI rIte ? tyAre yazAe kahyuM ke, kemake teo ghaNAM bhaNelA hatA. tethI temane AvI Rddhi prApta thaI hatI. tyAre kapile kahyuM ke, huM paNa bhaNIza, yazAe jaNAvyuM ke, he putra! ahIM irSyA mAtsaryane lIdhe tane koI bhaNAvaze nahIM. tuM zrAvastI nagarI jA. tyAM tArA pitAnA mitra indradatta nAmanA brAhmaNa che, te tane zikSaNa Apaze. tyAre kapila temanI pAse gayo. indradatte pUchayuM ke, tuM koNa che ? zA mATe Avyo che ? teNe je kaMI ghaTanA banI hatI, te jaNAvI. tyArapachI te temanI pAse bhaNavA pravRtta thaI gayo. te nagaramAM zAlibhadra nAme zreSThi hato. upAdhyAya indradatta e pramANe vyavasthA karelI ke, pote bhaNAvaze ane zAlibhadra zeThane tyAM tene roja jamavA maLI raheze. kapila paNa tyAM bhojana leto-leto adhyayana karato hato. tyAM eka dAsI roja tene bhojana pIrasatI hatI. te ghaNI hasamukhI hatI. teNInI sAthe kapilane prIti baMdhANI, te te dAsImAM Asakta thayo. teNIe kahyuM, tuM mane khUba priya che. tAruM koI nathI, mAruM paNa koI nathI, peTane mATe ApaNe bIjA-bIjAnI pAse rahyA chIe. have huM tArI AjJA pALIza. koI vakhate mahotsava Avyo. te dAsI tenI sAthe virakta thaI. teNIne nidrA AvatI na hatI. kapile teNIne pUchayuM ke, tane kema arati-asukha thAya che? dAsIe kahyuM ke, dAsI mahotsava Avyo che. paNa mArI pAse patra-puSpa Adine mATe nANAM nathI. sakhIjanonI vacce mAro tiraskAra thAya che. te A sAMbhaLI duHkhI thayo. tyAre dAsIe kahyuM ke, tuM vyathita na thA. ahIM dhana nAmano zreSThI che. vahelI savAramAM jaIne je tene pahelA AzIrvacana kahe che, tene te be mAsA (pramANa) suvarNanuM dAna Ape che. tuM tyAM jA ane tene AzIrvacana kaheje. tyAre kapile te vAta kabUla rAkhI. tyAre lobhathI kapile vicAryuM ke, mArI badale koI vahelo tyAM na pahoMcI jAya. te mATe huM khUba ja vahelI savAre pahoMcI jAu. te moDI rAtre ja nIkaLI gayo. tyAre tene koI cora che tema samajI koTavALa paraSoe tene pakaDI lIdho ane bAMdhIne laI gayA. tyArapachI vahelI savAre tene prasenajita rAjA pAse hAjara karyo. rAjAe tene pUchayuM ke, tuM koNa che ? ATalo vahelo kema bhaTakI rahyo hato ? teNe je hato te satya vRttAMta jaNAvI dIdho. tyAre rAjAe tenA para dayA dhAraNa karI kahyuM ke, tAre je joIe te huM tane ApIza, to bola, tAre zuM joIe che ? kapile tyAre rAjAne javAba Apyo ke, huM vicArIne kaMIka mAMgIza. rAjAe tene anumati ApI. te azokavATikAmAM jaIne vicAravA lAgyo - be mAsA suvarNamAM te
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA dAsI jyAM AbharaNa-zALI vagere laIne mahotsavamAM jaze ? ATalA ochA dhanathI teNInuM zuM thaze ? tenA karatA huM kaMIka vizeSa mUlya mAMgu. A pramANe te jema-jema vicArato gayo. tema-tema teno lobha vadhato gayo. e pramANe eka karoDa suvarNa mudrA paNa tenI ochI ja lAgavA mAMDI. tenA karatA paNa vadhAre dhana mAMgavAnI tene icchA thaI. A rIte vicAraNA karatA-karatA te zubha adhyavasAyamAM lIna banyo. tene thayuM ke kharekhara ! A lobha paNa kevo vicitra che? huM phakta be mAsA suvarNa mATe nIkaLelo hato, have mane kadAca AkhuM rAjya maLI jAya to paNa mAro A lobha ghaTato nathI. huM e paNa bhUlI gayo ke, huM to mAtra ahIM bhaNavA Avelo hato. e pramANe te saMvega pAmyo. pachI tene jAtismaraNa jJAna thayuM. te svayaMbaddha thayo arthAt svayaM bodha pAmyo. potAnI meLe ja loca karyo. devatAe veza-upakaraNa Adi ApyA. te laIne rAjA pAse Avyo. tyAre rAjAe pUchayuM, te zuM vicAryuM ? tyAre kapile kahyuM ke, jema lAbha maLe tema lobha vadhe che. lAbhathI lobhavRddhi pAme che. be mAsA suvarNanI jarUra karoDa suvarNamUlyathI paNa pUrAtI nathI. tyAre rAjAe harSita mukha karIne kahyuM ke, he Arya ! tane joIe to huM karoDa suvarNamudrA paNa ApavA taiyAra chuM. tyAre kapila te karoDa suvarNamudrAno tyAga karIne zamitapApa-jenA pApa zamI gayA che tevo zramaNa thayo. cha mAsaparyata chadmastharUpe rahIne kapilamunie kevaLajJAna prApta karyuM. A tarapha rAjagRha nagaranA mArgamAM aDhAra yojananI aTavImAM balabhadra Adi ikkaDadAsa nAmanA 500 coro rahetA hatA. kapila kevalIe potAnA jJAna vaDe jANyuM ke, A badhAM samyak bodha prApta kare tema che. kapila kevalI tyAM gayA. te pradeza pahoMcyA. te vakhate coronA zodhake temane AvatA joyA. A koNa ahIM najIka AvI rahyuM che ? tema vicAratA tene khabara paDI ke A to koI zramaNa AvI rahyA che. A to ApaNo parAbhava karavA AvI rahyA che. ema mAnI roSa vaDe temane pakaDI lIdhA. senApatinI najIka laI gayA. tyAre senApatie kahyuM ke, tame Amane mukta karo. teo bolyA ke, cAlo ApaNe temanI sAthe krIDA karIe. pachI kapila kevalIne teoe kahyuM, he zramaNa ! tame nRtya karo. tyAre munie kahyuM ke, vAdya vagADanArA koI nathI, jo tame vAdya vagADo to huM nRtya karuM. tyAre te 500 coroe tALIo vagADavAnuM zarU karyuM. tyAre kapila kevalIe paNa gAvAnuM zarU karyuM. te A pramANe gAvA lAgyA - temAM A pramANe bodha vacano bolyA adhuva, azAzvata ane duHkhabahula saMsAramAM evuM kayuM karma che ? ke - jenA kAraNe huM durgatimAM na jau ? e pramANe badhAM ja zloka gAtA gayA ane tene aMte pharI-pharIne kaDI vALatA A ja paMkti gAvA lAgyA ke, adhuva-azAzvata. ityAdi. jyAre kapila kevalIe A pramANe zloko gAvAnuM zarU karyuM tyAre keTalAMka pahelo zloka sAMbhaLatA sakhyakubodha pAmyA, keTalAMka bIjo zloka sAMbhaLI saMbuddha thayA. e pramANe 500 coro samyak bodha pAmyA. kapila kevalIe kahelA A zloko uttarAdhyayana sUtramAM AThamAM adhyayanamAM
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 Agama kathAnuyoga-4 guMthAyA che, tene kApilIya adhyayana kahevAya che. te A pramANe - adhuva ane azAzvata tathA duHkha bahula saMsAramAM evuM kayuM karma che, jene kAraNe huM durgatimAM na jAuM. - pUrva saMbaMdhone eka vakhata choDIne pachI koInA para paNa sneha na karavo. sneha karanArAnI sAthe paNa neha na karanArA bhikSu sarva prakAre doSo ane pradoSothI mukta thaI jAya che. - kevaLajJAna ane kevaLadarzanathI saMpanna tathA mohamukta kapilamunie sarva jIvonA hita ane kalyANane mATe tathA muktine mATe kahyuM ke muni karmabaMdhananA hetusvarUpa badhAM prakAranA graMtha tathA kalahano tyAga kare. kAmabhogomAM sarva prakAre doSane jotAM evA AtmarakSaka muni kAmabhogomAM lipta na thAya. Asakitajanaka abhilASarUpa bhogomAM nimagra, Dita ane nizreyasamAM viparita buddhivALA, ajJa, maMda ane mUDha jIva karmothI evI rIte baMdhAI jAya che jevI rIte zleSmamAM mAkhI coMTI jAya che. kAmabhogono tyAga duSkara che, adhIra puruSo dvArA kAmabhogane sahelAIthI choDI zakAtA nathI. paNa je suvatI sAdhu che, teo samudrane tarI jatA vaNikanI mAphaka dastara kAmabhogone tarI jAya che. - ame zramaNa chIe ema kahevA chatAM paNa keTalAMka pazu samAna ajJAnI jIva. prANavadhane samajatA nathI. te maMda ane ajJAnI pApadRSTione kAraNe narakamAM jAya che. - jemaNe sAdhudharmanI prarUpaNA karI che, te Arya puruSoe kahyuM che ke, je prANavadhanuM anumodana kare che, te kyAreya paNa sarvaduHkhothI mukta thatA nathI. - je jIvonI hiMsA karatA nathI, te sAdhaka samita kahevAya che temanA jIvanamAMthI pApakarma e rIte nIkaLI jAya che, je rIte UMce sthAnethI pANI vahI jAya che. - saMsAramAM je koI trasa ane sthAvara prANI che. temanA pratye mana, vacana, kAyArUpa koIpaNa prakAranA daMDano prayoga na kare. - zuddha eSaNAone jANIne bhikSu temAM svayaM potAne sthApita kare- bhikSAjIvI muni saMyama yAtrAne mATe AhAranI eSaNA kare, paNa rasamAM mUrzita na bane, (paNa) bhikSu jIvanayApanane mATe prAyaH nirasa, zIta, jUnA kubhASa, sArahIna, rukSa ane maMthubera AdinuM cUrNa bhikSAmAM grahaNa kare che. -- je sAdhu lakSaNazAstra, svapnazAstra ane aMgavidyAno prayoga kare che, temane sAdhu kahevAtA nathI - A pramANe AcAryoe kahyuM che. - je vartamAna jIvanane niyaMtrita na rAkhI zakavAne kAraNe samAdhiyogathI bhraSTa thaI jAya che, te kAmabhoga ane rasomAM Asakta asurakAyamAM utpanna thAya che. tyAMthI nIkaLIne paNa teo saMsAramAM ghaNAM kALa sudhI paribhramaNa kare che. ghaNAM adhika karmothI lipta hovAnA kAraNe tene bodhinI prApti ghaNI durlabha thAya che. - dhana dhAnya AdithI pratipUrNa A samagra vizva paNa jo koI ekane ApI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA devAmAM Ave, to paNa te tenAthI saMtuSTa nahIM thAya, A lobhAbhibhUta AtmA eTalo duSpara che. - jema lAbha thAya che, tema lobha thAya che, lAbhathI lobhavRddhi pAme che. be mAsA suvarNathI niSpanna thanAra kArya karoDo suvarNamudrAthI paNa pUrNa na thayuM. - jenA hRdayamAM kapaTa che athavA je chAtImAM phoDalA rUpa stanovALI che, je aneka kAmanAo vALI che, je puruSane pralobhanamAM phasAvIne tene dAsanI mAphaka nacAve che, evA rAkSasI svarUpa sAdhanA vidyA sudhI strIomAM Asakti na rAkhavI joIe. strIono tyAga karanAra aNagAra tenAmAM Asakta na thAya. bhikSu dharmane uttama jANIne temAM potAnA AtmAne sthApita kare. - vizuddha prajJAvALA kapilamunie A prakAre dharma kahyo che. je tenI samyaka ArAdhanA karaze, te saMsAramukane pAra karaze. temanA dvArA ja baMne loka ArAdhita thaze. 0 Agama saMdarbha :utta 209 thI 228; utta.ni. 252 thI 259 + 9 utta.cUpR 168 thI 177, 0 kAlaka (1) - kathA : | (magadha dezamAM dhArAvAsa nagaramAM vajasiMha nAme rAjA rAjya karato hato, tene surasuMdarI nAme priyA hatI. temane kAlakakumAra nAme putra ane sarasvatI nAme putrI hatI, koI vakhate kAlakakumAra keTalAMka rAjapuruSo sahita krIDA karavA mATe vanamAM gayela, tyAM AcArya bhagavaMtane joyA, dharmopadeza sAMbhaLyo. sAMbhaLIne kAlakakumAre mAtApitAnI AjJA laI sarasvatI sahita cAritra aMgIkAra karyuM. pachI kAlaka munie adhyayana karI nipuNatA prApta karI. gurue temane yogya jANIne sUrI pada ApyuM.) 0 gadabhila dvArA upadrava ane tenuM nivAraNa : ujjainI nAmanI nagarI hatI. tyAM gaIbhinna nAme rAjA hato. tyAM A kAlaka AcArya ke je jyotinimittamAM pravINa hatA. teo nagarInI bahAra udyAnamAM samavasaryA. te vakhate temanA bahena sAdhvI pravartinI sarasvatI sAdhvI AcAryane vaMdana karIne nagara daravAjAmAM AvatA hatA. e samaye tyAMno gardabhilla rAjA te ja avasare nagaranI bahAra jato hato. teNe kAlakAcAryanA bahena sAdhvI sarasvatI ke je rUpavatI ane yauvananI prathama vayamAM hatA, temane gardabhile grahaNa karyA ane baLapUrvaka potAnA aMtaHpuramAM mokalAvI dIdhA. tyAre kAlakAcAryae vinavaNI karI, saMghe paNa vinaMtI karI, to paNa gardabhinna rAjAe te sAdhvIne choDyA nahIM. tyAre roSAyamAna thayelA Arya kAlake pratijJA karI - jo huM gardabhilla rAjAne huM tenA rAjyathI bhraSTa na karuM, to pravacana-saMyamanA upaghAtaka ane tenI upekSA karanArI gati prApta karI. tyAre kAlaka Arya unmattarUpa thaI trika, catuSka, catvara, mahAjanasthomAM A pramANe pralApa karatA cAlavA lAgyA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 jo gardabhinna rAjA hoya to tethI zuM? jo aMta:pura ramya hoya to zuM? athavA viSayo ramya hoya to paNa zuM ? suniveSTa nagarI hoya to paNa zuM ? kadAca loko suvezayukta to paNa zuM? ane jo huM bhikSAne mATe jato houM to paNa zuM ? kadAca zUnya devakule huM vasuM to paNa tethI zuM ? A pramANe bhAvanA karatA te kAlakAcArya (nizIthacUrNikAranA mate) pArasakule gayA. jyAre (bRhatukalpa, vyavahAra, kalpasUtranA mate teo) zakakule gayA. ekadA zakakULa rAjA sabhAmAM beTho hato, evAmAM tene sAdhanasiMharAjAe eka dUtanI sAthe charI sahita eka kacoLuM mokalyuM. te joIne zakakuLa rAjA zyAma mukhavALo thaI gayo. pachI te kacoLAne mastaka para caDAvIne zakUiLa rAjAe sAdhanasiMha bhUpatinA dUtane utAro Apyo. pachI kAlikAcArya zakakULa rAjAne ekAMtamAM bolAvIne kacoLAnI prApti saMbaMdhi sarva vAta pUchI eTale teNe kahyuM ke, amArA 96 rAjAomAM eka sAdhanasiMha nAme mukhya rAjA che, te jyAre amAre rAjyayogya putra thAya, tyAre charI sahita eka kacoLu mokale che tyAre amAre potAnuM mastaka chedIne tene mokalavuM paDe che. tyAre kAlakAcAryae kahyuM ke, evo koNa mUrkha hoya che, jenAthI sukha pAmI zakAya evuM potAnuM mastaka ApI de ? rAjAe kahyuM ke, zuM karIe ? ame paravaza chIe. kAlakAcArye kahyuM, jo tame mAruM kahyuM mAno to tame dIrdhakALa sudhI jIvI zako. rAjAe kahyuM, Apa jJAnI cho mATe amArA jIvanano upAya kaho. kAlakAcArye kahyuM ke, urjAnI nAme uttama nagarI che, tene channu gAma che. mATe jo tame sarve rAjAo ekaThA thaIne mArI sAthe Avo. to huM tamane tyAMnuM rAjya apAvI dauM. pachI badhAM ja - chatru rAjAoe ekaThA thaI vicAra karI potapotAnI caturaMgiNI senA laI parivArasahita cAlyA. paraMtu rastAmAM varSAkALa prApta thavAthI teoe soraTha dezamAM AvelA uMdUka parvatanI pAse paDAva karyo. vilaMba thavAne lIdhe bhAtuM thaI rahevAthI sarve rAjAoe kAlakAcAryane kahyuM, bhAtA vinA ApaNe ujjainI kaI rIte pahoMcIzuM? te vakhate lADa dezano rAjA je gardabhilla rAjA dvArA apamAnita thayo hato te paNa temanI sAthe cAlyo. kAlakAcAryae cUrNa vaDe sonAnI iMTa banAvI sarve rAjAne vaheMcI ApI, pachI badhAM svastha thaI, ujjainI para caDhAI karavA cAlyA. tyAre te gardabhilla rAjA teonI sAthe yuddha karavA Avyo, paNa zatrunA moTA sainyane joIne te pAcho nagaramAM nAsI gayo. pachI kAlikAcAryanI AjJAthI sarve rAjAe ujjainIne ghero ghAlyo. tyAre gardabhile vicAryuM ke ATaluM moTuM sainya che, to have zuM karavuM? eTalAmAM kAlikAcArye temane samAcAra mokalyA ke sarasvatI sAdhvIne choDI de, nahIM to mAruM mRtyu nakkI ja che. tyAre kAlakAcAryane AvelA jANIne tathA moTuM sainya joIne gaddabhinna rAjA gardabhI vidyAnI sAdhanA karavA beTho. te vidyAne koI aTTAlake sthApita karelI hatI. tyArapachI aThamabhaktanA upavAsI evA gardabhinna rAjAe parama adhikalpathI tene avatArita karavAno hato. jyAre te vidyAnuM avataraNa thAya tyAre gardabhI moTA avAjathI nAda karaze, tiryaMca
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 83 ke manuSyamAMthI parasainyamAM je koI teno avAja sAMbhaLaze te sarve lohI vamatA, bhayathI vihaLa, naSTa saMjJA thaIne dharaNitale paTakAI jaze. AryakAlake gardabhilane aSTamabhakta upavAsI jANIne ekaso ATha zabdavedhI yoddhAne bolAvyA. temane kahyuM ke, jyAre huM bANa choDuM tyAre tamAre dareke bANa choDavA, jethI zabda karatI evI garlabhI vidyAnuM mukha bANo vaDe bharAI jaze. tyAre te sarve paraSoe te pramANe karyuM. tyAre vANavyaMtarIe te gardabhilane paganA prahArathI haNI, tenA mukhamAM mUtra karI cAlI gaI. te gardabhilla baLarahita thaI bhraSTa thayo. urjanI kanja karI. sarasvatI sAdhvIne choDAvIne punaH saMyamamAM sthApita karyA. sarve rAjAone judAjudA deza vaheMcI ApyA. kAlakAcAryae paNa prAyazcitta grahaNa karyuM. 0 kathA upasaMhAra : - A rIte kAlakAcArya dvArA zakane ujjainI lAvavAmAM Avyo ane te ujjainI nagarIno rAjA thayo. - kAlakAcArya paNa aneka jIvone pratibodha pamADI svarge gayA. - sarasvatI sAdhvI paNa nirmaLa saMyama pALI svarge gayA. (kAlaka AcArya-ranI kathA have pachI Apela che ke, jemaNe paMcamIne sthAne caturthInI saMvatsarI pravatavI. (bArasa) kalpasUtramAM pariziSTa rUpe apAyela tapAgacchavRddha zALAmAM lakhAyela kathA pramANe baMne kAlikAcArya ekaja vyakti che tevuM spaSTa thAya che. kharataragacchIya zrI jinadevasUri racita kAlabhAcArya kathA pramANe paNa baMne kAlakAcArya eka ja jaNAya che. jyAre bharaphesara bAhubali vRttimAM te baMne kAlakAcArya alaga-alaga ja darzAvyA che. nizItha sUtra tathA dazAzrutaskaMdha niryukti ne AdhAre baMne eka ja che ke judA che te spaSTa thatuM nathI. satya bahuzruto jANe) 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 2860nI cuM, bubhA papa84nI vR; vavabhA. 4554thI 455nI vR; - - - >> - 0 kAlaka (2) kathA : kAraNe AryakAlakAcAryae saMvatsarIne caturthIe pravartAvIte kathA A pramANe che - koI vakhate vihAra karatA evA kAlakAcArya ujainI padhAryA. tyAM teo varSAvAsa-cAturmAsa rahyA. te nagarIe balamitra nAme rAjA hato. teno nAno bhAI bhAnumitra yuvarAja hato. A baMne kAlakAcAryanA bhANeja hatA. teone bhAnuzrI nAme bahena hatI. teNIne balabhAnu nAme eka putra hato. te prakRttithI bhadra ane vinIta hato, sAdhunI paryupAsanA karato hato. AryakAlake temane dharma kahyo, te sAMbhaLI te pratibodha pAmyo, tyArapachI balabhAnue dIkSA grahaNa karI. tyAre balamitra ane bhAnumitra roSAyamAna thatAM kAlabhAcArya tyAMthI nIkaLI gayA. koI kahe che ke, balamitra ane bhAnumitra kAlakAcAryanA bhANeja hatA. "mAmA" samajIne teno ghaNo ja Adara karatA hatA, abhyatthAnAdi satkAra karatA hatA. tyAMja
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 Agama kathAnuyoga-4 gAmamAM gurunA eka bALaziSya tyAMnA purohitane vAdamAM jItyo. tyArapachI tyAMthI vihAra karI gayA ane vicaratA-vicaratA pharI tyAMja AvyA. baLamitra rAjAnA AgrahathI tyAM comAsu rahyA. tyAre pelA purohite pUrvanA vairane lIdhe vicAryuM ke, A AcAryane gAmamAMthI kaDhAvI mUkavA. - te purohite gupta rIte rAjAne jaNAvyuM ke, he deva! jyAM A sAdhuo vicare che, tyAM mANaso jAya tyAre gurunA caraNanuM ullaMghana thavAthI pApanA kAraNarUpa avajJA thAya che. te pApa rAjAne lAge che. ityAdi kahIne rAjAne vipariNAmita karyA. koI prakAre yukti karIne AcArya bhagavaMtane tyAMthI vihAra karAvyo. sarvatra nagaramAM temaNe aneSaNA karAvI dIdhelI, tethI AcAryane kyAMya eSaNIya AhAra prApta na thatA vihAra karyo. tyArapachI AcArya kAlaka pratiSThAnapure gayA. tyAM sAtavAhana nAme rAjA hato, te zrAvaka hato. Arya kAlake tyAMnA zramaNa saMghane saMdezo mokalyo ke jyAM sudhI huM AvuM nahIM. tyAM sudhI tame paryuSaNA karatA nahIM. sAtavAhana rAjAe paNa zramaNasaMgha sahita mahAvibhUtipUrvaka kAlakAcAryano praveza mahotsava karyo. pachI paryuSaNAno divasa najIka Avyo tyAre kAlakAcArye sAtavAhana rAjAne kahyuM ke, bhAdaravA sudI paMcamIe paryuSaNA karIzuM zramaNasaMghe te vAtano svIkAra karyo. tyAre sAtavAhana rAjAe kahyuM ke, te divase mAre lokAnuvRttithI indra mahotsava hoya che. tethI caitya-sAdhuoe te divase paryuSaNA karavI nahIM. to tame chaThanA divase paryuSaNA karo. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, eka paNa divasa mATe puryaSaNAnuM atikramaNa thaI zake nahIM. tyAre rAjAe kahyuM, to caturthInA divase paryuSaNA thAo. tyAre kAlabhAcAryae kahyuM ke, bhale caturthIe paryuSaNA karo. e pramANe kAraNathI bhAdaravA suda4nA paryuSaNA-saMvatsarIno AraMbha thayo. A pramANe yugapradhAna AcAryae kAraNa hovAthI cothanA paryuSaNa parvatAvI. tyArapachI sarve AcAryoe sarva sthAne kAlikAcAryanI mAphaka cothanA divase ja saMvatsarI parva karyuM. 0 Agama saMdarbhaHkisI.bhA. 3153nI cU dasA.ni 70nI cU kalpasUtra-vyA.9, sUtra-2nI . 0 kAlaka-3-kathA : ujainI nagarImAM AryakAlaka nAme AcArya hatA. teo sutra ane arthanA jJAtA evA bahuzruta AcArya hatA. vizALa ziSya parivAra sAthe te vicAratA hatA. paNa temanA ziSyomAM koI bhaNavAne icchatA na hatA. te AcAryakAlakanA ziSyanA ziSya sAgara nAme kSapaka (sAdhu) hatA. teo paNa sUtra ane arthanA upayogavAnuM evA bahuzruta hatA. teo suvarNabhUmimAM vicaratA hatA. tyAre AryakAlake vicAryuM ke, A mArA ziSyo anuyoga zravaNa karatA nathI. to
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 85 pachI temanI madhye rahevAno zo artha che ? to huM tyAM jauM, jyAM anuyogane pravartAvI zakuM. kadAca pachI A ziSyone lajjAthI kaMI samaja Ave. A pramANe vicArIne pachI zayyAtarane pUchayuM ke, huM anyatra kayA jau ? to mArA ziSyo kaMIka sAMbhaLe. paraMtu tuM mArA ziSyone kaMI kaheto nahIM. pachI kadAca jo te bahu ja Agraha kare to temane kaheje ke, huM suvarNabhUmie sAgara(muni) pAse gayo chuM. A pramANe potAnA Atmahitane mATe rAtrinA ja vihAra karIne teo suvarNabhUmi gayA. tyAM jaIne vRddhapaNe sAgara muninA gacchamAM gayA. tyAre sAgarAcAryae temane aMta (vRddha) jANIne temano Adara na karyo ke, abhyatthAnAdi satkAra na karyo. tyArapachI arthaporisi veLAe sAgarAcArye kahyuM, he khaMta ! Aje meM kevuM vyAkhyAna karyuM ? gurue kahyuM, zreSTha. ziSyoe savAre saMbhAta thaIne joyuM to AcArya najare na caDyA. pachI badhe ja mArgaNA karIne sajjAtarane pUchayuM, AcArya bhagavaMta kyAM gayA ? tyAre sarjAtare javAba na Apyo. pachI kahyuM ke, jo tamane tamArA AcAryae na kahyuM, to mane kema kahe ? tyArapachI AkuLa-vyAkuLa thaIne ati AgrahapUrvaka pUchayuM tyAre kahyuM ke, tamAro tyAga karI, kaMTALIne teo suvarNabhUmi gayA che. teo tyAM sAgarAcArya pAse gayA che. tyAre AryakAlakanA ziSyo paNa suvarNabhUmi javAne mATe pravRtta thayA. mArgamAM loko pUchavA lAgyA ke, A kayA AcArya jAya che ? tyAre teo kahetA ke AryakAlaka jaI rahyA che. tyAre suvarNabhUmie sAgarAcAryane lokoe kahyuM ke, AryakAlaka nAmanA AcArya je bahuzrata ane bahuparivAravALA che teo A tarapha AvavA mATe mArge AvI rahayA che. e rIte loka paraMparAe sAgarAcAryae jANyuM ke kAlakAcArya AvI rahyA che. tyAre sAgarAcArye pUchayuM, he vRddha ! zuM mArA pitAmaha-gurunA guru AvI rahyA che ? teNe kahyuM, khabara nathI, meM paNa sAMbhaLyuM che teTalAmAM sAdhuo AvyA. te UbhA thayA. teNe te sAdhuone pUchayuM ke, kSamAzramaNa ! ahIM AvyA che ? tyAre sAgarAcArye zaMkita thaIne kahyuM, eka vRddha sAdhu ahIM Avela che, huM te kSamAzramaNane jANato nathI. pachI khyAla AvatA temaNe kAlakAcAryane khamAvyA ane kahyuM, mAruM duSkRta mithyA thAo, je meM tamArI AzAtanA karI, te bahu ja lajjita thayA. pachI temane vaMdanA karI. tyArapachI kAlakAcAryae kahyuM ke, tame suMdara vyAkhyAna karo cho, paNa teno garva karazo nahIM. koNa jANe che ? kone keTaluM jJAna che ? tyArapachI ghelijJAna ane kardamapiMDanuM dRSTAMta kahyuM. pachI bodha ApatA kahyuM ke, A arthajJAna tirthaMkara pAsethI gaNadharane, gaNadhara pAsethI - yAvat - ApaNe AcArya-upAdhyAyAdi pAse paraMparAe Avela che. tyAre sAgarAcArye "micchAdukkaDaM' karyuM. pachI AcArya kAlake ziSya-praziSyone anuyoga kahyo. te AryakAlakanI pAse zakre AvIne nigodanuM svarUpa pUchyuM, A vRttAMta AryarakSitanI kathA anusAra samajI levo - yAvatuM - indra upAzrayanuM dvAra mULa sthAnakethI pheravI bIjI tarapha karIne cAlyo gayo. 0 A kathA prajJA parISaDamAM paNa Ave che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 Agama kathAnuyoga-4 0 Agama saMdarbha :ThA. 477nI , maraNa. 502; buha.bhA. 239 + vR; Ava.yU.ra-pU. 25; uttani 120 + ; utta.cUpa 83; x - 4 - 0 kAlaka-4-kathA : tAmiNI nAme nagarI hatI. tyAM jitazatru nAme rAjA hato. tenI bhadrA nAme patnI hatI, je brAhmaNa jAtinI hatI. temane datta nAmano putra hato. te dattanA mAmA, AryakAlaka nAme hatA. teo pravrajita thaI AcArya thayA hatA. te datta kramazaH jugAra Adino vyasanI tathA icchAcArI thayo. pachI koI vakhate te jitazatru rAjAno pradhAnadaMDaka thayo. kulaputra Adie bhegA thaIne rAjAne paNa kADhI mUkyA, pachI te rAjA thaI gayo. teNe yajJa karAvyo, temAM ghaNA jIvone niraMtara hasavA lAgyo. anya koI divase te temanA mAmA kAlakAcAryane joIne roSapUrvaka pUchayuM, mane dharma saMbhaLAvo, yajJanuM phaLa zuM che? te mane jaNAvo. tyAre dharma kahyo, dharmakAryathI svarga ane apavarganI prApti thAya che ane pApakAryathI narakanI prApti thAya che. pharIpharIne datte kAlakAcAryane dharma vize, narakanA paMtha vize, adharma phaLa vize, azubhakarmanA udaya vize prazno karyA. A pramANe punaH punaH prazno pUchatA roSAyamAna thaIne Arya kAlake kahyuM ke, yajJanuM phaLa naraka che. tyAre datta paNa gusse thaIne kahyuM ke, tame kaho cho te vAtanuM pramANa zuM che ? AryakAlake kahyuM ke, AjathI sAtame divase tuM suNagakuMbhIpAkamAM pakAvAIza tyAre pramANa maLI jaze. pharI datte pUchayuM ke, tamArI A vAtanuM zuM pramANa che? AjathI sAtame divase tArA mukhamAM viSTA AvIne paDaze, te paDe tyAre samajaje ke tuM narakamAM javAno che. tyAre krodhe bharAyela datte pUchayuM ke, tamAruM mRtyu kayAre thavAnuM che ? tyAre Arya kAlake kahyuM ke, huM sudIrdhakALaparyata pravrajyAnuM pAlana karIne devaloka jaIza. tyAre datta potAnA sevaka pAse khagna vaDe prahAra karAvavo zarU karyo. tyArapachI temaNe AcAryane baMdhanamAM mUkIne pratijJA karI ke, jo huM sAta divasa pachI jIvato hoIza to AcAryane haNI nAkhI. pote paNa pracchannapaNe aMtaHpuramAM jaIne rahyo. sAtame divase rAjamArganI rakSA karAtI hatI. azuci vastuo rastA parathI sApha karAtI hatI, te divase datta rAjAe bhrAMtithI AThamo divasa gaNyo. harSa pAmI azva para ArUDha thaI chatracAmara dharAvato te rAjamArge pharavA nIkaLyo. evAmAM koI mALI puSpano karaMDIyo laIne rAjamArga Avato hato. teNe rAjAnI savArInA vAjiMtranA nAda sAMbhaLyA. tyAre acAnaka tene spaMDilanI ciMtA thaI. tyAre ghaNAM lokonI bhIDa vaTAvIne nIkaLI zakAya tema na hovAthI tyAMja zaMkAno tyAga karyo. pachI dhaMDila para puSpono Dhagalo mUkIne DhAMkI dIdhuM. eTalAmAM rAjAnI savArI tyAM AvI. te vakhate ghoDAno paga tyAM paDatA, puSpanA DhagalA nIce jIMDila para ghoDAnA paganI kharI dabAtA viSThA uDI ane sIdhI ja dattanA
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA mukhamAM jaIne paDI. tyAre teNe jANyuM ke, have huM sAce ja mRtyu pAmIza. tyAre daMDadharane pUchayA vinA ja te mahela tarapha pAcho pharyo. tyAre jitazatru rAjAnA eka sevake AvI rastAmAM ja dattano ghAta karI dIdho. jitazatru pharI rAjA thaI gayo. tyAre datta mRtyu pAmIne narake gayo. tyAM tene bAMdhIne kuMbhamAM nAkhavAmAM Avyo. nIce agri saLagAvAyo. tene tapAvIne pakAvavAmAM Avyo. tenA TukaDe TukaDA karAyA. A kAlikAcAryanuM samyakUvAda-sAmAyikanuM dRSTAMta che. 0 Agama saMdarbha :Avani. 871 + 9 AvarR.1- 495; 0 kAlavaizikAkAlAdavaizika kathA : mathurAmAM jitazatru nAme rAjA hato. teNe koI vakhate kAlA nAmanI eka vezyA apratirUpa karIne potAnA aMtaHpuramAM nAMkhI. te kAlA vezyAthI jitazatru rAjAne eka putra thayo, kAlA vezyAno putra hovAthI tenuM nAma kAlavezika rAkhavAmAM AvyuM. tene kAlAdavaizika ke kAlAsyavaizika putra paNa kahe che. tyArapachI kAlavezikakumAre tathArUpa evA sthaviranI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI kAlavezi aNagAre ekAkIvihAra pratimA aMgIkAra karI. - tyArapachI vihAra karI te muddagalazailapura gayA. tyAM tenI bahena hatI. kAlavezika sAdhune arthano roga thayelo. tyAM teNIe bhikSA sAthe auSadha paNa ApyuM. sAdhue pApa adhikaraNa samajI bhaktapratyAkhyAna karyuM. tyAre kAlavezika aNagAre zIyALano avAja sAMbhaLI sahAyakone pUchayuM, A kono zabda saMbhaLAyo ? teoe uttara Apyo ke, A jaMgalamAM raheto zIyALano avAja che. pachI zIyALane bAMdhIne pAse lAvyA. teNe tene mArI nAkhyo. haNAtA evA zIyALe "khi-biM" evo avAja karyo. tyAre tene e avAja sAMbhaLIne AnaMda thayo. ziyALa marIne akAmanirjarAnA kAraNe vyaMtara thayo. te vyaMtare kAlavezikane bhaktapratyAkhyAna karela joyA. tyAre avadhijJAna vaDe tene oLakhI gayo. are ! A to e ja che ke jene lIdhe huM ziyALanA bhAvamAM haNAyo hato. tyAre te bhaktapratyAkhyAta muni pAse AvIne teNe baccA sahita evI ziyANI vikuva. pachI 'khi-khri' avAja karatA teNe kAlanezika aNagArane khAvAnuM zarU karyuM. tyAMnA rAjAe A sAdhune bhaktapratyAkhyAta jANIne rakSaNa karanAra puruSone tyAM mokalyA. jethI te munine koI upasarga na thAya. hajI to te puruSo te sthAne Ave teTalAmAM to te ziyANI dvArA khavAI gayA. jyAre te puruSo nIkaLyA tyAre zabda karatI evI te ziyAlaNI khAtI hatI. paNa jevA teo tyAM pahoMcyA, tyAM temaNe te munine na joyA. munie paNa A upasargane samyak prakAre sahana karyo ane khamyA. - A rIte upasarga sahana karavo joIe. sAdhue cikitsAnI anumati ApavI na joIe, paNa tene potAnA karmanuM phaLa che, tema samajIne sahana karatA samAdhipUrvaka rahIne cAritra AtmAnI gaveSaNA karavI joIe - te saMbaMdhamAM A dRSTAMta che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 Agama kathAnuyoga-4 0 Agama saMdarbha :AyA.cUpR. 112; maraNa. 499; vava.bhA. 4420nI vR; uttani 115 + ; - - - 0 kAzIrAja-daSTAMta - zreya ane satyamAM parAkramI evA eka rAjA hatA. temaNe kAmabhogono parityAga karI dIkSA lIdhI. pachI karmarUpI mahAvanano nAza karyo. A dRSTAMta saMjayamuni ane kSatriyamuninA dRSTAMtamAM Ave che. temAM AthI vizeSa kazuM ja noMdhAyela nathI. 0 Agama saMdarbha :utta608; - 4 - 4 - 0 kuNAla kathA : bhRgukaccha nagaramAM jinadeva nAme AcArya hatA. bhadaMtamitra ane kuNAla baMne bhAIo bauddha matAvalaMbI hatA. (bauddha sAdhu hatA.) te baMne bhAIo vAdamAM nipuNa hatA. teoe paDaha vagaDAvyo ke amArI sAthe vAda karanArA koI hoya to AvI jAya. A vakhate jinadeva AcArya caityavaMdanane mATe jatA hatA. teNe A paTaha (udUghoSaNA) sAMbhaLI. teNe pahane aTakAvyo ane kahyuM ke, huM vAda karavA mATe taiyAra chuM. rAjakuLamAM vAda thayo tyAre bhadUtamitra ane kuNAla baMne vAdamAM hArI gayA. tyArapachI baMne bhAIoe vicAryuM ke, A (jaina) AcArya siddhAMtamAM nipuNa che. temane pratyuttara Apavo zakya nathI. tyArapachI mAtRbhUmimAM te baMne temanI pAse pravRjita thayA. vibhAsA goviMda vAcaka mujaba jANavI. (kathA juo goviMda vAcaka) tyArapachI te baMne bhAI muni bhaNIne jJAnI banyA. tyAre temaNe bhAvathI (jaina) dharma aMgIkAra karyo. A bhAva prasidhinuM daSTAMta che. prasidhino artha mAyA-kapaTa karela che. temaNe prathama to kapaTa dIkSA grahaNa karela hatI paNa siddhAMtanA jJAnathI teo sAcA saMyamI banyA. 0 Agama saMdarbha:Avani 1304 + vRka Ava.yU.ra-5. 201; - 4 - 4 - * kumAraputrika - bhagavaMta mahAvIranA eka ziSyanuM nAma kumAraputrika hatu. athavA to bhagavaMta mahAvIranI nizrAmAM kumAraputra nAme eka zramaNa nirgatha hatA. teo bhagavaMta mahAvIranA pravacanano upadeza karatA hatA. jyAre koI gRhastha zramaNopAsaka temanI pAse pratyAkhyAna grahaNa karavAne mATe jatA tyAre teo temane A prakAre pratyAkhyAna karAvatA hatA - rAjA AdinA abhiyoga sivAya te gAthApatie trasa jIvone daMDa Apavo nahIM - ityAdi.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA (A vAtano ullekha udaka peDhAlaputranA kathAnakamAM Ave che.) 0 Agama saMdarbha :sUya. 797 + + - 4 - 4 - 0 kumAra maharSi kathA : kumAra maharSino ullekha kumAravara nAmathI paNa Ave che. (temanI kathA susaDha kathA aMtargat goviMda brAhmaNanI patnI brAhmaNI (bhathridArikA)nI kathAmAM Ave che. juo susaDha kathA 0 Agama saMdarbha :mahAni 1498 thI, 0 kurudatasuta kathA : hastinApura nagaramAM kurudattasuta nAmano eka zreSThIputra hato. teNe tathArUpa evA vironI pAse dIkSA grahaNa karI. bahuzruta thayA. te koI divase ekAkI vihArapratimA aMgIkAra karI nIkaLyA. sAketanagaranI nIkaTa pahoMcyA tyAre chellI paurUSI thaI gaI. tethI (rAtrinA vihAra na thAya te mATe) koI catvara pAse teo pratimA dhyAne sthita thayA. A samaye eka evo banAva banyo ke, koI eka gAmathI gAyonuM haraNa thayeluM. te gAyo A muninA mArgathI laI javAI hatI. teTalAmAM A gAyone zodhatA mArgagaveSako tyAM AvyA. temaNe kurudattasuta aNagArane jovA. have tyAMthI be mArgo pasAra thatA hatA. gAyonA mArga gaveSako jANatA na hatA ke A gAyo kayA mArgethI haraNa karIne laI javAI hatI. tethI temaNe te sAdhune pUchayuM ke, gAyone kaI mArgethI haraNa karIne laI javAI che ? tyAre te pUjya (karadattasute) mArgagaveSakone koI ja uttara Apyo nahIM. tyAre te mArga gaveSako muni paratve atyaMta ropAyamAna thayA ke jANavA chatAM - A uttara ApatA nathI. tyAre te muninA mastake mATInI pALa bAMdhI, pachI citAmAMthI saLagatA aMgArA. laI, temanA mAthAmAM nAMkhyA ane cAlyA gayA. tyAre karadattasuta aNagAre te vedanAne samyak prakAre sahana karIne kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. A rIte je pramANe (gajasukumAlanI mAphaka) kurudattasuta aNagAre naiSidhikI parISaha sahana karyo tema anya sAdhue paNa sahana karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :saMthA. 85 + ; maraNa. 493; uttani 107 + ; utta.yU.5. 68; - 4 - 4 - 0 phUlavAlaka kathA : (rAjA koNika ane rAjA ceTakanA yuddhanI kathAnI aMtargat A kathA che.)
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 0 muninuM avinItapaNuM - caraNAdi guNarUpI ratno ApanAra, uttama saMghayaNavALA, moDamalane jitanAra, mahAprabhAvazALI ane koIthI parAbhava na pAmanArA, ghaNA ziSyonA parivAravALA (saMgamasiMha nAmanA) AcArya hatA. temanA ziSyo paikI eka lagAra uzRMkhala svabhAvanA ziSya hatA. teo duSkara tapasvI hatA. chatAM svacchaMdamati ane icchAnusAra vartana karatA hovAthI AjJAnusArI cAritrapAlana karatA na hatA. AcArya bhagavaMte tene bodha ApatA kaheluM ke, he durvinIta ziSya ! A pramANe sUtra viruddha niSphaLa, kaSTakArI, duSTA karI amane khoTo saMtApa pamADe che. bhagavaMtanI AjJAnusAra je hoya, te ja cAritra che. AjJAbhaMga thayA pachI zuM bhAMgavAnuM bAkI rahe che. gurunA AvA sabodha vacano sAMbhaLI te guru paratve vairabhAva vahana karavA lAgyA. koI samaye guru mahArAja te ziSyanI sAthe eka moTA parvata para ArUDha thayA. tyAMthI kramazaH utaravAnuM zarU karyuM. tyAre durvinIta evA te ziSya vicAryuM ke, A yogya samaya prApta thayo che. to durvacananA bhaMDAra evA A AcAryane Aje huM haNI nAkhuM. atyAre teo sahAya vagaranA ekalA che. jo huM A taka gumAvIza to teo jIvanaparyata kuvacano saMbhaLAvIne mAro tiraskAra karaze. ema vicArI, pAchaLathI eka moTI zIlA gabaDAvI, guru e zIlA gabaDatI joI khasI gayA ane kahyuM ke, o mahAdurAcArI ! guno droha karavA jevuM bIjuM koI pApa nathI. tuM AvuM akArya kema Acare che ? 0 guru dvArA bhAvi kathana, phUlavAlaka dvArA pratikAra : AcArya bhagavaMte kahyuM, o durvinIta ! tuM A loka sthitine jANato nathI. tuM upakAra karanAra para vadha buddhi dhAraNa kare che ? lAMbA-kALa sudhI tane zikSA ApI, sAcavyo, to paNa tuM kRtana banIne vadha karavA taiyAra thayo che ? Aja paryata te je kaMI sukRta karyuM che, tene tuM mULamAMthI ukheDI nAMkhavA taiyAra thayo che. tuM dharmapAlana mATe taddana ayogya che. he pApI ! strI dvArA tAruM patana thaze. tuM sAdhupaNAno paNa tyAga karIza. ema kahI AcArya bhagavaMta svasthAne gayA. tyAre te avinIta pApI ziSya vicAravA lAgyo ke, huM te prakAre karIza ke jethI A sUrinuM vacana mithyA thAya. ema vicArI te kuziSya araNyabhUmimAM gayA. jyAM lokonI avarajavara na hoya tevA eka tApasa AzramamAM rahyo. temaNe nadI kAMThe ugratA karavAno AraMbha karyo. varSAkALa AvI pahoMcyo. eTale tenA tapathI tuSTa thayelA tyAMnA koI vanadevatAe "A tapasvI nadInA pUranA jaLathI taNAI na jAya' tema vicArI nadIno pravAha badalAvI nAMkhyo ane be kAMThA ekaThA thayelI nadIne joIne te dezanA lokoe guNaniSpanna evuM. "kUlavAlaka" nAma pADyuM. teo tyArapachI mArgathI jatA-AvatA sAthe ane musApharo pAsethI maLatI bhikSA dvArA jIvana nirvAha calAvatA hatA. 0 phUlavAlaka muni dvArA veza tyAga : (secanaka hAthI prApta karavA mATe rAjA koNikane ceTakarAjA sAthe mahAyuddha thayuM.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA A samagra vRttAMta koNikanI kathAmAM Avaze tethI vhIM noMdhela nathI. tyAre caTaka rAjAnI vaizAlI nagarIne ghero ghAlIne lAMbA samaya sudhI rAjA koNika tyAM rokAyo. paNa UMcA killAvALI te nagarI koI prakAre mAMgatI nathI. tyAre koNika rAjAne ciMtA thaI. potAnA paDAvamAM pAcho Avyo. te kALe kUlavAlaka munithI koI prakAre raSTa thayelA devatAe AkAza vANI karI, jo koI prakAre kUlavAlaka muni mAgadhikA vezyAmAM Asakta bane to kUNika (azokacaMdra) rAjA vaizAlI nagarIne grahaNa karI zakaze. A vAta sAMbhaLI harSita vadanavALo thayelo koNika rAjA caMpAnagarI pahoMcyo, pachI lokone pUchavA lAgyo ke, A phUlavAlaka muni koNa che ? tyAre nadInA kAMThe rahelA phUlavAlaka munino vRttAMta jANyo. tyArapachI mAgadhikA gaNikAne bolAvI. teNIne kahyuM ke, he bhadre ! tuM koI prakAre kUlAvAlaka munine ahIM lAva. tyAre teNI kapaTa zrAvikA banI, keTaloka sAthe bhego karI teNIe prasthAna karyuM. jyAM phUlavAlaka muni hatA, tyAM AvI, phUlavAlaka munine vinayapUrvaka vaMdanA karI. pachI kahevA lAgI ke, he bhagavaMta ! mArA pati svarge sIdhAvyA pachI huM jinendronA bhavananI yAtrA karavA mATe nIkaLI chuM. tame ahIM cho, te vAta sAMbhaLIne Apane vaMdana karavA mATe ApelI chuM. mAre Aje suvarNa divasa che ke Apa jevA tIrthasvarUpa muninA darzana thayA. he munipravara ! Apa bhikSA grahaNa karavAnI amArA para kRpA karo. AvA vacano dvArA kUlavAlaka munine bhikSArthe nimaMtraNA karI. tyArapachI mAgadhikA vezyAe tene evA padArthanI bheLaseLa karI lADavA vahorAvyA ke je lADavAno AhAra karavAthI munine atisArano roga utpanna thayo. atisAranA rogathI te nirbaLa banI gayA. paDakhuM pheravavA mATe paNa asamartha thaI gayA. tyAre gaNikAe kahyuM ke, he bhagavaMta! huM ApanI kRpAthI zAstramAM jaNAvelA utsarga apavAdane jANuM chuM. to Apa rogano pratikAra thaI zake tevA prAsuka - acita dravyo vaDe ApanI cikitsA karavAnI mane anujJA Apo. pachI ApanuM zarIra nIrogI thAya tyAre A viSayamAM lAgelA doSonuM Apa prAyazcitta karI lejo. tyArapachI te mAgadhikA gaNikA muninI vaiyAvacca karavA lAgyA. zarIra sApha karavuM, mAlIza karavo, besADavA, suvaDAvavA Adi kriyAo karavA lAgI, tema karatA-karatA ane auSadhanA prabhAvathI dhImedhIme te muni nirogI thaI gayA. pachI dhIme dhIme te mAgadhikA gaNikA zRMgArarUpa veza, manohara vacano, kAmanI prArthanA Adi dvArA munine vividha rIte mohita karavA lAgI. teNInA AvA vikAra vacanothI muni kSobha pAmyA. dhIme dhIme te mAgadhikA gaNikAmAM Asakta banyA. pachI dharmanI nizcalatAno tyAga karIne, pravajyA choDIne mAgadhikA sAthe cAlI nIkaLyA. tyAre atyaMta harSituM thayelI te gaNikA, kulavAlakane laIne rAjA koNika (azokacaMdra) pAse AvIne kahyuM ke, A kulavAlaka munine lAvI chuM. 0 vaizAlI nagarInA vinAzamAM nimitta : koNika (azokacaMdra) rAjAe kahyuM ke, he bhadraka ! tevA prakArano koI upAya karo
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 ke jethI A nagarI bhagna thAya. te vacana aMgIkAra karIne teNe tridaMDIno veSa grahaNa karIne nagarImAM praveza karyo. nagarInI madhyamAM munisuvrata bhagavaMtano stUpa joIne vicAryuM ke, nakkI A stUpanA prabhAvathI nagarI bhagna thatI nathI, have tevo upAya karuM ke, A nagaranA ja rahevAsI loko te stUpane ukheDI dUra kare. ema vicArIne are loko ! jo A stUpa tame jaldI khaseDI nAkhazo, to ja zatrusainya svadezamAM pAchuM jaze, anyathA tamArA jIvatA sudhI A sainyano ghero khasaze nahIM. te samaye rAjAne prathamathI saMketa karI rAkhelo ke, jyAre stUpa khodIne dUra karAya, tyAre tamAre potAnuM sarva sainya sAthe laI dUra pAchA haThI javuM. te samaye vaizAlInA lokoe pUchyuM ke, tame kaho cho te vAtanI khAtarI zuM ? tyAre kUlavAlake kahyuM ke, tame jevo stUpa dUra karazo tyAre zatrusainya svadeza tarapha cAlavA mAMDaze. eTale nagaralokoe stUpanA zikharanA agrabhAgane dUra karavAnuM kArya zarU karyuM. jyAre zikharane dUra karavAmAM AvyuM tyAre zatrusainyane pAchaLa khasatuM joIne lokone vizvAsa utpanna thayo. eTale Akho stUpa dUra karI dIdho. tyArapachI rAjA pAcho Avyo ane nagarI kabje karI. 0 A dRSTAMta pAriNAmikI buddhimAM paNa Ave che. 0 brahmacaryanI vAtanA anusaMdhAne paNa A dRSTAMta Ave che. 0 Agama saMdarbha : sUya.ni. 59; Ava.yU.2-5 174; 92 ThaL 254nI vR; Ava.ni. 1284nI ; - X = X 0 kauMDinya Adi 500 tApasa kathA H buha.bhA. 2164 + ; naMdI. 109nI vR; kauDinya potAnA 500 tApasanA parivAra sAthe vicarato hato. te aSTApada tIrthanI prathama mekhalA (pagathIye) potAnA parivAra sAthe jaIne aTakI gayelo. te badhAM tApaso ekAMtara upavAsa (cotha bhakta) tapa karIne rahyA hatA. pAraNe sacitta evA mUla ane kaMdano AhAra karatA hatA. e pramANe kauDinya Adi kalezane dhAraNa karIne tyAM aSTApade rahelA hatA. tyAre gautamasvAmI bhagavaMta mahAvIranA vacane svalabdhithI aSTApada tIrthe jaI rahyA hatA. ityAdi (kathA gaNadhara gautamasvAmIthI jANavI) temane AvatA joIne te kauDinya Adi bolyA AvA sthULa zarIravALA zramaNa kaI rIte aSTApada tIrthe jaze ? ApaNe AvA mahAn tapasvI chIe, zuSka ane bhUkhyA chIe, durbaLa zarIravALA chIe, to paNa ApaNe aSTApada tIrthanuM ArohaNa karavA samartha thayA nathI. paNa jyAre gautamasvAmI jaMghAcAraNalabdhi vaDe sUryanA kiraNone avalaMbIne upara caDhI gayA tyAre teo vismita thayA. temanI prazaMsA karavA lAgyA ane bolyA ke jyAre A zramaNa nIce utaraze tyAre ApaNe tenA ziSyo thaIzuM. e pramANe teo pratikSA karatA tyAM rahyA. yAvat tyArapachI gautamasvAmI paNa aSTApada tIrthe caityonI vaMdanA karI utaratA hatA tyAre kauDinya Adi tApaso temane kahevA lAgyA ke, Apa amArA AcArya
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 93 cho ane ame ApanA ziSyo chIe. tyAre gautamasvAmIe kahyuM ke, tamArA ane mArA saunA AcArya trilokagura che. tyAre kauDinya Adi 500 tApasoe kahyuM ke, tamArA paNa koI anya AcArya che ? tyAre gautamasvAmIe bhagavaMtanA guNonI stavanA karI. badhAM tApasoe dIkSA grahaNa karI. e vakhate devatAoe AvIne veza samarpaNa karyo. tyArapachI teo gautamasvAmI sAthe cAlyA. jyAre bhikSAnI veLA thaI tyAre gautamasvAmIe pUchayuM ke, tamArA mATe zuM lAvuM ? teoe kahyuM, tame khIra lAvajo. gautamasvAmI to sarva labdhi saMpanna hatA, teo khAMDa-ghI saMyukta evI khIranuM pAtra bharIne lAvyA. pachI kahyuM ke, kramAnusAra besI jAo. teo paNa pAraNuM karavA e rIte beThA. gautamasvAmI alINamahAnasika evI labdhinA dhAraka hatA. temaNe badhAMne pAraNuM karAvyuM. badhAM jyAre sArI rIte pAraNuM karIne beThA, tyArapachI pote AhAra karyo. pachI te badhAne laIne bhagavaMta mahAvIra pAse cAlyA. tyAre kauDinya Adi 500 tApasIne bhagavaMta mahAvIrane jotAnI sAthe ja kevaLajJAna utpanna thayuM. tyArapachI gautamasvAmIe AgaLa jaIne bhagavaMtane pradakSiNA karI. kauDinya Adi zramaNo kevalinI parSadA tarapha cAlyA. tyAre gautamasvAmIe kahyuM ke, tame sau bhagavaMtane vaMdanA karo. tyAre bhagavaMta bolyA ke, he gautama! kevalinI AzAtanA na karo. tyAre gautamasvAmIe potAnA te doSanuM mithyAduSkatuM ApyuM. (kauDinya Adi sarve kALakrame mokSe padhAryA). 0 Agama saMdarbha :Ava.pU.1-pR. 383; Ava ni 764 + utta.ni. 296nI vR; - 4 - 4 - 0 khapuTAcArya kathA - (cauda prakAnA siddhomAM nAma-sthApanA ane dravya siddha sivAya bIjA agiyAra siddhonA bheda Avazyaka niryukti AdimAM jaNAvelA che. jemAM eka bheda vidyAsiddhano che, tenA saMbaMdhamAM A kathA che...) Arya khapUTa nAme eka AcArya hatA. tene eka bALaka evo bhANeja hato. teNe tenI pAsethI kAnethI vidyAharaNa karela. te vidyAcakravartI te bhANejane bhRgukaccha nagare koI sAdhu pAse mUkIne guDazastra nagare gayA. have te nagaramAM koI parivrAjaka sAdhu sAthe vAdamAM parAjita thaI duHkhI thaIne kALadharma-mRtyu pAmyo. mRtyu pAmIne te ja guruzastra nagaramAM vyaMtara thayo ane teNe tyAM rahelA sAdhuone upasarga pahoMcADavAnuM zarU karyuM. A nimitte Arya khapUTa tyAM gayA. tyAM jaIne te vyaMtaranA kAnomAM upAha laTakAvI dIdhA. pachI lokone laIne tyAM AvyA, tyAre te vyaMtara badhAM lokone lAkaDI vaDe mArato pAchaLa doDavA lAgyo. loko page paDIne potAne mukta karavA vinaMtI karavA lAgyA. tyAre AryakhapuTe te vyaMtarane potAnA prabhAvathI aMkuzamAM rAkhyo. e ja rIte keTalAMka samaya bAda temano bhANeja AhAra lAlasAne kAraNe bhRgukaccha nagaramAM bauddha sAdhu thaI gayo. te potAnI vidyAnA prabhAvathI pAtrone AkAzamAM taratA mUkato. upAsakonA gharamAMthI AhAranA pAtro bharIne pAchA laI leto hato. loko tenAthI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 Agama kathAnuyoga-4 ghaNAM parezAna thavA lAgyA. tyAre zrI saMghe AryakhapuTa pAse jaIne badhI vAta karI ke, A rIte akriyAvAdI buddha utpanna thayelA che. jene kAraNe badhA sAdhuo parezAna thAya che. koI vakhate te buddha dvArA bharelA pAtrA AkAzamAMthI AvI rahyA hatA. tyAre khapuTAcAryae AkAzamAM pASANanI sthApanA karI, tenA lIdhe badhAM ja pAtrA bhAMgI gayA. tyAre te bALa sAdhu bhayabhIta thaIne nAsI gayo. tyArapachI khapUTAcArya tyAM AvyA. tyAre boddhoe kahyuM ke, Avo ane buddhane pAyavaMdana karo. tyAre AcAryae kahyuM ke, te to nAsI gayA. tyAre te buddho AcAryanA page paDI gayA. AvA-AvA prakAre AryakhapuTAcArye vidyAsiddhi dvArA zAsanano mahimA vadhAryo. A vidyAsiddhanuM dRSTAMta thayuM. 0 Agama saMdarbha:nisI.bhA. 33, 2860nI cU daza.ni 184nI va Ava.ni 93ra + vRka Ava.yU.1-pR. 541, 542; - -- - 0 skaMdaka (2) kathA : zrAvastI nAme nagarI hatI. tyAM jitazatru nAme rAjA rAjya karato hato. tene dhAriNI nAme rANI hatI. temane skaMdaka nAme kumAra (putra) hato ane puraMdarayazA nAme putrI hatI. skaMdaka kumAranI bahena puraMdarayazAne kuMbhakArakaTa nAmanA nagaramAM daMDakI nAmanA rAjA sAthe paraNAvela hatI. te daMDakarAjAne pAlaka nAmano brAhmaNa purohita hato. anya koI samaye zrAvastI nagarImAM munisuvratasvAmI tIrthaMkara padhAryA. parSadA nIkaLI, skaMdaka paNa nIkaLyo. bhagavaMta pAse dharma zravaNa karI, zrAvaka thayo. koI samaye te pAlaka brAhmaNa dUtakArya mATe zrAvastI nagarI Avyo. sabhAmAM te pAlaka sAdhuno avarNavAda karato hato, tyAre tenI sAthe vAda-dharmacarcA karavA dvArA teNe pAlakane vAdamAM parAjita karI dIdho. tyArathI te pAlaka purohita skaMdaka paratve dveSa karavA lAgyo. skaMdakanI bhUlo zodhavA mATe jAsusa puruSo dvArA tapAsa rAkhavA lAgyo. tyArapachI skaMdake bIjA 500 kumAro sAthe bhagavaMta munisuvratasvAmI pAse dIkSA grahaNa karI, kALakrame skaMdamuni bahuzruta thayA. te ja 500 munione temanA ziSyarUpe anujJA ApavAmAM AvI ane skaMdaka RSi e 500 munionA gaNanA dhAraka banyA. - koI samaye skaMdaka AcAryae bhagavaMtane pUchayuM ke, he bhagavaMtanI jo ApanI anujJA hoya to huM bahena puraMdarayazAnA gAme javA icchuM chuM. tyAre bhagavaMte kahyuM ke, tane mAraNAMtika upasarga thaze. tyAre skaMdaka RSie pUchayuM ke, A upasargamAM ame ArAdhaka thaIzuM ke virAdhaka ? tyAre bhagavaMte javAba Apyo ke, tArA sivAyanA badhAM ja ArAdhaka thaze. tyAre skaMdaka RSie kahyuM ke, jo A badhAM ArAdhaka thatA hoya to tenAthI vadhu sAruM zuM ? - tyArapachI skaMdaka RSi badhAM ziSyo sAthe kuMbhakArakaTa nagare gayA. tyAM teo bahAranA udyAnamAM rahyA. tyAre pelA pAlakabrAhmaNe gupta rIte te udyAnamAM 500
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA zastrone gopavI dIdhA. pachI jaIne rAjAne vyugrAhita karyA. rAjAne kahyuM ke, A kumAra parISahathI parAjita thayA che. koI upAya vaDe tamane mArIne teo rAjyane grahaNa karavA icche che. jo tamane mArI vAtano vizvAsa na Avato hoya to tame jaIne udyAnamAM tapAsa karo. tyAM zasro gopavelA che. rAjAe tapAsa karatA joyuM ke kharekhara tyAM zAstro gopavelA che. 95 tyAre teNe skaMdaka RSi ane tenA 500 aNagArone bAMdhIne te 500 purohitone soMpI dIdhA. mArI nAMkhavA AjJA ApI tyAre pAlake te badhAM sAdhuone ghANImAM zeraDI pIlavAnA yaMtramAM nAMkhIne pIlavAnuM zarU karyuM. te badhAMe zukala mahAdhyAna saMskRta mana vaDe samyak prakAre A vedanAne sahana karI manathI paNa dveSa na karyo. teone kevaLajJAna utpanna thayuM, badhAM mokSe gayA. - skaMdaka RSine paNa pAse ja UbhA rAkhelA, badhAM ziSyo yaMtramAM pIlAtA hatA, tenuM lohI temanA para uDatuM hatuM. sauthI chelle temane yaMtramAM pIlavAmAM AvyA, tyAre temaNe maratI vakhate niyANu karyuM ke, huM A badhAMno nAza karanAra thauM. tyArapachI teo mRtyu pAmIne agrikumAra devapaNe utpanna thayA. tyAre temanuM lohIthI kharaDAyela rajoharaNa, koI puruSano hAtha che tema mAnIne gIdha upADI gayuM, paNa rajoharaNa hovAthI te pheMkI dIdhuM, tyAre te rajoharaNa puraMdarayazA pAse paDyuM. teNI paNa te divase manamAM kheda karI rahI hatI ke, sAdhuo dekhAtA nathI. teNe akasmAta AvI paDela A rajoharaNa joyuM. oghArIyA AdithI oLakhI gaI, teNe niSadyAne chedIne joyuM to A to teNIe ja tenA bhAI munine Apela rajoharaNa hatuM. tyAre teNIne khabara paDI ke, badhAM sAdhune mArI nAMkhyA che. tyAre atyaMta rUdana karatI, rAjAnI niMdA karatI, Akroza vacana kahevA lAgI, he pApI ! tame ja mArA bhAI munine mArI nAMkhyA che. pachI teNI vicAravA lAgI ke, AvA saMsAramAM rahevAnuM zuM kAma che ? AnA karatA pravrajyA grahaNa karavI sArI, tyAre devatAe teNIne tyAMthI upADI munisuvratasvAmI pAse mUkI dIdhI. pachI te (bhAI) deve samagra nagarane bALI nAMkhyu, AjaparyaMta te sthaLa daMDakAraNya nAme ja oLakhAya che. A pramANe sAdhuoe vadha parISmane sahana karavo joIe. paNa skaMdaka RSinI jema niyANuM karavuM joIe nahIM. ra saMstArakasUtra--payajJAmAM kiMcit pheraphAra A kathAmAM jovA maLela che te A pramANe che - tyAM pAlakane rAjAno maMtrI ja batAvela che. bIjuM - mamatArahita, ahaMkArathI para ane potAnA zarIrane vize paNa apratibaddha evA te 499 maharSipuruSe A rIte dhANImAM pIsAvA chatAM paNa saMthAro apanAvIne ArAdhakabhAva jALavI rAkhyo. nizIthasUtra bhASya 5741nI cUrNimAM skaMdakanI nagarI zrAvastIne badale caMpA kahelI che. tyAM skaMdaka rAjA hato e pramANe ja jaNAvela che. temAM pAlakane marugapAlaka evo purohita kahyo che. te akriyadRSTi (pApamati) hato tevuM jaNAvela che. skaMdakano vadha karavA
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 mATe te niraMtara vicArato hato temaja kahyuM che. vizeSamAM skaMdake potAnA putrane rAjyabhAra soMpI dIkSA lIdhI. pachI zrutajJa thatA tene gacchanI anujJA maLI. bahenane jovA javuM che tevI icchA vyakata karI, tyAM puraMdarayazAe skaMdakane kaMbalaratna vaDe pratilAbhita karyA, tenI niSadyA karI. 96 nizitha cUrNimAM eka vAta e vizeSamAM Ave che ke, skaMdakaRSie vinaMtI karelI ke pahelA mane pIlI nAMkha, tyAre temane yaMtra najIka staMbha sAthe bAMdhI dIdhA. chelle eka bAlaziSya hatA, tyAre paNa skaMdakAcAryae vinavaNI karI, to paNa pahelAM bALaziSyane ja pIlyo. jo ke te bALaziSya to ArAdhaka thayo paNa skaMdakAcArye niyANuM karyuM. puraMdarayazAne ciMtA thaI ke sAdhuo pANI mATe prathamAlikA (vyavahArathI navakArazI) mATe kema AvyA nahIM ? A tarapha skaMdaka AcArya ke je kALadharma pAmIne agnikumAra deva thayelA teNe ja samaLInuM rUpa dhAraNa karyuM. lohI vaDe lisa evA rajoharaNane upADIne puraMdarayazA pAse pALI dIdhuM. joIne ekAeka AkraMda karatI uThI. ...tyArapachI puraMdarayazA, Adine parivAra sahita te skaMdakadeva munisuvratasvAmI pAse laI gayA. teoe dIkSA grahaNa karI, pachI skaMdake saMvartaka vAyu vikurtI rAjAnA sainya, vAhana, nagara Adi sarvene krodhAviSTa thaIne bAra yojana sudhI saLagAvI dIdhuM. uttarAdhyayana sUtra vadhaparISaha mATe A dRSTAMta Ape che, jyAre nizItha sUtra bhASya ane cUrNimAM A dRSTAMta AtmavirAdhanA saMdarbhe apAyela che. bRhatkalpa bhASyamAM anAryakSetramAM na viharavA mATe A dRSTAMta che. 0 bRhatkalpa bhASyamAM bhASya-3272 thI 3274 tathA tenI vRttimAM paNa A dRSTAMta uttarAdhyayana niyukti tathA nisItha bhASya--cUrNi anusAra che. je kaMIka vizeSatA che. te A pramANe cheHkoI vakhate pAlaka dUta Avyo. skaMdakakumAre rAjyaparSadAmAM vAdamAM tene parAjita karyo.....pAlake rAjAne vyugrAhita karavA kahyuM ke, 500 subhaTo sAthe te tamAruM rAjya chinavavA Avyo che. parISahathI parAjita thayo che. rAjAne pratIti na thaI tyAre pAlake agradyAnamAM Ayudho chupAvyA. pachI rAjAne te dekhADIne cugrAhita karelA... bahena puraMdarayazAe tene kaMbalaratna Apela, temAMthI rajoharaNa banAvela... pAlaka paNa kuMbhImAM pakAvAyo arthAt narake gayo. 0 Agama saMdarbha : AyA.cU5 235, 236; nisI.bhA. 5741 thI 5743 nI cU; buha.bhA. 4994, 5583nI uttani 111 thI 113 + ; - X saMthA. 58 thI 60 + ; maraNa. 444, 496; buha.bhA. 3272 thI 3274nI rR. jiya.bhA. 528, 2497, 2498; utta.cU.pR. 73; X 0 dilAcArya kathA H brahmadvIpa zAkhAnA siMhavAcakasUrinA ziSyanuM nAma skaMdilAcArya hatuM. jemanA kAraNe Aja paNa ardhabharata vaitADhya pUrvamAM A anuyoga upalabdha che. temano yaza ghaNAM
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNa kathA ja nagaromAM prasarelo che athavA A anuyoga arju bharatamAM vyApelo che, te skaMdilAcAryanA kAraNe che, te A pramANe- duSama--suSamA kALamAM bAra varSano moTo dukALa paDyo. AvA prakAranA mahAn durbhikSane kAraNe bhikSAlAbha asaMbhava banavA lAgyo. tene kAraNe sIdAtA evA sAdhuone pUrvanA arthanuM grahaNa, pUrvanA arthanuM smaraNa, zrutaparAvartanA Adi duSkara thavA lAgyA. ghaNuM badhuM zruta visarAvA lAgyuM. aMga, upAMga Adi gata zruta paNa bhAvathI vipranaSTa thavA lAgyuM. kemake tenA parAvartanAno abhAva thavA lAgyo. tyArapachI bAra varSa vyatIta thayA bAda subhikSa-sukALa thayo. tyAre mathurA nagarImAM skaMdilAcArya Adi zramaNasaMghe ekatra thaIne jene je zrutanuM smaraNa hatuM te te kahevA lAgyA. kAlika zruta, pUrvagata zruta kaMIka anusaMdhAnathI ghaTita thayA. jo ke A vAcanA mathurAnagarImAM saMghaTita thayela hovAthI Ane mAthurI vAcanA kahevAya che. A vAcanA te kALanA yugapradhAna AcArya evA kaMdilAcAryanI nizrAmAM thaI ane temane abhimata hovAthI kaMdilAcArya saMbaMdhi vAcanA paNa kahevAya che. 0 Agama saMdarbha :naMdI. 35 + ; 0 tulakakumAra kathA H = x = X-- yogasaMgrahamAMnA eka yoga 'alobhatA saMbaMdhe A dRSTAMta che 97 = - naMdI.cU.pR. 9; sAketa nagaramAM puMDarIka nAme rAjA hato. teno nAnobhAI kaMDarIka yuvarAja hato. yuvarAja kaMDarIkanI patnInuM nAma yazobhadrA hatuM. atizaya manohara aMgavALI evI teNIne haratA-pharatA joIne puMDarIka rAjA tenAmAM ghaNo anurAgavALo banyo. tyArapachI rAjA puMDarIka yazobhadrAnI icchA karavA lAgyo, paNa teNI A akArya mATe jarA paNa taiyAra na hatI. tethI puMDarIka rAjAe tenA bhAI evA yuvarAja kaMDarIkane marAvI nAMkhyo. tyAre yazobhadrA paNa koI sArtha sAthe bhaLI jaIne tyAMthI palAyana thaI gaI. teNI tatkALa garbha utpanna thayo hoya evI sagarbhA avasthAmAM ja zrAvastI pahoMcI, tyAM zrAvastInagarImAM te samaye ajitasena nAme AcArya ane kIrtimati nAme mahattarikA sAdhvIjI hatA. teNIe te mahattarikA sAdhvIjI pAse dhAriNInI mAphaka dIkSA grahaNa karI, potAno sarva vRttAMta kahyo, paNa garbhanI vAta gurune na jaNAvI, dhAriNInI kathA sivAya eka ja vAta bhinna hatI te e ke teNIe bALakano tyAga na karyo. kALakrame bALakano janma thayo. kSullakakumAra e pramANe nAma rAkhyuM. (zrAvakakuLamAM pAlana--poSaNa karI moTo karyo.) anukrame dIkSA apAvI, sAdhune yogya sAmAcArI bhaNyA. paNa jyAre yauvana vaya pAmyA tyAre kSullakakumAra munie kahyuM ke, huM pravrajyA pAlana karavA mATe samartha nathI. tyAre teNe mAtA sAdhvIne pUchayuM ke, huM dIkSA choDIne javA mAMgu chuM. tyAre mAtA sAdhvIe tene ghaNAM samajAvyA, to paNa dIkSAmAM sthira na thayA, tyAre kahyuM ke, tame mArA vacane bAra varSa rahI jAo. tyAre te muni bAra varSa pravrajyAmAM rahyA. 427
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 Agama kathAnuyoga-4 bAra varSa pUrNa thayA eTale pharI paNa dIkSA choDavA taiyAra thayA. pharI dIkSA choDavA mATe pUchavA gayA. tyAre mAtA sAdhvIe kahyuM ke, mahattarikAne pUchI juo. jyAre kSullakakumAramunie mahattarikAne pUchayuM tyAre temanA AgrahathI pharI bAra varSa dIkSAmAM rahyA. tyArapachI e ja pramANe AcAryanA vacanathI dIkSAmAM bAra varSa rahyA. pachI upAdhyAyanA vacanathI bAra varSa rahyA. e pramANe 48 varSa temane pravajyAmAM sthApita karyA. to paNa te muni tyArapachI dIkSA choDIne javA mATe taiyAra thayA. tyAre temane visarjita karavAnuM jarUrI banyuM. tyAre mAtA sAdhvIe kahyuM ke, have ahIM-tahIM bhaTakazo nahIM. tArA kAkA (pitRvya) paMDarIka rAjA che, A tArA pitAnI mudrikA ane kaMbalaratna huM jyAre palAyana thaI tyAre lAvelI, te laI jA. A laIne jaje. tyAM rAjAne batAvaje, eTale tane rAjyabhAga Apaze. tyAM rAjA yAnazALAmAM koI bIjA rAjAnI pratikSA karato hato. atyaMtara parSadAmAM koI nATaka cAlatuM hatuM. tyAM nATaka karanArI naTI AkhI rAtri nATakanRtya karIne prabhAtakALe nidrAdhIna thavA lAgI tyAre tenI mAtA nartakIe vicAra karyo ke, lokone khuza karavAthI ghaNAM ja dhananI prApti thaze, paNa jo have thoDA samaya mATe pramAda karaze to apabhrAjanA thavAnI che. tyAre te narvikAe gIta gAtA-gAtA ja A pramANe bolIne sAvadhAna karI, he zyAmasuMdarI ! suMdara gAyuM, suMdara vAjiMtro vagADyA, suMdara nRtya karyuM, AkhI lAMbI rAtri A rIte pasAra karI, to svapnanA aMta samaye arthAt chellI rAtrie pramAda karIza nahIM. A sAMbhaLIne kulakakumAre kaMbalaratna pheMkyu, yazobhadrarAjaputra lAkha mUlyavALA kuMDalaratna pheMkyA, zrIkAMtA sArthavAhIe lAkha mUlyano hAra pheMkyo. jayasaMdhi amAtyae lAkhamUlyanA kaTaka ApyA, karNapAla-mahAvate lAkhamUlyanuM aMkuza ApyuM. ema dareke lAkhalAkha mUlyanA bheMTaNA ApyA. je je rIte saMtuSTa thayA. te te temaNe badhAMe ApyuM. rAjAe A vRttAMta sAMbhaLIne kahyuM ke, A badhAMne bheTa ApavAnuM kAraNa pUchavuM joIze. jo mane teo jaNAvaze to huM saMtuSTa thaIza ane nahIM jaNAve to daMDa ApIza. prabhAte badhAne bolAvIne pUchayuM ke, he bhullaka ! te ratnakaMbala kema bheTa ApyuM? tyAre teNe potAnA pitAnA maraNathI mAMDIne badhI vAta kahI - yAvat - saMyamanA pAlanane mATe asamartha chuM tethI tamArI pAse Avyo chuM. huM rAjyanI abhilASA karato hato. tyAre rAjAe kahyuM ke, huM tane rAjya ApuM chuM, tyAre te kSullake kahyuM ke, have basa, have svapnAMta varte che, arthAt jIvanano thoDo bhAga bAkI che have jo rAjyalobhamAM maraNa pAmIza, to pUrve pALelA saMyamano paNa nAza thaze. - yuvarAje kahyuM ke, tamane mArIne mAre rAjya joItuM hatuM. tyAre rAjA tene rAjya ApavA taiyAra thayo. yuvarAje te levA mATe nA kahI. sArthavAha patnIe kahyuM ke, bAra varSathI mAro pati paradeza gayo che. hajI pAcho pharyo nathI, te mATe huM vicAratI hatI ke have bIjo pati karuM, paNa A vAta sAMbhaLIne mAruM mana palaTAyuM eTale meM dAna ApyuM. amAtye kahyuM, huM bIjA rAjA sAthe maMtraNA karI rahyo hato ke temanI sAthe karAra
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA karuM, mahAvate kahyuM ke, sImADAnI AjubAjunA rAjA kahetA hatA ke tuM paTTahasti lAva athavA tene mArI nAMkha. tyAre huM ema vicArato hato ke, mAre zuM karavuM? paNa A vAta sAMbhaLI vicAra palaTAyo. A badhAMno uttara sAMbhaLI rAjAe teone kahyuM ke, tamane yogya lAge tema badhAM karo, tyAre kulakakumAra vairAgya pAmI punaH dIkSA grahaNa karI. badhAMe lobhano parityAga karyo. - A kathA AvazyakamAM alobhatA mATe che, jyAre pAriNAmikI buddhinA dRSTAMtamAM paNa A kathA Ave che. 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 1557nI vR Avani 1288 thI 1290 + 6 Ava.s. ra- 191, 192; 0 gAcAryA kathA : garga gotramAM utpanna thayA hovAthI gArca nAme oLakhAtA hatA. evA A AcArya dharmamAM sthira karanArA evA sthavIra hatA, guNasamUhane dhAraNa karanArA - AtmAmAM sthApana karanArA evA gaNadhara hatA, sarva sAvadya viratine jANanArA evA muni hatA, sarva zAstranA saMgraha ane upagrahamAM kuzaLa-vizArada hatA. AcAryanA guNoAcAra, zruta saMpadA AdithI vyApta-paripUrNa hatA, gaNibhAvamAM sthira hatA. temaja samAdhibhAvamAM sthita ane potAnA AtmAne joDIne rahetA hatA. ziSyane upadeza ApatA kahyuM ke, gADu, vAhanane sArI rIte vahana karanArA baLada je rIte aTavIne sukhapUrvaka pAra karI jAya che, te ja rIte yogamAM saMlagna muni saMsArane pAra karI jAya che. je khaluMka-gaLIyA baLadane vAhanamAM joDe che. te e baLadane mArato evo kaleza pAme che, asamAdhino anubhava kare che ane aMte tenuM cAbuka TUTI jAya che tyAre te subdha thayelo vAhaka koInI pUMchaDI kApI nAMkhe che, to koIne vAraMvAra vIMdhe che. te baLadamAMthI koI baLada rAza toDI nAMkhe che to koI bIjo unmArge cAlI jAya che, koI mArganI eka bAju paDI jAya che, to koI besI jAya che.. ityAdi vacano kahIne teno upasaMhAra karatA kahyuM ke ayogya baLada je rIte vAhanane toDI nAMkhe che, e ja rIte vairyamAM zithila ziSyo dharmayAnamAM joDavAthI teo tene paNa bhAMgI nAMkhe che. koI Rddhino gArava kare che, koI rasano gArava kare che, koI sukhano gArava kare che, koI bhikSAcarImAM ALasa kare che, koI apamAnathI Dare che - yAvata - gurunA vacanothI pratikULa AcaraNa kare che... ityAdi. jema pAMkha AvyA pachI haMsa vibhinna dizAomAM uDI jAya che, tema zikSita ane dIkSita karAyela, bhojana-pAnathI poSita karAyela evA kuziSyo paNa anyatra cAlyA jAya che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 Agama kathAnuyoga-4 - - - A badhI vAtathI khinna thaIne dharmarUpI yAnanA sArathI AcArya vicAre che ke, mAre AvA duSTa ziSyothI zo lAbha ? Amane kAraNe to mAro AtmA sIdAya che. ema vicAratA te gArgAcAryae ciMtavyuM ke AvA duSTa ziSyone kAraNe temane sanmArge prerita karavAmAM mane ghaNo ja zrama paDe che, AvA duSTa ziSyone satata mArge lAvavAmAM - temane preraNAdi karavAmAM mAre satata vyagratA anubhavavI paDe che. gardabha samAna mArA A ziSyo che. temane prerita karavAmAM ja mAro kALa vItI jAya che. A pramANe vicArIne te gargAcArye gaLiyAgardabha samAna ziSyono tyAga karyo ane dRDhatAthI tapasAdhanAmAM lAgI gayA ane te mRdu ane mArdava saMpanna, gaMbhIra, susamAhita ane zIlasaMpanna mahAn AtmA evA gargAcArya pRthvI para vicAravA lAgyA. 0 Agama saMdarbha :utta. 1059 thI 1075, utta. 105tnI , 0 gAgali kathA : (A kathAno saMdarbha gautama gaNadhara kathAmAM tathA zAla-mahAzAlanI kathAmAM paNa Ave che) te kALa, te samaye pRSThacaMpA nAme nagarI hatI, tyAM zAla nAme rAjA hato, mahAzAla nAme yuvarAja hato. te zAla-mahAzAlanI bahena yazomatI nAme hatI, teNInA lagna kaMpilapuranA rAjA piDhara sAthe thayA hatA. A piDhara ane yazomatIno gAgali nAme eka putra hato. tyAre vardhamAnasvAmI samosaryA. subhUmibhAga udyAnamAM rahyA. rAjAzAla nIkaLyo, dharma sAMbhaLIne bodha pAmyo, bhagavaMtane kahyuM ke, mahAzAlane rAjya para sthApIne huM dIkSA levA icchuM chuM. teNe AvIne mahAzAlane vAta karI. tyAre mahAzAle kahyuM ke, huM paNa saMsAranA bhayathI udvigna thayo chuM. mAre paNa dIkSA grahaNa karavI che tyAre te baMnee potAnA bhANeja gAgaline kAMpilmathI bolAvyo ane paTTabaddha rAjArUpe abhiSeka karyo. gAgalie paNa zreSTha evI zibikA taiyAra karAvI, temAM birAjamAna thaI zAla ane mahAzAla nIkaLyA. baMne pravajita thayA. te vakhate yazomatI zrAvikA thaI, zramaNa banelA zAla ane mahAzAla baMnee agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM - yAvat - zAla ane mahAzAla muninI vinaMtIthI bhagavaMta mahAvIra jyAre caMpAnagarI padhAryA, tyAre zAla-mahAzAla sAthe gautamasvAmIne pRSTha caMpAnagarI mokalyA. pRSThacaMpAmAM A samAcAra maLatA gAgali, pIDhara ane yazomatI nIkaLyA. bhagavad gautamasvAmIe dharma kahyo. teo dharmanuM zravaNa karIne saMvega pAmyA. tyAre gAgalie potAnA putrane rAjyabhAra soMpyo ane mAtApitAnI sAthe pote paNa dIkSA lIdhI. tyArapachI gautamasvAmI temane laIne caMpAnagarI tarapha prayANa karyuM. te samaye zAla ane mahAzAlane ati harSa thayo. aho ! AvA zuddha bhAvathI amane saMsArathI uddharyA. zAlane ema vicAratA te baMnene kevaLajJAna thayuM.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 101 A vakhate gAgali Adine paNa evo zubha adhyavasAya thayo ke, Amane mane rAjya paNa ApyuM ane saMsArathI paNa choDAvyA. kharekhara A mArA mahAnuM upakArI che. A pramANe vicAratA zubha adhyavasAya vaDe traNene paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. e pramANe utpanna kevaLajJAna thayelA te sarve caMpAnagarI gayA. bhagavaMta mahAvIrane pradakSiNA karIne tIrthane praNAma karIne kevaliparSadA tarapha gayA. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 764nI , Ava.2.1- 381; sarpR. 5ra; utta.ni. 285 + + - 4 - 4 - 0 gusaMdhara kathA : guraMdhara nAme eka sthavira bhagavaMta hatA. teo dInatArahita mAnasavALA hatA, zAzvata sukhanA abhilASI, ati nizcitta dRDhamanobaLavALA hatA. zramaNapaNAnA samagra guNone dhAraNa karatA, cauda pUrvadhara, caramazarIravALA, tadbhavamuktigAmI evA gaNadhara hatA. jenI pAse goviMda brAhmaNe dIkSA aMgIkAra karelI. A kathA susaDha kathA aMtargat goviMda brAhmaNanI kathAmAM Ave che. tethI vizeSa koI ullekha maLato nathI. 0 Agama saMdarbha :mahAni 1497 - 4 - 4 - 0 guNacaMdra/municaMdrasAgaracaMdra/caMdrAvataMsaka kathA : ( kakkAvArI kramAMka mujaba guNacaMdranI kathA Ave, paNa ahIM ukta cAre pAtro paraspara saMkaDAyela hovAthI cAre kathA sAthe lIdhI che.) (% mukhyatve A kathA brahmadatta cakravartInA pUrvabhavanA varNanamAM AvI gayela che to paNa ahIM teno samudita ullekha karyo che.) (kra Avazyaka niryukti vRtti ane Avazyaka pUrNimAM thoDo kathAbheda jovA maLe che, e ja rIte uttarAdhyayana vRtti ke cUrNi ane Avazyaka vRjyAdimAM paNa A kathAmAM kiMciMtu bheda jovA maLela che.) ( caMdrAvataMsaka rAjAnuM AvazyakanuM varNana, uttarAdhyayananA varNana karatAM judu paDe che. kemake uttarAdhyayana niryukti vRttimAM tenI patnI eka ja dhAriNI batAvI che, jyAre Avazyaka cUrNimAM ghAriNI ane anya eka kahI che, jyAre Avazyaka vRttimAM sudarzana ane priyadarzanA kahI che.) ( A uparAMta eka mahattvano bheda e che ke, uttarAdhyayana vRtti mujabanA caMdrAvataMsaka rAjAe dIkSA lIdhI evo ullekha che. teo pachI mokSe gayA che, jyAre AvazyakamAM te (pauSadha) pratimAe sthita che, tema jaNAvI, abhigraha pratimAmAM ja kALadharma pAmyAnuM jaNAvela che. A baMne mAnyatA ekabIjAthI tadana bhinna che. kemake prathama mata mujaba te zramaNa che tema sAbita thAya che, bIjA mata mujaba te zrAvaka che tevuM ja pratipAdita thAya che.) (* A mukhya taphAvata sivAya bIjI ghaNI sAmyatA paNa jovA maLe che. tethI baMne kathA eka
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 Agama kathAnuyoga-4 ja hoya tevo AbhAsa utpanna thAya che. keTalAMka eka ja che tevuM mAne che, paNa A nirNaya bahuzruta pAse karAvavo. kemake baMne alaga che tevuM spaSTa jaNAya che, vaLI prathama caMdrAvatuMsakanI kathA teNe dIkSA lIdhI che mATe zramaNa vibhAgamAM ja raheze, jyAre bIjA caMdrAvataMsakanI kathAmAM abhigraha pratimAyukta hovAthI zrAvaka vibhAgamAM jaze. temaja pauSadha pAraNa sUtramAM je caMdrAvataMsakano ullekha che, tyAM to te spaSTatayA zrAvaka che temaja sAbita thAya che. kemake sAdhune pauSadha na hoya.) (ame ahIM baMne kathA kramazaH ja ApI che. pahelA uttarAdhyayananI vRttimAM che te pramANe, pachI Avazyaka vRtti ane cUrNimAM che te mujaba, kemake amone A baMne kathA bhinna bhinna ja hoya tevuM spaSTa lAge ja che.) 0 uttarAdhyayana vRtti ane zUrNi anusAra kathA : # A kathAno ullekha brahmadatta cakravartInA pUrvabhavamAM che. 0 caMdrAvataMsaka - sAgaracaMdra 0 municaMdra kathA : kozalanA alaMkArabhUta sAketa nAme nagara hatuM. tyAM jIva-ajIva Adi tatvanA jANakAra caMdrAvataMsaka nAme rAjA hato. tene dhAriNI devI nAme patnI (rANI) hatI. teone municaMdra nAme putra hato. pachI koI vakhate te rAjAne saMvega utpanna thatA, potAnA putra municaMdrane rAjya para abhiSikta karIne pradhvajyA grahaNa karI. sArI rIte pravajyAnuM paripAlana karIne karmarUpI maLanuM nivAraNa karIne te apavarga-mokSe gayA. pachI koI vakhate sAgaracaMdra nAmanA AcArya ke jeo ghaNAM ziSyothI parivarelA hatA, teo sAketanagarI padhAryA. tyAre municaMdra rAjA temanA vaMdanArthe nIkaLyA. teNe AcArya bhagavaMtane joyA, temanI stuti karIne, temanI pAse beTho, AcArya bhagavaMte tene vizuddha evA zrata ane dharmane kahyo - tyAre municaMdrane A dharma karavAno - AcaravAno abhilASa jAgyo, tyAre potAnA putrane rAjya para sthApI municaMdrae dIkSA-zrAmasyA grahaNa karyuM. tyArapachI grahaNa-Asevana zikSA grahaNa karI. koI vakhate sAgaracaMdrasUri potAnA gaccha sahita koI sArthanI sAthe vihAra karyo. municaMdramuni paNa temanI sAthe cAlatA gurunA niyogapUrvaka bhojanapAna nimitte najIkanA koI gAmamAM ekAkI ja pravezyA. jyAre teo A rIte pravezatA hatA, tyAre AcArya bhagavaMta sahita Akho sArtha javA lAgyo. teo bhUlI gayA ke municaMdramuni gaucarI arthe gayA che. bhojana pAna grahaNa karIne turaMta ja teo mArge cAlavA lAgyA. pachI cAre dizAmAM sArthane zodhavA lAgyA. paNa sAthenI bhALa na maLatA teo mArgathI bhraSTa thayA. tyArapachI teo aneka zArdulajAla, dvipa kadambaka zAla zalakI vagere vRkSone pAra karatA viMdhya aTavI pahoMcyA. giri kaMdarAdimAM paribhramaNa karatA teoe ucAM-nIcA bhUmibhAgane joyo. bhayAnaka evA rIMcha-sthApada Adi pazuone joyA tema karatA trIjA divase teo pAra pAmyA. tyAre temanI kRSi bhUkhathI pIDita thaI, kaMTha ane tALavuM sUkAI gayA. pachI koI vRkSanI chAyAmAM ceSTArahita thaIne paDelA hatA te cAra gopAla bALakoe joyA. teone anukaMpA utpanna thaI.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 103 tyArapachI te cAre gopALoe municaMdramunine gorasa mizrita jaLa vaDe temane abhiSikta karyA. te ja jaLa temane pIvaDAvyuM. sArI rIte Azvasta karI gokuLamAM laI gayA. teoe jAgRta thaIne tatkALa AlocanA karI. tyArapachI prAsuka annAdi vaDe pratilAbhita karyA. tyAre govALa putrone jinapraNita dharma kahyo. teoe paNa A bhAvagarbhane grahaNa karyo. pachI vivakSita sthAne gayA. te muninA maLa AdithI lipta dehane joIne be gopALaputroe jugupsA karI. paNa muninI anukaMpAnA bhAvathI samyakatva anubhava vaDe nivartita thayA. cAre gopALa putroe devAya upArjana karyuM, marIne devaloke gayA. tyAMthI cyavIne temAMnA be gopALa putro ke jemaNe jugupsA karI na hatI te keTalAMka bhava pachI iSakAra nagare brAhmaNa kuLamAM purohita putro thayA jenI kathA iSakAra rAjAnI kathAmAM AvelI che. (juo iSakAra kathA - tyAMthI teo mole gayA.) jemaNe jugupsA karelI tevA be govALaputro dazArNa janapade brAhmaNakuLamAM utpanna thayA. je kALakrame brahmadatta cakravartI Adi thayA - (kathA juo brahmadatta cakrI) 0 Agama saMdarbha :uttani 333 + 4 utta.cUpR. 213; - 4 -- >> -- 0 Avazyaka vRtti ane zUrNi anusAra kathA - (caMdrAvataMsaka bIjA) - 0 caMdrAvataMsaka 0 sAgaracaMdra 0 guNacaMdra : sAmAyikanA ATha bhedomAM samayika nAmaka sAmAyikanA bhedamAM A kathA Apela che. te A pramANe- sAketa nagare caMdrAvataMsaka nAme rAjA hato. tene be patnIo hatI. (Avazyaka cUrNi mujaba-) ekanuM nAma dhAriNI hatuM ane bIjI paNa eka patnI hatI, jeno nAmollekha nathI. (Avazyaka vRtti mujaba-) ekanuM nAma sudarzanA hatuM. bIjI patnInuM nAma priyadarzanA hatuM. (Ava.yU.mujaba -) dhAriNI mahAdevIne be putro hatA - guNacaMdra ane municaMdra, bIjI rANIne paNa be putro hatA (jena nAma ApyA nathI) (Ava vR.mujaba-) sudarzanAne be putro hatA. sAgaracaMdra ane municaMdra ane priyadarzanAne paNa be putro hatA. guNacaMdra ane bAlacaMdra. sAgaracaMdra yuvarAja banyo ane municaMdrane ujjainIno vahIvaTa soMpAyo hato (Ava.cUmujaba-) guNacaMdra yuvarAja hato. municaMdrane ujjainIno vahIvaTa soMpAyo hato. (ahIM Avazyaka pUrNi ane vRttimAM nAmomAM kaMIka vAcanA bheda jaNAya che, to paNa baMne daSTAMta samayika-sAmayika aMgenA ja hovAthI temaja eka ja niryuktinA vivecanamAM lakhAyA hovAthI sAthe-sAthe Apela che. baMnemAM kathA bhinnatAne badale nAmomAM koI vAMcanAbheda hoya tevI saMbhAvanA vadhAre che) (ahIMthI te kathA Avazyaka vRtti mujaba ja ApI che. mAtra taphAvatanI noMdha ame Avazyaka cUrNi mujaba karela che. baMnemAM sAmAnya hoya tevI vAta sIdhI ja noMdhI che.) A tarapha mahAmAsamAM caMdrAvataMsaka rAjA pratimA dhyAne (pauSadha ke kAyotsarga pratimAe potAnA vAsagRhamAM rahelA hatA. teoe evo abhigraha karelo hato ke jyAM sudhI vAsagRhamAM dIpa jalato rahe tyAM sudhI huM A pratimA pArIza nahIM. te vakhate tyAMnI zadhyApAlikA-dAsIe vicAryuM ke, svAmI duHkhamAM aMdhakAramAM rahI zakaze nahIM, teo
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104. Agama kathAnuyoga-4 pratimAe rahyA che, aMdhakAramAM kaMI praveze nahIM mATe teNIe pharIthI dIvAmAM tela pUryuM. e ja rIte bIjA prahare paNa dAsIe dIvAmAM tela pUryuM. e divo ardha rAtramadhyarAtri sudhI prajvalita rahyo, pharIthI teNIe tela pUryuM. e rIte trIjA praharanA aMta sudhI dIvo jalato rahyo, pachI chelo prahara Avyo tyAre paNa pharIthI dIvAmAM tela pUrI dIdhuM. e rIte AkhI rAtri dIvo jalato rahyo. rAjAne abhigraha hovAthI teNe pratimA pArI nahIM. rAjA zarIrethI sukumAla hovAne kAraNe AkhI rAtri A rIte pasAra karatA, vedanAthI abhibhUta thaIne te kALadharma pAmyA - mRtyu pAmyA. (noMdha - A kathA zrAvaka vibhAganI kathA che kemake temaNe zrAvakapaNAmAM pauSadhdhatimA aMgIkAra karelI. paraMtu mAtra saLaMga kathA hovAne kAraNe ahIM Apela che. A kathA zramaNa vibhAganI kathA nathI) tyArapachI sAgaracaMdra rAjA thayo, koI divase mAtAnI zokya (sapatnI) e kahyuM ke, A rAjyane tArA putrae grahaNa karela che. huM pravajyA levA icchuM chuM. paNa, sAgaracaMdranI mAtA tema icchatI na hatI. teNI yAnamAM nIkaLI tyAre rAjyalakSmIne dIpyamAna joIne vicAravA lAgI ke, mArA putrane rAjya maLe te iSTa nathI, A tarapha zokyapatnI tene mArI nAMkhavA mATe chidro zodhavA lAgI. koI vakhate sAgaracaMdra bhUkhathI pIDAto hato. teNe rasoIyAne saMdezo Apyo. pUrve je kaMI banAvIne rAkhyuM hoya te huM khAI laIza, rasoIyAe siMhukezarika lADu dAsInA hAthamAM ApI, tene ravAnA karI, tyAre tenI sAvakI mAtA priyadarzanAe te joyuM. tyAre dAsIne kahyuM ke, mane jovA de, bhojanamAM zuM che ya dAsIe te modaka (lADa) teNIne ApyA. priyadarzanAe pUrvethI teNInA hAtha viSa vaDe lIMpI rAkhyA hatA. tenA vaDe teNIe modakane viSathI liMpita karI dIdhA. tyArapachI bolI ke, aho ! ghaNAM sugaMdhI modaka che, ema kahIne te modaka dAsIne pAchA ApyA. tyArapachI dAsIe jaIne te modaka rAjA sAgaracaMdrane ApyA. te vakhate te baMne kumAre tyAM sAthe ja UbhA hatA. rAjAe vicAryuM ke, A baMne sudhArUM hoya tyAre huM kema A modaka khAI zakuM ? rAjAe modakanA be bhAga karI te baMnene ApI dIdhA. te baMnee khAvAno AraMbha karyo. te baMnenA zarIramAM viSa-jhera caDavAnuM zarU thayuM. rAjAe saMbhrAnta thaIne vaidyone bolAvyA. vaidya teone suvarNanuM pAna karAvyuM. tyAre te baMne sAjA thayA (viSarahita thayA.) tyArapachI rAjAe dAsIne bolAvI. teNIne pUchayuM ke, tuM modaka lAvI tyAre koIne tenI jANa hatI ke kema ? dAsI bolI ke phakta A be kumAronI mAtA priyadarzanA te vAta jANatA hatA. pachI sAvakI mAtAne bolAvIne pUchayuM, he pApI ! jyAre rAjya apAtuM. hatuM tyAre iDyuM nahIM, have paralokanA bhAtArUpa saMsAramAM nAMkhavA icche che. tyAre temane baMnene rAjya ApI sAgaracaMdrae dIkSA lIdhI. (Avazyaka pUrNimAM A kathA A pramANe ja che - mahattvano pharka e che ke temAM sAgacaMdranA sthAne guNacaMdranuM nAma che arthAtuM caMdrAvataMsaka rAjAnA mRtyu bAda guNacaMdra rAjA thayo. zeSakathA upara mujaba ja che. chelle guNacaMdrarAjAe dIkSA lIdhI temanA gurunuM nAma sAgaracaMdra hatuM. (A sAgaracaMdra
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 105 0 grAma koIka bIjA ja AcArya hatA, caMdrAvataMsaka rAjAnA putra hatA te sAgaracaMdra nahIM te khyAlamAM rAkhavuM). anya koI divase saMghATaka sAdhu (be sAdhu) ujjainI padhAryA. tyAre sAgaracaMdra (bIjA mate guNacaMdra) pUchayuM ke, ujjainI upasarga rahita che ? tyAre te sAdhu yugale kahyuM ke, nA, tyAM rAjaputra ane purohitaputra sAdhune pIDA Ape che. tyAre te amarSathI tyAM gayA, tyAM sAdhu dvArA temane vizramita karAyA. pachI bhikSAveLA thatAM sAMbhogika sAdhuoe kahyuM, bhikSA lAvazo ? tyAre teNe kahyuM ke, huM AtmalabdhivAn chuM. mane sthApanA kuLo jaNAvo. teoe temane eka bALasAdhu ApyA. te bALa sAdhu purohitanuM ghara batAvIne cAlyo gayo. tyAre A paNa tyAM praveza karIne moTA-moTA avAja "dharmalAbha' kahevAnuM zarU karyuM. tyAre aMtaHpura hAhAkAra karatuM nIkaLyuM. teTalAmAM rAjaputra ane purohita putra bahAra nIkaLyA. pachI munine kahyuM ke, tame nRtya karo. tyAre munie pAtro sthApana karIne nRtya zarU karyuM. paNa te baMne vAjiMtra vagADavAnuM jANatA na hatA. tethI munie kahyuM ke, cAlo ApaNe yuddha karIe. tyAre te rAjaputra ane purohitaputra baMne sAthe ja laDavA AvyA. tyAre te munie tenA marmasthaLamAM ghA karyo ane yaMtranI mAphaka temanA sAMdhAne asthira karI dIdhA. pachI tyAMthI nIkaLI gayA. pachI tyAMthI nIkaLI koI udyAnamAM rahyA. jyAre municaMdra rAjAne A vAtanI khabara paDI. tyAre teNe muninI zodha karI. sAdhuoe kahyuM ke, koI mahemAna sAdhu AvelA hatA te sivAya ame kaMI jANatA nathI. vadhAre tapAsa karatA te sAdhu agni udyAnamAM jovA maLyA. municaMdra rAjAe tyAM jaI khamAvyA. tyAre te munie rAjAne koI pratibhAva na Apyo ke na koI vAta karI. pachI kahyuM ke, jo te rAjaputra ane purohitaputra dIkSA grahaNa kare to temane mukta karuM. tyAre rAjAe te baMnene pUchayuM - te baMne saMmata thayA. tyAre te baMnene sAthe laIne cAlyA ane temanA sAMdhA sthira karyA pachI te baMneno loca karIne temane dIkSita karyA. tyAre rAjaputre to munine potAnA kAkA jANIne samyaktayA saMyamane svIkAryo. paNa purohitaputrae jugupsA bhAva dhArI rAkhyo ke, Amane amane baMnene kapaTathI dIkSA ApI che. te baMne mRtyu pAmI devaloke gayA. (pachInI kathA metAryamunimAM Avaze, mATe ahIM Apela nathI.) (ukta kathAmAM Avazyaka cUrNi anusAra sarvatra guNacaMdramuni samajavuM, jyAre Avazyaka vRttimAM sarvatra sAgaracaMdramuni samajavuM) 0 Agama saMdarbha :Ava.yU.1-. 49ra, 493; Ava.ni. 868nI vR; 0 goviMdavAcaka kathA : goviMda nAme eka bhikSu hato - buddha sAdhu hato. tene koI AcAryae vAdamAM aDhAra vakhata harAvyo. tyAre teNe vicAryuM ke, jyAM sudhI AmanI pAsethI siddhAMtanuM svarUpa
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 Agama kathAnuyoga-4 huM jANIza nahIM tyAM sudhI Amane jitavA zakya nathI. tyAre te jJAnanA AvaraNane dUra karavA mATe, te ja AcArya pAse dIkSita thayA. temanI pAse sAmAyikAdinuM adhyayana karyA bAda zuddha samyaktvane prApta karyuM. tyArapachI guru bhagavaMtane vaMdana karIne kahyuM ke, mane vrata uccarAvo. guru bhagavaMte pUchayuM ke, kema meM tane vrata uccarAvyA nathI ? tyAre teNe sadbhAva kahyo arthAt je vAta je svarUpe hatI te kahI. tyAre guru bhagavaMte tene vrata uccarAvyA. tyArabAda goviMda Aryae ekendriya jIva Azrine goviMdaniryuktinI racanA karI. 0 nizItha sUtramAM A dRSTAMta jJAnanAcora (nANastana) mATe Apela che. 0 vyavahAra sUtramAM te mithyAtva-samyakatvanI caturbhagImAM noMdhela che. 0 dazavaikAlikamAM A dRSTAMta pratiloma dvAramAM Apela che. 0 ThANAMgamAM A dRSTAMta chaMdA nAmaka pravajyAnA bhedamAM ane sUtrarUci samyakatvamAM Apela che. 0 A rIte bhinna bhinna sthAne vibhinna hetuthI A dRSTAMta apAyela che. 0 Agama saMdarbha :AyA. cU. 27, 60, 228; ThA. 898, 963nI vR, nisI.bhA. 3656, 5573 + cUka vava.bhA. ra709, 2710 + vR; Ava.cUra-pR. 201, 306, 3rara; dasa.ni82 + 9: dasa cUpR. 53; - - - 0 dhRtapuSpamitra kathA : AryarakSitanA eka ziSya hatA, je potAnI viziSTa labdhi vaDe ghI utpanna karI zakatA hatA. (A kathA AryarakSita kathAmAM AvI gayela che.) 0 Agama saMdarbha :Avani 783mAM bhA. 14ra; Ava. 2.1-5. 409, 0 caMDapiMgala kathA : vasaMtapura nagaramAM jitazatru nAme rAjA hato. te rAjAnI gaNikA zrAvikA hatI. te caMDapiMgala nAmanA cora sAthe rahetI hatI. koI vakhate teNe rAjAne tyAMja khAtara pADI eka hAra corI lAvyo. bhItamAM gopavI dIdho. pachI koI vakhate udyAnamAM javAnuM thayuM tyAre gaNikA sarvAlaMkArathI vibhUSita thaIne jatI hatI. te sarve atizayopUrvaka jatI hatI tyAre teNIe te hAra paNa dhAraNa karelo. je rANIno te hAra hato, te rANInI dAsIne A vAta jANavAmAM AvI. tyAre te dAsIe A vAta rANIne karI. rAjAe te jANIne pUchayuM ke te gaNikA konI sAthe rahe che ? tyAre khabara paDI ke te caMDapiMgala sAthe rahe che tyAre caMDapiMgalane pakaDI lIdho. pachI te corane zULIe caDAvavAmAM Avyo. tyAre teNIe vicAryuM ke, mArI bhUkhathI A corane Aja maravuM paDyuM. tyAre teNIe e corane namaskAra maMtra Apyo. core paNa
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA navakAra maMtra gaNyo. tyAre core mohagarbhita evuM niyANuM karyuM ke, huM A rANIno putra thAuM. tyArapachI te cora te agramahiSInI kukSimAM utpanna thayo. putrarUpe pe'lI zrAvikA paNa te ramADanArI evI dhAtrI thaI. 107 anyadA koI vakhate teNIe ciMtavyu ke corano maraNakALa ane A garbhakALa baMneno kALa samAna che. kadAca te eka ja hoya. pachI rAjA mRtyu pAmyo. tyAre caMDapiMgalano jIva rAjA thayo. dIrghakALa pachI te pravrujita thayo - dIkSA lIdhI. 0 namaskAra maMtranA mAhAtmyamAM A kathA che. 0 Agama saMdarbha : bhatta 137; Ava.ni. 1022 + ; - * -- X -- Ava.yU.15 590; caMDarudrAcArya kathA :-- avaMtIjanapadamAM ujjainI nagarImAM snapnaudyAnamAM rathayAtrA utsavamAM ghaNAM sAdhuo samavasaryA. teo madhye caMDarudra nAmanA AcArya hatA. teo svabhAve atyaMta rudra- krodhI hatA. bIjA mate caMdarudra nAmanA AcArya ujjainI nagarInI bahAra padhAryA. teono svabhAva ati roSa--kopavALo hato. temanI pAse udAtta veSadhArI evo eka yuvAna potAnA mitro sAthe Avyo. je jAtikulAdi saMpanna hato, koI zreSThIno yuvAnaputra hato. te gaNikA gRhethI nIkaLIne Avelo hato. (Agametara sAhityamAM jaNAve che ke, te tAjo ja paraNelo hato). bIjA sAdhuoe azraddhAthI tene caMDarudrAcArya pAse mokalelo ke jethI kAMTAthI kAMTo nIkaLe. teNe vaMdana karIne kahyuM, he bhagavaMta ! tame mane saMsArathI pAra utAro. mane pravrajyA--dIkSA Apo. tyAre caMdrAcArye pAse A Aja rIte chetarI zakAze ema mAnIne ja tyAM mokalAyela yuvAnane evuM ja zIkhavADela ke, jA A mahAtmA tAro nistAra karaze. te yuvAna paNa svabhAvathI ja kaThora hato. tethI teNe vaMdanA karI, dIkSA ApavA prArthanA karI, tyAre caMDarudrAcArye kahyuM, jA bhammarAkha laI Ava. yuvAna bhasma lAvyo, eTale turaMta ja AcArya bhagavaMte teno loca karIne dIkSA ApI dIdhI. tene lIdhe sAthe AvelA mitro rotArotA kheda pAmI tyAMthI svasthAne cAlyA gayA. teo paNa potAnA upAzrayamAM gayA. tyArapachI kiMciMtu zeSa sUrya bAkI rahyo tyAre mArganI pratilekhanA karI, pachI vahelI savAre ApaNe vihAra karIzuM. ema kahI visarjita karyo. te ziSya paNa mArga pratilekhanA karI AvI gayo. vahelI prabhAte temaNe vihAra karyo. tyAre ApaNe nagara tarapha jaIe ema kahyuM. cAlatI vakhate mArga khADA-khabaDAvALo hovAthI caMDarudrAcAryane thANuM-- kaMTaka lAgyo. te vakhate AgaLa ziSya ane pAchaLa caMdrAcArya cAlatA hatA. paNa caMDarudrAcAryae paDavAthI kopAyamAna thaIne are duSTa ziSya ! ema kahIne ziSyanA mastaka para daMDa vaDe prahAra karyo. ziSyanuM mAthu phUTI gayuM. tyAre AcArya bhagavaMta bolyA ke, kema
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 Agama kathAnuyoga-4 mArga barAbara dekhAto nathI ? ADo-avaLo cAle che. tyAre paNa te ziSyae A prahAranI vedanA samyakatayA sahana karI pachI kahyuM ke, micchAmi dukkaDam have samyak rIte cAlIza. jyAre nirmaLa prabhAta thayuM, AvazyakanI veLA AvI tyAre caMDaradracAryae te ziSyanA mastaka parathI paDatuM lohI joyuM. te vakhate arere! meM A ghaNuM akArya karyuM. A Ajano dIkSita che, chatAM kevo upazamabhAva che, huM maMdabhAgya chuM ke, lAMbAkALanA saMyama pachI paNa mane krodha rahe che. ema vicArI saMvega bhAvathI ziSyane khamAvyo. tyAre vairAgyabhAvane prApta karelA evA te caMDarudrAcAryane kevaLajJAna prApta thayuM. temanA ziSyane paNa te kALe kevaLajJAna utpanna thayuM. tenA sakala samIhita pUrNa thayA. A rIte mana, vacana, kAyagati vaDe gurunA cittane anurUpa pravRtti karavI joIe. 0 AvazyakamAM A dRSTAMta kAyadaMDanA saMdarbhamAM ApeluM che. jyAre A dRSTAMta uttarAdhyayanamAM aupacArika vinaya mATe ApeluM che. bRhatkalpamAM A dRSTAMta lokottara puruSa (kaThora) vacananA saMdarbhamAM noMdhAyela che. (alabatta Agametara graMthamAM A kathA thoDI judI rIte varNavAyela che, temAM to ziSyane pahelA kevaLajJAna thayuM - pachI tenA nimitte caMDarudrAcArya kevaLI thayA tema jaNAve che.) 0 Agama saMdarbhaHbuha.bhA. 6102 thI 6104; Ava..ra-pR. 77; AvA mU. 20nI vR; uttamU 13nI va. utta.cU. 31; 0 cANakya kathA : gola kSetramAM caNaka nAme gAma hatuM, tyAM caNaka nAmano brAhmaNa hato. te zrAvaka hato. tenA ghera sAdhuo rahyA hatA. tene tyAM eka putrano janma thayo. tyAre tene janmatAnI sAthe ja dAMta hatA. tyAre caNake sAdhuonA page paDIne kahyuM ke, Ane janmatAM ja dAMta che to tenuM bhAvi zuM ? te kaho. tyAre sAdhuoe tenA ati Agrahane vaza thaIne kahyuM ke, A bALaka rAjA thaze. tyAre caNake vicAryuM ke, jo A rAjA thaze to durgatimAM jaze, tethI teNe te bALakanA dAMta ghasI nAMkhyA. tyAre pharI paNa AcAryae kahyuM ke, tuM A zuM kare che ? te dAMta ghasI nAMkhyA to paNa te rAjA jevo thaze arthAt rAjA na hovA chatAM te rAjAnI jema ja raheze. bAlyabhAvano tyAga karI cANakya cauda vidyAno pAragAmI banyo, tyAre caNakazrAvaka ghaNo ja saMtoSa pAmyo. tenA mATe eka brAhmaNa kuLanI kanyA lAvIne tene paraNAvI. koI vakhate koI kautukane kAraNe athavA bIjA mate bhAInA lagnaprasaMge tenI patnI mAtRgRhe- piyara gaI. teNInI bahenanA vivAha koI ati dhanADhya vyakti sAthe thayA. te bahena alaMkRta-vibhUSita thaIne AvI. tyAre sarve parijana varga te bahenanI sAthe ja AlApa-saMlApa karato hato. tyAre cANakyanI patnI ekAMtamAM ekalI beThI hatI. tyAre te ghaNo ja kaleza pAmI, ghera pAchI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 109 AvI gaI. teNI zokamagna thaI gaI. ghaNo ja Agraha karyo tyAre teNIe badhI vAta karI, tyAre cANakya vicAryuM ke, pATalIputre naMda rAjA che, to tyAM jAuM, te kaMIka AjIvikA Apaze. tyAM kArtika pUrNimAe pUrve rakhAyela Asana para jaIne beTho. tyAM haMmezA naMdanI sadA sthApanA thatI. tyAre koI siddhaputre niMdanI pAse jaIne kahyuM ke, A brAhmaNa naMdavaMzanI chAyAne AkramIne rahelo che. tyAre koI dAsIe AvIne kahyuM ke, he bhagavan! Apa bIjA Asane birAjo. tyAre cANakya sAruM ! tema kahIne bIjA Asane potAnI kuMDikkanI sthApanA karI. e ja pramANe trIjA Asane daMDaka, cothA Asane mALA, pAMcamAM Asane yajJopavItanI sthApanA karI. tyAre A koI dhRSTa-dhiSTho mANasa che tema kahIne tyAMthI kADhI mUkyo. tyAre teNe manomana pratijJA karI ke, huM A naMda vaMzano nAza karI daIza. cANakya mATe koI jatA evA puruSe kaheluM ke, sAMbhaLyuM che ke A koI biMbAMtarita-chUpo rAjA thaze. te vakhate naMdanA morane poSaNa karato - pAlana karato koI puruSa hato. parivrAjaka veze te tenA gAme gayo. tyAM tenA mahattaranI mukhIyAnI putrIne caMdrapAnanI icchA thaI. cANakya bhikSArthe gayela, tyAre tene A dohada vize pUchayuM. tyAre teNe kahyuM ke, jo A bALaka mane Apo, to huM Amane caMdranuM pAna karAvuM. tyAre teNIe A vAta kabUla rAkhI. te divase pUrNimA hatI. teNe vastrano maMDapa banAvaDAvyo. tenI madhyamAM eka chidra banAvyuM. tyAMthI caMdra prakAza jyAM paDato hato, tyAM sAkSAt caMdra ja hoya kevuM lAgatuM hatuM. te sthAne sarvarasathI pracUra evA dravya vaDe saMyojana karIne dUdhano thALa bharAvyo. tyArapachI pelI strIne bolAvIne kahyuM ke, jo A thALImAM caMdrane meM lAvI dIdho che. have tuM tenuM pAna karI le. te vakhate koI puruSane pUrvathI saMketa karI rAkhelo hato. tethI jevuM teNI dugdhapAna karatI gaI tema tema te vastranA maMDapanA chidrane koI puruSa AcchAdita karato gayo. teNInA dohada pUrNa thayA, yogya samaye eka putrane janma Apyo. tenuM caMdragupta evuM nAma rAkhyuM. tyArapachI caMdragupta moTo thavA lAgyo. tyAM sudhI cANakayae paNa suvarNarasa zodhana karyA karyuM. haMmezAM caMdragupta bALakonI sAthe rAjanItinI ramata ramato hato. te kaheto ke, huM rAjA chuM, tame mAMgo te huM Apu - te bALaka hovA chatAM upakAra karavAmAM tatpara hato. A samaye cANakya tyAM AvI caDyo. teNe e bALakane ramatA joyo ane kahyuM ke, amane kaMI dakSiNA Apo, tyAre bALake mArgamAM jatI gAyone anulakSIne kahyuM ke, A gAyo laI jAo. cANakya kahyuM, kema, mane koI mAraze nahIM? caMdragaNe kahyuM, A pRthvI vIra lokoe bhogavavA yogya che, paraMparAthI vArasAmAM maLelI nathI. te sAMbhaLI cANakya jANyuM ke, AnI bolavAnI paddhati kAlAnusAra yathArtha che. pachI pUchyuM ke, A kono putra che ? te kahe ke, A koI parivrAjakano putra che, tyAre cANakya kahyuM, e parivrAjaka huM pote ja chuM. cAlo ApaNe jaIe. huM tane rAjA banAvIza, tyArapachI baMne tyAMthI palAyana thaI gayA. tyArapachI keTalAMka tAlIma na pAmelA lokone ekaThA karI kusumapurane gherI lIdhuM,
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 paNa ghaNAM sainya parivAravALA naMdarAjAe alpa sainyaparivAravALA cANakyane tyAMthI nasADI mUkyo. naMdarAjAe teno vadha karavA mATe tenI pAchaLa ghoDesvAro mokalyA. avasarane jANanAra cANakya caMdraguptane mastaka DhAMkavA mATe eka kamalapatra ApyuM ane padma sarovaramAM mokalyo. tene evI rIte sarovaramAM saMtADyo ke jethI tene aMdara koI jANI ke dekhI na zake. pote pharatA-pharatA sarovara para vastra dhotA dhobIne kahyuM ke, 'bhAgI chUTa' sainya Ave che, e rIte dUrathI sainya batAvI tene bhagADIne pote zilA para vastra dhovA lAgyo. na 110 pradhAna azvArUDha thayelA eka ghoDezvAre mArgamAMthI najIka AvIne dhobIne pUchayuM ke, caMdragupta kyAM che ? tyAre zakuna jANIne cANakya kahyuM ke, sarovaranI aMdara A caMdragupta rahelo che. cANakya to kyArano palAyana thaI gayo. te ghoDesvAre tene ghoDo soMpyo, talavAra bhUmi para mUkI jevo pANImAM praveza karavA kapaDAM utAre che, teTalAmAM cANakye talavArano tenA marma pradeze ghA karIne tene mArI nAMkhyo. pachI caMdraguptane bahAra bolAvI, te ja ghoDA para ArUDha thaIne baMne nAsI chUTyA. keTaloka mArga kApyA pachI cANakya caMdraguptane pUchyuM ke, je vakhate vairI puruSane meM tane batAvyo, te samaye mArA mATe tane zo vicAra Avyo. tyAre caMdragupte javAba Apyo ke, he tAta ! tyAre meM ema vicAryuM ke, Arya puruSo je kArya kare te hitanuM ja kArya kare che. tethI cANakye jANyuM ke, A mArA karelA kAryamAM vizvAsa vALo che. koI vakhate caMdragupta kSudhAtura thayo. tyAre tene gAma bahAra besADIne cANakaya koI gAmamAM tenA mATe bhojana levA gayo. tene potAne Dara hato ke, jo naMdanA koI mANaso mane oLakhI jaze to ? tethI gAmamAM praveza karatA koI brAhmaNane joyela, tenuM bahAra nIkaLI gayela peTa phADIne tenA peTamAMthI turaMtanA khavAyelA dahIM--bhAtane kADhI laIne caMdraguptane jamADyo. tyArapachI te baMne bIjA gAmamAM gayA. pachI koI vakhate cANakya rAtre bhikSA mATe bhramaNa karatAM koI vRddhAne ghera pahoMcyo. tyAM te vRddhAe potAnA putrone rAba pIrasI hatI. temAMnA eka putra thALanA madhya bhAgamAM hAtha nAMkhyo. te dAjhayo ane rUdana karavA lAgyo. tyAre te vRddhAe tene Thapako ApatA kahyuM ke, tuM cANakyanI jema mUrkha che. cANakye tene pUchayuM ke, cANakyane mUrkha kema kaho cho ? tyAre vRddhAe kahyuM ke, cAre taraphanI TharI gayelI rAba pahelAM khAvAnI hoya, vacalI rAba to garama ja hoya te A bALaka jANato nathI. te ja rIte cANakya naMda rAjAnA rAjyanA sImADAne jItavAne badale sIdho rAjadhAnI para ghero ghAlyo to kyAMthI phAve ? tyArapachI cANakya himavaMta parvatanI taLeTI pAse gayo. tyAM parvataka nAmano rAjA hato. tenI sAthe maitrI bAMdhI, samaye vAta karI ke, pATalI putramAM naMdarAjAne jitIne sarakhe bhAge rAjya vaheMcI laIzuM. tyArapachI prayANa zarU karyuM. vacalA gAmo, nagarone potAnI AjJAmAM letA gayA. paNa eka sthaLe eka nagara svAdhIna thaI zakatuM na hatuM. koI tridaMDIne praveza karAvI tapAsa AdarI. tyAM keTalIka vastu jovAmAM AvI. indrakumArInI mUrtio
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 111 jovA maLI, tenA prabhAvathI nagaranuM patana thatuM na hatuM. tyAre mAyA vaDe tenuM utthApana karIne nagarane svAdhIna karyuM. pachI pATalIputrane ghero ghAlyo. saMgrAma cAlavA lAgyo. A rIte keTalAMka samaye naMdarAjAnuM sainya bhaMga thayuM. pachI naMdarAjAe dharmakAra zodhyuM. eka rathamAM jeTaluM samAI zake teTaluM dhanajhaverAta Adi lIdhuM. be patnI, eka kanyA ane keTaluMka dravya laI nIkaLyo. te kanyAe caMdraguptane joyo. tyAre pitAe tenI sAthe javA mATe anumati ApI. kanyA jevI ratha para caDavA gaI ke teTalAmAM ja caMdraguptanA rathanA nava ArA kSaNavAramAM bhAMgI gayA. tyAre tridaMDIe tene kahyuM ke tuM tene rokIza nahIM. nava purUSayuga sudhI tAro vaMza cAlu raheze. tyArapachI rAjyanA be vibhAga karyA ane vaheMcI lIdhA. tyAM AgaLa mahelamAM viSabhAvita dehavALI naMdarAjAnI putrI hatI. parvataka rAjAe tenI icchA karI, eTale teNI tene ApI dIdhI. vivAha vidhi zarU karI. madhyamAM agni pragaTAvyo. pradakSiNA karatA rAjAnA zarIramAM jhera vyApavA lAgyuM. tene maraNavedanA thavA lAgI. teNe kahyuM, he mitra! huM marI rahyo chuM, to teno pratikAra kara. cANakye potAnI bhrakuTI caDhAvI, kapaTathI izAro karI tene rokyo. parvataka rAjA mRtyu pAmyo. caMdragupta baMne rAjyano rAjA thayo. tyArapachI naMdarAjAnA puruSo corI vaDe potAnI AjIvikA calAvavA lAgyA. te tridaMDIe (cANakya) zAkhApure naladAma nAmanA eka kolikane joyo. te kIDIonuM dara zodhI, khodI, agnidAhathI sarvathA bALato hato. tyAre tene yogya mANasa jANI cANakya rAjA pAse tene bolAvyo. nagaranA rakSaNanuM kArya tene soMpyuM. teNe vizvAsa pamADIne corI karanArA kuTuMbone jhera mizrita bhojana ApI mArI nAMkhyA. pachI cANakya AjJA ApI ke vAMsanA jhUMDane pharatI AMbAnA vRkSanI vADa karavI. paNa lokoe AjJA na svIkArI, tethI viparIta AjJAno doSa Ubho karIne te badhAM gAmone pApabuddhi cANakye bALI nAMkhyA. kemake A gAmoe jyAre cANakaya bhikSukapaNe vartato hato tyAre bhikSA ApI na hatI. tyArapachI rAjyano bhaMDAra bharavA te cANakya jugAra ramavAnA yaugika pAsAothI darekane jItIne ghaNuM dhana ekaThuM karyuM. pachI sonAno thALa dInAra vaDe bharIne dhanapati AgaLa goThavIne cANakya kahyuM ke, jo koI mane jItI jAya to, huM tene A Akho thALa ApI dauM. jo huM jItI jAuM to tamAre mane eka dInAra ApavI. A rIte teNe ghaNuM badhuM dhana ekaThuM karyuM. pachI bIjo upAya vicAravA lAgyo. cANakyae pachI nagarajanone ekaThAM karIne temane bhojana ApyuM. pachI madyapAna karAvyuM. teo madirA pIne unmatta thaI gayA. tyArapachI cANakya nRtya karavA lAgyo ane gAvA lAgyo ke, mArI pAse be bhagavA vastro che, suvarNa kamaMDaLa che ane tridaMDa che, rAjA paNa mane vazavartI che. tethI mArI A jhagharI vagADo. tyAre bIjA nagarano dhanapati tenI A samRddhi sahana karI zakyo nahIM tyAre te nAcavA ane gAvA lAgyo ke, madonmatta hAthInA taratanA janmela bALa hAthI 1000 yojana sudhI cAle, tene dareka pagale lAkha lAkha mudrA mUkuM, teTaluM nANuM mArI pAse
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 Agama kathAnuyoga-4 che, e vAta para jhallarI vagADo. tyAre vaLI bIjo koI dhanapati bolyo ke, eka ADhaka pramANa vAvelA talamAMthI navA utpanna thayelA aneka seMkaDo pramANa talanA dareke dareka tala upara lAkha lAkha pramANa mudrA mUko - teTaluM dhana mArI pAse che, to mArI jhallarI vagADo. A pramANe sarve dhanapati madyapAnathI unmatta thaI, potapotAnI pAse je kaMI dhana dhAnyAdika hatA, te sarvenuM varNana karI dIdhuM. A pramANe cANakya te sarvenI samRddhi jANIne jenI pAsethI jeTaluM yogya lAge teTaluM dhana meLavI rAjyakoSane khUba ja vRddhi pamAyo. A hatI cANakyanI pAriNAmikI buddhi. koI samaye temanA rAjyamAM duSkALa paDyo. tyAre susthita nAme AcArya bhagavaMta vRddhAvasthAne kAraNe jaMghAbaLathI rahita hovAthI tyAM rokAyelA hatA. potAnA ziSyone temaNe vihAra karAvyo. tyAre samRddha nAmanA ziSyane sUripade sthApyA, temane ekAMtamAM yoniprAbhRta zIkhavavAnuM zarU karyuM. te samaye be nAnA sAdhu hatA, teo adhyayana veLA kaMI maMtrAdine jANI gayelA. aMjanavidhithI adRzya thavAnuM zIkhI gayA. vihAra karyA bAda teo guruno viraha sahana na thavAthI pAchA pharyA. te samaye AcArya bhagavaMta bhikSA levA javA lAgyA. pachI te bhikSAmAMthI pahelAM ziSyone ApI je kaMI parimita vadhe te pote vAparatA hatA. tema karatA durbaLa thayA. ziSyothI garamahArAjanI parezAnI sahana thaI tyAre adazya aMjana AMjI roja caMdraguptanA mahelamAM javA lAgyA. rAjA bhojana kare tyAre guptapaNe pote bhojana karavA lAgyA. rAjAnA bhAjanamAM pUratuM bhojana AvavA chatAM te bhUkhyo rahevA lAgyo. cANakya tene pUchayuM ke, zuM kAraNa che ? rAjAe kahyuM, mAro AhAra koI harI jAya che. tyAre cANakya tenI buddhithI nirNaya karyo ke nakkI koI adazya aMjana AMjIne rAjA sAthe bhojana karatuM lAge che. tethI teNe iMTanuM cUrNa pAtharyuM, temAM manuSyanA pagalAM paDelA joyA. tethI nizcaya karyo ke koI aMjanasiddha ahIM Ave che. dhUmADo utpanna karyo. aMjana azru vATe vahI javAthI be nAnA sAdhu pragaTa thayA. rAjA caMdragupta temane joIne jugupsA karavA lAgyo. tyAre cANakya pravacana uDDAha rokavA rAjAne kahyuM, tuM kRtArtha thayo ke, bAlyakALathI pAlana karelA vratavALA sAthe te bhojana karyuM. tyArapachI AcArya bhagavaMta pAse jaIne ziSyone upAlaMbha Apyo. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, tamArA samAna rAjyapAlaka hovA chatAM A sAdhuo sudhAthI pIDAIne nirdharma bane to tamAro paNa aparAdha che tyAre cANakye page paDIne kSamA mAMgI, kahyuM ke, havethI pravacananI sarva ciMtA huM karIza. tyArapachI ghaNAM lokono virodha pAmelA rAjAne koI jhera khavaDAvI na de te mATe, rAjAne khabara na paDe tema tenA zarIramAM cANakya jherane bhAvita karavA lAgyo. jethI durjano tenA para jherano prayoga kare to paNa te jhera rAjAno parAbhava na karI zake. dararoja cANakya pAse hoya tyAre ja rAjA bhojana kare. koI vakhate cANakyanI hAjarI na hatI ane caMdragupta icchA karI ke, huM garbhavatI rANI sAthe bhojana karyuM. A
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 113 bhojanamAM jhera che, teno paramArtha na jANanAra rAjAe rANIne ati premathI eka koLiyo Apyo. jevo rANIe koLiyo khAdho ke teNIe bhAna gumAvyuM. A vAtanI cANakyane khabara paDI. tyAre cANakya utAvaLe pagale tyAM AvI pahoMcyo. teNe vicAryuM ke Ane vamana karAvavuM yogya nathI. kAraNa ke teNI garbhavatI che. tethI sAvadhAna banI, yogya rIte pote ja zastra grahaNa karIne teNInuM peTa cIrIne garbhane potAnA hAthethI sAcavIne bahAra kADhI lIdho. pachI jUnA ghIthI pUrNa rUvALA bhAjanamAM sthApana karyo. te bALakanA mastaka para khorAkanA jheranuM TapakuM lAgI gayela hovAthI tenuM biMdusAra evuM nAma pADyuM. kALe karIne caMdragupta mRtyu pAmyo. tyArapachI biMdusAra rAjA thayo. pUrve utthApana karAyela rAjA naMdanA maMtrI subaMdhue biMdusAra rAjAnA kAna bhaMbheryA ke, he deva! Apane eka satya hakIkata jaNAvuM chuM ke, A cANakya maMtrIe ApanI mAtAnuM udara cIrIne tene maraNa pamADI che, to AnAthI moTo bIjo kayo vairI hoI zake? tyAre kopAyamAna thayelA rAjAe dhAvamAtAne pUchayuM, tyAre teNIe paNa temaja kahyuM, paraMtu satya hakIkata jaNAvI nahIM. tethI jyAre cANakya maMtrI sabhAmAM Avyo tyAre rAjAe tene dekhatAM ja bhrakuTI caDhAvI, krodhita banI mukha pheravI lIdhuM. tene kAraNe bAkI badhAM paNa cANakya pratye viparIta mukhavALA thayA. - tyArapachI cANakayae potAnA ghera AvIne sarva sArabhUta saMpatti potAnA svajanAdikane ApIne vicAryuM ke, nakkI koI durjane rAjAnA kAna bhaMbheryA lAge che. mATe have kaMIka evo upAya karuM ke, A vairI saMdA duHkhamAM ja potAnuM jIvana pasAra kare. tyArapachI pravara gaMdhavALA manohara padArthonI meLavaNIthI khUba ja sugaMdhI evuM cUrNa taiyAra karyuM. eka suzobhita DAbalAmAM bharyuM. temAM eka bhojapatra lakhIne mUkyuM - " A uttama sugaMdha sUMghIne jeo indriyone anukULa viSayonuM sevana karaze te yamarAjAne tyAM prayANa karaze." tyArapachI te bhojapatra ane cUrNavALA dAbaLAne eka moTA paTArAmAM mUkIne ghaNAM khIlAthI majabUta karI eka oraDAmAM mUkI, dvAra baMdha karI upara majabUta tALuM lagAvyuM. tyArapachI samagra svajanone khamAvIne, temane jinokta dharmamAM joDIne gAma bahAra jaI, araNyamAM koI gokuLa sthAnamAM pAdapopagama anazana saha iMginI maraNa aMgIkAra karyuM. kAyotsarge rahyA. dhAvamAtAne jyAre subaMdhu maMtrInuM kapaTa jANavAmAM AvyuM tyAre teNe biMdusAra rAjAne samagra vRttAMta pahelethI jaNAvIne kahyuM ke, teno parAbhava kema karyo? cANakya maMtrIne lIdhe to tuM jIvita che. te sAMbhaLIne mahA saMtApa pAmelo biMdusAra rAjA sarvavibhUti sahita ekadama cANakya pAse pahoMcyo. tyAre bakarInI sUkAyelI lIDIo para beThelA saMga vagaranA mahAtmAne saraMbhano tyAga karIne iMginImaraNa svIkArIne beThelA joyA. tyAre sadarathI vAraMvAra khamAvIne kahyuM ke, nagaramAM pAchA cAlo. rAjyanI ciMtA karo. tyAre cANakya mahAtmAe kahyuM ke, meM to jIvanaparyata mATe bhojana-pAnano tyAga karyo che. saMsAranA samagra saMgano meM tyAga karyo che paNa sabaMdhanA kAvatrA saMbaMdhI koI ja
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 Agama kathAnuyoga-4 vAta na karI. tyArapachI subaMdhu maMtrIe be hAtha joDI rAjAne vinaMtI karI ke, he deva ! jo Apa mane AjJA karo to anazana vratavALA maMtrInI huM bhakti karuM. jevA rAjA potAne sthAne gayA ke turaMta subaMdhue anukULa pUjAnA bahAne tyAM chANA saLagAvI bIjA mate aMgAro cAMpI bakarInI lIMDIo upara jANI joIne nAMkhyo. manamAM zuddha legyAmAM vartatA evA cANakyaSinI najIka saLagato kariSAgni pahoMcyo. zarIra baLavA lAgyuM. AvA upasarganA samaye cANakya dharmadhyAnamAM sajjaDa ekAgra cittavALA banyA. potAnA dhyAnathI lagAra paNa calAyamAna na thayA. samAdhipUrNa cittavALA rahIne te mRtyabhAvane pAmyA. mahartika devalokamAM devapaNe utpanna thayA. bhakta parijJA mujaba- pAdapopagata anazana svIkArelA zrI cANakyane subaMdhu maMtrI vaDe chANAo sAthe saLagAvI dIdhA tyAre baLatA evA temaNe uttamArthanI sAdhanA karI. tyAre tenA maraNathI AnaMdita thayelo subaMdhu maMtrI rAjAne prArthanA karIne cANakyanA mahele gayo. tyAM gaMdhanI maheMka AvI. dvArA toDAvyuM, tyAM majabUta khIlA jaDelI peTI joI. peTI bahAra kaDhAvI - kholI, sugaMdhI cUrNa joIne te vAsavya suMdhyuM. temAM bhojapatra nIkaLyuM. te vAMcIne teno artha sArI rIte jANyo. khAtarI karavA bIjA puruSane suMghADI tene viSayano bhogavaTo karAvyo. te manuSya turaMta mRtyu pAmyo. vizeSa khAtarI karI. pachI te atizaya duHkhamAM garva thaIne game teTalI icchA chatAM uttama muninI mAphaka potAnuM jIvana pasAra karavA lAgyo. 0 Agama saMdarbha :AyA.cU.. 49; AyAmU 63nI vR bhata 162; saMthA. 70, 73 thI 75 + , mara. 479; nisI.bhA. 616, 2154, 4468 thI 4470, 5138, 5139, 5745nI cUM buha.bhA292 thI 294 + : vavabhA. 4417 + Avani 50 + 4 Ava rR.1-pR. 60, 78, 563 thI pa66; 2-281; piMDa.ni. 538 thI 541 + ; dasa yU5 81, 103; 0 cilAta-2-kathA : mUlaguNa pratyAkhyAnanA viSayamAM Avazyaka niryuktikAre Apela A dRSTAMta che- sAketa nagare zatruMjaya nAmano rAjA hato. tyAM jinadeva nAme zrAvaka hato. te digyAtrAe nIkaLyo. koTavarSa--cilAta nagare pahoMcyo. tyAMnA loko mleccha hatA. tyAM cilAta nAmano rAjA hato. te rAjAne teNe citra-vicitra ratno, vastro, maNIo Adi bheTamAM ApyA ke je te pleccha rAjyamAM na hatA. tyAre cilAta rAjAe tene pUchayuM - aho A surUpa evA ratno che, te kyAMnA che ? tyAre teNe kahyuM ke, te amArA rAjyanA che. tyAre te cilAta rAjAe kahyuM ke, huM paNa tamArA rAjyamAM A ratnone jovA AvuM chuM. paNa pachI teNe kahyuM ke, huM tyAMnA rAjAthI DaruM chuM. tyAre jinadeva zrAvake kahyuM ke, tame lezamAtra Darazo nahIM. tyArapachI tene jitazatru
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 115 rAjAno nimaMtraNa lekha Apyo. tyArapachI jinadAsa zrAvakane cilAta rAjAne laIne sAketa nagare Avyo. svAmI - bhagavaMta mahAvIra tyAM padhAryA. rAjA zatruMjaya parivAra ane Rddhisahita nIkaLyo, svajana samUha paNa nIkaLyo. tyAre cilAte pUchayuM ke, he jinadeva A badhAM loko kyAM jAya che ? tyAre jinadeva zrAvake kahyuM ke, A te ratnanA vyApArI che. tyAre cilAta rAjAe kahyuM, cAlo, ApaNe tyAM jovA jaIe. tyAre te baMne paNa nIkaLyA. tyAM pahoMcatA temaNe bhagavaMta mahAvIra svAmInA chatrAti chatra, siMhAsana ityAdi atizayo joyA. tyAre pUchayuM ke, he jinadeva ! ratno jyAM che ? te vakhate bhagavaMta mahAvIrasvAmIe bhAvarano ane dravyaratnonI prajJApanA-vyAkhyA karI. te sAMbhaLIne cilAte kahyuM ke, mane bhAvarano arpaNa karo. teNe A pramANe kahyuM, tyAre tene rajoharaNagucchA Adi dekhADavAmAM AvyA. cilAta rAjAe paNa te bhAvaratnono svIkAra karyo ane dIkSA grahaNa karI. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1210 + ; AvapUra-pR. 203; 0 daMDamuni ane yamuna rAjAnI kathA : mathurA nAmanI nagarImAM yamunA nAme rAjA hato. yamunAvakra udyAnanI pazcime koI vakhate teNe paDAva nAkhelo hato. te vakhate daMDa nAmanA aNagAra tyAM AtApanA letA hatA. koI vakhate yamuna rAjA bahAra nIkaLyA. tyAre teNe te sAdhune joyA. tyAre vinA kAraNe rAjA roSAyamAna thayo ane teNe talavAra vaDe sAdhunA mastakane chedI nAMkhyuM. bIjA koI ema kahe che ke bIjorAnA phaLa vaDe te rAjAe daMDamunine haNyA. te vakhate rAjasevaka Adi sarve manuSyoe paNa DhephAMDhekhALA vagere pheMkIne tyAM moTo Dhagalo karyo. rAjAnA kopodayane bhAva Apatti gaNI, samabhAvathI sahana karyuM. aMtakRta kevalI thaI, siddhipadane pAmyA. tyAre devoe tyAM AvIne mahimA karyo. tyArapachI pAlaka vimAnamAM zakrendra AvyA. tene joIne rAjA ati kheda pAmyo. vaja vaDe tene bhayabhIta karI kahyuM ke, have jo tuM dIkSA aMgIkAra karavA taiyAra thAya to ja tane mukta karIza. tyAre yamuna rAjAe dIkSA aMgIkAra karI, tyArapachI sthavironI pAse abhigraha grahaNa karyo ke jo mane bhikSA jatI vakhate A aparAdha yAda Ave - (koI paNa mArA aparAdhane yAda apAve) to huM bhojana karIza nahIM. jo aDadhu bhojana karyuM haze ane aparAdha yAda Avaze (koI yAda apAvaze) to bAkInA bhojanano tyAga karI daIza. A pramANe abhigraha dhAraNa karIne te yamunamunie eka paNa divasa AhAra karyo nahIM. kemake pratidina tene aparAdhanuM smaraNa thatuM hatuM. ahIM AhAra na karyo te dravya Apatti ane potAne daMDa devo te bhAva Apatti. chelle punaH vratoccAraNa karI, paMDitamaraNanI ArAdhanA karI, kALa karI vaimAnika devalokamAM utpanna thayA.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 0 Agama saMdarbha :bhaga. 471nI vR; 0 jaMghAparijita sAdhu kathA H 0 jaMbU (svAmI) kathA H A.ni. 1282 + - X -- * -- 101 caMdrAnanA nAmanI nagarI hatI. temAM dhanadatta nAme sArthavAha hato, tene caMdramukhI nAme patnI hatI. koI vakhate te baMnene paraspara kalaha thayo. tethI te nagarImAM vasanAra koI zreSThInI putrI dhanadattane paraNavA mATe mAMgaNI karI, A vRttAMta caMdramukhIe jANyo. tethI teNIne ghaNo ja kaleza thayo. A vakhate jaMghAparijita nAmanA sAdhu AhArArthe padhAryA. teNe kaleza pAmatI caMdramukhIne joI. te joIne pUchayuM ke, he bhadre ! tuM kaleza pAmelI kema dekhAya che ? tyAre teNIe sapatnIno vRttAMta kahyo. te sAMbhaLI sAdhue teNIne auSadha ApyuM ane kahyuM ke, A auSadha koIpaNa prakAre teNIne bhojana ke pANImAM ApavuM. jenAthI te bhinna yonivALI thaze. pachI te vAta tuM tArA patine jaNAvaje, tethI te teNIne paraNaze nahIM. caMdramukhIe jaMghAparijitamuninA kahevA pramANe karyuM, tethI dhanadatta teNIne paraNyo nahIM. ahIM jaMghAparijita munie yogathI (auSadhI) je yoni udghATana karyuM. A vAta jo pelI strIe jANI hota to teNIne sAdhu para ghaNo ja dveSa thAta ane pravacanano uDDANDa thAta mATe sAdhue AvI pravRtti karavI joIe nahIM. 0 Agama saMdarbha : piMDa.ni. 549 + ; - Agama kathAnuyoga-4 - X = x = Ava.cU.25 155; - sarva prathama kalpasUtra-vRtti mujabanI kathA ahIM rajU karela che. rAjagRha nagaramAM RSabhadatta zeThanI dhAriNI nAme strInI kukSimAM pAMcamAM devalokathI cyavIne jaMbUkumArano janma thayo. (Agametara graMthomAM jaMbUkumAranA pUrvabhavo Ave che. te mujaba bhavadeva nAme bhava tyAMthI saudharma devaloka - tyAMthI zIvakumArano bhava tyAMthI pAMcamo devaloka tyAMthI jaMbUkumAra rUpe janma A kathA AgamazAstra sivAyanA graMthothI jANI zakAya.) koI vakhate sudharmAsvAmI vicaratA te nagaramAM padhAryA. temanI dezanAthI pratibodha pAmelA jaMbUkumAre zIlavrata ane samyaktva aMgIkAra karyuM. jaMbUkumAre A hakIkata mAtA-pitAne jaNAvI. chatAM temaNe dRDha Agraha karI jaMbukumArane ekI sAthe ATha kanyAo sAthe paraNAvyA. rAtrie zayanagRhamAM te AThe strIoe sneha vilAsayukta vANIthI jaMbUkumArane mohita karavA ghaNAM prayatna karyA. chatAM vairAgyamaya jaMbukumAra mohita na thayA. jaMbukumAre rAtrimAM te AThe strIone saMsAranI asAratA jaNAvI, vairAgyamaya karI pratibodha pamADI. (A viSayamAM Agametara graMthamAM ahIM jaMbUkumAra ane AThe patnIo vacce paraspara saMvAda che, jemAM jaMbUkumAre tenI patnIone pratibodha karavA ekaeka dRSTAMtakathA kahI upanaya jaNAvyo.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 110 pratyuttaramAM temanI patnIoe paNa eka-eka daSTAMta-kathA kahI e rIte chelle jaMbukamAre chelle badhI patnIone bodha pamADI, vairAgya vAsita karI) rAtrie jyAre jaMbUkumAre potAnI strIone pratibodha karI, tyAre 49 corothI parivarelo prabhava nAmano cora corI karavA Avelo hato. te paNa jaMbUkumAranI vairAgyamaya vANIthI pratibodha pAmyo. badhAM coro paNa bodha pAmyA. savAre A 500 cora, potAnI ATha strIo, AThe strIonA mAtA-pitA ane potAnA mAtApitA sahita pote, ema para7 vyaktie navvANuM karoDa sonaiyA tyajI daIne sudharmAsvAmI pAse dIkSA lIdhI. pachI anukrame jaMbUsvAmIne kevaLajJAna utpanna thayuM. jaMbUsvAmI 16 varSa gRhasthapaNAmAM, 20 varSa chadmasthapaNAmAM, 44 varSa kevalipaNAmAM rahyA. e rIte kula 80 varSanuM Ayu bhogavI, prabhavasvAmIne potAnI pATe sthApI mokSe gayA. bhagavaMta mahAvIranA nirvANa pachI 64 varSe jaMbusvAmI mokSe gayA. temanA mokSe gayA pachI daza vastuo viccheda pAmI- (1) paramAvadhi, (2) pulAka labdhi, (3) mana:paryavajJAna, (4) AhArakazarIralabdhi, (pa) kSapakazreNi, (6) upazamazreNi, (7) jinakalpa, (8) parihAra vizuddhi cAritra, sUkSma saMparAya cAritra ane yathAkhyAta cAritra e traNa prakAranA cAritra, (9) kevaLajJAna ane (10) mokSa mArga jaMbUsvAmInA mokSe gayA pachI jaMbUdvIpanA A bharatakSetramAM A covIzIno mokSa mArga baMdha thayo - kalpasUtra vinayavijayajI kRt vRtti 0 jaMbusvAmIno saMkSipta paricaya - Agama saMdarbhe : bhagavaMta mahAvIranA pAMcamAM gaNadhara zrI sudharmAsvAmInA paTTadhara jaMbUsvAmI thayA. teo kAzyapa gotranA hatA. A avasarpiNImAM A bharatakSetramAM mokSe janArA chellA zramaNa hatA. temanA paTTadhara ziSya Arya prabhava nAme hatA. temano nAmollekha aneka sthAne thayelo che. (ahIM to mAtra temanA amuka saMdarbho ja ullekhita karyA che.) ghaNAM sthAne jaMbusvAmIno ullekha praznakartArUpe che, teo sudharmAsvAmIne prazno kare che, sudharmAsvAmI temano pratyuttara Ape che. ghaNe sthAne mULa AgamamAM koI ullekha nathI paNa vRttikAra Adi maharSie "sudharmAsvAmIe jaMbusvAmIne Ama kahyuM, he jaMbU !" ema kahIne temanI oLakha rajU karI che. 0 Agama saMdarbha :AyAm 1nI vR sUyamU. 27nI che ThA.mULanI vRka sama mU. 383nI vR, bhagamU.pa-nI che nAyA 5,220; uvA.2; pA . 1; vivA. 1; nira. 3; nisI.bhA. 2154nI cU vava.bhA. 4524 + bUka dasa.pU. 6; dasamUla-vRka uttamU. 111ranI vR; naMdI. 23; kalpa. (sthavirAvali) tilyo. 698; -- >> -- 4 -
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 Agama kathAnuyoga-4 0 jagANaMda kathA - eka aNagAra (muni) hatA, ghaNAM zubhaguNonA dhAraka hatA. mati Adi cAra jJAnathI yukta hatA. ghaNAM ziSyagaNothI parivarelA hatA. devendra ane narendra jenA caraNarUpI kamaLamAM namana karatA hatA. sugRhita nAmavALA hatA. mahAyazavALA hatA. temane joIne sujJazIva ane sujJazrIne vizuddhi karavAnI bhAvanA pragaTelI. (A kathA suSaDha kathA aMtargatuM sujJazIva ane sujJazrInI kathAmAM Ave che.) 0 Agama saMdarbha :mahAni 1516; - x - 4 -- 0 javamuni kathA : ujainI nAme eka nagarI hatI. tyAM anila rAjAno putra java (yava) nAme rAjA hato, tene gardabha nAme yuvarAja hato. javarAjAnI putrI ane yuvarAja gardabhanI bahena aDolikA hatI. te ghaNI ja rUpavatI hatI, te gardabhayuvarAjane dIrdhapRSTha nAme amAtya (maMtrI) hato. te yuvarAja bahena aDolikAnA svarUpavAnupaNAne joI-joIne tenI abhilASA karato dUbaLo thato jato hato. tyAre dIrghapRSTha maMtrIe tene pUchayuM ke, dubaLA kema thatA jAya che ? to paNa yuvarAje javAba na Apyo tyAre maMtrIe ati AgrahapUrvaka pUchagyA karyuM. tyAre yuvarAje sAcuM kAraNa jaNAvyuM. tyAre dIrghapRSTha maMtrIe tene salAha ApI ke, jo sAgArika banAvIza - gharamAM sthApana karIza, to ja tAruM kArya siddha thaze. tuM teNIne bhoMyarAmAM gopavIne rAkha, tyArapachI tuM sukhethI tenI sAthe bhoga bhogava. loko to mAnaze ke teNI kyAMka vinaSTa thaI che (khovAI gayelI che). tyAre gardabhe paNa te vAta svIkArI. koI vakhate java rAjAne A hakIkatanI khabara paDI gaI, te A bhAI-bahenanuM (potAnA putra-putrInuM) AvuM akArya jANIne nirveda pAmyA, saMsAramAMthI tenuM mana uThI gayuM. teo pravrajita thayA. tyArapachI gardabha rAjA thayo. te javamunine bhaNavuM gamatuM na hatuM. te putranA snehathI vAraMvAra ujainI jatA hatA. koI vakhate ujjainInI najIka javanA khetaramAM te javamuni vizrAma laI rahyA hatA. te javanA khetaranuM eka kSetrapAlaka rakSaNa karatA hatA. A tarapha koI gadheDo (gardabha) te javAnA khetaramAM caravA icchato hato, tyAre te kSetrapAlake te gadheDAne uddezIne A pramANe (zlokamAM) kahyuM- he gardabha (gadheDA) tuM AgaLa Ave che, tuM pAchaLa jAya che, tuM mane paNa jue che arthAt mArA abhiprAyane paNa jANe che, paNa mane tAruM lakSya zuM che? te khabara che, he gardabha ! tuM javanI icchA kare che arthAt gadheDo javane khAvA icche che. (pachI javamuninI apekSAe rAjA gardabha javane mAravAne icche che.) javanA khetaranA rakSake bolela A zloka te javamunie yAda rAkhI lIdho. tyArapachI keTalAka bALako aDolikA (ramavAnuM eka sAdhana) vaDe ramI rahyA hatA. ramatA-
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA ramatA te bALakanI aDolikA khovAI gaI ane te eka bila-guphAmAM jaIne paDI. pachI te bALako ahIMtahIM te aDolikAne zodhavA lAgyA, paNa tene te aDolikA kyAMya dekhAtI na hatI. tyArapachI koI eka bALake te bila-khAIne joI, tyAre tene vicAra Avyo ke, A aDolikA kyAMya jaDatI nathI. nakkI te A bila-khADAmAM paDI hovI joIe. tyAre te bALaka bolyo ke- ahIM gayotahIM gayo, zodhavA chatAMye kyAMya dekhAtI nathI, paNa huM jANuM chuM ke - te "agaDa' arthAt bhUmigRhamAM - bilamAM paDelI che. teNe A zloka paNa yAda rAkhI lIdho. tyArapachI te java sAdhue ujainImAM praveza karyo. tyAM koI kuMbhakAra zALAmAM teNe praveza karyo. te dIrghapRSTha amAtya java sAdhu vaDe rAjApaNe hatA tyAre virAdhita karAyelo hato. tethI amAtya vicAravA lAgyo ke - huM kaI rIte AnuM vera vALuM ? ema vicArIne gabharAjAne kahyuM ke, A javamuni sAdhupaNAnA parISaha vaDe parAjita thaIne pAchA Avela che te rAjyane pAchuM meLavavA mAMge che. jo tamane pratitI na thatI hoya to jAte jaIne temanA upAzraye jaIne Ayudho joI Avo, te amAtye pUrve ja tyAM jaIne te Ayudhone te upAzraye rakhAvI dIdhA hatA. tyArapachI gardabha rAjAe jaIne joyuM to tene Ayudho-zAstro jovA maLyA. tene pratitI thaI ke dIrdhapRSTha maMtrI sAcuM kahe che te samaye te upAzrayamAM eka uMdara bhayathI thoDo-thoDo sarakato jato hato. tyAre te kuMbhAra bolyo -- he sukumAra ! he bhadrAkRta ! rAtrinA bhaTakavAnA svabhAvavALA ! tane mArA nimitte koI bhaya nathI paNa tane dIrghapRSTha arthAt sarpathI bhaya che te javarAjarSie A zloka paNa yAda rAkhI lIdho. tyArapachI te gardabha rAjAe tenA pitA-javarAjarSine mAravA mATe eka ratha taiyAra karAvyo. jo prakAzamAM - divasamAM jaIza to nakAmI uThThANA thaze, tema vicArIne te rAjA amAtya sAthe rAtrinA kaThora zAla laIne ekalo tyAM jaIne rahyo. tyAre javarAjarSie pahelo zloka bhaNyo. (he rAjA !) he sukumAla ! he bhadrAkRt! rAtrinA paryaTananA svabhAvavALA ! tane mArA taraphathI koI bhaya nathI, tane dIrdhapRSTha (amAtya) taraphathI bhaya che. tyAre gardabharAjAe vicAryuM ke, A amAtya mane mAravAnI icchA rAkhe che. (kharekhara !) mArA pitA to rAjA ja hatA, te rAjya bhogavI tRNavat gaNI lIlA mAtramAM rAjyano parityAga karI sAdhu thayA che, to pachI te rAjyanI icchA kaI rIte kare ? A amAtya ja mane mArI nAMkhavA mATe kapaTa racanA prapaMcasaha prayatna karI rahela che tyAre gardabharAjAe dIrdhapRSTha amAtyanuM mastaka chedI nAMkhya, teno ghAta karIne pachI jyarAjarSi pAse jaIne badhI ja vAta karIne sAdhunI kSamAyAcanA karI. tyAre te rAjarSi vicAravA lAgyA ke, je manuSya AvA jema-tema bolAyelA zlokane bhaNIne paNa tenA jJAna vaDe jIvitanI parirakSA karI zake che. (to vyavasthita zikSA-adhyayana thakI keTaluM kalyANa thaI zake ?) kharekhara ! te sthavira bhagavaMte mane
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 Agama kathAnuyoga-4 anekavAra kaheluM ke, he Arya ! tuM bhaNa, kaMIka bhaNa. paNa huM AtmavairInI mAphaka bhaNato na hato. jo AvA mugdhajano vaDe bhaNelA zlokanuM paNa AvuM mahAnuM phaLa prApta thAya, to pachI sarvajJa upadiSTa zrata keTaluM mahAphaLadAyI bane ? ema vicArI javarAjarSi guru samIpe gayA. pachI mithyAdukRt ApI samyaktayA bhaNavA lAgyA. 0 Agama saMdarbha :bharU. 87; buha.bhA. 11papa thI 1161 + - 4 - 4 - 0 yazobhadra kathA - AcArya zaabhavasUrinA mukhya ziSya yazobhadra thayA. zayyabhavasUrijI potAnI pATe temane sthApIne svarga saMcaryA. A yazobhadrasUri tuMgikAyana gotranA hatA. temane be vira ziSyo thayA. (1) Arya saMbhUtivijaya nAme sthavira, jeo mADharagotranA hatA. (2) prAcIna gotravALA Arya bhadrabAhu nAme sthavira. (yazobhadrasUrinI vizeSa kathA to prApta thaI nathI, paNa teno eka prasaMga dazavaikAlika niryuktinI hAribhadrIya vRttimAM noMdhAyela che.) jyAre putra-muni manaka mAtra cha mAsanuM sAdhupaNuM pAlana karI kALadharma pAmyA, tyAre zayyabhavasUrinI AMkhamAM AnaMdanA azupAta thayo - aho ! kharekhara ! A ArAdhanA pAmI gayo - A vakhate temanA pradhAna ziSya evA yazobhadrae guru bhagavaMtanA azrupAta darzanathI - are A zuM? evuM Azcarya anubhavyuM. vismita thayelA evA temaNe pUchayuM ke, he bhagavan! A zuM ? pUrve to kyAreya AvuM banyuM nathI. tyAre zayyabhavasUrie temane jaNAvyuM ke, saMsArano sneha AvA prakArano che. A manaka mAro putra hato. tyAre yazobhadra Adi zramaNane thayuM ke, aho ! guru samAna guraputra hovA chatAM paNa amone jaNAvyuM nahIM. ityAdi. 0 Agama saMdarbha :dasa.ni 372 + vRka naMdI. 24+ vR; tilyo. 713; kalpa. sthavirAvali + vRtti. --- - 4 - 0 jinadeva kathA : bharUca nagaramAM jemaNe bauddha matAvalaMbI bhadaMtamitra ane kuNAlane vAdamAM harAvelA evA eka AcArya. je baMne pachIthI jinadevanA ziSya banyA. (kathA juo-kuNAla) 0 Agama saMdarbhaHAvani 1304 + 9 Ava.pU.ra-pU. ra01; - 4 - 4 - 0 yudhiSThira kathA : hastinApuranA pAMDu rAjAnA moTA putranuM nAma yudhiSThira hatuM. te dIkSA laI mole gayA. (A kathA "praupadI"nI ane "pAMDava"nI kathAmAM AvI gayela che, tyAMthI joI levI.) 0 Agama saMdarbha :
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 121 pappA. 20nI , nAyA. 170, 175, 176, 182; Ava.pU.1-. 492; aMta 20; Avani 864nI ja 0 javalana Adi kathA - valana-dahana hutAsana-jvalanazikhA kathA : pATalIputramAM hutAzana nAme brAhmaNa hato. tenI patnInuM nAma jvalanazikhA hatuM. te baMne zrAvakadharmanI paripAlanA karatA hatA. te daMpatine be putro thayA - jvalana ane dahana. kALakrame A cAree pravajyA aMgIkAra karI. temAM jvalanamuni RjutA saMpanna hatA. jyAre dahana mAyAnI bahulatAvALA hatA. teo AvatA-jatA, jatA-AvatA, paNa dahana te sthAnanI AlocanA pratikramaNa karatA na hatA. baMne munio kALadharma pAmIne saudharma devalokamAM zakranI atyaMtara parSadAmAM pAMca palyopamanI sthitivALA devarUpe utpanna thayA. bhagavaMta mahAvIra AmalakalpAmAM AprazAlavana caityamAM samavasaryA. tyAre jvalana ane dahana baMne devo tyAM AvyA. AvIne nRtyavidhi dekhADI - arthAt nATakanRtyAdi karyA. paraMtu jvalana deve jyAre vikurvaNA karI tyAre saraLa ane suMdara vikuvaNA thaI, jyAre dahanadeve vikuvaNA karI tyAre viparitapaNe pariNamI. A rIte baMnenI vikuvaNAmAM bheda joIne gautamasvAmIe bhagavaMta mahAvIrane pUchayuM - A baMne devonI vidurvaNAmAM bheda kema jaNAya che ? tyAre bhagavaMta mahAvIre te baMne devonA pUrvabhavanuM kathana karyuM ane pachI jaNAvyuM ke, he gautama A mAyAdoSanuM pariNAma che, je deve saraLatApUrvaka saMyama jIvana vyatIta karyuM. tenI nRtyavidhinI vipharvaNA barAbara thaI ane je deve mAyApUrvaka saMyama jIvana vyatIta kareluM tenI nRtyavidhi viparIta pariNamI kemake javalanadeve AcAranA upayogapUrvaka yoga saMgraha karyo hato. (noMdha :- A prakArano praznottara bhagavatI sUtramAM paNa Ave che. juo sUtra-191mAM mAyi mithyASTi aNagAra saMbaMdhi praznottara. alabatta tyAM A kathA Apela nathI. ame to mAtra dravyAnuyogano saMbaMdha nidarzita karyo che.) A dRSTAMta AcAranA upayogapUrvaka yogasaMgraha mATe apAyela che. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1299 + vRka Ava.cUM.- 195, 196; - - 4 - 0 DhaDhaNakumAra kathA : (alAbha parISahanA saMdarbhamAM kRSipArAsara - DhaMDha e pramANe udAharaNa apAyela che. jemAM kRSi pArAsara e pUrvabhavanuM nAma che je mRtyu pAmIne A bhave DhaDhaNakumAra thayo. teno niryuktikAre "DheDha" evA nAme paNa ullekha karyo che.) 0 DhaDhaNakumArano pUrvabhava : eka gAmamAM eka pArAzara hato. (dhAnyapUraNa nAmanA gAmamAM eka brAhmaNa hato,
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 Agama kathAnuyoga-4 tenuM nAma pArAsara hatuM, tyAM bIjA paNa pArAzara vasatA hatA. te ghaNo ja kRSa - zarIre durbala hovAthI athavA kRSi-khetImAM joDAyelo hovAthI ke kuzala hovAthI tene kRSipArAzara athavA kRSa pArAzara tarIke badhAM oLakhatA hatA. te kRSi pArAzara te gAmamAM rAjakuLa dvArA niyukta thayela cArivAhaka rUpe kAma karato hato. te divasanA gAyo vagere tathA kheDUtone bhojana veLA laI jato hato. tyArapachI jyAre bhojana-pAna Ave ane bhojananI icchAvALA athavA sudhAtura kheDUtone kaheto ke, tame badhAM pahelA eka-eka cAsa kheDI lo tyArapachI bhojana karajo. te vakhate teo pa00 (uttarAdhyayanavRtti mujaba 600) haLa ane baLada vaDe khetI karatA. te kRSi pArAzare A pramANe karIne temanA bhojanamAM aMtarAya karyo, te rIte aMtarAya karavA dvArA gADha aMtarAyakarma upArjita karyuM. tyAMthI maraNa pAmI, saMsAramAM bhaTakIne anya koI sukata ArAdhanAne baLe te vAsudevano putra DhaMDha thayo. (kRSNa vAsudevanI DhaDhaNA nAmanI rANIthI te utpanna thayo hovAthI tenuM DhaDhaNakumAra evuM nAmakaraNa thayuM.) eka vakhate ariSTanemi bhagavaMta samavasaryA. temanI vANIthI bodha pAmIne DhaMDhaNakumAra vairAgya pAmyA. teNe bhagavaMta ariSTanemi pAse dIkSA grahaNa karI. aMtarAyakarma udIrNa thayuM. tene pheDavA--khapAvavA mATe dvArikAmAM gaucarI arthe gamana karatA hatA, chatAM DhaMDhaNamunine gaucarI prApta thatI na hatI. jo koI vakhata kaMI prApta thAya to paNa te lakhuM- sukuM maLatuM hatuM. tyAre temaNe bhagavaMta ariSTanemine pUchayuM ke, mane AhAra kema upalabdha thato nathI ? bhagavaMte temane pUrvabhava saMbaMdhI bAMdhela aMtarAyakarmanI vAta karI. tyArapachI DhaDhaNamunie abhigraha grahaNa karyo. have svalibdhie karIne jo kaMI bhikSA prApta thaze, to huM AhAra karIza, paralabdhi vaDe jo koI lAbha thaze to te AhAra vAparIza nahIM. e rIte karmo khapAvavA pravRtta thayA. koI divase kRSNa vAsudeve tIrthakara ariSTanemine pUchayuM ke, ApanA A aDhAra hajAra zramaNomAM duSkarakAraka aNagAra koNa che ? tyAre bhagavaMta ariSTanemie uttara Apyo - DhaMDhaNa aNagAra A aDhAra hajAra muniomAM sauthI duSkarakAraka che. tyArapachI DhaDhaNamuninA alAbha parISaha ane temaNe grahaNa karelA abhigrahano vRttAMta kahyo. tyAre kRSNa vAsudeve pUchayuM - te kyAM che ? tyAre bhagavaMta ariSTanemie kahyuM, tame jyAre nagarImAM praveza karazo tyAre tame tene jozo. kRSNa vAsudeve nagarImAM pravezatI veLAe temane joyA. tyAre kRSNa vAsudeve hAthInA skaMdha parathI utarIne temane vaMdana karyuM. A dazya koI zreSThIe joyuM. zreSThIne thayuM ke nakkI A koI mahAtmA lAge che - jethI vAsudeva evA kRSNa mahArAjAe temane vaMdanA karI. te vakhate DhaDhaNa aNagAra paNa bhikSArthe te zreSThInA gharamAM ja pravezyA. te zreSThIe paramazraddhAthI modaka (lA) vaDe DhaDhaNamunine pratilAbhita karyA, gaucarI bhramaNA karIne DhaDhaNamuni AvyA. bhagavaMtane gaucarI batAvIne pUchayuM he bhagavaMta ! zuM mAro alAbha parISaha kSINa thaI gayo ? arthAt zuM mAruM lAbhAMtarAya karma nAza pAmyuM ? tyAre bhagavaMta ariSTanemie uttara Apyo ke, tAro
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 123 alAbha parISaha hajI kSaya pAmyo nathI. tene A lAbha maLyo che te kRSNa vAsudevanA nimitte maLela che. tyAre paralAbhathakI (bIjAnA nimitte prApta thayela bhikSAthI) mAre jIvana pasAra karavuM nathI, tema vicArI DhaMDhaNa aNagAra charahitapaNe te modakanI pAriSThApanA karavA kuMbhAranI zALAmAM gayA. tyAM jaIne modakanA cUrecUrA karI paraThavI dIdhA. A samaye zukladhyAnanI dhArAe caDhelA DhaMDhaNa aNagArane kevaLajJAna samutpanna thayuM - Ama - je rIte DhaMDhaNa aNagAre alAbha parISahane sahana karyo te rIte alAbhaparISaha sahana karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :AyA yU.kR. 75, 374; maraNa. 498; utta.cU5 76; uttani 114 + vR; 0 tosaliputra kathA : eka AcArya bhagavaMta. tosalipatra dRSTivAdanA dhAraka hatA. temanI pAse rakSita (AryarakSita) bhANavA AvelA. pachI temanA ziSya banyA. (A sarva kathA "AryarakSita" kathAnakathI jANI levI) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 076 + , Ava.1-pR. 402, utta.ni. 97 + ; - 8 -- >> -- 0 sthUlabhadra kathA : - - (sthUlabhadra, zrIyaka, yakSA-cakSadiAdi sAta bahenonI kathA) (gujarAtI kakkAvArI mujaba A kathA "sa" vibhAgamAM ja Ave, paNa prAkRta-ardha mAgadhImAM "bhUlabha" zabda hovAthI te ahIM "tha"mAM noMdhela che.) mADharagotrALA sthavira Arya saMbhUtivijayane gautama gotravALA sthavira Arya sthUlabhadra nAme ziSya thayA. temano saMbaMdha A pramANe - 0 sthUlabhadrano kauTuMbika parIcaya : pATaliputra nagaramAM navamo naMdarAjA rAjya karato hato. tene kalpaka vaMzano zakaTAla nAme maMtrI hato. zakaTAla maMtrIne be putro hatA - sthUlabhadra ane zreyaka. (sthUlabhadrane vyavahAramAM loko sthUlibhadra nAme oLakhe che. paNa phakta uttarAdhyayana cUrNimAM ja "yUnimaH" zabda che. bAkI sarvatra "dhUnama' ja lakhAyela che.) zakaTAla maMtrIne sAta putrIo hatI - (1) yakSA, (2) yakSatriA , (3) bhUtA. (4) bhUtaditrA, (5) seNA, (6) veNA, (7) reNA. je sthUlabhadranI baheno tarIke prasiddha che. 0 vararuci ane zakaTAla vacce vairanuM bIja : A tarapha vararuci nAmano eka brAhmaNa roja naMdarAjAnI 108 zloka vaDe stuti karato hato. te rAjA tenAthI saMtuSTa thaI te brAhmaNane dAna ApavAnI icchA karato hato. te rAjA A zloka sAMbhaLIne zakaTAlamaMtrInA mukha sAme joto. paNa zakaTAlamaMtrIne
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 Agama kathAnuyoga-4 mithyAtva (mithyAdRSTi) samajI prazaMsA karato na hato. brAhmaNe tenI patnIne dAnAdi vaDe sAdhI ane jyAre teNIe pUchayuM ke, tamAre zuM kAma che ? tyAre vararacie kahyuM ke, tAro pati mArA zlokanI prazaMsA karato nathI. tyAre teNIe kahyuM ke, huM tenI pAse prazaMsA karAvaDAvIza, zakaTAlamaMtrIe tene kahyuM ke, huM mithyAtvanI prazaMsA kaI rIte karuM ? tyArapachI zakaTAla maMtrInI patnI vAraMvAra tene preraNA karavA lAgI. tyAre teNInI vAta svIkArIne zakaTAle eka vakhata kahyuM ke, A sArA zloka bolyo. eTale rAjAe tene 108 sonAmahora ApI. tyArapachI rojeroja tene rAjA 108 sonAmahoranuM dAna ApavA lAgyo. tyAre zakaTAla maMtrIne thayuM ke, A rIte rAjabhaMDAranA arthano (dravyano) kSaya thato jaze. tethI teNe naMdarAjAne kahyuM, he bhaTTAraka ! tame roja Ane ATaluM badhuM dAna kema ApyA karo cho ? tyAre rAjAe tene kahyuM ke, teM prazaMsA karI eTale huM AvuM chuM. zakaTAle kahyuM ke, navA zlokonI racanA kare tene loko kAvya kahe che, tethI meM prazaMsA karI hatI. rAjAe kahyuM to zuM A zloka navA nathI ? maMtrIe kahyuM ke, A zloko to mArI sarva putrIo paNa bolI jANe che, to pachI anya loko vize to zuM kahevAnuM? have zakaTAla maMtrInI sAta putrIonI e vizeSatA hatI ke, yakSA phakta eka ja vakhata sAMbhaLatA zratane grahaNa karatI hatI, bIjI putrI be vakhata sAMbhaLatA ja te zratane yAda rAkhI letI hatI, trIjI putrI traNa vakhata sAMbhaLatA yAda rAkhI letI, e rIte sAtamI putrI sAta vakhata sAMbhaLatA sarve zrata grahaNa karI letI hatI. zakaTAla maMtrIe kahyuM ke, mArI sAte putrI A zloka jANe che, Apa parIkSA karI zako cho. tyAre rAjAe te vAta svIkArI. tyArapachI ucita samaye jyAre vararuci zloka bolavA mATe Avyo tyAre zakaTAle sAte putrIone paDadAnI pAchaLa besADI rAkhI. jyAre vararuci zloka bolyo, tyAre zakaTAle rAjAne dAna Apato aTakAvI dIdho. te vakhate zakaTAla maMtrInI prathama putrI yakSA akhkhalita uccArathI te ja pramANe e 108 zloka bolI gaI, pachI yadinnA paNa e ja pramANe bolI gaI - yAvat - sAta putrIo e ja 108 zloka akhkhalitapaNe bolI gaI. eTale naMda rAjAe kopAyamAna thaI vararucine tyAMthI kADhI mUkayo. tyArapachI vararacie 108 sonA mahorone yaMtraprayogathI gaMgAmAM sthApita karI dIdhI. prabhAtakALe te gaMgA kAMThe jaIne stuti karavA lAgyo. pachI gaMgA pAse sonAmahoranI mAMgaNI karI, paga vaDe yaMtra dabAvyuM eTale sonAmahoranI poTalI bahAra AvI. loko AgaLa camatkAranI vAta phelAvI ke, meM gaMgAnI suMdara stuti karI eTale tuSTa thayelI mAtA ane sonAmahoro Ape che. kAlAntare A vAta naMdarAjAnI jANamAM AvI. teNe zakaTAla maMtrIne A vAta karI ke, gaMgA (nadI) vararucine sonAmahoro Ape che. tyAre zakaTAla maMtrIe kahyuM ke, jo huM tyAM jauM tyAre jo gaMgA sonAmahoro Ape to huM mAnuM ke, gaMgA dAna Ape che. ApaNe kAle savAre gaMgAkinAre jaIe. rAjAe te vAta kabUla rAkhI. tyArapachI zakaTAla maMtrIe potAnA vizvAsu puruSane saMdhyAkALe gaMgAnadInA kAMThe
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 125 javA mATenI AjJA karIne kahyuM ke, tuM eka sthAne chUpAI rahejo ane vararuci jaLamAM je kaMI sthApana kare, te laIne he bhadra! tuM mane ApI deje. pelA paraNe tyAM jaIne vararacie sthApelI sonA-mahoranI poTalI laIne zakaTAla maMtrIne ApI dIdhI. prabhAtakAle naMda rAjA ane zakaTAla maMtrI baMne gayA. tyAre vararaci gaMgAkAMThe devInI stuti karato dekhAyo. stuti karIne teNe gaMgAjaLamAM DUbakI mArI. pachI yaMtrane hAtha ane paga vaDe vAraMvAra ThokavA lAgyo. paNa sonA-mahora maLI nahIM eTale vilakho thayo, zaramAI gayo. tyAre vararacinI kapaTa kaLAne pragaTa karIne zakaTAlamaMtrIe hAthamAM rahelI sonAmahoronI poTalI rAjAne batAvI. tyAre vararuci apabhrAjanA pAmIne tyAMthI cAlyo gayo. pachI te zakaTAla maMtrInA chidro zodhavA lAgyo. kemake zakaTAlamaMtrIe tenuM sarva vinAzita karyuM hatuM. koI divase zakaTAlamaMtrInA putra zrIyakanA vivAhano prasaMga Avyo. tyAre A prasaMga nimitte rAjAne bheTa ApavAnA hetuthI vividha prakAranA zastro gupta rIte taiyAra karAvavA zarU karyA. vararacie zakaTAlanI dAsIne lAlaca ApI, eTale teNe maMtrInA gharanA rahasyo vararucine pahoMcADyA. vararucine chidra maLI gayuM. tyAre vararucie bALakone lADu ApI evA prakAre zIkhavyuM ke, naMdarAjA e jANatA nathI ke A zakaTAla zuM karI rahyo che ? te naMdarAjAne mArIne potAnA putra zrIyakane rAjagAdIe besADavA mAMge che. tyAre te bALako core ane cauTe A vAta bolavA lAgyA. A vAta dhIre dhIre rAjA sudhI pahoMcI. rAjAe potAnA guptacaro dvArA maMtrInA ghera tapAsa karAvI. guptapaNe hathiyAro ghaDAtAM joIne guptacaroe A vAta rAjAne jaNAvI. rAjA maMtrI para kopAyamAna thayo. jyAre zakaTAlamaMtrI rAjakArya mATe AvyA ane rAjAne page paDyA tyAre rAjAe moM pheravI lIdhuM. tyAre zakaTAlamaMtrI ghera gayo. kAvataruM thayuM jANIne teNe ghera zrIyakane kahyuM ke, he putra ! jo huM mRtyu nahIM pAmIza, to rAjA AkhA kuTuMbane mArI nAMkhaze. mATe he vatsa ! jyAre huM rAjAnA page paDavA jAuM tyAre niHzaMkapaNe tAre mane mArI nAMkhavo. te sAMbhaLI zrIyake potAnA kAnamAM AMgaLI nAMkhI dIdhI. tyAre zakaTAle kahyuM ke, tAre pitRhatyAno bhaya na rAkhavo kemake huM pahelAM ja mArA mukhamAM tAlapuTa viSa mUkI rAkhIza. mATe huM page paDIza tyAre marela ja hoIza, pachI tuM niHzaMkapaNe mArA mastakane chedI nAMkhaje. 0 zakaTAlanuM mRtyu ane sthUlabhadranI dIkSA : sarva kuTuMbanA vinAzathI bacavA mATe zrIyake anicchAe pitAnuM vacana svIkAryuM. te ja pramANe rAjAnA pagamAM paDatAM zakaTAla maMtrInuM mastaka talavArathI chedI nAMkhyuM. e joI naMdarAjA citkArI uThyo - ahoho! A zuM akArya karyuM ? tyAre zrIyake kahyuM ke, he deva! Apa vyAkuLa na thAo. haMmezAM uttama sevako svajano ane svArtha kAryo choDIne svAmInA ja kAryo karanArA hoya che, tethI je Apane pratikULa hoya te mATe paNa pratikULa che. mATe mAre AvA pitAnI jarUra nathI. tyAre rAjAe kahyuM ke, he zrIyaka ! A teM sAruM karyuM, tuM have A maMtrIpadano svIkAra kara. tyAre zrIyake kahyuM, mAre sthUlabhadra nAme moTAbhAI che. te bAra varSathI gaNikAne tyAM rahelA che. A maMtrIpada temane soMpavuM joIe.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra6. Agama kathAnuyoga-4 te samaye sthUlabhadra bAra varSathI kozA nAmanI gaNikA sAthe bhoga bhogavatA teNInA ghera rahelA hatA. zrIyaka naMdarAjAno aMgarakSaka thaIne rahelo hato. tyArapachI naMdarAjAe kozAnA gherathI sthUlabhadrane bolAvI maMtrIpada svIkAravA kahyuM. tyAre sthUlabhadra uttara Apyo ke, huM vicArIne kahyuM. tyAre rAjAe najIkanA azokavanamAM vicAra karavA mokalyA. tyAM te vicAravA lAgyA ke, rAjAnA kAryamAM mazagula banelA mANasane kayA bhogo ke sukha bhogavavAnuM hoya che? kadAca sukhaprApti thAya, to paNa aMte to narakagamana karavuM paDe che, to AvA maMtrIpadanuM mAre zuM kAma che ? A bhogo AvA ja che. vairAgya mArge caDelA sthUlabhadre vicAryuM ke, je maMtrIpada pitAnA mRtyunuM kAraNa banyo te saMsAra duHkhadAyI ja che. svayaMmeva paMcamukhiloca karyo, kaMbalaratna chedIne rajoharaNa banAvI, muniliMga dhAraNa karyuM. rAjA pAse AvIne kahyuM ke, he rAjana ! dharmathI ja kalyANa che ema meM ciMtavyuM che. rAjAe paNa kahyuM ke, te sAruM ciMtavyuM che, tene abhinaMdana ApyA. tyArapachI sthUlabhadra tyAMthI nIkaLI gayA. tyAre rAjAe kahyuM, (Ava.ni. 1284 mujaba) huM jou chuM ke kapaTapUrvaka te gaNikAnA ghera ja jAya che ke nathI jato. tene jatA evA sthUlabhadrane agAsIe jaIne joyA karyo. AvazyakamAM ja pUrva ni 50mAM ema lakhyuM che ke rAjAe koI puruSane niyukta karyo ke sthUlabhadra kyAM jAya che te jovuM. paraMtu marelA kalevaranI durgadhavALA mArgethI jevI rIte na javAya tema te bhagavat (sthUlabhadra) gaNikAnA ghara tarapha aruci batAvatA AgaLa cAlavA lAgyo. te joIne rAjAe jANyuM ke, A mahAbhAgyavAnuM kharekhara ja kAmabhogothI kaMTALelA che ane vairAgya pAmelA che. Ava.ni. 50 mujaba rAjapuruSoe A samAcAra ApyA. tyArapachI maMtrIpade zrIyakanI sthApanA karI. sthUlabhadrae saMbhUtivijaya gurunA samIpe jaIne vidhipUrvaka pravrajyA aMgIkAra karI. 0 zrIyakanI yuktithI vararucinuM mota : zrIyaka potAnA pitAnA vairane saMbhArato rahyo. pachI teNe bhAInA nehavALI kozAnA gharano Azraya karyo. teNI paNa sthUlabhadramAM eTalI anurakta hatI ke te bIjA koI manuSyanI icchA karatI na hatI. te kozAnI nAnIbena upakozA hatI. tenI sAthe vararuci rahyo hato. te zrIyaka vararucinA chidro zodhato hato. bhAInI priyAnI pAse jaIne zrIyake kahyuM ke, A vararucinA nimitte amArA pitA mRtyu pAmyA. AnAthI ja mane bhAIno viyoga thayo ane tane paNa (tArA priyano) viyoga prApta thayo, mATe tuM Ane madirA pIvaDAva. tyAre kozAe tenI bahenane kahyuM, zrIyakanA saMketa pramANe te gaNikAe vararucine madirApAna karAvyuM. te vAta kozAe zrIyakane kahI pachI jyAre vararaci rAjasabhAmAM beTho eTale zrIyakanA saMketa pramANe koI puruSe jaIne vararucine tevA koIka auSadhathI vAsita karela padmakamaLa rAjasabhAmAM jaIne vararucine ApyuM. te suMghatAnI sAthe ja vararacine madirAvALI ulaTI thaI. e rIte rAjAne teNe satya vAtanI pratIti karAvI potAnA pitA zakaTAlanuM mRtyu vararucinA kevA kAvatarAthI thayeluM te jaNAvyuM, tyAre rAjAe kahyuM ke, A
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 127 pApanuM je koI prAyazcitta hoya te tuM karAva eTale zrIyake vararucine tapelA zIzAno rasa pAyo. jenAthI te brAhmaNa mRtyu pAmyo. 0 sthUlabhadrAdi cAra muniono ghora abhigraha : sthUlabhadrasvAmI paNa saMbhUti vijaya pAse ghora tapa karavA lAgyA. vicaratA evA te sarve pATaliputra AvyA. cAturmAsano samaya Avyo tyAre traNa aNagAroe abhigraha grahaNa karyA. eka munie saMbhUtivijaya gurune vaMdana karIne evo abhigraha lIdho ke, huM siMhaguphAnA dvAra pAse cAturmAsa karIza. tene joIne siMha upazAMta thaI gayo. bIjA munie evo abhigraha karyo ke, huM sarpanI vasatimAM (tenA bila pAse) cAturmAsa karIza. tene joIne dRSTiviSa sarpa upazAMta thaI gayo. trIjA munie evo abhigraha karyo ke, huM kuvAnA bhAravaThA (madhyanA kASTha) para rahIne cAturmAsa karIza. tyAre te traNe munione yogya jANIne gurae temane te-te sthAne cAturmAsa karavAnI AjJA ApI. tyAre sthUlabhadra vaMdana karIne bolyA ke, he bhagavan! huM kozAgaNikAnI citrazALAmAM cAturmAsa karIza. pelA traNe munioe cAramAsanA upavAsa karavAnI pratijJA karelI. jyAre sthUlabhadrae kahyuM ke, mAre tapa na karavo paNa nitya Sasa bhojanano AhAra karavo. gurue upayoga mUkI, tene yogya jANI anumati ApI. tyArapachI sthUlabhadramuni kozAnA gRhadvAre AvI pahoMcyA. tyAre saMtuSTa thayelI kozAe UbhI thaIne temano satkAra karyo. teNIe mAnyuM ke, sAdhupaNAmAM parISaho sahana na thavAthI parAjita thaIne AvyA lAge che. tyAre teNIe sthUlabhadramunine kahyuM, AjJA. karo ke mAre zuM karavuM? munie kahyuM, pahelAM je udyAnagRhanA je citrazALA sthAnamAM bhogo bhogavyA hatA, te sthAnamAM (ratimaMdiramAM) mane sthAna Apa. pachI rAtrinA sarvAlaMkArathI vibhUSita thaIne AvI. mIThI madhurI vRMgArika vAto karavA lAgI. paNa meru samAna niSpakaMpa evA munine saheja paNa zobhAyamAna karI zakI nahIM , munine divasa daramyAna Sasa AhAranuM bhojana karAvyuM chatAM ane kozAe ghaNAM hAvabhAva karavA chatAM muni jarA paNa calAyamAna na thayA. ulaTo sattvazALI te mahAmunino dhyAnarUpa agni vadhAre pradIpta thayo. temaNe kozAne saMsAranI anityatA samajAvI. pratibodha pamADI. tyAre kozA paNa dharma sAMbhaLIne zrAvikA banI gaI. teNIe abhigraha karyo ke, rAjAnI AjJA sivAyanA bAkInA koI puruSa sAthe mAre krIDA na karavI - e pramANe vikArarahita banelI teNae A AgAra sivAya brahmacAriNI vrata svIkAryuM. varSAkAla pUrNa thayA bAda siMhaguphAvAsamuni cAra mAsanA upavAsa karI abhigraha paripUrNa karI siMhane upazAMta karI AvyA. AcArya bhagavaMte kiMcit UbhA thaIne temane AvakAryA ane kahyuM, he duSkarakAraka ! tamAruM svAgata che. sarpanA bila pAse rahela muni paNa cAturmAsa pUrNa karI dRSTiviSa sarpane zAMta karIne AvyA, temane paNa guru bhagavaMte e ja pramANe svAgata karI, prazaMsA karI. kUvAnA bhAravaTha para comAsuM karIne AvelA munine paNa temaja kahyuM. traNe munine guru mahArAje kahyuM, aho ! duSkarakAraka tamane kuzala che ? pachI sthUlabhadramuni ke je te ja gaNikAgUDe bhikSA grahaNa karatA hatA, te paNa
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 cAturmAsa pUrNa karIne AvyA. AcArya bhagavaMta saMbhramathI UbhA thaI gayA ane bolyA, svAgata che. he duSkara--duSkarakAraka tamane kuzala to che ne ? A pramANe gurubhagavaMtanA mukhethI sthUlabhadranI potAnAthI adhika prazaMsA sAMbhaLI te traNe muni dubhAyA. teoe vicAryuM ke, juo, AcArya bhagavaMtane maMtrI putra para kevo rAga che ? 0 siMhaguphAvAsImunino irSyAbhAva :- 128 tyArapachI bIjuM cAturmAsa Avyu. siMhaguphAmAM varSAvAsa rahI cUkelA muninA manamAM irSyAbhAva jAgyo. teNe gaNikAnA ghera javAno abhigraha karI, guru mahArAja pAse AjJA mAMgI. AcAryae upayoga mUkaryA. temane lAgyuM ke, A muni potAnI pratijJAno pAra pAmI zakaze nahIM. temaNe te munine rokavA prayatna karyo. to paNa te munie gurubhagavaMtanI vAta svIkArI nahIM, te gaNikAnA ghera gayA. jo ke guru bhagavaMtane te mane kaheluM ja hatuM ke, he bhadra ! e kAmadevanI rAjadhAnI samAna vezyAnA gharamAM cAturmAsa karavuM ati duSkara che. e abhigraha nibhAvavAne to meru jevA acala sthUlabhadra ja samartha che. mATe tuM e abhigraha na kara. to paNa te gaNikAnA ghera comAsuM karavA gayA. tyAM jaIne temaNe vasati mAMgI, gaNikAe vasati ApI. teNI vibhuSita ke avibhUSita baMne sthitimAM svAbhAvika udAra--suMdara zarIravALI hatI. teNIe dharma zravaNa karyo. paNa muni tenAmAM Asakta banI gayA. munie bhoga mATe prArthanA karI. te gaNikA bhoganI icchA karatI na hatI. tethI (munine pratibodha karavA) teNIe kahyuM ke, jo tame kaMI Apo to huM kAmabhoga mATe taiyAra thauM. tyAre te munie pUchyuM ke, huM tane zuM ApuM ? mArI pAse to kazuM nathI. teNIe kahyuM ke, kAM to mane lAkha sonaiyA Apo, nahIM to pAchA cAlyA jAo. munie sAMbhaLeluM ke, nepALa dezamAM zrAvaka rAjA che, te je pahelA sAdhu jAya, tene lakSa mUlyavALuM ratnakaMbala Ape che. te A ratnakaMbala prApta karavA nIkaLyA. tyAM pahoMcyA. rAjAe temane ratnakaMbala ApyuM. te ratnakaMbala laI muni pAchA pharatA hatA. mArgamAM koI sthAne coro rahetA hatA. tyAM pakSI bolavA lAgyuM ke, lakSamUlya (vALuM ratnakaMbala) Ave che. te cora senApatie A vAta jANI, paraMtu temaNe to saMyatasAdhune AvatA joyA te munino AgaLa cAlyA gayA. tyAre te pakSI pharIthI bolyuM ke, lakSamUlya jaI rahyuM che. tyAre te cora senApatie tenI pAchaLa jaIne joyuM. tyAre te munie kahyuM, mArI pAse lakSamUlyavALuM ratnakaMbala che, te gaNikA mATe laIne jaI rahyo chuM. tyAre cora senApatie temane choDI dIdhA. muni tyAMthI AgaLa cAlyA, mahAkaSTe lAvela ratnakaMbala teNe gaNikAne ApyuM. teNIe paga luMchIne kaMbalane khALamAM (kacarAnA DhagalAmAM) pheMkI dIdhu. tyAre te munie teNIne aTakAvatA kahyuM, are suMdarI ! mahAmUlyavAna ratnakaMbalane kAdavamAM pheMkI teno kema vinAza kare che ? tyAre gaNikAe kahyuM, tame Ane mATe duHkhI thAo cho, paNa AtmA mATe kema du:khI thatA nathI. A ratnakaMbalathI adhika mUlyavAn tathA Aloka-paralokamAM sukha
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA ApanAruM A durlabha cAritraratnane tame gumAvavA taiyAra thayA cho, chatAM tene mATe tame zoka karatAM nathI, ane ratnakaMbala mATe kema zoka karo cho ? tame paNa (saMyamabhraSTa thaIne) A rIte pheMkAI jazo. tyAre te muni upazAMta thayA, pratibodha pAmyA. temane munipaNAnI buddhi prApta thaI. potAnA aparAdhanuM mithyA duSkRta mAMgyu, guru pAse jaIne pharIthI AlocanA karI, vicaravA lAgyA. 129 AcArya bhagavaMte kahyuM, sthUlabhadra A rIte duSkara-duSkarakAraka che. temaNe pUrvaparicitA ane azrAvikA evI gaNikAno parI sahana karyo ane tene zrAvikA banAvI. 0 kozA dvArA rathikane pratibodha : eka vakhata rAjA koI rathakAra-puruSa para saMtuSTa thayo. tyAre rathakAre rAjA pAse kozA gaNikAnI mAMgaNI karI. saMtuSTa thayelA rAjAe tene kozA suprata karI tenI pAse kozA haMmezA sthUlabhadra svAmInA ja guNagAna karyA karatI hatI, paNa rathakArane potAnuM hRdaya arpaNa karatI na hatI. tyAre te rathakAra kozAne potAnI kaLA--zakti dekhADavA mATe azokavATikAmAM laI gayo. je joIne kadAca kozA potAnA para rAgavatI thAya. teNe prathama bANa pheMkI eka AMbAnI laMbane vIMdhI, te bANane bIjA bANathI vIMdhyuM, bIjA bANane trIjA bANathI vIMdhyuM. e rIte anyonya bANa vIMdhIne bANonI paMkti banAvI dIdhI. pachI ardhacaMdrAkAra bANathI lUmane chedI, bANapaMktinA agrabhAga upara rahelI laMbane potAnA hAtha vaDe kheMcI tyAM beThAM ja kozAne arpaNa karI. to paNa kozAne khuza karI zakyo nahIM. tyArapachI kozAe rathakArane kahyuM, jeNe A kaLA zIkhelI hoya tene kazuM duSkara nathI. pachI teNIe kahyuM, have tame mArI kaLA juo. ema kahIne kozAe sarasavano Dhagalo karAvyo. tenA upara soya rAkhI. te soya para puSpa rAkhyuM. te puSpa para apUrva nRtya karI batAvyuM. nRtya karatA teNI bolI ke, AMbAnI laMba toDavI e kAMI duSkara nathI, tema sarasava para nAcavuM e paNa kAMI duSkara nathI. paraMtu te mahAtmA munizrI sthUlabhadra svAmI je pramadArUpI vanamAM rahyA, chatAM mugdha na thayA te ja duSkara che. parvatamAM, guphAmAM, ekAMtamAM ane vanamAM nivAsa karatA hajAro manuSya indriyone vaza rAkhanArA thayA che, paNa ati ramaNIya mahelamAM yuvati pAse rahIne indriyone vaza karanAra to eka zakaTAlaputra--sthUlabhadra ja thayA che. vezyA rAgavALI hatI, haMmezAM tene anusaranArI hatI, SaDrasa bhojana maLatuM hatuM, citrazALAmAM nivAsa hato. manohara zarIra hatuM, yauvanavaya hatI. varSARtuno samaya hato. to paNa jeNe AdarathI kAmadevane jItyo ane mane pratibodha karI, mATe te sthUlabhadrane huM vaMdana karuM chuM. A rIte pratibodha pamADIne kozAe te rathikane zrAvaka banAvyo. 0 sthUlabhadrane vAcanA ane pUrva zrutano abhyAsa : te kALe (koI vakhate) bAra varSano duSkALa paDyo. saMyato (sAdhu sAdhvI) samudrakinAre rahIne pharI pAchA duSkALa pUro thayo tyAre pATalIputra nagare bhegA thayA. te 4/9
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 Agama kathAnuyoga-4 samaye zramaNasaMghe ekaThA maLI zrataviSayaka vicAraNA karI ke, kone keTaluM ane zuM-zuM yAda raheluM che ? je sAdhunI pAse jeTaluM kRta-udezA-adhyayana Adi yAda hatA te badhAMne ekaThAM karyA, agiyAra aMgo ekaThA thayA. paNa daSTivAda temAMnA koI pAse na hato. te samaye nepALa dezamAM bhadrabAhusvAmI ke jeo cauda pUrvadhara hatA te vicAratA hatA. temanI pAse zramaNasaMghe saMghATaka (sAdhu yugala) mokalyA ane dRSTivAdanI vAcanA ApavA mATe vinaMtI karI. teoe nivedana karyuM ke, A saMghanuM kArya che mATe Apane vinaMtI karavA amane zramaNasaMghe mokalyA che. tyAre bhadrabAhusvAmIe kahyuM ke, duSkALanA kAraNe huM mahAprANa dhyAnano AraMbha karI zakyo na hato. paNa have (duSkALa pUro thavAthI) meM mahAprANa dhyAnamAM praveza karyo che, tethI huM vAMcanA ApavA mATe samartha nathI. e pramANe kahIne teNe saMghATako (baMne sAdhune) tyAMthI nivRtta karyA. (pAchA mokalyA). tyAre zramaNa saMghe bIjA saMghATakane ravAnA karyA ane jaNAvyuM ke, je zramaNa saMghanI AjJAnuM atikramaNa kare teno zo daMDa thAya ? jyAre sAdhuoe tyAM jaIne A vAta karI tyAre jaNAvyuM ke, temane udghATita prAyazcitta Ave arthAt temane saMgha bahAra karavAnuM prAyazcitta Ave. tyAre he bhagavaMta ! Apane paNa A prAyazcitta Ave. tyAre bhadrabAhusvAmIe vinaMtI karI ke, mane saMgha bahAra na karatAM, paNa je medhAvI sAdhu hoya temane ahIM bhaNavA mokalo. huM teone sAta vAMcanA A pramANe ApIza - eka vAcanA bhikSAcaryAthI pAchA pharaze tyAre ApIza, bIjI vAcanA (madhya) kALa veLAe, trIjI vAranA spaMDilabhUmi thakI pAchA pharaze tyAre, cothI vAcanA vikA-divasanA aMta samayaveLAe, Avazyaka karyA pachI traNa vAcanA ApIza, e rIte sAta vAMcanA ApIza ane mahAprANadhyAna jo atigata thaze, to jeTalo samaya bacaze temAM cauda pUrvanI anuprekSA ane utkramika (AnupUrvI) thaze. tyAre sthUlabhadra pramukha 500 medhAvI sAdhuone tyAM mokalyA. teo vAcanA levAnA samayakALe vAcanA grahaNa karavA lAgyA, paraMtu eka--be-traNa Adi vAcanA avadhAraNa karavA teo pratipRcchA karyA vinA samartha banI zakyA nahIM. tyAre eka sthUlabhadra sivAya bAkInA badhAM sAdhu tyAMthI khasI gayA. (Avazyaka sUtrano to A abhiprAya ja che. paNa kalpasUtra vRttikAra ahIM evuM noMdhe che ke, teo mahAprANa nAmaka dhyAnanI sAdhanA karatA hovAthI vAcanA ApavAmAM bhadrabAhusvAmIne samaya thoDo maLato hato, tethI vizeSa vAcanA na maLatI hovAthI bIjA sAdhu udvega pAmI cAlyA gayA ane eka sthUlabhadra ja rahyA - amone Avazyakano abhiprAya ja yogya lAge che.) have jyAre thoDuM ja dhyAna bAkI rahyuM tyAre bhadrabAhusvAmIe sthUlabhadrane pUchayuM ke, tuM thAkyo to nathI ne ? sthUlabhadre kahyuM ke, nA mane koI thAka-kaleza thato nathI. tyAre bhadrabAhasvAmIe kahyuM ke, keTaloka kALa rAha jo. tyArapachI huM Akho divasa vAMcanA ApIza. tyAre sthUlabhadrae pUchyuM, meM keTalo kALa abhyAsa karyo ane keTalo bAkI che ? tyAre bhadrabAhasvAmIe kahyuM, tuM 88 sUtro bhaNyo che. te mATe sarasava ane
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 131 merunI upamA samajavI. arthAt sarasava jeTaluM tuM bhaNyo che ane meru jeTaluM bhaNavAnuM bAkI che. paNa te mATe tuM viSAda karIza nahIM, kemake tuM bhaNyo, tenA karatA ochA kALamAM tuM bhaNI zakIza. jyAre bhadrabAhusvAmInuM mahAprANadhyAna pUrNa thayuM. tyAre sthUlabhadra nava pUrva saMpUrNa ane be vastu nyUna evuM dazamuM pUrva bhaNI gayA hatA. tyArapachI teo vicaraNa karatA- karatA pATalipatra pahoMcyA. te vakhate sthUlabhadramuninI sAta baheno yakSA, yadinnA Adie dIkSA aMgIkAra karelI hatI. te sAte bahena sAdhvI AcArya bhagavaMta tathA bhAI munine vaMdana karavA nIkaLyA. tyAre AcArya bhagavaMte bahAranA udyAnamAM mukAma karela. yakSA vagere sAte bahena sAdhvIoe AcArya bhagavaMtane vaMdana karIne pUchayuM ke, moTA bhAImani kyAM che? tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, teo A devakulikAmAM abhyAsa karI rahelA che. sthUlabhadra munie paNa te sarve zramaNIne AvatA joyA. tyAre teNe vicAryuM ke, huM mArI bahena sAdhvIone mArI ddhi dekhADuM - ema karIne teNe siMhanuM rUpa vikuvyuM. te joIne sAdhvIo tyAMthI nAsavA lAgyA. pachI guru bhagavaMtane jaIne kahyuM, he svAmI! siMha tene khAI gayo lAge che. bhayabhIta thayelI. teone AcArya bhagavaMte kahyuM, te siMha nathI sthUlabhadra ja che. pharI AvIne sAdhvIoe sthUlabhadrarUpa ja beThelA evA temane vaMdana karyuM. kSema kuzaLa pUchayA. 0 zrIyakanI pravajyA ane kAladharmano vRttAMta : sthUlabhadrane vaMdanArthe Avela yakSA Adi sAte bahena sAdhvIoe sthUlabhadrane vAta karI ke, ApaNA bhAI zrIyake paNa dIkSA aMgIkAra karelI hatI. te bhojana na karavAne kAraNe kALadharma pAmyA. (ahIM graMthomAM adhikAra kaMIka A pramANe che - parva dina Avyo eTale bahena sAdhvIe zrIyakamunine tapa mATe preraNA karI. pachI porisI paccakakhANa karAvyuM, ema karatA purimaDu paccakakhANa karAvyuM, pachI ekalaThANuM ema kramazaH preraNA karatA-karatA chelle upavAsa karAvyo. te rAtrie zrIyakamunie kALa karyo) tethI yakSA sAdhvIne ghaNo ja pazcAtApa thayo. teNIe vicAryuM ke, amane RSi hatyAnuM pApa lAgyuM che. tethI tapa karyo. devatA prabhAvita thayA. teo mane (yakSA sAdhvIne) mahAvidehamAM laI gayA. tyAM tIrthaMkara bhagavaMtane pUchayuM ane prAyazcitta mAMgyu. bhagavaMte kahyuM ke, tamAro Azaya zuddha hato ane zrIyamuni paNa devaloke gayA che. mATe koI prAyazcitta nathI. pachI tIrthakara bhagavaMte bhAvanA ane vimukti be adhyayana (cUlikA) ApI je ahIM lAvI chuM. A pramANe kahI vaMdana karIne sAdhvIo gayA. 0 sthUlabhadranI vAcanA mATe ayogyatA : bIjA divase sthUlabhadramuni sUtra uddezakALe navuM sUtra bhaNavAne mATe AvyA. paNa bhadrabAhusvAmI sthUlabhadrae karelA aparAdhathI dubhAyelA hatA. tethI sUtra(vAcanA)no uddezo na karyo. kAraNa pUchatA AcArya bhagavaMte kahyuM ke, tuM ayogya-apAtra che. sthUlabhadrane pote gaIkAle karelo pramAda (aparAdha) yAda Avyo. tyAre teNe kahyuM ke, he bhagavan! mane kSamA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 karo, huM pharIthI Avo aparAdha karIza nahIM. tyAre bhadrabAhu svAmIe kahyuM ke, tuM nahIM kare, paNa bIjAo A aparAdha karaze. tyArapachI mahAn kaleza bAda (ghaNI vinaMtI karI tyAre) AcArya bhagavaMta temane bhaNAvavA saMmata thayA. pachInA cAra pUrvI e zarate bhaNAvyA ke, have tAre bIjA koIne A cAra pUrvano abhyAsa karAvavo nahIM. tyArapachI te cAra pUrvI viccheda pAmyA. dazamAM pUrvanI chellI be vastu paNa nyUna rahI gaI, te paNa viccheda pAmI. pachI daza pUrve vartatA hatA. (kathAbheda noMdha :- uparokta be kathA viSaya - zrIyakanI pravrajyA ane sthUlabhadranI vAcanA ayogyatA ame Avanslaya Agama AdhAre lakhyA che. kalpasUtra vRttikAre tathA Agametara graMthomAM AlekhAyela kathAmAM kiMciMtu bheda pravarte che. te A pramANe che 0 zrIyaka kathA :- zrIyakanA svarga gamana bAda yakSA sAdhvI ghaNo ja kheda pAmyA, teNI saMgha samakSa ghaNo ja kheda karavA lAgyA. saMghe temane Azvasta karyA. paNa yakSA sAdhvIjI tIrthaMkaranI vANI sivAya A vAta svIkAravA taiyAra na hatA. saMghe kAyotsarga karyo. tethI zAsanadevI AvyA. yakSA sAdhvIjIne upADIne teNIe sImaMdhara svAmI pAse mUkyA. vaMdanA karI potAnI zaMkA pUchI - tyAre sImaMdharasvAmIe kahyuM ke, emAM tAro koI ja doSa nathI. zrIyakamuni bahu karmono kSaya karIne pahelAM devaloke gayA che. tyAMthI cyavIne te mukti pAmaze. sImaMdharasvAmIe dharmopadezarUpa cAra cUlikA ApI, je teNIe ekalIe ja dhArI lIdhI. saMzaya nivAraNa thatAM zAsanadevInI sahAyathI teo pAchA AvyA. cAra cUlikAmAMthI be cUlikA AcArAMga sUtrane aMte ane be cUlikA dazavaikAlikane aMte goThavI. * cUlikA saMkhyA viSaye tathA anya bAbate kathAbheda kema Ave che ? te bahuzruta jANe, ame to Avazyaka sUtra - Agamane AdhAre ja mULa kathA noMdhI che. 132 0 sthUlabhadranI vAyanA saMbaMdhe - vinayavijayajI mahArAja kalpasUtranI vRttimAM noMdhe che te vAta paNa AzcaryakArI ane svIkAratA zrama paDe tevI che. - bhadrabAhusvAmIe sthUlabhadrane vAMcanA ApavA nA kahI, sthUlabhadrae A vAta saMghane karI, saMghanA AgrahathI AcArya bhagavaMte vAcanA ApavAnuM svIkAryuM. bAkInA cAra pUrvAMnI vAMcanA sUtrathI ApI. arthathI na ApI ~ ahIM paNa ame to mULa kathA Avazyaka cUrNi ane AvazyakavRtti mujaba ja noMdhI che. A vAta upadezamALA doghaTTI TIkAmAM paNa A ja pramANe che. 0 sthUlabhadrasvAmInI pATa paraMparA H gautama gotravALA sthavira Arya sthUlabhadrane be sthavira ziSyo hatA. eka elApatyagotravALA sthavira Arya mahAgiri ane bIjA vAsiSTha gotravALA sthavira Arya suhastI. 0 sthUlabhadra dvArA mitrane khajAno dekhADavo : bahuzruta evA sthUlabhadra AcArya thayA. tene eka pUrvano (gRhasthapaNAno) mitra hato. te jJAtijana paNa hato. sthUlabhadrAcArya vicaratA evA temanA ghera gayA. jyAre te gRhasthanI patnIne pUchyuM, amuka nAmano gRhastha hato, te kyAM gayo ? teNIe kahyuM, vepAra arthe bahAra gayA che. te ghara pahelAM dhanadhAnyAdithI bharapUra hatuM. pachIthI chinnabhinna thaI gayuM. te gRhasthanA pUrvajoe koI eka staMbhanI nIce bhUmimAM dravya--nidhAna dATeluM hatuM. A
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 133 vAta sthUlabhadrAcArya potAnA jJAna vaDe jANatA hatA. pachI temaNe te staMbha sAme hAtha karIne A pramANe kahyuM, "ahIM AvuM che ane te tyAM che ?" arthAt ahIM AvA prakAre dravya paDeluM che ane te ajJAnathI bhaTakI rahyo che. A pramANe jyAre teNe kahyuM tyAre loko evuM samajyA ke, A ghara pUrve samRddha hatuM, have chinna-bhinna thayeluM che, te joIne anityatAnA nirUpaNa mATe AcArya bhagavaMta A pramANe kathana karyuM. jyAre te gRhastha pAcho ghera Avyo tyAre tenI patnIe kahyuM ke, ahIM sthUlabhadra Avela. te gRhastha pUchayuM ke, sthUlabhadra kaMI kahyuM hatuM ? patnIe kahyuM ke, nA, kaMI bolyA nathI. mAtra A thAMbhalA sAme hAtha dekhADIne kahetA hatA ke, "A ahIM che ane te tyAM bhaTake che." tyAre te vicakSaNa puruSa samajI gayo ke, nakkI ahIM kaMIka che. teNe thAMbhalA nIce khodakAma karyuM. tyAre vividha prakAranA ratnothI bharelo kaLaza teNe joyo. (A jJAna parISaha sahana na karavA saMbaMdhi daSTAMta che.) sAdhu bhagavaMte Ama karavuM joIe nahIM. 0 Agama saMdarbha :maraNa 491, 503, pa04 nisI.bhA. 2154nI cuM, buda.bhA. 2164, 2165 + vR; Ava.ni. 944, 950, 1283, 1284 + . Ava.pU.1-pR. 556, ra- 155, 183 thI 187; utta.ni 100 thI 105, 122 + ; utta.cUpR. 66; nadI. 24 + 9 titvo. 701, 74ra thI; kalpasUtra sthavirAvali - 8 - 8 - 0 deDhaprahArI-(1) kathA : koI eka saMnivezamAM anAcAra karavAmAM AnaMda mAnanAra, koI prakAre kAbUmAM na rAkhI zakAya tevo durdAnta brAhmaNa yuvAna hato. te ghaNo ja avinaya karanAra hato. tene e sthAnamAMthI kADhI mUkavAmAM Avyo (tenuM kathAgraMthamAM yajJadatta nAma Ave che paNa Avazyaka sUtramAM koI nAma Apela nathI.) te bhramaNa karato coranI pallImAM pahoMcyo. te pallInA svAmIe tene putrarUpe rAkhyo. pallIpatinA mRtyu bAda te senApati banyo. te brAhmaNa ati krUratAvALo hovAthI ane tevA krUra prahAra karanAro hovAthI lokoe tenuM dRDhaprahArI evuM nAma karyuM. te koI vakhate potAnI senA sahita koI eka grAmane (kuzasthaLanagaramAM) dhADa pADavA mATe gayo. te gAmamAM eka daridra hato tenuM nAma devazarmA hatuM, te brAhmaNa hato). teNe putra-pautrAdi artha yAcanA karIne dUdha vagere mAMgIne lAvyo ane khIra banAvI. pachI pote nadIe snAna karavA gayo. coro tyAM dhADa pADavA AvyA tyAre eka dhADapADue tenA gharamAM khIranuM pAtra joyuM, te bhUkhyo hato, tethI khIranuM pAtra laIne tyAMthI nAsI gayo. tyAre te bALaka raDatA-raDato pitAnI pAse gayo. tenuM kSIranuM pAtra koI dhADapADu haraNa karI gayo te vAta karI. te devazarmA brAhmaNa "huM tene mArIza" ema bolato pAchaLa doDyo. tyAre te brAhmaNanI patnI tene rokavA mATe UbhI rahI. to paNa te brAhmaNa tyAM
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 Agama kathAnuyoga-4 gayo. jyAM pelo cora senApati gAma madhye Ubho hato. te brAhmaNe tyAM jaIne te cora sAthe mahAsaMgrAma karyo, te corane pADI dIdho. cora senApati dRDhaprahArIe vicAryuM ke, A brAhmaNe mArA eka corane pADI dIdho. tyAre krodhe bharAIne talavArano ekadama jhATako mArI nirdayatAthI te brAhmaNane mArI nAMkhyo. tyAre te brAhmaNanI patnI kahevA lAgI - he duSTa ! dhIThA ! pApI ceSTAvALA adhama ! A teM zuM karyuM? ema vilApa karatI garbhavatI brAhmaNI vacce paDI. daDha prahArIe teNIne paNa mArI nAMkhI garbhanA paNa be TukaDA thaI gayA. te garbha pRthvI para paDI taraphaDavA lAgyo. AvA taraphaDatA garbhane dekhIne tene pazcAttApa thayo. tene thayuM ke, arere! meM adharmAcaraNa karyuM. tIvra saMvega pAmelo te ekadama nagaramAMthI bahAra nIkaLI gayo. tene Dhatara nirveda thayo. meM A zuM karyuM ? eka brAhmaNane patnI sahita mAryo. tenA garbhano paNa vinAza karyo? have mAre kayo upAya karavo ? eTalAmAM teNe sAdhuo joyA (muni darzana thayA) temaNe sAdhuone pUchayuM, he bhagavan! meM AvuM pApa karyuM che. have teno zo upAya che ? tyAre sAdhue tene dharma kahyo. daDha prahArIe te vAtane sArI rIte dhAraNa karI. tyArapachI teNe cAritra aMgIkAra karyuM. tyArapachI karmano samuddaghAta karavAne mATe teNe ghora zAMti-samA abhigraha dhAraNa karyo. te dhAraNa karIne vicAravA lAgyA. tyAre loko tenI helaNA karatA hatA, pattharAdi vaDe mAratA hatA. tyAre daDhaprahArI munie samyaktayA tene sahana karyuM. ghorAkAra kAyakalezane sahana karyo. tene azana Adi prApta thatA na hatA, te paNa teNe samyapha rIte sahana karyuM - thAvat - A rIte teNe potAnA karmonuM nirdhAtana karyuM. tyAre A rIte ghora parISahone sahana karatA evA dRDhaprahArI munine kevaLajJAna utpanna thayuM. pachI teo siddha thayA. A tapasiddhane pratipAdana karavA mATenuM dRSTAMta che. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 95ra + ; Ava.2.1-5. 268; - 4 -- >> -- 0 datta ane saMgama sthavira kathA : kolakira nAmanA nagaramAM vRddhAvasthAne pAmelA jaMghAbaLanI kSINatAvALA saMgamasthavira nAmanA AcArya hatA, koI vakhate dukALa paDyo. tyAre siMha nAmanA potAnA ziSyane AcAryapade sthApana karI samagra gaccha tene soMpI bIjA sukALavALA pradezamAM vihAra karAvyo. pote tyAM ekalA ja rahyA. pachI te vasatinA nava vibhAga karI tyAMja jayaNApUrvaka mAsakalpa ane varSArAtra karatA hatA. jayaNA cAra prakAre hoya che. te A pramANe - dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI. temAM pIThaphalaka vagerene vize dravyathI jayaNA che. vasati, pATakane vize kSetrathI jayaNA che. eka vasati/pATakamAM eka sthAne rahIne bIja mAse bIje sthAne vasatinI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 135 gaveSaNA karavI te kALathI jayaNA che ane sarvatra mamatvarahita rahevuM te bhAvathI jayaNA che. tyArapachI kaMIka varSa gayA pachI siMhAcArye te guru bhagavaMtanI sevA nimitte datta nAmanA ziSyane mokalyA. te anukrame vihAra karI tyAM AvyA. je kSetra-vibhAgamAM pahelA saMgamasthavira AcAryane mUkIne gayA hatA, te ja sthAne rahelA temane joyA. te joI dattamuni vicAravA lAgyA ke, aho ! A guru bhagavaMta bhAvathI paNa mAsakalpa karatA nathI. tethI AvA zithilAcArya sAthe eka sthAne rahevuM yogya nathI. ema vicArIne vasatinI bahAranA maMDapamAM te utaryA. pachI AcArya bhagavaMtane vaMdanA karI, sukhazAtA pUchI ane potAnA guru bhagavaMta siMhAcAryano saMdezo kahyo. jayAre bhikSAnI veLA thaI, tyAre saMgamasthavira AcAryanI sAthe te dattamuni bhikSArthe gayo. tyAM aMtaprAMta gharone vize tenI pAse bhikSA grahaNa karAvI. tethI dattamuni kAMtirahita mukhavALA thayA. te vakhate AcArya bhagavaMta temanA mukhabhAva jANIne koI dhanADhayane ghera gayA. tyAM vyaMtarIthI adhiSThita thayela koI bALaka niraMtara raDato hato. tyAre AcArya bhagavaMte temanI sanmukha joI capaTI vagADIne kahyuM ke, "he vatsa! tuM raDa nahIM.' jyAre saMgamasthavire A pramANe kahyuM tyAre te pUtanA vyaMtarI tyAMthI nAsI gaI, bALaka turaMta ja raDato baMdha thaI gayo. tethI gRhasvAmIe harSita thaI tene ghaNAM modako vahorAvyA. A modaka AcArya bhagavaMte dattamunine apAvyA. tyAre te harSita thayo. pachI tene vasatimAM pAcho mokalyo. tyArapachI AcArya bhagavaMta pote potAnA zarIra para niHspRha hovAthI Agamokta paddhatie prAMtakuLamAM bhramaNa karIne vasatimAM AvyA. pachI pratikramaNa veLAe dattamunine kahyuM, he vatsa dhAtrIpiMDa ane cikitsApiMDanI tuM AlocanA kara. tyAre te bolyA ke, tamArI sAthe ja meM vihAra karyo che. tethI mane dhAtrIpiMDAdikano paribhoga kaI rIte hoya? tyAre saMgama sthavira bolyA ke, laghu bALakanI krIDA vaDe krIDana dhAtrIpiMDa thayo ane capaTI vagADIne pUtanA vyaMtarInA doSa thakI te bALakane mukta karAvavAthI cikitsApiMDadoSa thayo. te sAMbhaLIne TheSa pAmelA dattamuni manomana vicAravA lAgyA ke, pote bhAvathI paNa mAsikalpa karatA nathI ane Avo piMDa haMmezAM grahaNa kare che chatAM eka ja divasa grahaNa karelA piMDathI mane AlocanA Ape che. A pramANe vicArIne te dveSa pAmIne vasatinI bahAra jaIne rahyo. tyArapachI AcArya paranA dveSane joIne kopa pAmelI ane saMgama sthavirAcAryanA guNathI vaza thayelI devIe tene zikSA ApavA mATe vasatimAM aMdhakAra ane vAyusahita vRSTine vikuLaM. tyAre bhayabhIta thayela te dattamunie AcArya bhagavaMtane kahyuM ke, he bhagavan! huM jyAM jau ? tyAre kSIrasamudranA jaLanI jevA atinirmaLa hRdayavALA AcAryae kahyuM ke, he vatsa ! ahIM Ava. vasatimAM praveza kara. tyAre dattamunie kahyuM ke, he bhagavan! aMdhakArane lIdhe huM dvArane joI zakato nathI.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 Agama kathAnuyoga-4 te vakhate ziSyanI anukaMpAne mATe AcAryae zleSma vaDe potAnI aMguline kharaDIne UMcI karI. te vakhate te aMguli dIpazikhAnI jema pradIpta thaI tyAre te durAtmA dattamuni vicAravA lAgyA ke, aho ! AmanA parigrahamAM agni paNa che. Avo vicAra karatA tene devatAe nirbharcanA karI ke- hA ! duSTa ! adhamaziSya! AvA sarvaguNanA sAgarUpa AcAryane mATe tuM anyathA ciMtave che ? ema kahIne modakanA lAbha vagere sarva vRtAMta devatAe sAcesAco kahyo. tyAre tene bhAvaparAvartana thayuM. pachI dattamunie AcArya mahArAjane khamAvyA. sArI rIte AlocanA karI. (uttarAdhyayana vRttimAM AcAryae vasatinA nava bhAga kaI rIte karyA hatA. te vAta dattamunine jaNAvI tema kaheluM che.) - A daSTAMta dhAtripiMDa doSanA anusaMdhAne paNa che ane caryApariSahanA viSayamAM paNa Ave che. 0 Agama saMdarbha :maraNa. 492; nisI.bhA. 4393 + ; Ava.ni. 1186nI vR, Ava.pU.ra- 35; piMDa.ni 460, 461 + bUka | (piMDa.ni.bhA. 40), utta.ni 106 + vRka uttapU9 67, - 4 -- -- 0 dadhivAhana kathA - caMpAnagarInA rAjAnuM nAma dadhivAhana hatuM. tenI patnI (rANI)nuM nAma padmAvatI hatuM. temane karakaMDu nAme putra hato. ja dadhivAhanane ghAriNI nAme paNa patnI hatI. jenI vasumatI nAme putrI hatI. je pachIthI caMdanA (caMdanabAlA) nAme prasiddha thaI. dadhivAhane chelle dIkSA lIdhI. A kathA karakaMDu pratyekabuddhamAM paNa Ave che ane caMdanAnI kathAmAM paNa Ave che. (juo kathAnaka-kaThaMDu tathA kathA-caMdanA) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1ra1 + Ava..1-pR. 318; ra-pR. 204 thI 207; uttamU. 60panI , uttani. 266 + utta. 5. 178; -- 4 4 - 0 damadaMta kathA : ( sAmAyika zabdanA ATha paryAyo che. te AThe paryAyanA arthane spaSTa karatI eka-eka kathA che. jemAM "sAmAyika" zabdanA arthane spaSTa karatI evI damadaMta muninI A kathA che.) hasti zIrSa nagaramAM damadaMta nAmano rAjA hato. A tarapha gajapura nagaramAM pAMca pAMDavo hatA. pAMDavone damadaMtarAjA sAthe vairabhAva hato. jyAre damadaMta rAjA jarAsaMdhanI sAthe rAjagRha gayelo tyAre pAMDavoe tenA dezane lUMTIne bALI nAMkhela. pachI koI vakhate damadaMta rAjA pAcho Avyo. tyAre teNe hastinApura (gajapura)ne gherI lIdhuM. tenA bhayathI pAMDava-kaurava Adi koI bahAra nIkaLatA na hatA. tyAre damadaMte temane kahyuM, zIyALanI
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 137 jema zUnya dezamAM (rAjA vagaranA dezamAM) icchAnusAra zuM gayA hatA ? jyAre huM jarAsaMdha sAthe gayelo teTalAmAM tame mAro deza lUMTI lIdho. have (sAmarthya hoya to) bahAra nIkaLo. paNa pAMDava-kaurava koI bahAra nIkaLyA nahIM. tyArapachI damadaMta rAjA potAnA dezamAM pAcho pharyo. A damadaMta rAjAne draupadInA svayaMvaramAM padhAravA mATe paNa drupada rAjA taraphathI nimaMtraNa maLeluM hatuM. koI vakhate kAmabhogathI udAsIna thayelA, saMsArathI viraktibhAva dhAraNa karelA evA damadaMta rAjAe pravajyA grahaNa karI, tyArapachI koI samaye ekAkI vihAra svIkAra karI vicaratA evA te hastinAgapura pahoMcyA. tyAM teo nagara bahAra pratimAdhyAne rahelA hatA. te vakhate yudhiSThira yAtrAe nIkaLela. teNe damadaMtamunine vaMdanA karI. tyArapachI bAkInA cAra pAMDavo nIkaLyA. temaNe paNa damadaMtamunine vaMdanA karI. tyAre duryodhana paNa nIkaLelo hato. teNe tenA mANasone kahyuM ke, A te ja damadaMta che, jeNe hastinApurane gherI lIdhuM hatuM. mATe tene mAro, tyAre te mANasoe bIjorAnA phaLo mAryA. pachI lazkare AvatA temane pattharo mAravA cAlu karyA. pattharono Dhagalo thaI gayo. jyAre yudhiSThira nivRtta thayA, tyAre temaNe pUchyuM ke, ahIM koI sAdhu AvyA hatA. te kyAM che ? tyAre lokoe javAba Apyo ke, ahIM duryodhana Avyo hato, tenA lazkare duryodhananA kahevAthI pattharo mAryA hatA, te pattharonA DhagalAmAM A muni dabAyA che. tyAre yudhiSThire duryodhananI nirbharjanA karI, pachI badhAM ja pattharo tyAMthI haTAvI dIdhA. damadaMtamuninuM tela vaDe acaMgana karyuM, kSamA mAMgI. A vakhate damadaMtamunie duryodhana ane pAMDava baMne tarapha sadbhAva rAkhela hato. dUryodhane upasarga karyo. temAM temaNe veSa na karyo ane pAMDavoe bhakti karI, temAM temaNe rAga na karyo. baMne sthitimAM teo samabhAvane dhAraNa karIne rahyA. A pramANe sAdhue rAga ane dveSathI sthitimAM samabhAva rAkhavo joIe. A rIte kAmabhogano tyAga karI hastizIrSa nagarathI nIkaLelA evA damadaMta rAjAe potAnA rAgI janomAM prIti na karI ane aprItithI dveSa karanAra pratye dveSa na karyo. te prakAre munie AvuM sAmAyika karavuM joIe. 0 Agama saMdarbha :nAyA 170; maraNa. 443; Avani 85, 866 + % Ava.bhA. 151 + 4 AvayU.492; 0 dazArNabhadra kathA :0 dazArNa nagara AdinuM varNana : te kALe, te samaye dazArNapura nAme nagara hatuM, je Rddhi saMpanna ane samRddha hatuM. tenuM udyAna janapadothI mudita rahetuM hatuM. seMkaDo-hajAro loko haLa vaDe jamIna kheDatA
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 hatA. tyAM zeraDIjava-sAlI AdinA khetaro hatA. gAya-baLada Adi joDAyelA rahetA hatA. graMthibheda Adi karanArAnA sarve upadravathI A kSetra mukta hatA. tyAM haMmezA sukALa vartato hato. aneka koTi kuTuMbIo sukha-sukhe tyAM rahetA hatA. naMdanavana sadeza tyAMnuM vAtAvaraNa hatuM. prAkAra-kapizIrSa AdithI zobhatI aTTAlikA, carikA, dvAra, gopura, toraNa AdithI yukta prAsAdo hatA. tenA zrRMgATaka, trika, catvara, catuSka Adi suramya hatA. tenA bhavano Adi prekSaNiya, prAsAdiya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hatA. 138 te dazArNapura nagaranI bahAra izAna khUNAmAM dazArNakUTa nAme parvata hato. tenA zikharo ati UMcA ane gaganatalane sparzatA hatA. A parvata vividha prakAranA guccha, gulma, latA, valli AdithI parivarela hato. haMsa, mRga, mayUra, krauMca, sArasa, cakrAga, madanazalAkA, kokila AdinA gAnathI guMjato hato. apsarAgaNa, devasaMgha, vidyAdharanA yugalothI yukta hato. dazArNapuranA vIra puruSo trilokanA baLavAno sadeza, subhaga, priyadarzanavALA, surUpa ane prAsAdIya hatA. te parvatanI najIka naMdanavana nAme vanakhaMDa hatuM. te kRSNa, kRSNAbhAsa, emaja nIla, harita, zveta, snigdha - yAvat - tIvra, tIvrAbhAsa, kRSNa, kRSNachAya, ramya, mahAmeghanA nikuraMba samAna, sarvaRtunA puSpa ane phaLathI samRddha, naMdanavana saTaza prAsAdIya hatuM. tyAMnA vRkSo mULavaMta ane zAla, pravAla, patra, puSpa, phaLa, bIja AdithI yukta hatA. anukrame vartuLAkAra, eka skaMdhavALA, aneka zAkhA, aneka prazAkhA, pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa vistarela hatuM, tenA pAMdaDA paNa vividha prakAranA prAsAdIya, darzanIya, ramaNIya hatA. tyAM vApI, dIrSikA, pokhariNI Adi hatA. te vanakhaMDanA bahumadhya dezabhAgamAM eka vizALa azokavRkSa hatuM. te dUra sudhI vistarelA mULa--kaMdathI yukta, laSTa, saMsthita, ghana, snigdha, sujAta aneka skaMdhothI yukta, vividha pakSIgaNa yugalonA sumadhura, kAnane sukha upajAvatA uttama zabdothI yukta, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hatuM. te azoka vRkSa bIjA paNa aneka tilaka, lakuza, chatrodaka, sirISa, saptavarNa, dadhivarNa, lodhra, caMdana, arjuna, kuDapa, kalaMba, paNasa, dADima, sAla, tAla, tamAla, priyaka, priyaMgu, pArApata, rAyavRkSa, naMdi vRkSa AdithI cAre taraphathI, sArI rIte saMparikSita hatA. te tilaka yAvat - naMdivRkSa anya paNa ghaNI padmalatA, nAgalatA, azokalatA, caMpakalatA, cUtalatA, vanalatA, vAsaMtikalatA, atimuktakalatA, kuMdalatA, somalatA Adi vaDe sarvathA cAre taraphathI gherAyela hatuM. A latAo paNa nitya kusumita rahetI hatI. te uttama azokavRkSanI upara AThaATha maMgalako kahyA che. te A pramANe - svastika, zrIvatsa, naMdAvartta, vardhamAnaka, bhadrAzana, kaLaza, matsya ane darpaNa. te sarve ratnamaya, prAsAdIya - yAvat - pratirUpa hatA. te uttama evA azokavRkSanI upara aneka kRSNa cAmara--dhvaja temaja nIla, lohita, hAridra, zveta cAmara--dhvaja hatA. je svaccha, nirmaLa, raupya, vRtta, vajramaya daMDa ane surUpa - -
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA hatA. te uttama azokavRkSanI upara aneka chatrAtichatra, patAkA--atipatAkA, ghaMTAyugala, cAmarayugala, utpala hastaka, padmahastaka, kumuda, nalina, subhaga, saugaMdhika puMDarika hastaka, zatapatra, sahasrapatra hastaka yukta hatA. te sarve ratnamaya, nirmaLa - yAvat - udyot sahita ane prAsAdIya hatA. 139 - te uttama azokavRkSanI nIce eka moTo pRthvIzilApaTTaka hato. te sama, supramANa utsedhathI yukta, kRSNa varNavALo, aMjanaka saTaza, kezakAjaLa, ketana, indranIla, ariSTha, asikusuma sadRza kRSNa hato - yAvat - te pratirUpa ane darzanIya hato. tenA para eka siMhAsana saMsthita hatuM. A siMhAsana surUpa, muktAjAla khacita, Ajinaka, bUra, navanIta tUlya komaLa sparzavALuM, sarva ratnamaya, svaccha, nirmaLa, dhRSTa, nirmaLa, niSpaka, udyotasahita - yAvat - pratirUpa hatuM. 0 dazArNabhadra rAjA ane maMgalAvatI rANInuM varNana :- Avo dazArNapura nagaramAM dazArNabhadra nAmano rAjA hato. te rAjA mahAhimavaMta, mahAmalayamaMdara-mahendra samAna, atyaMta vizuddha rAjakuLavaMzamAM utpanna thayela, niraMtara rAjalakSaNa dhirAjita aMgayukta, bahujana-bahumAna pUjita, sarvaguNa samRddha, kSatriya, mudita, murdhAbhisikta, sArA mAtA-pitAthI janma pAmela, dayAvAnA, sImaMkara, sImaMdhara, manuSyendra, janapada pitA, janapada purohita, setukara, ketukara, naravara, purisavara, purisasiMha, puruSavyAghra, puruSAziviSa, puruSavarapuMDarIka, puruSavaragaMdhahasti, AThya, dipta, vitta, vistIrNa, vipula, bhavana, zayana, Asana, yAna, vAhanAdi yukta, ghaNAM ja dhana, ghaNAM jAtyarUparajata, Ayoga prayoga saMprayukta, vicchatipravarabhaktapAna, ghaNAM dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, gavelakavALo, pratipUrNa yaMtra, koza, koSThAgAra, Ayudhano dhAraka, baLavAna, ohata kaMTaka, nihata kaMTaka, malita kaMTaka, uddhita kaMTaka, aprati kaMTaka, akaMTaka temaja ohatazatru, uddhita zatru, nirjita zatru, parAjita zatru, durbhikSa, cora, mAri Adi bhayathI vipramukta, kSema, ziva, subhikSa, prazAMta jAnapada rAjyanuM prazAsana karato vicarato hato. te dazArNabhadra rAjAne maMgalAvatI nAme rANI hatI. te rANI sukumAla hAtha pagavALI, pratipUrNa paMcendriya zarIravALI, lakSaNa, vyaMjana, guNothI yukta, mAna, unmAna, pramANathI tulya, sujAta, sarvAMga, suMdara aMgavALI, caMdra jevA saumya AkAra yukta, kAMtapriyadarzanavALI ane surUpa, suMdara hAtha-pagavALI, prazasta trivalikayukta madhya bhAgavALI, komaLa, vimaLa, pratipUrNa, saumyavadanavALI, zrRMgArAkAra suMdara vezavALI, hAsya, vANI, ceSTA, vilAsa, lalita, saMlApa AdithI saMgata, suMdara stana, jaghana, vadana, hAtha, paga, nayana, lAvaNya, rUpa, yauvana, vilAsathI yukta, dazArNabhadra rAjAnI sAthe anurakta, avirata, iSTa zabda, sparza, rUpa, gaMdha, rasa e paMcavidha mAnuSya saMbaMdhi kAmabhogone anubhavatI vicaratI hatI. te dazArNabhadra rAjAe eka puruSane vipula AjIvikA ApIne bhagavaMtanI pravRtti jaNAvavA mATe niyukta karela. te bhagavaMtanA rojerojanA vihArAdinuM nivedana karato hato.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 Agama kathAnuyoga-4 te kALe, te samaye dazArNabhadra rAjA bAhya upasthAnazALAmAM aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAIsara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, maMtrI, mahAmaMtrI, gaNaka, lArapAlaka, amAtya, pIThamardaka, nagara, nIgama, zreSThI, senApati, sArthavAha, dUta, saMdhipAlanI sAthe saMparivRtta thaIne vicarato hato. 0 bhagavaMta mahAvIra tathA tenuM Agamana : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra Adikara, tIrthakara, svayaMsaMbuddha, puruSottama, puruSasiMha, puruSavarapuMDarIka, puruSavaragaMdhahasti lokottama, lokanAtha, lokapradIpa, lokapradyotakara, abhayadAtA, cakSudAtA, mArgadAtA, jIvadAtA, zaraNadAtA, bodhidAtA, dharmadAtA, dharmadezaka, dharmanAyaka, dharmasArathI, dharmavara cAturaMta cakravartI, dIpa, trANa, zaraNa, gati, pratiSTha, apratihata uttama jJAnadarzananA dhAraka, chaghapaNAthI nivRtta, ahaMtu, jina, kevalI, sarvajJa, sarvadarza, sAta hAtha pramANa kAyAvALA temaja je pramANe "niSkramaNa'nA varNanamAM batAvyuM che tema sarve jANavuM - yAvat - - bAlasUryanA kiraNa sadaza tejavALA, anAzrava, amamatvI, akiMcana, chinnagraMtha, nirUpalepa, prema, rAga, dveSa, mohathI rahita, nigraMtha pravacananA dezaka-nAyaka ane pratiSThApaka, zramaNa-gaNapati, zramaNagaNavRdathI parivRtta, cotrIza atizaya prApta, satya vANInA pAtrIza guNathI yukta, AkAzamAM rahelA chatra, pAdapIkayukta siMhAsana, uttama zveta cAmara vaDe viMjhAtA, jemanI AgaLa dharmadhvaja cAlI rahyo che tevA, aneka zramaNa ane hajAro AryAo sahita saMparivRtta, pUrvAnupUrvI kramathI vicaratA, grAmAnugAma sukhe sukhe vicAratA dazArNapura nagaranI bahAra upanagara gAma thaIne nagaramAM samosaryA tyAre te pravRtti (samAcAra) pravRtti nivedaka dazArNa rAjAne ApyA. rAjAe tene prItidAna ApyuM. pachI UbhA thaIne sAta-ATha pagalAM prabhu sanmukha jaIne bhagavaMtanI stuti karI. A pramANe stuti karIne dazArNabhadra rAjA vicAravA lAgyo ke, kAle savAre huM prabhune evA mahotsavapUrvaka vaMdana karavA jaIza ke, koI Aja sudhI e rIte vaMdana karavA gayuM na hoya. pachI teNe lokone bhagavaMta mahAvaranA AgamananA samAcAra ApavA nagaramAM paTaDa vagaDAvyo. AkhA nagarane sajAvavAnI AjJA ApI. 0 bhagavaMta mahAvIranA vaMzanArthe javAnI taiyArI : tyAre dazArNabhadrarAjA hastiratna pAse Avyo, A hastiratna suvarNa parvata sadaza, turiya, capaLa, manarUpI pavanane jItanArI zIgha vegayukta gativALo, vinIta, haMsa sadaza cAlavALo hato. vividha prakAranA maNi kanaka, ratna, mahArNa, tapanIya, ujvala, vicitra daMDavALA temaja batrIza narapati sadaza samudAya yukta, mahArdha, uttama, zreSTha, paTTabaMdha, samRddha rAjakuLathI sevita, kAlAgaru pravara kuMdarukka, turuSpa, dhUpanI surabhi-madhamadhatI gaMdhathI sugaMdhita, salalita evI baMne bAju enI cAmarothI utikSahita, sukha-zItaLa vAyuthI viMjhAto, maMgala, jaya, zabdathI abhinaMdAto aneka gaNanAyakathI - yAvat - saMparivRtta thayelo dhavala mahAmegha samAna nIkaLyo. aMtarikSamAM grahagaNa, tArAgaNa madhye caMdranI jema priyadarzanavALo te narapati khAnagRha madhyethI nIkaLyo, nIkaLIne bAhya upasthAnazALAmAM
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 141 jyAM AbhiSekya hastiratna hato tyAM Avyo ane aMjanagirikUTa saTaza gajapati para te narapati ArUDha thayo. jyAre dazArNabhadra rAjA te hastiratna para ArUDha thayo tyAre A ATha maMgalo - svastikAdi tenI pUrve cAlyA. e ja pramANa mahendradhvaja cAlyo. deva Adine varjInae je rIte bhagavaMta mahAvIra svAmInA niSkramaNanuM varNana che te sarve jANavuM, te ja pramANe puruSa varga - ArakSaka Adi dazArNabhadra rAjAnI AgaLa, pAchaLa, AsapAsa AnApUrvAkramathI cAlyA (jo ke temAM devo na hatA) tyArapachI tenI AgaLa moTA azvasahita asavAro - thAvat - ratha Adi AnupUrvI krame cAlyA. tyAre te dazArNabhadra rAjA suMdara hAra vaDe suzobhita vakSa:sthaLayukta hato. kuMDala vaDe tenuM mukha udyotita hatuM. mastaka mugaTa vaDe dIpatuM hatuM, evo te narasiMha, narapati, narendra, naravRSabha, atyadhika rAjateja lakSmI vaDe dIpyamAna, uttama hAthInA skaMdha para zobhato - yavat - koraMTapuSpanI mALAyukta chatra vaDe AcchAdita thayelo, uttama zveta cAmara vaDe viMjhAto, sarvaRddhipUrvaka - yAvat - vAjiMtronA nirdoSa nAdita, svara sahita dazArNapura nagaranI madhyamAM thaIne nIkaLyo - yAvat - dazArNakUTa parvate jyAM bhagavaMta mahAvIra samosaryA hatA tyAM javAne mATe udyata thayo. te pramANe jyAre te jato hato tyAre zRMgATaka - yAvat - sAmAnya mArgomAM aneka arthasthita, kAmasthita - yAvat - ghaMTikagaNa tevA prakAranI iSTa, kAMta, priya, manojJa, manAma, manAbhirAma, udAra, kalyANakara, zivakara, dhanya, maMgalakArI, sazrIka, hRdayane game tevI, hRdayane prahmAda ApanArI, arthasabhara, apunarukta, mita, madhura, gaMbhIra gAthAyukta vANI vaDe temane abhinaMdatA abhistavatA A pramANe bolyA he deva! tamAro jaya thAo, tamAruM kalyANa thAo, na jitelAne jIto, jitelAnuM pAlana karo, jitamaNe tame vaso, devanI madhye indra, tArA madhye caMdra, asura madhye caMdra, nAgakumAra madhye dharaNa, manuSyo madhya bharatanI jema svajano madhye tame vaso, hRSTatuSTa raho, parama AyunuM pAlana karo, iSTajana vaDe saMparivRtta thaIne ghaNAM varSo, ghaNA zataka varSo, ghaNAM sahastra varSo dazArNapura nagaranuM ane anya paNa grAma-Akara - yAvatuM - sannivezonuM, rAIsara-sArthavAha AdinuM Adhipatya - yAvat - AjJA, aizvarya, senApatya karatA, pAlana karatA vicAro. ema kahIne jayajaya zabda bole che. tyAre te dazArNabhadra rAjA hajAro jIbha vaDe stavAtA - yAvat - jyAM dazArNakUTa parvata hato - yAvat - tyAM AvyA, AvIne tIrthakara bhagavaMtanA chatrAdika atizayone joIne hastiratnane rokyo, rokIne tenA parathI nIce utaryA, utarIne khagavIMjhaNaka Adi dUra karyA. ekazATika evuM uttarAsaMga karyuM. karIne paramazucibhUta thaIne mastake aMjali karIne svAmI pAse pAMca prakAranA abhigamapUrvaka gayA. te A pramANe - hAtha joDavA - yAvatuM - ekatvabhAvakaraNa, jyAM bhagavaMta hatA, tyAM Avyo. AvIne bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI - yAvat - traNa prakAranI paryapAsanA vaDe paryApAsanA karI.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 Agama kathAnuyoga-4 tyAre te maMgalAvatI pramukha rANIo aMtaHpuramAM zatapAka-sahastrapAka tela vaDe atyaMjita thaIne sukumAla hAtha-pagavALI strIo vaDe caturvidha sukhaparikarma vaDe saMvAhana karAyela temaja bAhuka, zubhaka, svastika, vaddhamANaka, pUsamANaka, gajaka, vijayamaMgala vaDe abhikhavAtI, cAra prakAranA udaka vaDe majjana karAyelI, sArI rIte vastra vaDe svaccha karAyelI, mahAI bhadrAsana para besADAI. pachI teono mahArDa gozIrSasarasa raktacaMdana vaDe lepa karAyo, mahArNa paTazAka paherAvAyA. teonA mukha kuMDala vaDe udyotita hatA, uttama hAra vaDe vakSasthaLa zobhita hatA, AMgaLI mudrikA vaDe pILI lAgatI hatI. maNi-suvarNanA sUtrako dhAraNa karelA, prAlaMba- pralaMba - evA uttarIya dhAraNa karAvyA hatA. mAlyadAma (mALA), vividha phUlonI sugaMdha vaDe zobhatI, mahatI gaMdha vaDe temano deha sugaMdhita hato. aneka kunjA, cilAta, vaDabhita, vAmana, vakuza, palhava, lAzika, devila, siMhala, ArabI ityAdi dAsIo ke jemaNe vividha prakAranA dezIveza dhAraNa karelA, icchita, ciMtita, prArthita karanArI evI dAsIo sAthe te aMtaHpuranI strIo nIkaLI. nIkaLIne jyAM teonA yAna Adi hatA. tyAM AvI, AvIne - yAvat - pratyeka-pratyeka yugma (pAlakhI)mAM teNIo ArUDha thaI, thaIne niyataparitAla sAthe saMparivRtta thaIne nagaranI ThIka madhyamAMthI nIkaLI - yAvata - jyAM bhagavaMta hatA tyAM AvI. chatrAdi atizaya joyA, joIne yAna Adine thobhAvyA. temAMthI nIce utarI, puSpa-taMbola Adi sarvenuM visarjana karyuM. karIne - yAvat - ekatva bhAvakaraNa. jyAM bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM jaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA karI vaMdana-namaskAra karyA. karIne dazArNabhadra rAjAne AgaLa karIne UbhI rahI - thAvat - saparivAra suzruSA karatI, namelI evI, abhimukha thaIne vinaya vaDe aMjali karIne trividha paryapAsanA vaDe paryapAsanA karavA lAgI. jyAre dazArNabhadra rAjA cAlyo tyAre teNe je sarvaRddhi sahita bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe javA vicAryuM hatuM. tyAre te rAjAnI sAthe 18,000 hAthI, 84,000 ghoDA, 21,000 ratha, 91 karoDa pAyadaLa, 16,000 dhvaja, pAMca meghADaMbara chatra, sukhapAlamAM beThelI 500 zobhAvaMta rANIo, AbhUSaNa pramukha paherIne sajja thaI rahelA sAmaMta sacivAdi cAlyA. sthaLe sthaLe gIta-nRtya thaI rahyA hatA. sarve loka potAnI Rddhi pramANe taiyAra thaIne Avela. zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse pahoMcela dazArNabhadra rAjA ciMtavavA lAgyo ke. Aje huM jeTalI Rddhi sahita prabhune vAMdavA Avyo chuM, AvI Rddhisahita Aja sudhI koI vaMdana karavA AvyuM nahIM hoya. 0 devendra zukranuM Agamana : te kALe, te samaye devendra zakra jaMbUdvIpane potAnA avadhijJAna vaDe jota-joto vicarato hato. te vakhate dazArNabhadra rAjAne A AvA prakAre tyAM rahelo joyo. tene thayuM ke, A rAjAe vaMdana to ghaNuM sAruM karyuM paNa te je A garvane dhAraNa karIne rahelo che,
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 143 te yogya nathI. te rAjAno bhakti rAga atulya che, paNa A ahaMkAradoSa khoTo dhAraNa karelo che. mATe tenuM mAna utAravuM ati Avazyaka che. tyAre devendra zukrae hastirAja airAvaNane bolAvyo. bolAvIne kahyuM, he devAnupriya! tuM jA ane tArA jevA 64,000 hAthInI vikrvaNA kara. dareka hAthIne 512 mastaka hoya, pratyeka mastakamAM ATha-ATha daMkUzaLa hoya, pratyeka daMkUzaLamAM ATha-ATha vAvaDI hoya, pratyeka vAvaDImAM ATha-ATha kamaLa hoya. te pratyeka kamaLamAM lAkha-lAkha pAMdaDI hoya, pratyeka pAMdaDIe divya devaRddhi, divyadevaghuti, divya devAnuMbhAga yukta divya batrIza baddha nATako thatA hoya, te pratyeka kamaLanI karNikAmAM eka-eka prAsAda avataMsaka hoya. te prAsAdamAM uttama siMhAsana para devendra zakra ATha-ATha agramahiSI sahita beTho hoya - yAvat - gIta ane nATaka joto joto viharato hoya. teNe paNa A pramANe divyaRddhinI vikuvaNA karI, tyArapachI te devendrazake harisegamelI devane bolAvyo, bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! jaldIthI sudhama sabhAmAM yojana parimaMDalanuM je pramANe RSabhasvAmInA abhiSeka varNanamAM kaheluM - yAvat - A pramANe te indra AvI divya devaRddhi sahita zramaNa bhagavaMta mahAvIrasvAmI pAse upasthita thayo. tyArapachI airAvaNa hastithI alaga thaIne - thAvat - bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. tyAre te hAthI paNa agravAda vaDe jamIna para beTho. tyAre te hAthInA paga dazArNakUTa parvata para devatA prabhAvathI usthita thayA. e rIte UMcA karela paga jyAM parvatanI jamInamAM pesI gayA hatA te sthAna gajapada nAme oLakhAvA lAgyuM. 0 dazArNabhadranI pravajyA : te vakhate dazArNabhadra rAjAe devendra zukranI divya devaddhi - yAvatuM - eka eka nATyavidhi joI. devendra zukrane airAvaNahati para atIva atIva zrIyukta zobhAyamAna thayelo joyo. joIne rAjA vismita thayo. animeSa dRSTi vaDe joto ja rahI gayo. tyAre te rAjAnI rAjyaddhi devendra zukranA divya prabhAva vaDe hataprabhA - thAvat - luptaprabhA jevI thaI gaI. zakranI samRddhi pAse dazArNabhadranI Rddhi taNakhalAM jevI lAgavA mAMDI. tyAre te devendra zakre dazArNabhadra rAjAne A pramANe kahyuM, are o ! dazArNabhadra rAjA ! zuM tuM e jANato nathI ke, A arahaMta bhagavaMta ! devendra, asurendra, nAgendra Adie paNa vaMdana karela che. to paNa tane AvA adhyavasAya thayA ke, huM bhagavaMta mahAvIrane evI RddhithI vaMdana karavA jau ke, jevI rIte hajI sudhI koI vaMdana karavA na gayuM hoya. tyAre te rAjA ghaNo ja lajjA pAmyo, vilakho thayo, mauna dhAraNa karIne besI gayo. pachI vicAravA lAgyo ke, kyAM AnI Rddhi ane kyAM mArI Rddhi ? meM phogaTa ja mArI Rddhino garva karyo. tyAre dazArNabhadre vicAryuM ke, bhagavaMte je dharma kahyo, tenuM huM pAlana karIza. paNa, kaI rIte pAlana thAya ? tethI te potAnA hAthI, ghoDA, strI, parivAra, rAjyAdi
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 Agama kathAnuyoga-4 sarvaRddhino tyAga karI pravRjita thayo. tyAre indra paNa bhaktipUrvaka tene namaskAra karI, manuSyabhavanI prazaMsA karI. (A sAmAyika RddhinuM dRSTAMta che.). 0 Agama saMdarbha :mahAni pa22 Ava.ni. 846, 847 + vR Ava.pU.1- 355, 478 thI 848; uttamU. 603nI vR - 4 - 4 - 0 datta kathA, sevAlI kathA - (kauDinya, datta ane sevAlI traNenI kathA lagabhaga samAna ja che. jemAM kauDinya Adi 500 tApasanI kathA pUrve noMdhI che. te kathA pramANe ja datta ane sevAlInI kathA che. temAM ja kiMcit taphAvata che, tenI ja atre noMdha lIdhI che - zeSakathA bhAga kauDinya mujaba jANavI). 0 kathA bhUmikA :- bhagavaMte gautamasvAmIne kahela ke, je manuSya aSTApada tIrthe jaIne tyAMnA caityonI vaMdanA kare, te e ja bhave siddha thAya che. te vAta devAe anyonya kahI. tyAre gautamasvAmI aSTApada javA mATe vicAravA lAgyA. bhagavaMta mahAvIre tenA hRdayagata bhAva jANIne ane tApaso bodha pAmaze ema jANIne bhagavaMte kahyuM, he gautama! aSTApade caityavaMdana karavAne mATe tame jAo. tyAre bhagavana gautama harSita ane saMtuSTa thayA, bhagavaMtane vaMdana karI aSTApada javA nIkaLyA. e vakhate janavAda sAMbhaLIne 500-500 tApasanA parivAravALA traNatraNa tApasa paNa aSTApade javA mATe prayatnazIla hatA. te A pramANe - kauDinya, datta ane zaivAla. temAM kauDinya saparivAra ekAMtara upavAsa (cotha bhakta) karI pachI sacitta kaMdamULano AhAra karatA hatA, te aSTApadanI pahelI mekhalAe (prathama pagathIye) jaIne aTakI gayelA. datta tApasa - saparivAra chaThane pAraNe chaTha karato hato. pAraNe paDela--nsaDela pAMDapatrAdino AhAra karatA hatA. teo aSTApadanI bIjI mekhalA e (bIjA pagathIye) jaIne aTakI gayelA. - zevAla tApasa-saparivAra aThamane pAraNe aThama karato hato, pAraNe je zevALa ApameLe plAna thaI gayela hoya, teno AhAra karato hato, te pa00 tApasa aSTApadanI trIjI mekhalAe (trIje pagathIye) aTakI gayela. teoe gautamasvAmIne AvatA joyA.. pachInI kathA kauDinya tApasanI kathAmAM lakhAI gaI che, tyAMthI jovI.. kauDinya, dara, zevAla traNe tApaso saparivAra dIkSita thayA. A 1500 tApasoe devatAe Apela muni veza dhAraNa karyo. badhAMe pachI gautamasvAmI sAthe vihAra karyo. bhikSAveLA thaI. gautamasvAmIe pUchayuM, pAraNAmAM tamAre mATe zuM lAvuM ? teoe kahyuM, khIra lAvo.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 145 bhagavad gautama sarvalabdhi saMpanna hatA. teo pAtra laIne gayA. ghI-goLa saMyukta khIra bharIne AvI gayA. teo alINamahAnasika labdhi saMpanna hatA. badhAMne besADIne khIra ApI. (eka ja pAtra bharIne khIra hovA chatAM 1500 tApasone ApI.) pachI pote AhAra karyo. to paNa teoe badhAM tApasone sArI rIte prasanna karyA. teomAM zevALanuM bhakSaNa karanArA zevAla Adi 500 tApasone gautamasvAmInI labdhi joIne ja kevaLajJAna utpanna thayuM. datta Adi pa00 tApasIne bhagavaMta mahAvIranA chatrAtichatra joIne kevaLajJAna utpanna thayuM. kauDinya Adine bhagavaMtane jotAM ja kevaLajJAna utpanna thayuM. zeSa kathA kauDinya kathA mujaba jANavI. 0 Agama saMdarbha :-- Ava cU.1-5 383, Avani 764 + 4 uttani 299nI 0 duprabha kathA : pAMcamAM ArAnA aMtima samaye ekalA ane koInI paNa sahAya vinAnA duSpabha (duusaha) aNagAra haze. teo samyak jJAna, darzana, cAritrathI yukta haze. duSpasaha aNagAra mahAyazavALA, mahAnubhavI haze. temanA ati vizuddha darzana, jJAna, cAritra Adi haze, teoe sArI rIte sadgatino mArga jAmyo haze. teo AzAtanA bhIru, ati parama zraddhA, saMvega, vairAgya yukta temaja samyagu mArgamAM rahelA haze. vAdaLArahita nirmala AkAzamAM zaradapUnamanA vimala caMdrakiraNa samAna ujvala uttama yazavALA, vaMdana lAyakamAM paNa vizeSa vaMdanIya, pUjyomAM paNa paramapUjya haze. bhagavaMte nirdeza karyA mujaba gacchanI vyavasthA duusahasUri sudhI cAlu raheze. temanuM soLa varSanuM AyuSya haze. ATha varSanA cAritraparyAyanuM pAlana karIne pachI pApanI AlocanA karIne niHzalya thaIne namaskAra smaraNamAM parAyaNa thaIne eka upavAsabhakta bhojana pratyAkhyAna karIne saudharmakalpamAM utpanna thaze. pachI temanuM manuSyaloke Agamana thaze, paNa teo gacchamaryAdA toDaze nahIM. temanA zAsanaparyata dazavaikAlika sUtra pravartaze. 0 Agama saMdarbha :mahAni 77, 811; vava.bhA4171nI vRka - 8 - 8 - 0 durbalikApuSyamitra kathA : AryarakSita sUrinA eka ziSya durbalikApuSpamitra hatA. temane navapUrvanuM jJAna hatuM. AryarakSita temane gaccha bhAra soMpIne gayA. (temanI zeSa kathA ArakSita kathAmAM AvI gayela che. - kathA juo ArtharakSita) goSThAmAhila nAmano eka nilava temanA kALamAM thayelo. 4i/10
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 Agama kathAnuyoga-4 0 Agama saMdarbha :buha bhA. 356; Ava..1-pU409 thI 411; Ava.bhA. 142, Avani 776nI , 0 devaddhigaNi kathA - devardhvigaNi nAme kSamAzramaNa thayA. jeo sUtra ane artharUpa ratnathI bharelA hatA, kSamA, dama ane mArdavaguNa vaDe yukta hatA. kAzyapa gotravALA hatA. zramaNa bhagavaMta mahAvIranA nirvANathI 980 varSa gayA bAda, bIjA mate 993 varSa gayA bAda devartigaNi kSamAzramaNanI mukhyatAmAM zramaNa saMghe ekaThA thaIne vallabhIpuramAM Agama sAhityane pustakArUDha karyuM. 0 Agametara graMthamAM devartigaNi--kSamAzramaNa - Ama to A AgamakathAnuyoga che, temAM zAstrIya kathAo e ja amAruM kAryakSetra che. to paNa kathAgraMtha nirdiSTa A vAtano sAmAnya ullekha karIe chIe - devartigaNi pUrvanA bhave haribhegamelI deva hatA. te vakhate mahAvideha kSetramAM tIrthakara bhagavaMta zrI sImaMdhara svAmIne pUcheluM ke, huM sulabhabodhi ke durlabhabodhi (arthAt mane cAritranI prApti sulabha che ke durlabha che ?) bhagavaMte kahyuM ke, tuM durlabhabodhi che. tyAre teNe devaloke AvIne saudharmAdhipati zakane kahyuM ke, mane tIrthakara bhagavaMta sImaMdhara svAmIe kahyuM che ke, huM durlabhabodhi chuM. to Apa mane vacana Apo ke, huM Avate bhave jyAM manuSyarUpe utpanna thAuM tyAM mane pratibodha pamADavo. pachI pote jyAM hatA, tyAM vimAnanI divAla para lakhI dIdhuM ke, ahIM utpanna thanArA navA deve mane tAtkAlika pratibodha karavA AvavuM. te haribhegameSI devanuM cyavana thayuM. ahIM bharatakSetramAM utpanna thayA. tyAM pahelA kalpa utpanna thayela deve divAla paranI AjJA vAMcI, pachI saudharmendrane pUchayuM. tyAre saudharmendrae paNa kahyuM ke, hA, meM te devane vacana ApeluM che. tyAre deve mahAkaSTa temane pratibodha karyA pachI teoe cAritra grahaNa karyuM ane te thayA devartigaNi. 0 Agama saMdarbha :kalpasUtra sthavirAvali-vRtti. - 4 -- * 0 devalAsuta kathA : ujjainI nagarImAM devalAsuta nAme rAjA hato. tene anurakatA locanA nAme rANI hatI. koI vakhate te rAjA zayyAmAM rahelo hato. rANI tenA vALa savAratI hatI. tyAre te rANIe vALamAM paLiyo - pAkelo sapheda vALa joyo. teNIe rAjAne kahyuM ke, he bhaTTAraka ! (mRtyuno) dUta AvI gayo che. te rAjA saMbhramapUrvaka bhayathI harSita thato uDyo. koNa dUta Avyo che ? tyAre rANIe temane kahyuM ke, "dharmadUta" pachI dhImethI AMgaLImAM
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 147 vIMTIne te vALa ukheDI nAMkhyo. suvarNanI thALImAM laumayugala vastrathI vIMTIne cAlyA. tyAre rAjA adhRtithI kahevA lAgyo ke, jyAre paLiyA-sapheda vALa Ave tyAre ApaNA pUrvajo dIkSA grahaNa karatA hatA. meM hajI dIkSA lIdhI nathI. tyArapachI pagharathane rAjyagAdIe sthApI, te rAjAe dIkSA grahaNa karI. tyAre rANI anuraktA, saMgata nAmano dAsa ane anumatikA dAsIe badhAMe paNa anurAgathI dIkSA aMgIkAra karI. badhAM ja asitagiri tApaNAzrame gayA. keTaloka kALa gayA pachI saMgata ane anumatikAe te tApasa dIkSA choDI dIdhI. rANIe paNa dIkSA kALe rAjAne te vAta jaNAvI na hatI ke teNI garbhavatI che. paNa dhImedhIme teNInuM udara vRddhi pAmavA lAgyuM. tyAre rAjA adhRti karavA lAgyo ke, A to huM apayazavALo thayo. pachI tApasoe guptapaNe teNInA garbhanuM saMrakSaNa karyuM. sukumAla evI rANI janma ApatA ja mRtyu pAmI. teNIe eka bAlikAne janma Apela hato. teNI bIjI tApasIonA dUdha pIne moTI thaI. tyArapachI te kanyAnuM ardhasaMkAzA evuM nAma rAkhyuM. kALakrame teNI yauvana avasthAne pAmI. teNI pitA jyAM hatA te aTavImAM AvIne vizrAma karavA lAgI. tyAre te (devalAsuta rAjA) teNInA yauvanamAM Asakta banyo. Aja-kAlamAM teNIne lAvIza evuM vicAravA lAgyo. pachI koI divase huM teNIne pakaDI lau" ema vicArI te rAjA doDyo. te eka kASTha para paDyo. paDatI vakhate te vicAravA lAgyo ke, mane dhikkAra che ke, huM A kanyA pratye bhogAsakta thayo. A lokamAM tenuM phaLa pratyakSa ja che, paralokamAM tenuM zuM phaLa maLaze te huM jANato nathI. A pramANe vicAratA devalAsuta rAjA - tApasa samyak bodha pAmyo. tene avadhijJAna utpanna thayuM. tyAre te bolyA, kharekhara A ja bhavitavyatA haze. pachI sarvakAmavirakta thayelA evA te rAjarSie adhyayana kahyuM. te putrIne virakta thaIne saMyatIone ApI. devalAsuta rAjarSi paNa pachI siddha thayA - mokSe gayA. A pramANe sarvakAma virakta thaIne yoga saMgraha thAya che. e pramANe batrIzamAMnA bAvIzamAM yoga saMgrahanI vyAkhyAmAM jaNAvyuM. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1309 + 6 AvapU.ra-pR. 202, 203; 0 devabhramaNaka kathA : acala grAmano eka gAthApati, jenuM nAma devazramaNaka hatuM. teNe suratika Adi sAthe yazodhara (sara) muni pAse dIkSA lIdhI. dIkSA bAda svarge jaI pAMDurAjAnA putra pAMDava thayA. (A kathA pAMDava kathAmAM jovI). 0 Agama saMdarbha :maraNa. 450, 451; -- -- >> --
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 Agama kathAnuyoga-4 0 dhanagiri kathA - avaMtI janapadamAM tuMbavana nAmanA sannivezamAM dhanagiri nAme eka zreSThIputragAthApati hato. te zrAvaka hato ane pravajyAgrahaNa karavAnI icchAvALo hato. tenA mAtApitA tene dIkSA letA rokatA hatA. tyAre tenA mAtApitA jyAM jyAM dhanagirinA vivAhanI vAta karatA hatA, tyAM tyAM jaIne dhanagiri kahI deto ke, huM to dIkSA levAnI icchAvALo chuM, mATe mArI sAthenA vivAhano vicAra rahevA de. ema kahIne je kanyAnI vAta hoya, te kanyAnA pariNAma pheravI nAMkhato hato. A tarapha tene anurUpa evA gAthApati dhanapAlazreSThIne sunaMdA nAme eka putrI hatI. te kanyAe kahyuM ke, mAro vivAha dhanagiri sAthe karI do, tyAre sunaMdAne dhanagiri sAthe paraNAvI. te sunaMdAnA bhAI Aryasamite pUrve siMdagiri pAse dIkSA grahaNa karI ja hatI. vajasvAmIno jIva je pUrve vaizramaNa sAmAnika deva hato, te eNvIne sunaMdAnI kRSimAM utpanna thayo. tyAre dhanagirie kahyuM, A tAro garbha have tAre mATe sahAyaka thaze. pachI dhanagirie siMhagirimuni pAse jaI pravajyA aMgIkAra karI. (pachInI kathA vajasvAmInI kathAthI jANI levI.) 0 Agama saMdarbha :AvapU.1-pR. 390; Ava ni 764nI , utta.ni. 295 + ; kalpasUtra - sthavirAvali - mULa + vRtti - 8 - 8 - 0 dhana mitra ane dhanazarmA kathA - ujjainI nAme nagarI hatI. tyAM dhanamitra nAme eka vaNika raheto hato. tene dhanazarmA nAme nAno putra hato. te dhanamitrae tenA putra sahita dIkSA lIdhI. koI divase te sAdhuo madhyAhna veLAe elakAkSanA mArge vihAra karatA cAlyA. te bALamuni dhanazamAM ati tRSAtura thayo. tenA pitA muni dhanamitra paNa snehAnurAga vaza thaIne tenI pAchaLa cAlatA hatA. bIjA sAdhuo AgaLa cAlatA hatA. mArgamAM nadI AvatI hatI. tyAre pitA munie putra munine kahyuM, jA putra ! A pANI pI le. te vRddha paNa nadI pAra karatA vicAravA lAgyA - huM thoDo dUra nIkaLI jAuM. jyAM sudhImAM A bALamuni pANI pIve, tene mArI zaMkA na rahe te mATe ekAMtamAM jaIne pratIkSA karavA lAgyA. jyAM sudhImAM te bALamuni nadIe pahoMcyA, teNe joyuM, paNa temaNe pANI pIdhuM nahIM. koI kahe che te bALamunie khobAmAM pANI bharyuM. pachI tene vicAra Avyo ke, huM pANI pIuM ke nahIM? pachI turaMta vicAra Avyo ke, huM kema A haLAhaLa jIvonuM pAna karuM ? teNe pANI pIdhuM nahIM. tyArapachI te dhanazarmA bALamunine pANInI AzA rahI nahIM. te kALadharma pAmyA. devalokamAM utpanna thayA. devarUpe teNe avadhijJAnano prayoga karyo. jevuM teNe bALamuninuM zarIra joyuM, tyAM jaIne te zarIramAM praveza karyo. vRddha (dhanamitramuni)nI pAchaLa cAlavA lAgyA. tyAre te vRddha paNa cAlavA lAgyA. tyArapachI te deve te sAdhuone mATe gokuLanI
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 149 vidurvaNA karI. sAdhu paNa te drajikA pAsethI chAza vagere vahoravA lAgyA. A pramANe vajikA paraMparAthI jeTalAmAM temane janapada prApta thayuM. pAchaLa te deve gokuLane sameTI lIdhuM. te vakhate eka sAdhu nivRtta thayA, pAchaLa gokuLa tarapha joyuM. tyAM koI drajikA joI nahIM tyAre temane khyAla Avyo ke, A badhuM devatA vikurvita hatuM. tyArapachI te deve sAdhuone vaMdana karyuM, paNa vRddha (dhanamitramuni)ne vaMdana na karyuM. tyArapachI teNe badhI vAta kahI. meM tamane vaMdana eTalA mATe na karyuM, kemake tame mane pANI pIvAnI preraNA karI hatI. jo meM te pANI pIdhuM hota to huM saMsAramAM ja bhaTakyo hota. (sAdhuoe A rIte tRSA parISaha sahana karavo joIe) 0 Agama saMdarbha :maraNa. 487 uttani 90 + uttarRpa papa; 0 dhanya kathA : ( sthAnAMga sUtramAM daza prakAranI pravajyAnA saMdarbhamAM "pratizrutA" pravrajyAnA saMdarbhamAM A kathAnuM udAharaNa noMdhAyela che. maraNa samAdhimAM samAdhinI ArAdhanA anusaMdhAne A dRSTAMta ApavAmAM Avela che.) (Agametara graMthathI uddhata kathA bhUmikA-saMkSepamAM : jyAre zAlibhadrae dIkSA levAno nirdhAra karyo ane nitya eka-eka strIno tyAga karavAnuM zarU karyuM tyAre zAlibhadranI nAnI bahena subhadrA ke jenA lagna dhanyakumAra sAthe thayelA hatA, teNI dhanyakumArane navaDAvatI hatI/mAthAmAM tela nAMkhatI hatI tyAre tenI AMkhamAMthI AMsunA TIpA paDyA, te dhanyakumAranA kharbha paDyA. te jANIne dhanyakumAre subhadrAne raDavAnuM kAraNa pUchayuM. subhadrAe vAta karI ke, mAro bhAI roja eka-eka strIna tyAga kare che, te dIkSA levAno che. e vakhate dhanyakumAre kahyuM ke, tAro bhAI satvahIna che tyAga ja karavo che to badhAno eka sAthe tyAga kema nathI karato ? ....dhanyakumAre dIkSA levAnuM nakkI karyuMzAlibhadrane bolAvyo. baMnee sAthe dIkSA grahaNa karI..... koI vakhata mAsakSamaNanuM pAraNuM AvyuM.... vahoravA gayA. ....bhakkAmAtAnuM dhyAna na gayuM.. gherathI pAchA pharyA, zAlibhadranI pUrvabhavanI mAtAe dahI vahorAvyuM. pUrvabhava jANyo... saMsAranuM svarUpa vicArI, bhagavaMta mahAvIranI AjJA laI baMnee anazana karavAnuM nakkI karyuM. vaibhAragirinI dhagadhagatI zilA para baMnee anazana karyuM.) dhanyakumAre jyAre zAlibhadra dIkSA le che tema sAMbhaLyuM, tyAre A dIkSA zabda sAMbhaLatA pote paNa dIkSA levAno nirNaya karyo. daza prakAranI pravajyAmAM A pratimRtA nAmanI pravajyA kahevAya che. A dhanya ane zAlibhadra baMne mahartika tapasvI hatA. teoe (uparokta Agamettara graMthamAM jaNAvyuM te pramANe) baMnee vaibhAragiri samIpe, nAlaMdA samIpe be zilAone saMthArArUpa gaNI sAthe ja pAdapapagamana nAmaka anazanano svIkAra karyo. potAnI kAyAne sarvathA vosirAvIne anyUna eka mahinA paryata teo A anazanayukta saMthArAnI ArAdhanAmAM rahyA.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 tyAMnA zIta ane Atapa vaDe kSapita aMgothI temanA asthi bhagna thaI gayA. mAMsa ane snAyu vinAza pAmyA. baMne mahirSa anuttaravAsI evA RddhisaMpanna deva thayA. lokamAM AzcaryabhUta svarUpa te devatAnA anubhAvathI AjaparyaMta asthiniveza pravRtti varte che. je rIte teo durbaLa dehavALA hatA, mAtra mAMsa cAmaDA ja vIMTAyelA hoya tevA lAgatA hatA, to paNa (pAdapopagamana anazana svIkAryA bAda) svayaM lezamAtra calita thayA na hatA, te rIte gamanamAM thoDuM paNa duHkha paDe to te munioe sahana karavuM joIe. 0 Agama saMdarbha :ThA. 898nI vR; maraNa. 445 thI 448; 150 - X 0 dharmaghoSa-1-kathA - bhagavaMta vimalanAtha arjunA prapautra ziSya dharmaghoSa nAmanA aNagAra hatA. jAtisaMpanna ityAdi guNothI yukta hatA. 500 aNagAro sAthe eka gAmathI bIje gAma vicaratA hatA ityAdi A kathA mahAbalanI kathAmAM AvI gayela che. (juo bhagavatI sUtragata--mahAbala kathA) 0 Agama saMdarbha : bhaga 123, 657; X 0 Agama saMdarbha :~ = nAyA. 53 + x 0 dharmaghoSa-2-kathA : - te kALe, te samaye jAtisaMpanna - yAvat - pUrvAnupUrvI krame cAlatA, grAmAnugrAma vicaratA ane sukhapUrvaka vihAra karatA dharmaghoSa nAmaka sthavira bhagavaMta rAjagRha nagare padhAryA, tyAM guNazIla caitye AvyA. AvIne sAdhuucita avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA ityAdi kathA dhanya sArthavAha-1nI kathAmAM AvI gayela che. X - X 0 dharmaghoSa-3-kathA : dharmaghoSa nAme eka sthavira bhagavaMta hatA. temane 500 ziSyo hatA. bhagavaMta mallino jIva jyAre temanA pUrvabhava mahAbalakumArarUpe hato. tyAre te mahAbalakumAre tenA cha mitro sAthe sthavira dharmaghoSa pAse dIkSA lIdhI--ityAdi kathA tIrthaMkara manninA kathAnakamAM AvI gayela che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 76 + X X
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 151 * dharmaghoSa-4-kathA - (sujIta kathA) : caMpAnagarImAM miprabha nAme rAjA hato, tene dhAriNI nAme rANI (patnI) hatI. te ja nagarImAM dhanamitra nAme sArthavAha hato, tene ghanazrI nAme patnI hatI. teone mAnatA mAnatA eka putra thayo. loko kahetA hatA ke, je A dhanasamRddha sArthavAhanA kULamAM janmyo, tethI te "sujAta' kahevAya. bAra divasa vyatIta thayA bAda te bALakanuM "sujAta" evuM nAma rakhAyuM. te badhAM zrAvakadharma pALatA hatA. te ja nagaramAM dharmaghoSa nAme amAtya (maMtrI) hatA. tene priyaMgu nAme patnI hatI. teNIe sujAtanA sauMdarya ane kaLAkuzaLatA vize jANyuM. koI divasa priyaMgUmaMtrI patnIe dAsIne kahyuM ke, jo sujAta A rastethI pasAra thAya to tuM mane jaNAvaje, jethI huM tene joI zakuM. koI divase te mitravRMdathI parivarita thaIne te rastethI pasAra thayo. dAsIe turaMta A vAta priyaMgune kahI. tyAre teNI nIkaLI, bIjI paNa sapatnIoe tene joyo. tyAre teNI bolI ke, te kanyA dhanya haze, jenA bhAgyamAM A sujAta patirUpe lakhAyo haze. koI divase teNI badhI paraspara bolavA lAgI, te (sujAta)nI lIlA juo. pachI priyaMgue sujAtano veza dhAraNa karyo. AbhAraNabhUSaNa AdithI vibhUSita thaI ramavA lAgyA. e pramANe vilAsa karatA jatA hatA. e ja pramANe hAthanI zobhA, e ja pramANe mitro vaDe vAtacIta karavI, te vakhate dharmaghoSa maMtrI AvI pahoMcyo. teNe pagane dhImethI pachADI (Ahata karI) aMtaHpurane visarjita karyuM. pachI dvAranA chidramAMthI aMdara jovA lAgyo. teNe ramatI evI potAnI strIne joI, te vicAravA lAgyo ke, aMtaHpura bagaDI gayuM che. have gupta rIte ja badhuM karavuM paDaze. A vairAcAranuM rahasya koI na jANe te rIte mAre sujAtane mArI nAMkhavo paDaze. pachI sujAtane mAravAno upAya zodhavA lAgyo. dharmaghoSa amAtyane Dara hato ke, A kArya karatA koI vipatti Ave nahIM. kemake tenA pitA haMmezAM rAjAne tyAM hoya che. tethI vinAza na thAya, tema kaMIka karavuM paDaze. upAya vicAratA, dharmaghoSane upAya maLI gayo. pachI koI vakhate kUTalekha (khoTo patra) lakhIne koI puruSane taiyAra karyo. mitraprabharAjAnA vipakSI sAthe te lekha ravAnA karyo. temAM sujAte kahyuM hatuM ke, miwbharAjAne mArI nAMkhavo. te rAjakULa tarapha cAlyo. tene aDadhuM rAjya devAnI lAlaca ApI. teNe jaIne te lekha rAjA pAse jaIne vAMcyo che, jemAM rAjAne mAravA mATe lakheluM. te vAMcIne rAjA kopAyamAna thayo. te lekha lAvanArano vadha karI devAnI AjJA ApI. A badhuM kArya pracchanna rIte thayuM. pachI mitraprabha rAjAe vicAryuM ke, have sujAtane evI rIte mAruM ke jethI koI jANe nahIM kemake jo loko A vAta jANaze, to nagaramAM kSobha thaze. mane paNa apayaza maLaze. tethI koI upAya vaDe tene mAravo. te mitraprabhanI najIkamAM Arasura nAme eka nagara hatuM. tyAM teno caMdradhvaja nAmano eka mANasa hato. tenA para rAjAe eka lekha lakhIne mokalyo ke, ahIMthI sujAtane mokaluM chuM. tene tuM mArI
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 Agama kathAnuyoga-4 nAMkhaje. sujAtane bolAvIne kahyuM ke, tuM Arasura nagarI jAya tyAM rAjyanuM kArya che, te jo. te ArasurI nagarIe gayAM. tyAM caMdradhvaje tene joyo. teNe vicAryuM ke, pahelAM Ane vizvAsamAM laI, pachI tene mArIza. e pramANe rojeroja sAthe rahIne krIDA karavA lAgyA. tenuM rUpa, zIla, samudAcAra joIne vicAravA lAgyA - Ano kaI rIte huM vinAza karuM ? pachI tene badhI ja satya hakIkata jaNAvI ane lekha paNa vaMcAvyo. tyAre sujAte tene kahyuM ke, tamane jema yogya lAge tema karo. teNe kahyuM, huM tane mArIza nahIM. tuM koI rIte guptapaNe rahe. tyArapachI caMdradhvaje potAnI bahena caMdrayazAne paraNAvI. teNI paNa tenI sAthe rahI. caMdrayazAne sujAta sAthe bhoga bhogavatA kuSTha roga utpanna thayo. tyArapachI sujAte tene samajAvIne zrAvikA banAvI. paraMtu caMdrayazAnA kuSTharoganA sparzathI sujAtane paNa kiMcit kuSTharoga saMkrAnta thayo. tyAre caMdrayazAnA manamAM vairAgya utpanna thayo. arere ! huM kevI abhAgI chuM ke, mArA duSTa koDha roganA doSathI Ane paNa koDha roga thayo. A pramANe saMvega pAmelI caMdrayazAe bhaktapratyAkhyAna karyuM. sujAte sArI rIte teNIne nirdhAmaNA (aMtima sAdhanA) karAvI. caMdrayazA mRtyu pAmI deva thaI. deva thayela caMdrayazAe avadhijJAnano upayoga karI potAno pUrvabhava joyo. tyAre sujAtane mArI nAMkhavA rAjAe mokalela ityAdi AkhuM kapaTa jANavAmAM AvyuM. te deve turaMta nIce AvIne sujAtanuM zarIra punaH manohara rUpavALuM karI dIdhuM. pachI tene vaMdana karIne kahyuM, he svAmI ! huM ApanA mATe zuM karuM ? sujAta paNa saMvegabhAvayukta thaI ciMtavavA lAgyo ke, pahelA mAtApitAne jouM tyArapachI pravajyA aMgIkAra karuM. tyAre te deve sujAtane laI jaIne caMpAnagarIe mUkyo. pachI nagarInA nAzane mATe moTI zilA vikarvI tyAre nagaranA loko ane rAjA mitraprabha bhInA zveta vastro paherI, hAthamAM dhUpano kaDacho laIne page paDIne vinaMtI karavA lAgyo. devane kopa karavAnuM kAraNa pUchayuM. tyAre AkAzamAM rahelA deve dharmaghoSa amAtyanA kUDa-kapaTathI mAMDIne sujAtanI nirdoSatA sudhInI badhI vAta karI. tethI have huM tArI AkhI nagarIno cUro karI nAkhIza. jo tAre bacavuM hoya to - jA, sujAtane khamAva, tene prasanna karIne Adara-satkArapUrvaka tArA bhavanamAM laI Ava. tyAre rAjAe pUchayuM ke, te kyAM che ? tyAre bahAra udyAnamAM besADela sujAtanuM sthAna batAvyuM. rAjA nagarajana Adi sahita nIkaLIne udhAnamAM Avyo. tyAM AvIne sujAtanI kSamAyAcanA karI. tyArapachI sujAte mAtApitAne tathA rAjAne pUchIne pradhvajyA grahaNa karI. tenA mAtA-pitAe paNa tyArapachI dIkSA aMgIkAra karI. tyArapachI kALakrame te badhAM siddha thayA - mokSe gayA. rAjAe dharmaghoSa maMtrIne dezanikAlanI AjJA pharamAvI. tenI lokomAM niMdA prasaravA lAgI. ghaNo dUra dezAvara gayo. pachI tene paNa nirveda utpanna thayo. tene thayuM ke A vAta satya che, meM paNa bhoga lAbhane mATe ja teno vinAza vicAryo hato. cAlato -cAlato te
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 153 rAjagRha nagare pahoMcyo, tyAM jaI sthavironI pAse dIkSA aMgIkAra kaI gharmaghoSa aNagAra banyA. bahuzruta banelA dharmaghoSamuni vAratrakapura gayA. tyAM abhayasena nAme rAjA hato. vAtraka nAme amAtya hato. bhikSAne mATe vicaraNa karatA evA te muni vAtraka amAtyanA ghera pahoMcyA. ghI-sAkara mizrita khIranuM pAtra laIne gRhiNI vahorAvatI hatI tyAre te khIramAMthI eka biMdu bhUmi para paDyuM. dharmaghoSa muni nIce verAyelAno doSa jANI khIra vahoryA vinA tyAMthI cAlyA gayA. bArImAM ubhelA vAtraka amAtye A dRzya joyuM. te vicAravA lAgyA ke, A muni vahoryA vinA kema nIkaLI gayA ? eTalAmAM bhUmi para paDelA khIranA biMdune mAkhIo cATavA lAgI, mAkhIne pakaDavA mATe gharanI garoLI AvI, garoLIne pakaDavA kAcaMDo Avyo. tenI pAchaLa bilADo Avyo. bilADAnI pAchaLa gAmano kUtaro Avyo. gharano kUtaro tenI sAthe kaThora nakha ane dADhAnA prahAra karI laDavA lAgyo. te joIne te kUtarAnA svAmIo paraspara laDavA lAgyA. temAM moTI takarAra thaI mArAmArI thaI. tyAre vAratraka maMtrIe vicAryuM ke, A ja kAraNathI te maharSie khIra vahorI lAgatI nathI. tyArapachI vAratraka maMtrIne jAtismaraNa jJAna thayuM - yAvat - te pratyekabuddha thayA - kathA juo "pratyekabuddha vAtraka". 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 1302, 1303 + vR; A cUra-pR. 17 thI 199; piMDani. 370nI ja - 4 - 4 - 0 dharmasiMha kathA - pADalIputra nAme nagara hatuM. tyAM caMdragupta nAme rAjA hato. tene dharmasiMha nAme eka mitra hato. saMvega pAmIne teNe caMdraguptanI lakSmIno tyAga karI, pravajyA aMgIkAra karI. jinakathita dharmamAM sthita evA temaNe kALakrame kollayara nagaramAM anazana svIkAryuM ane gRpRSTha pratyAkhyAnane zokarahitapaNe aMgIkAra karyuM. te samaye jaMgalamAM hajAro jAnavaroe temanA zarIrane cUMthI nAMkhyuM. A pramANe dharmasiMha aNagAranuM zarIra khavAI rahyuM hatuM. evA te maharSie zarIrane vosirAvIne - tyAga karIne saMthArAnI ArAdhanA dvArA paMDita maraNane prApta karyuM. 0 Agama saMdarbha :saMthA. 70 thI 72; 0 nakula kathA : hastinApuranA rAjA pAMDunA pAMca putromAMno cotho putra nakula hato. teNe dIkSA grahaNa karelI ane aMte mokSe gayA. ( A kathA "pAMDava" kathAmAM lakhAI gaI che ane draupadI kathAmAM paNa Avaze. te tyAM tyAM joI levI.)
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 Agama kathAnuyoga-4 0 Agama saMdarbha :nAyA. 170, 182; maraNa. 458 thI 465 maLe, - - 4 - 0 naMdasuMdarInaMda kathA : nAsika nAme nagara hatuM. tyAM naMda nAme eka vaNika raheto hato. tenI patnInuM nAma suMdarI hatuM. te nagarImAM naMda sarakhA bIjA paNa aneka vepArI hatA. paNa A naMda tenI sarvAMgasuMdara evI patnInA mohamAM evo jakaDAyelo raheto hato ke, lokoe tenuM nAma ja suMdarInaMda pADI dIdhuM. te patnI suMdarI sAthe bhoga bhogavatA jIvana vyatita karato hato. naMdanA bhAIe pravajyA grahaNa karelI. teNe sAMbhaLeluM ke teno bhAI naMda tenI potAnI patnI suMdarImAM ghaNo Asakta che. tethI mAre jaIne tene pratibodha karavo, jethI durgatigAmI na thAya. gurunI AjJA laIne naMdanA bhAI muni naMdanA paroNA rUpe gAmamAM padhAryA. gAmamAM anyatra utaryA. pachI gaucarI veLAe naMdanA ghera padhAryA. tyAre teNe azanAdi vaDe pratilAbhita karyA. tyArapachI te bhAI munie pAtra tenA hAthamAM ApyuM. udyAnabhUmi sudhI tenI sAthe cAlavA kahyuM. tyAM sudhI te suMdarInaMda sAthe gayo tyAre lokoe tenA hAthamAM rahela pAtra joyuM. tethI loko tenI majAka karavA lAgyA ke, "A suMdarInaMde dIkSA aMgIkAra karI che." to paNa te udyAnamAM gayo. tyAM sAdhue tene vairAgyotpAdaka dezanA ApI. paNa naMdane suMdarImAM utkaTa rAga hovAthI tene dharma mArge vALavo ghaNo ja muzkela hato. | muniomAM siMha samAna evA te bhagavaMte (naMda nA bhAI munie) vaikriya labdhivALA hovAthI vicAryuM ke, bIjA koI upAyathI Ane pratibodha karI zakAya tema nathI. to tene adhikatara lobha sthAna batAvuM. pachI teNe meru parvatanI vikurvaNA karI, tyAre naMde kahyuM ke, huM suMdarInA viyogane sahana karI zakato nathI. mATe mAre te merU levAnI icchA nathI. pachI kahyuM ke, muhUrta mAtramAM huM tene laIne ahIM Avato rahIza. tenI vAta svIkArI. tyArapachI muni bhagavaMte vAnarayugala vikavyuM. koI kahe che ke, munie satyanuM darzana karAvavA naMdane kahyuM, suMdarI ane A vAMdarImAM vadhu suMdara koNa che ? tyAre naMde kahyuM ke, A tulanA ghaNI ja aghiTata che. kyAM sarasava ane kyAM meru parvata ? ema kahyuM eTale munie vidyAdhara yugala batAvIne pUchayuM ke, have A bemAM konuM rUpa caDiyAtuM che ? tyAre naMde kahyuM ke, suMdarI ane A vidyAdharInuM rUpa tulya jaNAya che. tyAre te muni bhagavaMte devayugala vikuvyuM. tene batAvIne pUchayuM ke, have A devI ane suMdarImAM koNa caDhiyAtuM rUpavAnuM che ? naMde kahyuM, AnA rUpa pAse suMdarI vAMdarI samAna lAge che. tyAre sAdhue kahyuM, thoDA dharmAcaraNanA prabhAvathI A deva thayA che. tyAre te bodha pAmIne zrAvaka thayo. pachI teNe pravajyA aMgIkAra karI. A tenI pAriNAmikI buddhi. 0 Agama saMdarbha :ThA 898nI vR Ava.ni. 50 + 6 Ava yU.1-pR. 551; nadI 108 + 9 - 4 -- >> -
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 155 0 naMdiSeNa-2-kathA : bhagavaMta pArzvanA zAsananA eka AcAryanuM nAma naMdiSeNa hatuM. teo vicaraNa karatA taMbAka (tApraka) gAme pahoMcyA. tyAM temane eka core mArI nAMkhyA. (A kathA bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM lakhAI gaI che.) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 485 + : AvapU.1-pR. 291; - 8 - 8 - 0 naMdiSeNa-3-kathA : zreNika rAjAne naMdiSeNa nAme eka putra hato. teNe nagarano ane aMtaHpurano tyAga karI, dIkSA aMgIkAra karI. tene ghaNAM muniono parivAra paNa thayo arthAt ghaNAM ziSyo thayA. koI vakhate game te kAraNe karmanI vicitratAthI temanA eka ziSyanA manamAM viSaya vAsanAno udbhava thayo ane potAnA gurune potAnA manano sadbhAva jaNAvyo. tyAre maMdiSeNa sAdhune vicAra Avyo ke, have jo koI prakAre bhagavaMta mahAvIra rAjagRha nagara padhAre to ghaNuM sAruM. to atizaya-prabhAvavALI te ghaNI rANIone joIne kadAca A ziSya sthira thAya. A vAta (jJAnathI) jANIne bhaTTAraka (bhagavaMta mahAvIra) tyAM padhAryA.. te vakhate zreNika rAjA bhagavaMtanA vaMdanArthe nIkaLyA. teo zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thayelA. mastake chatra dhAraNa karela, zveta manohara cAmarathI viMjhAtA hatA, potAnuM sainya ane aMtaHpura paNa sAthe hatuM. kumAra varga paNa hato, naMdiSaNakumAranuM aMtaHpura paNa sAthe hatuM. badhAM ja rAjagRhathI bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe nIkaLelA hatA. samavasaraNamAM bhagavaMtane vaMdana karIne badhA potapotAnA sthAnake beThA. te vakhate potAnA guru naMdiSeNa aNagAre tyAga karelI rANIone te ziSya joI. zvetavarNanA vastro paherelI, brahmacaryanI nirmaLatAne lIdhe gopavelA sarva gAtravALI, paghasarovaramAM haMsInI jema zobhe, tema ujvala veSadhArI naMdiSaNanI dareka patnIo zobhatI hatI. "jemaNe AbhUSaNono tyAga karelo che, aMtaHpuranI zobhAne dUra karelI che evA mArA guru che" tema ziSya vicAryuM. kharekhara ! mArA guru dhanya che ke jemaNe AvI strIono chatAM saMyoge tyAga karelo che. tyAre achatA viSayono tyAga durbaLa manavALA mArA jevA nirbhAgIne duSkara lAge che. AvA prakAranI bhAvanA bhAvatA te ziSyane ke je dIkSA pUrve brAhmaNa hato. tene te ja kSaNe ekadama tIvra vairAgya jAgyo. teNe potAnA doSanI AlocanA karI. pratikramaNa karIne vratamAM meru samAna aDola thayo. saMyamamAM sthira thayo. A rIte naMdiSaNa AcAryanA ziSyane dIkSA tyAganA pariNAma thayA tyAre bhagavaMta zrI mahAvIra rAjagRhamAM padhAryA. tyAM gurue tyAga karela aMtaHpura jovAthI ziSyane vairAgya thayo ane cAritramAM sthira thayo. A teonI pAriNAmikI buddhi jANavI. 0 Agama saMdarbha :
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 A.ni. 949 + ; naMdI. 107 + ; * X Agama kathAnuyoga-4 Ava...1-pR. 559, 2-pR. 171; 0 naMdiSeNa-4- kathA H kRSNa vAsudevanA pitA vasudeva hatA. vasudeva tenA pUrvajanmamAM naMdiSaNa hatA. eSaNA samitinA anusaMdhAne temanuM dRSTAMta che. vaiyAvaccanA udAharaNa svarUpa paNa naMdiSaNano ullekha Ave che. niyANuM karavAnA viSaye paNa naMdiSaNanuM dRSTAMta noMdhAyela che. magadhadezamAM naMdi nAmanA gAmamAM (Avazyaka cUrNikAra zAligAmamAM evuM jaNAve che.) gautama nAmano brAhmaNa gRhastha hato. te cakradhara arthAt bhikSAcara hato. tene dhAriNI nAme patnI hatI. keTaloka kALa gayA bAda dhAriNInI kukSimAM game te koI gatimAMthI Avelo jIva garbhapaNe utpanna thayo. te garbhamAM ja hato ane garbhane cha mahinA thayA teTalAmAM te gautama brAhmaNa (naMdiSaNanA pitA) mRtyu pAmyA. tenA janmatAnI sAthe mAtA mRtyu pAmI. tyArapachI tenA mAmAe tene koI prakAre pAlanapoSaNa karI vRddhi pamADyo ane naMdiSaNa evuM nAma pADyuM. naMdiSeNa potAnA mAmAne ghera khetI, pazupAlana Adi karma karavA lAgyo. gRhakAryamAM tenA mAmA naciMta banyA. e pramANe kALa pasAra thato hato. tyAre keTalAMka irSyALu lokoe bharamAvyo ke, tuM mAmAnAM game teTalA vaitarA karIza, to paNa temAM tane kazo lAbha thavAno nathI. tethI naMdiSaNa mAmAnA gharanA kAryamAM maMda AdaravALo thayo. mAmAne khabara paDI tyAre teNe naMdiSaNane kahyuM ke, tuM lokonA vacana sAMbhaLIza nahIM, teo tane nakAmo bharamAve che. bIjuM mAre traNa putrIo che, temAM sauthI moTI che, te yauvanavaya pAmaze, tyAre tenAM tArI sAthe lagna karIza, A pramANe mAmA e kahetA te pAcho mana daIne kArya karavA lAgyo. tyArapachI jyAre vihAra samaya prApta thayo tyAre te kanyAe naMdiSeNa sAthe vivAha karavAnI anicchA pragaTa karI. kemake naMdiSaNanA hoTha jADA--pahoLA khullA hatA, vaLI tenA dAMta mukhathI bahAra nIkaLelA che, nAsikA beThelI che, netranA chidro ati UMDA che, bole to tenuM vacana apriya lAge che. lAMbA peTavALo che, chAtI sAMkaDI che. lAMbA pagalAM bharanAro che, zyAma kAyAvALo che, mATe mAre tenI sAthe lagna karavA nathI. eTale te kheda pAmyo. vaLI mAmAe tene samajAvyo ke, huM tane bIjI putrI ApIza. te putrI paNa prathama putrIne jema tene icchatI na hatI, eTale mAmAe trIjI putrI ApavAnuM jaNAvyuM, te putrIe paNa vivAha karavA nA pADI, tyAre te naMdiSaNa vairAgya pAmyo. gherathI nIkaLIne naMdivardhana nAmanA AcAryanI pAse cAritra aMgIkAra karyuM. potAnA azubha karmonA nAzane mATe teNe chaTThanA pAraNe chaTTha rUpa tapa AdaryuM ane pachI teNe abhigraha grahaNa karyo ke- bALa, glAna, vRddha, paroNA Adine vaiyAvacca e ja have mAruM kartavya raheze. mAre
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 157 temanI sevA karavI paNa, mAruM kArya bIjA pAse na karAvavuM. te tIvra zraddhAthI vaiyAvacca karatA hatA. tyAre te cAturvarNa zramaNa saMghamAM vaiyAvacca karanAra tarIke prasiddhi pAmyo. te vakhate zakra devendrae naMdiSeNa muninA vaiyAvacca guNanI prazaMsA karI. tyAre devendra zukranI prazaMsAmAM azraddhA karanAra eka deva Avyo. te deve be sAdhunAM rUpo vikuLaM. temAMthI eka sAdhu glAna banyA ane jaMgalamAM rahyA, bIjA sAdhu jyAM naMdiSaNamuni hatA tyAM AvyA. naMdiSeNa to adInamanathI vaiyAvaccamAM amyutthita hatA. je sAdhu je dravya icchatA hatA. tene te lAvI detA hatA. pelo mithyASTi deva tyAM Avyo. tyAre hajI naMdiSaNamunie chaTThanA pAraNe pahelo koLiyo ja hAthamAM lIdho hato. tyAMja pelA zramaNarUpa deve kahyuM ke, aTavImAM eka sAdhu bimAra paDelA che, je koI vaiyAvacca karavAnI icchAvALA hoya te jaldI UbhA thAya, temAM DhIla na kare. A vacana naMdiSaNamunie sAMbhaLyuM. te samaye pote chaTha tapanA pAraNA mATe sarva saMpatkarI nAmaka prathama bhikSA vizeSa laIne AvyA hatA. paNa jevuM devanuM vacana kAne paDyuM ke, turaMta ja utAvaLA UbhA thaIne pUchavA lAgyA ke, bolo, tyAM kaI vastunuM prayojana che? tyAre te sAdhue kahyuM ke, tyAM pANInI jarUra che. tethI naMdiSaNamuni upAzrayethI nIkaLIne pANInI gaveSaNA karavA nIkaLyAM. tyAre chaTha tapavALA ane bhUkha-tarasathI durbaLa kRkSivALA naMdiSaNamuni pANI mATe zuddha gaveSaNA karavA lAgyA. paNa dareka sthAne pelo deva pANIne aSaNIya ane azuddha karI deto hato. paNa naMdiSeNa azuddha pANI grahaNa karatA na hatA. A pramANe eka vAra, bIjI vAra zAstrAnusArI gaveSaNA karatA te pANI grahaNa karavA mATe pharyA. paNa te-te sthAnamAM pANInI prApti na thaI. trIjI vakhate temane pANI maLyuM. pachI naMdiSaNamuni glAna sAdhunI anukaMpAthI jaldI-jaldI bImAra sAdhu pAse gayA. tyAM jatAM ja te glAna sAdhu atizaya Akroza karI, kaThora, AkarA, niSphara vacano vaDe jema tema bolavA lAgyA. Akroza vacanathI kahevA lAgyA ke, he maMdabhAgyavALA ! alpa puNyaskaMdhavALA ! tuM phogaTa "vaiyAvaccI cho tevA nAma mAtrathI khuza thAya che." paNa tevA guNo to dharAvato nathI. tuM bhojana karIne ahIM Avyo che ane mArI AvI avasthA joyA pachI paNa tuM hajI bhojana karavAnA lobhavALo che. AvA prakAranA kaThora vacanone paNa te amRta samAna mAnatA hatA. pachI te naMdiSaNamuni Adarasahita te glAnamuninA pagamAM paDyA ane potAnA aparAdhane khamAvavA lAgyA. pharI bhUla nahIM karuM - ema kahIne maLamUtrathI kharaDAyelI te sAdhunI kAyAne dhoI sApha karavA lAgyA. pachI kahyuM ke, he muni ! Apa UbhA thAva, ApaNe A sthAnethI nIkaLIe. vasatimAM jaIne huM evo upAya karIza ke jethI Apa jaladI nirogI thaI jazo. tyAre te glAnamuni bolyA ke, huM A sthAnethI kayAMya paNa javA zaktimAna nathI. naMdiSeNamunie kahyuM, tame mArI pITha para besI jAo. tyAre te naMdiSaNanA khabhe caDI gayA. pachI te deva-sAdhue devImAyAthI atizaya azuci durgadhamaya mUtra ane viSTA evAM
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4. choDyA ke jethI atizaya durgaMdha uchaLavA lAgI. temanI pIThane kaThora rIte sparza karAvavA lAgyA. vaLI tiraskAra karatAM bolavA lAgyA ke, he muMDiyA ! tane dhikkAra thAo. teM mArA maLa-mUtranA vegano nAza karyo, tethI huM vadhAre duHkha pAmI rahyo chuM. e pramANe Dagale--pagale Akroza karavA lAgyA. 158 AvA vacana sAMbhaLavA chatAM naMdiSaNamuni bhagavaMta samatA rAkhatA hatA. te muninA kaThora-arucikara vacanone gaNakAratA nathI ke mana para lAvatA nathI. ati duHsahya azubhagaMdha AvavA chatAM jugupsA karatA nathI. temanI durgaMdhane paNa caMdana samAna mAnatA vAraMvAra teo mithyAduSkRt ApavA lAgyA. vaLI te vicAravA lAgyA ke, huM evuM zuM karuM ke jethI A sAdhune samAdhi pahoMcADI zakuM ? jyAre te deva ghaNAM prayatno karavA chatAM paNa naMdiSaNamunine jarApaNa kSobhita na karI zakyA, tyAre te deva naMdiSaNamuninI stuti karavA lAgyo. pachI potAnA sthAne te deva pAcho gayo. tyArapachI naMdiSaNamuni potAnA upAzraye pAchA pharyA. pachI guru pAse AlocanA karI, gurue temane dhanyavAda ApIne prazaMsA karI. A rIte jema naMdiSaNamunie eSaNAzuddhino vinAza na karyo, tema sAdhue addInabhAvathI sUtrAnusAra haMmezAM eSaNA samitimAM yatna karavo. naMdiSaNamunie potAnA abhigrahane akhaMDitapaNe pUrNa karyo. pachI mRtyukALa prApta thayo. manohara bhAvanA bhAvavA lAgyA. paNa chelle potAnA durbhAgapaNAMne vicAratAM--temaNe evuM niyANuM karyuM ke, jo mArA A tapakarmanuM koI phaLa hoya to AvatA bhavamAM samagra saubhAgyanA samUhanA zekhararUpa AkRtine dhAraNa karanAra thauM - srI valalbha thauM. pachI AvA nidAnanI AlocanA, pratikramaNAdi na karyA ane mRtyu pAmyA, tyAMthI vaimAnika devapaNe utpanna thaI. devAyu pUrNa thaye zauripura nagarImAM aMdhakavRSNi rAjAnI zreSTha patnInA garbhamAM te utpanna thayo. tenuM vasudeva evuM nAma ApyuM. 0 Agama saMdarbha : ThA. 898nI vR; Ava.mU. 23nI vR: dasA.ni. 92nI vR; AvakrUra-5 94; 0 Agama saMdarbha : nisI.bhA. 3184nI cU Ava.yU.1-5- 397, 398; * -- x jIya.bhA. 825 thI 846; kalpa.yU.pR. 96; 0 nAgila-2-kathA H caMpAnagarIno eka zrAvaka nAgila nAme hato. tene kumAranaMdI sonI nAme mitra hato. kumAranaMdI strI lolupatAne kAraNe baLI maryo, tyAre vairAgya pAmI dIkSA lIdhI. kALakrame nAgilamuni kALadharma pAmIne acyuta kalpe devatA thayA. (A AkhI kathA pUrve udAyanarAjarSinI kathA aMtargat kumAranaMdi sonInA prabaMdhamAM AvI gayela che. kathA juo udAyanarAja.i Ava.ni. 775, 776nI vR;
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 159 0 nAgArjuna kathA : (saMkSipta parIcaya :-) AcArya himavaMtanA eka ziSyanuM nAgArjuna evuM nAma hatuM. teo AcArya bhUtadinnanA guru hatA. AgamamAM aneka sthAne temanI vAcanAno ullekha maLe che. vallabhIpuramAM devardhvigaNi kSamAzramaNanI nizrAmAM thayela Agama vAMcanAmAM teo mukhya AcArya hatA. temanA nAmathI A vAMcanA nAgArjunIya vAMcanA paNa kahevAtI hatI. teo mRdu, mArdava, Arjava Adi bhAvothI saMpanna hatA. kramathI vAcaka pada prApta thayela hatuM. tathA oghaDyutanuM samAcaraNa karanArA hatA. AvA nAgArjuna vAcaka tapelA suvarNa, caMpakapuSpa, khIlelA uttama jAtinA kamaLanA garbha tulya ane gaura varNayukta hatA, bhavyajanonA hRdaya vallabha, janamAnasamAM karuNAbhAva utpanna karavAmAM nipuNa, vairyaguNa saMpanna dakSiNAddha bharate yugapradhAna, bahuvidha svAdhyAyanA parijJAtA, saMyamIpuruSone yathAyogya svAdhyAyamAM niyuktakartA, nAgendrakuLanI paraMparAnI abhivRddhi karanArA, upadeza devAmAM nipuNa, bhavabhiti vinAzaka hatA. 0 Agama saMdarbha :AyA.yU. 113, 207, 219, 23, 237, 244, 313; Aya.mUra72nI va dasa cUpR. 204; utta.cU5 149; uttamU. 107nI vR naMdI. 37 thI 41 + vR, naMdIgna 10 - X X ---- 0 nAgadatta-1-kathA :- eka sAdhu hatA. temane tapanA pAraNAno divasa hato. potAnA bALaziSya sAthe bhikSArthe bhramaNa karavAnuM cAlu karyuM. tyAre kyAMka koI deDakI te sAdhu vaDe marI gaI. tyAre bALasAdhue temane preraNA karI yAda karAvyuM ke, tamArAthI deDakI marI gaI. te sAdhu kopathI bolyA ke, he duzaikSa! te to ghaNAM kALathI mRta ja hatI. pachI baMne upAzraye pAchA pharyA. pharI pAchA rAtre (vikAle) Avazyaka kALe AlocanA karatI veLA te sAdhue te deDakI maryAnI AlocanA na karI. tyAre pharI te ziSya temane yAda karAvatA kahyuM ke, he zapaka ! tame deDakI mAryAnI AlocanA kema nathI karatA ? tyAre te sapaka te ziSya pratye roSAyamAna thayA, tene kopa utpanna thayo. te bALa sAdhune mAravA mATe zleSma pAtra laIne UbhA thayA, vegathI mAravA doDyA. paNa mArgamAM thAMbhalo AvatA tenI sAthe athaDAyA. mRtyu pAmIne teo jyotiSka devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cyavIne dRSTiviSakULamAM sarpapaNe utpanna thayA. tyAM eka rAjaputra nagaramAM cAlato jato hato tyAre sarpa tene isyo. putranA maraNathI kopa pAmelA rAjAe gAruDIne kahyuM. tyAre gAruDI vidyAthI badhAM ja sarpone bolAvyA. tyArapachI temano maMDalamAM praveza karAvyo. bIjA badhAM sarpone teNe javA dIdhA. mAtra je sarpa rAjaputrane Dasyo hato, tene tyAM rahevA kahyuM, tyAre te eka sarpa tyAM rahyo. gAruDIe kahyuM ke, tuM A viSane pAchuM kheMcI le athavA agnimAM praveza kara. A agaMdhana kuLano sarpa hato. sarpomAM be jAti hoya che. eka gaMdhana ane bIjI
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160. Agama kathAnuyoga-4 agaMdhana. temAM agaMdhana sarpa mAnavALA hoya che. tethI te sarpa agrimAM praveza karyo. paNa vameluM viSa teNe pharI pIdhuM nahIM. te rAjaputra paNa mRtyu pAmyo. tyAre rAjAe roSa pAmIne ghoSaNA karI ke je mArI pAse (sarpane mArIne) sarpanuM mastaka laIne Avaze, tene huM sonAmahora ApIza. tyAre loko sonAmahoranA lobhe sarpone mAravA lAgyA. tyAre je kuLamAM te sAdhu mRtyu bAda sarpapaNe utpanna thayelA tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI te rAtre ja bahAra nIkaLato hato, divase bahAra jato na hato. jethI tenA dvArA koI jIvano ghAta na thAya. koI vakhate koI gADIe rAtrinA caratA evA te sarpane joyo, tethI te A lapakasarpanA bilane joIne tenA dvAra pAse Ubho rahyo. auSadhi dvArA te sarpane bahAra kADhavA prayatna karyo. te lapakasarSe vicAryuM ke, jo mArI dRSTi paDaze to nakkI A gAruDI marI jaze. tethI teNe potAnI pUchaDIne bahAra kADhe. jevI teNe pUchaDI bahAra kADhI ke pelA gAruDIe tene chedI nAMkhI. tyArapachI te sarpa potAnI pUMchaDIne thoDI-thoDI bahAra kADhato gayo ane gADI tene chedato gayo - yAvata - tenuM mastaka paNa chedAI gayuM. te sapakasarpa mRtyu pAmyo. te sarpa devatAparigrahIta hato. te devatAe rAjAne svapnamAM darzana dIdhA ane kahyuM ke, have tuM sarpane mArato nahIM. tAro putra nAgakULathI AvavAno che tuM tenuM nAma nAgadatta rAkhaje. te lapakasarpa marIne te ja rAjAnA putrarUpe jakhyo. te bALakanuM nAma nAgadatta rAkhyuM. bALapaNAmAM ja teNe dIkSA lIdhI. te pUrvabhavanA tiryacapaNAnA saMskArane lIdhe ati sudhAtura raheto hato. te savArathI khAvAnuM zarU karato te cheka sAMja sudhI khA-khA karato hato. paraMtu te muni ghaNA ja upazAMta ane dharmazraddhALu hatA. te gacchamAM cAra sAdhu hatA. jeo anukrame cAra mAsa, traNa mAsa, be mAsa ane eka mAsanA upavAsI hatA. rAtre devatA vaMdana karavAne AvyA. rAtrinA sarva prathama comAsI tapa karanAra sAdhu hatA, tenI AgaLa trimAsika tapa karanAra, tenI AgaLa dvimAsika tapa karanAra, tenI AgaLa ekamAsI tapa karanAra sAdhu hatA. sauthI chelle te bALa sAdhu nAgadata hatA. badhAM ja sAdhuone atikramIne te deve nAgadatta bALamunine vaMdana karyuM. tyAre te tapasvI sAdhuo roSAyamAna thayA. devatA jyAre jato hato tyAre tene comAsI tapa karanAra sAdhue pakaDyo ane pUchayuM, tuM amArA jevA tapasvIne vaMdana karato nathI ane A kUraghaTane vaMdana kare che ? tyAre te deve kahyuM ke, meM bhAva sAdhune vaMdana karyA che. huM pUjA satkAra mAnIne vaMdana karato nathI. tyArapachI teone te bALasAdhu paratve iSya janmI. teo bALasAdhunI adekhAI karavA lAgyA. tyAre te devatAe vicAryuM ke, rakhe A sAdhuo bALasAdhunI nirbharsanA karaze, tenA karatA huM te sAdhunI pAse ja rahuM. pachI huM badhAne pratibodha karIza. - bIje divase te bALasAdhu gaucarI mATe gayA. pAchA AvIne AlocanA karIne caumAsI tapa kartA sAdhune nimaMtraNA karI. tyAre te tapasvI sAdhue tenA pAtramAM baLakho pheMkyo, bALasAdhu bolyA. huM "micchAmidukaDam' ApuM chuM (kSamA mAMgu chuM) ke meM tamane
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 161 zleSmapAtra na ApyuM. tyArapachI teNe upara-uparathI baLakho laIne zleSma pAtramAM nAMkhyo. e ja pramANe trimAsika tapakartA, dvimAsika tapakartA tathA ekamAsika tapakartAe paNa baLakhA pheMkyA. tyAre te bALasAdhue teja pramANe mithyAdukRt ApIne baLakhAne upara uparathI laI zleSma pAtramAM mUkyA. tyAre tapasvI sAdhue baLapUrvaka "laMbaNa" grahaNa karuM ema kahIne te bALasAdhune hAtha vaDe pakavyA. tyAre te bALasAdhu nAgadattane adInamanathI, vizadUdhyamAna pariNAmathI, vizadUdhyamAna legyAthI tadAvaraka karmano kSaya thavAthI temane kevaLajJAna utpanna thayuM. tyAre devIe kahyuM ke, huM tamone (tapasvI sapakone) zA mATe vaMdana karuM ? jyAre tame ATalA krodhAbhibhUta thaIne rahyA cho ? tyAre satya vRttAMta jANIne te sAdhuoe paNa saMvega utpanna thatAM bALasAdhune mithyA duSkRt ApyuM. aho A sAdhu bALa hovA chatAM keTalA upazAMta cittavALA che ? ame azubha karmanA udaye temanI AzAtanA karI ! A pramANe te tapasvI sAdhuone paNa zubha adhyavasAyathI kevaLajJAna utpanna thayuM. * A bhAva apAyanuM dRSTAMta che. & kUragaDu nAmathI prasiddha kathA nAgadatta kathAnusAra ja che. 0 Agama saMdarbha :ThAmU 360nI vR, dasani paranI va dasa.yU.pR. 41, 42; 0 nAgadata-2-kathA : pratiSThAna nagaramAM nAgavasu nAme zreSThI hato. tene nAgazrI nAme patnI hatI. baMne zrAvakadharma pAlana karatA hatA. teone nAgadatta nAme putra hato. te kAmabhogathI virakta thaIne pravrajita thayo. te nAgadamunie joyuM ke jinakalpikano pUjA satkAra ghaNo ja thAya che. jema vyavahAramAM pratimApratipanna ane pratinivRttanI pUjA ane satkAra jovA maLe che, te rIte jinakalpikonA paNa jovA maLe che. tethI teNe kahyuM ke, huM paNa jinakalpa aMgIkAra karIza. tyAre AcArya bhagavaMte temane aTakAvyA ke tame jinakalpa aMgIkAra karavA mATe samartha nathI, to paNa nAgadattamunie te vAta na svIkArI. potAnI meLe ja jinakalpa aMgIkAra karyo. guru pAsethI nIkaLI gayA. koI eka vyaMtaragRhamAM pratimA dhyAne rahyA. te vakhate koI sabhyan dRSTi devane vicAra Avyo ke, "A sAdhu kyAMka saMyamathI vinAza na pAme' te mATe strIrUpe upahAra grahaNa karIne Avyo. pachI vyaMtaranI pUjA-arcanA karIne kahyuM, he zapaka (sAdhu) ! A upahAra grahaNa karo. tyAre temaNe vividha prakAranA svarUpavALA miSTabhAtane grahaNa karyA. jamIne pharI rAtrinA pratimA dhyAne sthita rahyA. paNa jinakalpikatAno tyAga na karyo. tyAre nAgadattamunine atisAra-jhADA thaI gayA. te devatAe jaIne AcAryane vAta karI. teNe amuka sAdhune mokalyA. teo jaIne nAgadattamunine lAvyA. devatAe temane kahyuM
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 Agama kathAnuyoga-4 ke, bIjorAno madhyabhAga temane auSadharUpe Apo. te ApyA pachI teno atisAra vyAdhi zAMta thayo. te nAgadattamuni sthira thayA. guru bhagavaMto kahyuM ke, A pramANe jinakalpa aMgIkAra thaI zake nahIM. # batrIza yoga saMgrahamAM niSpatikarmatAnA anusaMdhAne A dRSTAMta che. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1285, Avara-pR. 118; -- >> -- 4 - 0 paMthaka kathA : zelakapuranA rAjA zekanA 500 maMtrIomAM mukhyamaMtrI, teNe zelaka rAjA sAthe dIkSA lIdhI zelakarAjarSi jyAre zithila banyA, tyAre temane saMyamamAM sthira karyA. kALakrame mokSe gayA. (A AkhI kathA zelakarAjarSinI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo - zelakarAjarSi. 0 Agama saMdarbha :sama.mU. 22ranI ; nAyA. 66 thI 73 + : 0 prabhava kathA : AryajaMbUnA paTTadhara ziSyanuM nAma prabhava hatuM. te kacchAyana gotranA hatA. temanA paTTadhara ziSya zayyabhavasUri thayA. jaMbUkumAra jyAre dIkSA levA utsuka banelA tyAre lagnanI prathama rAtrie potAnI ATha strIone bodha ApI rahyA hatA. te rAtrie 499 corothI parivarelo prabhava nAmano cora corI karavA Avyo. kemake jaMbUkumAranI AThe patnIo 11-11 karoDa sonaiyA prItidAnamAM lAvelI. jaMbUkumArane paNa 11 karoDanuM prItidAna (mosALu) maLela hatuM. kula 99 karoDa sonaiyAnI corI karavAnI hatI. te samaye prabhAvacore avasthApinI ane tAloddaghATinI baMne vidyAno prayoga karyo paNa te niSphaLa gayo. tene badale jaMbUkumAranI vairAgyamaya vANIthI te khaMbhita thaI gayo ane bodha pAmyo. te samaye bIjA coro paNa pratibodha pAmyA. jaMbU kumAranI sAthe ja temaNe paNa dIkSA aMgIkAra karI. jaMbUsvAmInA paTTadhara evA prabhavasvAmI kALa karI svarge gayA. (A kathAmAM jaMbUsvAmInI umara, saMyamaparyAya sAthe prabhava svAmInI vaya ane saMyamaparyAyano tAlamela thato nathI. tethI ame graMthAntaranI e vAtanI noMdha lIdhI nathI.) 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 2154nI cuM, dasa. 2.6; dasa.ni. 14nI vR nadI 23 + ; naMdI.. 26 titvo. 712; kalpasUtra-sthavirAvalI + vRtti -- 4 - 4 -
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 163 - - 0 prasannacaMdra kathA : (butsarganA anusaMdhAne prasannacaMdranI kathA apAyela che temaja dhyAnanA viSayamAM paNa A kathA noMdhAyela che.) potanapura nAme nagara hatuM. tyAM somacaMdra rAjA rAjya karato hato. tene dhAriNI nAme rANI hatI, prasannacaMdra nAme putra hato. rAjAe rAjya prasannacaMdrane soMpyuM ane rAjArANI baMnee tApasavrata aMgIkAra karyuM (A vAta "valkalagIrI" kathAnakamAM AvI gayela che.). Avazyaka vRttimAM prasannacaMdrane kSitipratiSThita nagarano rAjA kahyo che. paNa Avaye cUrNi AdimAM to potanapurano rAjA ja kahyo che.) te nagaramAM koI vakhate bhagavanuM mahAvIra samosaryA. temanI pAse dharma sAMbhaLIne rAjA prasannacaMdrane saMvega utpanna thayo, teNe dIkSA lIdhI. tyArapachI prasannacaMdrarAjarSi gItArtha thayA. anyadA koI vakhate jinakalpa aMgIkAra karavAnI icchAthI satvabhAvanAthI AtmAne bhAvita karatA hatA. te kALe rAjagRha nagaramAM zmazAnamAM pratimAdhyAne rahyA. (ahIM AvazyakavRti mujaba kathA noMdhI che. Avazyaka cUrNino kathAbheda pachIthI alaga noMdhe che.) bhagavaMta mahAvIra paNa tyAMja najIkamAM samavasaryA. loko paNa vaMdana karavAne mATe nIkaLyA. kSitipratiSThita nagarathI be vaNiko tyAMja AvyA. prasannacaMdra rAjarSine joIne eka vaNika bolyo ke, A ApaNo svAmI rAjyalakSmIno tyAga karIne tArUpI lakSmIne svIkArI che. kharekhara ! temane dhanya che. bIjo vaNikU bolyo. AvAne zuM dhanyavAda ApavAno ? A to potAnA asamartha evA nAnA putrane rAjya sthApIne pravRjita thayela che. A tapasvI ahIM che. duzamana rAjAe tenA nagarane ghero ghAlyo che. tenuM uttama nagara vinAza pAmavAnuM che. A pramANe ANe ghaNAM lokone duHkhamAM sthApyA che A rAjAnuM to moTuM paNa jovAlAyaka nathI. A vAta sAMbhaLIne prasannacaMdra rAjarSine gusso caDhayo. te vicAravA lAgyo ke, mArA putrane koNa apakAraka banI rahyuM che ? nakkI te amuka rAjA ja haze. to paNa te zuM karI leze ? AvI avasthA chatAM paNa huM teno vinAza karI daIza. tyArapachI te rAjarSi manomana saMgrAma karatA raudradhyAnayukta banyA. hAthI vaDe hAthIno nAza karyo ityAdi rIte yuddha karavA lAgyA. A avasare zreNika rAjA bhagavaMtane vaMdana karavAne mATe nIkaLyA. rastAmAM prasannacaMdrarAjarSine joIne temane paNa vaMdana karyA. paNa rAjarSi te vakhate mAnasayuddhamAM hatA, zreNike vicAryuM ke, A bhagavanuM zukladhyAna dhAraNa karIne rahyA lAge che, tenA manamAM thayuM ke, huM bhagavaMtane jaIne pUchIza ke, AvA dhyAnamagra maharSi jo kALa kare to temanI zI gati thaze ? tyArapachI bhagavaMta pAse jaIne zreNika rAjAe caMhnA karIne pUchayuM - he bhagavaMta ! meM vaMdana karyA tyAre prasannacaMdra rAjarSi" jevA dhyAnamAM sthita hatA, tevA dhyAnamAM kALadharma pAme to teonI zI gati thAya ? bhagavaMte kahyuM ke, te adhaHsaptamI pRthvI arthAt sAtamI narake jAya. zreNika to ciMtAmAM paDI gayo. arere ! AvuM kema ? huM pharIthI prazna pUchuM.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 Agama kathAnuyoga-4 teTalAmAM prasannacaMdranA mAnasasaMgrAmamAM tenA pradhAnanAyaka saDa talavAra, zakti, cakra ityAdi mukhya zastro-Ayudho laya pAmyA. tyAre temaNe vicAryuM ke, mArA mAthA parano je mugaTa che te paNa zastrarUpa ja che tenA vaDe huM zatruno vinAza karuM. tethI temano hAtha mastake gayA. tyAM hAtha jatAM ja muMDita evA loca karela mastakano sparza thayo. locakRt mastakano sparza thatAM ja tene yAda AvyuM ke, huM to badho ja tyAga karIne nigraMtha thayo chuM. turaMta ja tene saMvega utpanna thayo. mahAnuM evA vizuddha thatA jatA pariNAma vaDe teNe potAnI AtmaniMdA zarU karI, tenA vaDe samAhita thayela pharI zukla dhyAnanI dhArAe caDyA. tyAM sudhImAM zreNike pharI bhagavaMtane pUchayuM, he bhagavaMta! jevA prakAranA dhyAnamAM atyAre prasannacaMdrarAjarSi vartI rahyA che, tevA prakAranA dhyAnamAM mRtyu pAme to temanI zI gati thAya ? bhagavaMte jaNAvyuM ke, anuttara vimAnamAM utpanna thAya. tyAre zreNike kahyuM, he bhagavaMta! pUrve Ape juduM kahyuM hatuM ane have Apa mane kaMI juduM ja jaNAvI rahyo cho tenuM zuM kAraNa che? bhagavaMte jaNAvyuM, he zreNika ! meM koI anyathA prarUpaNA karI nathI. tyAre zreNike pharI pUchyuM ke, to Ape je kahyuM te baMne vAta kaI rIte satya mAnavI ? tyAre bhagavaMte (prasannacaMdra rAjarSinA manopariNAmanA caDhAvautArano) sarva vRttAMta jaNAvyo. teTalAmAM to prasannacaMdra rAjarSinI samIpe devaduMdubhinA nAdano kalakala ivani saMbhaLAyo. tyAre pharI zreNike pUchyuM, he bhagavan! A nAda kema saMbhaLAya che ? tyAre bhagavaMte jaNAvyuM - prasannacaMdrane ja vizuddhayamAna pariNAmane kAraNe kevaLajJAna utpanna thayela che tethI devo tenA kevaLajJAnano mahimA karI rahyA che.. A ja pramANe dravya-bhAva vyutsarga karavo joIe. 0 prasannacaMdrano tenA nAnA bhAI valkalacIrI sAtheno vRttAMta paNa tenI kathAmAM Ave che. A vRtAMta valkalagIrI kathAmAM AvI gayo che. kathA juo - pratyekabuddha valkalagIrI. (ukta kathA ame AvazyakavRtti mujaba noMdhI che. Avazyaka cUrNimAM A ja kathA judI rIte noMdhAI che - te A pramANe-) 0 Avazyaka cUrNi varNita prasannacaMdra rAjarSi kathA : te kALe, te samaye caMpAnagarImAM sudharma gaNadhara samosaryA. koNika rAjA vaMdanArthe nIkaLyo. praNAma karIne jaMbuM (svAmI)nA rUpa ane darzanathI vismita thayela koNike paMcama gaNadharane pUchayuM - bhagavad ! A moTI parSadAmAM A sAdhu bhagavaMta ghI vaDe siMcAyelA agrisamAna dita evA manohara zarIravALA che. Amane evA kevA zIlanuM sevana karyuM che ? athavA kevuM dAna dIdhuM che ? kevA tapanuM AcaraNa karyuM che? jethI temane AvI tejasaMpatti prApta thaI che ? tyAre sudharmAsvAmIe kahyuM, sAMbhaLa, rAjan ! jyAre tArA pitA zreNika rAjAe bhagavaMta mahAvIra svAmIne pUchayuM tyAre bhagavaMte kaheluM- te kALe, te samaye guNazilaka nAmaka caitya hatuM. bhagavaMta mahAvIra samosaryA.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 165 zreNikarAjA tIrthakara darzana mATe utsuka thaIne vaMdanArthe nIkaLyo. tenA sainyanA agraNI be puruSo AgaLa cAlatA hatA, temaNe eka sAdhubhagavaMtane joyA. te sAdhu eka paga para UbhA hatA. temaNe potAnA baMne hAtha UMcA rAkhelA. sUryanI AtApanA letA hatA. te vakhate eka puruSe kahyuM, aho ! A mahAtmA RSi sUryAbhimukha thaIne kevI AtApanA laI rahyA che ! Amane svarga ke mokSa hAthaveMtamAM jaNAya che tyAre bIjAe te vAta sAMbhaLI kahyuM, zuM tuM jANato nathI ke A prasannacaMdra rAjA che. tene vaLI dharma zo ? teNe potAnA bALaka jevA putrane rAjagAdIe sthApyo che. maMtrI vaDe rAjya calAve che. te kevo kaSTamAM che ? Amane to vaMzano vinAza karyo che. aMtaHpura paNa na jANe kevA saMkaTamAM che. tyAre A vacana sAMbhaLatA prasannacaMdranA dhyAnamAM skUlanA thaI. temaNe vicAravuM zarU karyuM ke, meM je maMtrInuM nitya sanmAna karyuM teNe ja mArA putrano nAza karyo. jo huM hota, to meM tene barAbara zikSA karI hota. e rIte te saMkalpa-vikalpamAM paDyA. te pramANe vartavA lAgyA. temanI sAthe manamAM ja yuddha karavuM zarU karyuM. tyArapachI zreNikarAjA paNa te ja sthAne AvyA. temaNe vinayapUrvaka prasannacaMdrarAjarSine vaMdana karyuM. temane dhyAnamAM nizcala joyA. aho ! AmanuM tapa sAmarthya kevuM che ? e pramANe prasannacaMdrarAjarSi pratye ahobhAvathI vicArato te tIrthaMkaranI pAse pahoMcyo. bhagavaMtane vinayapUrvaka vaMdana karIne pUchayuM ke, je samaye meM temane vaMdanA karI te ja samaye je kALa kare to kaI gati thAya ? bhagavaMte kahyuM, sAtamI narake gamanane yogya thAya. zreNike vicAryuM - sAdhune kaI rIte narakagati saMbhave ? pharI jyAre pUchayuM ke have atyAre jo kALa kare to kaI gatine prApta thAya ? bhagavaMte kahyuM, atyAre kALa kare to te sarvArtha siddha vimAnamAM utpatti thavA yogya che. zreNike pUchayuM ke, AvA be prakAre uttaro kema ApyA ? A tapasvIne naraka ane devagati kahI. bhagavaMte kahyuM, "dhyAna vizeSane kAraNe." temanI A samayamAM AvA prakAranI azAtA-zAtA karmanI AdAnatA hatI. zreNike pUchyuM, kaI rIte ? bhagavaMte kahyuM, tArA agrANiya puruSanA vacanathI. tenA mukhathI putranA parAbhavanuM vacana sAMbhaLIne prazastadhyAna cAlyuM gayuM. te vaMdana karyuM tyAre manomana tIvra pariNAmathI zatru sAthe saMgrAma karI rahyA hatA. tethI te samaye te adhogatine yogya hatA. tArA gayA pachI jyAre muMDita mastakane sparza thayo tyAre te pratibodha pAmyA. aho ! akArya karyuM. te vicAre teNe mane vaMdanA karI potAnI niMdA-ga zarU karI, AlocanA-pratikramaNa karyuM. prazastadhyAnane prApta karyuM. tenA vaDe zubha karma upArjana karyuM. tethI kALa vibhAgane kAraNe meM tenI be bhinna-bhinna gatino nirdeza karyo. tyAre pharI koNike pUchayuM, prasannacaMdra rAjAe bALaka putrane rAjya para sthApIne dIkSA kema lIdhI ? pachInuM varNana - somacaMdra rAjA.. teno tApasadharma svIkAra ityAdi pratyekabuddha valkalagIrI kathA mujaba jANavuM. jyAre valkalacIrI kevaLa jJAna pAmyA tyAre teNe potAnA pitA evA somacaMdra
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 Agama kathAnuyoga-4 6ma rAjA-tApasa ane bhAI prasannacaMdrane jinapraNita dharma kahyo. te baMnene samyakatvanI prApti thaI. bolyA ke, tame amane sAro mArga dekhADyo. prasannacaMdra potAnA nagare pAchA pharyA. paNa temane valkalacIrInA vacanathI janmelA vairAgyabhAvathI parama, manahara, tIrthakarabhASita mata pratye utsAha vadhavA lAgyo. tethI bALaputrane rAjya para sthApI dIkSA lIdhI. sUtrArtha bhaNyA, tapa saMyama vaDe bhAvita matiyukta thaI magadhadeze AvyA. (zeSakathA AvazyakavRtti mujaba jANavI.) * nizItha sUtramAM bAhyabhAva vizuddhi - avyaMtara azuddhimAM A dRSTAMta apAyela che. 0 Agama saMdarbha :AyA yU.kR. 179; kisI.bhA. 5424 Avani. 1151nI vR Ava.yU.1-5455 thI 457, - 4 - 4 - 0 pAdalipta kathA - (Agametara graMtha "prabhAvakacaritra" evuM jaNAve che ke, AcArya pAdaliptasUri phUla gAthApati ane pratimAdevInA putra hatA. teo kozala dezanA rahIza hatA. temanuM nAma nAgendra hatuM. ATha varSanI uMmare teo AcArya saMgamasiMha pAse dIkSA laI temanA ziSya banyA. te AcArya nAgahastinA gurabhAI hatA. maMDanagaNI pAse teo bhaNyA. dIkSAnA daza varSa bAda teo AcArya thayA) # temanI maMtrAdi zakti vaineyikI buddhinA daSTAMto AgamamAM Ave che- pratiSThAnapura nagaramAM maraMDa nAme rAjA hato. tyAM pAdaliptasUri padhArelA. koI vakhate muruMDarAjAne atyaMta zirovedanA thaI. tene koI paNa auSadha, vidyA, maMtrAdika vaDe zamAvavA zaktimAna thayA nahIM. chevaTe rAjAe pAdalipta sUrine bolAvyA. te AvyA tyAre temano moTo Adara satkAra karyo. bolAvavAnA kAraNarUpa zirovedanAnI hakIkata kahI. tyAre je prakAre koIpaNa loka na jANe te rIte maMtranA dhyAnapUrvaka prAvaraNa - oDhela vastranI aMdara potAnA jamaNA jAnunI upara, paDakhe, cotarapha potAnA jamaNA hAthanI aMgulI jema jema bhamAvavA lAgyA, tema tema rAjAnI zirovedanA dUra thavA lAgI. pachI anukrame samagra zirovedanA dUra thaI. tethI te rAjA AcAryano ati upAsaka thayo ane ghaNuM bhaktapAnAdika temane ApavA lAgyo. (ukta kathAmAM piMDaniryuktinA vRttikAra pratiSThAnapura lakhyuM che Aja rAjAnA bIjA kathAnakamAM naMdIsUtra - vRttikAra pATaliputrano muDa rAjA ema jaNAve che. jo ke baMnenA vRttikAra malayagirijI mahArAja ja che.) pATaliputra nagaramAM maraMDa nAme rAjA hato. potAne jJAnI mAnatA koIe te rAjAnI parSadAnI parIkSA karavA mATe jeno agrabhAga jANI na zakAya tevuM sUtara, upara nIce sarakho goLadaMDa, mINathI lepa karelo goLAkAra Dabbo mokalyo, tevA prakAranA jANakAra niSNAtone batAvyA. tyArapachI anukrame vihAra karatAM pAdalitAcArya tyAM padhAryA. temane A padArtho batAvyA.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 167 tyAre pAdaliptAcArye uSNa jaLa maMgAvyuM. sUtarane te jaLamAM mUkyuM, tyAre mINa ogaLI jatA sUtarano agrabhAga ke cheDo maLI gayo. tyArapachI uSNa pANImAM ja goLa lAkaDIne DUbADI. temAM je vadhu vajanavALo bhAga hato te DUbavA lAgyo. tethI kASThanuM mULa te che evo nirNaya karyo. e ja rIte goLa DAbhaDo uSNajaLamAM DUbADyo. mINa ogaLI jatAM tenuM DhAMkaNuM pragaTa karI ughADyuM. pachI pote chidra vagaranuM moTA pramANavALuM eka tuMbaDuM grahaNa karIne na dekhI zakAya tevI atyaMta pAtaLI tIrADa banAvI. tenI vacce ratno mUkyA tyArapachI evI sUkSma rIte sIlAI karI te tIrADa sIvI dIdhI ke koIne khyAla na Ave. pachI mANasone jaNAvyuM ke, A tuMbaDu laI jAo, tamAre tene phAyA ke cIryA vinA aMdarathI ratno kADhI levA, ema kahIne tuMbaDu mokalyuM, paNa koI ratno kADhI zakyA nahIM. koI vakhate pAdaliptAcAryae rAjAnI bahena sadaza yaMpratimA karAvI. te cAlatI, AMkha ughADa baMdha karatI. hAthamAM paMkho laIne AcArya pAse UbhI. rAjA pAdalitAcArya paratve atIva Adara dharAvato hato. koI brAhmaNe jaIne rAjAne kahyuM ke, tamArI bahena to zramaNonI sevAmAM che. rAjA te vAta svIkAravA taiyAra na thayo. tyAre brAhmaNe kahyuM ke, cAlo - dekhADuM, rAjA tyAM Avyo. joIne pAdaliptAcArya para roSAyamAna thayo. tyAre AcArya e sAcI sthitinuM bhAna karAvyuM. pAdaliptAcAryae kALajJAna mATe eka nAlikA karAvelI. je dADamanA puSpa AkAranI, lohamayI hatI, temAM tala jevuM chidra hatuM ityAdi. 0 Agama saMdarbha :jIvA 10panI vR sUra. 3panI : caMda. 39nI vR nisI.bhA. 4460nI cU buha.bhA. 4915 + vava.bhA. 446nI vR; jiya.bhA. 1444thI 1446; AvayU.1-. 554; piMDani pa36, 537 + 4 nadI. 102nI vR; x - 4 - 0 piTara kathA : kaMpilapuranA eka rAjAnuM nAma piDhara hatuM. tenI patnInuM nAma yazomatI hatuM, temane gAgali nAme putra hatuM. aMte dIkSA lIdhI. kathA juo "gAgali". Agama saMdarbhaHAva.yU.1-pR. 381; Ava ni.964nI vRka utta.ni. 284nI va. 0 pupacUla kathA : puSpapura nAme nagara hatuM. tyAM puSpaketu nAme rAjA hato. puSpavatI rANI hatI. koI divase teNIe eka yugalane janma Apyo. putranuM nAma puSpacUla rAkhyuM, putrInuM nAma pu5cUlA rAkhyuM. teo sAthe moTA thayA hovAthI temane paraspara anurAga hato. koI divase puSpacUla rAjA thayo. puSpacUlAne rAjAe koI gharajamAI sAthe
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 Agama kathAnuyoga-4 paraNAvI. teNI Akho divasa potAnA bhAI pAse ja rahetI hatI. mAtra rAtre ja tenA pati pAse jatI. anya koI divase puSpacUla rAjAe pravajyA aMgIkAra karI. tenA anurAgane kAraNe puSpamUlAe paNa pravajyA grahaNa karI, pachI koI divase te puSpapUla aNagAra jinakalpa aMgIkAra karavAnI icchAthI ekatva bhAvanAthI potAnA AtmAne bhAvita karavA lAgyA. A tarapha koI eka deve parIkSA karavAnA hetuthI upasarga karyo. ekatvabhAvane AdaratA evA temanI samakSa puSpacUlA AryAnuM rUpa vikuvyuM. teNIne ghasITavA lAgyo. tyAre te puSpacUlA AryA - he jyeSThArya ! mane zaraNarUpa thAo - ema AkraMdana karavA lAgI. te vakhate jemanuM premabaMdhana vyacchinna thayuM che tevA puSpacUla aNagAra "huM ekalo chuM, mAruM koI nathI, huM paNa koIno nathI" e pramANe ekatvabhAvanA bhAvatA svasthAne gayA. A pramANe ekatva bhAvanA bhAvavI joIe. (aNikAputra AcAryanI kathAmAM AvatA puSpacUla ane puSpacUlA tathA temanA mAtA-pitAnA nAma ityAdi badhuM ja samAna che. to paNa A baMne kathA eka ja che ke alaga te vicAraNIya che. kemake- (1) A kathAmAM puSpacUlA gharajamAIne paraNAvela che, arNikAputranI kathAvALA puSpacUlAnA lagna bhAI puSpacUla sAthe ja thayA hatA. (2) A kathAmAM puSpacUlanI dIkSA thaI, tenA anurAgathI puSpacUlAe dIkSA lIdhAnuM jaNAve che. arNikAputravALI kathAmAM mAtA deva thaIne pratibodha kare che tyAre teNIe dIkSA aMgIkAra karyAnuM jaNAve che. - tethI kAM to kyAMka koI vAMcanA bheda che, athavA to samAna nAmo dharAvatI A koI bIjI kathA che. satya zuM che ? te bahuzruta jANe.) 0 Agama saMdarbha :bu.bhA. 1349 thI 1351 + vR, (jo baMne puSpacUla eka ja hoya to - puSpacUlanA saMdarbho paNa ahIM levA.) 0 puSyabhUti ane puSyamitra kathA : ziMbavartana nAme eka nagara hatuM. tyAM muMDikAmraka rAjA hato. tyAM puSyabhUti nAmanA AcArya padhAryA. teo bahuzruta hatA. temanA dvArA rAjA upazamita thayo ane zrAvaka banyo. AcArya puSyabhUtinA ziSya puSyamitra AcArya paNa bahuzruta hatA, te anyatra rahetA hatA. pachI koI divase puSyabhUti AcAryae vicAryuM ke, huM sUkSma dhyAnamAM praveza karuM. te mahAprANa samadhyAna hatuM. teo jyAre dhyAnamAM pravezatA tyAre yoga saMnirodha karatA. je bIjA koI jANI zakatA na hatA. temanI pAse je aNagAro hatA, te agItArtha hatA. tethI temaNe puSyamitrane bolAvyA. tyAre puSyamitra AvyA. je AjJA karI te ziSyAcAryae svIkArI. temaNe ekatra apatrarake nirNAghAta dhyAna AraMbhya. te vakhate puSyamitra koIne AvavA detA na hatA. paNa kahetA ke ahIM rahIne vaMdana karo. koI vakhate temaNe paraspara maMtraNA karI - manamAM zuM che te jANavuM. eka nIkaLavAnA
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 169 hAre rahyA. lAMbAkALa sudhI tyAM rahyA. AcArya calita thatA na hatA, bolatA na hatA, ucchavAsa-niHzvAsa paNa spaMdita thatA na hatA. sUkSma dhyAnamAM hatA. A vAta koIe jaIne bIjAne kahI. teo roSAyamAna thayA. he Arya ! tamArA AcArya kALadharma pAmyA to paNa tame kahetA nathI. puSyamitre kahyuM, teo kALadharma pAmyA nathI paNa dhyAna karI rahyA che. tame temane vyAghAta karazo nahIM. bIjA kahevA lAgyA ke, A pravrajita liMgI vaitAlanI sAdhanA karavAnA lakSaNayukta AcArya lAge che. Aje rAtre ApaNe joIzuM. teo temane bhAMDavA lAgyA. puSyamitre temane rokyA. tyAre temaNe A vAta rAjAne karI, temane bolAvyA. AcArya kALadharma pAmyA che, paNa A sAdhu temane kADhavA detA nathI. rAjAe paNa temane joyA. tene paNa lAgyuM ke AcArya kALadharma pAmyA che. puSyamitranI vAta na mAnI. teoe zibikA taiyAra karI. tyAre puSyamitrae jANyuM ke nizcayathI have temano vinAza karaze. puSyabhUtie pUrve ja kahI rAkhela ke jo agni ke anya koI bhaya utpanna thAya to tAre mArA aMguThAne sparza karavo, puSyamitrae sparza karyo. jAgRta thaIne puSyabhUtie kahyuM, he Arya ! kema vyAghAta karyo ? puSyamitrae kahyuM, A badhuM juo. tamArA ziSyoe A badhuM karela che. puSyabhUti AcAryae temano tiraskAra karyo. A pramANe jo dhyAnamAM praveza thAya to yoga saMgRhIta thAya. ja (ukta kathA sAvara vRtti mujaba lakhI che, sAvazya pUrti mAM temanuM nAma "vasubhUti" noMdhela che. 0 Agama saMdarbha :buda.bhA. 6290; vava.bhA. 1172, 1188 + vR; Avani 1317 + 4 Ava.yU.ra-pR. 210; 0 puSyamitra kathA - AcArya AryarakSitanA traNa ziSyo hatA. jemanA nAmanA aMte puSyamitra Ave che. jemake durbalikA puSyamitra Adi. A traNe puSyamitranI kathA AryarakSitasUrimAM AvI gaI che - kathA juo AryarakSita. 0 Agama saMdarbha :AyA yU.pU. 2; suya.pU.pU. 5; nisI.bhA. 5607 + cuM, Ava.bhA. 14ra + vR; Ava.cUM.1-pR. 409; - >> -- >> -- 0 potapuSyamitra kathA : AryarakSitasUrinA eka ziSya potapuSyamitra hatA. temanA pAse evI (Rddhi) vidyA hatI, jenA vaDe te icche tyAre vastro utpanna karI zakatA hatA. A kathA AryarakSita kathAmAM AvI gayela che. 0 Agama saMdarbha :
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 Agama kathAnuyoga-4 Ava.bha. 142; Ava.25.1-pR. 409; Ava.ni 775, 776nI va 0 piMgalaka kathA : zrAvatI nagarImAM vaizAlika zrAvaka piMgala nAme nirgatha hatA. te vaizAlika (bhagavaMta mahAvIra)nA vacano zravaNa karavAmAM rasika hatA. temaNe skaMdaka tApasane keTalAMka prazno pUchayA hatA. je vAta skaMdakanI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo skaMdaka. 0 Agama saMdarbha :- bhaga 112; 0 phullurakSita kathA : dazapura nAmanA nagaranA somadeva brAhmaNa ane rudra somAnA eka putranuM nAma phalcarakSita hatuM. teo AryarakSitanA nAnA bhAI hatA. phalyurakSitane temanI mAtAe AryarakSitane ghera pAchA lAvavA mokalelA hatA. paNa phalyurakSite dIkSA lIdhI. ityAdi. A kathA AryarakSitamAM AvI gayela che - kathA juo AryarakSita. 0 Agama saMdarbha :ThA. 165, 18ranI ja Ava.ni. 776; Ava.yU.1-pR. 401, 404; utta.ni 96nI vRka -- - - 0 balabhAnu kathA : ujjainInA balamitra ane bhAnumitranI bahena bhAnuzrIno putra hato. AcArya kAlaka dvArA pratibodha pAmIne teNe dIkSA lIdhI. A kathA kAlakAcAryanI kathAmAM AvI gayela che. juo kAlakAcArya kathA 0 Agama saMdarbha :nisI.bhA. 3153nI 2 0 bAhubali kathA - (A kathA bharata cakravartI ane RSabhadeva sAthe saMkaDAyelI hovAthI temAM-temAM bAhubalInI kathAnA aMzo noMdhAyelA ja che, tethI te baMne kathA paNa jovI) 0 bAhubalinA pUrvabhavo : bhagavaMta RSabhadeva jyAre pUrvabhavamAM vaidyaputra hatA. tyAre temano janma mahAvideha varSakSetramAM kSitipratiSThita nagaramAM thayelo. je divase teo vaidyaputrarUpe janmyA te ja divase bIjA cAra samavayaskono janma thayo. te A pramANe - rAjaputra, zreSThIputra, amAtyaputra ane sArthavAhaputra teo sAthe ja moTA thayA. koI divase te vaidyaputranA ghera pAMca mitro bhegA thaIne beThA hatA. tyAre koI sAdhu mahAtmA temanA ghera bhikSArthe padhAryA. tenA zarIramAM kRmio thayelA hatA. te kRmine kAraNe te sAdhu kRza thaI gayA hatA.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 171 te vakhate vaidyaputranA mitro ke je vayamAM-rUpamAM - ityAdimAM sadRga hatA. eka ja divase janmelA, paraspara anurakta ane avirakta hatA. teoe praNaya ane hAsyapUrvaka vaidyaputrane kahyuM, Ama to tamAruM auSadha sarvaloka dvArA khAvA yogya che, paNa tame koI anAtha ke tapasvInI cikitsA karatA nathI. tyAre vaidyaputre kahyuM ke, huM cikitsA karavA taiyAra chuM. paNa huM zuM karuM ? A muninI cikitsA yogya auSadha mArI pAse nathI. tyAre mitroe kahyuM ke, ame auSadhanuM mUlya ApavA taiyAra chIe. tAre kyA prakAranuM auSadha joIe chIe ? ityAdi kathA tIrthakara RSabha caritramAM AvI gayela che. (juo bhagavaMta RSabha kathA) tyArapachI saMvega pAmelA te badhAMe tathArUpa sthavira pAse dIkSA lIdhI. temanI pAse yathAyuSyanuM pAlana karIne te pAMce acuta kalpe devapaNe utpanna thayA. devalokathI cyavane A ja jaMbUdvIpamAM pUrvavidehamAM puSkalAvatI vijaye puMDarIkiNI nagarImAM vajasena rAjAnI dhAriNI rANImAM kukSimAM putrapaNe utpanna thayA. vaidyaputra hatA te vajanAbha thayA. zreSThIputra hatA te subAhu thayA ityAdi - pAMce mitro mATe tIrthakara RSabhanI kathAthI jANavuM. vajasena rAjA tIrthakara thayA, tyAre A pAMce bhAIo pAMca prakAranA kAmabhogone bhogavatA kALa nirgamana karatA hatA. pachI vajanAbha cakravartI thayA ane subAhu Adi cAre mAMDalika rAjA thayA. pachI te pAMcee potAnA pitA tIrthakara vajasena pAse dIkSA lIdhI. tyAre subAhumuni agiyAra aMga bhaNyA. pachI subAhumuni sarve sAdhunI vizrAmaNA karavA lAgyA. tyAre vajanAbhamunie temanI prazaMsA karatA kahyuM ke, aho ! A subAhumunino janma saphaLa che ke jeo parizrAnta thayelA sAdhunI AvI vizrAmaNA karI rahyA che. te bhave subAhumunie vizrAmaNA dvArA bAhubaLa (yogya karma) upArjana karyuM. tyAMthI te pAMce sarvArthasiddha vimAne utpanna thayA. 0 bAhubalino bhava : A rIte zreSThIputrano bhava, pachI ayyatakalpa deva, pachI subAhumuni tyAMthI sarvArtha siddha deva thaI pAMcamA bhave teo bAhubali thayA. te A pramANe vajanAbhano jIva tIrthakara RSabhadeva thayA. RSabhadevane be patnIo hatI. eka tenI yugalinI sumaMgalA ane bIjI yugalarahita thayelI evI sunaMdA (A adhikAra tIrthakara RSabha kathAmAM AvI gayo che.) sumaMgalAthI temane prathama yugalano janma thayo te bharata ane brAhmI. sunaMdAthI bIjA yugalano janma thayo te bAhubali ane suMdarI. - jyAre bhagavaMta RSabhadeve dIkSA aMgIkAra karI tyAre bharatane mukhya nagarI evuM vinItAnuM rAjya ApyuM ane bAhubaline bahalI dezanuM takSazilAnuM rAjya ApyuM. bIjA aThANuM putrone judA judA rAjya ApyA. koI vakhate vicaratA evA tIrthakara RSabha saMdhyAkALe bahalI dezamAM takSazilA nagarInI samIpamAM padhAryA. nagarInI bahAranA udyAnamAM kAussagga dhyAne rahyA. tyAre
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 Agama kathAnuyoga-4 udyAna pAlake tatkALa AvIne bAhubaline vadhAmaNI ApI. bhagavaMtanA AgamananI khabara sAMbhaLI harSita thayelA bAhubalie vicAryuM ke, savAre sarva samRddhiyukta thaIne udyAnamAM jaIze ane pitA tIrthaMkarane vaMdana karIza. ema vicArI bAhubalie AkhI rAtri mahelamAM ja vItAvI. savAre bhagavaMta to pratimA sthiti samApta karI vihAra karI gayA. savAra thatAM bAhubali sarva samRddhi sAthe ADaMbarapUrvaka bhagavaMtane vaMdana karavA AvyA. paNa bhagavaMta to vihAra karI gayelA, jANI tene ghaNo kheda thayo. tyArapachI bhagavaMtanA caraNabiMbane koI ullaMghe nahIM evI buddhithI bAhubali rAjAe prabhu jyAM pratimAdhyAne rahyA hatA. te sthaLe ratnamaya dharmacakranuM sthApana karyuM. tenI rakSA karanArA mANaso niyukta karyA. pachI te dharmacakrane bhaktipUrvaka vaMdanA karI potAnI nagarImAM gayA. bharate jyAre cakravartIpaNAMnI prApti arthe cha khaMDanI sAdhanA karI, pachI AvIne potAnA aThANuM bhAIo para potAnI AjJA svIkAravA dUta mokalyA. tyAre te badhAM bhagavaMta RSabhadevanA upadezathI pravrujita thayA. pachI teNe bAhubali pAse dUta mokalyo. bAhubali aThANuM bhAIonI pravajyA sAMbhaLIne krodhAyamAna thayA. teNe kahyuM ke, teo to bALa hatA, tethI dIkSA laI lIdhI, paNa huM yuddha mATe samartha chuM pachI sarva baLathI te baMne potAnA dezanI sarahade bhegA thayA. "have to huM nahIM ke tuM nahIM" evA khyAla sAthe bhegA thayelA tyAre bAhubalIe bharatane A pramANe kahyuM A niraparAdhI lokone mAravAthI zo lAbha ? huM ane tuM - ApaNe be laDIe. bharate te vAta svIkArI. teo vacce dRSTiyuddha, vAgyuddha, bAhuyuddha, muSTiyuddha ane daMDayuddha thayuM. A pAMce yuddhamAM bharata hArI gayo (A vAta cakravartI bharatanI kathAmAM kahevAI gaI che - yAvat - bAhubaline vicAra Avyo ke, A tuccha kAmabhogothI zuM maLavAnuM? tenAthI pratijJAbhraSTa thayela bharatane mAravo yukta nathI. tenA karatA mArA aThANuM bhAIo sAthe rahevuM vadhAre yogya che. A pramANe vicArIne teNe bharatane kahyuM - tArA puruSatvane dhikkAra che ke, tuM adharmayuddhamAM pravRtta thayo. jA ! have mAre A bhogono khapa nathI. tuM A rAjyane grahaNa kara, huM pravajyA aMgIkAra karuM chuM. pachI bAhubalImunine thayuM ke, pitA (tIrthakara RSabhadevasamIpe mArA nAnA bhAIo che. teo jJAnAtizayathI yukta che. to pachI huM atizaya vagarano evo temanI pAse kema jAuM ? tenA karatA mane kevaLajJAna prApta na thAya, tyAM sudhI huM ahIM ja (kAyotsarge) Ubho rahuM. A pramANe teo pratimA dhyAne sthira thayA. paNa mAnarUpI parvatanA zikhare besIne rahyA. tIrthakara bhagavaMta jANatA hovA chatAM koIne tyAM mokalyA nahIM. kemake tIrthakara amUDhalakSyavALA hoya che. A pramANe bAhubalI eka varSaparyata kAyotsargamAM sthira rahyA. je utkRSTa kAyotsarga hato. temanA zarIrane velaDIo vIMTAI gaI. paga sAthe bAMdhela rAphaDAmAM dabAI gayA. e rIte utkRSTa parISaho temaNe sahyA. e rIte eka varSa pUrNa thayuM tyAre
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 173 bhagavaMta RSabhadeve brAhmI ane suMdarI baMne sAdhvIone mokalyA. pUrve eTalA mATe nahotA mokalyA, kemake te vakhate bAhubali samyaktayA temanA vacanane aMgIkAra na karata. te baMne bAhubalimunine zodhatA hatA, tyAre vela ane ghAsa vaDe viMTAyela 500 dhanuSanI kAyAvALA bhAI munine joyA. ghaNAM badhA kacarAnA Dhera vacce rahela hatA. temane joIne vaMdanA karI. A pramANe kahyuM, pitAjIe (bhagavaMta) kahyuM che ke, hAthI upara caDhIne kevaLajJAna na thAya. ema kahIne gayA. tyAre bAhubali vicAravA lAgyA ke, ahIM kyAM koI hAthI che ? pitAjI (tIrthakara) kadI asatya na kahe. vadhu vicAratA mAlUma paDyuM ke, mAnarUpI hAthI che. mAre abhimAna choDIne bhagavaMta pAse javuM joIe. sAdhuone vaMdana karavuM joIe. jevo A vicAra sAthe paga upADyo ke temane kevaLajJAna thayuM. pachI teo kevalinI parSadAmAM jaIne rahyA. 84 lAkha pUrvanuM sarvA, pALIne siddha thayA, buddha thayA - yAvat - sarvaduHkhathI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha :AyA 90nI : ThA 473; sama. 163; Avani. 349 + 9: Ava.bhA. 4, 3ra thI 35 + ; AvayU.1-5 160, 180, 210, 2- 249, Ava.ni. 17ranI va: kalpasUtra-RSabhacaritra aMtargatu + vRtti, 0 bhadra-1-kathA : A ja bharatakSetramAM bhadra nAmanA AcArya thayA. teone mahAnubhAva evA 500 ziSya ane 1200 sAdhvI hatA. zeSa kathA rajAAryAnI kathAmAM jovI. juo kathA rajjAAryA. 0 Agama saMdarbha :mahAni 1141; -- -- -- -- -- 0 bhadra athavA jitazatraputranI kathA : zrAvastI nagarImAM jitazatru nAme rAjA hato. tene bhadra nAme eka putra hato. jeno ullekha maraNasamAdhi payatrAmAM "jitazatraputra" nAme ja thayo che. te kAmabhogathI nirviSNa thayo - kaMTALI gayo. pachI tathArUpa sthaviro pAse teNe pravajyA lIdhI. keTaloka kALa vyatita thayA bAda teNe ekAkI vihArapratimA aMgIkAra karI. te jyAre vicAratA hatA tyAre koI viruddha rAjyamAM temane jAsUsa samajI pakaDI lIdhA. temane pIDA ApIne - mArIne kAra vaDe siMcyA (ghA upara bhAra nAMkhyA). pachI tene tRNa vaDe vIMTI daIne mukta karyA. te tRNane kAraNe lohI nIkaLavA lAgyuM. tenAthI temane ghaNI ja vedanA thaI. te bhadramunie samyak prakAre sahana karI. A rIte tRNasparza parISaha sahana karavo joIe.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 Agama kathAnuyoga-4 0 Agama saMdarbha :maraNa. 500; utta.ni 116 + vR utta cUda 79; - 4 - 4 - 0 bhadraguNAcArya kathA : ujainImAM bhadragupta nAmanA AcArya virakalpasthita hatA. teo daSTivAda (dazapUrvanA) jJAtA hatA. jyAre Aryavaja (vajasvAmI)ne gurue kahyuM ke, tame ujjainI jAo, tyAM bhadraguptAcArya dRSTivAdanA dhAraka che, temanI pAse adhyayana karo. temane eka saMghATaka sAdhu ApyA. teo ujjainI gayA tyAre pUrva rAtrie bhadraguptAcAryane vahelA prabhAtakALe svapna AvyuM. te prabhAte temaNe temanA ziSyone kahyuM ke, mAruM pAtra khIrathI bhareluM hatuM. koI ahIM AvyuM, mArA hAthamAMthI pAtra laI badhI khIra pI gayA. pachI tRpta thaIne atyaMta pramoda pAmyA. A mArA svapna parathI mane ema lAge che ke, koI mahAprajJAvAn sAdhu Aje mArI pAse Avaze ane badhuM ja zrata grahaNa karI jaze. jyAre bhadraguptAcArye ziSyone kahyuM ke, mane AvuM svapna AvyuM che. tyAre teo vicAravA lAgelA ke, gurujInA AvA svapnonuM phaLa zuM hoI zake ? pachI paraspara tenA phaLanI vicAraNA karatA hatA, paNa teo ajJAnatAthI sAco nirNaya karI zakatA na hatA. tyAre bhadraguptAcAryae kaheluM ke, tame sAco artha jANatA nathI. Aje koI AgaMtuka AvIne mArA sarva sUtra-arthane grahaNa karI jaze. bhadraguNAcArya bahAra najara karatA hatA, tyAM to Arya vaja tyAM AvyA. temaNe joyuM ke Ato mRta-pUrva evA te vaja che. saMtuSTa thaIne tenI upabRhaNA karI. tyArapachI Aryavaja badhuM ja bhaNyA. tyAre anujJA nimitte jyAre uddeza Avyo tyAre teo bolyA ke, jyAM dRSTivAdano uddezo karyo hoya tyAM ja anujJA karavI. jyAre AryarakSita dRSTivAda bhaNavA mATe Arya vaja pAse jaI rahyA hatA. tyAre vihAra karatA mArgamAM ujjainI pahoMcyA. tyAre teo bhadragupta sthavira (AcArya) pAse AvyA. tyAre bhadraguptAcAryae paNa tenI anupabRhaNA karatA kahyuM ke, tame dhanya cho, kRtArtha cho ke dRSTivAda bhaNavA jaI rahyA cho. huM saMlekhita zarIravALo chuM. mAre koI niryApaka nathI. to tuM mAro niryApaka thA, mane nirdhAmaNA karAvIne pachI jaje. AryarakSita paNa te vAta kabUla karI. teoe kALa karatI veLAe AryarakSitane kahyuM ke, tuM vajasvAmInI sAthe raheto nahIM. alaga upAzraye raheje ane adhyayana karaje. je temanI sAthe eka rAtri paNa raheze, te sAdhu tenI sAthe ja mRtyu pAmaze. jyAre vajasvAmIe AryarakSitane pUchayuM ke, bhaNavA AvyA cho, to alaga kema utaryA cho. tyAre temaNe jaNAvyuM ke, kSamAzramaNa bhadragupta sthavire mane kahyuM che ke, sAthe rahIne bhaNato nahIM. tyAre vajasvAmIe paNa jJAnano upayoga mUkI satya vRttAMta jANyuM. kahyuM ke, suMdara, niSkAraNa AcAryo kadI kaMI kahetA nathI. bhadraguptAcArye kahyuM te birobara che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 175 # (AthI vizeSa mAhitI bhadraguNAcArya vize amane maLela nathI.) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 079 + ; Ava.yU.1- 394, 403; utta.ni. 97 + 9. - 4 4 - 0 bhadrabAhu svAmI kathA : (keTalAMka loko bhadrabAhu-1, bhadrabAhu-ra thayAnuM jaNAve che. tene mATenA kAraNo Ape che. pU.AgamoddhAraka AcArya deva AnaMdasAgarasUrIjI A vAtano ullekha karatA nathI, jeo kare che teo bIjA bhadrabAhu thayA to te koNa ? kyAre thayA? Adi vAtonI koI spaSTatA karatA nathI je puNyavijayajIne nAme bIjA bhadrabApunI vAto vahetI hatI. badhAM ja vartamAnakAlIna tajajJone acAnaka ja bIjA bhadrabAhunuM jJAna thaI gayuM. te pote paNa bUkalpasUtra bhAga-6nI prastAvanAmAM saMdigdha ja che. temanA pAse paNa koI spaSTa ane sacoTa purAvA nathI. baMne bhadrabAhunI koI guru paraMparA rajU karAI nathI. jeo kalpasUtra-vRttino pATha Ape che. te vRttikAre to yazobhadranA ziSya bhadrabAno ja ullekha karyo che. vaLI je tarko rajU karAyA che. jemAM mukhyatve niryuktikAranI prazastimAM temanuM nAma kAraNabhUta che paNa evA tarka to AgamamAM aneka kathAmAM paNa uddabhavI zake che. mATe ame eka ja bhadrabAhu mAnIne kathA rajU karela che. tattva bahuzruta jANe) bhagavaMta mahAvIranI pATa paraMparAnusAra sudharmAsvAmIne pATa soMpAI, pachI temanA ziSya jaMbUsvAmI thayA. temanA ziSya prabhavasvAmI pATe AvyA. prabhavasvAmInA paTTadhara zayyabhavasvAmI thayA. temanA paTTadhara yazobhadra thayA. Arya yazobhadranA be sthavira ziSyo thayA - eka mADhara gotravALA Arya saMbhUtivijaya ane bIjA prAcIna gotravALA Arya bhadrabAhu nAme sthavira. 6 bhadrabAhu ane varAhamihirano prabaMdha : pratiSThAnapura nagaramAM brAhmaNa jAtinA varAhamihira ane bhadrabAhu nAme be bhAIoe dIkSA lIdhI. guru mahArAje bhadrabAhune yogya jANI AcArya padavI ApI. tethI varAhamihirane irSyA AvI. teNe roSAyamAna thaI dIkSA choDI dIdhI. pAcho brAhmaNaveSa dhAraNa karyo. teNe vArAhIsaMhitA nAme graMtha banAvI lokonAM nimitta jovA dvArA AjIvikA calAvavA lAgyo. lokomAM paNa potAnI prasiddhi karI kahevA lAgyo ke meM eka vakhata jaMgalamAM patthara upara siMhalagna Alekhela hatuM ane bhUlathI te lagnane bhUsyA vagara ghera cAlyo gayo. rAtre sUtI vakhate mane yAda AvyuM. lagna paratvenI bhaktithI tyAM gayo. tyAre lagna upara ubhelo eka siMha joyo. chatAM meM hiMmata karI te siMhanI nIce hAtha nAkhI lagnane bhUMsI nAMkhyuM. mArI bhakti joIne siMhalagnano svAmI sUrya mane sarve grahono cAra dekhADyo. te jyotinnA baLathI huM traNe kALanI vAta jANuM chuM. eka vakhata varAhamihire rAjA AgaLa kuMDALuM AlekhIne kahyuM ke, AkAzamAMthI A kuMDALAnI vacamAM bAvana pala pramANavALo matsya paDaze. A vakhate te nagaramAM birAjatA bhadrabAhasvAmIe kahyuM ke, AkAzathI paDatAM mArgamAM ardha pala zoSAI jaze, tethI te matsya sADA ekAvana pala pramANa thaI jaze. vaLI te kuMDALAnI madhye na paDatA kAMThe paDaze. zrI bhadrabAhusvAmInA kahevA mujaba matsya paDyo, tethI lokomAM temanA jJAnanI prazaMsA thaI.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 Agama kathAnuyoga-4 vaLI koI divasa rAjAne ghera putrano janma thayo. varAhamihire janmapatrikA karI, tenuM so varSanuM AyuSya kahyuM. putrajanmanI khuzAlImAM nagaranA loko bheTamAM dharavA AvyA. tathA anyadarzanI brAhmaNo, saMnyAsIo vagere AzIrvAda ApavA AvyA. jaino upara irSA dharatA varAhamihire A vakhate taka joIne kahyuM ke, he rAjan ! Apane tyAM putrano janma thayo. chatAM vyavahAranA ajANa jainamunio putranuM darzana karavA paNa na AvyA. A pramANe jainonI niMdA karI, te lokonA mukhethI sAMbhaLI bhadrabAhusvAmIe kahevaDAvyuM ke, A putranuM maraNa sAtame divase bilADIthI thaze. A vAta sAMbhaLI rAjAe zaheramAMthI badhI bilADIone kADhI mUkI. paNa sAtame divase dUdha pItA evA te bALaka upara bilADInA AkAravALA mukhavALo ulALIyo paDavAthI te bALaka maraNa pAmyo. AvI rIte bhadrabAhusvAmInuM kahevAnuM badhuM sAcuM paDavAthI AkhA zaheramAM tenI prazaMsA thaI ane varAhamihiranI niMdA thaI. tyArapachI varAhamihira krodhathI mRtyu pAmIne vyaMtara thayo ane marakI Adi phelAvI saMghane upadrava karavA lAgyo. bhadrabAhusvAmIe upasargahara stotra banAvI te upadrava dUra karyo 0 bhadrabAhu svAmIno parivAra : prAcIna gotravALA sthavira Arya bhadrabAhune A cAra sthavira ziSyo putra samAna prasiddha hatA. te A pramANe kAzyapa gotravALA sthavira godAsa, sthavira agnidatta, sthavira yajJadatta ane sthavira somadatta kAzyapa gotravALA sthavira godAsa thakI godAsagaNa nAme gaNa nIkaLyo. te godAsagaNanI cAra zAkhAo hatI te A pramANe - tApralisikA, koTivarSikA, paMDavarbanikA ane dAsIkharbaTikA. - rAjagRha nagaramAM cAra mitro evA vaNika ke je sAthe ja moTA thayA hatA, temaNe bhadrabAhasvAmI pAse dharma sAMbhaLI dIkSA grahaNa karelI. teo ghaNuM ja mRta bhaNyA. anyadA koI divase teo ekAkI vihAra pratimA aMgIkAra karIne rahelA. bhavitavyatAnA yoge teo vicaratA-vicaratA rAjagRhI nagare AvyA. te samaye hemaMtaRtu vartatI hatI. teo bhikSAcarI karIne trIjI pauruSIe pratinivRtta thayA. teone vaibhAragirinA mArge javAnuM hatuM. tyAM teomAM prathama ziSya giriguphA dvAre chellI pauruSIe pahoMcyA. te tyAM ja rahyA. bIjA ziSya udyAnamAM rahyA, trIjA ziSya udyAnanI samIpa rahyA. cothA nagaramAM rahyA. teomAM je giriguphAe rahyA hatA, teNe niraMtara zIta parISahane sakhyapaNe sahana karatA, khamatA teo pahelA prahare ja kALadharma pAmyA. e pramANe (bIjA ziSya bIjA yA, trIjA ziSya trIjA pAme ane) cothA ziSya je nagara samIpe rahelA hatA te cothA yAme kALadharma pAmyA. teomAM je nagara samIpe hatA tene nagaranI uSmAne kAraNe ocho zIta parISaha anubhavyo, tethI pachI kALadharma pAmyA. A cAre samyakUpaNe kALadharma pAmyA. A pramANe jema te cAree je rIte parISaha sahana karyo, tema samyak rIte sahana karavo joIe. (A cAra ziSyo e ja sthavira godAsa Adi cAra hatA ke anya te spaSTa thatuM nathI.)
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 0 bhadrabAhu ane sthUlabhadrano prabaMdha :- sthUlabhadra bhadrabAhusvAmI pAse cauda pUrve bhaNelA. jemAMnA daza pUrve arthasahita bhaNelA ane bIjA cAra pUrvI mAtra mUkhathI--sUtrarUpe bhaNyA. ityAdi sarva vRttAMta sthUlabhadranA kathAnakamAM kahevAI gayela che. kathA juo ''sthUlabhadra.' 0 bhadrabAhusvAmI dvArA zruta samuddhAra : sakala cauda pUrvadhara evA bhadrabAhusvAmIe ke je (dazAzrutaskaMdha niyukti-1-nI cUrNimAM jaNAvyA pramANe-) chellA cauda pUrvadhara hatA. teoe pratyAkhyAna pUrvamAMthI dazA, kalpa, vyavahAra e traNa sUtra uddharelA. jenA vartamAna nAma dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpa, vyavahAra nAme oLakhAya che. vartamAnamAM prasiddha kalpasUtra (ke je dazAzrutaskaMdhanuM AThamuM adhyayana che) te bhadrabAhusvAmInuM ja uddhRt che. bhadrabAhusvAmIe daza sUtra para niryuktionI racanA karI che - AyAra, sUtrakRtu, sUryaprajJapti, dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpa, vyavahAra, Avazyaka, dazavaikAlika, uttarAdhyayana ane RSibhASita. taduparAMta oghaniryukti ane piMDaniyukti e baMne svataMtra niryukti ke je hAla mULasUtrarUpe prasiddha che, te paNa bhadrabAhu svAmInI ja racanA (uddharaNa) che. caudapUrvI bhadrabAhusvAmIe dvAdazAMganA navanItarUpa pAMca prakAranA vyavahAra uddharita karyA hatA Agama, zruta, AjJA, dhAraNA ane jIta. temanI ghaNI gAthAnuM nizItha sUtra AdimAM uddharaNa najare paDe che. A uparAMta pAraMcita, anavasthApya. e be prAyazcitta vize paNa jItakalpabhASya102mAM evuM jaNAve che ke, bhadrabAhu svAmI bAda kALakrame vyacchinna thayA. 0 Agama saMdarbha : AyA.ni. 1, 167nI ; sUra.vRtti gAthA. 5; nisI.bhA. 77, 206, 442, 1895, 3698, 4065, 4405, 4785, 4889, 5009, vava.bhA. 1861, 2699, 4428nI vR; 5713nI cU; dasA.ni. 1nI cU; Avani. 84, 85; Ava.ni. 1284nI vR; piMDa.ni.1-pUrvenI v; naMdI. 24nI ; jIya.bhA. 2586; Ava cU.2-pR 187, 233; oha.ni.1-nI vR; utta.cU.5 56; 177 gacchA. 84nI vR; bu.bhA. 5254, 5255 + ; X - mA X 4/12 0 bhazaka H vANArasInA rAjA jitazatrunA putra ane jarAkumAranA pautranuM nAma bhasaka hatuM. tene zazaka nAme eka bhAI hato ane sukumAlikA nAme bahena hatI. te traNee dIkSA lIdhI. temanI saMpUrNa kathA sukumAlikAnI kathAmAM ApI che. kathA juo - sukumAlikA. 0 Agama saMdarbha : nisI.bhA. 1351nI cU; uttani. 91 + ; kalpasthavirAvali.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 Agama kathAnuyoga-4 0 bhImabhImasena kathA : pAMDurAjAnA pAMca putromAMnA bIjA putranuM nAma bhIma/bhImasena hatuM. pAMce bhAIoe AcArya susthita pAse dIkSA lIdhI. bhIme ghora abhigraha karelateo zatruMjaya parvate moze gayA. ityAdi. temanA pUrvabhava sahitanI kathA mATe juo pAMDava kathA, zeSa varNana mATe juo draupadI kathA. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 170 thI 182; maraNa. 459 thI 462; nisI.bhA. 93, 299nI cU - 4 - 4 - 0 dharmaghoSa dharmayaza avaMtIvardhana ane dhAriNInI kathA - ujjainI nAme nagarI hatI. tyAM pradyota rAjAnA be putro ane bhAIo evA pAlaka ane gopAlaka hatA. temAM gopAlake dIkSA lIdhI. pAlakane be putro hatA. avaMtIvartana ane rASTavardhana. pAlake avaMtIvardhanane rAjApaNe ane rASTravardhanane yuvarAjapade sthApI pravajyA aMgIkAra karI. rASTravardhananI patnI dhAriNI hatI. teno putra avaMtIsena hato. koI vakhate avaMtIvartana rAjAe dhAriNInI sarvAMgasuMdara lAgatI evI udyAnamAM ubhelI joI. tenA paratve Asakta thayo. pachI rAjAe eka dUtI mokalIne dhAriNI pAse (kAmabhoga mATe) mAMgaNI karI. rANIe temanI vAta svIkArI nahIM. e rIte vAraMvAra dUtIne mokalyA karI. tyAre tiraskAra buddhithI kahyuM ke, bhAInI patnI che te jANavA chatAM tamane lAja AvatI nathI. tyAre rAjA avaMtIvardhane rASTravardhanane mArI nAMkhyo. te ja saMdhyAkALe potAnA badhAM AbharaNo grahaNa karIne kauzAMbI jatA evA sArthanI sAthe eka vRddha vepArI pAse teNIe Azraya lIdho. dhAriNI temanI sAthe kauzAMbI pahoMcI. pachI pUchayuM ke, ahIM koI sAdhvIjIo che ? tyAre khabara maLI ke rAjAnI yAnazALAmAM sAdhvIo rahelA che. ghAriNI tyAM gaI. vaMdana karIne teNIe pravajyA aMgIkAra karI, teNIne turaMtano utpanna thayelo garbha hato. paNa pravajyA letI vakhate teNIe A vAta na jaNAvI, pachIthI teNI garbhavatI che tema khabara paDI. tyAre mahattarikA sAdhvIjIe pUchyuM - ghAriNIe je vAta banI hatI te jaNAvIne kahyuM ke, huM rASTravardhananI patnI chuM. tyArapachI saMyatI-sAdhvI madhye teNIne asAgArikarUpe sthApita karI, rAtrine teNInI prasUti thaI. sAdhupaNAnI uDDANA na thAya te mATe nAmanI mudrA, AbharaNo Adi mUkIne rAjAnA AMgaNAmAM te bALakane mUkI, pote guptapaNe UbhI rahI. te vakhate tyAMnA rAjA ajitasene AkAzatalamAM jatI evI divyamaNInI prabhA joI joIne te bALakane grahaNa karyo. potAnI je agamahiSIne putra na hato, tene e bALaka putrarUpe arpaNa karyo. jyAre teNIne sAdhvIe pUchyuM ke, putranuM zuM thayuM ? tyAre dhAriNIe kahyuM ke, mRta bALakano janma thayo hovAthI, meM teno tyAga karI dIdho.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 179 A bALakanuM zuM thaze ? te jANavA teNI aMtaHpuramAM javAAvavA lAgI. e rIte aMtaHpurikA sAthe teNIne maitrI thaI. tyAM te bALakanuM maNiprabha evuM nAma rakhAyuM. avaMtisena rAjA mRtyu pAmyo. pachI maNiprabha rAjA thayo. te te sAdhvImAM haMmezAM anurakata raheto hato. A tarapha avaMtIvardhanane pazcAtApa thayo ke teNe tenA bhAIne mArI nAMkhyo, to paNa tenI patnIne prApta na karI zakyo. tyAre bhAInA snehane yAda karIne te (bhAInA putra) avaMtatIsenane rAjya ApIne avaMtIvardhane dIkSA aMgIkAra karI. avaMtIsena rAjA thayo. pachI teNe maNiprabhu pAse daMDanI mAMgaNI karI. maNiprabhe daMDa ApavAnI nA pADI. tyAre avaMtisene sarva sainya sAthe kauzAMbI para caDAI karI. te vakhate be aNagAra dharmaghoSa ane dharmayaza anazana karavAne mATe udyata thayA. dharmaghoSe kahyuM ke, je vinayavati mahattarikAnI Rddhi che te mane thAo. teNe nagaramAM bhakta pratyAkhyAna karyuM. bIjA je dharmayaza aNagAra hatA te vibhUSA icchatA na hatA. teNe kauzAMbI ane ujjayinInI madhyamAM vatsakAne kAMThe parvatanI kaMdarAmAM bhakta pratyAkhyAna karyuM. te vakhate avaMtIsena rAjAe kauzAMbIne gherI lIdhI. tyAre loko pote paNa pIDAvA lAgyA. koI dharmaghoSa aNagAra pAse AvyA nahIM te ciMtita arthane prApta karyA vinA kALadharma pAmyA. nagaranA dvArethI temane kADhavA zakya na hatA. tethI prAkAranI uparathI bahAra pheMkI dIdhA. sAdhvI vicAravA lAgyA ke, kAraNa vinA lokonI hatyA na thAya te mATe mAre rahasya udghATana karavuM paDaze. teNI aMtaHpuramAM gayA. maNiprabha rAjAne bolAvIne kahyuM, kema bhAInI sAthe yuddha kare che ? maNiprabhe kahyuM, kaI rIte tame Ama kaho cho ? tyAre teNIe sarva saMbaMdha jaNAvyo. pachI kahyuM ke, jo mArI vAtanI khAtarI na hoya to to mAtAne pUcha. teNe mAtAne pUchyuM. te mAtA sAdhvIe jANyuM ke, avazya rahasya kholavuM paDaze. teNIe rASTravardhanathI mAMDI badhI vAta karI mudrA ane AbharaNa batAvyA. tyAre maNiprabhane te vAtanI khAtarI thaI teNe kahyuM ke, jo huM have pAcho pharIza to mAro apayaza phelAze. tyAre sAdhvIjIe kahyuM ke, huM tene pratibodha karIza. sAdhvIjIe jaIne avaMtIsenane badhI ja vAta jaNAvI. te mAtA sAdhvIne page paDyo. baMne bhAI paraspara maLyA. ekabIjAne AliMgana karyuM. keTaloka kALa kauzAMbI rahI baMne ujjainI tarapha cAlyA. mAtAne paNa mahattarikA sAdhvI sAthe laI gayA. jyAre vatsakAtIra parvata Avyo tyAre te janapadamAM je sAdhuo hatA. temane parvata parathI utaratA-caDhatA joIne pUchayuM, tyAre teNI paNa vaMdana karavAne gayA. bIje divase rAjA paNa cAlyo. baMne rAjA tyAM rahyA. divase divase mahimA karavA lAgyA. bhakta pratyAkhyAna karela dharmayaza muni kALadharma pAmyA. te baMne rAjAo paNa gayA. te vakhate te muni icchatA na hovA chatAM teno Rddhi satkAra thayo. dharmaghoSamuni icchatA hovA chatAM temano ddhi
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 satkAra na thayo. tethI sAdhue dharmayazamuninI mAphaka bhaktapratyAkhyAna karavuM joIe. e pramANe ajJAtaka dvAra jANavuM. 0 Agama saMdarbha : maraNa. 475 thI 478; 180 Avani 1286, 1287 + * -- X 0 manaka kathA H zayyabhava bhaTTe dIkSA lIdhI ane zayyabhavasvAmI evA cauda pUrvadhara banyA (te kathA zarSyAbhava--zramaNa kathAnakathI jANI levI.) jyAre teoe dIkSA lIdhI. tyAre temanI patnI garbhavatI hatI. temanI dIkSA vakhate loko bolatA hatA ke A hajI taruNa che, tenA patie dIkSA lIdhI ane teNI putrarahita che. tyAre teNIne pUchyuM ke, zuM tArA peTamAM kaMI che ? (garbha che ?) tyAre teNIe kahyuM, upalakSaNathI "manA' (kaMIka) lAge che. keTaloka samaya jatA teNIne putra janmyo. Ava.yU.25 190; bAra divasa pUrNa thayA bAda nijaka-svajanoe jyAre pUchayuM, tyAre mAtAe kahyuM 'manaka' tyAre tenuM manaka evuM nAma karAyuM. jyAre te ATha varSano thayo tyAre teNe mAtAne pUchayuM ke, mArA pitA koNa che ? mAtAe kahyuM ke, tArA pitAe pravrajyA aMgIkAra karI che. tyAre te bALaka nAsIne pitAnI (zayyabhavasvAmInI) pAse javA nIkaLyo. zayyabhava AcArya te kALe caMpAnagarImAM vicaratA hatA. te bALaka (manaka) caMpAe pahoMcyo. AcArya bhagavaMta saMjJAbhUmi (skaMDIla bhUmi) gayelA. teNe e bALakane joyo. te bALake temane vaMdana karyA. AcArya bhagavaMtane paNa te bALakane joIne sneha utpanna thayo. te bALakane paNa AcArya pratye sneha utpanna thayo. zayyabhavasUrie tene pUchyuM, o bALaka ! tuM kyAMthI Ave che ? te bALake kahyuM, rAjagRhIthI, pharI pUchyuM, rAjagRhamAM tuM kono putra ke bhatrIjo che ? teNe kahyuM, zayyabhava nAme brAhmaNa che. huM teno putra chuM. mArA pitAe pravrajyA aMgIkAra karI che. AcAryae pUchayuM, tuM kayA kAryathI ahIM Avela che ? teNe kahyuM, huM paNa dIkSA laIza. --- pachI te bALake pUchayuM, he bhagavan ! tame tene jANo cho ? zayyabhava AcAryae kahyuM, hA, huM jANuM chuM. manake kahyuM, te kyAM che ? zayyabhavasUrie kahyuM, te mArA mitra che eka zarIrarUpa che. tuM mArI pAse dIkSA laI le. tyAre manake A vAta kabUla karI. zayyabhavasUri upAzraye AvyA. AlocanA karI. manake dIkSA lIdhI. tyArapachI zayyabhava AcAryae upayoga mUkyo A putra keTalo kALa jIvaze ? teNe jJAnathI jANyuM ke, manakanuM AyuSya mAtra cha mAsa che. tyAre AcAryane evI buddhi samutpanna thaI ke, ATalA ochA AyuSyamAM tenuM kalyANa kaI rIte karaze ? - AvA avasare cauda pUrvadhara koI paNa kAraNa utpanna thaye nirmUhaNA kare che. chelle dazapUrvI to avazya nirmUhaNA kare ja che. mAre paNa AvuM kAraNa utpanna thayela che. huM paNa (AgamomAMthI uddharaNa) niyUhaNA karIza. tyAre te uddharaNA karavA pravRtta
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 181 thayA. teNe vikAle nirmUhaNA karI. tyAre thoDo ja divasa bAkI rahyo hato. tethI tene dazavaikAlika kahe che. teoe dazavaikAlika nAmanA zrutaskaMdhanI je nirdUlaNA karI, te manakanA nimitte ja karI. evuM mAnIne ke A manaka AvA alpa AyuSyamAM paraMparAthI moTA, ghora, duHkhanA sAgara samAna A cAra gati svarUpa saMsArasAgaramAMthI kaI rIte pAra pAme ? te sarvajJanA upadeza vinA zakya nathI. alpakALamAM A sarvajJakathita sarva zAstramAM avagAhana thaI zake nahIM. tethI A bhavyAtmA manakane tattvanuM parijJAna thAya tevuM vicArIne pUrvomAMthI dazavaikAlika zrutaskaMdhanI nispRhaNA karI. Arya manake mAtra cha mAsanA pravajyA kALamAM A adhyayana grahaNa karIne kALa karyo. to paNa samAdhipUrvaka mRtyu pAmyA. te vakhate zayyabhava sUrinI AMkhamAMthI AnaMdanA azru kharI paDyA. tyArapachI zayyabhavasUrine temanA ziSya yazobhadrae pUchatAM, temaNe jaNAvyuM ke, saMsArano sneha Avo che. A mAro putra hato. te alpa samayamAM paNa Atma kalyANa sAdhIne gayo. 0 Agama saMdarbha :mahAni 812 thI 814; dasa.ni. 10, dasa. pR. 7, dasani. 371, 372nI vR -- ~ - 0 mahAgiri kathA : Arya sthUlabhadrane be ziSyo thayA. Arya mahAgiri ane Arya suhastI. Arya mahAgiri elApatya gotranA hatA. temane ATha ziSyo thayA. te A pramANe - sthavira uttara, sthavira balissaha, sthavira dhanADhya, sthavira zrI Adya, sthavira kauDinya, sthavira nAgya sthavira nAgamitra ane sthavira paluka rohagupta. - jinakalpano viccheda thavA chatAM, Arya mahAgirie jinakalpanI tulanA karI hatI. Arya mahAgiri AryasuhastinA upAdhyAya hatA. temaNe Arya suhastine gaNano bhAra soMpIne jinakalpanI tulanA karelI. gacchathI apratibaddha thaI vicAratA hatA. koI vakhate pATaliputramAM vicaraNa karatA evA Arya mahAgiri vasubhUti nAmanA zrAvakanA ghera pravezyA. temane joIne vasubhUti ekadama Ubho thaI gayo. te vakhate Arya suhastie Arya mahAgirinA guNonI stavanA karelI ke, jinakalpa viccheda thaI gayo hovA chatAM A maharSi te parikarma karI rahyA che. vasubhUtinA manamAM thayuM ke, AvA uttama maharSine dAna ApavAthI mahAna lAbha thAya. bIje divase Arya mahAgiri bhikSAne mATe pravezyA. teNe apUrvakaraNa joIne dravya, kSetra, kALa, bhAvathI vicAryuM, te jANI gayA ke Ane mArA vize jANa thaI gaI che. teo tyAMthI nIkaLI gayA. pachI teo bIjA dezamAM gayA. tyAM jitapratimAne vaMdana karI Arya mahAgiri eDakAsa gayA, tyAM gajAgrapade vaMdanA karI. tyAM Arya mahAgirie bhakta pratyAkhyAna karyuM, devaloke gayA. A rIte Arya mahAgirinI mAphaka
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 Agama kathAnuyoga-4 anizcita tapa karavo joIe. AcArya mahAgirinA eka ziSya dhanagupta hatA, jenA ziSya gaMgaya nilava thayA. teNe "ojhiriya" be kriyA saMbaMdhi mata kADhelo. rohagupta paNa nilava thayA. teNe sairAzika matanI sthApanA karelI - (juo Ava.cU-1-pR. 4ra3;) jyAre sthUlabhadrasvAmIe Arya suhastine potAno gaNa soMpyo, tyArathI Arya mahAgiri ane Arya suhastI prItivaza thaIne eka sAthe vicaratA hatA. koI divase te baMne vicaratA kosAMbIe AhArane mATe gayelA. tyAM dukALa hato. te vakhate teo vasati mATe jude jude sthAne rahetA, koI eka zreSThinA kuLamAMthI modaka-khAjA Adi bhojana prApta karIne AvyA. tyAre Aryasuhasti pAse koI rAMka-garIbe dIkSA lIdhI.je pachIthI saMprati rAjA thayo. temanA dvArA apAto AhAra Aryasuhasti ziSyAnurAgathI grahaNa karatA hatA tyAre Arya mahAgirie pUchela ke, he Arya ! rAjapiMDa kema grahaNa karo cho ? Arya suhastie teno yogya uttara na ApatA temane Arya mahAgirie asaMbhogika - (mAMDalI bahAra) jAhera karelA hatA. 0 Agama saMdarbha:ThA. 688nI vR; kisI.bhA. 1600, 5744; nisI.bhA. 2154nI cU buha.bhA. 3281 + ; buha.bhA. 3ra8ranI vR Ava.ni. 1283; Ava.bhA. 13ra thI 134; Ava rR.1-pU. 423; ra-pR. 155 thI 157, utta.ni. 171 + : naMdI 25 + + - 4 - 4 - 0 mahAzAla ane zAlanI kathA : bhagavaMta vardhamAnasvAmI pRSThacaMpA nagarInA subhUmibhAga udyAnamAM samavasaryA. tyAM zAla nAme rAjA ane mahAzAla nAme yuvarAja hato. temane yazomatI nAmanI bahena hatI. te yazomatInA patinuM nAma piThara hatuM. temano gAgalI nAme putra hato. tyArapachI zAle bhagavaMtanI pAse dharma sAMbhaLIne kahyuM, huM mahAzAlane rAjya para abhisiMcit karI tyArapachI ApanA caraNomAM dIkSA levA icchuM chuM. tyArapachI zAle mahAzAla pAse jaIne kahyuM, tuM rAjA thA. huM have dIkSA laIza. mahAzAle kahyuM ke, huM paNa dIkSA laIza. jema tame ahIM amArA mATe meDhI pramANa - mukhIyA cho. te pramANe dIkSA lIdhA pachI paNa tame amArA vaDIla raho. tyAre teoe bhANeja gAMgalIne kaMpIlapurathI bolAvI tene rAjya para abhiSikta karyo. gAMgalInI mAtA yazomatI, ke jene kaMpIlapura nagare piDhararAjaputrane ApI hatI. tene tyAMthI bolAvI hajAra puruSothI vahana karAya evI be zibikA karAvI. - jyAre teoe dIkSA lIdhI. tyAre temanI bahena yazomatI paNa zrAvikA thaI. zAla ane mahAzAla baMne munio agiyAra aMgo bhaNyA. koI divase bhagavad mahAvIra rAjagRhe samavasaryA. tyAMthI vihAra karatA bhagavaMte caMpA nagarI tarapha prayANa karyuM. tyAre zAla ane mahAzAla munie bhagavaMtane pUchayuM - ApanI AjJA hoya to ame pRSThacaMpA
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 183 jaIe, kadAca tyAM javAthI temAMthI koI dIkSA le athavA samyaktva pAme. bhagavaMta jANatA hatA ke koI bodha pAmaze. tyAre bhagavaMta mahAvIre temanI sAthe gautamasvAmIne mokalyA. pachI bhagavaMta mahAvIra caMpAnagarI gayA, gautamasvAmI Adi pRSThacaMpA gayA. temanA vaMdana mATe gAMgalI, pIDhara ane yazomatI nIkaLyA. teo parama saMvega pAmyA. gAMgalI, yazomatI ane pIDhara traNee dIkSA lIdhI. pachI gautamasvAmI temane laIne caMpA nagarI jatA hatA. tyAre zAla-mahAzAlane caMpA jatA harSa utpanna thayo - aho ! Amane saMsArathI pAra utAryA. tyAre te baMnene zubha adhyavasAyathI kevaLajJAna utpanna thayuM. caMpA jaIne bhagavaMtane pradakSiNA karI, teo tIrthane namaskAra karIne kevalinI parSadA tarapha gayA. kALakrame mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 764 + ja Ave. 2.1-5. 381; utta.ni 284+ , - 4 -- >> -- 0 municaMdra kathA : bhagavaMta pArzanA zAsananA eka AcArya municaMdra hatA. teo jyAre kumAraka saMniveza padhArelA, tyAre eka kuMbhAre tene maraNAMta kaSTa ApyuM ane teo mokSe gayA. ityAdi kathA tIrthaMkara mahAvIranI kathAmAM lakhAI gaI che. juo tIrthakara mahAvIra kathAmAM. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 477 + 4 Ava.2.1-5 285, 286, 291 0 metArya kathA : caMdrAvatuMsaka nAme rAjA hato. teNe sAgaracaMdra nAmanA putrane yuvarAjanI padavI ApelI ane municaMdra nAmanA putrane ujainIno vahIvaTa soMpelo. kALakrame sAgaracaMdra rAjA thayo (ityAdi kathA pUrve caMdrAvataMsaka kathAmAM AvI gaI che.) koI vakhate aparamAtAnA kRtyathI udvega pAmIne sAgaracaMdrae dIkSA lIdhI - yAvat - rAjaputra ane purohitaputrane ujainImAM dIkSA ApI (ityAdi kathA pUrve caMdrAvataMsaka kathA aMtargatuM sAgacaMdra kathAmAM apAI gayela che.) tyAre rAjaputra ane purohita putra baMne zuddha cAritra pALavA lAgyA, paNa purohita putra brAhmaNa hovAthI sAdhunA malina vastra-gAtronI duzaMkA karato hato. tyAMthI kALadharma pAmIne baMne devatA thayA. devalokanA divya bhogane anubhavatA te baMne pUrvabhavanA staMDane lIdhe paraspara kahetA hatA ke, ApaNA bemAMthI je pahelo cyavIne manuSya thAya teNe AvIne bIjAne pratibodha pamADavo. purohita putra je deva thayelo te prathama devalokathI cavyo. pUrvabhave karela dugaMchAnA karmathI te cyavIne rAjagRha nagaramAM cAMDALanI strInI kukSimAM Avyo. te cAMDalaNI koI zreSThIne tyAM kAma karatI hatI. te zreSThI patnIne garbhanA prabhAve
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 Agama kathAnuyoga-4 mAMsabhakSaNano dohada utpanna thayo. A dohada cAMDAlaNIe mAMsa lAvI ApIne pUrNa karyo. tethI zreSThI patnI tenA tarapha prItivALI thaI. koInI pAse ekabIjAnuM rahasya na kahevAnuM teNIe paraspara vacana ApyuM. zreSThI patnI mRtavatsA hatI arthAt tene je bALaka janme te mRtyu pAmatA hatA. A vAta zreSThIpatnIe cAMDAlaNIne karI. baMne sAthe ja garbhavatI thaI hatI, tethI cAMDAlaNIe teNIne vacana ApyuM ke ApaNe bALaka janmaze tyAre paraspara badalI karI nAMkhazuM. pachI jyAre baMnene prasava thayo tyAre metI cAMDAlaNIne putra janmyo, zreSThI patnIne mRta putrI janmI. baMnee paraspara bALako badalI dIdhA. jyAre metI cAMDAlaNI zreSThInA ghera AvIne kahevA lAgI ke, A tAro putra vRddhi pAmo, dIrghakALa sudhI jIvo tyAre zeTha te putranuM janmotsavapUrvaka nAma pADyuM. "metArya" metArya zeThane tyAM pAlanapoSaNa pAmato moTo thavA lAgyo. teNe samagra kaLAono abhyAsa karyo. ema karatA soLa varSano thayo. tyAre teno mitra evA rAjaputra deva svargathI metAryane pratibodha karavA Avyo. dIkSA grahaNa karavA mATe vAraMvAra preraNA karavA lAgyo. to paNa metArya bodha pAmyo nahIM. tyArapachI zreSThIe ati rUpavatI, lAvaNyayukta vadanavALI ATha kanyAo sAthe metAryano vivAha karyo. zubha divase lagnanA avasare metArya zibikAmAM besIne paraNavA nIkaLyo. tyAre pelo mitradeva cAMDALanA zarIramAM praveza karIne moTe moTethI rUdana karavA lAgyo. cAMDAlaNIe rUdana karavAnuM kAraNa pUchayuM. tyAre cAMDAle kahyuM ke, Aje huM rAjamArgathI Avato hato tyAre meM metAryano ThATha-mATha sahita thato vivAha mahotsava joyo. jo ApaNI putrI jIvatI hota to huM paNa teno Avo vivAha mahotsava karatA tyAre potAnA patinuM AvuM duHkha joIne cAMDAlaNIe tene metAryanuM kharuM rahasya kahI dIdhuM. metArya ja mAro putra che. te putrI to zreSThInI hatI. tyAre te cAMDALa roSe bharAIne kahevA lAgyo ke, te A ghaNuM ja khoTuM kArya karyuM. ema bolato te metArya pAse pahoMcyo. rAjamArga para ja metAryane zibikAmAMthI utArIne kahevA lAgyo, he putra! tuM mAro putra che. A uttama jAtinI kanyA sAthe lagna karIne temane kema vaTalAve che ? A pApiNI tArI mAtAe tane A zreSThIne tyAM arpaNa karelo che. cAla cAMDALanA pADAmAM pAcho phara, ApaNA kuLane yogya kanyA paraNa. ema kahIne te metAryane potAne ghera DhasaDI gayA. samagra mAtA-pitAnA kanyA ati lobha pAmyA. teo dimUDha thaI gayA. tyAre pelA deve pratyakSa thaIne kahyuM, ApaNe svargamAM hatA tyAre ekabIjAne pratibodha pamADavAnI pratijJA karelI. meM tane ghaNo samajAvyo, paNa tuM mAnyo nahIM. mATe mAre Ama karavuM paDelA che. mATe have dIkSA grahaNa karI manuSya janma saphaLa kara. jo tuM pravrajyA aMgIkAra karavA taiyAra thAya to huM tane A cAMDALanA kUbAmAMthI bahAra kADhuM. tyAre metArye kahyuM ke, teM mane pratibodha karyo. te to ghaNuM sAruM karyuM, paNa lokomAM mArI ghaNI halakAI karAvI che, tenuM nivAraNa kara. tuM mane bAra varSa viSayo bhogavavA de, pachI tuM jema kahe tema huM karIza.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 185 tyAre deve prasanna thaIne kahyuM ke, jA, tuM icche che tema thaze. tyArapachI te deve metAryane ghera eka bakaro bAMdhI dIdho. e bakaro roja ratnonA liMDA mUkato hato. A ratnano thALa bharI metAryano pitA roja rAjAne jaIne thALa arpaNa karI potAnA putra mATe rAjAnI kanyAnI mAMgaNI karavA lAgyo. tyAre maMtrIe tene bahAra kADhI mUkyo. chatAM paNa te haMmezAM te pramANe karavA lAgyo. tyAre abhayakumAre cAMDALane abhaya ApIne kahyuM ke, tuM A ratno kyAMthI lAve che ? tyAre cAMDALe bakarAnuM svarUpa kahyuM. abhayakumAre A vAta rAjAne karI, pachI te bakarAne rAjAnI pAse lAvIne baMdhAvyo. tyAre bakaro ratnone badale durgaMdhayukta viSTA karavA lAgyo. eTale te bakaro cAMDALane pAcho Apyo. abhayakumAre paramArtha vicAratA jANyuM ke, nakkI A bakaro devatA adhiSThita lAge che. bhale te cAMDALa hoya, paNa koI uttama puruSa lAge che. mATe tenI parIkSA karavI. ema kahIne teNe cAMDALane kahyuM ke, bhagavaMta mahAvIra vaibhAragiri padhArelA che. tyAMthI ahIM sudhIno mArga viSama che, tene tuM sama karAvI Apa, jethI zreNika rAjA sukhethI vaMdana karavA jaI zake. devanI sahAyathI teNe e mArga karAvI dIdho. pharI tene kahyuM ke, tuM rAjagRhI pharato suvarNanA kAMgarAvALo majabUta killo banAvI Apa. teNe devatAnI sahAyathI killo banAvI Apyo. pharI kahyuM ke, jo tuM A killA pharato samudra kheMcI lAva, to temAM khAna karIne tAro putra pavitra thAya eTale rAjAnI kanyA tene paraNAvIe. tyAre samudra lAvIne snAna karAvyuM tyAre zreNika rAjAnI kanyA tene paraNAvI. rAjakanyA sAthe zibikAmAM ArUDha thaIne jato hato. tyAre pelI ATha kanyAo paNa AvI. tenI sAthe paNa lagna thayA. pachI rAjAe ati UMcA zikharavALo eka mahela tene Apyo. nave patnIo sAthe bAra varSaparyaMta krIDA karatA akhaMDita bhoga bhogavato hato. pUrve nakkI thayA pramANe bAra varSe te deva tyAM Avyo. pravajyAnI vAta yAda karAvI, tyAre pelI sarve strIo devatAnA pagamAM paDIne ghaNAM dIna vacanothI karagaravA lAgI ke amArA khAtara bAra varSa rahevA do. tyAre te deve temanuM vacana mAnya karyuM. e rIte bIjA bAra varSa pasAra thayA. tyArapachI deve AvIne smaraNa karAvyuM. eTale metArya e pravajyA aMgIkAra karI. nava pUrvAne artha sahita grahaNa karyA. gItArtha, tIvra tapasyA karavAmAM sthira manavALA thayA. koI vakhata vicaratA-vicaratA ekAkI pratimAvALA te metAryamuni rAjagRha nagare padhAryA gocaracaryAe pharatA-pharatA eka sonInA ghera pahoMcyA. te samaye te sonI 108 sonAnA javalA ghaDIne taiyAra karato hato. te tyAM sthApana karIne potAnA bhavanamAM gayo. metAryamuni AMgaNAmAM UbhA rahyA. sonI AhAra levA mATe gayelo. te samaye eka krauMca pakSI krIDA karatuM hatuM. te tyAM AvI badhAM javalA carI gayuM. kAyotsargamAM ubhelA munie joyuM ke, krauMca pakSI jvalA caNI gayuM che. sonI kSaNavAramAM bahAra Avyo. javalA na joyA, eTale bhayabhIta thaIne metAryamunine javalA vize pUchayuM. kemake te javalA zreNikanA rAjA kahevAthI ghaDato hato. zreNika rAjA roja paramAtmA
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 Agama kathAnuyoga-4 mahAvIranI trikALa pUjA karato hato. dararoja sonAnA banelA 108 java vaDe agrapUjA karato hato. tethI gabharAyelA sonIe kahyuM ke, mane jaldI batAvo ke javalA kyAM gayA? nahIMtara rAjA AvIne mane kuTuMba sahita mArI naMkhAvaze. tyAre munie vicAryuM ke, jo huM Ane sAcI vAta karIza ke, javalA krauMca pakSI caNI gayuM che, to A sonI tene avazya mArI nAMkhaze. ema dhArIne te mauna rahyA. tyAre te sonI bolyo - tame ja cora lAgo cho, tame ja javalA coryA che, mATe ja tame bolatA nathI. teNe cAmaDAnI vAdharane pANImAM bhInI karI, muninA mastaka upara sajjaDa bAMdhI dIdhI. jema jema vAdhara taDakAmAM sUkAvA lAgI tema tema vAdhara kheMcAvA lAgI, tenI vedanAthI metAryamuninA cakSu bahAra nIkaLI gayA. metAryamuni te vakhate zubha dhyAnamAM ja rahyA. krauMca pakSInA jIvanane bacAvavA mATe potAnA jIvananA bhoge paNa te pakSInA prANanI rakSA karI. tema karatA karatA zukladhyAnanI dhArAe caDhelA metAryamunine kevaLajJAna prApta thayuM. tyAM ja temanuM AyuSya pUrNa thayuM ane kALadharma pAmIne moze pahoMcyA, aMtakRt kevalI thayA. A samaye koIka kASTha bhArI lAvanAre tyAM kASThanI bhArI nAMkhI. temAMthI eka kASTha khaMDa krauMca pakSInA peTamAM vAgyo. bhaya pAmelA pakSIe pelA gaLelA javalA tyAMja chUTAchavAyA okI nAMkhyA. lokoe te joyuM. tyAre lokoe teno ghaNo ja tiraskAra karyo. loko kahevA lAgyA ke, A sonIe rAjAnA jamAI munino vyartha ghAta karyo. mATe rAjA teno sahakuTuMba vadha karaze. sonI te sAMbhaLI manamAM ghaNo ja kSobha pAmyo. te vicAravA lAgyo ke, have mArI zI gati thaze? have mArA prANanI rakSA karavA mATe zuM karavuM ? atyAre to bacavAno mAtra eka ja upAya che - mAre pravajyAno svIkAra karavo. te pramANe vicArIne bAraNA - kamADa baMdha karI dIdhA. AkhA kuTuMba sahita teNe yativeSa grahaNa karI lIdho. - jyAre rAjAnA sevako sonAnA javalA levA AvyA tyAre sonIe munino ghAta karyAnI sarva vAta jANI. A sarva vRttAMta sevakoe rAjAne nivedana karyo. tyAre kopAyamAna thayelA zreNika rAjAe te sonIno kuTuMba sahita vadha karavAnI AjJA karI. tyAre pracaMDa UMcA daMDa laIne rAjasevako sonIne ghera AvI pahoMcyA. AkhA kuTuMba sahita sonIne pravajita thayela joI daMDano agra bhAga batAvIne rAjasevako rAjA pAse pAchA pharyA. rAjAne te vAta kahI. rAjA pote tyAM Avyo, tyAre sonIe tene dharmalAbha kahyo. rAjA samajI gayo ke, ANe bacavA mATe ja muniveza dhAraNa karyo che. tyAre tene kahyuM, te maravAnA DarathI ja muniveza dhAraNa karyo che. paNa jo have tamArAmAMthI koI dIkSA choDI dezo to tamAro ghAta karI daIza. jo eka paNa vratano tyAga karyo che. zArIrika-prANAMtika daMDa karIza. A pramANe jevI rIte metAryamunie potAnA prANanA bhoge paNa krauMca pakSIne bacAvyuM ane samayikarUpa sAmAyikanI sAdhanA karI, te rIte bIjAe paNa jIvonuM rakSaNa karavuM joIe.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA nAmaka samyak dayApUrvaka jIvo sAthe rahevuM te rUpa sAmAyikane "samayika' sAmAyika kahevAya che. jenuM dRSTAMta A metArajamuni che. je metAryamunie anukaMpA buddhithI, jemanI AMkho mastaka baMdhAvAthI nIkaLIne jamIna para paDI gaI, to paNa saMyamathI calita na thayA tevA metAryamunine namaskAra thAo. 0 Agama saMdarbha : A.ni. 865, 868, 870 + ; maraNa. 425, 426; Ava.yU.105 494, 495; X X 187 0 raMDAputra kathA H * (A kathA khaMDoSThAnI kathA aMtargat kathA che. je lakSmaNA AryAnI kathAmAM teNInA bhAvi bhavonA varNanamAM Ave che.) saMkheDa nAme eka kheTaka hatuM. tyAM kubera samAna vaibhavayukta eka raMDAputra hato. khaMDoSThA nAmaka eka strI tenI sAthe rahevA lAgI. tyAre tenI pahelAMnI patnIne irSyA jAgI. tenA roSathI kAMpatA kAMpatA teNIe keTalAMka divasa pasAra karyA. eka rAtrie khaMDoSThA bhara nidrAmAM sutI hatI. tyAre tene joIne teNI acAnaka cUlA pAse doDI, eka saLagatuM lAkaDuM laIne AvI. te saLagatA lAkaDAne khaMDoSThAnA guptAMgamAM ghuseDI dIdhuM ityAdi. (khaMDoSThAnI kathAmAM jovuM) teTalAmAM bahAra gayelo raMDAputra ghera AvI pahoMcyo. te manamAM vikalpa karavA lAgyo. saMsAra parathI tene nirveda Avyo. vairAgya pAmI teNe sAdhunA caraNa kamaLamAM pahoMcIne dIkSA aMgIkAra karIne mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha : mahAni 1205 thI 1114; = X = 0 rauhiNika (rohiNiyA) kathA H zatagRha nAme nagara hatuM. tyAM rohiNika nAme cora hato. bahAranA durgamAM rahIne te saghaLA nagarane ghamaroLato - lUMTato hato. tene pakaDavAne mATe koI samartha na hatuM. koI divase vardhamAna svAmI samavasaryA. bhagavaMta dharma kathana karatA hatA, te ati dUrathI paNa saMbhaLAtu hatu. tethI cAlatI vakhate tIrthaMkaranI vANI kAnamAM na paDI jAya ane rakhene ''corI na karavAno upadeza na saMbhaLAya jAya'' te mATe kAnamAM AMgaLI nAMkhI dIdhI. paNa teTalAmAM rohiNiyAnA pagamAM kAMTo vAgyo. jeTalAmAM te eka hAtha vaDe te kAMTAne kADhavA gayA, teTalAmAM tIrthaMkara mahAvIre A gAthAnI prarUpaNA karI - cAre nikAyamAMnA koIpaNa devanI mALA kadI karamAtI nathI, tenA nayana kadI maTakuM mAratA nathI arthAt animeSa nayanavALA hoya che. teo rajarahita arthAt melarahita zarIravALA hoya che. tenA caraNa bhUmithI cAra AMgaLa UMcA rahe che bhUmine sparzatA nathI. A pramANe sarvajJonuM kathana che. A pramANe sarva tIrthaMkaro
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 Agama kathAnuyoga-4 avisaMvAdi vacana jaNAve che. A pramANe rohiNiyAe sarvajJa bhagavaMtanuM vacana kAMTAne uddharatA pUrve sAMbhaLyuM. pachI kAnamAM AMgaLI nAMkhI cAlavA lAgyo. anya koI divase te rohiNiyo cora rAjagRhe rAtre corI karavAne mATe gayo. sAthe bIjA coro paNa hatA. nagararakSake badhAne pakaDIne mAravAnuM zarU karyuM. tamArAmAMthI rohiNiyo cora koNa che tenI pUchatAcha zarU karI. paNa koIe rohiNiyA coranA vize mAhitI na ApI. chelle koIke tenA vize nivedana karyuM. tyArapachI (abhayakumAre) devalokanA bhavana sadaza bhavana karAvyuM. tenA madhyamAM mahArDa zayana-zayyA taiyAra karAvI, tene pratibodha veLAe mAhitI kaDhAvavA mATe strIonA nRtya-nATaka Adi AraMbha karyo ane rohiNiyAne kahyuM, he svAmI! tame devalokamAM utpanna thayA cho. devalokano evo vyavahAra che ke, ahIM pahelA pUrvabhava vize pUchavAmAM Ave che. jeo potAnA pUrvabhavane sArI rIte kahe che teo dIrghakALa sudhI devapaNe rahe che. jeo sArI rIte pUrvabhavane jaNAvatA nathI teo tatpaNa devalokathI cuta thAya che. to kRpA karI amane anAtha na banAvo ane jaldIthI pUrvabhava jaNAvo. tyAre rohiNiyAne tIrthakaranA vacana yAda AvyA. tIrthakara bhagavaMte devonuM varNana karatA kaheluM ke, temanI mALA kadI karamAtI nathI ityAdi. jyAre ahIM to badhuM ja ulaTuM ja dekhAya che. AmanI mALA karamAyelI che. temanI AMkho maTakA mArI rahI che, temanA paga paNa bhUmine sparzI rahyA che. tyAre teNe bIjI badhI ja vAta karI, paNa huM rohiNiyo chuM, te vAta na karI. tyAre tene choDI mUkavAmAM Avyo. tyAre rohiNiyo vicAravA lAgyo ke, aho ! bhagavaMtanuM eka ja vacana kevI mahattAvALuM che. tenAthI huM jIvitanA sukhano bhAgI thayo, jo huM pharIthI nigraMthonA vacanane sAMbhaLuM to Aloka ane paralokamAM paNa sukhI thaIza, ema vicArIne teNe pravajyA aMgIkAra karI. (Agametara graMtha - upadeza prAsAdamAM vyAkhyAna 80mAM jo ke A kathA thoDI bhinna rIte apAI che. tyAM rohiNiyAne lohakhura corano putra batAvela che. lohakhure rohiNiyAne bhagavaMtanI vANI sAMbhaLavAnI nA kahelI. vaLI rohiNiyAe potAne zAligrAmano rahIza batAvelo hato. pote sAta kSetromAM ghana vAparyuM che. dAnAdi dharma karyo che ityAdi vAto kahI. pachI roDiNiyAe zrAvakanA vrata aMgIkAra karyA zreNika rAjA pAse jaI kabUlAta karI. badhuM dhana soMpI dIdhuM. pachI dIkSA laI svarga gayo ityAdi) 0 Agama saMdarbha :vava.bhA. 1271, 1272 + : 0 lohArya kathA - ' lohArya (loha) nAme bhagavaMta mahAvIranA eka ziSya hatA. teo jemanA aMtarAyakarma kSINa thayA che tevA bhagavaMta vartamAna svAmI (mahAvIrasvAmI)ne mATe saMdeva eSaNIya evA bhojana Adi lAvatA hatA. teo potAne karma nirjarA thAya evI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 189 AtmAnugraha buddhithI bhagavaMtanI vaiyAvacca-bhakti karatA hatA. tethI ja kahevAyu che ke loha samAna varNavALA evA zAMti-lama lohAryane dhanya che, je jinezvara (bhagavaMta mahAvIra)nA icchita bhojana-pAnane lAvatA hatA. A pramANe sAdhue bhakti karavI joIe. 0 Agama saMdarbha :vava.bhA. 2667 + 4 Ava yU.1-pR271; Ava.ma.pR. 268; - 4 -- >> -- 0 vajasvAmI kathA : tapa, niyama, guNa vaDe vajasamAna evA vajasvAmIne namaskAra thAo. 0 pUrvabhava ane gautamasvAmI dvArA bodha : vajasvAmI pUrvabhavamAM zakra devarAjanA vaizramaNanA sAmAnika deva hatA. bhagavaMta mahAvIre lAbhanuM kAraNa jANI jyAre gautamasvAmIne aSTApada caitye javAnuM kahyuM - cAvatuM - gautamasvAmI paNa caityonI vaMdanA karIne izAna khUNAmAM pRthvIzilApaTTane uttama evA azokavRkSanI nIce rAtri nivAsa karavAne AvyA. tyAre zakrano lokapAla vaizramaNa aSTApade caityavaMdanArthe Avyo. teNe caityonI vaMdanA karI. gautamasvAmIne vaMdanA karI. tyArapachI dharmakathA avasare bhagavad gautame sAdhunA guNonuM varNana karyuM. jemake bhagavaMtanA sAdhuo aMtyAhAra kare che, prAMtAhAra kare che vagere dazArNabhadra kathA mujaba jANavA. vaizramaNe vicAra karyo ke A bhagavad sAdhunA AvA guNonuM varNana kare che. paNa tenA potAnA zarIranI je sukamAratA che, tevI devonA zarIranI paNa nathI. tyAre bhagavanuM gautame tenI AturatA jANIne puMDarIka nAmanA adhyayananI prarUpaNA karI. jemakepaMDarIkiNI nagarI hatI, tyAM puMDarIka rAjA hato, kaMDarIka yuvarAja hato. ityAdi nAyAdhammakahA' AgamamAM Ave che te sarva kathA karI. (Ava yU.1-pR. 384 thI 389mAM paNa A kathA ApI che.) tyArapachI sArAMza rUpe kahyuM, tuM baLapaNuM ke durbaLapaNe vicAra nahIM, kemake kaMDarIka durbaLa hovA chatAM ArtadhyAnathI duHkhArta thaIne, mRtyu pAmIne sAtamI narake utpanna thayo. jyAre puMDarIka pratipUrNa suMdara zarIravALA hovA chatAM sarvArthasiddha vimAne utpanna thayA. e pramANe he devAnupriya ! durbaLa ke baLavApaNuM e sAdhutAmAM kAraNabhUta nathI. ahIM dhyAnano nigraha karavo e mahattvanuM che. dhyAnanigraha e ja parama pramANa che tyAre te vaizramaNa devane thayuM ke, aho ! mArA hRdayanA bhAvo jANIne bhagavad gautame A pramANe bodha Apyo che. tyAre te saMvegane pAmIne temane vaMdana karIne gayo. te vakhate vaizramaNano eka sAmAnika deva jaMbhaka hato. teNe te puMDarIka adhyayanane avadhArita karyuM. te turaMta samyakatva pAmyo. dIkSAnA manorathone daDha karyA ane AgAmI manuSyabhave dIkSA levA kaTIbaddha thayo. tyArapachI avaMtijanapadanA tuMbavana sannivezamAM dhanagiri nAmanA zreSThIne tyAM te vaizramaNa sAmAnika-jaMbhaka deva devalokathI cavIne putrapaNe utpanna thayo. te dhanagiri
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 Agama kathAnuyoga-4 zrAvaka hato ane dIkSA levAnI icchAvALo hato. paNa tenA mAtApitA tene rokatA hatA. teo temanA vivAha karavA mAMgatA hatA. paNa jyAM jyAM tenA vivAha nakkI karatA, tyAM tyAM jaIne dhanagiri kahI detA ke, huM pravajyA aMgIkAra karavAnI icchAvALo chuM, ema karIne teo te kanyAnA lagnanA pariNAma pheravI nAMkhatA hatA. tyAre dhanapAla zreSThInI putrI sunaMdAe tene paraNavAnuM nakkI karyuM. (jenuM Avazyaka cUrNimAM nAma "sunaMdAne badale "naMdA" noMdhAyela che.) sanaMdAnA bhAI AryasamitanI te pahelAM ja Arya siMgiri pAse dIkSA thayelI. te sunaMdA dhanagiri sAthe paraNI. pelo vaizramaNa jaibhakadeva sunaMdAnI kukSimAM garbhapaNe utpanna thayo. tyAre dhanagirie kahyuM ke, have tArI saMbhALa lenAra A garbha tAre utpanna thayo che, tethI huM have Arya siMgiri pAse jaIne dIkSA laIza. 0 vajano janma ane dIkSAnA pariNAma : sunaMdAe paNa nava mAsa gayA bAda putrano janma thayo. te vakhate tyAM ADozapADozanI ghaNI strIo AvI ane bolavA lAgI ke, jo AnA pitAe dIkSA na lIdhI hota to A bALakano janmotsava ghaNo ja suMdara ujavAta. te bALake saMjJIpaNAthI - jANyuM ke, mArA pitA pravrajita thayA che tyAre pravajyA-dIkSA zabda sAMbhaLatA ja A zabda meM jyAMka sAMbhaLyo che. tevuM anubhavavA lAgyo. te vize vicAraNA karatA-karatA te bALakane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pUrvabhave gautamasvAmIe pratibodha karela te vAta yAda AvI. tyAre te bALake (dIkSAnA pariNAmathI) rAtri-divasa rovAnuM zarU karyuM. tenA manamAM eka ja vicAraNA hatI ke, jo A rIte huM raDrayA ja karIza, to ja mArI mAtA vagere kaMTALI jaze, to ja huM sukhapUrvaka pravajyA aMgIkAra karI zakIza. A pramANe raDatAraDatA cha mAsa vItI gayA. tyAre koI divase AcArya (siMhagiri) tyAM padhAryA. tyAre Aryasamita ane dhanagirimunie AcArya bhagavaMtane pUchayuM, Apa AjJA Apo to ame kuTuMbIjanone jovA jaIe - maLavA jaIe. tyAre AcArya bhagavaMte AjJA ApIne kahyuM, zakuna joIne nIkaLajo, mahAnuM lAbha prApta thaze. tamane sacitta ke acitta je kaMI maLe te badhuM ja grahaNa karI levuM. pachI Aryasamita ane Aryadhanagiri baMne gayA. lokoe temane upasarga karavAnA zarU karyA. pADozanI strIo paNa kahevA lAgI - AnA bALakane tame sAcavo: tyAre pUchayuM ke, tuM kema rAkhavA icchatI nathI ? tyAre sunaMdAe kahyuM, ATalo kALa meM tenuM saMgopana--uchera karyo. have tame tenuM saMgopana-pAlanapoSaNa karo. tyAre Arya dhanagirie kahyuM ke, jo je pAchaLathI tane pastAvo na thAya ke meM kayA mArA putrane soMpI dIdho. paNa sunaMdA tathA pADozIo bALakanA raDavAthI kaMTALI gayA hatA. tethI pADozInI sAkSI rAkhIne bALakane grahaNa karyo. jethI pachI koI ema na kahe ke, sAdhu bALakane uThAvI gayA. 0 sAdhu dvArA vajane laI javo, sajjAtarane tyAM uchera : te bALaka tyAre cha mAsano hato, tethI colapaTTaka dvArA pAtra bAMdhIne jhoLI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 191 banAvIne temAM te bALakane grahaNa karyo. te bALaka paNa saMjJI-jAtismaraNa jJAnavALo hato, tethI jevo sAdhue jhoLImAM grahaNa karyo ke turaMta ja teNe rovAnuM baMdha karI dIdhuM. pachI upAzraye AvyA tyAre AcArya bhagavaMte bhArayukta bhAjana joIne hAtha laMbAvyo. tyAre Arya dhanagirie te bALakane hAthamAM soMpyo. tyAre AcArya bhagavaMtanA hAtha te bALakanA bhArathI bhUmine sparzI gayA. tyAre temaNe kahyuM ke, he Arya ! Ano bhAra to vaja jevo lAge che. jyAre joyuM tyAre devakumAra sadaza bALaka hato. AcArya bhagavaMte kahyuM ke, AnuM sArI rIte saMrakSaNa karajo. A bALaka bhaviSyamAM pravacanano AdhAra banaze. tyAre tenuM vaja evuM nAma rAkhyuM. tyArapachI te bALaka sAdhvIone soMpyo. teoe zayyAtara kuLanI zayyAtarA. strIone Apyo. temaNe potAno ja bALaka hoya tema tene ucheravAno zarU karyo. te strIo vajane navaDAvatI, taiyAra karatI, dUdha pIvaDAvatI hatI. pachI bALaka kAlI-ghelI bhASAmAM jevuM uccAraNa karato hato, tevA AkAra tene dekhADatI ane sAthe krIDA karatI hatI, e rIte te bALaka moTo thavA lAgyo. prAsukapraticAra tene iSTa hato. sAdhuo paNa bIje vicaratA hatA. tyArapachI sanaMdA potAnA AvA hRSTa-puSTa putrane pAcho levA AvI. paNa zadhyAtarA tene ApatI nathI. tyAre teNI AvI bALakane stanapAna karAvI jatI. A pramANe te bALaka traNa varSano thayo. anya koI divase sAdhuo vicaratA tyAMja pAchA AvyA. tyAre bALakane pAcho levA mATe sunaMdAe mAMgaNI karI. AkhI vAta rAjakULeadAlatamAM pahoMcI. sunaMdA kahevA lAgI ke, meM A putrane ATalA samaya mATe ja Apyo hato. sAdhue sAcI vAta jaNAvI paNa sAkSIo pharI gayA. AkhuM nagara sunaMdAnA pakSamAM bhaLI gayuM. teNI aneka ramakaDAM vagere laIne rAjAnI pAse nyAya meLavavA pahoMcI gaI tyAre rAjA pUrvAbhimukha beTho, dakSiNAbhimukha zramaNAdi saMgha beTho. rAjAnA DAbe paDakhe svajana parivAra sahita sunaMdA beThI. tyAre rAjAe kahyuM ke, bolAvavAthI A tamAro bALaka jenI pAse jaze, te bALaka teno thaze, tyAre baMne pakSoe rAjAnI vAta svIkArI. paNa pahelA bALakane koNa bolAve ? rAjAe kahyuM ke, puruSapradhAna dharma che, mATe pahelA puruSavarga (sAdhu) bALakane bolAvaze. tyAre nagarajanoe kahyuM ke, nA, A bALaka to sAdhuono paricita che. tethI te temane ja oLakhaze. mATe pahelA mAtAne bolAvavAno adhikAra maLavo joIe. vaLI mAtA duSkarakArikA che. tyAre komaLa hRdayavALA rAjAe teonI A vAtano svIkAra karyo. 0 vaja dvArA rajoharaNa grahaNa, sunaMdAnI dIkSA : sunaMdAne jyAre tenA putrane bolAvavAnI maMjUrI maLI tyAre teNI ghoDA, hAthI, ratha, baLadanA maNi, kanaka, ratnanA ramakaDAM vaDe bALakane lobhAvavA mATe bolI, he vajasvAmI! le, A badhuM tAre ramavA mATe ApuM. te vakhate vajasvAmI tene joto joto mauna ja Ubho rahyo. kemake te saMjJIpaNAthI jANato hato ke, jo saMghanI avamAnyA karIne
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga--4 Ane grahaNa karIza, to dIrghasaMsArI thaIza. jo tema nahIM karuM to mArI mAtA paNa aMte dIkSA aMgIkAra karaze. sunaMdAe traNa vakhata tene bolAvyo, to paNa na gayo. tyAre tenA pitA Arya dhanagirie kahyuM, he vajra ! jo tAre AnuM koI prayojana hoya to amArI pAse phakta A dharmadhvaja che. (rajoharaNa che) tene tuM grahaNakara. he dhIra ! AtmAnA bhArane laghu karanAra, karmarUpI rajanA pramArjanane mATe tuM A rajoharaNa laI le. tyAre vajrae doDI jaIne te rajoharaNa laI lIdhuM. lokoe paNa jinadharmano jaya thayo jANI utkRSTa siMhanAda karyo. vajra paNa rajoharaNa laI nAcavA lAgyo. tyAre tenI mAtA sunaMdAne thayuM ke, mArA bhAI, pati ane putrae dIkSA aMgIkAra karI, have mAre saMsAramAM rahIne zuM karavuM che ? tyArapachI sunaMdAe paNa dIkSA lIdhI. te hajI dUdha pIto bALaka che to paNa pravrujita thayo che. pravrujitonI pAse ja rahevA lAgyo. te paNa te sAdhvIonI pAse rahIne sAdhvIjIne svAdhyAya karatA-karatA sAMbhaLIne ja agiyAra aMga bhaNI gayA. vajrae A badhuM zruta upagata karI lIdhuM. teo padAnusArI labdhinA dhAraka hatA. te rIte teNe ATha varSanA thayA tyAM sudhI sAdhvIjInI vasatimAM ja samaya pasAra karyo. pachI te AcAryanI pAse rahevA lAgyA. AcArya ujjainI gayA. tyAM varasAda paDato hato. kyAMya AdhAra zodhI rahyA. te vakhate tenA pUrvabhavanA mitro evA juMbhakadevo te mArge ja pasAra thaI rahyA hatA. teNe vajrasvAmInI parIkSA karavA vicAryuM. teo parIkSA karavA nIce utaryA. 192 te devo viNakunA jUthamAM nIce AvyA. tyArapachI baLadone vikuryAM. temaNe sAdhune nimaMtraNA karI. tyAre sAdhuo cAlyA. jevuM eka biMdu nIce paDyuM ke te turaMta tyAMthI nIkaLI gayA. tyArapachI te viNakurUpa devoe pharI bolAvyA. tyAre vajrae tyAM jaIne dravya, kSetra, kALa, bhAvathI upayoga mUkyo. dravyathI puSpaphaLAdi, kSetrathI ujjainI, kALathI pahelI varSARtu, bhAvathI bhUmisparza ane nayana nimeSAdithI rahita che. harSita ane saMtuSTa thayA. tyAre A deva che tevo nirNaya karIne vajrae bhikSA grahaNa na karI, tyAre devo saMtuSTa thaIne bolyA tamane jovA mATe parIkSA karavA AvyA hatA. pachI temaNe vajrasvAmIne vaikriyalabdhinI vidyA ApI. 0 vajrasvAmIne labdhi prApti-vAcanAcArya rUpe svIkRti :- pharI vakhata koI samaye jyeSTha mAsamAM saMjJAbhUmimAM gayA. tyAM pharI devo parIkSA karavA AvyA. ghI vagerethI pUrNa AhAra vaDe nimaMtraNA karI. tyAre pharI paNa vajrasvAmIe dravya, kSetra, kALa, bhAvathI upayoga mUkyo. tyAre A to deva che tema jANIne, temano AhAra grahaNa na karyo. tyAre te devo vajrasvAmIne nabhogAminI AkAzagAminI vidyA ApI. e pramANe teo vicaravA lAgyA. temaNe je padAnusArilabdhi vaDe agiyAra aMgonuM zruta grahaNa kareluM. te zruta te sAdhuo madhya vadhAre sthira thayuM. tyAM jeo pUrvagata zruta bhaNatA hatA, te paNa vajrasvAmIe badhuM ja grahaNa karyuM. e pramANe temaNe ghaNuM zruta grahaNa karyuM. jyAre tene kahevAyuM ke, have tuM bhaNa ! tyAre teo bhaNyA hovA chatAM UbhA rahyA. koI divase
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 193 AcArya bhagavaMta madhyAhna sAdhuo bhikSArthe nIkaLyA tyAre pote saMjJAbhUmi-(caMDIla arthe) nIkaLyA. vajasvAmIne upAzraya sAcavavA rAkhyA. tyAre vajasvAmIe sAdhunA vIMTIyAonI mAMDalI banAvI. pote madhyamAM beThA. vAcanA ApavA lAgyA. tyAre parIpATI krame teo agiyAre aMganI vAMcanA ApI. pUrvagatazrata paNa teo vAMcanArUpe bolI gayA. teTalAmAM AcArya bhagavaMta AvyA. teo vicAravA lAgyA ke, A koNa bolI rahyuM che. nAnA sAdhuo paNa AvyA. temaNe zabdo sAMbhaLyA. meghanA rasa samAna vANI bahAra ja UbhA-UbhA sAMbhaLavA lAgyA. tyAre khabara paDI ke, A to vajano avAja che. pachI aMdara AvIne "nisIpI" evo avAja karyo - bolyA. AcArya bhagavaMtane koI zaMkA na jAya te mATe te bALa evA vajamunie badhAMnA vIMTIyA potapotAnA sthAne mUkI dIdhA. bahAra AvIne AcArya bhagavaMtano daMDa laI yathAsthAne mUkyo. temanA paganI pramArjanA karI. tyAre AcArya bhagavaMte vicAryuM ke, sAdhuo Amano parAbhava na kare tevuM kaMIka karuM. rAtre temaNe kahyuM ke, mAre amuka gAme javuM che. tyAM mane be ke traNa divasa rokAvuM paDaze. tyAre jeo yogamAM hatA - vAcanA cAlatI hatI. tevA sAdhuoe pUchayuM ke, amArA vAMcanAcArya koNa thaze ? AcArya bhagavaMte kahyuM ke, A vaja tamane vAMcanA Apaze. te sAdhuo vinIta hovAthI temaNe e vAta svIkArI, AcArya bhagavaMta ja A vAta jANatA hatA, teo vihAra karI gayA. - sAdhuoe paNa prabhAte vasatinI pratilekhanA karI. vasati, kALa, nivedanAdi vajasvAmI pAse karyA. temanI pAse niSadyA racI. vajasvAmI tyAM beThA. sAdhuoe paNa je rIte AcArya bhagavaMtano vinaya karatA hatA, te rIte ja vajasvAmIno vinaya karyo. tyAre vajasvAmIe vyakta-vyakta zabdo vaDe badhAMne anuparipATI krame sUtranA AlApako ApyA. jeo maMda medhAvALA hatA. teo paNa jaldIthI te mRta grahaNa karavA lAgyA. te badhAM vismita thayA. jeoe pUrve je AlApakone bhaNyA hatA, tenA vinyAsa arthe pUchyuM, te paNa vajasvAmIe badhAM kahyA. tyAre teo saMtuSTa thaIne kahevA lAgyA ke, jo AcArya bhagavaMta thoDAM vadhu divasa mATe jyAM gayA che tyAM rokAya to A zrutaskaMdha thoDA samayamAM samApta thaI jaze. je sUtro AcArya pAse lAMbA kALa paripATIkrame grahaNa thAya che, te vajamuni eka paurUSImAM zIkhavI de che. e rIte teo bahumata-saMmata thayA. AcArya paNa A badhuM jANIne pAchA AvyA. bAkI raheluM zruta paNa sArI rIte bhaNe ema vicAryuM. temaNe pUchayuM ke, mArA gayA pachI svAdhyAya sAro thayo? teoe kahyuM ke, hA, sAro thayo. have vajamuni ja amArA vAcanAcArya thAo. tyAre AcArya bhagavaMte paNa te vAta svIkArI. tame vajamunino parAbhava na karo. te jANavA mATe ja meM vihAra karyo hato. jo ke tene vAMcanA ApavI kalpatI nathI. kemake teNe A zrata mAtra kAna vaDe ja grahaNa karela che. tethI pahelA teno utsAra kalpa karavo paDaze. pachI jaladIthI teno utsAra karyo (sUtra pradAna karyA bIjI porisImAM artha paNa kahI dIdhA. e rIte 4i/13
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 Agama kathAnuyoga-4 ubhayakalpa yogya vajasvAmIne karyA. je artho AcAryane paNa zaMkita hatA, tenuM rahasya vajasvAmIe jaNAvyuM. jeTalA dRSTivAda paryatanuM temane jJAna hatuM, teTaluM badhuM ja temaNe grahaNa karI lIdhuM. 0 vajasvAmI dvArA abhyAsa ane pachI vicaraNa : tyArapachI teo vicaraNa karatA dazapura gayA. ujjainImAM bhadraguptAcArya hatA. teo sthavira kalpe rahelA. teo dRSTivAdanA jJAtA hatA. eka saMghATakasAdhu vajasvAmIne ApIne temane bhaNavA mokalyA. te rAtre-vahelI savAre bhadragupta AcAryae paNa svapna joyuM ke, mArA pAtrAmAM bharelI khIra koI AgaMtuka AvIne pI gayuM ane te sArI rIte AzvAsita thayA. savAre temaNe A svapna potAnA sAdhuone kahyuM, teo A svapna kaMI judA-judo artha ja karavA lAgyA. tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM, tame sAco artha jANatA nathI. have mArI pAse eka mahemAna sAdhu Avaze ane te mArA sarva zratane grahaNa karaze. bhadraguNAcArya vasatinI bahAra AvI UbhA rahyA. teTalAmAM Aryavane AvatA joyA. sAMbhaLyA pramANe A ja Aryavaja hatA. khuza thaIne temane AvakAryA. tyArapachI Aryavaja temanI pAsethI daza pUrva bhaNyA. (tethI AgaLanuM zrata to sthUlabhadrasvAmI pachI ja viccheda pAmeluM.) tenI anujJAno avasara Avyo tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM, jemanI pAse uddezo lIdho hoya temanI pAse ja anujJA karavI joIe. tethI teo dazapura pAchA AvyA. pachI Aryavajano anujJAno AraMbha thayo. jyAre anujJAmAM upasthApita karAyA tyAre chuMbhaka devo divya evA puSpa ane cUrNa laIne AvyA - (tenI varSA karI). pachI koI vakhate AcArya siMhagiri vajasvAmIne sAdhugaNa soMpIne bhakta pratyAkhyAna karI devaloke gayA. vajasvAmI paNa 500 aNagAra sAthe parivarIne vicAravA lAgyA. teo jyAM jyAM vicaraNa karatA hatA, tyAM tyAM sarva sthaLe temanI udAra kIrti ane guNonI prazaMsA thavA lAgI. aho bhagavanaho bhagavan! thavA lAgyuM. e rIte bhagavad (vajasvAmI) bhavyajanane bodha karatA vicAravA lAgyA. 0 zreSThIputrIne pratibodha : A tarapha pATalIputra nagaramAM dhana zreSThI hato. tenI putrI ghaNI rUpavatI hatI. temanI yAnazALAmAM sAdhvIo rahelA hatA. teo vajasvAmInA guNonI vAraMvAra prazaMsA karatA hatA. svabhAvathI ja loka kAmita kAmuka che. te zreSThInI putrI vicAravA lAgI ke, jo te mArA pati thAya to huM temanI sAthe bhogo bhogavuM. mAre bIjAnI sAthe bhoganuM zuM prayojana che. teNIne sAdhvIe nivArI tyAre teNe koI pravratikAttApasIne sAdhI. paNa vajasvAmI tene paraNaze nahIM tema kahyuM. tyAre teNIe kahyuM ke, jo te nahIM paraNe to huM dIkSA laIza. vajasvAmI paNa vicaratA pATalIputra pahoMcyA. tyAre pATalIputrano rAjA parijana sahita nIkaLyo. te pravRtikA spardhaka spardhakathI AvI. tyAM ghaNAM udAra zarIravALA hatA. rAjAe pUchayuM ke, A ja bhagavanuM vajasvAmI che? teoe kahyuM ke, A vajasvAmI
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 195 na hoya. A temanA ziSya che. te pramANe chellA vRMdaparyata pUchayuM, tyAM praviraNa sAdhu sahita temane joyA. rAjAe temane vaMdana karyA. vajasvAmI te udyAnamAM rahyA. temaNe dharma kahyo. - vajasvAmI kSIrAzravalabdhivALA hatA. rAjA hatahRdaya thayo. teNe badho vRttAMta aMtaHpurane kahyo. te strIo bolI - ame paNa jaIe chIe. AkhuM aMtaHpura nIkaLyuM. tyAre te zreSThIpatrI lokonI pAse A badhuM sAMbhaLI vajasvAmI kevA dekhAtA haze, te vicAravA lAgI. bIje divase pitAne vinaMtI karI ke, mane vajasvAmI sAthe paraNAvo. anyathA huM AtmahatyA karIza. tyAre sarvAlaMkArabhUSita zarIravALI tene karAI. aneka koTi dhana sahita nIkaLyA. vajasvAmIe dharma kahyo. loko kahevA lAgyA ke, aho ! A vajasvAmI susvaravALA che. sarvaguNa saMpanna che. mAtra te rUpavihIna hatA. jo rUpavAnuM hota to te sarvaguNa saMpattiyukta hota. vajasvAmIe temanA manogata bhAva jANIne tyAM lAkha pAMdaDIvALuM kamaLa vikuvyuM. tenI upara besIne ati saumyarUpa vikuvyuM. te devatA sadazarUpa hatuM. lokoe kahyuM ke, A temanuM svAbhAvikarUpa che. lokamAM koI temanI icchA na kare te mATe sAtizayathI virUpa karIne rahe che. rAjAe paNa kahyuM, aho ! bhagavad rUpavAnuM paNa che. tyAre vajasvAmIe sAdhunA guNonuM varNana karyuM. pachI asaMkhyAta dvIpa-samudro vikurcAtyArapachI te rUpe dharma kahyo. pachI zreSThIne bolAvyA. vajasvAmIe viSayonI niMdA karI. jo mane icchatI ho to pravrajita thA. tyAre teNe pravajyA aMgIkAra karI. te bhagavaMte padAnusAritAthI mahAparijJA adhyayana bhUlAyuM hatuM, te AkAzagAminI vidyA vaDe uddhata karyuM. tethI te gagana gamana labdhi saMpanna bhagavaMta vajasvAmI thayA. A rIte jeNe AkAzagAmInI vidyA vaDe mahAparijJA adhyayana uddharyuM te apazcima kRtadhara evA vajasvAmIne namaskAra thAo. 0 vajasvAmI dvArA zAsana prabhAvanA : vajasvAmI AvA guNo ane vidyAthI mukta thaIne pUrva dezathI utarApatha gayA. tyAM dukALa paDyo, mArga paNa bhUlAI gayo. tyAre saMghe upasthita thaIne kahyuM ke, amane A dUkALathI bacAvo. tyAre paTTavidyAthI eka paTTane vipharyo. tenA para saMghane besADyo. tyAre eka zayyAtara tyAM Avyo. teNe joyuM ke, saMgha jAya che. tene thayuM ke nakkI koI vinAza thavAno che, tethI ja saMgha jaI rahyo che. tethI teNe dAMtaraDA vaDe potAnI zikhAne chedIne kahyuM, he bhagavan! huM paNa tamAro sAdharmika chuM. tyAre teNe paNa A sUtra yAda karyuM - je sAdharmika vAtsalyamAM udyata che, svAdhyAyamAM udyata che. caraNa karaNa ane tIrthaprabhAvanAmAM udyata che. pachI te sAdharmikane paNa sAthe laI lIdho. tyArapachI vajasvAmI purikA nagarI pahoMcyA. tyAM sukALa hato. tyAM zrAvako paNa ghaNAM hatA. mAtra tyAM rAjA bauddhadharmI hato. te tenA dharmane mAnatA badhAM upAsakone phUla apAI jAya pachI vadhe to ja ApaNA zrAvakone Ape che. paryuSaNa AvyA tyAre te rAjAe jaina zrAvakone phUla ApavAnI manAI pharamAvI. zrAvako khinna thaI gayA. temane pUjA mATe eka paNa puSpa na maLyuM. tyAre teo bAla-vRddha Adi sahita vajasvAmI pAse
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 Agama kathAnuyoga-4 - - - upasthita thayA. temaNe kahyuM ke, tamArA jevA nAtha hoya to paNa pravacananI apabhrAjanA thAya to tame jANo. A pramANe judI judI rIte vajasvAmIne kahyuM, tyAre te mAhezvarI gayA. tyAM hutAzana nAme vyaMtarAyana hatuM. tyAMthI puSpono kuMbha lIdho. pachI vajasvAmIe pitAnA mitrane sAdhyo. te saMbhrAnta thaIne bolyA. tamArA AgamananuM prayojana zuM che ? tyAre vajasvAmIe kahyuM ke, amAre puSpanuM prayojana che. te bolyo ke, A puSpa laIne mArA upara anugraha karo tyAre vajasvAmIe kahyuM, tame puSpo ekaThA karo, teTalAmAM huM AvuM chuM. tyArapachI vajasvAmI laghu himavaMta parvate zrIdevI pAse gayA. zrIdevIe paNa caitya pUjA nimitte padma ApyuM. pachI zrIdevIe vaMdanA karI. te laIne vajasvAmI agrigRhe AvyA. tyAM deve vimAna vikuvyuM. tyAM kuMbhamAM puSpone bharIne lIdhA. tyArapachI te jaMbhaka devagaNathI parivarelA divya gIta gaMdharvaninAda sAthe AkAza mArge cAlyA. te padmanA vaMta para vajasvAmI beThA. tyAre te bauddho kahevA lAgyA. amane paNa AvuM prAtihArya Apo. aDadhA puSpa laIne nIkaLyA. tyAMthI vihAra karI ahetunA gRhe gayA. tyAM deve mahimA karyo. tyAre lokamAM ati bahumAna thayuM. rAjA paNa pachI zramaNopAsaka thayo. A rIte mAhezvarI nagarIthI vyaMtara devanA kULathI puSpano Dhagalo laIne purikA nagarIe AkAza mArge laI gayA. te mahAnubhAga vajasvAmInI aciMtya zakti jANavI. A pramANe vicaratA teo zrImAla nagare gayA. apRthak evA anuyoganA cAra vAra - caraNa, dharma, kALa ane dravyane pRthakRtva anuyoga karyA. je pachI vyacchinna thayA. hAla je pRthak anuyoga varte che te AryarakSite karela che. 0 Arya rakSitane adhyApana : te vakhate AryarakSite jANyuM ke, Arya vaja atyAre yugapradhAna AcArya che tevuM saMbhaLAya che. teo daSTivAdanuM ghaNuM ja jJAna dharAve che. tyAre AryarakSita temanI pAse AvavA nIkaLyA. (ityAdi kathA AryarakSita tathA bhadragupta AcAryanI kathAmAM AvI gayela che.) thoDA ja kALamAM AryarakSita nava pUrve bhaNI gayA. pachI Aryavaje temane dazamuM pUrva bhaNAvavAno AraMbha karyo. tyAre temaNe AryarakSitane "yavikA" karavAnuM kahyuM. A tenuM parikarma che tema jaNAvyuM. pachI AryarakSite temanI pAsethI sUkSma ane gADha evA covIza yaviko grahaNa karyA. pachI temanI pAse phalyurakSitane sthApIne gayA. jyAre AryarakSita yavikA adhyayanathI ati pUrNita thayA tyAre temaNe vajasvAmIne pUchayuM ke, dezamAM pUrvamAM hajI keTaluM bAkI che ? tyAre vajasvAmIe kahyuM, biMdu mAtra abhyAsa thayo che ane samudraparyata bAkI che. ema kahIne biMdu ane samudranuM tathA sarasava ane meranuM dRSTAMta ApyuM. tyAre AryarakSita viSAdagrasta thayA. temane thayuM ke, ATaluM adhyayana karavA mArI zakti kyAM che ? e pramANe roja pUchavA lAgyA. pachI mAro bhAI phalyurakSita have bhaNaze tema kahIne AryarakSita tyAMthI nIkaLI gayA. 0 vajasvAmInI aMtima ArAghanA : tyArapachI vajasvAmI paNa dakSiNA patha vicaravA lAgyA. temane zleSma - kaphanI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNa kathA adhika bimArI thayelI. tyAre sAdhuone kahyuM ke, mAre mATe suMThano gAMgaDo lAvavo. teo lAvyA, te gAMgaDo vajrasvAmIe kAnamAM rAkhyo. temaNe vicAreluM ke, bhojana karIne sUMTha laI laIza. pachI teo bhUlI gayA. pachI saMdhyAkALe Avazyaka karatA muhapattinI pratilekhanA karatA hAtha kAna pAse gayo. tyAre hAtha lAgavAthI sUMThano gAMgaDo paDI gayo. tyAre temano upayoga gayo temane thayuM ke, aho ! huM pramAdI thaI gayo. pramAdIne saMyama na hoya, mAre mATe have zreyaskara che ke, huM bhakta pratyAkhyAna karuM. dukALane paNa bAra varSa thaI gayA. cAre tarapha rastAo chinna--bhinna thaI gayA. nirAdhAratA janmI hatI. te vakhate vajrasvAmI vidyA dvArA lAvela piMDa pravrujitone ApatA hatA. teone kahyuM ke, A pramANe bAra varSa bhojana karavuM paDaze. bhikSA maLatI nathI. jo saMyama guNono nAza karavo hoya to A bhojana karo ane jo tema na karavuM hoya to bhakta pratyAkhyAna karIe. tyAre teoe kahyuM, kema AvA vidyApiMDathI bhojana karavuM ? tenA karatA bhakta pratyAkhyAna karIe. 197 AcArya bhagavaMta pUrve jANIne vajrasena nAmanA ziSyane mokalIne prasthApita karyo ane kahyuM ke, jyAre tane lakSa mUlyavALI bhikSA prApta thAya tyAre jANaje ke, dukALano nAza thayo che. pachI vajrasvAmI zramaNa gaNathI parivRtta thaI eka parvata caDhavAnuM zarU karyuM. ahIM ApaNe bhakta pratyAkhyAna karIe. mAtra eka bALa sAdhune tyAMthI cAlyA javAnuM kahyuM. te bALa sAdhu tyAMthI javA icchatA na hatA. tyAre koI eka gAmamAM te chUTA paDyA, pachI parvata caDI gayA. teNe koIne asamAdhi na thAya tema vicArI nIce koI zilAtale pAdapopagata anazana svIkAryuM. tyAre te bALa sAdhu jema tApathI mAkhaNa ogaLe tema tyAM ogaLI gayA ane alpa kALamAM kALadharma pAmyA. devoe mahotsava karyo. tyAre vajrasvAmIe kahyuM, te bALasAdhue potAnuM kArya sAdhI lIdhuM. tyAre bIjA sAdhuo bamaNI zraddhAthI saMvegapUrvaka bolyA ke, jo te bALaka hovA chatAM AtmakalyANa sAdhIne gayA, to pachI ame kema tethI paNa sArI ArAdhanA na karIe ? tyAM pratyanIka devoe te sAdhuone zrAvakarUpe bhojana-pAna mATe nimaMtraNA karI. he bhagavan ! have pAraNuM karo. tyAre vajrasvAmIe jANyuM ke, A aprItika avagraha che. tethI tyAMthI nIkaLI bIjA parvata para gayA. tyAM devatAno kAyotsarga karyo. tyAMnI adhiSThAtrI devIe AvIne kahyuM, mArA para anugraha karo. ahIM ja raho. tyAM teo samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA. tyArapachI indra ratha sAthe Avyo ane vaMdana karyuM. pachI pradakSiNA karI. taruvara- tRNa Adi paNa namyA. tyArathI AjaparyaMta te parvata thAvarta parvata kahevAya che. tyArapachI ardhanArAca saMghayaNa ane dazamuM pUrva viccheda pAmyuM. pAriNAmikI buddhimAM vajrasvAmInuM dRSTAMta apAya che. jemake saMghanI avahelanA na karavI te mATe mAtAnI pAse na javuM, deve ujjainImAM vaikriyalabdhi ApI, purikAmAM pravacananI apabhrAjanA na thAya te mATe je kaMI karyuM, Adi sarva kathana vajrasvAmInI pAriNAmikI buddhinuM jANavuM.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 Agama kathAnuyoga-4 caityabhakti dvAramAM paNa vajasvAmInuM dRSTAMta apAya che. kemake teoe zAsananI apabhrAjanA nivAravA ane zrAvakonA vAtsalyane mATe puSpo lAvIne ApyA. tenA dvArA divya pUjA karAvI. nizItha cUrNikAra A dRSTAMta sAdharmika vAtsalyamAM Ape che. mAnizItha sUtra-590mAM eka viziSTa hakIkata jaNAvI che ke, kAlanI parihANInA doSathI te niryukti, bhASya, cUrNikA Adino ghaNo ja viccheda thavA lAgyo hato, tyAre mahAddhi, labdhisaMpanna padAnusArI labdhivALA vajasvAmI nAme bAra aMgarU5 zratane dhAraNa karanArA AcArya thayA. temaNe paMcamaMgala mahAzruta skaMdhano A uddhAra mULa sUtranI madhye lakhyo. 0 Agama saMdarbha :AyAmU.1, 509nI vR; AyA.ni. 335nI vR, AyA.. 247; maraNa 469 thI 474; nisI.bhA. 3ra + cuM, nisI.bhA. 4471nI cU mahAni 590; Avani 764 thI 773, 776, 50, 1180 + 6 Ava yU.1-pR. 381 thI 403, 406, 411, 543; oni 715 + vRka dasa. yU.. 97; utta.ni. 97 + naMdI. ra9 + 6 kalpasUtra sthavirAvalI 0 vajabhUti kathA : dravyathI paricchanna nahIM paNa bhAvathI paricchannanuM A dRSTAMta che - bhRgukaccha nagaramAM nabhovAhana nAme rAjA hato. tene padmAvatI nAme rANI hatI. te nagaramAM vajabhUti nAme AcArya hatA. teo mahAkavi hatA, parivAra rahita ane maMdarUpavALA - kadarUpA hatA. temanA kAvyothI aMtaHpura guMjatuM rahetuM hatuM. te padmAvatI paNa temanA kAvyothI hatahadaya thaI koI divasa vicAravA lAgI ke, jemanA kAvya AvA che te kavine mAre eka vakhata jovA che. tyArapachI rAjAnI anujJA pAmI dAsIo vaDe saMparivRtta thaIne mahAI evA te aNagAranA aucityane jALavatI te vajabhUtinI vasatimAM gayA. temane najIka AvatA joIne vajabhUti aNagAra jAte pote temanI sAme cAlyA, padmAvatIe pUchayuM ke, vajabhUti AcArya kayAM che ? vajabhUti AcAryae kahyuM, bahAra gayA che. dAsIe saMjJA dvArA jaNAvyuM ke, A ja vajabhUti che. tyAre virAga pAmIne padmAvatI vicAravA lAgI ke, kaseru nadInuM pANI pIvuM sAruM, paNa AnuM darzana-moDhuM jovuM sAruM nathI. ahIM kaseru nAme eka nadI hatI. te nadInI prasiddhi ghaNI ja hatI. paNa tenuM pANI tenI prasiddhine anurUpa na hatuM. te rIte vajabhUtinI kAvyazakti ghaNI hatI paNa tenuM darzana tene anurUpa na hatuM. (A phakta daSTAMta che, tethI vadhu koI mAhitI A kathA saMbaMdhe maLatI nathI.) 0 Agama saMdarbha :vava.bhA. 1407; vava.bhA. 1408, 149tnI -- - -
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 199 0 vajasena AcArya : AcArya vajasvAmInA mukhya ziSya vajasena nAme hatA. jyAre vajasvAmIe bhakta pratyAkhyAna svIkAravAnuM nakkI karyuM. tyAre temaNe vajasenane bIje vihAra karAvyo. te vicaratA-vicaratA sopAraka nagare gayA. A vajasena aNagArane vajasvAmIe kaheluM ke, jyAre tane lakSamUlyavALI bhikSA prApta thAya tyAre jANaje ke, have dukALa pUro thaze. sopAraka nagare jIva-ajIva Adi tattvonI jJAtA zrAvikA hatI. tene vicAra Avyo ke, ApaNe kaI rIte jIvizuM ? jIvavA mATe have koI AdhAra nathI. te divase lakSamUlyavALuM bhojana taiyAra karyuM. temaNe vicAryuM ke, ApaNe sarva kALa sArI rIte jIvyA. paNa have ApaNe jIvavAno koI AdhAra rahyo nathI. to lakSamUlya vaDe niSpAdita A bhojanamAM jhera nAMkhI bhojana karI, namaskAra smaraNapUrvaka mRtyune svIkArIe tyArapachI jhera nAMkhavA sajja thayA. paNa hajI teo viSa bheLavavA jAya, teTalAmAM te sAdhu gaucarI mATe bhramaNa karatA tyAM AvyA. tyAre teo harSita ane saMtuSTa thaIne te sAdhune te paramAtra-khIra vaDe pratilAbhita karyA. paramArtha sAdhyo. tyAre te sAdhue kahyuM, tame A bhojana dvArA mRtyune aMgIkAra na karo. kemake mane vajasvAmIe kahela hatuM ke, jyAre tane lakSamUlya vaDe niSpanna bhikSA prApta thaze, tyAre bIjI savAre ja subhikSa-sukALa thaze. tyAre pravrajyA mATe taiyAra thayA.tyAre teNIe nivAratA rokAyA. A tarapha te ja divase vahANamAM cokhA AvyA. tyAre temane jIvavAno AdhAra maLyo. te sAdhu tyAM ja rahyA. sukALa thayo. te badhAM ja zrAvakoe temanI pAse dIkSA lIdhI. tyAre vajasvAmIthI zarU thayela vaMza sthira thayo. vajasenathI AryanAgilI nAme zAkhA nIkaLI. vajasene Aryane cAra ziSyo thayA - (1) nAgila, (2) pomila, (3) jayaMta, (4) tApasa. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 776nI vRkSa Ava.cUla- 405; kalpasUtra sthavirAvalI. 0 vastrapuSyamitra : AryarakSitanA eka ziSya vastrapuSyamitra hatA. zeSa sarva kathana potapuSyamitra anusAra samajI levuM. (A kathA AryarakSita kathAmAM AvI gayela che.) kathA juo "AryarakSita" 0 Agama saMdarbha :Avani 775nI vR; - 4 - 4 - 0 viMdhyamuni kathA - AryarakSitanA ziSya viMdhyamuni thayA. temanA gacchamAM A cAra sAdhu mukhya hatA. te A pramANe - durbalikApuSyamitra, viMdhya, phalyurakSita, goSThAmAhila. temAM viMdhyamuni ghaNAM ja medhAvI, sUtra-artha ane tadubhayanA jJAtA, grahaNa ane dhAraNAmAM samartha hatA. te
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 Agama kathAnuyoga-4 sUtra mAMDalImAM viSAda pAmatA hatA. jyAM sudhI paripATI krame AlApaka AvatA, tyAM sudhI te karI zakatA hatA. temaNe AcArya bhagavaMtane kahyuM ke, huM sUtramAMDalImAM sIdAu chuM. tethI cIra kALe paripATI Ave che, tethI mane vAcanAcArya Apo. tyAre AcArya bhagavaMte tene durbalikApuSyamitra vAMcanAcAryarUpe ApyA. goSThAmAhila viMdhyamuni pAse arthone zravaNa karavA AvyA. tyAre AThamA karmapravAda pUrvamAM karmanuM varNana cAlatuM hatuM. je rIte karma baMdhAya che. tyAre goSThAmAhile viMdhyamunine pUchayuM, jIva ane karmano baMdha kaI rIte thAya che ? A vicArathI goSThAmAhila abhinivezathI anyathA mAnavA lAgyA ane te pramANe prarUpaNA karavA lAgyA. e rIte goSThAmAhila nilava thayA. ityAdi kathA goSThAmAhila nilavanA kathAnakamAM lakhAI gaI che. tyAM jovI ahIM Avazyaka bhASyakAra jaNAve che ke viMdhyamuni AThamA karmapravAda pUrvamAM karmanI prarUpaNA karatA hatA. te A pramANe - keTalAMka karmo jIvapradezathI mAtra baddha thAya che, kAlAMtara sthitine pAmyA vinA ja chUTA paDe che, keTalAMka karmo dhRSTabaddha hoya che. te kAlAMtare chUTA paDe che. keTalAMka karmo dhRSTabaddha nikAcita hoya che, te jIva sAthe ekatva prApta kare che, te kAlAMtare vedAya che ityAdi. tyAre goSThAmAhile prazna karyo ke, A pramANe to mokSano abhAva thaI jaze. kaI rIte ? jIva ane karmano viyoga ja na thAya. (tyArapachInI carcA goSThAmAhila nilavanA kathAnakamAM varNavelI che.) A pramANe goSThAmAhile kahyuM. tyAre viMdhyamunie jaNAvyuM ke, ApaNA guru bhagavaMte karmasaMbaMdhI vyAkhyAna A pramANe ja karela che. goSThAmAhile kahyuM ke, teo jANatA nathI ke, karmasaMbaMdhI vyAkhyAna kaI rIte karAya. tyAre viMdhyamuni zaMkita thaIne guru bhagavaMtane pUchavA gayA, "kadAca mArAthI kaMI anyathA grahaNa na thaI gayuM hoya." tyAre guru bhagavaMte viMdhyamunine kahyuM ke, meM je rIte prarUpaNA karI che, te ja pramANe teM avadhArela che. te e ja pramANe che. tyAre viMdhyamunie goSThAmAlino vRttAMta kahyo, gurue temane jaNAvyuM ke, goSThAmADila kahe che te mithyA che ityAdi. tyAre viMdhyamunie goSThAmAline A vAta jaNAvI. te mauna rahIne ja tyAM rahyA. pharI navamAM pUrvamAM sAdhunA pratyAkhyAnanuM varNana AvyuM. jemake, huM jAvajIvane mATe prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karuM chuM ityAdi. tyAre paNa goSThAmAdila saMmata na thayA. ityAdi goSThAmAhila nibhavanI kathAnakathI jANavuM. 0 Agama saMdarbha :sUya yU.pU. 5; ThA. 688nI vR Ava.bhA. 14ra + ; Ava.yU.1-. 410, Ava.ni. 076, 777nI vR, Ava.bha. 143-vR; -- >> -- >> -- 0 viSNukumAra kathA : - pravacana upaghAta rakSaNanA saMdarbhamAM A kathA che - bhagavaMta munisuvratasvAmInA samayamAM gajapura nagaramAM ikvAku vaMzano pakvottara
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA rAjA rAjya karato hato. tene jvAlA nAmanI rANIthI prathama putra thayA. viSNukumAra, pachI bIjA putra thayA mahApadma cakravartI... suvratAcAryanA ziSya pAse namuci nAme avaMtI nagarInA rAjAno mithyASTi pradhAnavAdamAM hArI gayo... pachI kALakrame te namuci mahApadma rAjAno pradhAna thayo... namucie varadAnamAM sAta divasa mATe cakravartInuM rAjya mAMgyu... suvrataAcAryane namucie rAjya tyAga karavA kahyuM... labdhidhArI viSNumunine bolAvyA... namucie temane traNa pagalAM rahevAnI jagyA ApI... viSNumunie potAnI kAyA lAkha yojana pramANa vikrvI... namucine mAthe paga mUkIne tene mArI nAMkhyo. (A AkhI kathA mahApadma cakravartInI kathAmAM apAI gaI che.) 0 Agama saMdarbha = buha.bhA.3131, 3136; AyA.cU.pR. 374; vava.bhA. 708nI vR; . -- * -- * -- 201 vabhA 3374; utta.bhAvavR.pR. 368 thI 374 madhye; saMbhUtivijaya kathA HbhagavaMta mahAvIranI paraMparAmAM sudharmAsvAmI pachI jaMbUsvAmI thayA. tyArapachI prabhavasvAmI thayA, tyArapachI zayyabhavasvAmI thayA. temanI pATe Arya yazobhadra AvyA. Arya yazobhadrane be ziSyo thayA. mADhara gotranA Arya saMbhUtivijaya ane prAcIna gotranA Arya bhadrabAhu. mADhara gotravALA Arya saMbhUtivijayane A bAra sthavira ziSyo thayA. te A pramANe - (1) naMdanabhadra, (2) upanaMda, (3) tiSyabhadra, (4) yazobhadra, (5) sumanobhadra, (6) maNibhadra, (7) pUrNabhadra, (8) sthUlabhadra, (9) Rjumati, (10) jaMbU, (11) dIrghabhadra, (12) pAMDubhadra. jemAM sthUlabhadrano prabaMdha vistArathI maLe che je temanI kathAmAM apAI gayo che. juo kathA ''sthUlabhadra' temAM Arya saMbhUti vijayanA ziSya thayA ityAdi sarve AvI gayuM che. mADhara gotravALA Arya saMbhUtivijayane sAta ziSyAo thayA. te A pramANe :(1) yakSA, (2) yakSaditrA, (3) bhUtA, (4) bhUtadinnA, (5) seNA, (6) veNA, (7) reNA. A sAthe sAdhvIo sthUlabhadranA baheno hatA. 0 Agama saMdarbha : nisI.bhA. 2154nI cU; naMdI. 24 + ; Ava.yU.2 185; titvo. 713; X --- X Ava.ni. 1284nI ; kalpasUtra--sthavirAvalI 0 Arya samita kathA - Arya siMhagirinA eka ziSya Arya samita nAme hatA. te prasiddha yugapradhAna AcArya vajrasvAmInA mAmA hatA. Arya samitathI brahmadvipika nAmanI zAkhA nIkaLI hatI. 0 vajrasvAmIno janma thayA pahelAM eTale ke sunaMdAnA lagna thayA pahelAM ja sunaMdAnA bhAI evA Arya samite dIkSA lIdhI hatI. jyAre Aryasamita ane vajrasvAmInA
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 pitA muni (sunaMdAnA pati) Arya dhanagiri e baMne munio AcArya siMhagiri sAthe vicaratA potAnI nagarImAM AvyA tyAre te baMnee potAnA kuTuMbIjanone jovA javAnI icchA vyakta karelI. AcArya siMhagirie paNa lAbhanuM kAraNa jANI temane javAnI anujJA ApI ane kahyuM ke, sacitta ke acitta je maLe te vahorI lAvajo. tyAre sunaMdAe vajra (svAmI)ne vahorAvI dIdhA ityAdi kathA vajrasvAmI (Arya vajra)nI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo 'vajrasvAmI''. 202 - 0 koI vakhate Arya samita vihAra karatA haraMta gAme AvyA. te gAmamAM jinadatta nAme eka zrAvaka hato. te jinAgama ane sAdhubhaktine vize tanmaya cittavALo hato. dAna devAmAM nipuNa hato. teNe koI vakhate sAdhu nimitte AdhAkarma doSavALu bhojana karAvyuM. A sarva vRttAMta sUri mahArAje koIpaNa prakAre jANyo. tethI temaNe tene ghera praveza karatA sAdhuone nivAryA ke, he sAdhuo ! tyAM sAdhu nimitte AhAra karelo che, tethI tame tyAM jazo nahIM. A pramANe Arya samite kahetA jeoe temanuM vacana aMgIkAra karyuM, teo AdhAkarmanA paribhogathI utpanna thatAM pApa karmathI baMdhAyA nahIM ane gurunI AjJAnuM pAlana paNa thayuM. jeoe AhAranA laMpaTapaNAthI thatA doSonI avagaNanA karI teo kugatinA kAraNarUpa AdhAkarmanA bhogI ane AjJA bhaMgathI dIrgha saMsArane bhajanArA bhogavALA thayA. 0 vasaMtapuramAM nilaya nAme zeTha hatA. tene sudarzanA nAmanI patnI hatI. temane be putra hatA. kSemaMkara ane devadatta. tathA lakSmI nAme putrI hatI. te ja nagaramAM tilaka nAme zeTha hatA, tene suMdarI nAme patnI hatI. temane dhanadatta nAme putra ane baMdhumatI nAme putrI hatI. temAM kSemaMkare Arya samita pAse dIkSA lIdhI. tathA devadatta baMdhumatIne paraNyo ane dhanadatta lakSmIne paraNyo. koI kAraNe dhanadatta daridra thaI gayo. dhanadatta daridra hovAthI prAyaH kodarA khAto hato. devadatta dhanika hovAthI haMmezAM zAli-odana khAto hato. koI vakhata kSemaMkara sAdhu vihAra karI tyAM padhAryA. tenA manamAM thayuM ke, jo bhAI devadattane tyAM jaIza to bahenane thaze ke, huM garIba chuM mATe A sAdhu mAre tyAM AvatA nathI. tethI anukaMpA vaDe teNIne ja ghera praveza karyo. bhikSAveLA lakSmIne thayuM ke, eka to mAro bhAI che, bIjuM te sAdhu che, trIju te paroNo che. to huM tenA kodarA kyAM ApuM ? tethI tenI bhAbhIne tyAM jaI kodarA ApI badalAmAM zAliodana lAvI. te vakhate devadatta jamavA Avyo. bhojanamAM kodarA joIne te samajyo ke mArI patnIe kRpaNatAne lIdhe kodarA rAMdhyA che. teNIne mAravA lAgyo tyAre teNIe kahyuM ke, tamArI ja bahena bhAI muni mATe A parAvartana karI gaI che. ahIM dhanadatta jamavA beTho. kSemaMkara munine vahorAvyA pachI vadhelA zAli odana tene pIrasyA. teNe paNa patnIne tADana karyuM ke, bIjAne gherathI lAvIne teM mArI malinatA karI ? baMnenA gharano vRttAMta paraMparAe sAMbhaLI Arya samite sAdhune pratibodha karyo ke, ApaNe AvuM parAvartita doSavALuM bhojana kalpe nahIM. pachI savistAra jinapraNita dharma kahyo. tethI sarvene saMvega prApta thayo. badhAMe dIkSA lIdhI. 0 kRSNA ane bennA e be nadIonI vacca brahma dvIpa che. temAM 500 tApaso vase
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 203 che. parvane divase kulapati pAdalepa vaDe nadIne utarI nagaramAM Ave che ane satkAra pAme che. te vakhate zrAvakajanonI khisA thaI. teoe Arya samitane kahyuM. Arya samite kahyuM ke, mAyAkapaTathI pAralepa vaDe Ave che. tyAre zrAvakoe te pragaTa karavA mATe temane nimaMtraNa ApyuM. te AvyA, tyAre lokamAM avinaya kahevAya ema kahI temanA paga dhoyA. bhojana karIne te tApasa cAlyo. nadImAM DUbavA lAgyo. samitArthe nadInA baMne kAMThA meLavI dIdhA. sarve vismaya pAmyA. pachI 500 tApasoe pravajyA lIdhI. te brahma zAkhA. vistArathI jaNAvatA kahe che ke, 49 tApasothI parivarala devazarmA nAme kulapati hato. te kulapati saMkrAMti vagere parvane divase potAnI prabhAvanA karavA mATe sarva tApaso sahita pAdalapa vaDe kRSNa nadIne utarIne acalapuramAM Ave che. te vakhate loko tevA prakArano teno atizaya joIne cittamAM vismaya pAmI vizeSa karIne temane bhojanAdi satkAra kare che. tathA zrAvakajanonI niMdA kare che ke, tamArA guramAM AvI zakti nathI. tyAre zrAvakoe Arya samita nAmaka AcAryane A vAta karI. teNe potAnA jJAnathI vicArIne kahyuM ke, mAyAkapaTathI A pAdalapa vaDe nadIne utare che. tapazaktinA prabhAvathI utaratA nathI. tyAre zrAvakoe tenA mAyAkapaTane pragaTa karavA mATe te kulapatine parivAra sahita bhojana mATe nimaMtraNa karyuM, tyAre bhojana samaye teo ghera AvyA. tenA paga dhovAnuM zarU karyuM. teo pAralepa dUra na thAya te mATe paga dhovA detA nathI. tyAre zrAvakoe kahyuM ke, paga dhoyA vinA tamane jamADavAthI amAro avinaya kahevAze. ema kahIne baLAtkAre temanA paga dhoyA pachI bhojana karyA bAda teo potAnA sthAne javAne cAlyA. zrAvako paNa badhAM lokone bolAvIne vaLAvavAnI buddhithI temanI sAthe cAlavA lAgyA. pachI parivAra sahita kulapati kRSNA nadIne utaravA lAgyA. tyAre pAghalepa nahIM hovAthI DUbavA lAgyA. tethI lokomAM temanI ApabhrAjanA thaI. A avasare temane bodha karavA mATe Arya samitasUri tyAM AvyA, temaNe samagrajananI samakSa nadI paratve kahyuM ke, he kRSNA! ame sAme kAMThe javAne icchIe chIe. te vakhate kRNAnadInA baMne kAMThA eka sAthe maLI gayA. te joIne lokone tathA parivAra sahita kulapatine vismaya thayuM. pachI parivAra sahita kulapatie dIkSA grahaNa karI. 0 Agama saMdarbha :jI.bhA. 1461 thI 1466; Ava..1-5. 390, 543; piMDa.ni. 97, 35ra thI 354, 242, 544 thI 546; utta.ni. ra95nI vR kalpasUtra sthavirAvalI-vRtti. - x - x 0 zazaka kathA : vArANasInA rAjA jitazatrunA putra ane jarAkumAranA pautranuM nAma zazaka hatuM. tene bhasaka nAmano bhAI hato. tene sukumAlikA nAmanI bahena paNa hatI. A traNee dIkSA lIdhI. ityAdi. (kathA juo sukumAlikA) temAM A muninI kathA vistArathI Apela che.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 Agama kathAnuyoga-4 0 Agama saMdarbha :gacchA. 84 nI # nisIbhA 2351nI cUta buha.bhA. 5454, 555 + ; - 4 - 4 - 0 sahadeva kathA - hastinApuranA pAMDurAjAnA pAMca putromAMnA pAMcamo putra sahadeva hato. teNe chelle dIkSA aMgIkAra karI ane mokSe gaya. (A samagra kathA pAMDava kathA tathA draupadI kathAmAM che. zramaNa vibhAgamAM - pAMDava kathA ane zramaNI vibhAgamAM draupadI kathA jovI.) 0 Agama saMdarbha :nAyA. 170, 182; 0 zAlibhadra kathA :0 pUrvabhava : dhanadhAnyathI samRddha evuM zAligrAma nAme prasiddha gAma hatuM. tyAM koI RddhisaMpanna zeThane ghera daridra evI dhanyA nAme dAsI hatI. te dAsIne saMgama nAme eka putra hato. te lokonA gAya-vAcharaDAMne carAvato hato. koI vakhate saMgame mAtA pAse rUdana karI khIranI mAMgaNI karI. mAtA ghaNI garIba hovAthI khIra ApI zakatI nathI. tyAre mAtA paNa raDavA lAgI. pADozaNoe ekaThI maLI rUdananuM kAraNa pUchyuM. tyAre te govAlaNano satya vRttAMta jANI cokhA, dUdha, khAMDa Adi sarva sAmagrI ApI. mAtAe paNa svAdayukta khIra pakAvI. thALamAM putrane khIra ApI. te bahAranA kAme cAlI. tyAre tenA ghera mAsakSamamanA tapasvI AvI pahoMcyA. saMgamane thayuM ke, aho ! AvA uttama tapasvI AvyA che to pahelAM huM temane A khIra ApuM. teNe thALamAMnI badhI ja khIra bahumAnapUrvaka sAdhune vahorAvI dIdhI. munie paNa teno bhAva joIne khIra grahaNa karI. vahorAvyA bAda saMgama khUba ja harSita ane saMtuSTa thayo. jyAre tenI mAtA pAchI pharI tyAre thALa khAlI joIne bIjI khIra ApI. te badhI khIra khAI gayo. paNa tene e khIra pacI nahIM ane te ja divase tene vamana - thavA lAgyuM. te ja rAtre mRtyu pAmyo. supAtranA dAnathI teNe bhoga-samRddhiyukta evuM manuSyagatinuM AyuSya bAMdhyuM. (graMthAntaramAM AvatI kathA pramANe pUrvabhave te kRpaNa dhanapAla zreSThI hato ane te bhave sAdhune vahorAvavAno tene chelle bhAva thayelo. te bhave AvA uttama bhAvapUrvaka ja sahasA mRtyu pAmelo. te bhavamAM potAnA eka vANottarane teNe tIrthayAtrA mATe keTalAMka sonaiyA udhAra ApyA hatA. tenuM nAma tejapAla hatuM. tejapAlanuM tIrthayAtrA daramyAna ja mRtyu thayuM. te mRtyu pAmIne rAjagRha nagare gobhadra nAme zreSThI thayA. dhanapAla tenI kRpaNatAne lIdhe marIne saMgama nAme govALa thayo. paNa pUrvabhavano sAdhune vahorAvavAno bhAva hovAthI saMgamanA bhavamAM sAdhune jotAM ja vahorAvavA mATeno bhAva punaH jAgRta thayo. alabatta, A kathA Agametara graMthamAM che. AgamamAM A pUrvabhava amane kayAMya jovA maLela nathI.)
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 205 0 zAlibhadrano bhava - rAjagRha nagarImAM prasiddha ane RddhisaMpanna evA gobhadra nAme zreSThI hatA. temane saubhAgya atizayavALI bhadrA nAme bhAryA hatI. keTaleka kALe saMgama govALano jIva munidAnanA prabhAve teNInA garbhamAM Avyo. svapnamAM teNIe zAlikSetra joyuM hovAthI tenuM zAlibhadra evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. kALakrame te vRddhi pAmyo. sohAmaNo yuvAna thayo. tyAre samAna Rddhi, tvacA, vayavALI batrIza zreSThI kanyAo sAthe tenA vivAha karavAmAM AvyA. tenI sAthe manuSya saMbaMdhi pAMca prakAranA udAra bhoga bhogavato samaya vyatIta karavA lAgyo. tenA pitA gobhadra zreSThI mRtyu pAmIne devalokamAM utpanna thayelA. (Agamettara graMtha mujaba gobhadra zeTha ke tejapAla vANottarano jIva hato. te pUrvabhavanuM devuM cUkavavA athavA bIjA mate pUrvabhavanA apAra snehane kAraNe) devalokathI nitya navIna vastra, bhojana, puSpa, vilepana, AbhuSaNa AdinI peTIo mokalavA lAgyA. devalokanA devanI peThe te batrIze kanyAo sAthe divya bhoga bhogavavA lAgyo. te ghaNo ja RddhisaMpanna hato ane saMsAra saMbaMdhi sarva sukhano upabhoga karI rahyo hato. koI samaye rAjagRha nagaramAM ati mUlyavAnuM ratnakaMbala laIne vecavA Avyo. te zreNikanA mahelamAM A ratnakaMbala vaheMcavA gayo. paNa tenI kiMmata lAkho suvarNamUlya hovAthI zreNike ratnakaMbalanI kharIdI na karI. nirAza vadane te vepArI pAcho pharato hato. tyAre te bhadrA zeThANIne ghera Avyo. tenA manamAM thatuM hatuM ke je ratnakaMbalo rAjA kharIdI na zakyo te bIjuM koNa kharIdaze. tyAre bhadrA zeThANIe badhAM ratnakaMbalanuM mUlya TharAvI kharIdI lIdhAM. paNa tenI saMkhyA mAtra soLa hatI. tethI teNIe zAlibhadranI batrIza patnI mATe dareka ratnakaMbalanA be--be TukaDA karI dareka putravadhUne ApI dIdhA. te badhI strIoe pagaluchIne khALamAM phagAvI dIdhA. jyAre celaNA rANIne khabara paDI ke zreNika rAjAe eka paNa ratnakaMbala kharIdyu nahIM, tyAre teNI zreNika rAjAthI ghaNI ja nArAja thaI. teNIe kahyuM ke, tamane eka ratnakaMbala kharIdavAnuM mUlya paNa na maLyuM ? tyAre zreNike pharI ratnakaMbalanA vepArIne bolAvI eka ratnakaMbala ApavA kahyuM. vepArIe kahyuM ke, badhAM ratnakaMbala bhadrA zeThANIe kharIdI lIdhAM. putravadhUone ApyA. je temaNe be TukaDA karI paga lUMchI phagAvI dIdhA. zreNika rAjA A sAMbhaLIne vismaya pAmyo. vicAravA lAgyo ke, aho temanI kevI Rddhi haze? te batrIza kanyAno pati zAlibhadra kevo sukumAra haze? mAre jarUra tene jovA joIze. pachI teNe bhadrA zeThANIne kahevaDAvyuM ke, netranA utsavabhUta evA zAlibhadra putrane ahIM lAvo. tyAre bhadrAmAtAe javAba mokalyo ke, ati sukhazALI zAlibhadra tyAM kevI rIte AvI zake ? te to ghaNo ja sukumAra che. mATe te svAmI ! kRpA karIne Apa mAre ghera padhAro. rAjAe bhadrA zeThANInA karmakAronuM sanmAna karyuM. tyAM AvavAnI anumati ApI. bhadrAe tyAre AkhA gharane vividha vastro, ratno, maNI ityAdithI samajAvyuM. citrAmaNa
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 karAvyA, kasturInA thApA devaDAvyA. manohara raMgAvali taiyAra karAvI. tenA para ratnAvalInA sAthiyA karAvyA. puSpa ane mALAonuM suzobhana karAvyuM. mArgane zobhita karyo. sugaMdhi padArtho yukta jaLano chaMTakAva karyo. 206 tyArapachI rAjA zreNika zAlibhadrane tyAM javA nIkaLyo. jyAre te zAlibhadrane ghera pahoMcyo tyAre bhadrA zeThANIe temane svAdayukta rasavaMtI jamADI. pachI nAgaravelanA navIna akhaMDa pAnanuM banAveluM tAMbUla ApyuM. marakata, motI, hIrA, mANeka, vastronuM bheMTaNuM ApyuM pachI zreNike kahyuM ke, he mAtA ! hajuM zAlibhadra kema dekhavAmAM Avyo nahIM ? jo te na AvI zake to mane kaho huM tenI pAse jaIne bheTuM. tyAre bhadrA mAtA gharanA uparanI sAtamI bhUmie - sAtame mALe pahoMcyA. tene kahyuM ke, he putra ! ApaNe tyAM zreNika AvelA che. to vatsa ! tuM talabhUmi para nIce Ava. tyAre zAlibhadrae kahyuM, he mAtA ! zreNika je kaMI hoya temAM mane zI khabara paDaze ? tenI je kiMmata thatI hoya te cUkavIne laI lyo. temAM mAre nIce AvavAnI zI jarUra che ? tyAre mAtAe tene samajAvyuM ke, A zreNika koI kharIdavAnI vastu nathI. te to tAro ane magadhadezanA mahArAjA che. mATe he vatsa ! nIce utarIne tene juhAra kara. ghera AvelAnuM yogya sanmAna--satkAra ApaNe karavuM joIe. A sAMbhaLIne zAlibhadra vicAravA lAgyA ke, to zuM mAre mAthe paNa koI bIjo svAmI che ? evuM vicAratA tenuM mana dubhAyuM. sAtamI bhUmithI cheka nIce bhUmitala para AvIne uttama bheTaNuM dharI rAjAne page paDyo. rAjAe paNa tene ghaNAM ratnAbhUSaNo ApyA. zreNike tene potAnA khoLAmAM besADyo. mISTa vacanothI tene bolAvyo. paNa zreNika rAjAnA sparzane sahana na karI zakato evo zAlibhadra ghaNo vyathita thavA lAgyo. mAlatIpuSponI mALA karamAI gaI. te kSaNo mahAmuzkelIthI teNe pasAra karI. zreNikanA khoLAmAM tenuM sukumAra zarIra caLavaLavA lAgyuM. te joIne rAjAe tene kahyuM ke, he putra! have tuM tArA sthAne jA. pachI zreNika rAjAne dhArAgiri mahelamAM snAnakrIDA karAvavA laI gayA. tyAM vilAsa karatAM karatAM rAjAnI vIMTI (hastanuM mudrAratna) jaLamAM paDI gayuM. ghaNI tapAsa karatAM hAtha na lAgyuM. bhadrAnI AjJA pAmelI dAsI te vAvaDInA jaLane ThAlavavA lAgI. tyAre temAM ghaNAM ratno bharelA hatA. temAM rahelI zreNikanI A mudrikA kALA kolasA jevI oLakhAI AvI. tyAre zreNike bhadrA zeThANIne pUchyuM ke, AvA uttama AbhuSaNo tyAga kema karI do cho ? tyAre teNIe javAba Apyo ke, mAro putra ane putravadhU haMmezAM navAM navAM AbhUSaNo paherI bIjA divase nirmAlyanI jema pheMkI de che. rAjA te sAMbhaLI AzcaryamAM garakAva thaI gayo. pachI mahele pAcho pharyo. 0 zAlibhadranA vairAgya pariNAma : A tarapha potAnA prAsAdanA sAtamA bhUmitala para pahoMcIne zAlibhadra tattva vicAravA lAgyo ke, kharekhara ! huM nirbhAgI chuM, atipramAdI banI gayo chuM. taruNa- taruNImAM ghaNI Asakti karIne meM mAruM manuSyajIvana niSphaLa banAvyuM che. pUrva janmanA
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNa kathA 207 koI sukRtathI atyAre huM devatAI bhogo bhogavI rahyo chuM. vaLI mArA manamAM eka vAta khaTake che - haju mArA upara bIjo koI svAmI che. have huM evuM kaMIka karuM ke, mArA upara koI svAmI na hoya. ahIM to pUrvabhavamAM upArjita puNyanA prabhAvathI meM ghaNAM sukha-bhoga bhogavyA. have Avo suMdara bhava prApta karIne samagra dharmamAM mArI mati karuM jethI mokSa ane svargano mArga saraLa thAya. have te samaye acAnaka ja rAjagRha nagare dharmaghoSa guru padhAryA. sarva baLa--sainya ane parivAra sahita zreNika rAjAe tyAM jaIne temane vaMdana karyuM. zAlibhadra paNa tyAM pahoMcyA. AcArya bhagavaMte dharma kahyo. te sAMbhaLatA zAlibhadrano saMvega vadhu dRDha thayo. pachI zAlibhadre pUchayuM ke, mArA upara hajI svAmI che. jo mAre koI svAmI mAthe na joItA hoya to mAre zuM karavuM ? dharmaghoSa AcAryae kahyuM, to tuM saMyama aMgIkAra kare. tyAre zAlibhadrane vairAgyabhAva thayo. zuddhamati thaI. pravrajyA grahaNa karavAno dRDha nizcaya karI ghera AvyA. AvIne mAtAne vinaMtI karI ke, he mAtA ! meM Aje AcArya bhagavaMta pAse atyaMta manohara dharmazravaNa karyo che. tethI nAza pAmavAnA svabhAvavALA bhogothI mAruM mana virakta thayuM che. have huM A kAmabhoga sarveno tyAga karI, cAritra pAlana karIza. A vacana sAMbhaLI prathama to mAtAne mUrchA AvI gaI. pachI kahyuM ke, tuM AvA kaThora vacana na bola. mAre mATe huM netra ane jIvita samAna cho. tArA vinA mArA prANa palAyana thaI jaze. tArA uparanA atizaya snehane AdhIna tArI patnIone jhUratI huM joI nahIM zakuM. vaLI tuM to ghaNo ja sukumAla che. A kaThora cAritra pAlana karI zakIza nahIM. AvuM kahevA chatAM zAlibhadra tenA nizcayamAM dRDha rahyA. mAtAe ghaNI yukti-prayuktithI samajAvyuM. teTalAmAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra tyAM padhAryA. A vakhate ati suMdara evI zAlibhadranI bahena tenA pati dhanya sArthavAhane ayaMgana karatI hatI. tyAre rUdanathI azrujaLa dhanyanA zarIra para paDyuM tyAre dhanyae teNIne pUchyuM ke, tuM kema raDe che ? tyAre teNIe kahyuM ke, mAro bhAI zAlibhadra dIkSA levAne mATe taiyAra thayo che. dararoja te eka--eka zayyAno patnIno tyAga kare che. tyAre dhanya e teNIne kahyuM, tAro bhAI to kAyara puruSa che ke, je roja eka ja patnIno tyAga kare che. snehane toDavo hoya to eka ja sapATAmAM toDI nAMkhavo joIe. te to nAma paNa levAne lAyaka nathI. tyAre teNIe dhanyane kahyuM ke, jo tame kharekharA zUravIra cho to tame kema dIkSA letA nathI ? tyAre dhanyae teNIne kahyuM ke, huM tArA AvA vacananI ja rAha joto beTho hato. have tuM hamaNAM ja vrata grahaNa karato joje. tyAre zAlibhadranI bahenane dazagaNo vajraghAta thayo. teNI ghaNI ja karagaravA ane rUdana karavA lAgI. paNa kRt nizcayI evA dhanya e svajana--parivArane ekaTho karI sahasravAhinI zibikAmAM besIne, nIkaLIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM AvyA. zIghra ja dIkSA grahaNa karI. 0 dhanya ane zAlibhadranuM anazana : zAlibhadra ane dhanya e baMne munioe agiyAra aMgono abhyAsa karyo. asaMga
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 Agama kathAnuyoga-4 evA te baMne bhagavaMtanI sAthe pRthvItala para vicaratA hatA. vividha tapa AdimAM rakta hatA. kaSTakArI anuSThAnamAM lIna hatA. dhIme dhIme temanA zarIra zoSAvA lAgyA. mAtra zuSka hADakAM, naso, cAmaDI dekhAvA lAgyA. e pramANe vicaratA teo rAjagRha padhAryA. mAsakSamaNanuM pAraNuM AvyuM. tyAre dhanya ane zAlibhadra pAraNe vahoravA javA mATe bhagavaMta mahAvIra pAse AjJA levA AvyA. tyAre bhagavaMte zAlibhadrane kahyuM ke, Aje tuM mAtAnA hAthe pAraNuM karIza arthAt tArI mAtA tane pAraNAno AhAra vahorAvaze. gaucarI mATe bhramaNa karatA teo potAnA ghera (bhadrA zeThANInA ghare) pahoMcyA. te vakhate zAlibhadra ane dhanyamuni paNa bhagavaMta mahAvIra sAthe padhArelA che te jANI bhadrA mAtA tathA batrIze putravadhU temanA darzana mATe utkaMThita thayelA hovAthI parivAra sAthe javA mATe utAvaLA thayA hatA. te vakhate dhanya ane zAlibhadrane koIe oLakhyA nahIM ke te tarapha lakSya ApyuM nahIM. tethI tyAM AhAra prApta na thayo. tyArapachI tyAMthI pAchA vaLelA zAlibhadra (tathA dhanya)ne mArgamAM koI govAlaNe joyA. zAlibhadrane jotAnI sAthe ja te govAlaNanA manamAM neha ubharAI Avyo. stanamAMthI dUdha jharavA lAgyuM, harSAzru vahevA lAgyA. teNIe dahIMnI maTakI mAthethI utArIne zAlibhadrane dahIM vahorAvI dIdhuM. dravya, kSetra, kALa, bhAvanI zuddhi joIne teoe paNa dahIM vahorI lIdhuM. zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse pahoMcIne AhAra batAvyo, AlocanA karI, pachI pUchayuM ke, he bhagavan! Ape kaheluM ke, mArI mAtAne hAthe pAraNuM thaze, to Ama kema ? tyAre bhagavaMte jaNAvyuM ke, jeNe tene dahIM vahorAvyuM te tArA gayA bhavanI mAtA ja hatA. tyAre A saMbaMdhe vicAraNA karatA anukrame temane jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhava yAda Avyo. tene thayuM ke, "A snehane dhikkAra thAo." mArA pUrvabhavanI je mAtA che te hajI sneha dhAraNa kare che ane A bhavanI mAtAe mane oLakhyo paNa nahIM. tyAre vikRSTa tapa vaDe kSINa deha thayelA temaNe bhagavaMta pAse jaI anumati mAMgI ke, huM bhagavan! huM have anazana aMgIkAra karavA icchuM chuM. tyAre dhanyamunie paNa anazana karavA mATe anumati mAMgI. vIra bhagavaMte te baMnene anumati ApI. tyAre te baMne mahAmunio nAlaMdA samIpe vaibhAragiri-parvata gayA. (bIjA mate koI zmazAnamAM gayA, tyAM baMnee dhagadhagatA zilAyugala para pAdopagamana anazanano svIkAra karyo. samAdhipUrvaka saMkhanAmAM sthira thayA. A samaye bhadrAmAtA badhI putravadhU sAthe bhagavaMta mahAvIra pAse pahoMcyA. bhagavaMtane vaMdanA karI, pachI pUchyuM ke, he bhagavaMta! zAlibhadra (ane dhanya)muni kayAM che ? tyAre bhagavaMte temane kahyuM ke, tamAre ghera te baMne muni padhArelA. paNa koIe oLakhyA nahIM ane pUrvabhavanI govAlaNa mAtAe dahIM vaDe pAraNuM karAvyuM. tethI sarva jIvone khamAvIne, AjJApUrvaka teoe jaIne pAdopagamana anazana svIkArela che. manamAM zokavALI mAtA bhadrA putravadhUo sAthe te sthAne gayA. temaNe joyuM ke, vRkSa bhUmi para paDeluM hoya te rIte te baMne muni pAdopagamana anazanne svIkArIne tyAM rahelA che.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 209 A avasthA joIne, temane vaMdanA karI badhAM rUdana karavA lAgyA - amArA jevA nibhaMgI koNa haze ? ghera AvelA putrane oLakhyo nahIM. kyAM puSpa jevI komaLa zayyA ? ane kayAM A pattharanI zayyA ? kharekhara ! tamane baMnene dhanya che. A pramANe karuNa vilApa karI rahyA che. tyAre potAnA dhyAnamAM nizcala evA te baMne munionA AyuSya kSINa thayA. kALadharma pAmIne teo sarvArthasiddha vimAna RddhisaMpanna deva thayA. (maraNasamAdhi mujaba - anyUna eka mAsa pachI teo savagathI vyutkRSTa thayA. bhagra asthi thaI temanAM mAMsa ane snAyu vinaSTa thayA.). 0 Agama saMdarbha :AyA. 144nI vR, AyA.cUpR. 139; ThA 974nI . rAya4rUnI vR; maraNa. 445 thI 448; buha.bhA. 4ra19, 4223; Ava.pU.1-pR. 372; 0 zItalAcArya kathA - eka rAjaputra hato. tenuM nAma zItala hatuM. te kAmabhogathI khinna thaIne pravajita thayA-dIkSA lIdhI. temanI bahena koI anya rAjAne paraNAvela hatI. teNIne cAra putro hatA. teNI tenA cAra putrone kathA avasare kathA kahetI hatI. (kathA madhye vAta kare che ke-) tamArA mAmAe dIkSA aMgIkAra karelI che ityAdi. e pramANe samaya vaheto hato. tyArapachI tathArUpa sthaviro pAse te cAree paNa dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA laIne bahuzruta thayA. potAnA AcArya bhagavaMtane pUchIne mAmAne (zItalAcAryana) vaMdana karavAne nIkaLyA. koI eka nagaramAM che tevA samAcAra teoe sAMbhaLyA. tethI cAre bhAI muni te nagara tarapha cAlyA. teTalAmAM saMdhyAkALa thaI gayo, tethI nagaranI bahAra ja rahyA. koI zrAvaka nagara tarapha jaI rahyo hato. tyAre tenI sAthe zItalAcAryane saMdezo mokalyo ke tamArA cAre bhANeja munio vaMdanArthe AvyA che paNa saMdhyAkALa thaI gayo hovAthI nagaramAM praveza karyo nathI. tyAre te zrAvake jaIne zItalAcAryane vAta karI. sAMbhaLIne zItalAcArya paNa saMtoSa pAmyA. A tarapha cAre bhAIo rAtrinA zubha adhyavasAyamAM vartatA hatA, tyAre te cAre bhAI munione kevaLajJAna utpanna thayuM. zItalAcArya prabhAte (nagara praveza taraphanI dizAmAM avalokana kare che. arthAtuM, rAha jue che. hamaNAM muharta mAtramAM cAre bhANeja muni Avaze tema teo vicAre che. chatAM na AvyA tyAre zItalAcAryane thayuM ke arthapoSI karIne Avaze. ghaNI rAha jovA chatAM paNa cAre bhANejamuni na AvyA tyAre teo (nagara bahAra) devakUlikA tarapha gayA. cAre bhAI munio to vItarAga - kevalajJAnI hovAthI sAmethI AvatA evA zItalAcArya (mAmA mahArAja)no Adara karatA nathI. (kemake kevalIno te AhAra nathI). zItalAcAryae daMDa sthApIne iryApatha pratikramaNa karyuM, AlocanA karI. (to paNa cAre bhAImunio kazuM ja na bolyA tyAre temaNe roSAyamAna thaIne pUchayuM-) tamane kaI rIte 4/14
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 Agama kathAnuyoga-4 vaMdana karuM ? teo bolyA ke, je rIte tamane yogya lAge te rIte vaMdana karo. tyAre zItalAcArya vicAravA lAgyA ke, aho ! A to taddana duSTazikSita ane lajjA vagaranA che. to paNa temaNe roSapUrvaka teone vaMdana karyuM. cArene vaMdana karyuM. to paNa cAre bhAImunio mauna ja rahyA. kemake kevalI bhagavaMtono evo AcAra che ke, jyAM sudhI koI temane kevalI na jANe, tyAM sudhI potAnA mukhethI teo kevalIpaNAne jAhera karatA nathI. A jItakalpa che. teone evo pUrvapravRtta upacAra na hovAthI teoe kahyuM ke, Apa dravyavaMdana thakI to vaMdana karyuM. paraMtu bhAvavaMdanA thakI vaMdana karyuM nathI. have bhAva vaMdana karo kemake vaMdana karatI veLA Apa kaSAyarUpI kaMTaka vaDe ja sthAna patita dekhAvo cho. zItalAcAryae kahyuM ke, zuM tame A paNa jANo cho ke, meM vaMdana kaI rIte karyuM? kevalIe kahyuM ke, hA, ame te sArI rIte jANIe chIe. tyAre zItalAcAryae pUchayuM ke, tamane zuM koI atizaya jJAna thayuM che ? kevalIe kahyuM ke, hA, pharI pUchayuM ke, te jJAna chaghastha saMbaMdhI che ke kevalIviSayaka. kevaLIe kahyuM, kevalI viSayaka. te sAMbhaLIne zItalAcAryanA roma-roma kaMpI uThyA. temane thayuM ke, aho ! meM maMdabhAgya vaDe kevaLInI AzAtanA karI. ema vicAratA temano saMvegabhAva atizaya vRddhi pAmyo. teo kaSAyarUpI kaMTakathI turaMta nivRtta thayA - yAvat - teoe apUrvakaraNamAM praveza karyo. zItalAcAryane paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. A pramANe kRtikarma saMbaMdhi dravya-bhAva vaMdananuM daSTAMta jANavuM. te ja kAyikI ceSTA hatI. paNa pUrvanI kAyikI ceSTA karmabaMdhane karanArI hatI, jyAre pachInI mokSane mATe thaI. pUrve dravya vaMdana karyuM, pachI bhAvavaMdana karyuM. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1104 + 9, Ava.pU.ra-pR. 14 - 4 - 4 - 0 siMhagiri kathA - - Arya dinna (datta)nA ziSya siMgiri hatA. siMhagirinA cAra ziSya thayA :(1) Arya samita, (2) dhanagiri, (3) vajasvAmI ane (4) arhadA. temano ghaNAM kathA prasaMgomAM ullekha Ave che. jemake - vajasvAmInA kathAnakamAM temanA gurarUpe siMhagirinA ullekha ghaNAM prasaMge thayo che. kathA juo "vajasvAmI". AryasamitanA guru svarUpeno ullekha kathA juo Aryasamita. "gaccha' kone kahevAya, tenA dRSTAMtamAM paNa siMhagirino ullekha che. Arya siMhagiri chelle vajasvAmIne gaNa soMpIne, pote bhaktapratyAkhyAna karyuM bhaktapratyAkhyAna karI, kALadharma pAmI devaloke gayA. 0 Agama saMdarbha :-- ThA 24panI vR; gacchA 56, 60nI , Ava.ni 766 + 9 AvayU.1-pR. 390, 394, Ava.ni. 767nI vR utta.ni 97 + vR
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNa kathA kalpasUtra sthavirAvalI + vRtti. = Xx x = 0 sukozala kathA H sAketapuranA zrI kIrtidhara rAjAnA putra zrI sukozala RSi cAturmAsamAM mAsakSamaNanA pAraNAnA divase, pitAmuninI sAthe citrakUTa parvata parathI utaratA hatA. te veLAye vAghaNa evI pUrvajanmanI mAtAe teone phADI nAMkhyA. chatAMye teve samaye gADha rIte dhIratApUrvaka potAnA pratyAkhyAnamAM pUrepUrA upayogazIla rahyA. vAghaNathI khavAtAM teoe aMte uttamArthane sAdhI samAdhimaraNane prApta karyuM. mokSa pAmyA. 0 Agama saMdarbha : bhata 161; saMthA. 63, 64; X - X nanana = 211 0 sunaMda kathA H caMpA nagarImAM sunaMda nAme eka vaNika zrAvaka hato. sAdhu tenI pAse je mAge te auSadha, bheSaja, sAthavo vagere avajJApUrvaka Apato hato. koI vakhate grISmaRtumAM susAdhuo jala (mela)thI yukta aMgavALA hatA. te tene tyAM paroNArUpe AvyA. te sAdhuonA parasevA-mela AdinI durgaMdha uchaLI rahI hatI. teNe sugaMdhadravya vaDe pratilAbhyA. paNa te vakhate sunaMdane vicAra Avyo ke, sAdhuonuM badhuM ja suMdara che, paNa jo teo A parasevo---melane sApha karI detA hoya to ghaNuM ja suMdara lAge. A pramANe te jalla-parISaha viSayaka durgaMchA karI, te sthAnanI AlocanA karyA vinA, pratikramaNa karyA vinA mRtyu pAmyo. tyAMthI te kauzAMbI nagarImAM koI zreSThInA kuLamAM putrarUpe utpanna thayo. te kAmabhogathI udvigna thayo, dharma sAMbhaLIne teNe pravrajyA aMgIkAra karI. te pUrva karmanA udayathI durabhigaMdhayukta thayo. tene kAraNe te jyAM jyAM jatA hatA, tyAM tyAM tenI apabhrAjanA thatI hatI, tyArapachI sAdhuoe te munine kahyuM ke, tamAre apabhrAjanA sahana karavAnI jarUra nathI. tame upAzrayamAM ja raho. te munie rAtrinA devatAne Azrine kAyotsarga karyo. pachI devatAe tene sugaMdhI karyo. tyArapachI te muni koSThapuTa ke anya viziSTa dravyonI gaMdha samAna sugaMdhI thaI gayA. pharI paNa tenI apabhrAjanA thavA lAgI. tyAre teNe pharI devatAnI ArAdhanA karI. svAbhAvika gaMdhavALA thayA. teNe je rIte jalla parISaha sahana na karyo. e pramANe bIjA sAdhue na karavuM. 0 Agama saMdarbha utta.ni. 117 + ; X maraNa. 467; X utta.cU.pR. 80; 0 sumanabhadra kathA H caMpA nagarImAM jitazatru nAme rAjA hato. teno putra sumanabhadra yuvarAja hato.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 Agama kathAnuyoga-4 dharmaghoSa aNagAra pAse dharma sAMbhaLIne te kAmabhogathI udvigna thayo, tethI teNe pravajyA aMgIkAra karI. tyArapachI teNe ekAki vihArapratimA aMgIkAra karI. tyArapachI adhobhUmimAM vicaratA zaraRtumAM te koI aTavI tarapha AvyA. rAtrinA mazaka-DAMsa tene khAvA lAgyA. (caTakA bharavA lAgyA) to paNa teNe tenI pramArjanA na karI, samyaka rIte teNe daMza parISahane sahana karyo. rAtrinA lohI-para Adi vahevA lAgyA ane te kALadharma pAmyA. A pramANe sAdhue daMza-mazaka parISaha sahana karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :utta.ni. 93 + ; maraNa. 490 0 suvata kathA : sudarzanapure susunAga gAthApati hato. tenI patnI suyazA hatI. te baMne zrAvaka dharmanuM paripAlana karatA hatA. temano putra suvrata hato. te garbhamAM sukhapUrvaka rahyo. sukhapUrvaka vRddhi pAmyo. e pramANe yauvana vaya sudhI sukhethI rahyo, pachI samyak bodha pAmyo. tyArapachI mAtApitAnI anujJA laI, pravrajita thayo. dIkSA lIdhA bAda ghaNuM ja adhyayana karyuM. teNe ekAkI vihArapratimA aMgIkAra karI. zakrae tenA saMyamanI ghaNI ja prazaMsA karI. te prazaMsA sAMbhaLI deva tenI parIkSA karavA Avyo. anukuLapaNe teNe upasarga karavAno AraMbha karyo. he kumAra ! tame dhanya cho ke, tame brahmacaryanuM pAlana karI rahyA cho, paNa A rIte tame kuLa saMtAnanA taMtuno cheda karavAthI adhanya cho. paNa te bhagavAna samabhAve rahyA. e pramANe mAtA-pitA potAnA viSayamAM Asakta thayelA dekhADyA. pachI te baMnene mArI nAMkhyA. karuNa vilApa karyo. to paNa suvrata muni samabhAve rahyA. tyArapachI sarva Rtuo vikarvI divya strIo temane vibhrama sahita jovA lAgyA. dIrdha niHzvAsa mUkavA lAgyA. to paNa suvratamuni saMyamamAM vizeSa samAdhiyukta rahyA. A rIte samyakUtayA upasargo sahana karatA-karatA temane kevaLajJAna utpanna thayuM. thAvat kALakrame teo siddha thayA. A pramANe samAdhi nAmaka yoga saMgraha jANavo. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 1298 + vRka Ava yU.- 195; - 4 --- 4 - 0 (AI)sahasti kathA :0 parIcaya : AryasthUlabhadranA mukhya ziSya suhasti nAme AcArya thayA. teo vAziSTa gotranA hatA. Arya mahAgiri te gaNanA dhAraka hatA. paNa jyAre temaNe jinakalpanI tulanA karavAnuM zarU karyuM. tyAre te samagra sAdhugaNane temaNe Arya suhastine bhaLAvela tyArapachI Arya suhasti te samagra guNanA dhAraka banyA. Arya suhastine bAra ziSyo putro sama prasiddha thayA. te bAra ziSyo A pramANe (tema vistRta vAMcanAmAM kahe che.)
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 213 (1) rohaNa, (2) bhadrayaza, (3) meghagaNi, (4) kAmaddhi, (5) susthita, (6) supratibuddha, (7) rakSita, (8) rohagupta, (9) RSigupta, (10) zrIgupta, (11) brahma ane (12) soma. gaNanA dhAraka evA A bAre suhastinA ziSyo hatA. saMkSipta vAcanA anusAra vAziSTha gotravALA sthavira Arya suhastine be sthavira ziSyo hatA. te A pramANe - susthita ane supratibaddha. vyAghApatya gotravALA AvA prakAranA kauTika ane kAkaMdika nAme be sthavira ziSyo hatA. keTalAka AcAryo kahe che susthita ane supratibuddha e be temanA nAma che. jyAre kauTika ane kAkaMdika temanA vizeSaNa che. arthAt kauTika ane kAkaMdika evA susthita ane supratibaddha be ziSyo hatA. 0 mahattvapUrNa ghaTanA : 0 Arya suhasti vicaratA evA pATalIputra gayA. tyAM vasubhUti nAme eka zreSThI hato, teNe suhasti pAse dharma sAMbhaLI, zrAvakanA vrato svIkAryA. te vasubhUtie koI divase Arya suhastine kahyuM, bhagavan! Ape mane saMsAramAMthI vistAra karavAno upAya batAvyo che. mArA svajanone paNa A upAya batAvo. tyAre suhastinA kahevAthI teNe ja svajanone samajAvyA. teTalAmAM Arya mahAgiri tyAM pravezyA. tyAre Arya suhastio mahAgiriAryanA guNonI prazaMsA karI. zrAvakane aNuvrata ApIne Arya suhasti gayA. pachI teo Arya mahAgiri sAthe jIvita pratimAnA vaMdanArthe gayA. ujjainImAM jIvatu pratimAne vaMdanA karI udyAnamAM rahyA. 0 Arya suhastio ujjainImAM potAnA sAdhuone vasatinI mAgaNI karavA mokalyA. tyAre eka sAdhu yugala (saMghATaka) zreSThIpatnI subhadrAne tyAM ghera bhikSA mATe gayA. subhadrAe pUchyuM ke, ApanA (bhagavaMta) AcArya koNa che ? teoe kahyuM, Arya suhatI. pachI te sAdhuyugale vasatinI yAcanA karI. tyAre subhadrAe temane yAnazALA batAvI. tyAM Arya suhasti rahyA. koI vakhate pradoSa kALe AcArya suhasti nalinI gulma adhyayananuM parAvartana karatA hatA. tyAre subhadrAno putra avaMtIsukumAla prAsAdanA sAtamA mALe potAnI batrIza patnIo sAthe kAmakrIDAdi karI rahyo hato. teNe sutA sutA A adhyayana sAMbhaLyuM - yAvat - avaMtIsukamAle zmazAnamAM jaI bhakta pratyAkhyAna karyuM ityAdi kathA avaMtIsukumAla kathAthI jANavI. tyArapachI avaMtIsakamAlanI eka garbhavatI strI sivAya bAkI badhI patnIoe dIkSA aMgIkAra karI. tene eka putra thayo. teNe avaMtisukamAlanaA kALadharma sthAne eka devakula (jinAlaya) karAvyuM. - bhojana nimitte dIkSAnA eka bhedamAM paNa ThANAMga sUtra-vRttimAM suhasti Aryano eka prasaMga Ave che jemAM temaNe eka bhikSukane dIkSA ApelI. jyAre Arya suhasti kauzAMbI padhAryA. tyAre temanI pAse eka Dhamake-bhikSuke dIkSA lIdhI. te A avyakta sAmAyikathI mRtyu pAmIne rAjAne ghera jamyo. te kathAnaka- Arya suhasti kauzAMbI nagarI padhAryA. tyAM keTaloka kALa rahyA. te vakhate temanA
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 Agama kathAnuyoga-4 sAdhuo bhikSArthe bhramaNa karatA hatA. tyAre koI eka Dhamake temane joyA. tyAre teNe bhojana mATe yAcanA karI. sAdhue kahyuM ke, amArA AcArya ja tane Ano javAba ApI zake. tyAre te bhikSuka AcArya suhasti pAse gayo. te vakhate AcArya bhagavaMte upayoga mUkyo. temaNe jANyuM ke, Ane pravajyA ApavAthI lAbhanuM kAraNa thaze. tethI bhikSukane kahyuM ke, jo tuM pravajyA grahaNa kare to tane bhojana ApIe. tyAre te bhikSuka dIkSA levA taiyAra thayo. tyArapachI tene dIkSA ApI. sAmAyikamAM sthita thayo. pachI teNe ghaNo ja AhAra karyo. pariNAme te bhikSuka mRtyu pAmyo. paNa A avyakta sAmAyikanA prabhAvathI te aMdha evA kuNAla rAjAno putrarUpe janmyo. caMdragupta rAjAno prapautra biMdusAra rAjA hato. teno pautra azokathI hato. teno putra kRNAla hato. te aMdha hato. teNe rAjyanI mAMgaNI karI. tyAre rAjAe kahyuM, tAre aMdhane rAjyanuM zuM karavuM che? tyAre kuNAle kahyuM, mArA putrane mATe rAjya joIe chIe. rAjA kahe, tAre putra kyAM che ? teNe putrane lAvIne rAjAne Apyo ke, A saMprati (hamaNAM ja) jamyo. tethI tenuM nAma saMprati ja pADI dIdhuM. koI vakhate Arya sahastI jIvaMta svAmInI pratimAnA vaMdanArthe ujjainI AvyA. tyAM rathayAtrA nIkaLI. rAjyanA prAMgaNamAM thaIne jatI hatI tyAre rathanI AgaLa rahelA Arya suhastine joIne rAjA saMpratine jAtismaraNa jJAna thayuM. tyAre tyAM jaIne gurunA caraNakamaLamAM vaMdanA karI, sukhazAtA pUchI. pachI pUchayuM ke, he bhagavana ! avyakta sAmAyikanuM zuM phaLa che ? AcArya bhagavaMte kahyuM ke, tethI rAjyAdikanI prApti thAya che. tyAre saMbhrAnta thayelo saMprati rAjA, aMjali joDIne AnaMdanA azrunA pUrathI pUrita nayanataya yukta te bolyo, he bhagavan! e ja pramANe che. paNa mane tame A pUrve kyAMya paNa joyela che kharo ? tyAre Arya suhastie upayoga mUkIne kahyuM ke, he rAjan ! meM tane pUrve joyela che. tame pUrvabhave mArA ziSya hatA. tyAre prati rAjAe parama saMvega pAmIne Arya suhasti pAse samyagudarzana saha pAMca aNuvratamaya zrAvakadharma aMgIkAra karyo. saMpatinI pravayanabhakti mATe kathA juo "saMpati." 0 saMprati rAjA dvArA Arya suhastinA sAdhuone AhArAdi prApta thavA lAgyA. koI vakhate Arya mahAgirie Arya suhastine pUchayuM, A AhAra, vastra Adi je icchita prApta thAya che, to he Arya ! tuM jANe che ke, rAjAe ja lokone A rIte ApavA mATe pravRtta karyA che ? Arya suhasti A badhuM jANavA chatAM te aneSaNIya vastu potAnA ziSya paratvenA mamatvathI bolyA, he kSamAzramaNa ! rAjadharmane anusaratA evA loko icchita AhArAdine Ape che. tyAre Arya mahAgirie kahyuM, tuM Avo bahuzruta thaIne A pramANe potAnA ziSyanA mamatvane kAraNe ja Ama bolI rahyo che. tethI mAre ne tAre have ekatra mAMDalI - samudeza Adi vyavahAra baMdha che. ema kahIne tene visaMbhogI karyo. tyAre Arya suhasti vicAravA lAgyo ke, mArA jANavA chatAM ke, A AhArAdi aSaNIya che to paNa sAdhuoe grahaNa karyo. meM pote paNa A aSaNIya AhArAdi
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNa kathA bhogavyA. A mAruM bAlamaMdatva che. athavA to hajI kaMIpaNa vinaSTa thayuM nathI, te pahelAM ja huM A doSanuM pratikramaNa karuM. ema vicArIne te ja kSaNathI Avartana karyuM. pachI yathAyogya AlocanA karIne potAnA aparAdhanI samyak kSamAyAcanA karI. akalpyapratisevanathI nivRtta thayA. tyArapachI temane mAMDalInuM sAMbhogikapaNuM zarU thayuM. tyArapachI aneka jIvone pratibodha pamADI Aryasuhasti svarge saMcaryA. 0 Agama saMdarbha : ThaL 382, 602, 975nI vR; buha.bhA. 3275 thI 3277, 3282 + A.ni. 1283 + naMdIcU.pR. 6; 215 Ava.cUra- 155; kalpasUtra sthavirAvalI + ; -- * - * nisIbhA. 5744 thI 5751 + cU ha.bhA. 144, 3281nI vR; naMdI. 25 + ; 0 zaEbhava kathA H bhagavaMta mahAvIranI pATe sudharmAsvAmI AvyA. temanI pATe jaMbusvAmI AvyA. jaMbUsvAmInA paTTadhara prabhavasvAmI thayA. prabhavasvAmInA mukhya ziSya ane paTTadhara zayyabhavasvAmI thayA. temano prabaMdha A pramANe-- * (kalpasUtra sthavirAvalI--vRtti -) kAtyAyana gotravALA sthavira Aryaprabhava svAmIne vatsa gotravALA ane manakanA pitA evA sthavira Arya zaZbhava nAme ziSya thayA. te A pramANe - koI vakhate prabhavasvAmIe potAnI mATe yogya puruSane sthApavA mATe potAnA gaNamAM tathA saMghamAM upayoga mUkyo. paNa tevo koI yogya puruSa (sAdhu) na jaNAvAthI anyatIrthamAM upayoga dIdho. tyAre temaNe rAjagRha nagaramAM yajJa karatA zayyabhava nAmanA (brAhmaNa) bhaTTane potAne paTTadhara thavA yogya jANyo. tyArapachI prabhavasvAmI rAjagRha nagaramAM AvyA. be munione zIkhavADI yajJazALAmAM mokalyA. te be munioe jaI prabhavasvAmInA kahevA mujaba bolyA ke, "aho kaSTa aho kaSTa, tattva na jJAyate param' * aho ! khedanI vAta che ke, A kaSTa hovA chatAM paNa temAM tattva to kAMI jaNAtuM nathI. A pramANe munionuM kathana sAMbhaLI zaMkita thayelA zayyabhava bhaTTe (brAhmaNe) potAnA upAdhyAyane pUchayuM ke, tattva zuM che ? upAdhyAye uttara Apyo ke, vedomAM je kahyuM che e ja sAcuM tattva che. zayyabhava bhaTTe kahyuM ke, rAgadveSarahita ane niSparigrahI munio kadI asatya na bole. mATe yathAsthita tattva kaho. nahitara talavArathI tamAruM A mastaka chedI nAMkhIza. ema kahI myAnamAMthI talavAra kheMcI. A pramANe talavArathI bhaya pAmelo upAdhyAya bolyo ke, A yajJa staMbha nIce zAMtinAtha bhagavaMtanI pratimA che. tenA prabhAvathI yajJAdika karma nirvighne pAra paDe che. ema kahI yajJastaMbha upADI tenI nIcethI zAMtinAtha prabhunI pratimA batAvI. upAdhyAya bolyo ke, je bhagavaMtanI A pratimA che, temaNe kahela dharma e ja sAcuM tattva che. pratimAnuM darzana thatAM zayyabhava brAhmaNa pratibodha pAmyA. tyArapachI zayyabhava brAhmaNe prabhavasvAmI pAse jaIne dharmopadeza sAMbhaLI dIkSA
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 Agama kathAnuyoga-4 lIdhI. pachI kALakrame prabhavasvAmI potAnI pATe zayyabhavasvAmIne sthApIne svarga gayA zaabhavasvAmIne tuMgikAyana gotravALA sthavira Arya yazobhadra nAme ziSya thayA. anukrame yazobhadrane pATe sthApIne zayyabhavasvAmI bhagavaMta mahAvIranA nirvANa pachI aThANuMme varSe svarga gayA. sUra (mahAnizItha sUtra-812 thI 814) he gautama ! ahIMthI najIkanA kALamAM mahAyazavALA, mahAsattvavALA, mahAnubhAga zayyabhava nAmanA mahAtapasvI mahAmativALA, dvAdazAMgarUpa zrutajJAnane dhAraNa karanArA evA aNagAra thaze. teo pakSapAta rahitapaNe alpaAyuSyavALA bhavya sattvone (upakAra thaze evA zubha AzayathI) jJAnanA atizaya vaDe agiyAra aMgo ane cauda pUrvonA paramasAra ane navanIta sarakhA ati prakarSaguNayukta, siddhinA mArga samAna dazavaikAlika nAmanA zrutaskaMdhanI niryaNA karaze. he bhagavaMta te konA nimitte ? he gautama ! manakanA nimitte. ema mAnIne ke manaka paraMparAe alpakALamAM moTA ghora duHkha samudra samAna A cAre gati svarUpa saMsAra sAgarathI kevI rIte pAra pAme ? te paNa sarvajJanA upadeza vagara to banI ja zake nahIM. A sarvajJano upadeza pAra vagarano che ane duHkhe karIne avagAhana karI zakAya tevo che. anaMtagama paryAyothI yukta che. alpakALamAM A sarvaze kahelA sarva zAstromAM avagAhana karI zakAtuM nathI. tethI he gautama ! atizaya jJAnavALA zaabhava ema ciMtavaze ke jJAna samudrano cheDo nathI. kALa alpa che. vino aneka che. mATe je sArabhUta hoya te jema khArA jaLamAMthI haMsa mIThuM jaLa grahaNa karAve tema grahaNa karI levuM. temaNe A bhavyAtmA manakane tattvanuM parijJAna thAya ema jANIne pUrvamAMthI dazavaikAlika zrutaskaMdhanI niryaNA karI. te samaye jyAre bAra aMgo ane teno artha viccheda pAmaze. tyAre duSamakALanA cheDAnA kALa sudhI duSpasaha aNagAra sudhI dazavaikAlika sUtra ane arthathI bhaNAze. (dazavaikAlikasUtra-niryukti-12, 14, 15, 371, 372 - cUrNi ane vRtti :-) cauda pUrvadhara evA zayyabhavasUrie pUrvagata zrutamAMthI uddharaNa karI dazakAlika sUtranI racanA karI. A zaabhava AcArya ke je anuttara jJAnadarzanAdirUpa dharmagaNane dhAraNa karIne rahelA hatA, te pUrve kahyA mujaba jinapratimA darzanathI pratibodha pAmyA. tenA mithyAtva, ajJAna, nidrA Adi dUra thayA. samyakatva prApta thayuM ane prabhavasvAmInA ziSya banyA. (pUrvavata) prabhavasvAmIne ciMtA thaI ke, mArA A gaNanA dhAraka koNa banaze ? temaNe potAnA gaNa ane saMghamAM upayoga mUkyo - temane koI paNa te mATe samartha na jaNAtA gRhasthomAM upayoga mUkyo - yAvat - (pUrve jaNAvyA mujaba) sarvaratnamayI arpatu pratimA joI. A Arhat dharma e ja tattva che. tyAre te zayyabhava te baMne sAdhunI gaveSaNA karato prabhavasvAmI pAse pahoMcyo. AcAryane vaMdana karIne sAdhune kahyuM, mane dharma kaho. tyAre AcAryae upayoga mUkatA khabara paDI ke A ja zaabhava che. tyAre AcAryae sAdhudharma kahyo. zaabhava samyakubodha pAmyo. teNe pravajyA aMgIkAra karI, cauda pUrvI thayA. paNa
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 217 jyAre teNe pravajyA aMgIkAra karI, tyAre tenI patnI garbhavatI hatI. zayyabhavanI pravajyA thaI tyAre loko - svajano AkaMdana karatA hatA. A taruNInA patie dIkSA lIdhI, paNa A patrarahita che. pachI lokoe pUchayuM ke, huM tArA udaramAM kaMI che ? tyAre teNIe kahyuM ke, upalakSaNathI manAzru - kaMIka lAge che. ityAdi vAta manakanI kathAmAM jaNAvI dIdhI che. kathA juo-"manaka. te bALaka manaka zayyabhavasvAmIne maLyo. tyAre zayyabhavasvAmIe tene pUchayuM ke, tuM rAjagRhamAM kono putra ke pautra che ? tyAre manake kahyuM ke, tyAM zaabhava nAmaka brAhmaNa hatA, huM teno putra chuM - thAvat - manakanI kathAmAM jaNAvyA mujaba manakanI dIkSA thaI. pachI zayyabhavasvAmIe upayoga mUkyo ke, A keTalo kALa jIvaze ? tyAre jANyuM ke, tenuM AyuSya mAtra cha mAsanuM che. tyAre AcArya bhagavaMtane thayuM ke, AnuM AyuSya ghaNuM alpa che. have mAre zuM karavuM joIe ? - yAvat - manakanI kathAmAM jaNAvyA mujaba - zaabhavasvAmIe dazavaikAlika sUtranI uddharaNA karI. manakane Azrine zayyabhavasvAmIe kramapuSpikA adhyayana Adi daza adhyayanonI racanA karI. cha mAsamAM Arya manake A adhyayanono abhyAsa karyo. bhAva ArAdhanA yogathI temaNe ArAdhanA karI. paNa temano pravajyA kALa mAtra cha mAsa jeTalo alpa rahyo. to paNa te A dazavaikAlika zAstranA adhyayanane bhaNIne Agama ukta vidhithI mRtyu pAmyA. zubhalezyA dhyAnayogathI samAdhi mRtyu pAmyA. te vakhate zayyabhavasvAmInI AMkhamAMthI AnaMdanA azruo kharI paDyA. temane thayuM ke, aho ! ATalA alpakALamAM paNa teo ArAdhIne gayA. tyAre zayyabhavasvAmInA ziSya sthavira yazobhadrane gurunA agrupAta darzanathI Azcarya ane vismaya pAmyA. temaNe pUchayuM, bhagavan! A pramANe kyAreya banyuM nathI, to A vakhate ApanI AMkhamAM azra kema AvyA ? zayyabhavasvAmIe kahyuM, saMsArano sneha Avo che. A manaka mAro putra hato. tyAre yazobhadrane thayuM ke, aho ! gurune garaputra hovA chatAM paNa amane kaMI kahyuM nahIM. kharekhara temaNe A prakAre pratibaMdha doSanA parihArArthe ja jaNAvyuM nathI. tyArapachI zayyabhavasvAmIe saMgha samakSa vAta jaNAvI ke, manakanA alpa AyuSyane kAraNe ja meM A zAstranI nirtuhaNA karelI. have tene saMharI levuM ke kema ? je yukta hoya te jaNAvo. tyAre saMghe vicAryuM ke, kALanA doSathI ghaNAM badhAM jIvone mATe A ja upakAraka thavAnuM che. mATe tene have rahevA ja devuM. tyArathI dazavaikAlikanI sthApanA karAI, je zAsana che tyAM sudhI raheze. 0 Agama saMdarbha :ThA. 254, 60ranI nitI.bhA. 2154nI vR mahAni. 812 thI 814; Ava.ni 87nI vR piMDani 18ranI vR; ksa. . 67, 377; dasa ni 12, 14, 15, 370 thI 372; uttamU.1nI vR; naMdI 23 + vR; tilyo. 712; kalpasUtra sthavirAvalI + vRkSa - 4 -- >> -
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 Agama kathAnuyoga-4 0 somadeva ane somadatta kathA : kauzAMbI nagarImAM yajJadatta nAme eka brAhmaNa hato. tene be putro hatA. somadatta ane somadeva te baMne kAmabhogathI udvigna thayA. baMnee somabhUta nAmanA aNagAra pAse dIkSA aMgIkAra karI. te baMne bahuzruta ane ghaNAM AgamanA jJAtA thayA. te baMne koI divase saMjJAtapallImAM AvyA. temanA mAtApitA ujjainI gayelA, te dezamAM brAhmaNo "vikaTa' pANI pItA hatA. (somadatta ane somadevamuni tyAM gayA.) temane teoe "vikaTamAM anya dravya meLavIne ApyuM. koI kahe che ajANatA ja 'vikaTa' (madyayukta pravAhI) temane ApyuM. te baMnee paNa ajANatA ja te pIdhuM. tyArapachI "vikaTa' madyayukta pravAhI vaDe Arta thayA. te baMne vicAravA lAgyA ke, ApaNe ayukta karyuM. A pramAda kahevAya. ApaNe bhakta pratyAkhyAna karavuM joIe. tyArapachI somadatta ane somadeva bane bhAImunio eka nadIne kAMThe tyAM kASThanI upara pAdapopagama anazana svIkArIne rahyA. tyAre akALe varasAda thayo. pANInuM pUra AvyuM. tenA pravAhamAM taNAtA samudramAM kheMcAI gayA. temaNe A parISaha sahana karyo. sama-viSama zayyAmAM rahyA. A pramANe zayyA parISaha sahana karavo joIe. 0 Agama saMdarbha :maraNa. 494; utta.ni 108 + 4 utta.yU. 69, - 4 - 4 - 0 somadeva kathA : dazapura nagaranA eka brAhmaNanuM nAma somadeva hatuM. tene rudrasomA nAme patnI hatI. teone rakSita ane phalgarakSita nAme be putra hatA. AryarakSita ane phalyurakSita baMnee dIkSA lIdhelI. (kathA juo 'Arya rakSita' temAM vistArathI A vRttAMta jaNAvelA che.) AryarakSite samagra kuTuMbane pratibodha karatA rasomA Adie dIkSA lIdhI. jyAre pitA somadevane dIkSA levAnuM kahyuM, tyAre teNe kahyuM ke, jo mane be vastra, kuMDikA, chatra, upAnaha ane janoI eTalI vastu rAkhavAnI hA kaho to huM dIkSA lauM. AryarakSite hA kahI eTale somadeve brAhmaNa veza dhAraNa karI rAkhI dIkSA lIdhI. pachI AryarakSita tenI ekaeka vastu choDAvatA gayA te vRttAMta AryarakSitanI kathAthI jANavo. eka kathAnA keTalAMka aMzo : 0 bALakone vaMdana na karavAnuM zIkhavyuM. vaMdana karatA somadevane apamAna lAgyuM. tyAre bALakoe kahyuM, A gRhasthanA upakaraNa kema rAkho cho ?. ema karIne kuMDikA, chatra, upAnaha Adi choDAvyA. 0 kALadharma pAmelA sAdhune upADavAthI anaMtapunya thAya tevA bahAne somadevanuM dhotIyuM kaDhAvI colapaTTaka paherAvyo. -0- AhAra na ApIne gaucarI levA jatAM karyA. -0- AvI vividha yukti dvArA zuddha sAdhu banAvyA.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa kathA 0 Agama saMdarbha : Ava.ni. 775 + ; Ava cU.1-pR 377 thI 401; - * -- X -- 0 hastibhUti ane hastimitra kathA : te kALe ane te samaye ujjainI nagarImAM hastimitra nAme gAthApati hato. tenI patnI mRtyu pAmela, tene hastibhUti nAme bALaputra hato. pachI hastimitrae hastibhUtine sAthe laI jaIne dIkSA lIdhI. te baMne koI divase ujjainIthI bhogakaTa tarapha vihAra karI nIkaLyA. aTavI madhye hastimitrano paga kAMTAthI viMdhAyo te cAlavA mATe asamartha thayA. tyAre hastimitramunie sAdhuone kahyuM ke, tame cAlavA lAgo ane A aTavIne pAra karI jAo. huM ghaNAM kaSTamAM AvI paDelo chuM. jo tame mane laIne javAnuM vicArazo to vinAza pAmazo. tenA karatA huM bhakta pratyAkhyAna karIza. tyArapachI teo tyAM ja rahyA. girikaMdarAnI eka tarapha bhakta pratyAkhyAna karyuM. sAdhuoe tyAMthI vihAra karyo. 219 tyAre te bALamuni hastibhUtie kahyuM ke, huM pitA muni sAthe rahevA icchuM chuM. paNa sAdhuo tene baLapUrvaka sAthe laIne cAlyA. thoDe dUra jaIne thAkIne te pAcho hastimitramuni pAse AvI gayo. tyAre hastimitre kahyuM ke, tuM kema pAcho Avyo. ahIM tuM mRtyu pAmIza. te sthavira (hastimitra) paNa vedanAthI pIDAIne te ja divase kALadharma pAmyA. tyAre bALamuni hastibhUtine khabara na hatI ke temanA pitAmuni kALadharma pAmyA che. uttani 96 + ; hastimitramuni devaloke utpanna thayA. pachI teNe avadhijJAnano upayoga mUkyo. meM zuM dAna dIdhuM ke tapa karyo che ? teTalAmAM teNe potAnA zarIrane ane bALamunine joyA. teo te bALamuninI anukaMpAthI potAnA zarIramAM praveza karyo. bALamuninI sAthe rahyA. pachI kahyuM, he putra ! bhikSArthe cAla. hastibhUtimunie pUchyuM, kyAM ? teNe kahyuM, A nyagrodhanA vRkSa che, tyAMnA nivAsIe rasoI karI che. te tane bhikSA Apaze. ema kahetA te bALamuni gayA. vRkSa nIce jaIne dharmalAbha kahyo. utta.ni. 89 + ; tyAre 'sAlaMkAre' hAtha kADhI bhikSA ApI. e rIte rojaroja bhikSA grahaNa karo tyAM rahyo. teTalAmAM pelA sAdhuo te dezamAM dukALa paDatAM ujjainI tarapha pAchA AvavA nIkaLyA. bIjA varSe tyAMthI nIkaLyA, jyAMthI teo gayA hatA. varSane aMte bALamuni hastibhUtine tyAM joyA. pUchayuM tyAre jaNAvyuM ke, pitA muni paNa ahIM che. temaNe tyAM zuSka zarIra joIne jANyuM ke, deve anukaMpAthI badhuM karyuM lAge che. vRddha kSudhA parISaha sahana karyo. paNa bALamunie na karyo. pachI te bALamunine sAdhuo laI gayA. 0 Agama saMdarbha maraNa. 486; utta.cU.pR. 53; -- * - * -- muni dIparatnasAgara saMpAdita - anuvAdita zramaNa kathAnaka khaMDa pUrNa thayo
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 khaMDa-3 zramaNI kathAnaka zramaNIne nigraMthI, bhikSuNI - sAdhvI ityAdi paryAya nAmothI oLakhavAmAM Ave che. te--te zabdonI bhinna bhinna vyAkhyAo paNa AgamasUtromAM jovA maLe che. paraMtu te--te vyAkhyAone AdhAre zramaNI zabdanI oLakha ke paribhASAmAM paDavAne badale sarvasvIkRta ane sarva vidita evo zabda "sAdhvI" che te ja A vibhAgano AdhAra che, tema samajavuM--jANavuM ane caturvidha saMghanA eka ghaTakarUpa 'sAdhvI''onI kathA ahIM Apela che. temAMnI ghaNI kathA tIrthaMkara--zramaNa Adi vibhAga sAthe saMbaMdhIta che.. teno teno ullekha ame te te kathAmAM karela che. Agama kathAnuyoga-4 zramaNI kathAnuM vibhAgIkaraNa karavAmAM ame mukhya be vibhAga karyA che :(1) mULa Agama AdhArita kathA ane tyArapachI (2) AgamonI niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti AdhArita kathA. = X * -- w 0 anavadhA/priyadarzanA / jyeSThA kathA - zramaNa bhagavaMta mahAvIranI putrInA be nAma prasiddha thayA. anavadyA ane priyadarzanA te kauDinya gotranI hatI. tenA lagna bhagavaMta mahAvIranA bhANeja jamAlI sAthe kuMDapura nagaramAM thayA hatA. teNIne jazavatI nAme eka putrI hatI. (Avazyaka bhASya-126 mujaba) teNInuM jyeSThA nAma paNa hatuM. (Avazyaka bhASya-80 ane Avazyaka cUrNi-1-pR. 245 upara tathA AcArAMga sUtra-511mAM tenuM nAma priyadarzanA noMdhAyeluM che ane sudarzanA zramaNa bhagavaMta mahAvIranI bahenanuM nAma che. paNa game te kAraNe Avazyaka bhASya-146mAM priyadarzanAne badale teNInuM nAma sudarzanA lakhAyela che athavA chapAyela che) jyAre jamAlie 500nA parivAra sAthe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. tyAre tenI patnI ke je zramaNa bhagavaMta mahAvIranI putrI hatI, te anavadyA, jenuM bIjuM nAma priyadarzanA che, teNIe paNa 1000nA parivAra sAthe dIkSA lIdhI. jyAre jamAli nihava thayA (kathA juo jamAli) tyAre priyadarzanA paNa (zramaNa bhagavaMta mahAvIrane badale) jamAlinA matane anusarIne jamAli sAthe ja rahI. jamAli jyAre DhaMka nAmanA kuMbhArane tyAM rahyA, tyAre priyadarzanA temane vaMdana karavAne mATe AvyA. teNIne paNa jamAlie potAnA matanI prarUpaNA karI. teNI jamAli paratvenA gADha anurAgane kAraNe mithyAtvane pAmI, teNI paNa sAdhvIone jamAlinA mata anusAra ja prarUpaNa karavA lAgI. tyAre DhaMka zrAvake paNa jANyuM ke A paNa jJAta (bhagavaMta mahAvIranA) vacanathI vipratipatra-viparIta thayela che.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 221 koI divase priyadarzanA svAdhyAya paurUSI karI rahela hatI tyAre zrAvastInA DhaMka zrAvake bhAjanone UMdhA vALatA-vALatA teNI para eka aMgAro pheMkyo. tyAre priyadarzanAnI saMghATI - kapaDAM para te paDatAM teno eka nAno bhAga baLI gayo. tyAre teNIe kahyuM ke, he zrAvaka ! tame mArI saMghATI-kapaDo kema bALyo ? Dhaka zrAvake kahyuM, tame ja prajJApanA karo cho ke baLatuM banyuM na kahevAya. to pachI tamArI saMghATI - kapaDo banyo kaI rIte kahevAya ? tyAre priyadarzanA A vAtano marma pAmIne samyak bodha pAmI. teNIe kahyuM ke, huM samyaka paDicoyaNAne icchuM chuM. tyArapachI teNIe jaIne jamAline ghaNuM badhuM prajJApita karyuM. tema chatAM jamAlie jyAre samyak vAtano svIkAra na karyo tyAre teNI keTalAMka sAdhvI sAthe bhagavaMta mahAvIra pAse upasthita thayA. e rIte teNIe mithyAtvano tyAga karyo ane pharI bhagavaMta mahAvIrano mata svIkAryo ane potAnA 1000 sAdhvInA parivAra sAthe zramaNa bhagavaMta mahAvIranI nizrAmAM vicaraNa karavA lAgyA. A rIte jyeSThA/sudarzanA (priyadarzanA) anavadyA ke je jamAlinI patnI hatI. teNIne zrAvati nagarImAM hiMduka udyAnamAM jamAlinA kahevAthI mithyASTi utpanna thaI hatI. te ApameLe to bodha na pAmI paNa DhaMkazrAvaka dvArA tene ghera pratibodha pAmI. bIjA keTalAMka ema kahe che ke, bhagavaMtanI moTI bahena evI sudarzanA hatI. jamAli sudarzanAno putra hato. tene zramaNa bhagavaMta mahAvIranI putrI evI anavadyA nAmanI patnI hatI. zeSa kathA pUrvavat (e pramANe Avazyaka vRttimAM lakhyuM che.) 0 Agama saMdarbha :AyA. 511; Ava.bhA. 80, 126 + Ava.1-pR. 245, 416; kalpasUtra-109 + 0 caMdanA (caMdanabALA) kathA : caMdanAnI dIkSA pUrvenI samagra kathA jo ke bhagavaMta mahAvIranA kathAnakamAM apAI ja gayela che chatAM te kathAno mahattva bhAga ahIM pharIthI noMdhela che. 0 caMdanAnI gRhasthAvasthA : - jyAre zAnika rAjAe caMpAnagarI para caDAI karI, tyAre tyAMno rAjA dadhivAhana nAsI chUTyo. rAjAe nagarI lUMTavA mATe Adeza Apyo. zatAnika rAjAnA eka subhaTe dadhivAhana rAjAnI patnI dhAriNI tathA temanI putrI vasumatine pakaDIne potAnA kabajAmAM laI lIdhA. rAjA tyAMthI pAcho pharyo. te subhaTe kahyuM ke, A mArI patnI che ane A bAlikAne huM veMcI daIza. rANI dhAriNI A ghaTanAthI manomana khUba duHkhI thaI, teNIne thayuM ke, A mArI putrIne na jANe zuM karaze ? ema vicAratA teNI mRtyu pAmI. tyAre subhaTane ciMtA thavA lAgI ke have mAre A putrIne kazuM kahevuM nahIM. jo te paNa marI jaze to mane kazuM ja mUlya nahIM upaje. pachI te subhaTa pharatA-pharatA kauzAMbI Avyo. tyAM vasumatIne bajAramAM vecavA
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 Agama kathAnuyoga-4 UbhI rAkhI. dhanAvaha zreSThIe tene joI. alaMkAra rahita hovA chatAM paNa tenuM lAvaNya eTaluM badhuM dIsImAnuM hatuM ke, dhanAvaDane thayuM ke, nakkI A koI rAjA AdinI putrI hovI joIe. te rAjakanyAne koI vipatti utpanna na thAya te mATe subhaTe je mUlya mAMgyuM, te ApI daIne te rAjakanyAne grahaNa karI lIdhI. pachI potAne ghera lAvI. potAnI putrIrUpe rAkhI tene snAna karAvaDAvyuM. potAnI patnI mUlAne paNa kahyuM. A tArI putrI che. vasumatI paNa potAne ghera ja rahetI hoya tema sukhapUrvaka rahevA lAgI. teNIe potAnA zIla ane vinayaguNa vaDe dAsa-parijana Adi sarva lokone potAnA karI lIdhA. tyAre te sarve loko kahevA lAgyA ke, A zIlacaMdanA che, tyArathI teNInuM nAma vasumatIne badale caMdanA thaI gayuM. e pramANe kALa vaheto gayo. mUlA zeThANI dvArA te apamAna ane irSyAno bhoga banavA lAgI. mUlAnA manamAM thayuM ke, jyAMka zeTha Ane patnIrUpe rAkhI leze to huM paNa A gharanI svAminI nahIM rahuM. caMdanAnA vALa ghaNAM ja lAMbA, kALA ane ramaNIya hatA. eka vakhate madhyAhaeN dhanAvaha zreSThI ghera AvyA. tyAM koI nokara-cAkarane na jovAthI zeTha potAnI meLe paga dhotA hatA. tyAre caMdanA tyAMthI pANI laIne nIkaLI. zeThe teNIne rokI, paNa te zeThanA paga dhovA lAgI. te vakhate caMdanAnA bAMdhelA vALa chUTI gayA. te vakhate dhanAvaha zeThane thayuM ke, A putrInA vALa kAdavamAM paDIne kharaDAya nahIM, te mATe zeThe lAkaDI vaDe teNInA vALa UMcA karIne hAthamAM laIne bAMdhI dIdhA. gokhamAM beThelI mUlA zeThANIe A dRzya joyuM. mUlA zeThANInA manamAM thaI gayuM - pitA-putrInA saMbaMdhamAM AvI ceNa hoya ja nahIM have jo zeTha Ane paraNI jaze to huM nakkAmI thaI jaIza. jyAre zreSThI bahAra gayA tyAre hajAmane bolAvI caMdanAnuM mastaka maMDAvI nAMkhyuM. beDInA baMdhanamAM bAMdhI, ghaNo mAra mAryo. temaja nokara cAkarane paNa dhamakI ApI ke koIe bolavuM nahIM. pachI caMdanAne dUranA koI gharamAM pUrI dIdhI ane mUlA zeThANI pIyara cAlI gaI. zreSThIe ghera AvyA, tyAre pUchayuM ke, caMdanA kyAM che ? tyAre mUlAzeThANInA bhayathI koIe javAba Apyo nahIM. ema karatA be divasa cAlyA gayA. trIjo divasa thatAM teNe ghaniSTha pUchatAcha karI kahyuM ke, have jo mane javAba nahIM Apo to huM tamane mArI nAMkhIza. te vakhate koI vRddhadAsIe badho vRttAMta jaNAvyo. zeTha tyAM gayA, ghara ughADayuM. bhUkha vaDe pIDAIne behAla thayelI caMdanAne joI. zeThane ghaNo ja kheda thayo. teNe bhojana zodhavA prayatna karyo. te na maLyuM tyAM bAphelA aDada tenA jovAmAM AvyA. tyAre sUpaDAnAM khUNAmAM paDelA aDada teNIne khAvA ApIne luhArane ghera gayA. jethI caMdanAnI beDI toDI zakAya. te vakhate caMdanA potAnA rAjakuLane saMbhAratI UMbaro oLaMgI eka paga bahAra mUkI beThI. pUrvAvasthAne yAda karatA tenuM hRdaya bharAI AvyuM. tenI AMkhamAMthI AMsu vahevA lAgyA. kharekhara A mArA adharmanuM phaLa che ema vicAratI hatI tyAre bhagavaMta mahAvIra
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 223 bhikSArthe padhAryA. teNIe vicAryuM ke, huM A aDada bhagavaMtane vahorAvI dauM. 0 caMdanAne hAthe bhagavaMtanuM pAraNuM ane zukranI bhaviSyavANI : tyAre caMdanAe bhagavaMtane pUchayuM ke, Apane A aDada khapaze ? bhagavaMte hAtha phelAvyo. kemake te vakhate bhagavaMta mahAvIrano abhigraha dravya, kSetra, kALa, bhAvathI pUrNa thato hato. (bhagavaMtanA abhigraha ane tapa mATe kathA juo tIrthakara mahAvIra) te vakhate paMca divyo pragaTa thayA. teNInA vALa, kezapAza pUrvavat suzobhita thaI gayA. tenI beDIo paNa tuTI gaI, tene sthAne suvarNanA jhAMjhara thaI gayA. devoe caMdanAne vastra-alaMkArathI suzobhita karI dIdhI. (A badho ja adhikAra ane Avazyaka pUrNi ane AvazyakavRtti - niyukti para0, para1nA AdhAre lakhela che. triSaSThI zalAkApuruSa caritramAM paNa A pramANe ja kathA jovA maLe che. paraMtu kalpasUtra vRttikAra vinayavijayajI ahIM be bAbate judA paDe che. (1) teonA jaNAvyA pramANe cothA divase dhanAvaha zreSThIne A vAtanI jANa thaI che. jyAre Avazyaka niryukti-pa1nI vRttimAM spaSTa lakhyuM che ke, tRtIya divase dhana vRti... tenoryAdita ityAdi. (2) kalpasUtra vRttikAra vinayavijayajI jaNAve che ke, pahelA caMdanA raDatI na hatI, paNa bhagavaMta pAchA pharyA, tethI raDavA lAgI. jyAre Avazyaka niryukti-para1nI cUrNi ane vRttimAM spaSTa lakhyuM che ke, tAre sa... 7 uMmara umarelphI... hiyaramaMtara rati, sAni ya tito... mati bhavaM pUchuM ? sAmiNA pANi pasArio, cauvviho vi puNNo abhiggaho / te vakhate devarAja zakra paNa tyAM AvyA. sADAbAra koDI suvarNanI vRSTi paNa thayelI. kauzAMbImAM sarvatra teNInA puNyanI carcA thavA lAgI. te vakhate zatAnIka rAjA paNa aMtaHpura ane parijana sAthe tyAM Avyo. te vakhate dadhivAhana rAjAno kaMcukI, jenuM nAma saMpula hatuM. rAjA tene baMdI banAvIne lAvyo hato. teNe caMdanAne oLakhI lIdhI. turaMta caMdanAne page paDIne raDavA lAgyo. rAjAe pUchayuM ke, A kanyA koNa che ? tyAre kaMcukIe kahyuM ke, teNI dadhivAhana rAjAnI putrI che tyAre mRgAvatI rANI bolI ke. are! A to mArI bahenanI putrI che. te vakhate je sADAbAra koTi suvarNanI vRSTi thayelI, tene rAjA grahaNa karavA gayo. zakrae tene vasudhArA leto aTakAvyo ane kahyuM, he rAjan ! A ghana caMdanA jene Ape te ja laI zake. pachI caMdanAne pUchayuM, tyAre teNIe kahyuM ke, dhanAvaha zeTha mArA pitA samAna che. mATe A dhana temane Apo. caMdanAnI anujJAthI zake badhuM dhana dhanAvaha zreSThIne ApyuM. pachI zakendrae zatAnika rAjAne kahyuM ke, A caMdanA caramazarIrI che. tenuM sArI rIte pAlana karajo. jyAre bhagavaMtane kevaLajJAna utpanna thaze tyAre te bhagavaMtanA prathama ziSyA thaze. tyAre rAjA teNIne AdarapUrvaka ghera laI gayo. kanyAnA aMtaHpuramAM teno uchera thayo. 0 caMdanAnI dIkSA ane kevaLajJAna : jyAre vaizAkha suda agiyArasanA divase prathama porisimAM dezanAkALe zramaNa bhagavaMta mahAvIre tIrthanI sthApanA karI, tyAre caturvidha saMghamAM prathama ziSya indrabhUti thayA, prathama ziSyA caMdanA (caMdanAbALA) thayA.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 Agama kathAnuyoga-4 koI vakhate bhagavaMta mahAvIra kauzAMbImAM samavasaryA. tyAM caMdra ane sUrya bhagavaMtane vaMdanA karavA mATe cothI porisie vimAna sahita samavasaryA tyAre udAyananA mAtA mRgAvatI AryA divasa che tema mAnIne lAMbo samaya tyAM rahyA. bAkI sAdhvIo tIrthakarane vaMdana karIne nIkaLI gayA. akALe caMdra ane sUrya paNa vaMdana karIne tyAMthI gayA. turaMta ja tyAM aMdhakAra chavAI gayo. tyAre mRgAvatI saMbhrAMta thaIne turaMta AryAvaMdanA pAse pahoMcyA. tyAM jaIne temaNe pratikramaNa karyuM. pachI mRgAvatI AryA AlocanA karavA lAgyA. AryA caMdanAe temane Thapako ApatA kahyuM, ATalo badho samaya kyAM rahyA hatA? uttamakulina sAdhvIe ATalo kALa ekalA rahevuM yogya nathI. tyAre mRgAvatI svAbhAvikapaNe parama vinayathI mithyAduSkata ApavA lAgyA. AryA caMdanAne page paDyA. te vakhate AryA caMdanAne nidrA AvI gaI. sUI gayA. te vakhate mRgAvatIe tIvra saMvegabhAve page paDIne kSamAyAcanA karI. tema karatA mRgAvatIne kevaLajJAna utpanna thayuM. teTalAmAM eka sarpa te tarapha Avato hato. AryA caMdanAno hAtha saMthArAthI laMbAyo hato, te vakhate mRgAvatI sAdhvIe te sarpa AryA caMdanAne Daze nahIM, tema vicArI AryA caMdanAno hAtha laIne saMthArAmAM rAkhI dIdho. teo acAnaka jAgI gayA ane pUchayuM ke, A zuM karI rahyA cho ? hajI tame mithyAduSkRta ApI rahyA cho ? mRgAvatIe kahyuM ke, A sarpa tamane Daze nahIM, tethI tamAro hAtha saMthArAmAM rAkhyo. AryA caMdanAe pUchayuM ke, sarpa jyAM che ? tyAre mRgAvatIe kahyuM, A jaI rahyo che. AryA caMdanAe tene joyo nahIM. tethI bolyA ke tamane kaMI atizaya jJAna thayuM che ? mRgAvatIjI bolyA, hA, thayuM che. tyAre caMdanAe pUchayuM ke, te jJAna chaghastha saMbaMdhI che ke, kevaLI saMbaMdhI ? mRgAvatIjI bolyA ke, kevalIviSayaka. tyAre AryA caMdanA sahasA UbhA thaI gayA. turaMta bolyA ke, "micchAmi dukkaDam' meM kevalInI AzAtanA karI. e pramANe bhAvapratikramaNa karatA AryA caMdanAne paNa kevaLajJAna thayuM. e rIte bhagavaMta mahAvIranA 36,000 sAdhvIomAM mukhya ane prathama evA AryA caMdanA ke jeo unnata kuLavALA hatA, vizuddha zIlavALA hatA tevA AryA caMdanAne kevaLajJAna utpanna thayuM. AryA caMdanAe devAnaMdA brAhmaNI Adi anekane svayaM pravrajita karelA, svayameva muMDita karelA, svayameva zikSA ApelI. sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karAveluM. kAlI, sukAlI, mahAkAlI Adi aneka AryAoe AryA caMdanA pAsethI AjJA pAmIne ratnAvalI, kanakAvalI, siMniSkriDita Adi tapa karyAnuM varNana paNa Ave che. A sAdhvI bhagavaMtoe AryA caMdanAnI anujJA pAmIne saMlekhaNA-jhUsaNA Adi paNa karyA. kALakrame AryA caMdanA mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :sama. 311; bhaga. 462; aMta. 48, 50;
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 225 Ava.ni para1 + , dasamU. 50; Ava.1-318 thI 320, 615; kalpa 117, 135 + 4 tillo. 0 jayaMtI kathA : te kALe, te samaye kauzAMbI nAme nagarI hatI. tyAM caMdrAvataraNa caitya hatuM. te kauzAMbI nagarImAM sahunnAnIka rAjAno pautra, zatAnika rAjAno putra, ceTaka rAjAnI putrIno putra, mRgAvatI devIno putra ane jayaMtI zramaNopAsikAno bhatrIjo evo udAyana nAme rAjA hato. te kauzAMbI nagarImAM sahastrAnika rAjAnI putravadhU, zatAnika rAjAnI patnI, ceTaka rAjAnI putrI, udAyana rAjAnI mAtA, jayaMtI zramaNopAsikAnI bhAbhI evI mRgAvatI nAmanI rANI hatI. je sukumAla hAtha, pagavALI - yAvat - surUpa, zramaNopAsikA, jIvAjIva Adi tattvonI jJAtA hatI - yAvat - yathAvidhi grahaNa karela tapa vidhAnathI A tamane bhAvita karatI evI vicaratI hatI. te kauzAMbI nagarImAM sahastrAnika rAjAnI putrI, zatAnika rAjAnI bahena, udAyana rAjAnI phoI, mRgAvatI rANInI naNaMda ane zramaNa bhagavAna mahAvIranA zramaNonI prathama zayyAtara evI jayaMti nAmanI zramaNopAsikA hatI. je sukumAla hAtha pagavALI - yAvat - suMdara rUpavALI ane jIvAjIva Adi tattvonI jJAtA - yAvatu - yathAvidhi tapokarmathI AtmAne bhAvita karatI evI vicarI rahI hatI. 0 bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe javuM :- te kALe, te samayamAM bhagavaMta mahAvIranuM padArpaNa thayuM - yAvatuM - parSadA paryupAsanA karavA lAgI. tyArapachI te udAyana rAjA A vAtane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayo. teNe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame loko jaladI kauzAMbI nagarInI bahAra ane aMdara pANI chaMTAvo, sApha sutharuM karo ane karAvo. e pramANe karIne - karAvIne AjJAnusAra kArya saMpanna thayAnI sUcanA Apo. ityAdi koNika rAjAnI mAphaka samagra kathana karavuM - yAvatuM - te paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI A vRttAMtane sAMbhaLIne te jayaMtI zramaNopAsikA harSita ane saMtuSTa thaI, thaIne jyAM mRgAvatI rANI hatI tyAM AvI, tyAM AvIne mRgAvatI devIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! tIrthanA Adikara - yAvat - sarvajJa, sarvadarzI zramaNa bhagavaMta mahAvIra AkAzamAM rahelA cakra dvArA - yAvat - sukhapUrvaka vihAra karatA-karatA caMdrAvataraNa caityamAM yathAyogya avagrahane grahaNa karIne ane saMyama tathA tapa dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karI rahyA che. he devAnupriye ! AvA prakAranA arihaMta bhagavaMtonuM nAma ane gotranuM zravaNa karavuM paNa mahAphaLane denAruM thAya che - yAvat - A bhava ane parabhavamAM hitakArI, sukhakArI, zAMtikArI, niHzreyasa ane zubha anubaMdhane mATe zreyaskara thaze.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 Agama kathAnuyoga-4 tyArapachI te mRgAvatI rANI jayaMti zramaNopAsikanA A saMvAdane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALI, prItimanA, parama saumanasa, harSAtirekathI vikAsamAna hRdayavALI thatI evI baMne hAthone joDIne mastake Avarta karI aMjalipUrvaka jayaMti zramaNopAsikAnA A kathanane vinayapUrvaka svIkAre che. tyArapachI mRgAvatIdevIe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! ati zIgha ja tame vegavAna azvothI yukta - yAvat - dhArmika zreSThayAna joDIne lAvo ane lAvIne tenI mane sUcanA Apo. tyAre te kauTuMbika puruSa mRgAvatI rANInI A AjJAne sAMbhaLIne dhArmika zreSTha mAna-rathane joDIne lAvyA lAvIne AjJAnusAra ratha lAvyAnI sUcanA ApI. tyArapachI te mRgAvatI rANIe jayaMti zramaNopAsikAnI sAthe snAna karyuM, balikarma karyuM - yAvat - alpa paNa mahAmUlyavAnuM vastra-AbhUSaNothI zarIrane alaMkRta karIne ghaNI ja kunjA dAsio - yAvat - ceTikAo, aMtaHpura rakSako, vRddha kaMcukIo, mahattarakonA samUhathI pariveSTita thaIne te aMtaHpurathI bahAra nIkaLI, nIkaLIne jyAM bAhya upasthAna zALA hatI, jyAM dhArmika yAna pravara UbhuM hatuM. tyAM AvI, tyAM AvIne dhArmika zreSTha ratha para beThI. - tyArapachI mRgAvatIdevI jayaMti zramaNopAsikAnI sAthe dhArmika zreSTha ratha para ArUDha thayA. te mRgAvatI rANI potAnA parivArathI yukta thaIne - yAvat - RSabhadattanI mAphaka te dhArmika zreSTha rathathI nIce utarI. tyArapachI jayaMti zramaNopAsikAnI sAthe te mRgAvatI rANIe ghaNI ja kunjA Adi dAsIo sahita devAnaMdAnI mAphaka - yAvatuM - vaMdana, namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne tyAMja UbhI rahIne jotI jotI, namaskAra karatI sAme vinayapUrvaka aMjalipUrvaka paryApAsanA kare che. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre udAyana rAjAne, mRgAvatI rANIne, jayaMti zramaNopAsikAne ane te vizALa parSadAne - yAvat - dharmopadeza Apyo - yAvat - parSadA pAchI gaI, udAyana rAjA ane mRgAvatI rANI paNa pAchA gayA. tyArapachI jayaMti zramaNopAsikA zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmane sAMbhaLI, avadhArI, harSita ane saMtuSTa thaI, zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karI, namIne A pramANe pUchayuM0 jayaMti zrAvikAe bhagavaMtane karela praznottara : he bhagavan! jIvo zAthI gurutva-bhArepaNuM pAme ? he jayaMti ! jIvo prANAtipAtathI - yAvat - mithyAdarzanazalyathI e pramANe kharekhara jIvo bhAre karmIpaNuM prApta kare che. he bhagavan! jIvonuM bhavasiddhikapaNuM svabhAvathI che ke pariNAmathI ? he jayaMti ! bhavasiddhika jIvo svabhAvathI che, pariNAmathI nathI. he bhagavan! sarve bhavasiddhika jIvo siddha thaze ? he jayaMti ! hA, thaze. he bhagavan! jo sarve bhavasiddhiko siddha thaze to A loka bhavasiddhika jIvothI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA rahita haze ? - A artha yathArtha nathI. he bhagavan! e pramANe te kayA hetuthI kaho cho ? he jayaMti! jemake sarvAkAzanI zreNI hoya, te anAdi, anaMta, baMne bAju parimita ane bIjI zreNIothI parivRtta hoya, temAMthI samaye samaye eka paramANuM pudgala mAtra khaMDo kADhatAM kADhatAM anaMta utsarpiNI ane anaMta avasarpiNI sudhI kADhIe to paNa zreNI khAlI na thAya, te rIte. he bhagavan! sutelApaNuM sAruM ke jAgelApaNuM sAruM ? he jayaMti ! keTalAMka jIvonuM sutelApaNuM sAruM, keTalAMkanuM jAgelApaNuM. he bhagavan! zA hetuthI tame Ama kaho cho ? he jayaMti ! je A jIvo adhArmika, adharmane anusaranArA, jene adharma priya che evA, adharma kahenArA, adharmane ja jonArA, adharmamAM Asakta, adharmAcaraNa karanArA ane adharmathI ja AjIvikAne karatA vihare che, e jIvonuM sutelApaNuM sAruM che. jo e jIvo sUtelA hoya to bahu prANonA, bhUtonA, jIvonA tathA sattvonA duHkha mATe, zoka mATe - thAvat - paritApa mATe thatA nathI. vaLI potAne, bIjAne ke baMnene ghaNI adhArmika saMyojanA vaDe joDanArA hotA nathI. tethI viparita je dhArmika jIvo che - yAvat - dharma vaDe AjIvikA karatAM vicare che. e jIvonuM jAgelApaNuM sAruM che - yAvat - te jIvo jAgatA hoya to dharma jAgarikA vaDe potAne jAgRta rAkhe che. he bhagavan! sabalapaNuM sAruM ke durbalapaNuM sAruM? he jayaMti! keTalAMka jIvonuM sabalapaNuM sAruM ane keTalAMka jIvonuM durbalapaNuM sAruM. je jIvo adhArmika che ane yAvat adharma vaDe AjIvikA karatA vihare che, e jIvonuM durbalapaNuM sAruM. ityAdi vaktavyatA jAgatAnI peThe sabalapaNAnI vaktavyatA kahevI. he bhagavan! udyamIpaNuM sAruM ke ALasupaNuM sAruM ? he jayaMti! keTalAMka jIvonuM udyamIpaNuM sAruM ane keTalAka jIvonuM ALasupaNuM sAruM. je jIvo adhArmika - yAvat - vihare che, e jIvonuM ALasupaNuM sAruM che. ityAdi badhuM "sUtelAnI peThe kahevuM tathA jAgelApaNA mujaba udyamI jANavA. vaLI e jIvo udyamI hoya to AcArya, upAdhyAya, sthavira, tapasvI, glAna, zaikSa, kula, gaNa, saMgha ane sAdharmikanI ghaNI vaiyAvacca sAthe AtmAne joDanArA thAya che. he bhagavan! zrotrendriyane vaza thavAthI pIDita thayela zuM bAMdhe ? he jayaMti ! jema krodhane vaza thayelA jIva saMbaMdhe kahyuM, tema ahIM paNa jANavuM - thAvat - te saMsAramAM bhame che. e pramANe cakSurindriyane vaza thayelA - yAvat - sparzanendriyane vaza thayelA jIva saMbaMdhe jANavuM. 0 jayaMti zrAvikAnI dIkSA ane mokSa : tyArapachI te jayaMti zramaNopAsikA zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI A vAta sAMbhaLI hRdayamAM avadhArI, harSita ane saMtuSTa thaI ityAdi badhuM devAnaMdAnI peThe jANavuM
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 yAvat - teNIe pravrajyA grahaNa karI ane sarvaduHkhathI mukta thayA. he bhagavan ! te e pramANe ja che, e pramANe ja che. 0 Agama saMdarbha : bhaga 534 thI 536 + ; 228 X - 0 devAnaMdA kathA H (devAnaMdAnI kathAnI ghaNI vAta tIrthaMkara mahAvIranI kathAmAM temaja RSabhadattanI kathAmAM AvI gayela che. tete kathA khAsa jovI ahIM te kathAMzo jarUra lIdhAM che, paNa mukhyatve ahIM devAnaMdAnI dIkSA tathA mokSanI vAtane A kathAmAM prAdhAnya apAyela che.) 0 bhagavaMta mahAvIranuM garbhamAM Agamana--nigamana : * (kalpasUtra 1 thI 12, 16, 21, 27, 31 anusAra) - tIrthaMkara mahAvIra brAhmaNakuMDa grAma nagaramAM koDAla gotranA RSabhadatta nAmanA brAhmaNanI patnI jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM yAvat - garbhapaNe utpanna thayA. je rAtrie zramaNa bhagavaMta mahAvIra jAlaMdhara gotranI devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM garbhapaNe AvyA. te rAtrie devAnaMdA brAhmaNI zayyAne vize kaMIka UMghatI kaMIka jAgatI eTale ke alpa nidrA karatI evI teNIe cauda svapnone joyA. yAvat ityAdi vRttAMta tathA cauda svapna saMbaMdhI vAta tIrthaMkara mahAvIranI kathAthI jANavI. devAnaMdA brAhmaNI - yAvat - zayyAthakI uThe che - yAvat - jyAM RSabhadatta brAhmaNa che tyAM Ave che - yAvat - be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne A pramANe bolI, he devAnupriya ! Aje zayyAne vize alpanidrA karatI hatI tyAre AvA prakAranA prazasta yAvat - zobhAsahita cauda mahA svapnone joIne jAgI - yAvat - A cauda svapnonuM kalyANakArI zuM phaLa vizeSa tathA vRtti vizeSa thaze ? ityAdi varNana mATe juo tIrthaMkara "mahAvIra kathA'. tyAre RSabhadatta brAhmaNa teNIne svapnAnuM phaLa vizeSa kahe che yAvat - tyArapachI te devAnaMdA brAhmaNI RSabhadatta brAhmaNanI pAse A artha sAMbhaLIne hRdayamAM avadhArIne harSita ane saMtuSTa manavALI thaI - yAvat - te svapnone sArI rIte aMgIkAra kare che. karIne RSabhadatta brAhmaNanI sAthe manuSya saMbaMdhI udAra ane bhogavavA yogya bhoga bhogavatI evI rahe che. ityAdi sarva vRttAMta mATe juo tIrthaMkara mahAvIra kathA" tyAM vistRta varNana Apela che. - - bRha.bhA. 3386; - - - saudharmendrae - yAvat dakSiNArdha bharatamAM brAhmaNakuMDa grAma nagaramAM koDAla gotranA RSabhadatta brAhmaNanI patnI jAlaMdhara gotranI devAnaMdA nAmanI brAhmaNInI kukSimAM garbhapaNe utpanna thayelA joyA - yAvat - zakrastavathI vaMdanA karI - yAvat - pachI tene vicAra Avyo ke tIrthaMkara Adino janma - yAvat - brAhmaNAdi kuLomAM thato nathI - yAvat - tethI mAre bhagavaMtane trizalA kSatriyANInA garbhamAM mUkavA joIe ane - yAvat - - - - trizalA kSatriyANIno putrIrUpa garbha devAnaMdAnI kukSimAM saMkramAvavo joIe. - yAvat -
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 229 harisegamelI devane kahIne teNe garbhaparAvartana karAvyuM. ityAdi vRttAMta tIrthakara mahAvIranI kathAmAM vistArathI apAI gayela che. * (ukta sarva kathana mukhyatve kalpasUtra AdhArita tathA avizyaka niryukti anusAra che, je bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM vistArathI apAI gayela che.) & (bhagavaMta mahAvIra gabhagamana-nigamana AcArasUtra--pa10 mujaba :-). zramaNa bhagavaMta mahAvIra... cyavana karIne A jaMbudvIpamAM bhArata varSanA dakSiNArDa, (bhAratanA dakSiNamAM) brAhmaNakuMDapura sannivezamAM koDAlagotrIya RSabhadatta brAhmaNanI jAlaMdharagotrIyA devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM siMhanI mAphaka garbhamAM avatarita thayA. devAnaMdA brAhmaNInA garbhamAM AvyA bAda zramaNa bhagavaMta mahAvIranA hita ane anukaMpAthI prerita thaIne "A jIta AcAra che" ema kahIne 82 rAtridina vyatIta thayA pachI 83mAM divasanI rAtre.. devAnaMdAnI kRSimAMthI te garbhane laIne... trizalAnI kukSimAM sthApana karyo ane trizalAno garbha laIne dakSiNa brAhmaNa kuMDapura sannivezamAM koDAlagotrIya RSabhadatta brAhmaNanI jAlaMdhagotrIyA devAnaMda brAhmaNInI kukSimAM rAkhyo. tyAre (Avazyaka bhASya-pa5 mujaba) devAnaMdA brAhmaNIe potAnA mukhamAMthI cauda svapnone pAchA nIkaLatA joyA. (trizalA kSatriyANI dvArA haraNa karAtA joyA). 0 bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe devAnaMdAnuM gamana : te kALe ane te samaye brAhmaNakuMDagrAma nAme nagara hatuM. tyAM bahuzAla nAme caitya hatuM. te brAhmaNakuMDagrAma nagaramAM RSabhadatta nAme brAhmaNa raheto hato. te iSabhadatta brAhmaNane devAnaMdA nAmaka brAhmaNI dharmapatnI hatI. temanA hAtha-paga sukumAla hatA yAvat tenuM darzana paNa priya hatuM. tenuM rU5 suMdara hatuM. teNI zramaNopAsikA hatI. jIva-ajIva Adi tattvonI jJAtA hatI tathA puNyapApanA rahasyone upalabdha karyA hatA - yAvat - te viharatI hatI. te kALa, te samaye bhagavaMta mahAvIra tyAM padhAryA. samavasaraNanI racanA thaI. parSadA nIkaLI - yAvat - paryapAsanA karavA lAgI. tyAre A vAta sAMbhaLI RSabhadatta brAhmaNa atyaMta harSita ane saMtuSTa thayo yAvatuM jyAM devAnaMdA brAhmaNI hatI tyAM Avyo ane tenI pAse AvIne A pramANe bolyo, he devAnupriye ! dharmanA Adikara - yAvat - sarvajJa sarvadarzI zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM bahuzAla nAmaka caityamAM yathAyogya avagraha grahaNa karIne vicarI rahyA che - yAvat - ApaNe jaIe ane bhagavaMta mahAvIrane vaMdana, namaskAra karIe - yAvat - temanI paryApAsanA karIe. tyArapachI RSabhadatta brAhmaNanuM A kathana sAMbhaLIne devAnaMdA brAhmaNI hRdayamAM atyaMta harSita yAvat ullasita thaI ane teNIe baMne hAtha joDIne mastake aMjali karIne RSabhadatta brAhmaNanA kathanano vinayapUrvaka svIkAra karyo. tyAre devAnaMdA brAhmaNIe paNa, snAna karyuM yAvat alpabhAravALA paNa bahumUlya AbhuSaNothI zarIrane suzobhita karyuM. pachI ghaNI ja kunjA dAsIo tathA cilAta dezanI dAsIonI sAthe yAvat aMta:purathI nIkaLI jyAM bAhya upasthAnazALA hatI. jyAM zreSTha dhArmika ratha Ubho hato, tyAM AvI.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 Agama kathAnuyoga-4 te zreSTha dhArmika ratha para ArUDha thaI. te RSabhadatta brAhmaNa devAnaMdA brAhmaNInI sAthe zreSTha dhArmika ratha para ArUDha thaI potAnA parivArathI parivRtta thaIne brAhmaNakuMDa nAmaka nagaranA madhya bhAgamAM thaIne nIkaLyA ane bahuzAlaka nAmanA udyAnamAM AvyA. tyAM tIrthaMkara bhagavaMtanA chatrAdi atizayone joyA, joIne te zreSTha dhArmika rathane Ubho rAkhyo. te zreSTha dharmarathathI nIce utaryA. devAnaMdA brAhmaNI rathamAMthI nIce utarIne potAnI ghaNI ja dAsIo yAvat mahattarikA vRMdathI parivRtta thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI sAme paMcavidha abhigamanapUrvaka gamana karyuM. te pAMca abhigama A pramANe che H- (1) sacitta dravyono tyAga karavo, (2) acita dravyono tyAga na karavo, (3) vinaya vaDe zarIrane avanata karavuM, (4) bhagavaMta dRSTigocara thatAM ja baMne hAtha joDavA ane (5) manane ekAgra karavuM. tyArapachI jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvI, traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. pachI vaMdana--namaskAra karyA pachI RSabhadatta brAhmaNane AgaLa karIne potAnA parivAra sahita zuzruSA karatI, namana karatI, sAme UbhI rahIne vinayapUrvaka hAtha joDIne upAsanA karavA lAgI. tyArapachI devAnaMdA brAhmaNInA stanomAMthI dUdhanI dhArA thaI, teNInA netra harSAzruothI bhIMjAI gayA. harSathI praphUllita thatI evI tenI bAhuthI tenA kaDAM staMbhita thayA. harSAtirekathI teNInI kaMcukI vistRta thaI. meghanI dhArAthI vikasita kadaMbapuSpanI samAna teNInuM zarIra romAciMta thaI gayuM. pachI teNI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane animeSa dRSTie jovA lAgI. te vakhate gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana--namaskAra karyA ane pUchayuM, he bhagavaMta ! A devAnaMdA brAhmaNInA stanomAMthI dUdha kema nIkaLI AvyuM ? yAvat teNIne romAMca kema thaI Avyo ? ane teNI Apa devAnupriyane animeSa dRSTi vaDe jotI kema UbhI che ? - zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautama svAmIne kahyuM, he gautama ! A devAnaMdA brAhmaNI che, te mArI mAtA che. huM devAnaMdAno Atmaja chuM. tethI teNIne pUrva putra sneharAgAnuvaza dUdha jharI AvyuM - yAvat - romAMca thayo ane A mane animeSa dRSTithI joI rahI che. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre RSabhadatta brAhmaNa ane devAnaMdAne tathA te atyaMta moTI RSi parSadAne dharmakathA karI yAvat parSadA pAchI gaI. 0 devAnaMdAnI dIkSA ane mokSa :- tyArapachI... zramaNa bhagavaMta mahAvIre dharma sAMbhaLIne ane hRdayaMgama karIne te devAnaMdA brAhmaNI atyaMta harSita ane saMtuSTa thaI ane zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karIne yAvat namaskAra karIne A pramANe bolI. he bhagavan ! Ape jema kahyuM che, te temaja che. bhagavan ! ApanuM kathana yathArtha che. A pramANe RSabhadatta brAhmaNa samAna devAnaMdAe paNa nivedana karyuM ane dharma kahyo, ahIM sudhI kahevuM joIe. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre devAnaMdA brAhmaNIne svayameva pravrujita karAvyA.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA svayameva muMDita karAvyo ane svayameva caMdanA Aryana ziSyAnA rUpamAM soMpI dIdhI. tyArapachI caMdanA AryAe devAnaMdA brAhmaNIne svayaM pravrujita karyA. svayameva muMDita karyA, svayameva teNIne zikSA ApI. devAnaMdAe paNa RSabhadattanI samAna A prakAranA dhArmika upadezane samyarUpe svIkAryo ane temanI AjJAnusAra cAlavA lAgI - yAvat - saMyamamAM samyak pravRtti karavA lAgI. tyArapachI AryA devAnaMdAe AryAM caMdanA pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. zeSa varNana RSabhadatta pramANe jANavuM. yAvat devAnaMdA siddha, buddha, mukta, parinivRtta ane sarvaduHkhothI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha AyA. 510; bhaga. 460 thI 462; sama. 161; bhaga 227nI . Ava.yU.1-5 236; Ava.bhA. 48, 49, 55 + kalpa. 2 thI 12, 16, 21, 27, 31 + ; X X 231 sama. 213nI vR; Ava.ni. 457 + ; 0 prabhAvatI kathA H vaizAlI nagarImAM ceTaka rAjA hato. temane sAta putrIo hatI :~ (1) prabhAvatI, (2) padmAvatI, (3) mRgAvatI, (4) zivA, (5) jyeSThA, (6) sujyeSThA, (7) cennaNA. temAM prabhAvatInA lagna vItibhaya nagaranA rAjA dAyana sAthe thayelA hatA. A tarapha caMpA nagarImAM kumAranaMdI nAme eka strI lolupa sonI raheto hato. (tenA samagra varNana mATe kumAranaMdI tathA nAgIla e baMne kathAo jovI) A kumAranaMdIe vyaMtarI hAsA prahAsanA mohamAM baLI marIne AtmahatyA karI. pachI paMcazailano adhipati evo sAmAnya vyaMtara deva thayo. tene nAgIla nAme eka zrAvakamitra hato, tene kumAranaMdInI Asakti ane mRtyu joIne vairAgya thatAM teNe dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne teo acyutakalpe utpanna thayelA. acyutakalpavAsI nAgIladevanA kahevAthI vyaMtara banelA kumAranaMdIe tyAre samyakatva bIja prApti mATe vardhamAnasvAmInI jIvita pratimA banAvI. A pratimA vItabhaya nagare utArI. te vakhate prabhAvatI devInA jANavAmAM AvyuM ke, A rIte devAdhidevanI pratimA samudrakAMThe AvelI che. snAna karI, kautuka maMgala karIne aMtaHpura sahita tyAM gaI, zveta vastro paherelA, hAthamAM bali, puSpa, dhUpa ityAdi lIdhA, stuti karI tyAre peTI khulI. vardhamAna svAmInI jIvita pratimA temAMthI nIkaLI. tyAre prabhAvatI rANIe aMtaHpuramAM caityagRha karAvyuM. (nizIthasUtra cUrNimAM jaNAve che ke) sarvAlaMkAra vibhUSita nIkaLela pratimAne ghara samIpe caitya karAvI sthApI pachI prabhAvatI rANI snAna karIne trisaMdhyA te pratimAnI arcanA--pUjA karavA lAgI. tenI dekharekha - saphAI Adi mATe kRSNagulikA/devadattA nAmanI dAsIne niyukta karI. - koI vakhate prabhAvatIdevI nRtya karI rahI hatI. udAyana rAjA vINA vagADI rahyA hatA. A rIte AThama caudaza Adi dine prabhAvatI rANI bhaktirAgathI pote nRtyAdi karatI, koI divase rAjAne acAnaka prabhAvatI rANI mastakavihina dekhAI. tene ghaNo ja
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 Agama kathAnuyoga-4 ba na thAya. kheda thayo. tenA hAthamAMthI vINA paDI gaI. prabhAvatI roSAyamAna thaIne bolI ke, kema AvuM karo cho ? ghaNo Agraha karatA udAyane prabhAvatIne satya jaNAvyuM. tyAre teNI bolI ke, have zuM karuM ? have mAre sArI rIte zrAvakatvanI anupAlanA karavI joIe. jinazAsananuM zaraNuM lIdhA pachI maraNano bhaya na hoya. pharI koI vakhate snAna karIne nIkaLelI prabhAvatIe dAsIne kahyuM ke, mArA (pUjAnA) vastro lAva. tyAre saphedane badale lAla vastro lAvI. (prabhAvatIne sapheda vastro lAla dekhAyA). prabhAvatIne krodha caDyo. teNIe dAsI para arIso pheMkyo ane bolI ke jinagRhamAM javA mATe tuM mane lAla vastro Ape che. amaMgala kare che - arIsAno prahAra vAgatA te dAsI tyAMne tyAMja mRtyu pAmI. vastro svAbhAvika zveta ja lAgyA. tyAre prabhAvatI vicAravA lAgI ke, mArA vaDe (pahelA) vratanuM khaMDana thaI gayuM. niSkAraNa niraparAdha dAsIne mArI nAMkhI. lAMbAkALathI paDAtA (pahelA) vrata mArAthI bhAgyA. have mAre jIvIne zuM karavuM che? udAyana rAjAne teNIe pUchayuM ke, have huM bhakta pratyAkhyAna aMgIkAra karavA icchuM chuM. (nizItha cUrNikAra kahe che dIkSA laIne teNIe bhakta pratyAkhyAna karyuM). prabhAvatInA ati AgrahathI rAjAe kahyuM ke, jo tuM devaloke utpanna thAya to, tAre mane bodha pamADavA AvavuM. tyAre prabhAvatIe te vAta kabUla rAkhI. pachI teNIe (dIkSA aMgIkAra karI. cha mAsa saMyama pALyo.) bhakta pratyAkhyAna karyuM. AlocanA ane pratikramaNa karIne kALadharma pAmIne devaloke devarUpe utpanna thayA. tyAra jinapratimAne devadattA nAmanI kunjA dAsI saMbhALavA lAgI. rAjA udAyana tApasabhakta hato. pUrvanA anurAgathI prabhAvatI deve tene bodha pamADavA prayatna karyo. te bodha pAmato na hato. tyAre prabhAvatIdeve tApasanuM rUpa vikuvyuM. amRtaphaLone laIne te Avyo. rAjAne te phaLa ApatA, rAjAe te cAkhyA. tyAre prabhAvatI devane pUchyuM ke, A phaLo kyAMthI AvyA ? te deve kahyuM ke, nagaranI najIka eka Azrama che. tyAM A phaLo che. tenI sAthe rAjA Azrame gayo. jevo te AzramanA phaLa toDavA gayo ke, tApaso tene mAravA lAgyA. haNo-haNo, mAro-mAro pakaDo-pakaDo pokAravA lAgyA. tyAre te rAjA AzramathI bhAgyo. vanakhaMDamAM pahoMcyo. tyAM teNe koI sAdhune joyA. je caMdra jevA saumya hatA, kAmadeva jevA rUpavAnuM nAgakumAra jevA sohAmaNA hatA. te sAdhu bhagavaMte dharma kahyo. dharma sAMbhaLI rAjA bodha pAmyo. tyAre prabhAvatI deve potAne pragaTa karyo. pachI udAyana rAjAnI AjJA laIne te deva devaloke pAcho pharyo. e pramANe pratibodha pAmela rAjA zrAvaka thayo. Avazyaka vRttinA abhiprAya mujaba udAyana rAjAe dIkSA lIdhA bAda be-traNa vakhata temane mArI nAMkhavA dahIMmAM jhera bheLavavAmAM Avela. je prabhAvatIdeve saMvarI lIdhuM paNa chelle devanA pramAdathI udAyana rAjAnA zarIramAM jhera vyApI gayuM. temanuM mRtyu thayuM, teo mokSe gayA, pachI prabhAvatIdeve AkhuM nagara dhULa vaDe dATI dIdhuM. 0 Agama saMdarbha :bhaga 587; pahA 20nI , Ava.ni 775nI ,
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 233 nisI.bhA. 3183nI ; utta.ni 95 + 4 Ava yU.1-pR. 399 400; ra- 164; 0 mRgAvatI kathA - vaizAlI nagarImAM ceTaka rAjA hato. tene sAta putrIo hatI :- (1) prabhAvatI, (2) pavAvatI, (3) mRgAvatI, (4) zivA, (5) jyeSThA, (6) sujyeSThA, (7) ceghaNA prabhAvatInA lagna udAyana sAthe thayA. (je udAyana ane prabhAvatInI kathAmAM joyuM) padmAvatInA lagna caMpAnA dadhivAhana sAthe thayA. mRgAvatInA lagna kauzAMbInA zatAnIka rAjA sAthe thayA. zivAnA lagna ujjainInA pradyota rAjA sAthe thayA ityAdi. 0 parIcaya : te kALe, te samaye kauzAbI nAme nagarI hatI. jo bhavanAdinI adhikatAthI yukta, svacakra-paracakranA bhayathI mukta tathA samRddhi vaDe samRddha hatI. te nagarI bahAra caMdrAvataraNa udyAna hatuM. temAM zvetabhadra yakSanuM caitya hatuM. A kauzAMbI nagarImAM zatAnika nAme rAjA hato. je himAlaya parvata AdinI samAna mahAnuM ane pratApI hato. tenI (patnI) mRgAvatI nAme rANI hatI. te zatAnika rAjA ane mRgAvatIno udAyana nAme putra hato. 0 caMdanA dvArA bhagavaMtanA pAraNA prasaMge mRgAvatInuM Agamana : (zramaNa bhagavaMta mahAvIre dravya, kSetra, kALa, bhAvathI abhigraha lIdho ane caMdanA-caMdanabALAne hAthe te abhigraha pUrNa thayo. A Akho prasaMga tIrthakara mahAvIranI kathAmAM tathA caMdanA AyanI kathAmAM vistArathI lakhAI gayo chetethI ahIM te kathAno keTaloka aMza jyAM mRgAvatIno saMbaMdha che. teno ja ulekha ame karela che. pUrva kathA mATe juo tIrthakara mahAvIra kathA ane caMdanA kathA). zramaNa bhagavaMta mahAvIra vihAra karatA kauzAMbI gayA. tyAM zatAnika nAme rAjA hato, mRgAvatIdevI rANI hatA. tattvavAdI nAme dharmapAThaka hatA. sugupta nAme amAtya hatA. te amAtyane naMdA nAme patnI hatI. te zramaNopAsikA hatI. te naMdA ane mRgAvatI rANI baMne sakhIo hatI. te vakhate bhagavaMta mahAvIre poSa vada ekame evo abhigraha grahaNa karelo ke :(1) dravyathI - sUpaDAnA khUNAmAM rahela bAphelA aDada hoya, (2) kSetrathI UMbaro oLaMgatI hoya arthAt eka paga aMdara - eka paga bahAra hoya, (3) kALathI - bhikSAcaro bhikSA laIne nIkaLI gayA hoya tevo kALa hoya, (4) bhAvathI -- rAjakanyA hoya, dAsIpaNuM pAmI hoya, beDImAM baMdhAyelI hoya. teNInuM mastaka muMDita hoya, raDatI hoya, ATha bhakta annajaLano tyAga thayelo hoya e cAre bAbate jyAre abhigraha pUrNa thato hoya to pAraNuM karavuM kalpa, anyathA na kalpa. Avo abhigraha dhAraNa karIne kauzAMbImAM rahelA hatA... e pramANe bhikSArthe bhramaNa karatA temane cAra mAsa kauzAMbImAM pasAra karyA, paNa abhigraha pUrNa thayo nahIM. pachI naMdAnA ghera bhikSArthe praveza karyo. A to bhagavaMta mahAvIra che, tema jANIne naMdAe parama AdarapUrvaka bhikSA lAvIne mUkI, bhagavaMta mahAvIra nIkaLI gayA. tyAre te ghaNI ja
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 Agama kathAnuyoga-4 - kheda pAmI. teNe amAtya AvyA tyAre temane paNa kahyuM ke, A tamAruM amAtyapaNuM zuM kAmanuM? ATalA lAMbA kALathI bhagavaMta bhikSA letA nathI. tamAruM vijJAna paNa zuM kAmanuM? jo tame svAmIne zo abhigraha che te na jANo. vijayA nAmanI prAtihAriNIe A samagra vRttAMta mRgAvatI rANIne jaNAvyo. kemake teNI koI kAraNathI tyAM AvelI hatI. mRgAvatIe paNa A vAta sAMbhaLIne ghaNAM ja duHkhane anubhavyuM. te ceTaka rAjAnI putrI ati khedane pAmI. (bhagavaMta mahAvIranA mAmA ceTaka rAjA hatA. mRgAvatI tenI putrI hatI. arthAt bhagavaMta mahAvIranI mAmAnI dIkarI bahena hatI.)jyAre zatAnika rAjA Avyo, tyAre teNe pUchayuM ke, kema AvA viSAdamAM cho ? teNIe kahyuM ke, tamArA rAjyathI mane zo lAbha ? jo bhagavaMta ATalA kALathI vicarI rahyA che, chatAM temano abhigraha zuM che ? te paNa jANI na zakAya. ahIM vicArI rahyA che, te paNa tame jANatA nathI. tyAre zatAnike mRgAvatIne AzvAsana ApatA kahyuM ke, huM evuM kaMIka karIza ke jethI kAle khabara paDaze. pachI sugupta amAtyane bolAvI A vAta karI ityAdi... A tarapha zatAnike caDAI karavAthI dadhivAhana rAjA nAsI chUTela, ityAdi vRttAMta caMdanAnI kathAmAM AvI gayela che - yAvata - te caMdanA dvArA bhagavaMta mahAvIrano abhigraha pAMca mAsa - pacIza divase pUrNa thayo. tyAre rAjA aMtaHpura ane parijanasahita tyAM Avyo. mRgAvatIe kahyuM ke, A mArI benanI putrI (bhANejI) che. pachI teNIne potAne tyAM laI gayA. kanyAonA aMtaHpuramAM putrInI mAphaka ucherI.. 0 bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe gamana : zramaNa bhagavaMta mahAvIranA kevaLajJAna pachIno A prasaMga che. (jo ke, have pachI sAva ni%i nI cUrNi ane vRtti mujabano je prasaMga A kathAmAM ja ApavAno che - te mujaba pradyote kauzAMbI para caDAI karI, zatAnikanuM mRtyu thayuM. mRgAvatIe dIkSA lIdhI, udAyana rAjA thayo. te vRttAMta ane A vRttAMtamAM thoDo tAlamela besADavo muzkela che. kemake AvazyanA abhiprAya mujaba to mRgAvatIe ja vicArela ke bhagavaMta ahIM Ave to huM dIkSA lauM ane mArA zIlanI rakSA karuM, eTale "vaMdana karavA javuM", pachI "pAchA pharavuM" Adi ghaTanA baMdha bese nahIM. kAvatI mAM to udAyana rAjA ane mRgAvatI rANI pAchA phare che, pachI mRgAvatInI naNaMda jayaMtI zrAvikA dIkSA le che. teTalo ja ullekha Ave che. jyAre sAvaracakka mujaba to bhagavaMta mRgAvatIno vicAra jANI Ave che ane mRgAvatI dIkSA grahaNa karI le che tema Ave che. mAtra eka samAdhAna vicArI zakAya ke, vizva sUtrAnusAra mRgAvatIno vicAra jANI bhagavaMta padhAryA, tethI ja mAvatI sUtrAnusAra vaMdanArthe gayA. pachI anaMtara divasomAM ja teNIe dIkSA lIdhI. te kALe ane te samaye kauzAMbI nagarI hatI. caMdrAvataraNa udhAna hatuM. te kauzAMbI nagarImAM sahastrAnika rAjAno pautra, zatAnika rAjAno putra, ceTaka rAjAno dohitra mRgAvatI devIno Atmaja ane zramaNopAsikA jayaMtIno bhatrIjo udAyana nAme rAjA hato. te ja kauzAMbI nagarImAM sahastrAnika rAjAnI putravadhu, zatAnika rAjAnI patnI, ceTaka rAjAnI putrI, udAyana rAjAnI mAtA, zramaNopAsikA jayaMtInI bhAbhI mRgAvatI
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 2 35 nAmanI rANI hatI. te sukumAla hAtha-pagavALI vAvat surUpA, zramaNopAsikA - yAvat - vicaraNa karatI hatI. jayaMtI zrAvikA hatI. jenuM varNana jayaMtInI kathAmAM AvI gayuM che. te kALe, te samaye bhagavaMta mahAvIra kauzAMbI padhAryA. te samaye udAyana rAjA A vRttAMta sAMbhaLI harSita ane saMtuSTa thayA. temaNe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane teone A pramANe kahyuM, ityAdi kathana jayaMtI kathAmAM AvI gayela che. tyAre jayaMtI zrAvikAe... mRgAvatIne AvIne kahyuM... mRgAvatI rANIe tenI A vAta svIkArI. tyArapachI te mRgAvatI rANIe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane temane A pramANe kahyuM, jemAM vegavAna ghoDAo joDelA hoya evA yAvat zreSTha dhArmika ratha joDIne jaladIthI upasthita karo. kauTuMbika puruSoe yAvat ratha lAvIne upasthita karyo thAvat mRgAvatInI AjJA pAchI soMpI. tyArapachI te mRgAvatI devI ane jayaMtI zrAvikAe snAnAdi karyA yAvata zarIrane alaMkRt karyuM. pachI kunjAdAsIonI sAthe te baMne aMtaHpurathI nIkaLI. pachI te bAhya upasthAnazALAmAM AvI ane jyAM dhArmika zreSTha ratha hato, tyAM AvI rathArUDha thaI. mRgAvatI devI potAnA parivAra sahita yAvatuM dhArmika zreSTha rathathI nIce utarI. pachI mRgAvatI devI zramaNa bhagavaMta mahAvIranI sevAmAM devAnaMdAnI mAphaka pahoMcI. thAvatu bhagavaMtane vaMdanA namaskAra karyA ane tenA putra udAyana rAjAne AgaLa karIne samavasaraNamAM besI ane tenI pAchaLa sthita rahIne paryApAsanA karavA lAgI. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre udAyana rAjA, temanI mAtA mRgAvatI rANI ane jayaMtI zrAvikAne dharma kahyo. parSadA pAchI pharI, udAyana rAjA ane mAtA mRgAvatI rANI paNa pAchA pharyA. 0 mRgAvatInuM citra ane caMdapradyota dvArA caDAI : kauzAMbI nAme nagarI hatI, tyAM zatAnika rAjA hato. te koI divase sukhAsane beTho hato. AvelA dUtane pUchayuM, bIjA rAjAnI pAse hoya ane mArI pAse na hoya evuM mArA rAjyamAM zuM che? te dUte kahyuM, tamArA rAjamAM citrasabhA nathI. te ja kSaNe zatAnika rAjAe citrazALA banAvavAnI AjJA ApI. citrakAro sabhAmAM avakAza anusAra citro banAvavA lAgyA. te vakhate yakSanuM varadAna pAmelA eka citrakArane je rAjAnA aMtaHpurano kriIDapradeza hato. tenuM citra banAvavAnuM soMpAyu. te citrakAre te krIpradezane anurUpa citronuM nirmANa karavAnuM zarU karyuM. te vakhate koI divase jALInA aMtaramAM rahela mRgAvatInA pagano aMguTho joyo. upamAna vaDe teNe jANyuM ke, A mRgAvatI rANI che tyAre te citrakAre yakSanA varadAnane AdhAre mRgAvatI rANInA paganA aMguThAne anusAra mRgAvatI rANInuM Abehuba citra banAvyuM. te vakhate tenI AMkhe maTakuM mAryuM ane eka maSInuM biMdu mRgAvatInA citramAM teNInI sAthaLa para paDyuM. citrakAre tene sApha karI dIdhuM. pharI vakhata te ja rIte masInuM biMdu paDyuM. e rIte traNa vakhata thayuM. pachI
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 Agama kathAnuyoga-4 citrakArane khyAla Avyo ke, A pramANe ja hovuM joIe arthAt mRgAvatInI sAthaLamAM tala hovo ja joIe. pachI citrasabhA nirmANa pAmI. tyAre zatAnika rAjA citrasabhAnuM avalokana karato te sthAne Avyo, jyAM te mRgAvatI rANInuM citra hatuM. teNe nirvastra evI mRgAvatInI sAthaLa para biMdu joyuM. te ropAyamAna thayo. ANe mArI patnI sAthe durvyavahAra karyo. lAge che tyAre zatAnika rAjAe citrakArano vadha karavA AjJA ApI. tyAre citrakAronI zreNI hAjara thaI, teoe rAjAne kahyuM, he svAmI ! A citrakArane yakSa taraphathI varadAna maLeluM che tyAre tene koI kunjAnuM moDhuM dekhADAyuM, te citrakAre tene anurUpa citra banAvI ApyuM. to paNa zatAnika rAjAe tenA aMguThA ane tarjanIno agra bhAga chedI nAMkhyA ane tene dezanikAlanI AjJA ApI. tyAre te citrakAra pharIthI yakSanI ArAdhanA karavA upavAsa karIne rahyo. yakSa varadAna ApyuM ke, tuM DAbA hAthe citra banAvI zakIza. tenA manamAM zatAnika pratye praaSa jAgyo. teNe vicAryuM ke, rAjA pradyota AnI sAthe aprIti karavA-duzmanAvaTa karavA samartha che. tyAre teNe eka phalaka para mRgAvatInuM citra banAvIne pradyota rAjAnI pAse rajU karyuM. pradyota rAjAe mRgAvatInuM AbehUba citra joyuM. citrakArane pUchatAM. teNe sarva vRttAMta jaNAvyo. tyAre pradyota rAjAe eka dUtane mokalyo ane zatAnikane kahevaDAvyuM ke, tame mRgAvatI mane soMpI dyo athavA yuddha karavA mATe taiyAra thAo. zatAnika rAjAe te dUtano asatkAra karyo ane pAchalA bAraNethI kADhI mUkyo. pradyota rAjA te dUtanA vacanathI krodhita thayo. potAnA sarva sainya sAthe kauzAMbI cAlyo tene tyAM Avela jANIne (vizALa sainyane joIne) potAnuM alpa sainya hovAthI te zatAnikane atisAra-jhADA thaI gayA ane te maraNa pAmyo. zatAnikanuM mRtyu ane mRgAvatInI dIkSA mATe yuktiH tyAre mRgAvatIe vicAryuM ke, mAro A bALaputra vinAza na pAme tevuM kaMIka karuM. tyAre teNIe dUtane mokalyo. kahevaDAvyuM ke, A kumAra hajI bALaka che. ApaNA gayA pachI sAmaMta rAjA koI anyane prerIne rAjya paDAvI na le. tyAre pradyote kahyuM ke, mAruM grahaNa karAyela rAjya para koNa caDAI karavAnuM che ? tyAre mRgAvatIe kahyuM ke, mastaka para sarpa hoya ane seMkaDo yojana dUra vaidya hoya to te vaidya zuM karI zake? tethI pahelAM tame A nagarIne cAre tarapha majabUta killo banAvIne dRDha karo (pachI huM to tamAre AdhIna chuM ja ne ?) tyAre (caMs) pradyotarAjAe te vAtanI hA kahI. pachI mRgAvatIe kahyuM ujjainIthI majabUta pattharo lAvI killo karavo. tenI paNa pradyotarAjAe hA kahI. pradyotane cauda rAjA potAne AdhIna hatA. teNe te badhAnuM sainya kAme lagADI dIdhuM. puruSa paraMparA banAvI. teo majabUta (iMTo) pattharo lAvyA. nagarane pharato majabUta killo banAvI dIdho. tyArapachI mRgAvatIe kahyuM, A nagarIne dhAnyathI bharapUra karI devI. tyAre pradyote nagarIne dhAnyAdithI samRddha karI ApI. mRgAvatInA kahevAthI nagarInI pharatI khAI paNa banAvI dIdhI. e rIte jyAre kauzAMbI nagarIne cAre bAjuthI gherIne caDAI karavAnuM muzkela
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 237 banI gayuM, tyAre mRgAvatIe vicAraNA karI ke, te gAma, nagara, Akara - yAvat - sannivezo dhanya che ke, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra vicare che. jo bhagavaMta ahIM padhAre to huM dIkSA grahaNa karuM (mArA zIlanI rakSA karuM). tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra kevaLajJAna vaDe A vAta jANIne kauzAMbI nagarI padhAryA. tyAM badhAMnA paraspara vairo zAMta thaI gayA. mRgAvatI rAjamahelathI nIkaLyA. 0 samavasaraNa madhye koI puraSa dvArA prazna : te vakhate bhagavaMta dharma kahetA hatA tyAre koI eka puraSa Avyo. teNe bhagavaMta sarvajJa che ema jANIne pracchanna manathI prazna pUchavA vicAryuM, tyAre bhagavaMte tene kahyuM ke, he devAnupriya ! tuM spaSTa vANI vaDe prazna pUcha. kemake bhagavaMta jANatA hatA ke, tenA prazna dvArA ghaNAM jIvo bodha pAmaze. A pramANe kahyuM tyAre te puruSe pUchayuM, bhagavan! yA tA. - sI mAM. (je A che - te ja te che ?) tyAre bhagavaMte tene uttara Apyo ke, hA (je A che te ja te che.) te vakhate gautamasvAmIe pUchayuM ke, A puruSe ya sa - sa sI ema kema pUchayuM? tyAre bhagavaMte A prazna kema thayo te aMge sarva vRttAMta kahyo - te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. tyAM eka sonI raheto hato. te ghaNo ja strIlolupa hato. te pa00pa00 suvarNamudrA ApIne je-je pradhAna rUpavAnuM kanyA hoya tene tene (kharIdIne) lagna karato hato. e rIte teNe pa00 kanyA sAthe vivAha karyA. te eka-eka mATe tilaka vagere cauda ghareNAM ghaDAvato hato. je divase jenI sAthe bhogone bhogave te divase teNIne te badhAM ghareNAM paherAvato. paNa jenI sAthe tene rAtrie bhoga bhogavavAno na hoya te koI paNa strIne ghareNAM paheravA Apato na hato. te evo irSALu ane adekho hato ke te kadApI ghara choDato nahIM ke bIjA koIne paNa AvavA deto nahIM, temaja potAnI koI patnIne kyAMya javA deto nahIM. anya koI divase jamaNavAra Adi kAraNe mitrane tyAM gayo. anicchAe paNa mitranA ghaNAM ja AgrahathI tene javuM paDyuM. jyAre A sonI bahAra gayo che. tema e badhI strIoe jANyuM tyAre te badhIe vicAra karyo ke, A ApaNAM sonAnA ghareNAM jo paheravA na maLe to teno phAyado zo che? Aje ApaNe icchA mujabanA zRMgAra karIe. tyAre te badhI strIoe sArI rIte atyaMgavidhi karI, snAna karyuM, tilaka Adi cauda prakAranA alaMkAro vaDe alaMkRt thaI, zRMgAra karyo. pachI badhI strIo hAthamAM arIso laIne jotI hatI. tyAM acAnaka pelo sonI AvI caDyo. teNe badhI strIone e rIte alaMkRt jotA, te krodhita thayo. te eka strIne pakaDIne mAravA lAgyo. eTalo mAra mAryo ke te strI maraNa pAmI. tyAre bIjA strI bolI ke, A rIte to ApaNe paNa badhI AnA dvArA eka-eka karIne mArI naMkhAzuM. tenA karatA ApaNe ja Aje Ane A arIsA vaDe pUjA karI daIe. e rIte te vakhate te 49 strIoe eka sAthe potapotAno arIso pheMkayo - arthAt 499 arIsA tenI para pheMkyA. e rIte 499 arIsAno Dhagalo tenA para
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 Agama kathAnuyoga-4 pheMkAyo. te sonI tyAM ne tyAM maraNa pAmyo. tyArapachI te 499 strIone pazcAttApa thayo. arere ! patine mAranArI evI ApaNI zI gati thaze ? loko dvAra paNa avahelanA thaze. tyAre te badhI strIoe badhAM ja kArone pUrI dIdhA - chidrarahita karI dIdhA. pachI cAre tarapha agni saLagAvyo, baLI marI. te pazcAttApa vaDe, potAne kozavA vaDe temaja akAma nirjarA karavAthI te badhI strIo manuSyapaNe utpanna thaI. te badhI ja strIo cora thaI. eka ja parvata vasavA lAgI. ' te sonI mRtyu pAmIne tiryacapaNe utpanna thayo. je strIne pahelA mArI nAMkhelI te eka bhava tiryacano karIne pachI eka brAhmaNa kuLamAM dAsa tarIke utpanna thaI. e rIte te dAsa pAMca varSano thayo. tyAre te sonIno jIva paNa tiryacapaNAmAMthI nIkaLIne te ja kuLamAM bAlikArUpe utpanna thayo. te bALaka te bAlikAne sAcavavA lAgyo arthAt pUrve je pahelI patnI marIne dAsa thaI, te sonInA bAlikArUpa jIvane sAcavavA lAgyo. te bAlikA haMmezA rahyA karatI hatI. tenA peTa para hAtha pheravatA koI vakhate te dAsaceTakano hAtha te bAlikAnA yoninA dvArane sparzI gayo. yoni para hAthano sparza thatA te bAlikA raDatI baMdha thaI gaI. tyAre te dAsaceTakane thayuM ke, mane A bAlikAne zAMta karavAno upAya maLI gayo. pachI haMmezA te dAsaceTaka te bAlikA raDe tyAre tenI yoni para hAtha pheravato ane bAlikA zAMta thaI jatI. AvuM roja roja banatA tenA mAtApitA A vAta jANI gayA, tyAre te dAsaceTakane mArIne kADhI mUkyo. te dAsaceTaka tyAMthI nAsIne lAMbe kALe nagarathI vinaSTa thaIne duSTa zIla ane AcAravALo thayo. pachI te koI corapallImAM pahoMcyo. tyAM 49 coro rahetA hatA. pelI bAlikA paNa yogya vaye gherathI nIkaLI gaI ane bhaTakatI bhaTakatI koI eka gAmamAM pahoMcI. te gAma pelA coroe lUMTyuM. tyAre pelI kanyAne paNa grahaNa karI laI gayA. tyArapachI te 500 coro tenI sAthe bhoga bhogavavA lAgyA. koI vakhate te corone ciMtA thaI ke, aho ! A bicArI ekalI ApaNA 500 sAthe bhoga bhogavAnuM sahana kare che. tethI jo koI bIjI eka ApaNane maLI jAya to A bicArIne thoDo vizrAma maLe. tema vicArI koI divase teo bIjI koI strIne lAvyA. paNa je divase te coro bIjI strIne lAvyA, te ja divasathI pelI strI tenA chidro zodhavA lAgI ke kayo upAya karIne huM A bIjI strIne mArI nAMkhu ? koI vakhate te coro kyAMka lUMTaphATa karavA gayelA, tyAre pelI strIe navI AvelI bIjI strIne kahyuM ke, jo to A kUvAmAM zuM dekhAya che ? te bIjI strI kUvAmAM jovA lAgI. pelI strIe teNIne turaMta kUvAmAM nAMkhI dIdhI. coro jyAre AvyA tyAre teoe pUchayuM ke, bIjI strI kyAM gaI? pelI strI bolI ke, tame pote tamArI strInuM rakSaNa kema karatA nathI ? tyAre corone khyAla AvI gayo ke, ANe ja bIjI strIne mArI nAkhela che. tyAre pe'lA cora banelA brAhmaNa ceTakanA hRdayamAM khAtarI thaI gaI ke, A AvuM pApakarma karanArI mArI bahena ja hovI joIe. (bacapaNathI ja teNI viSayavAsanA vaDe pIDAI rahI che. 500 sAthe bhoga bhogavatA paNa teNIne tRpti thatI nathI.)
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 239 tyAre te brAhmaNa ceTaka core vicAryuM ke, sAMbhaLavA pramANe bhagavaMta mahAvIra sarvajJa ane sarvadarzI che. tethI samavasaraNamAM AvIne pUchayuM. tyAre bhagavaMte tene kahyuM ke, teNI tArI bahena ja che tyAre saMvega prApta te puruSe dIkSA aMgIkAra karI. A pramANe sAMbhaLyuM tyAre te AkhI parSadA maMda rAgavALI thaI gaI. 0 mRgAvatInI dIkSA ane kevaLajJAna : tyArapachI mRgAvatI rANIe jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM AvI. AvIne zramaNa bhagavan mahAvIrane vaMdana karIne A pramANe kahyuM, jo pradyotarAjA mane AjJA Ape to tene pUchIne huM ApanI pAse pravajyA grahaNa karuM. A pramANe kahIne teNIe (samavasaraNa madhye ja) pradyota rAjAne pUchayuM - (jo tame mane rajA ApatA ho to huM pravajyA aMgIkAra karuM.) tyAre pradyota rAjA te deva-manuSya ane asuronI vizALa parSadAmAM lajjAne kAraNe mRgAvatIne nA kahevA samartha na banyo. tethI teNe mRgAvatIne dIkSA levA mATenI anumatI ApI. tyArapachI mRgAvatIe udayanakumArane pradyotane bhaLAvIne dIkSA grahaNa karI. te vakhate pradyota rAjAnI aMgAravatI Adi ATha rANIoe paNa dIkSA aMgIkAra karI. te 500 cora paNa samyak bodha pAmyA. (mRgAvatInA kevaLajJAnanI vAta caMdanAnI kathAmAM AvI gayela che.) bhagavaMta vardhamAna mahAvIrasvAmI kauzAMbImAM samosaryA tyAre cothA prahare caMdra ane sUrya potAnA mULa vimAna sAthe avataryA. tyAre udayananI mAtA AryA mRgAvatI hajI divasa che tema mAnIne dIrdhakALa tyAM ja rahyA. bAkInA sAdhvIo tIrthakara bhagavaMtane vaMdanA karI potapotAnA sthAnamAM gayA. caMdra-sUrya paNa vikAla veLAe tIrthakarane vaMdana karIne gayA. tatkALa tyAM aMdhakAra chavAI gayo. te vakhate mRgAvatI saMdhyAta citta thaI gayA. tatkALa tyAMthI nIkaLI gayA. jaIne (iryApatha) pratikramaNa karyuM. mRgAvatI sAdhvI AlocanA mATe pravRtta thayA. tyAre guruNI AryA caMdanAe kahyuM, kema AryA? tame tyAM ATalo lAMbo kALa rahyA ? pachI upAlaMbhaThapako ApatA kahyuM ke, tamArA jevA uttamakuLamAM janmelA kulIne A rIte ekalA lAMbo kALa mATe kayAMya rahevuM te yogya na kahevAya. tyAre mRgAvatI AryAe je ghaTanA banI hatI, tenuM nivedana karIne kahyuM, mAruM duSkRt mithyA thAo. A pramANe micchAdukkaDam karI teNI AryA caMdanAne page paDyA. AryA caMdanA te vakhate saMthArAmAM rahelA hatA. temane nidrA AvI gaI. gADha UMghamAM sarI paDyA. mRgAvatIne paNa te Thapako sAMbhaLIne ane kSamApanA vaDe tIvra saMvegabhAva utpanna thayo. tIvra saMvegabhAvathI teNIne kevaLajJAna utpanna thayuM. pachI mRgAvatI kevalIne khamAvatA AryA caMdanAne paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. (A samagra vRttAMta AryA caMdanAnI kathAmAM juo). 0 Agama saMdarbha :bhaga 534; vivA. ra7, bhata 50;
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 Agama kathAnuyoga-4 nisI.bhA. 6606 + cuM, Ava.ni. 87, para0, para1, 1048 + vR AvayU.1-. 88, 317, 320, 615, 2- 164; daza.ni. 76 + : daza.. pa; 0 draupadI kathA : (mukhya kathA - draupadI, aMtargata kathA - nAgazrI, dharmaruci aNagAra, sukumAlikA, kRSNa, pAMDavo, nArada, kuMtI, padmanAbha, kapila vAsudeva, pAMDusena, sAgaraputra, gopAlikA AryA, devadattA gaNikA, pAMDu rAjA. bha.ariSTanemi) te kALe, te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI. te caMpAnagarInI bahAra izAna khUNAmAM subhUmibhAga nAme udyAna hatuM. 0 draupadIno pUrvabhava-1 nAgazrI : - te caMpAnagarImAM traNa brAhmaNa bhAIo nivAsa karatA hatA. teonA nAma A pramANe hatA - soma, somadatta, somabhUti, te badhAM dhanADhya hatA - yAvat - koIthI paNa parAbhava na pAmanArA hatA. teo sveda, yajurveda, sAmaveda, atharvaveda - yAvat - brAhmaNa dharma ane zAstromAM atyaMta nipuNa hatA. A traNe brAhmaNanI eka eka patnI hatI. te A pramANe - nAgazrI, bhUtazrI ane yakSazrI. je sukamAla hAthapagavALI - yAvat - te brAhmaNone iSTa-priya hatI. te brAhmaNonI sAthe manuSyasaMbaMdhI vipula kAmabhogone bhogavatI evI vicArI rahI hatI. -0- nAgazrI dvArA kaDavI tuMbaDInuM zAka banavuM - tyArapachI koI eka divase ekatrita thayela te brAhmaNomAM paraspara evo vArtAlApa karatI veLAe - yAvat - A prakArano kathA samullApa utpanna thayo - he devAnupriyo ! ApaNI pAse A vipula dhana, svarNa, ratna, maNI, motI, zaMkha, muMgA, mANika Adi zreSTha sArabhUta dhana che. je sAta peDhIo sudhI paNa ghaNuM ja dAna devAmAM Ave, bhogavavAmAM Ave ke vaheMcavAmAM Ave to paNa te paryApta che. tethI he devAnupriyo ! ApaNA loko mATe e ucita che ke, ApaNe pratidina ekabIjAnA ghera anukrame (vArA pramANe) vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa caturvidha AhAra banAvaDAvIne bhojana karIe. traNe brAhmaNoe ekabIjAnA A vicArano svIkAra karyo ane pratidina ekabIjAnA ghera vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvaDAvavA lAgyA. temaja banAvaDAvIne bhojana karavA lAgyA. tyArapachI koI eka divase nAgazrI brAhmaNIne tyAM bhojanano vAro Avyo. tyAre te divase nAgazrIe vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvyuM. banAvIne eka moTuM - zaradaRtumAM utpanna - rasavALu - kaDavA tuMbaDAnuM zAka ghaNo ja masAlo nAMkhIne, tela vaDe vyApta evuM taiyAra karyuM. zAka taiyAra thayA pachI temAMthI eka buMda hathelI para laIne cAkhyuM, to teNIne khAruM, kaDavuM, asvAdya ane jhera jevuM jANI teNI manomana A pramANe kahevA lAgI-
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 241 adhanyA, puNyahInA, abhAginI, bhAgyahIna, durbhaga sattvavALI, lIMboDI samAna anAdaraNIya evI mane - nAgazrIne dhikkAra che. meM zaradaRtu saMbaMdhI sarasa tuMbaDAne ghaNAM ja masAlAthI yukta ane tela-dhIthI vyApta karyuM - pakAvyuM. Ane mATe ghaNAM ja dravyane bagADyuM ane ghI-telano vinAza karyo. have jo mArI derANIo A jANaze to teo mArI ghaNI ja niMdA karaze. tethI jyAM sudhI mArI derANIo jANI na jAya. tyAM sudhI mArA mATe e ucita raheze ke zaradaRtu saMbaMdhI sarasa, ati masAlAyukta ane ghI-tela vyApta A kaDavA tuMbaDAnA zAkane koI ekAMta sthAne chUpAvI dauM ane zaraRtu saMbaMdhI sarasa, madhura tuMbaDAnA bIjA zAkane ghaNo ja masAlo nAMkhI, ghI-telathI vAta karI pakAvuM te nAgazrIe Avo vicAra karyo ane vicArIne te zaradaRtujanya sarasa, kaDavA, tuMbaDAnA masAledAra ane niSpa zAkane ekAMtamAM chupAvI dIdhuM. chupAvIne eka bIjuM sarasa-madhura tuMbaDAnuM ghaNuM ja masAlAyukta ane snigdha zAka banAvyuM. zAka taiyAra thaI gayA pachI snAna karIne bhojanamaMDapamAM 'sukhAsana para beselA te brAhmaNone te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana pIrasyuM. tyArapachI te brAhmaNa bhojana karyA bAda Acamana karIne svaccha ane parama zucibhUta thaIne potapotAnA kAryamAM lAgI gayA. tyArapachI snAna karelI - yAvatu - suMdara vezabhUSAthI vibhUSita te brAhmaNIoe te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima AhArane khAdho. khAIne teNI jyAM potapotAnA ghara hatA tyAM cAlI gaI ane tyAM jaIne potapotAnA kAmomAM vyasta banI. -0- nAgazrI dvArA gharmarucine kaDavA tuMbaDAnuM dAna : te kALe ane te samaye dharmaghoSa nAmanA sthavira - yAvat - ghaNAM moTA ziSya samudAya parivAranI sAthe jyAM caMpAnagarI hatI, jyAM subhUmibhAga udyAna hatuM tyAM AvyA. AvIne yathA pratirUpa, kalpa anusAra avagrahane avadhArIne saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. temanA darzanArthe parSadA nIkaLI. sthavara bhagavaMte dharmopadeza Apyo. parSadA pAchI pharI. teTalAmAM te dharmaghoSa sthavaranA aMtevAsI udAra, pradhAna, ghora, ati guNavAnuM, vikaTa tapasvI pragADha rUpe brahmacaryamAM lIna, zarIra mamatva tyAgI, saghanarUpe zarIramAM vyApta tejalezyA vaDe saMpanna gharmaruci aNagAra mahinA-mahinAno tapa karatA evA vicaratA hatA. tyArapachI te dharmaci aNagAre mAsakSamaNanA pAraNAnA divase pahelI porisie svAdhyAya karyo. bIjI porisie dhyAna karyuM - ityAdi badhuM gautamasvAmInA varNana samAna ahIM kahevuM joIe. pachI pAtrone grahaNa karyA. te ja pramANe dharmaghoSa WvIra pAse AjJA prApta karI - yAvat - caMpA nagarInA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAthI bhramaNa karatA karatA jyAM nAgazrI brAhmaNInuM ghara hatuM, tyAM praveza karyo. tyAre te nAgazrI brAhmaNIe te dharmaruci aNagArane AvatA joyA, joIne te [4/6]
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 Agama kathAnuyoga-4 zaradaRtujanya kaDavA tuMbaDAnA ghaNAM ja masAlAyukta ane snigdha zAkane kADhIne devA mATe harSita ane saMtuSTa thatI evI teNI AsanathI uThI, uThIne jyAM bhojanazALA hatI, tyAM AvI, AvIne te zaradaRtujanya kaDavA tuMbaDAnA ghaNAM ja masAlAyukta, snigdha zAkane badhuM ja dharmaci aNagAranA pAtramAM nAMkhI dIdhuM - vahorAvI dIdhuM. tyAre te dharmaruci aNagAra A AhAra paryApta che ema jANIne nAgazrI brAhmaNInA gharathI bahAra nIkaLyA, nIkaLIne caMpAnagarInI ThIka madhyamAMthI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM subhUmibhAga udyAna hato, jyAM dharmaghoSa sthavIra hatA, tyAM AvyA, AvIne dharmaghoSa sthavaranI samIpe bhojana-pAnanI pratilekhanA karI, pratilekhanA karIne bhojana-pAna hAthamAM laI dekhADyA. -0- dharmaruci aNagAranuM pAriSThApanArthe gamana : tyArapachI dharmaghoSa sthavare te zaradaRtu saMbaMdhI sarasa-kaDavA tuMbaDAnA ati masAlAyukta ane snigdha zAkanI gaMdhathI parAbhUta thaIne, te zaradaRtujanya kaDavA tuMbaDAnA ati masAlAyukta ane ghI-telathI vyApta zAkanuM eka buMda hathelI para laIne cAkhyuM ane kaDavA, khArA, kaTuka, akhAdya, abhogya ane jhera jevuM jANIne dharmaruci aNagArane A pramANe kahyuM he devAnupriya ! jo te A zaradaRtujanya kaDavI tuMbaDAnuM masAlAyukta ane ghI- telathI vyApta zAkane khAIza, to akALamAM ja jIvanarahita thaI jaIza. tethI he devAnupriya ! tuM A zaradaRtujanya, ati masAlAyukta, niSpa tuMbaDAna zAkane khAto (vAparato) nahIM evuM na bane ke tuM akALe ja jIvanarahita thaI jA. tethI he devAnupriya tuM A zAkane ekAMta - AvAgamanathI rahita, acitta caMDilabhUmimAM paraThavIne bIjA prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima AhArane grahaNa karIne vAparo. tyArapachI te dharmaruci aNagAra te dharmaghoSa sthavaranI vAtane sAMbhaLIne dharmaghoSa sthavira pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne subhUmibhAga udyAnathI bahu dUra nahIM, bahu najIka nahIM evA sthAne spaMDila bhUmibhAganI pratilekhanA karI, pratilekhanA karIne te zaradaRtujanya kaDavA tuMbaDAnA pracUra masAlAyukta ane telathI vyApta zAkanuM eka TIpuM laIne teNe aMDila bhUmibhAga para nAMkhyuM. (vyavahAra prasiddha vAta evI che ke, telanuM eka biMdu paDI gayuM.) tyAre te pracUra masAlAyukta ane tela vaDe vAta zaradaRtumAM utpanna karavA tuMbaDAnA zAkanI gaMdhathI ghaNI ja hajAro kIDIo tyAM prAdurbhata thaI - AvIne ekaThI thaI gaI. temAMthI je koIpaNa kIDIe te zAka cAkhyuM, tevI ja te kIDIo akALe ja jIvanarahita thaI gaI. -0- gharmaruci dvArA zAkanuM bhakSaNa ane samAdhimaraNa : tyArapachI te dharmaruci aNagArane AvA prakArano AdhyAtmika - yAvatuM - mAnasika saMkalpa utpanna thayo - jo A zaradakAlIna kaDavA tuMbaDAnA pracura masAlAyukta ane telathI vyApta zAkanuM eka biMdu nAMkhyA pachI jo aneka hajAro kIDIo mRtyu pAmI che, to jo huM A zaradakAlina kaDavA tuMbaDAnA ghaNAM masAlAvALA ane tela vaDe vyApta
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 243 zAka bhUbhAga para nAMkhI daIza to ghaNAM ja prANIo yAvat sattvonA vadhanuM kAraNa thaze. tethI mArA mATe e ja ucita raheze ke, A zaradaRtujanya kaDavA tuMbaDAnA masAlAyukta ane tela vaDe vyApta zAkane svayaM khAI jauM. A zAka mArA A zarIra dvArA ja naSTa thaI jAya. A prakAre vicAra karyo. vicAra karIne mukhavatrikAnuM pratilekhana karyuM. mastaka sahita uparanA zarIranuM pramArjana karyuM. pramArjana karIne te badhuM ja zAka jema sarpa bilamAM praveza kare te rIte potAnA zarIrarUpI koThAmAM nAMkhI dIdhuM. tyArapachI te dharmaruci aNagAre te zAka vAparyA pachI eka ja muhUrtamAM temanA zarIramAM vedanA utpanna thaI. e vedanA utkaTa yAvatuM dussaha hatI. te ghakane peTamAM nAMkhyA pachI te dharmaruci aNagAra uThavA-besavAnI zaktithI rahita, baLahIna, vIryahIna, puruSAkAra parAkramathI rahita thaI gayA, temane mATe zarIra dhAraNa karavuM azakya thaI gayuM hatuM - A pramANe jANIne temaNe potAnA AcAra bhAMDa (saMyamopayogI vastra-pAtrAdi)ne ekAMtamAM mUkI dIdhA. tyArapachI temaNe spaMDila bhUmibhAganI pratilekhanA karI, darbhano saMthAro bichAvyo. te darbhanA saMthArA para beThA ane pUrva dizA tarapha mukha karIne paryakAsane besIne baMne hAtha joDI - mastake aMjali karI A pramANe kahyuM - arihaMto yAvat siddhigati nAmanA sthAnane prApta bhagavaMtone mArA namaskAra thAo. mArA dharmAcArya ane dharmopadezaka dharmaghoSa sthavirane namaskAra thAo. pahelAM paNa meM dharmaghoSa sthaviranI pAse samasta prANAtipAta thAvat samasta parigrahanA jIvanaparyata mATe pratyAkhyAna karyA hatA. A samaye paNa huM te ja bhagavaMtonI samIpe samasta prANAtipAta yAvat samasta parigrahano jIvanaparyatane mATe pratyAkhyAna karuM chuM. ityAdi je pramANe kuMdaka (aMdhaka)muninuM varNana che te pramANe jANavuM - yAvat - chellA zvAsocchavAse huM A zarIrano paNa parityAga karuM chuM. e pramANe kahIne AlocanA ane pratikramaNa karIne samAdhi prApta karI kALadharma pAmyA. -0- dharmacinI sAdhu dvArA gaveSaNA ane samAdhimaraNa nivedana : tyArapachI dharmaghoSa sthavire dharmaruci aNagArane ghaNI ja vAra sudhI gayelA jANIne zramaNa nigraMthone bolAvyA. bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! dharmaruci aNagArane A ja mAsakSamaNane pAraNe prApta zaradaRtumAM utpanna pracUra masAlAyukta ane tela vaDe vyApta kaDavA tuMbaDAnuM zAka prApta thayuM - yAvat - te paraThavavA gaye ghaNo samaya thaI gayo che, tethI he devAnupriyo ! tame loko jAo ane dharmaruci aNagAranI badhI tarapha cAre dizAomAM mArgaNA-gaveSaNA karo. tyAre te zramaNa nigraMthoe dharmaghoSa sthaviranI - yAvatuM - "tahatti" kahIne AjJA vacanone vinayapUrvaka svIkAra karyo. teo dharmaghoSa sthaviranI pAsethI bahAra nIkaLyA, nIkaLIne dharmaci aNagAranI badhI tarapha cAre dizAomAM mArgaNA gaveSaNA karatA-karatA jyAM spaMDila bhUmi hatI tyAM AvyA. - tyAM AvIne dharmaci aNagAranuM niSmANa nizreSTha ane jIvarahita zarIrane joyuM. joIne hA - hA! aho ! A akArya thayuM, aniSTa thayuM. ema kahIne dharmaruci aNagAranA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 Agama kathAnuyoga-4 parinirvANa pratyayika - kALadharma prApti nimittano kAyotsarga karyo. dharmarucinA AcAra bhAMDone grahaNa karyA, grahaNa karIne jyAM dharmaghoSa sthavira birAjatA hatA, tyAM AvyA. tyAM AvIne gamanAgamana saMbaMdhI pratikramaNa karyuM, pratikramaNa karIne A pramANe kahyuM he Arya ! ApanI AjJA pAmIne ame ApanI pAsethI nIkaLyA, nIkaLI subhUmibhAga udyAnanI cAre dizAomAM pharatA-pharatA dharmaruci aNagAranI cAre tarapha sArI rIte mArgaNA gaveSaNA karatA-karatA jyAM aMDila bhUmi hatI, tyAM gayA - yAvat - atyAre tyAMthI ja pAchA AvyA chIe. to he bhagavan! te dharmaci aNagAra kALadharmane prApta thayA che. A temanA AcArabhAMDa che. -0- gharmarucino anuttara vimAne utpAta : tyArapachI gharmaghoSa sthavire pUrvagata (jJAnano) upayoga mUkyo, upayoga mUkIne zramaNa nigraMtho ane nigraMthione bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he Aryo! A pramANe mArA aMtevAsI dharmaruci nAmanA aNagAra svabhAvathI bhadra - yAvat - vinIta hatA. teo niraMtara mAsakSamaNanI tapasyA dvArA AtmAne bhAvita karatA hatA - yAvat - nAgazrI brAhmaNIne ghera gayelA, tyAre te nAgazrI brAhmaNIe - yAvat - te zaradaRtumAM utpanna, ghaNAM masAlAyukta ane tela vaDe vyApta kaDavA tuMbaDAnA zAkane dharmaruci aNagAranA pAtramAM badhuM ja vahorAvI dIdhuM. tyArapachI te dharmaruci aNagAra sudhA nivRttine mATe te zAka paryApta che tema jANIne nAgazrI brAhmaNInA gharathI bahAra nIkaLyA - yAvat - samAdhimAM lIna thaIne kALadharma pAmyA. te dharmaci aNagAra ghaNAM varSo sudhI zrAmaNya paryAyanuM pAlana karI ane AlocanA-pratikramaNa karIne samAdhimAM tallIna thaIne kALamAsamAM kALa karIne upara - thAvat - sarvArthasiddha mahA vimAnamAM devarUpe utpanna thayA che. tyAM ajaghanya-anutkRSTa bhedarahita eka ja samAna tetrIza sAgaropamanI Ayu sthiti hoya che, tyAM dharmaruci devanI paNa tetrIza sAgaropamanI sthiti che, te dharmarucideva Ayu kSaya, sthiti kSaya ane bhavakSaya anaMtara te devalokathI cyavIne mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne siddhine prApta karaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. kaupadI kathA aMtargatuM tenA eka pUrva bhavamAM nAgazrInI kathA cAlu che, tenA eka bhAgarUpe dharmaruci aNagAra nI kathA ahIM ApI. teno ullekha zramaNa kathA vibhAgamAM dharmaci kathAmAM paNa karela ja che. dharmarucikathAno Agama saMdarbha :nAyA. 159, 160; jIya.bhA. 855 thI 860 -0- nAgazrIne gharamAMthI kADhI mUkavI : (tyArapachI dharmaghoSa aNagAre zramaNone saMbodhIne kahyuMke-). he Aryo ! te adhanyA, puNyahInA, abhAgiNI, nigI satvayukta lIMboDInI samAna anAdaraNIya nAgazrI brAhmaNIne dhikkAra che. jeNe tathArUpa sAdhu, sAdhurUpa dharmaruci aNagArane mAsakSamaNanA pAraNe zaradaRtujanya, ghaNAM masAlAyukta ane tela vaDe vyAsa
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA kaDavA tuMbaDAnuM zAka ApIne akALe ja jIvanathI rahita karI dIdhA. tyArapachI dharmaghoSa sthavira pAse A vRttAMta sAMbhaLIne ane samajIne te nigraMtha zramaNoe caMpAnagarInA zrRMgATako, triko, catuSko, catvaro, caturmukho ane rAjamArgomAM jaIne ghaNAM lokone A pramANe jaNAvyuM - bolyA, prarUpaNA karI, pratipAdana karyuM ke, he devAnupriyo ! te nAgazrIne dhikkAra che - yAvat - lIMboLInI samAna anAdaraNIya che ke jeNe tathArUpa sAdhu, sAdhurUpa dharmaruci aNagArane zaradaRtuja masAlAyukta ane tela vaDe vyAsa kaDavA tuMbaDAnuM zAka ApIne akALe ja jIvanathI rahita karI dIdhA. tyAre te zramaNo pAsethI A vRttAMtane sAMbhaLIne ane samajIne ghaNAM ja loko paraspara ekabIjAne A pramANe kahevA lAgyA, vAtacIta karavA lAgyA, prarUpaNA karavA lAgyA, pratipAdita karavA lAgyA ke nAgazrI brAhmaNIne dhikkAra che yAvat - jeNe sAdhune jIvanathI vivarjita karI dIdhA. - 245 - - - tyAre te brAhmaNa caMpAnagarImAM ghaNAM loko pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne ane samajIne kopAyamAna thayA yAvat - krodhathI dAMta kacakacAvatA evA jyAM nAgazrI brAhmaNI hatI, tyAM AvyA ane tyAM AvIne nAgazrI brAhmaNIne A pramANe kahyuM- are ! nAgazrI ! aprArthita (maraNa)nI prArthanA karanArI ! duSTa ane kulakSaNI ! nikRSTa kALI caudazanI janmelI ! zrI - ii dhRti, kIrtithI parivarjitA ! dhikkAra che tArA jevI adhanyA, puNyahInA, abhAgiNI, durbhAgI--satvavALI ane lIMboDInI samAna kaDavI hovAthI anAdaraNIyane. je te tathArUpa, sAdhurUpa, sAdhu dharmaci aNagArane mAsakSamaNane pAraNe zaradaRtumAM utpanna kaDavA tuMbaDAne vahorAvIne - yAvat - jIvanathI rahita karyA. A pramANe kahIne te brAhmaNoe uccanIya AkrozabharyA niMdA vacanothI Akroza karyo, gALo ApI, bharnsanA karI, tiraskArayukta vacano kahIne tenI avajJA karI, uccanIca dhamakIbharyA vacano dvArA teNIne dhamakAvI ane he pApiNI tAre A kukarmanuM phaLa bhogavavuM paDaze ityAdi vacano dvArA tenI tarjanA karI, phaTakArI, mArI, tADanA karI ane A pramANe tarjita ane tADita karIne gharamAMthI bahAra kADhI mUkI. tyArapachI potAnA gherathI kADhI mUkAyelate nAgazrI caMpAnagarInA zrRMgATako, triko, catuSko, catvaro, caturmukho ane rAjamArgo para ghaNAM loko dvArA avahelanAnuM pAtra banatI, tiraskAra, niMdA, garhA karAtI, tarjanA karAtI, vyathita-pIDita karAtI, dhikkArAtI rahI. pachI teNIne kyAMya para rahevA mATe sthAna na maLyuM, rahevAnI mATe Azraya prApta na thayo. phATelA--tUTelA jIrNazIrNa cIMtharA jevI lapeTAyelI, bhojanane mATe zakorAno kaTako ane pANIne mATe ghaDAno TukaDo hAthamAM laIne, mAthA para jaTAjUTa jevA atyaMta vikharAyelA vALane dhAraNa karatI evI melI hovAne kAraNe jenI cAre tarapha mAMkhIo baNabaNatI hatI. evI te nAgazrI ghera ghera bhIkha mAMgIne potAnI bhUkhane tRpta karatI ahIM--tahIM bhaTakavA lAgI. 0 nAgazrInuM bhavabhramaNa (draupadInA pUrvabhavonuM bhramaNa) : tyArapachI te nAgazrIbrAhmaNIne te ja bhavamAM soLa rogAtaMka--bhayaMkara rogo utpanna
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 Agama kathAnuyoga-4 thayA. te A pramANe - (1) zvAsa, (2) kAsa, (3) jvara, (4) dAha, (5) yonizULa, (6) bhagaMdara, (7) arza, (8) ajIrNa, (9) netrazULa, (10) zirovedanA, (11) aruci, (12) alivedana, (13) karNavedanA, (14) kaMDu, (15) jalodara ane (16) koDha. tyArapachI te nAgazrI brAhmaNI A soLa rogAsaMkothI atyaMta pIDita thatI evI, atIva duHkhathI vazIbhUta ane zArIrika ane mAnasika vyathAothI vyathita thatI evI kALa mAsamAM kALa karIne arthAt mRtyu pAmIne utkRSTa bAvIza sAgaropamanI sthitivALA nArakomAM nArakarUpe utpanna thaI. tyArapachI te narakathI nIkaLIne te matsyayonimAM utpanna thaI. tyAM paNa zastra vaDe viddha thaIne ane dAha vedanAthI pIDita thaIne kALa mAsamAM kALa karIne nIce sAtamI pRthvImAM utkRSTa tetrIza sAgaropamanI sthitivALA nArakomAM nArakarUpe utpanna thaI. tyArapachI pharI bIjI vakhata paNa te matsya paryAyamAM utpanna thaI. tyAM paNa te zastra vaDe viddha thaIne ane dAha vedanAthI pIDita thaIne mRtyu avasare mRtyu pAmIne pharIthI bIjI vakhata paNa nIce sAtamI narakamAM utkRSTa tetrIza sAgaropamanI sthitivALA nArakomAM nArakarUpe utpanna thaI. tyArapachI tyAMthI nIkaLIne pharI trIjI vakhata paNa te matsya paryAyamAM utpanna thaI, tyAM paNa zastrathI viMdhAIne, dAvedanAthI pIDita thaIne kALamAsamAM kALA karIne bIjI vakhata chaThI nArakImAM utkRSTa bAvIza sAgaropamanI sthitivALA nArakomAM nArakarUpe utpanna thaI. tyAMthI nIkaLIne uga paryAyamAM utpanna thaI. e pramANe jevuM varNana gozALAnI kathAmAM gozALAnuM karela che, te badho ja vRttAMta ahIM samajI levo joIe - yAvat - raprabhA Adi pRthvIomAM utpanna thayA pachI saMjJI jIvomAM utpanna thaI. tyAMthI nIkaLIne asaMjJIjIvomAM utpanna thaI. tyAM paNa zastra vaDe viMdhAIne dAhathI pIDita thaIne mRtyu samaye mRtyu pAmIne pharI bIjI vakhata paNa ratnaprabhA pRthvImAM palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI sthitivALA nArakomAM nArakarUpe utpanna thaI. tyAMthI nIkaLIne khecara pakSIonI yoniomAM utpanna thaI - yAvat - tyArapachI khara-bAdara pRthvIkAyanA rUpamAM aneka lAkha vakhata utpanna thaI. 0 draupadIno pUrvabhava-sukumAlika rUpe : tyArapachI te pRthvIkAyathI nIkaLIne A jaMbUDhIpa nAmanA dvIpamAM bhArata varSamAM caMpAnagarImAM sAgaradatta sArthavAhanI bhadrA nAmanI patnInI kukSimAM bAlikArUpe utpanna thaI, tyArapachI te bhadrA sArthavAhIne paripUrNa nava mAsa thayA pachI bAlikAno prasava thayo. je hAthInA tALavA samAna atyaMta sukumAla ane komaLa hatI. tyArapachI te bAlikAnA bAra divasa vyatIta thayA pachI mAtA-pitAe A pramANe guNayukta ane guNaniSpanna nAma rAkhyuM - kemake amArI A bAlikA hAthInA tALavA samAna atyaMta sukamAla-komaLa che. tethI amArI A bAlikAnuM nAma sukumAlikA
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 247 thAo. tyAre te bAlikAnA mAtApitAe te bAlikAnuM sukumAlikA evuM nAma rAkhyuM. tyArapachI pAMca dhAvamAtAoe teNIne grahaNa karI, te A pramANe - (1) dUdha pIvaDAvanArI ghAtri, (2) snAna karAvanArI dhAtri, (3) AbhUSaNa paherAvanArI dhAtri, (4) godamAM lenArI dhAtri ane (5) krIDA karAvanArI dhAtri dvArA eka khoLAmAMthI bIjA khoLAmAM levAtI evI te sukumAlikA bAlikA - maNi dvArA khacita pradezavALA ramaNIya parvatanI guphAmAM rahelI caMpakalatA vAyuvihina pradezamAM vyAghAtarahita thaIne vRddhi pAme che, te ja prakAre sukhapUrvaka moTI thavA lAgI. -0- sukumAlikAno sAgara sAthe vivAha : tyArapachI te sukumAlikA bAlikA bAlyAvasthAnuM atikramaNa karIne saMjJAna avasthA prApta thaI tyAre - yauvanAvasthAnA kAraNarUpe rUpathI-yauvanathI ane lAvaNyathI utkRSTa thaI, utkRSTa zarIravALI thaI ane sarvAga suMdarI banI gaI. te ja caMpAnagarImAM jinadatta nAmano eka sArthavAha raheto hato. je dhanADhya - thAvat - aparibhUta hato. te jinadatta ne bhadrA nAme patnI hatI. je sukomaLa, iSTa ane manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatI - anubhavatI vicaratI hatI. te jinadattano putra bhadvAbhAryAno Atmaja sAgara nAmano putra hato. je hAtha-paga vaDe sukomaLa - yAvatuM - suMdararUpa vaDe saMpanna hato. tyArapachI koI eka samaye te jinadatta sArthavAha potAnA gharethI nIkaLyo, nIkaLIne sAgaradatta sArthavAhanA gharanI najIkathI jaI rahyo hato. A tarapha sukamAlikA putrI snAnAdi karIne dAsInA samUhathI gherAyelI potAnA AvAsagRhanI upara chata para sonAnA daDA vaDe krIDA karatI vicarI rahI hatI. tyAre jinadatta sArthavAhe sakamAlikA kanyAne joI, joIne sukamAlikA kanyAnA rUpa, yauvana ane lAvaNyathI AzcaryAvita thaIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe pUchayuM, he devAnupriyo ! A konI kanyA che ane tenuM nAma zuM che ? che tyAre te kauTuMbika puruSa jinadatta sArthavAhanA A kathanane sAMbhaLIne harSita saMtuSTa thayA, pachI baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI aMjalipUrvaka A pramANe bolyA, he devAnupriya ! A sAgaradattanI putrI ane bhadvAbhAryAnI AtmajA sukumAlikA nAmanI kanyA che. je sukumAla hAtha-paga avayavovALI - yAvat - rUpa, yauvana ane lAvaNyathI . utkRSTa che. tyArapachI jinadatta sArthavAha te kauTuMbika puruSo pAse A vAta sAMbhaLIne jyAM potAno nivAsa hato, tyAM Avyo. tyAM AvIne snAna karyuM ane mitro, jJAtijanone sAthe laIne caMpAnagarInA madhya bhAgamAMthI thaIne jyAM sAgaradananuM ghara hatuM tyAM AvyA. tyAre te sAgaradatta sArthavAhe jinadatta sArthavAhane Avato joyo, joIne potAnA AsanethI Ubho thayo, uThIne jinadattane Asana grahaNa karavAne mATe nimaMtrita karyo. nimaMtrIne vizrAMta temaja vizvasta thayA bAda sukhapUrvaka Asane besavA kahyuM. pachI jinadattane pUchyuM, he devAnupriya ! kaho, kyA prayojanathI Aje Agamana thayuM che ?
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 Agama kathAnuyoga-4 tyAre te jinadatta sAgaradattane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! vAta ema che ke, ApanI putrI ane bhadrAnI AtmajA sukumAlikAne sAgaraputranI patnInA rUpe mAMgaNI karuM chuM. he devAnupriya! jo tame A vAta ucita samajo, mArA putrane pAtra samajo, plAdhanIya samajo ke A saMyoga svIkArya che. to sukumAlikAne mATe zuM zulka ApuM ? tyArapachI sAgaradatta sArthavAhe jinadatta sArthavAhane A pramANe kahyuM, he devAnupriya! vAta ema che ke sukumAlikA putrI amArI eka mAtra saMtAna che. eka ja putrI che. tethI amane priya che - cAvatu - manAma - cAvat - urdubara puruSanI samAna jenuM nAma sAMbhaLavuM paNa durlabha che. to pachI jovAnI to vAta ja zuM karavI ? tethI he devAnupriya! huM paNa mAtrane mATe paNa sukamAlikA patrIno viyoga icchato nathI. tethI he devAnupriya! jo sAgaraputra amArA gharajamAI banIne rahe to huM sAgarane sukumAlikA paraNAvuM. tyArapachI te jinadatta sArthavAha sAgaradatta sArthavAhe A pramANe kahyuM, tyAre jyAM potAnuM ghara hatuM, tyAM Avyo, AvIne putrane bolAvyo, bolAvIne A pramANe kahyuM he putra ! vAta ema che ke, sAgaradatta sArthavAhe mane A pramANe kahyuM che ke, he devAnupriya ! sUkamAlikA kanyA mane iSTa-priya - vAva - maNAma che. gUlaranA phUlanI samAna teNInuM nAma sAMbhaLavuM paNa durlabha che to pachI darzananI to vAta ja zuM karavI ? tethI te eka kSaNane mATe paNa sukumAlikA putrIno viyoga sahana karI zakato nathI. tethI jo sAgaraputra gharajamAI bane to tenI kanyA ApavA-paraNAvavA taiyAra che. tyAre te sAgaraputra jinadatta sArthavAhanA A pramANe kahevA para mauna bhAve beTho rahyo. tyArapachI jinadatta sArthavAhe koI eka divase zubha tithi, karaNa, nakSatra ane muhartamAM vipula azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa bhojana taiyAra karAvyuM, taiyAra karAvIne mitra, jJAtijana, svajanasaMbaMdhI, parijano Adine nimaMtrita karyA - yAvatu - satkAra ane sanmAna karIne sAgaraputrane snAna karAvyuM - yAvat - samasta alaMkArothI vibhUSita karyo, karIne puruSa sahastravAhinI zibikAmAM besADyo. mitro, jJAtijana, baMdhu, svajana-saMbaMdhI ane parijanane sAthe laIne samasta ddhipUrvaka potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne caMpAnagarInI ThIka madhyamAMthI nIkaLI jyAM sAgaradattanuM ghara hatuM, tyAM Avyo, AvIne zibikAthI nIce utaryo. utarIne sAgaraputrane sAgaradatta sArthavAhanI pAse laI gayo. tyArapachI sAgaradatta sArthavAhe vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvaDAvyuM. banAvIne mitro, jJAtibaMdhu AdinuM sanmAna karIne sAgaraputrane sukumAlikA patrInI sAthe pATa para besADyo. besADIne cAMdI ane sonAnA kaLazo vaDe snAna karAvyuM, snAna karAvIne agni homa karAvyo. homa karAvIne sAgaraputranuM putrI sukumAlikA sAthe pANigrahaNa karAvyuM. -0- sAgaranuM palAyana thavuM : te samaye sAgaraputra sukumAlikA kanyAnA hastasparzathI A prakAre evo anubhava karavA lAgyo ke, jANe koI talavArano sparza hoya ke karavatano sparza hoya ke astarAno sparza hoya ke kadaMbavArikA patrano sparza hoya athavA trizULanA agrabhAgano sparza hoya
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 249 athavA bANanA agrabhAgano sparza hoya athavA bhiMDImAlAno ke sUcI kalApano ke viMchInA AMkaDAno ke kapikacchano sparza hoya. athavA to dhagadhagatA agrino sparza hoya ke garamagarama rAkhano sparza hoya athavA agrivALAno ke agri zikhAno sparza hoya athavA aMgArAno sparza hoya ke pachI camacamAtA uvala agrino sparza hoya. to zuM A sparza Avo tINa ke uSNa hato ? nA, A padArthono sparza paNa te hastasparzanA anubhavanuM varNana karavAne samartha nathI. tenA karatA paNa adhika aniSTara, ekAMtarUpe akaMtatara, apriyatara, amanojJatara, amanAmatara te hasta sparzano anubhava sAgara karavA lAgyo. jenA kAraNe te sAgara anicchAe vivaza thaIne te hastasparzano anubhava karato muhUrta mAtrane mATe tyAM beTho. tyArapachI sAgaradatta sArthavAhe sAgaraputranA mAtA, pitA, mitro, jJAtijano, nijI svajano, saMbaMdhIo, parivArajanone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkAro vaDe satkAra ane sanmAna karIne vidAya karyA. tyArapachI sAgara sakamAlikAnI sAthe jyAM vAsagRha hatuM, tyAM Avyo, AvIne sukamAlikA sAthe zayyA para sUto. tyArapachI te sAgaraputre sukumAlikAnA aMga sparzano evo anubhava karyo, jema koI talavArano sparza hoya athavA - yAvat - tenA karatAM paNa amanAmatara amanojJatara aMgasparzano anubhava karavA lAgyo. tyAre te sAgara sukumAlikAnA aMgasparzane sahana na karato vivaza thaIne muhUrta mAtra ja tyAM rahI zakyo. tyArapachI te sAgara sukumAlikAne sukhapUrvaka sutelI jANIne sukumAlikAnI pAsethI khasyo, khasIne jyAM potAnI zayyA hatI, tyAM Avyo, AvIne potAnI zayyA para sUI gayo. tyArapachI te pativratA patimAM anurAgavALI sukumAlikA muhUrta mAtramAM jAgavAthI patine potAnI pAse na joIne zasyAmAMthI uThI, uThIne jyAM tenI zayyA hatI tyAM AvI, AvIne teNI sAgaranI pAse sUI gaI. tyAre te sAgare sukumAlikAno punaH bIjI vakhata paNa e ja pramANe evo aMga sparza anubhavyo - yAvat - anicchApUrvaka vivaza thaIne eka muharta mAtrane mATe tyAM rokAyo. pachI te sAgara sukumAlikAne sukhapUrvaka sutelI jANIne zayyAthI udyo, uThIne teNe vAsagRhanuM dvAra ughADyuM, ughADIne vadhasthAnathI mukti pAmelA kAka Adi pakSIonI mAphaka te je taraphathI Avyo hato, te ja dizAmAM bhAgI nIkaLyo. -0- sukumAlikAnI ciMtA : tyArapachI te pativratA patimAM anurakta sukumAlikA keTalIka kSaNo pachI jAgI to patine potAnI pAse na joIne zayyA thakI uThI ane uThIne sAgaranI badhI tarapha cAre dizAomAM mArgaNA gaveSaNA karatI vAsagRhanA dvArane khuchuM joIne A pramANe bolI - sAgara to cAlyo gayo ane A pramANe jANIne apahata manasaMkalpavALI udAsIna thaIne hathelI para mukhane rAkhI ArtadhyAnamAM DUbI gaI.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 Agama kathAnuyoga-4 tyArapachI te bhadrA sArthavAhIe bIje divase rAtrinuM prabhAtarUpa pragaTa thayuM ane sahasrarazmi sUryano udaya thayo ane jAjvalyamAna teja sahita divasane karato prakAzamAna thayo tyAre dAsaceTIne bolAvI ane bolAvIne teNIne A pramANe kahyuM, he devAnupraye ! tuM jA ane vara-vadhUne mATe mukhadhovaNanI sAmagrI (dAMtaNa-pANI) laI Ava. tyAre te dAsaceTIne A pramANe bhadrA sArthavAhIe kahyuM tyAre "ghaNuM sAruM" ema kahIne te vAta svIkArI, svIkArIne mukhadhovaNanI sAmagrI lIdhI. laIne, jyAM vAsagRha hatuM. tyAM AvI, AvIne saphamAlikA dArikAne niratsAhita thaIne hathelI para mukhane rAkhIne ArtadhyAnamAM DUbelI joI. e pramANe joIne teNIe Ama pUchayuM ke, huM devAnupriye ! zuM kAraNa che ke jethI tuM bhagna manorathA thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM DUbelI che ? tyAre te sukumAlikA dArikAe dAsaceTIne A pramANe kahyuM he devAnupriye ! vAta ema che ke, sAgara dAraka mane sukhapUrvaka sutelI jANIne mArI pAsethI uddayo, uThIne vAsagRhanuM dvAra kholyuM, dvAra kholIne baMdhana sthAnathI mukta kAka Adi pakSIonI mAphaka je dizAthI Avyo hato te dizAmAM cAlyo gayo. tyArapachI keTalAMka samaya bAda huM jAgI. tyAre pativratA, patimAM anurakta evI meM patine pAse na joyA. zayyAmAMthI UbhI thaIne meM cAre tarapha mArgaNA gaveSaNA karatAM vAsagRhanuM dvAra ughADuM joyuM, joIne meM vicAryuM ke, sAgara cAlyA gayA che, A ja kAraNe huM bhagra manorathavALI thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM DUbelI chuM. tyArapachI te dAsaceTI sukumAlikA dArikAnA A vRttAMtane sAMbhaLI-samajIne jyAM sAgaradatta sArthavAha hatA, tyAM AvI, teNIe sAgaradattane A vRttAMtanuM nivedana karyuM. -0- sAgara dvArA sukumAlikAnA sahavAsano saMpUrNa niSedha : tyAre dAsI pAse A vAta sAMbhaLIne sAgaradatta sArthavAha kupita thayo - yAvat - dAMtone kacakacAvato jyAM jinadatta sArthavAhanuM ghara hatuM, tyAM Avyo. tyAM AvIne jinadatta sArthavAhane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! zuM A yogya che ? ucita che ? kuLane anurUpa che ? kuLanI sadaza che ? ke sAgara dArake, jeno koI doSa joyo nathI ane je pativratA che, evI sukumAlikA dArikAne choDIne ahIM cAlyo Avyo che? A pramANe aneka khedapUrNa vacanothI ane rotArotA teNe jinadattane upAlaMbha-Thapako Apyo. tyAre jinadatta sAgaradatta sArthavAhanI pAse A vRttAMta-Thapako sAMbhaLI jyAM sAgara hato, tyAM Avyo, AvIne sAgara dArakane A pramANe kahyuM, he putra ! teM A ghaNuM ja khoTuM karyuM che ke, je tuM sAgaradattanA gherathI ekadama akasmAta ahIM cAlyo Avyo. tethI he putra! AvuM karyuM to paNa tuM have pAcho sAgaradattane ghera pAcho cAlyo jA. tyAre sAgaradArake jinadatta sArthavAhane A pramANe kahyuM- he tAta ! ApanI AjJAthI mane parvata parathI paDavAnuM, vRkSa parathI kudako mAravAnuM, marupradezamAM javAnuM, pANImAM DUbavAnuM, agrimAM praveza karavAnuM, zastra vaDe zarIranuM vidAraNa karavAnuM, phAMsI lagADI marI javAnuM, vRddhapRSTha maraNa e badhuM svIkArya che. A ja pramANe dIkSA levAnuM ke paradezamAM javAnuM svIkArI laIza paNa huM sAgaradananA ghera jaIza nahIM.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 251 -0- sukamAlikAnA eka daridra sAthe punarvivAha :- tyAre dIvAlanI othamAM ubhelA sAgaradatta sArthavAhe sAgaranA A kathanane sAMbhaLyuM. sAMbhaLIne lajjita lokApavAdathI zarama anubhavato te jinadatta sArthavAhanA gherathI bahAra nIkaLyo, nIkaLIne jyAM potAnuM ghara hatuM, tyAM Avyo ane AvIne sukumAlikA dArikAne bolAvI, bolAvIne khoLAmAM besADI, teNIne A pramANe kahyuM he putrI ! sAgaradArake tAro tyAga karyo che, to zuM thaI gayuM? have huM tane tevA puruSane ApIza jene tuM iSTa - yAvatu - maNAma thaIza. A pramANe kahIne sukumAlikA dArikAne iSTa - yAvata - priya vANI vaDe AzvAsana ApyuM. AzvAsana ApIne tene vidAya karI. tyArapachI koI eka samaye bhavananI chata upara sukhapUrvaka beThelo te sAgaradatta sArthavAha vAraMvAra rAjamArgane joI rahyo hato. tyAre te sAgaradatte eka atyaMta nirdhanapuruSane joyo. je jIrNazIrNa cIMtharAne paherelo hato. jenA hAthamAM zakorAno TukaDo ane phUTelo ghaDo hato. jenA mAthAnA vALa jaTA-jUTa jevA vikharAyelA hatA ane eTalo melo hato ke tenI cAre tarapha hajAro mAkhIo baNabaNI rahI hatI. tyAre te sAgaradatta sArthavAhe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame A nirdhana puruSane vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana dvArA pralobhita karo, pralobhita karIne gharamAM lAvo. aMdara lAvIne zakorA ane ghaDAnA TukaDAne ekAMtamAM eka tarapha pheMkI do. pheMkIne alaMkArika karma karAvo (hajAmata karAvo) pachI tene snAna karAvI, balikarma karAvI, kautuka-maMgala prAyazcittAdhi karAvI, sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karo, vibhUSita karIne manojJa azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana karAvo, karAvIne mArI pAse lAvo. tyAre te kauTuMbika puraSoe - yAvatu - AjJA svIkArI, svIkArI jyAM te bhikSuka puruSa hato, tyAM gayA, tyAM jaIne te bhikhArIne azana, pAna, khAdima, svAdima bhojananuM pralobhana ApyuM. pralobhana ApIne tene gharamAM lAvyA. lAvIne te bhikhArInA zakorAnA TukaDA ane ghaDAnI ThIkarIne ekAMta sthAnamAM eka tarapha pheMkI dIdhA, tyAre te bhikhArI potAnA zakorAnA TukaDA ane ghaDAnA ThIkarAne eka tarapha pheMkAtA joIne jora-jorathI avAja karIne rovA-cIso pADavA lAgyo. tyArapachI te sAgaradatta sArthavAhe te bhikhArIne jorajorathI UMcA svare raDavAcIso pADato sAMbhaLIne kauTuMbika puruSone pUchyuM, he devAnupriyo ! te bhikhArI puruSa jorajorathI kema raDI rahyo che? tyAre te kauTuMbika puruSoe A pramANe kahyuM, he svAmI! te potAnA phUTelA zakorA ane ghaDAnA ThIkarAne ekAMta sthAnamAM eka tarapha pheMkAtA joIne jora-jorathI raDI rahyo che. tyAre te sAgaradatta sArthavAhe te kauTuMbika puruSone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo! tame te bhikhArInA phUTelA zakorA ane ghaDAnA ThIkarAne ekAMtamAM pheMko nahIM. temanI pAse ja rahevA dyo. jethI karIne tene avizvAsa na thAya. A sAMbhaLIne teoe te
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 vastu bhikhArIne pAchI ApI. tyArapachI te kauTuMbika puruSoe te bhikhArIne alaMkAra karma karAvyuM. karAvIne zatapAka sahasrapAka tela vaDe ancaMgana--mardana karAvyuM. tema karyA bAda suvAsita gaMdha dravyo vaDe tenA zarIranuM ubaTana karyuM, karIne uSNodaka, gaMdhodaka ane zItodaka vaDe snAna karAvyuM, pachI padma samAna sukomala gaMdhakASAya vasra vaDe tenA zarIrane luMchyuM. lUMchIne haMsa lakSaNa zveta paTTazATaka - vastro paherAvyA. pachI sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karyo. vipula azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa cAra prakAranuM bhojana karAvyuM. pachI bhojana karAvIne teo te bhikhArIne sAgaradattanI pAse lAvyA. Agama kathAnuyoga-4 tyArapachI sAgaradatta sArthavAhe sukumAlikA dArikAne snAna karAvaDAvIne - yAvat - sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karIne te bhikhArI puruSane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! A mArI putrI mane iSTa--priya - yAvat - maNAma che. tene huM tArI patnInA rUpamAM ApuM chuM. jethI tuM paNa kalyANarUpane kAraNe bhAgyazALI banI jaIza, tyAre te bhikhArI puruSa sAgaradattanI vAtane svIkArI, svIkArIne sukumAlikA dArikAnI sAthe vAsagRhamAM praveza karyo, praveza karIne sukumAlikA dArikA sAthe eka zayyA para suto. daridranuM tyAMthI palAyana thavuM :-- tyAre te daridra puruSa sukumAlikAnA aMga sparzano evA prakAre anubhava karyo ke, jema koI talavAra hoya athavA yAvat - tenAthI paNa amanojJatara aMga sparzano anubhava karavA lAgyo. tyAre te dramakapuruSa sukumAlikA dArikAnA te aMga sparzane sahana na karato evo vivaza thaIne keTalIka kSaNone mATe tyAM paDyo rahyo. tyArapachI sukumAlikA dArikAne sukhapUrvaka sutelI jANI te dramakapuruSa teNIne pAsethI uThyo ane uThIne jyAM potAnI zayyA hatI, tyAM Avyo, AvIne zayyA para sUI gayo. tyArapachI te pativratA ane patimAM anuraktA sukumAlikA dArikA keTaloka samaya pachI jAgI, tyAre teNIe patine potAnI pAse na joIne zayyAmAMthI uThI, uThIne jyAM temanI zayyA hatI tyAM AvI ane AvIne te dramakapuruSanI pAse sUI gaI. tyAre te dramaka puruSe bIjI vakhata paNa te sukumAlikA dArikAno A ane AvA prakArano aMga sparza anubhavyo - yAvat - te vivaza thaIne eka muhUrta sudhI emane ema tyAM paDI rahyo. tyArapachI te dramaka puruSa sukumAlikA dArikAne sukhapUrvaka sutelI jANI zayyAmAMthI uThyo, uThIne vAsagRhamAMthI nIkaLyo. nIkaLIne phUTela zakoruM--bhikSApAtra ane ghaDAnuM ThIkaruM laIne vadhasthaLathI athavA vadhikanA hAthethI chUTelA kAka Adi pakSIonI mAphaka je taraphathI Avyo hato, tyAM ja bhAgyo. - 101 101 - sukumAlikAnI punaH ciMtA : tyArapachI pativratA ane patimAM anurakta te sukumAlikA keTaloka samaya gayA pachI jyAre jAgI tyAre patine potAnI pAse na joIne zayyAmAMthI uThI, uThIne te dramakapuruSanI cAre tarapha - badhI dizAomAM mArgaNA karatA-karatA teNe vAsagRhanA dvArane ughaDeluM joyuM. joIne te A pramANe bolI - te dramakapuruSa to cAlyo gayo ane Ama B
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 253 samajIne bhagra manorathavALI thaI hathelI para mukha rAkhI ArtadhyAnamAM DUbI gaI. tyArapachI te bhadrAmAtAe bIje divase rAtrinuM prabhAta thayuM. tyAre, sahasrarazmi sUryano udaya thayo tyAre ane jAjvalyamAna dinakara prakAzamAna thatAM dAsIne bolAvI, bolAvIne teNIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! tuM jA ane vara-vahune mATe mukhaprakSAlananI sAmagrI (dAtaNa-pANI) laI jA. tyAre te dAsIe bhadrA sArthavAhIe A pramANe kahyuM tyAre - "ghaNuM sAruM" ema kahIne A vAtane aMgIkAra karI, karIne mukhaprakSAlananI sAmagrI grahaNa karI. grahaNa karIne jyAM vAsagRha hatuM, tyAM pahoMcI, tyAM pahoMcIne sukumAlikA dArikAne udAsIna thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM DUbelI joI, joIne A pramANe bolI, he devAnupriye ! kayA kAraNe bhagra manorathA thaIne hathelI para mukha rAMkhIne tuM ArtadhyAnamAM magna thaIne beThelI cho ? tyAre te sukamAlikA dArikAe te dAsaceTIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! vAta ema che ke, te dramakapuruSa mane sukhe sUtelI joI mArI pAsethI uyo, uThIne vAsagRhanuM dvAra kholyuM, kholIne mAramukta kAkapakSInI mAphaka je taraphathI Avyo hato, te tarapha bhAgI gayo. tyArapachI pativratA, pati anuraktA evI huM thoDIvAra pachI jAgI, to patine pAse na joIne zayyAmAMthI uThI ane te dramaka puruSanI cAre tarapha badhI dizAomAM mArgaNA-gaveSaNA karatA-karatA vAsagRhanA dvArane ughADuM joyuM, joIne meM vicAryuM ke, te bhAgI gayo. tethI huM bhagna manorathA thaIne hatheLI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM DUbelI rahI chuM. tyAre te dAsI samAlikA dArikAnI A vAta sAMbhaLIne jyAM sAgaradatta sArthavAha hatA, tyAM AvI AvIne A vRttAMtanuM sAgaradattane nivedana karyuM. -0- sukumAlikA mATe dAna zALA nirmANa : tyAre te sAgaradatta pUrvavat saMbhrAnta thaIne jyAM vAsagRha hatuM tyAM Avyo, AvIne sukamAlikAne khoLAmAM besADI, besADIne teNIno A pramANe kahyuM, he putrI ! tuM pUrvakRt ane bhogavyA vinA nahIM chUTanArA evA pApakarmonA azubha phaLane bhogavI rahelI cho. tethI he putrI! tuM bhagna manorathA thaIne hatheLI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM magra na bana, he putrI ! tuM mArI bhojanazALAmAM vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, bhojana taiyAra karAva, karAvIne ghaNAM ja zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa ane bhikhArIone ApatI, apAvatI, vitaraNa karatI vicaraNa kara. -0- gopAlikA AryAnA sAdhvIne vazIkaraNa mATe pRcchA : te kALa ane te samayamAM gopAlikA nAmanA bahuzrata AryAnuM ghaNI ja ziSyAonA parivAranI sAthe kramAnukramathI grAmAnugrAma vicaraNa karatA jyAM caMpAnagarI hatI, tyAM Agamana thayuM. tyAM AvIne yathApratirUpa avagrahane grahaNa karyo, karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. tyArapachI te gopAlikA AryAnA eka saMghATaka (sAdhvI yugala) jyAM gopAlikA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 Agama kathAnuyoga-4 AryA hatA tyAM AvyA, AvIne gopAlikA AryAne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, ApanI AjJA prApta karIne ame caMpAnagarImAM ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryA vaDe paribhramaNa karavA icchIe chIe. he devAnupriyo ! jema anukULa lAge tema karo, paNa vilaMba na karo. tyAre te AryAo (sAdhvIo) gopAlikA AryAnI AjJA prApta karIne bhikSAcaryAne mATe paribhramaNa karatA-karatA sAgaradatta sArthavAhanA gharamAM praviSTa thayA. tyAre sukumAlikAe te AryAne AvatA joyA, joIne teNI harSita ane saMtuSTa thatI, AsanethI uThI, vaMdana-namaskAra karyA vaMdana-namaskAra karIne vipula azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra vaDe pratilAbhita karyA, pratilAbhita karIne A pramANe kahyuM he AryAo ! vAta ema che ke, huM sAgarane mATe aniSTa - yAvat - amaNAma chuM. sAgaradAraka mAruM nAma ane gotra paNa sAMbhaLavA icchato nathI. to pachI darzana ke paribhoganI to vAta ja kyA rahI ? jene jene huM apAI - paraNAvAI, tene tene paNa aniSTa - yAvat - amaNAma rahI. he AryAo ! Apa to ghaNAM jJAnavALI cho, ghaNAM anubhavI cho, ghaNAM bhaNelA cho, Apa to aneka seMkaDo gAma, Akara, nagara, kheDa, karbaTa, droNamukha, maDaMba, pATaNa, Azrama, nigama, saMbAha ane sannivezomAM paribhramaNa karo cho. ghaNAM rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAhanA gharomAM pravezo cho. he AryAo ! A viSayamAM koI jANakAra che ? kyAMya paNa cUrNayoga ke maMtrayoga ke uccATana ke saMmohana, yoga athavA anuSThAna athavA hRdayAkarSaka yoga athavA zarIrAkarSaNa yoga athavA maMtrAdi ke vazIkaraNa yoga ke kautuka karma ke bhUtikarma ke mUlakaMda, chAla, latA, zilikANa, Adi guTikA, auSadhi ke bhaiSaja pUrve prApta karyA hoya, joyA ke sAMbhaLyA hoya, jenAthI huM sAgara dArakane iSTa, kAMta - yAvat - maNAma thaI jAu. -0- AryA dvArA dharmopadeza ane kramazaH sukumAlikAnI dIkSA : tyAre te AryAoe sukumAlikAnA A kathanane sAMbhaLIne potAnA baMne kAnomAM AMgaLI nAMkhIne baMdha karI dIdhA. baMdha karIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! ame nigraMtha zramaNIo - yAvat - gupta brahmacAriNIo chIe. amane AvA prakAranA zabdone kAna vaDe sAMbhaLavA paNa kalpatA nathI. to pachI upadeza devAnI ke pravRtti karavAnI to vAta to dUra rahI. tethI he devAnupriye ! ame tane kevalI prarUpita vividha prakAranA dharma kahI zakIe. tyAre te sukumAlikAe AryAone A pramANe kahyuM, hai AryAo ! huM ApanI pAse kevalI prarUpita dharmanuM zravaNa karavA icchuM chuM. tyAre te AryAoe sukumAlikAne kevalI prarUpita AzcaryakArI dharma kahyo. tyAre te sukumAlikA dharma zravaNa karIne ane avadhArita karIne harSita thatI A prakAre bolI, he AryAo ! huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM - yAvat - te e pramANe ja che, je pramANe Ape prarUpita karela che. huM ApanI pAse pAMca aNuvrata, sAta zikSAvatarUpa bAra prakAranA gRhasthadharma-zrAvakadharmano svIkAra karavA icchuM chuM.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA he devAnupriye ! jema ucita lAge tema karo. tyArapachI te sukumAlikAe te AryAonI pAse pAMca aNuvrata yAvat zrAvakadharmano svIkAra karyo. tyArapachI te AryAone vaMdana--namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karI vidAya karyA. 255 tyAre te sukumAlikA zramaNopAsikA thaI yAvatu zramaNa nirpranthone prAsaka, eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdimarUpa AhAra, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchanaka, auSadha, bheSaja, prAtihArika evA pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka vaDe pratilAbhita karatI vicaravA lAgI. www - tyArapachI te sukumAlikAne koI eka divase madhyarAtrinA samaye potAnA kauTuMbika jIvananA vicAromAM lIna thaIne jAgatA AvA prakArano mAnasika yAvat - saMkalpa utpanna thayo - huM pahelA sAgarane iSTa hatI - yAvat - maNAma hatI. paNa have aniSTa apriya - yAvat - amaNAma thaI gaI chuM. sAgara mAruM nAma ke gotra paNa sAMbhaLavAnuM pasaMda nathI karato. to pachI jovAnI ke paribhoga karavAnI vAta ja kyAM rahI ? jene jene paNa huM apAI, tene--tene paNa aniSTa yAvat amaNAma thaI chuM. tethI gopAlikA AryAnI pAse mAre pravrujita thavuM zreyaskara che. AvA prakArano vicAra karyo. vicAra karIne bIjA divasanI rAtrinuM prabhAta thayuM tyAre yAvat sahasrarazmi sUryanA udita thayA pachI, jAjvalyamAna tejasahita dinakaranA prakAzita thayA pachI jyAM sAgaradatta hato tyAM AvI. tyAM AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe bolI he devAnupriya ! meM gopAlikA AryA pAse dharmazravaNa karela che. te dharma mane icchita, praticchita ane atyaMta rucikara che. tethI ApanI AjJA prApta karIne pravrajyA grahaNa karavA icchuM chuM - yAvat - gopAlikA AryAnI pAse dIkSita thaI gaI. tyAre te sukumAlikA AryA sAdhvI thayA. je IryAsamitithI samita - yAvat - gupta brahmacAriNI thaIne ghaNAM ja upavAsa, chaTTha, aTThama, cAra upavAsa, pAMca-cha upavAsa, mAsakSamaNa, ardha mAsakSamaNanI tapazcaryA dvArA AtmAne bhAvita karatI vicaravA lAgI. 0 sukumAlikA dvArA AtApanA ane niyANuM tyArapachI te sukumAlikA AryA anya koI divase jyAM gopAlikA AryA birAjamAna hatA tyAM AvyA, AvIne vaMdananamaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne temane A pramANe kahyuM, he AryA ! ApanI anujJA pAmI caMpAnagarInI bahAra subhUmibhAga udyAnathI ati nIkaTa nahIM ke ati dUra nahIM evA sthAne niraMtara chaTTha-chaTTha tapokarma dvArA sUryanI sanmukha AtApanA letI vicaravA icchuM chuM. tyAre te gopAlikA AryAe sukumAlikA Aryana A pramANe kahyuM, he AryA ! ApaNe zramaNa nigraMthIo iryAsamitithI samita - yAvat gupta brahmacAriNI chIe. tethI gAmanI bahAra athavA yAvat sannivezanI bahAra niraMtara cha-chaTTha tapokarma dvArA sUryanI sanmukha AtApanA laIne vicaravuM kalpatuM nathI. paraMtu upAzrayanI aMdara ja saMghATI-
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 Agama kathAnuyoga-4 vastra vaDe zarIrane AcchAdita karIne athavA sAdhvIo vacce rahIne samatalabhUmi para paga rAkhIne AtApanA levI kalpa che. tyAre te sukumAlikA AryAne gopAlikA AryAnI A vAta para zraddhA na thaI, pratIti na thaI, ruci na thaI ane temanA kathana para zraddhA, pratIti ane ruci na karatA subhUmibhAga udyAnanI samIpa teNI niraMtara chaTha-chaTha tapokarma dvArA sUrya sanmukha AtApanA letA vicaravA lAgI. te caMpAnagarImAM lalitA nAmaka eka goSThI nivAsa karatI hatI. rAjAe temane icchAnusAra vicaravA mATenI chUTa ApelI hatI. te goSThI mAtApitA Adi svajanonI paNa upekSA karatI hatI. vezyAno AvAsa ja temanuM nivAsa sthAna hatuM. aneka prakArano anAcAra karavo, temanuM mukhya kArya hatuM. te dhanADhya hatI - yAvat - ghaNAM ja manuSyothI aparAjita hatI. te ja caMpAnagarImAM devadattA nAmanI eka gaNikA rahetI hatI. je sukamAla hatI. teNInuM zeSa varNana "aMDaka jJAta" kathAnaka samAna jANavuM. tyArapachI koI eka samaye te lalitA goSThInA pAMca goSThIka puraSo devadattA gaNikAnI sAthe subhUmibhAga udyAnanI udyAnazrIno anubhava karatA vicaratA hatA. tyAre temAMnA eka goSThika puruSe te devadattA gaNikAne potAnA khoLAmAM besADI, eke pAchaLa chatra dhAraNa karyuM, eke teNInA mastaka para phUlonI jALa racI. eka tenA paga raMgavA lAgyo, eka cAmara viMjhavA lAgyo. tyAre te samAlikA AryAe devadattA gaNikAne te pAMca goSThika paraSonI sAthe udAra manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatA joyA, joIne tenA manamAM AvA prakArano saMkalpa-vicAra utpanna thayo. A strI pUrve suAcarita, suparAkrAnta kalyANarUpa purAtana zubha karmonA zubhavipAko anubhavI rahI che. tethI sArI rIte AcaraNa karAyela A tapa, niyama, brahmacaryavAsanuM jo kaMI kalyANarUpa phaLa vizeSa hoya to, huM paNa AgAmI bhavamAM A ja prakAranA udAra kAmabhogono bhoga karatI evI vicaruM. A pramANe teNe niyANuM karyuM ane niyANuM karIne AtApanA bhUmithI pAchI AvI. -0- sukumAlikAnuM bakuzava ane devaloke utpAda : tyArapachI te sukumAlikA AryA zarIra bAkuzikA paNa thaI gaI. je pratikSaNa vAraMvAra hAtha dhotI, paga dhotI, mastaka dhotI, stanAMtara dhotI, kakSAMtara dhotI ane gupta aMgone dhotI hatI. je sthAne ubhatI ke besatI ke svAdhyAyAdi karatI, tyAM pahelAM ja jamIna para pANI chAtI ane pachI tyAM ubhatI-besatI ke svAdhyAyAdi karatI hatI, tyAre te gopAlikA AryAe sukumAlikA AryAne A pramANe kahyuM he AryA ! ApaNe nigraMtha sAdhvIo chIe. iryAsamiti vaDe samita - cAvat - brahmacaryadhAriNI chIe. ApaNe zarIra bAkazika thavuM kalpatuM nathI. paNa he AryA ! tuM zarIra bAkuzika thaI gaI cho, jethI vAraMvAra hAtha dhuve che, paga dhuve che, kakSAMtara dhove che, mukha dhruve che, mastaka dhurva che, stanAMtara dhruve che. je sthAne bese che, suve che, ubhe
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA che tyAM paNa pahelA pANI chAMTe che, tyArapachI tyAM bese che, suve che, ubhe che. tethI he devAnupriyA ! tuM A bakuzacAritrarUpa sthAnanI AlocanA kara yAvat - akaraNIya kAryane mATe yathAyogya tapokarma-prAyazcitta le. tyAre te sukumAlikAe gopAlikA AryAnA A kathanano Adara na karyo, tene sAMbhaLyu nahIM, aMgIkAra na karyuM. paNa teno anAdara karatI, asvIkAra karatI upekSA bhAvathI vicaraNa karavAne lAgI. te vakhate bIjI AryAo sukumAlikA AryAnI vAraMvAra avajJA, niMdA, khiMsA, gardA, tiraskAra karavA lAgI ane vAraMvAra A kArya karavAthI rokavA lAgI. tyArapachI te sukumAlikAne zramaNanigraMthIo dvArA avazA yAvat - tiraskAra - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - jyAre huM gRhasthAvasthAmAM rahelI hatI. tyAre huM svAdhIna hatI. jyAre huM muMDita thaIne pravrujita thaI tyArathI parAdhIna thaI gaI chuM. pahelAM A zramaNIo mAro Adara karatA hatA ane mane mAnatA hatA. paNa have te mAro Adara karatA nathI ane mAnatA paNa nathI. tethI kAle rAtrinuM prabhAta thAya, sUryano udaya thAya ane sahasrarazmi dinakara jAjvalyamAna tejasahita prakAzamAna thAya tyAre gopAlikA AryA pAsethI nIkaLI alaga upAzrayamAM jaIne rahevuM mAre mATe zreyaskara thaze. A pramANe teNIe vicAra karyo ane vicAra karIne bIje divase rAtrinuM prabhAtarUpamAM parivartana thayA pachI, sUryodaya thayo ane sahasrarazmi dinakaranA jAjvalyamAna tejathI prakAzamAna thayA pachI gopAlikA AryA pAsethI nIkaLI, nIkaLIne pRthak upAzrayamAM jaIne rahevA lAgI. karAyo tyAre AvA prakArano mAnasika vicAra 257 - -- tyAre te sukumAlikA AryAne koI manAI karanAra, koI rokanAra na hovAthI svacchaMdamati thaIne vAraMvAra hAtha dhovA lAgI yAvat - je sthAne besatI, sUtI, svAdhyAyAdi karatI, te sthAnane pahelAnI mAphaka pANIthI sIMcatI ane tyArabAda besatI, sUtI ke svAdhyAya karatI hatI. te sthAne te pAsasthA (zithilAcAriNI), pAsasthA vihAriNI thaI gaI. teNI avasatra (saMyama sAdhanAmAM zithila), avasatra vihAriNI thaI gaI, teNI kuzIla ane kuzIla vihAriNI thaI gaI, saMsakta ane saMsakta vihAriNI thaI gaI. e pramANe ghaNAM varSo sudhI zrAmaNya paryAyanuM pAlana karyuM. pAlana karIne ardhamAsika saMlekhanA dvArA AtmAnI ArAdhanA karIne, anazana dvArA trIza bhaktonuM chedana karIne, te (pApa) sthAnanI AlocanA pratikramaNa karyA vinA kAladharmanA samaye kALa karIne izAnakalpanA koI vimAnamAM devagaNikarUpe utpanna thaI. tyAM utpanna thanArI koI koI devIonI nava palyopamanI sthiti hoya che. sukumAlikA devInI paNa nava palyopamanI sthiti thaI. 0 draupadIno bhava janma ane vRddhi : te kALa ane te samayamAM A ja jaMbudvIpa nAmanA dvIpanA bharatavarSamAM pAMcAla janapadamAM kaMpilapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM drupada nAme rAjA hato. tenI calaNI nAme |4|17 -
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 Agama kathAnuyoga-4 paTTarANI hatI ane dhRSTadyumna nAme yuvarAja hato. sukumAlikA devI Ayuno kSaya thavAthI, sthiti kSaya thavAthI ane vikSaya thavAthI te devalokathI cyavane A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM bharatakSetramAM pAMcAla janapadamAM kaMpilapura nagaramAM drupada rAjAnI culanI rANInI kRSimAM putrIrUpe utpanna thaI. tyArapachI te culanI rANIe nava mAsa ane sADAsAta rAtri-divasa pUrNa thayA pachI sukamAla hAtha-pagavALI - yAvat - putrIne janma Apyo. bAra divasa vyatIta thayA bAda te bAlikAnuM A prakAre nAmakaraNa karAyuM - kemake A bAlikA drupada rAjAnI putrI ane culanI rANInI AtmajA che, tethI amArI A bAlikAnuM nAma draupadI thAo tyAre teNInA mAtApitAe A prakAre guNavALuM ane guNaniSpanna nAma draupadI rAkhyuM. tyArapachI pAMca dhAvamAtAo dvArA grahaNa karAyelI te draupadI bAlikA - yAvat - parvatanI guphAmAM sthita caMpakalatAnI samAna vAyu AdinA vyAghAtathI rahita thaIne sukhapUrvaka vRddhi pAmavA lAgI. tyArapachI te zreSTha rAjakanyA draupadInI bAlyAvasthAne pAra karIne kizoravasthAne prApta karI yuvAvasthAthI saMpanna thaI rUpa, yauvana ane lAvaNyathI utkRSTa ane utkRSTa zarIravALI thaI. tyArapachI koI eka divase aMtaHpuranI rANIoe te zreSTha rAjakanyA draupadIne snAna karAvyuM - yAvatu - sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karI, vibhUSita karIne drupada rAjAne page paDavA - vaMdana karAvavA mATe mokalI. tyAre te zreSTha rAjakanyA draupadI jyAM drupada rAjA hatA tyAM AvI, AvIne teNIe drupada rAjAnA pagane sparza karyA (page paDI.). 0 dropadInA svayaMvara mATe dUtone mokalavA : tyAre drapada rAjAe te bAlikAne potAnA khoLAmAM besADI, besADIne te zreSTha rAjakanyA draupadInA rUpa, yauvana ane lAvaNyane joIne te vismita thayo. pachI te zreSTha rAjakanyA draupadIne A pramANe kahyuM he putrI ! jo huM svayaM ja koI rAjA ke yuvarAjanI patnI rUpe tane ApIza ane tyAM tuM sukhI ke duHkhI thaIza to yAvajajIvane mATe mane hRdayamAM dAha raheze. tethI he putrI! huM AjathI ja tArA svayaMvaranI taiyArI karuM chuM. AjathI ja huM tane svayaMvaramAM ApuM chuM. tethI tuM tArI potAnI icchAthI je koI rAjA ke yuvarAjanI pasaMdagI karIza te ja tAro pati thaze. AvA prakAranI iSTa - yAvatu - manojJa vANI vaDe teNIne AzvAsana ApyuM. AzvAsana ApIne vidAya karI. tyArapachI drupadarAjAe dUtane bolAvyo ane bolAvIne tene A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tuM tAravatI (dvArikA) nagarIe jA. tyAM tuM kRSNavAsudevane, samudravijaya Adi daza dazArone, baladeva Adi pAMca mahAvIrone, ugrasena Adi 16,000 rAjAone, pradyumna Adi sADA traNa karoDa kumArone, zAMba Adi 60,000 dardInta vIrone, vIrasena Adi 21,000 vIrapuruSone, mahAsena Adi pa6,000 baLavAnone tathA bIjA paNa rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha vagerene baMne
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 259 hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne jaya-vijaya zabdothI vadhAvaje, vadhAvIne A pramANe kaheje he devAnupriya ! kaMpilapura nagaramAM drupada rAjAnI putrI, culanI rANInI AtmajA ane dhRSTadyumnakumAranI bahena zreSTha rAjakanyA draupadIno svayaMvara thaze. tethI he devAnupriyo! Apa sau drupada rAjA para anugraha karIne kALano vilaMba karyA vinA kaMpilapura nagare padhAro. tyAre dUte baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne drupadarAjAnI A vAtano-kathanano svIkAra karyo. svIkAra karIne potAnA ghera Avyo. AvIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI cAra ghaMTAvALA atharatha joDIne lAvo. teoe paNa te pramANe ja rathane lAvIne upasthita karyo. tyArapachI dUte snAna karyuM - yAvat - alpa paNa mahAmUlyavAnuM AbhuSaNo vaDe zarIrane alaMkRt karyuM, alaMkRt karIne cAra ghaMTAvALA azvaratha para ArUDha thayo. ArUDha thaIne teNe zarIra para kavaca Adine dhAraNa karyA. zarAsana paTTikA kasIne bAMdhI, raiveyaka paheryuM. potapotAnA padanA bodhaka saMketa paTTaka dhAraNa karyA. hAthamAM praharaNa lIdhA. evA ghaNAM puruSothI parivarIne kaMpilapura nagaranI vaccovaccethI nIkaLyo ane pAMcAla janapadanI madhyamAMthI thaIne jyAM sarahada pUrI thatI hatI tyAM Avyo. - tyAM AvIne saurASTra janapadanA madhya bhUbhAgane pAra karIne jyAM dvArAvatI nagarI hatI. tyAM Avyo. tyAM AvIne vArAvatI nagarImAM praveza karyo. praveza karIne jyAM kRSNa vAsudevanI bAhya upasthAnazALA hatI, tyAM Avyo, tyAM AvIne cAra ghaMTAvALA atharathane Ubho rAkhyo. rAkhIne rathathI nIce utaryo. rathamAMthI nIce utarIne manuSyonA samUhathI parivRtta thaIne page cAlIne jyAM kRSNa vAsudeva hatA, tyAM Avyo. AvIne kRSNavAsudevane, samudravijaya Adi daza dazArone - yAvat - pa6,000 baLavAna vargane baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI, jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA. vadhAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! vAta ema che ke, kaMpilapura nagaramAM drupada rAjAnI putrI, culanI rANInI AtmajA, dhRSTadyumnakumAranI bahena zreSTha rAjakanyA draupadIno svayaMvara che. tethI tame sau drupadarAjA para anugraha karIne samayano vilaMba karyA sivAya kaMpilapura nagara padhAro. tyAre kRSNavAsudeva te dUtanA mukhethI A vRttAMtane sAMbhaLIne ane samajIne harSita ane saMtuSTa temaja cittamAM AnaMdita thayo - yAvat - tenuM hRdaya harSollAsathI vyApta thaI gayuM. dUtano satkAra ane sanmAna karyuM, satkAra ane sanmAna karIne pachI dUtane vidAya karyo. 0 kRSNanuM prasthAna : tyArapachI kRSNavAsudeve kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame jAo ane sudharmAsabhAmAM rahelI sAmudAnika bherIne vagADo. tyAre te kauTuMbika puruSoe baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 kRSNavAsudevanI A AjJAne svIkArI jyAM sudharmasabhAmAM sAmudAnika bherI hatI, tyAM AvyA, AvIne sAmudAnika bherIne jorajorathI - moTA zabdothI vagADI. -- tyArapachI te sAmudAnika bherIne vagADyA pachI samudravijaya Adi daze dasAra - yAvatu mahAsena Adi 56,000 baLavAne snAna karyuM - yAvat sarvAlaMkArothI vibhUSita thaIne yathAvaibhava, Rddhi, satkAra ane samudAyanI sAthe koI azva para, koI hAthI para e rIte ratha, zibikA, spaMdamAnIkA para besIne ane keTalAMka page cAlatA jyAM kRSNa vAsudeva hatA, tyAM AvyA. AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne kRSNa vAsudevane vadhAvyA. tyArapachI kRSNa vAsudeve kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI AbhiSeksa hastiratnane sajAvo, azva, hAthI, hAtha, pravara yauddhAothI yukta caturaMgiNI senAne taiyAra karo. senA taiyAra karI kAryapUrti thayAnI mane sUcanA Apo. teoe paNa te mujaba kArya karIne AjJA pAchI ApI. tyArapachI kRSNavAsudeva jyAM snAnagRha hatuM, tyAM AvyA, AvIne motInI mALAthI zrRMgArita hovAne kAraNe manohara ane jenuM bhUmitalamaNi ratnothI khacita che evA ramaNIya snAna maMDapamAM aneka prakAranA maNi ane ratnothI racita citrovALI snAnapITha para sukhapUrvaka besIne zubhodakathI, gaMdhodakathI, puSpodakathI, zuddhodakathI punaH punaH maMgalarUpa zreSTha snAnavidhithI snAna karyuM - yAvat - aMjanagiri kUTa saza gajapati para te narapati ArUDha thayA. tyArapachI kRSNa vAsudeva samudravijaya pramukha daze dazAro - yAvat - anaMgasenA pramukha aneka hajAra gaNikAonI sAthe parivRtta thaIne samasta Rddhi yAvatu duMdubhighoSa dhvanipUrvaka dvArAvatI nagarInA madhyabhAgathI nIkaLyA, nIkaLIne saurASTra janapadanA madhyamAMthI cAlatA-cAlatA jyAM dezanI sarahadano pradeza hato tyAM AvyA ane tyAM AvIne pAMcAla janapadanA madhyamAM thaIne jyAM kaMpIlapura nagara hatuM, te tarapha gamana karavAne mATe udyata thayA. 260 tyArapachI drupadarAjAe bIjA dUtane bolAvyo, bolAvIne tene A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tame hastinApura nagara jAo. tyAM tame pAMDurAjAne temanA putro yudhiSThira, bhImasena, arjuna, nakula, sahadevasahita tathA so bhAIo sahita duryodhanane, gAMgeya, vidura, droNa, jayadratha, zakuni, karNa ane azvatthAmAne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI jayavijaya zabdothI vadhAvaje, vadhAvIne A pramANe kahevuM, he devAnupriyo ! kaMpilapura nagaramAM drupada rAjAnI putrI, culanI rANInI AtmajA, dhRSTadyumnakumAranI bahena zreSTha rAjakanyA draupadIno svayaMvara thaze. tethI Apa drupadarAjA para anugraha karI ane vinA vilaMbe kaMpilapura nagare padhAro. tyAre pAMDurAjAe te pramANe ja karyuM, jema kRSNa vAsudeve kareluM. mAtra taphAvata e che ke, pAMDurAjA pAse bherI na hatI - yAvat jyAM kaMpilapura nagara hatuM. te tarapha javAne mATe udyata thayA.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 261 A ja kramathI trIjA dUtane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tuM caMpAnagarIe jA, tyAM tuM kRNa aMgarAjane, zelaka rAjAne ane maMdirAjAne A pramANe kaheje - yAvat - kapilapura nagare padhAre. cothA dUtane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tuM zuktimatI nagarI ja. tyAM tuM damaghoSanA putra ane 500 bhAIothI parivRtta evA zizupAlane kaheje ke, kaMpilapuranagara padhAre. pAMcamAM dUtane ema kahyuM ke, he devAnupriya! tuM hastizIrSa nagare jA. tyAM tuM damadaMta rAjAne ema kaheje ke - yAvat - kaMpilapura nagare padhAre. chaThA dUtane Ama kahyuM ke, he devAnupriya ! tuM mathurA nagarI jA. tyAM tuM dhara rAjAne A pramANe kaheje - yAvat - kaMpilapura padhAre. sAtamA dUtane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tuM rAjagRhanagarI jA. tyAM tuM jarAsaMdhanA putra sahadevane Ama kaheje ke - yAvat - te kaMpIlapura nagara padhAre. AThamA dUtane kahyuM, he devAnupriya ! tuM kauDinya nagarI jA. tyAM tuM bhISmakanA putra rukamIne A pramANe kaheje - te kaMpilapura nagare padhAre. navamA dUtane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tuM virATa nagare jA ane tyAM so bhAIo sahita kIcaka rAjAne A pramANe kaheje ke, teo kaMpilapura nagara padhAre. dazamAM dUtane A pramANe kahyuM, tame have bAkI rahelA gAma, Akara, nagaromAM jAo. tyAM tyAM tame aneka hajAro rAjAone kahejo ke, kaMpilapuranagare padhAre. 0 hajAro rAjAonuM prasthAna ane drupade karela satkAra : tyArapachI AmaMtrita karAyela te bahusaMkhyaka hajAro rAjAomAMnA pratyeke-pratyeke snAna karyuM. zarIra rakSAne mATe kavaca AdithI susajjita thaIne, teo zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thayA. ArUDha thaIne temaja ghoDA, hAthI, ratha ane zreSTha yoddhAothI yukta caturaMgiNI senAthI gherAI maDAnuM subhaTo, ratho, padAtivRMdathI parivRtta thaIne potapotAnA nagarothI nIkaLyA, jyAM pAMcAla janapada hatuM, te tarapha gamana karavAne mATe udyata thayA. tyAre drupadarAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame jAo ane kaMpilapura nagaranI bahAra gaMgA mahAnadIthI bahu dUra nahIM ane bahu najIka nahIM tevA sthAne eka vizALa svayaMvara maMDapa banAvo. je aneka seMkaDo staMbhothI satriviSTa hoya ane tenA para lIlA karatI evI putaLIo hoya - yAvatuM - prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa, pratirUpa nirmita karIne mArI AjJA anusAra kArya thayAnI sUcanA Apo. teoe paNa AjJAnusAra svayaMvara maMDapa racanA karI. tyArapachI drupada rAjAe kauTuMbika puraSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI vAsudeva pramukha ghaNAM ja rAjAone mATe AvAsa sthAna banAvo. banAvIne mArI AjJA anusAra kArya thayAnI sUcanA Apo. teoe paNa e pramANe karyuM. tyArapachI drupada rAjA vAsudeva Adi ghaNAM ja hajAro rAjAonuM Agamana jANIne
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 Agama kathAnuyoga-4 pratyekanA svAgata karavAne mATe zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thayA. koraMTapuSponI mALAothI yukta chatrane dhAraNa karyuM. zveta zreSTha cAmaro temane viMjhAtA hatA. ghoDA, hAthI, ratha ane pravara yoddhAothI yukta caturaMgiNI senA dvArA parivRtta thaIne mahAn subhaTo, ratho, padAti sainya daLanI sAthe artha ane pAdya laIne samasta Rddhi sAthe kaMpilapura nagarathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM te vAsudeva vagere rAjAonuM artha ane pAdyathI satkAra ane sanmAna karyuM, karIne te vAsudeva pramukha rAjAone pRthaku-pRthak AvAsa ApyA. tyArapachI te vAsudeva pramukha rAjA jyAM potapotAnA AvAsa hatA, tyAM AvyA. AvIne hAthInA skaMdha parathI nIce utaryA, utarIne alaga-alaga potAnA skaMdhAvAra banAvyA. banAvIne potapotAnA AvAsomAM pravezyA. pravezIne potapotAnA AvAsomAM Asano ane zayyAo para beThA-beThA, sutA-sutA ghaNAM ja gaMdharvo pAse gAna karAvatA evA ane nATako karAvatA vicaravA lAgyA. - tyArapachI drapada rAjA kaMpilapura nagaramAM pAcho praveza karyo. karIne vipula pariNAmamAM azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvyuM. banAvIne kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame A vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, sura, mada, mAMsa, sIdhu ane prasannAne tathA pracura mAtrAmAM puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkAra Adi laIne vAsudeva pramukha hajAro rAjAonA AvAsamAM jAo. teo paNa AjJAnusAra laI gayA. tyArapachI te vAsudeva Adi rAjA te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, surA, madya, mAMsa, sIdhu ane prasannAnuM AsvAdana karatA, khAtA, ekabIjAne pIrasatA ane sevana karatA vicaravA lAgyA. bhojana karyA pachI Acamana karIne svaccha, parama zucibhUta thaIne sukhAsano para besADIne gaMdharvo ane naTo dvArA saMgIta ane nATaka mANavA lAgyA. 0 draupadIno svayaMvara : tyArapachI drupada rAjAe aparANa kALanA samaye kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame loko jAo ane zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne kaMpilapura nagaranA zRMgATako, triko, catuSko, catUro, caturmakho, rAjamArgo ane mArgomAM tathA prativAsudeva Adi hajAro rAjAonA AvAsamAM jaIne uccAtiucca svarathI udUghoSaNA karatA A pramANe kaho he devAnupriyo ! AvatIkAle rAtrinuM prabhAtarUpamAM pratyAvartita thAya, sUryodaya thAya ane jAjvalyamAna tejasahita sahasrarazmi dinakaranA prakAzita thayA pachI drupadarAjAnI putrI, culanI rANInI AtmajA, dhRSTadyumnanI bahena zreSTha rAjakanyA draupadIno svayaMvara thaze. tethI he devAnupriyo ! Apa sau drupada rAjA para anugraha karIne snAna Adi karIne - cAvatu - sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne koraMTa puSpanI mALAo sahita chatra dhAraNa karIne, zreSTha zveta cAmarothI viMjhAtA, ghoDA, hAthI, ratha, pravara yoddhAothI yukta caturaMgiNI enAthI parivRtta thaIne subhaTo, ratho, padAtisainya vaMdane sAthe laIne jyAM svayaMvara maMDapa che, tyAM padhAre ane tyAM padhArIne pratyeka potapotAnA nAmAMkita Asana para
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA bese ane birAjIne zreSTha rAjakanyA draupadInI pratIkSA karatA rahe. A pramANenI ghoSaNA kare, ghoSaNA karIne mArI A AjJAnusAra kArya karIne mane jaNAvo. tyAre te kauTuMbika puruSa te pramANe ghoSaNA kare che -- yAvat - AjJAnusAra kArya thayAnI jANa karI. tyArapachI punaH drupada rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tame jAo ane svayaMvara maMDapane jaLa vaDe sIMco, pramArjita karo, lIMpo, pachI pAMca varNanA phUlo vaDe vyApta karo. kAlA agaru, zreSTha kuruSka, turuSka, lobAna dhUpa pragaTAvIne sugaMdhathI mahekAvI do. gaMdha phailAvI cittAkarSaka karo. zreSTha sugaMdhathI gaMdhAyamAna karIne gaMdhanI vATikA jevuM banAvI do. tene paMcAtimaMcathI yukta karo ane karAvo, karI--karAvIne vAsudeva pramukha ghaNAM ja hajAro rAjAone nAmathI aMkita alaga--alaga Asanone eka zveta svaccha vastrathI AcchAdita karo. tema karIne mArI AjJAnusAra kArya karo. teoe paNa tema karIne AjJA pAchI soMpI. 263 tyArapachI te vAsudeva prabhRti ghaNAM ja hajAro rAjA AvatIkAle rAtrinuM prabhAtarUpamAM parivartita thayA bAda, sUryodaya thayA pachI ane sahasrarazmi dinakaranA jAjvalyamAna tejathI prakAzita thayA pachI snAna karyA yAvat samasta alaMkArothI vibhUSita thayA. pachI zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thayA, koraMTa puSpanI mALAMothI yukta chatrane dhAraNa karyA. zveta dhavala cAmarothI viMjhAtA evA ghoDA, hAthI, ratha, zreSTha yoddhAyukta, caturaMgiNI senAthI parivRtta thaIne mahAn subhaTo, ratho ane padAti sainya samUhane sAthe laIne samasta Rddhi - yAvat - duMdubhighoSa, vAdya dhvanipUrvaka jyAM svayaMvara maMDapa hato, tyAM AvyA. AvIne maMDapamAM praveza karyo, karIne pRthak pRthak potapotAnA nAmAkiMta Asane beThA. besIne zreSTha rAjakanyA draupadInI pratIkSA karavA lAgyA. - tyArapachI drupada rAjA rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI, sUryano udaya ane sahasrarazmi dinakaranA jAjvalyamAna tejathI prakAzita thayA pachI snAna karIne thAvat - sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne, koraMTa puSponI mALAthI yukta chatrane dhAraNa karI, zveta cAmarothI viMjhAtA, ghoDA, hAthI, ratha, pravara yoddhAothI sajjita caturaMgiNI senAthI parivRtta thaIne mahAna subhaTo, ratho, padAtisainya vRMdane sAthe laIne kaMpilapura nagaranA madhya bhAgamAMthI nIkaLyA ane jyAM svayaMvara maMDapa hato, jyAM vAsudeva pramukha hajAro rAjA hatA, tyAM AvyA. AvIne te vAsudeva Adi rAjAne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI, jaya--vijaya zabdothI vadhAvyA, vadhAvIne kRSNa vAsudeva para zreSTha zveta cAmara laIne viMjhavA lAgyA. - tyArapachI te zreSTha rAjakanyA draupadI bIje divase - rAtrinuM prabhAta thayuM. tyAre, sUrya udaya thayo ane sahasrarazmi dinakaranA jAjvalyamAna tejathI prakAzita thayo tyAre jyAM snAnagRha hatuM tyAM AvI,AvIne snAnagRhamAM pravezI, pravezIne snAna karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyuM, zuddha, prAvesya, mAMgalika zreSTha vasrone dhAraNa karIne snAnagRhathI bahAra nIkaLI, nIkaLIne jyAM jinagRha hatuM, tyAM AvI, AvIne jinagRhamAM praveza karyo,
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 Agama kathAnuyoga-4 pravezIne jinapratimAnI pUjA karI, pUjA karIne jinagRhamAMthI bahAra nIkaLI, nIkaLIne jyAM aMtaHpura hatuM, tyAM AvI. tyArapachI te zreSTha rAjakanyA draupadIne aMtaHpuravAsinIoe sarva alaMkArothI vibhUSita karI. te alaMkAro kevA hatA ? pagomAM zreSTha jhAMjhara paherAvyA - yAvat - dAsIonA samUhathI parivRtta thaIne aMtaHpurathI bahAra nIkaLI, nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, jyAM caturghaTA azvaratha hato, tyAM AvI, tyAM AvIne krIDA karAvanArI dhAvamAtA ane lekhikAnI sAthe caturdhaTAyukta azvaratha para ArUDha thaI. tyAre dhRSTadyumnae te zreSTha rAjakanyA draupadInuM sArathItva karyuM. tyArapachI te zreSTha rAjakanyA draupadI kaMpilapura nagaranA madhya bhAgamAM thaIne jyAM svayaMvara maMDapa hato, tyAM AvI, AvIne rathane Ubho rAkhyo. rathamAMthI nIce utarI, utarIne krIDA karAvanArI dhAvamAtA ane lekhikAnI sAthe svayaMvara maMDapamAM pravezI, pravezIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne te vAsudeva Adi ghaNAM hajAro rAjAone praNAma karyA. tyArapachI te zreSTha rAjakanyA draupadIe eka moTA bhavya zrI dAmakAMDane grahaNa karyuM. te dAmakAMDa kevuM hatuM ? pATaNa, mallikA, caMpaka - yAvat - saptaparNAdi puSpothI guMtheluM ane tRSikAraka gaMdhane phelAvanAruM, parama sukhada sparzavALuM temaja darzanIya hatuM. tyArabAda te suMdara rUpavALI krIDA dhAvamAtAe svAbhAvikarUpe ghasela, yuvA taruNajanone utsuka banAvanAra, potAne jovAnI abhilASAnA janaka, citravicitra maNio ane ratnothI nirmita hAthAvALA eka camakatA darpaNane potAnA DAbA hAthamAM lIdhuM. te darpaNamAM sIMha samAna zUravIra zreSTha sudaMra je rAjAnuM pratibiMba paDe che. tene jamaNA hAthe dekhADatI hatI. pratibiMba dekhADatI vakhate te dhAtrI skUTa, vizada, vizuddha, ribhita, gaMbhIra, madhura vANI vaDe bhASaNa karatI, bolatI, te-te rAjAonA mAtApitAnA vaMza, sattva, sAmarthya, gotra, parAkrama kAMti vividha prakAranA jJAna mAhAbhyarUpa kuLazIlane jANanArI hovAne kAraNe teonI prazaMsA karavA lAgI. sarva prathama teNe vRSNipuMgava, traNe lokamAM baLavAnuM, lAkho zatruonA mAnanuM mardana karanArA, bhavya jIvomAM zreSTha puMDarIka samAna, teja vaDe dedIpyamAna dasAravaMzanA vIra paraSanA baLa, vIrya, rUpa, yauvana, guNa, lAvaNyanI prazaMsA karatA-karatA varNana karyuM. tyArapachI te krIDanadhAtrIe ugrasena, Adi yAdavonA baLa, vIrya AdinuM varNana karyuM ane kahyuM ke, A badhA saubhAgya ane rUpathI suzobhita che. temaja zreSTha puruSomAM gaMdhahastI samAna che AmAMthI jo koI tArA hRdayane priya lAge to tenI pasaMdagI kara. 0 draupadI dvArA pAMDavonI pasaMdagI ane pANigrahaNa : tyArapachI te zreSTha rAjakanyA draupadI ghaNAM hajAro zreSTha rAjAonA madhyethI gamana karatI-karatI pUrvakRt nidAnathI prerita thatI-thatI jyAM pAMca pAMDava hatA tyAM AvI, AvIne teNIe te pAMce pAMDavone raMgaberaMgI phUlonI mALA vaDe cAre taraphathI Avekhita
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 265 pariveSTita karI dIdhA. pariveSTita karIne bolI - meM A pAMce pAMDavone patirUpe pasaMda - karyA che. tyArapachI te vAsudeva Adi ghaNAM ja hajAro rAjAoe UMcA UMcA zabdaghoSo vaDe vAraMvAra udghoSaNA karatA-karatA A pramANe kahyuM, aho ! zreSTha rAjakanyA draupadIe ghaNI ja sArI pasaMdagI karI che. A pramANe kahIne svayaMvara maMDapanI bahAra nIkaLyA ane jyAM potapotAnA AvAsa hatA te tarapha cAlyA. tyArapachI dhRSTadyumnakumAre pAMca pAMDavo ane zreSTha rAjakanyA draupadIne cAturghaTika azvaratha para ArUDha karAvyA. karAvIne kaMpilapura nagaranA madhya bhAgamAMthI nIkaLyA, nIkaLIne potAnA bhavanamAM praveza karyo. GND tyArapachI drupada rAjAe pAMce pAMDavo ane zreSTha rAjakanyA draupadIne paTTa para besADI, besADIne cAMdI ane sonAnA kaLazo vaDe snAna karAvyuM. snAna karAvIne agrihoma karAvyo. temaja pAMce pAMDavo ane draupadInuM pANigrahaNa karAvyuM. tyArapachI te drupada rAjAe zreSTha rAjakanyA draupadIne A AvA prakAranuM prItidAna ApyuM. te A pramANe - ATha hiraNya koTi - yAvat - preSaNakAriNI, dAsaceTikA tathA bIjuM paNa vipula mAtrAmAM dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, mUMgA, ratna, mANeka Adi badhI sArabhUta svApateya dhana ApyuM. je sAta peDhI sudhI yathecchA dAna devAne, icchAnusAra bhogavavAne, icchAnusAra vaheMcavA mATe paryApta hatuM. tyArapachI te drupada rAjAe vAsudeva Adi ghaNAM ja hajAro rAjAone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, puSpa, vastra, mALA, alaMkAro vaDe satkAra--sanmAna karyA, satkAra-sanmAna karIne vidAya ApI. 0 pAMDurAjA dvArA vAsudeva Adino satkAra ane mahotsava :- tyArapachI te pAMDurAjAe te vAsudeva pramukha aneka rAjAone baMne hAtha joDI, mastake Avartta karI, mastake aMjali karI A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! hastinApura nagaramAM pAMce pAMDava ane draupadI devIno kalyANakArI utsava thaze. tethI Apa devAnupriyo ! mArA para anugraha karIne vinA vilaMbe yathA samaya ahIM padhAravAnI kRpA karajo. tyArapachI te vAsudeva vagere ghaNAM ja rAjAoe snAna karyuM. zarIra para kavaca bAMdhI taiyAra thaIne zreSTha hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne yAvat - je tarapha hastinApura hatuM, te tarapha gamana karavAne mATe udyam thayA. tyArapachI te pAMDurAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame hastinApura nagaramAM jAo, tyAM pAMca pAMDavonA pAMca prAsAdAvataMsako banAvo. je ghaNAM ja UMcA - yAvat - pratirUpa hoya. tyArapachI te kauTuMbika puruSoe temanI AjJA svIkArI - yAvat - tevA prAsAda banAvaDAvyA. tyArapachI pAMDurAjA pAMce pAMDavo ane draupadIdevInI sAthe ghoDA, hAthI, ratha ane zreSTha yoddhAo dvArA sajja evI caturaMgiNI senA dvArA parivRtta thaIne mahAn subhaTo, ratho ane padAti sainyavRMdanI sAthe kaMpilapuranagarathakI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM hastinApura
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 Agama kathAnuyoga-4 nagara hatuM, tyAM AvyA. tyArapachI te pAMDurAjAe te vAsudeva AdinuM Agamana thayuM jANI kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame jAo ane hastinApura nagaranI bahAra vAsudeva Adi ghaNAM ja rAjAone mATe aneka seMkaDo staMbhothI yukta AvAsa taiyAra karAvo, karAvIne mArI A AjJA pramANe kArya thayAnI mane sUcanA Apo. teoe paNa e ja pramANe AvAso taiyAra karAvI pAMDurAjAne tenI jANa karI. tyAre te vAsudeva Adi aneka hajAro rAjA jyAM hastinApura nagara hatuM, tyAM AvyA. tyAre te pAMDurAjAe te vAsudeva vagere hajAro rAjAnuM Agamana jANIne harSitasaMtuSTa thaIne snAna karyuM. balikarma karyuM ane drupada rAjAnI mAphaka teonA satkAra-sanmAna karyA - yAvaMt - yathAyogya AvAsa ApyA. tyAre te vAsudeva Adi hajAro rAjA jyAM potapotAnA AvAsa hatA, tyAM AvyA ane te ja prakAre - yAvat - vicaravA lAgyA. tyArapachI pAMDurAjAe hastinApura nagaramAM praveza karyo, pravezIne kauTuMbika paraSone bolAvyA, bolAvIne teone kahyuM, he devAnupriyo ! tame vipula pramANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra AvAsomAM laI jAo. teo paNa e ja pramANe laI gayA. tyArapachI te vAsudeva Adi ghaNAM ja hajAro rAjAoe snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka-maMgala ane prAyazcitta karyA. pachI te vipula azana, pAna, khAdima, svAdimanuM AsvAdana karatA - yAvat - te ja pramANe vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI pAMDurAjAe pAMce pAMDavo ane draupadIdevIne paTTa para besADyA, besADIne cAMdI-sonAnA kaLazo dvArA snAna karAvyuM. karAvIne kalyANakAraka utsava karyo. karIne te vAsudeva Adi hajAro rAjAone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, puSpa, vastra, gaMdha, mAlA ane alaMkAro vaDe satkAra karyo, sanmAna karyuM ane pachI vidAya karyA. tyAre te vAsudeva Adi ghaNAM ja - hajAro rAjA pAMDurAjA pAsethI vidAya laIne jyAM potapotAnA rAjya hatA, jyAM potapotAnA nagara hatA, tyAM pAchA pharyA. tyArapachI te pAMce pAMDavo draupadIdevI sAthe rojeroja vArA pramANe bhogopabhoga karatA vicAravA lAgyA. 0 nAradanuM Agamana : tyArapachI koI eka samaye pAMDurAjA, pAMca pAMDavo. kuMtI rANI, draupadI tathA aMtaHpuranA pArivArika lokonI sAthe saMparivRtta thaIne zreSTha siMhAsana para AsIna hatA. A tarapha e ja samaye atibhadra paraMtu aMtaraMgamAM kaluSita hRdayavALA, uparathI mAdhyastha bhAvathI saMpanna jevA, darzako ane Azritajanone jenuM darzana allAdaka ane prItijanaka pratIta thatuM hatuM. te suMdara rUpa saMpanna hatA. zveta svaccha vastra paherela hatuM. temanA vakSasthaLa upara mRrgacarmanuM uttarAsaMga suzobhita hatuM. temanA hAthamAM kamaMDala ane daMDa hato. temanuM mastaka jaTArUpI mugaTathI dIptamAna thaI rahyuM hatuM. jemaNe yajJopavIta, gaNeyikA (rudrAkSanI mALA), muMjanI kaTimekhalA ane valkalanA vastra dhAraNa karelA hatA. te nAradanA hAthamAM kacchapI nAme vINA hatI. je saMgItanA premI hatA.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 267 bhUmigocariomAM pradhAna hatA. saMcaraNI, AvaraNI, avataraNI, utpatanI, bleSaNI, saMkrAmaNI, abhiyoginI, prajJapti. gamanI ane khaMbhinI Adi vidyAdharo saMbaMdhI - aneka vidyAomAM pravINa hovAthI jemanI kIrti vikhyAta hatI. teo aneka vidyAmAM pravINa hatA. baLadeva ane vAsudevanA teo prItipAtra hatA. temaja pradyumna, pradIpa, zAMba, aniruddha, niSadha, unmukha, sAraNa, gajasukumAla, sumukha, durmukha Adi sADA traNa karoDa yAdavakumAronA hRdaye priya hatA, atyadhika priya hatA, temanA dvArA prazaMsanIya hatA. te nAradane kala7, yuddha ane kolAhala adhika priya hato. laMDana-cugalI karavAmAM utsuka, aneka prakAranA samara ane saMpAya athavA tUtU-huM--huM jovAmAM rasika, dakSiNA daIne paNa sarvatra kalaha, laDAI-jhaghaDAnI gaveSaNA karanArA, bIjAne asamAdhi utpanna karavAmAM tatpara evA kacchala nArada traNa lokomAM baLavAnuM zreSTha dasAravaMzanA vIra puruSo sAthe vArtAlApa karIne AkAzamAM gamana karAvavAmAM dakSa te bhagavatI prAkAmya nAmanI vidyAnuM AhvAna karIne uDyA ane AkAzane ullaMghatA hajAro gAma, Akara, nagara, kheDa, kabUTa, maDaLa, droNamukha, paTTana, laMbANathI suzobhita ane bharapUra dezothI vyApta pRthvInuM avalokana karatAkaratA ramaNIya hastinApuramAM AvyA ane ghaNAM ja vegathI pAMDurAjAnA mahelamAM utaryA te samaye pAMDurAjAe potAnI tarapha AvatA kacchala nAradane joyA, joIne pAMce pAMDava ane kuMtIdevInI sAthe Asana parathI uddayA, uThIne sAta-ATha pagalAM kacchalanAradanI sAme gayA. sAme jaIne traNa vAra AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. karIne artha ane pAdya vaDe saMmAnita karI, mahAn puruSone yogya Asana grahaNa karavAne mATe AmaMtrita karyA. tyArapachI te kacchala nArade jaLano chaMTakAva karyo, darbhAsanane bichAvyuM ane tenA para beThA. besIne pAMDurAjAne rAjya, rASTra, koSa, koThAgAra, baLa, vAhana, pura ane aMtaHpuranA kSemakuzaLanA samAcAra pUchayA. te samaye pAMDurAjAe, kuMtIdevIe ane pAMca pAMDavoe kacchala nAradano AdarasatkAra karyo. AgamananI anumodanA karI ane temanA sanmAnamAM UbhA rahIne paUpAsana karavA lAgyA. 0 draupadI dvArA nAradano anAdara : te samaye draupadIdevIe kacchala nAradane asaMyamI, aviratI ane apratihata aprakhyAta pApakarma karanAra jANIne temano Adara karyo nahIM. temanA AgamananI anumodanA na karI, temanA sanmAnArthe UbhI na thaI, temaja temanI upAsanA bhAvabhakti na karI, tyAre te kacchaa nAradane AvA prakArano adhyavasAya, ciMtana, vicAra, prArthita manogata saMkalpa utpanna thayo aho ! A draupadIdevIe potAnA rUpa, yauvana, lAvaNya ane pAMca pAMDavone kAraNe abhimAnI thaIne mAro Adara na karyo, mArA AgamananI anumodanA na karI, mArA sanmAna mATe UbhI na thaI, mArI bhakti na karI. tethI draupadIdevInuM aniSTa karavuM - vipattimAM phasAvavI mAre mATe zreyaskara che. A pramANe nArade vicAryuM. vicArIne pAMDurAjAnI pAse javA mATenI AjJA mAMgI, AjJA laIne pachI utpatanI vidyAnuM AhvAna karyuM, AhAna
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 Agama kathAnuyoga-4 karIne utkRSTa, tvarita, capaLa, caMDa, zIgha, utkaTa vegathI vidyAdhara gatithI uDatA lavaNasamudranA madhyabhAgamAM thaIne pUrvadizA sanmukha cAlavAne mATe pravRtta thayA. 0 nAradanuM aparakaMkA gamana ane draupadInI rUpa prazaMsA : te kALe, te samaye dhAtakIkhaMDa nAmanA dvIpamAM pUrva dizAmAM sthita dakSiNAddha bharatakSetramAM aparakaMkA nAmanI rAjadhAnI hatI. te aparakaMkA rAjadhAnImAM padmanAbha nAmano rAjA raheto hato. je mahA himavAnuM, mahaMta malaya parvata ane indromAM mahendra samAna anya rAjAonI apekSAe guNo ane vaibhava temaja aizvaryathI saMpanna hato. te padmanAbha rAjAnA aMtaHpuramAM 700 rANIo hatI. te padmanAbha rAjAne sunAbha nAme putra hato. je yuvarAja paNa hato. te samaye te padmanAbha rAjA aMtaHpuramAM potAnI rANIo sAthe gherAyelo, zreSTha siMhAsane beTho hato. tyAre te kacchala nArada jyAM aparakaMkA rAjadhAnI hatI, jyAM padmanAbha rAjAno mahela hato, tyAM AvyA, AvIne atyaMta vegathI padmanAbha rAjAnA mahelamAM utaryA. tyAre padmanAbha rAjAe kacchala nAradane AvatA joyA, joIne AsanethI uyo. uThIne artha ane pAdya vaDe satkAra karIne Asana para besavA mATe AmaMtrita karyA. tyAre kacchala nArada jaLathI sIMcela ane darbhanI upara bichAvAyela ane Asane beThA, besIne padmanAbha rAjAne rAjya, rASTra, koSa, koThAgAra, baLa, vAhana, pura ane aMtaHpuranI kuzaLatA pUchI. tyAre te padmanAbha rAjAe potAnA aMtaHpuranA viSayamAM vismita thaIne kacchalla nAradane pUchayuM, he devAnupriya ! Apa ghaNAM badhAM gAma, Akara, nagara, kheDa, karbaTa, droNamukha, maDaMba, pattana, Azrama, nigama, saMbADa ane sannivezomAM bhramaNa karo cho tathA ghaNAM ja rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha prakRtinA gharomAM praveza karo cho, to he devAnupriya ! jevuM mAruM aMtaHpura che tevuM aMtaHpura Ape pahelAM kyAMya joyela che ? tyAre padmanAbhanA A kathanane sAMbhaLIne kacchala nArada kiMcita hasyA, hasIne A pramANe kahyuM, he padmanAbha ! tuM to kUvAnA te deDakA samAna cho. padmanAbhe kahyuM, te kuvAno deDako koNa hato ? he padmanAbha ! koIka nAma vALo eka kUvAno deDako hato. te deDako te ja kUvAmAM utpanna thayo, temAM ja moTo thayo, teNe bIjA koI kUvA, taLAva, kaha, sarovara ke samudrane joyela na hato. tethI te samajato hato ke A ja kUvo che, taLAva che, kaha che, sarovara che ke samudra che. tyArapachI te kUvAmAM bIjo koI eka samudrI deDako Avyo. tyAre te kUvAnA deDakAe te samudrI deDakAne pUchayuM, he devAnupriya! tuM koNa che ? ane kyAMthI ekadama ahIM Avyo che ? tyAre te samudrI deDakAe kUvAnA deDakAne kahyuM, he devAnupriya ! huM samudramAM rahenAra
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 269 deDako che. tyAre te kUvAnA deDakAe samaDhI deDakAne pUchayuM. he devAnupriya ! te samudra keTalo moTo che ? tyAre samudrI deDakAe kUvAnA deDakAne kahyuM, samudra ghaNo ja moTo che. tyAre te kUvAnA deDakAe paga vaDe eka lITI dorI ane pUchayuM ke, he devAnupriya! te samudra zuM ATalo moTo che ? samudrI deDakAe kahyuM, A artha samartha nathI. te samudra AnAthI ghaNo moTo che. tyAre te kUvAnA deDakAe pUrvadizAnA kinArethI uchaLI pazcima kinAre Avyo. AvIne A pramANe kahyuM, zuM te samudra ATalo moTo che ? nA, A artha paNa samartha nathI. he padmanAbha ! tuM paNa Avo - kUvAnA deDakA jevo ja che. bIjA ghaNAM rAjA, Izvara - yAvat - sArthavAha vagerenI patnI, bahena, putrI ke putravadhUne na jovAne kAraNe tuM AvuM samaje che ke, jevuM tAruM aMtaHpura che, evuM bIjA koInuM aMtaHpura nathI. he devAnupriya ! vAta ema che ke, jaMbudvIpa nAme dvIpanA bharatakSetramAM hastinApura nAmanA nagaramAM drapada rAjAnI putrI, culanI rANInI AtmajA, pAMDurAjAnI putravadhU, pAMce pAMDavonI patnI draupadIdevI rUpathI, yauvanathI, lAvaNyathI utkRSTa ane utkRSTa zarIravALI che. tAruM A aMtaHpura to te draupadIdevInA paganA kapAyelA aMgUThAnI somI kaLA (zatAMza)nI paNa tulanA karI zakatuM nathI. ATaluM kahIne padmanAbha pAsethI javAnI rajA lIdhI. rajA laIne je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA gayA. 0 draupadInuM padmanAbha dvArA apaharaNa - tyArapachI te padmanAbha rAjA karphIla nAradanA A kathanane sAMbhaLIne ane manamAM vicAra karI draupadIdevInA rUpa, yauvana, lAvaNyamAM mUrNita, gRddha, Asakta, tallIna thaIne jyAM pauSadhazALA hatI, tyAM Avyo. AvIne pauSadhazALAmAM pravezyo. pravezIne potAnA pUrvanA sAthI devanuM manamAM dhyAna karato evo tyAM besI gayo. tyArapachI te padmanAbha rAjAno aThamabhakta pUrNa thayo. tyAre te pUrva paricita deva - yAvat -- Avyo. teNe kahyuM ke, he devAnupriya ! mAre yogya je kArya hoya te batAvo. tyAre padmanAbhe te pUrva sAthI devane kahyuM he devAnupriya ! vAta ema che ke, jaMbudvIpa nAme dvIpanA bharatavarSakSetramAM hastinApura nagaramAM drupada rAjAnI putrI, culanI rANInI AtmajA, pAMDurAjAnI putravadhU, pAMce pAMDavonI patnI draupadI rUpathI, yauvanathI, lAvaNyathI utkRSTa che ane utkRSTa zarIravALI che. to he devAnupriya ! huM icchuM chuM ke, jaldIthI te draupadIne ahIM laI Ava. tyAre te pUrvanA sAthI deve padmanAbhe A pramANe kahyuM, he devAnupriya! AvuM kadI thayuM nathI, thatuM nathI ane thavAnuM paNa nathI ke draupadIdevI pAMce pAMDavone choDIne bIjA koI puruSanI sAthe udAra-manuSya saMbaMdhI bhogaupabhogane karatI vicare, to paNa tArA priya arthane mATe draupadIdevIne jaladIthI, hamaNAM ja ahIM laI AvuM chuM. e pramANe kahIne te deve padmanAbha pAse anumati lIdhI ane anumati laIne te utkRSTa - cAvat - devagati vaDe lavaNasamudranI vaccovaccathI gamana karato jyAM hastinApuranagara hatuM te tarapha gamana
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270. Agama kathAnuyoga-4 - karavAne mATe udya thayo. te kALe, te samaye hastinApura nagaramAM yudhiSThira rAjA draupadI devInI sAthe upara agAsIe sukhapUrvaka sUtelo hato. tyAre A pUrvano sAthI deva jyAM yudhiSThira rAjA hato, jyAM draupadIdevI hatI, tyAM Avyo. tyAM AvIne draupadIdevIne avasthApinI nidrAmAM suvaDAvI daIne draupadIdevIne upADIne te utkRSTa - yAvat - devagatithI jyAM aparakaMkA nagarI hatI. jyAM padmanAbhano mahela hato. tyAM Avyo, tyAM AvIne padmanAbhanA mahelanI azoka vATikAmAM draupadIdevIne rAkhyA. rAkhIne avasthApinI nidrAnuM saMkaraNa karyuM. saMkaraNa karIne jyAM padmanAbha hato tyAM Avyo. AvIne A pramANe bolyo he devAnupriya ! huM hastinApurathI draupadIdevIne jaladIthI ahIM lAvyo chuM. je tamArI azokavATikAmAM che. have AgaLa tuM jANa. ema kahIne te deva je taraphathI Avyo hato, te ja dizAmAM cAlyo gayo. 0 draupadInI ciMtA ane padmanAbha dvArA AzvAsana : tyArapachI keTalIka kSaNo bAda jAgyA pachI te bhavana ane azokavATikAne aparicita jANIne te draupadIdevI manomana vicAravA lAgI - A mAruM potAnuM bhavana nathI ane A azoka vATikA paNa mArI potAnI nathI. lAge che ke, koI deva ke dAnave athavA kinnara ke kiMguruSa athavA mahoraga ke gaMdharva dvArA koI bIjA rAjAnI azoka vATikAmAM mAruM saMkaraNa karAyela che. Avo vicAra karIne te bhagna manorathA thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM DUbI gaI. tyArapachI padmanAbha rAjAe snAna karyuM - yAvat - sarva alaMkAro vaDe vibhUSita thaIne, aMtaHpuranA parivArathI parivRtta thaIne jyAM azoka vATikA hatI, jyAM draupadIdevI hatI. tyAM Avyo, AvIne draupadIdevIne bhagra manoratha thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM magna joI, joIne teNe kahyuM - he devAnupriye ! tuM saMkalpo-vikalpomAM lIna thaIne, hathelI para mukha rAkhI ArtadhyAnamAM kema DUbI cho ? devAnupriyo ! tuM mArA pUrva bhavanA sAthI deva dvArA jaMbudvIpanA bharatakSetrathI, hastinApura nagarathI ane yudhiSThira rAjAnA bhavanathI saMtarita karAIne ahIM lavAI cho. tethI devAnupriye ! tuM hatamane saMkalpa thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM magna na thA. paNa mArI sAthe vipula bhogopabhogano bhoga karatI rahe. tyAre te draupadIe padmanAbhane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! vAta ema che ke, jaMbUdvIpanA bharatavarSanI dvArAvatI nagarImAM mArA patinA bhAI kRNa nAmaka vAsudeva rahe che. te jo mane cha mahinA sudhI pAchA laI javAne mATe na Ave to pachI he devAnupriya! jema tuM kahe che, je tArI AjJA-upAya ane vacana haze te pramANe huM rahIza. tyAre padmanAbhe draupadIdevInA A kathanano svIkAra karyo ane svIkAra karIne draupadIdevIne aMtaHpuramAM mokalI dIdhI. tyAre te draupadIdevI niraMtara chaThabhakta ane pAraNe AyaMbilanA tapakarma vaDe AtmAne bhAvita karatI vicaravA lAgI.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 271 0 draupadInA apaharaNanI vAta, kRSNane kuMtI dvArA nivedana : tyAre draupadInuM apaharaNa thaI gayA bAda yudhiSThira rAjA keTaloka vakhata pachI jAgyA bAda draupadIdevIne potAnI pAse na joIne zayyAmAMthI uDyA, uThIne cAre tarapha badhI dizAomAM draupadIdevInI mArgaNA-gaveSaNA karI, gaveSaNA karIne jyAre kyAMya paNa draupadIdevInI kRti-suti (chIMka Adi) ke pravRttinI khabara na maLatA jyAM pAMDurAjA hatA, tyAM AvyA, AvIne pAMDurAjAne A pramANe kahyuM he tAta ! vAta ema che ke mahelanI agAsIe sukhapUrvaka sutelA mArI pAse draupadIdevIne na jANe koI deva ke dAnava ke kinnara ke kiparaSa athavA mahoraga ke gaMdharve haraNa karela che. pakaDI lIdhI che athavA kUvA vageremAM pheMkI dIdhI che. tethI he tAta ! huM icchuM chuM ke, draupadIdevInI badhI tarapha cAre dizAomAM sarva prakAre mArgaNA karavI. tyAre pAMDurAjAe kauTuMbika puraSone bolAvyA ane bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo! tame loko jAo ane hastinApura nagaranA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga ane sAmAnya mArga AdimAM khUba moTA avAje udghoSaNA karatA-karatA A pramANe kaho ke- he devAnupriyo ! AkAzatala para sukhapUrvaka sutelI yudhiSThira rAjAnI pAsethI draupadIdevInuM na jANe koI deva, dAnava, kinnara, kiMguruSa, mahoraga athavA gaMdharvae haraNa karI lIdhela che. pakaDI lIdhI che athavA kUvA vageremAM paTakI dIdhI che. tethI te devAnupriyo! jo koI paNa vyakti draupadIdevInI kRti ke yuti ke pravRtti batAvaze. tene pAMDurAjA vipula artha saMpadA pAritoSikanA rUpamAM Apaze. AvA prakAranI ghoSaNA karo, ghoSaNA karIne mArI A AjJA mujaba ghoSaNA thayAnI mane sUcanA Apo. tyAre te kauTuMbika puraSoe te ja prakAre ghoSaNA karIne - kAvat - AjJA pAchI soMpI arthAt kArya karyuM. tyAre ghoSaNA karyA bAda paNa jyAre pAMDurAjA kyAMya paNa draupadIdevInI kRti- luti ke pravRttinA samAcAra jANI na zakyA. tyAre temaNe kuMtIdevIne bolAvyA ane bolAvIne kuMtIdevIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyA ! tuM tArAvatI nagarI jA ane kRSNa vAsudevane A vRttAMta jaNAva. kRSNa vAsudeva ja draupadIdevInI mArgaNA-gaveSaNA karI zakaze. anyathA draupadIdevInI kRti-suti ke pravRttinA khabara maLaze nahIM tyAre kuMtIdevIe pAMDurAjAnI A vAta sAMbhaLIne - yAvat - svIkAra karyo, svIkAra karIne snAna karyuM ane balikarma Adi karIne zreSTha hAthInA skaMdha para besIne hastinApura nagaranA madhya bhAgathI nIkaLI, nIkaLIne kara janapadanA madhya bhAgamAMthI cAlatA-cAlatA jyAM saurASTra janapada hatuM, kArAvatI nagarI hatI ane jyAM te nagarInuM agra udyAna hatuM, tyAM AvI, AvIne hAthI parathI nIce utarI, utarIne kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! tame kArAvatI nagarImAM jAo. jyAM kRSNa vAsudevano prAsAda che, temAM praveza karo, pravezIne kRSNa vAsudevane baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27ra Agama kathAnuyoga-4 aMjali joDIne A pramANe kahyuM, he svAmI ! ApanA pitAnI bahena - (phoI) - kuMtIdevI hastinApurathI nIkaLI jaldI ahIM AvI che, ApanA darzanane mATe utsuka che, tyAre te kauTuMbika puruSoe - yAvat - kRSNane kuMtInA samAcAra kahyA. tyAre kRSNa vAsudeva kauTuMbika puruSo pAsethI A saMvAda sAMbhaLI ane avadhArita karI harSita-saMtuSTa thaIne zreSTha hAthI para besIne dvArikA nagarInA madhya bhAgamAM thaIne jyAM kuMtIdevI hatI tyAM Avyo. AvIne hAthInA kaMdhathI nIce utaryA. utarIne kuMtIdevInA caraNasparza karyA. caraNasparza karIne kuMtIdevIne sAthe laIne hAthI para beTho. besIne dvArAvatI nagarInA vaccovaccethI nIkaLI jyAM potAno mahela hato. tyAM AvyA. AvIne potAnA mahelamAM praveza karyo. tyArapachI kuMtIdevI jyAre snAna, balikarma ane bhojana karIne pachI anaMtara Acamana karIne pUrNarUpe svaccha, parama zUcibhUta thaIne zreSTha sukhAsana para beThI. tyAre kRSNa vAsudeve pUchayuM, he pitRbhaginI kaho - ApanA ahIM AvavAnuM prayojana zuM che ? tyAre kuMtIdevIe kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he putra! vAta ema che ke, hastinApura nagaramAM agAsI para sukhapUrvaka sutelA yudhiSThira rAjAnI pAsethI draupadIdevIne na jANe koIe apaharaNa karela che athavA teNIne pakaDI lIdhela che athavA kUvA AdimAM pheMkI dIdhI che tethI he putra ! huM icchuM chuM ke, tuM badhI tarapha cAre dizAomAM sarva rIte draupadIdevInI mArgaNA-gaveSaNA karo. tyArapachI kRSNa vAsudeve kuMtI phoIne kahyuM, he phoI ! huM vadhu to kaMI nathI kaheto, paNa draupadIdevInI jo kayAMya paNa zruti-bhuti ke pravRttinA samAcAra meLavI laIza to pachI te pAtALa hoya ke bhavana hoya athavA ardha bharatakSetra hoya. kyAMya paNa kema na hoya, badhAM sthAnethI draupadIdevIne potAnA hAthe laI AvIza - A pramANe kahIne potAnI phoI kuMtIdevIno satkAra karyo, sanmAna karyuM, karIne vidAya karyA. pachI kuMtIdevI kRSNa vAsudeva pAsethI vidAya thaIne je dizAmAMthI AvI hatI, te dizAmAM pAchI gaI. - kRSNa dvArA draupadInI gaveSaNA ane nArada pAsethI maLela bhALa : tyArapachI kRSNa vAsudeve kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame loko jAo ane kArAvatI nagarInA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane patha AdimAM UMcA-UMcA avAjathI udghoSaNA karatA A pramANe kaho he devAnupriyo ! agAsI para sukhapUrvaka sutelA yudhiSThira rAjA pAsethI draupadInuM na jANe koI deve ke dAnava, kinnare ke DiMpuraSa athavA gaMdharve apaharaNa karI lIdhuM che tene pakaDI lIdhela che athavA kUvA AdimAM paTakI dIdhela che. tethI he devAnupriyo ! jo koI paNa draupadIdevInI kRti-suti ke pravRttinA viSayamAM jaNAvaze, tene kRSNa vAsudeva vipula arthasaMpatti pAritoSikanA rUpamAM bheTa Apaze. A prakAranI ghoSaNA karo ane ghoSaNA karIne mArI A AjJA mane pAchI Apo. tyAre te kauTuMbika puruSoe te ja prakAre ghoSaNA karIne - yAvat - AjJA pAchI
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 273 ApI. tyArapachI koI eka samaye kRSNa vAsudeva aMtaHpuranI aMdara aMtaHpuravAsinI rANIothI parivRtta thaIne zreSTha siMhAsana para beselA hatA. A tarapha e ja samaye kacchala nArada - cAvatu - tIvra vegathI utaryA. tyAre kRSNa vAsudeve kacchalanAradane AvatA joIne AsanethI UbhA thayA. uThIne adhya ane pAdyathI satkAra karIne Asana grahaNa karavAne mATe AmaMtrita karyA tyAre kacchala nArada pANI vaDe sIMcAyela ane darbha para bichAvAyela Asana para beThA. besIne kRSNa vAsudevanA kSemakuzaLanA samAcAra pUchyA. tyAre kRSNa vAsudeve kacchalanAradane kahyuM, he devAnupriya ! Apa to ghaNAM gAma Akara - yAvat - gRhomAM jAo cho. to tyAM koI sthAne draupadInI zruti-suti ke pravRtti AdinA koI samAcAra sAMbhaLyA che ? tyAre kacchala nArade kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! koI eka samaye huM dhAtakIkhaMDa dvIpavartI pUrva dizAnA dakSiNAddha bharatakSetranI aparakaMkA nAmanI rAjadhAnImAM gayelo hato. tyAM meM pAnAbha rAjAnA bhavanamAM draupadIdevI jevI pUrve joyelI koI devIne joI hatI. tyAre kRSNa vAsudeve kacchalanAradane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! A badhI ApanI ja karatUta che. tyAre kRSNa vAsudeve Ama kahyuM tyAre kacchala nArade utpAtinI vidyAnuM AhvAna karyuM. AhvAna karIne teo je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA cAlyA gayA. 0 pAMDava sahita kRSNanuM dhAtakIkhaDe prayANa : tyAre kRSNa vAsudeve dUtane bolAvyo, bolAvIne kahyuM, he devAnupriya ! tuM hastinApura nagare jA ane tyAM pAMDurAjAne A saMdeza Apaje ke, he devAnupriya ! dhAtakIkhaMDadvIpanA pUrva dizAvartI dakSiNAddha bharatakSetramAM aparakaMkA rAjadhAnImAM padmanAbhanA bhavanamAM draupadIdevInI pravRttinI jANakArI maLela che. tethI pAMce pAMDava caturaMgiNI senAne sAthe laIne pUrva dizAnA vetAlika - samudra kinAre mArI pratikSA kare. tyAre dUte jaIne kahyuM - yAvatu - pratIkSA kare. teo paNa e ja prakAre jaIne - yAvat - kRSNanI pratikSA karavA lAgyA. tyArapachI kRSNa vAsudeve kauTuMbika puraSone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tame jAo ane yuddhasaMbaMdhI bherI vagADo. te kauTuMbika puruSe bherI vagADI. tyArapachI yuddhasaMbaMdhI bherInA zabda sAMbhaLIne samadravijaya Adi daza dazAra - thAvat - 56,000 baLavAnuM yoddhA yuddhane mATe taiyAra thaIne kavaca bAMdhIne, hAthomAM zarAsana carmapaTTakane dhAraNa karIne, vakSasthaLa AdinI rakSAne mATe raiveyaka paherIne, vimalavara saMketa paTTakone lagAvIne ane hAthomAM praharaNo laIne koI ghoDA para besIne, koI hAthI para savAra thaIne - yAvat - subhaTonA samUhanI sAthe jyAM sudharmAsabhA hatI, jyAM 418
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 Agama kathAnuyoga-4 kRSNa vAsudeva hatA, tyAM AvyA, AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne jayavijaya zabdo vaDe vadhAvyA. 0 kRSNavAsudeva dvArA deva ArAdhana ane lavaNasamudramAM mArga : tyArapachI kRSNa vAsudeva zreSTha hAthI para ArUDha thaIne, mastaka para koraMTapuSponI mALAothI yukta, chatra dhAraNa karI, zveta dhavala cAmarothI viMjhAtA hAthI, ghoDA, ratha, pravara yoddhAthI yukta caturaMgiNI senA dvArA parivRtta thaIne mahAnuM subhaTonA samUha, ratha ane padAti sainyavRMdane sAthe laIne dvArAvatI nagarInA madhya bhAgamAMthI nIkaLyA. nIkaLIne jyAM pUrva dizAnuM vetAlika hatuM tyAM AvyA, AvIne pAMca pAMDavonI sAthe maLyA. maLIne chAvaNI nAMkhI, chAvaNI nAMkhIne pauSadhazALAmAM praveza karyo, praveza karIne susthitadevanuM manamAM ciMtana smaraNa karatAM karatAM tyAM rahyA. tyArapachI kRSNa vAsudevanA aThama bhakta pUrNa thayA bAda - yAvatu - AvIne kahyuM, he devAnupriya ! kaho, mAre zuM karavAnuM che ? tyArapachI kRSNa vAsudeve susthitadevane A pramANe kahyuM, he devAnupriya! apaharaNa karIne draupadI devIne laI jaIne ghAtakIkhaMDakIpanA pUrva dizAvartI dakSiNAddha bharatakSetramAM aparakaMkA rAjadhAnImAM padmanAbha rAjAnA bhavanamAM rAkhela che. tethI he devAnupriya ! pAMce pAMDava ane chaTho mAro e pramANe cha e rathone pAra thavA mATe lavaNasamudramAM mArga banAvo. jethI huM aparakaMkA rAjadhAnImAM draupadIne pAchI lAvavA mATe jaI zakuM. tyArapachI te susthita deve kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! je rIte padmanAbha rAjAnA pUrva paricita deva dvArA jaMbUlIpa nAmanA hIpanA bharatavarSakSetramAM sthita hastinApura nagaramAMthI rAjA yudhiSThiranA bhavanamAMthI draupadIdevInuM apaharaNa karAyeluM hatuM, te ja pramANe zuM huM paNa dhAtakIkhaMDahIpanA bharatakSetramAM sthita aparakaMkA rAjadhAnImAMthI padmanAbha rAjAnA bhavanamAMthI hastinApuramAM pAchI laI AvuM ? athavA padmanAbha rAjAne tenA nagara, senA, vAhana ane ratha Adi sahita lavaNasamudramAM pheMkI dauM. tyAre kRSNa vAsudeve susthita deve A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! jema padmanAbha rAjAnA pUrva saMgatikadeve jaMbUdvIpamAM sthita bharatakSetranA hastinApura nagaramAMthI yudhiSThira rAjAnA bhavanamAMthI draupadIdevInuM apaharaNa karela, te ja pramANe dhAtakIkhaMDahIpanA bharatakSetramAM sthita aparakaMkA rAjadhAnInA pagharAjAnA bhavanamAMthI draupadIdevIne hastinApuramAM saMharita na karo, paNa he devAnupriya ! tame to pAMce pAMDava sahita chaThA mArA rathane javAne mATe lavaNasamudramAM mArga banAvo. huM svayaM ja draupadIdevIne pAchI lAvavA jaIza. tyAre susthitadeve kRSNa vAsudevane kahyuM, "bhale tema thAo." ane A pramANe kahIne teNe pAMce pAMDavosahita chaThA vAsudevanA e pramANe chae rathone javAne mATe lavaNa samudramAM mArga banAvyo. 0 padmanAbha pAse dUtane mokalavo ane tanuM pAchuM AvavuM : tyArapachI kRSNa vAsudeve caturaMgiNI senAne vidAya karI. pAMce pAMDavonI sAthe
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 275 chaTho potAno ratha laI lavaNasamudranA madhyabhAgamAMthI thaIne cAlyA ane cAlIne jyAM aparakA rAjadhAnI hatI, jyAM tenuM agraudyAna hatuM tyAM AvyA. AvIne rathane rokyo, rathane rokIne dAruka nAmanA sArathIne bolAvyo, bolAvIne tene A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tuM jA ane aparakaMkA rAjadhAnImAM praveza kara. praveza karIne padmanAbha rAjAnI pAdapIThane tArA DAbA paga vaDe Ahata karIne bhAlAnI aNIe bharAvela A patra Apaje. - tyArapachI kapALa para traNa vaLa caDAvI, bhrakuTI caDhAvI, krodha vaDe AMkha lAla karI, raSTa thaIne, kupita thaIne, caMDikA jevuM rUpa banAvIne A pramANe kaheje ke, are o padmanAbha ! aprArthitanI prArthanA karanArA ! dUraMta prAMta lakSaNavALA , puNyahIna !, abhAgIyA !, caudazIyA !, zrI-DI-vRti-kIrtirahita ! have tuM bacIza nahIM zuM tuM jANato nathI ke tuM kRSNa vAsudevanI bahena draupadIdevIne ahIM laI Avyo che? khera, je thayuM te thayuM. paraMtu have paNa tuM draupadIne pAchI kRSNa vAsudevane ApI de. athavA yuddhanA mATe taiyAra thaIne bahAra nIkaLa. te kRSNa vAsudeva pAMce pAMDava sAthe ane chaThA pote draupadIdevIne pAchI laI javA mATe ahIM AvI pahoMcyA che. tyArapachI te dAruka sArathIe kRSNa vAsudevanA A kathanane harSita ane saMtuSTa thaIne svIkAryuM, svIkArIne aparakaMkA rAjadhAnImAM praveza karyo. praveza karIne jyAM padmanAbha hato tyAM Avyo. AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI jaya-vijaya zabdothI vadhAvyo. vadhAvIne kahyuM ke, he svAmI! A mArI potAnI vinaya pratipatti che. paNa mArA svAmInA mukhethI kahevAyela AjJA bIjI ja che. A pramANe kahIne teNe krodhathI AMkho lAla karIne, DAbo paga pAdapITha para Thokyo. pachI bhAlAnI aNI vaDe lekha Apyo. lekha ApIne kapALamAM traNa saLa pADI, bhUkaTI kheMcI, krodhita, raSTa, kupita, caMDarUpa thaIne dAMta kacakacAvIne bolyo, are o padmanAbha ! aprArthitanI prArthanA karanArA ! turaMta prAMta lakSaNavALA ! bhAgyahIna ! caudasIyA zrI, hI, dhRti, kIrtithI rahita! have tuM bacavAno nathI. zuM tuM jANato nathI ke tuM kRSNa vAsudevanI bahena draupadIdevIne ahIM lAvyo che ? maira, AvuM karavA chatAM paNa jo tuM kRSNavAsudevane draupadIdevI pAchI soMpI daIza to ThIka, anyathA yuddhane mATe taiyAra thaIne nagaranI bahAra nIkaLa. te kRSNa vAsudeva pAMce pAMDavo sAthe ane chaThA pote draupadI devIne pAchI laI javA mATe ahIM jaldIthI AvI pahoMcyA che. tyAre te padmanAbhe dAruka sArathInA A kathanane sAMbhaLIne krodhathI lAla thaIne, ruSTa, kupita ane caMDarUpa thaIne, dAMtone kacakacAvIne, kapALa para traNa saLa pADIne, bhrakuTI kheMcIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! huM kRSNa vAsudevane draupadI pAchI soMpIza nahIM. paNa huM pote ja yuddhane mATe sajjita thaIne nIkaLIza. ema kahIne punaH dAruka sArathIne kahyuM, he dUta! rAjanItimAM dUta avadhya che. A pramANe kahIne teno satkAra ane sanmAna karyA vinA pAchalA daravAjethI bahAra kADhI mUkyo. tyAre te dUta dArukasArathI padmanAbha rAjA pAsethI asatkArita asanmAnita thaIne
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 Agama kathAnuyoga-4 pAchalA dvArethI kADhI mUkAyo tyAre jyAM kRSNa vAsudeva hatA, tyAM Avyo. AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjalI karI jaya-vijaya zabdo vaDe vadhAvIne kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he svAmI ! ApanI AjJAthI huM aparakaMkA rAjadhAnImAM gayo - yAvat - pAchale tArethI kADhI mUkAyo. 0 padmanAbha ane pAMDavonuM yuddha ane pAMDavono parAjaya : tyArapachI padmanAbhe senA nAyakane bolAvyo, bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! jaldIthI AbhiSekya hastiratnane sajjita karo. tyArabAda kalAcAryanA upadezathI utpanna buddhinI kalpanAthI janya vikalpomAM nipuNa puruSoe AbhiSejya hastitvane ujjavala nirmaLa veSabhUSAthI parivastrita - yAvat - suzobhita karyo. suzobhita karIne padmanAbha sAme upasthita karyo. tyArapachI padmanAbha yuddhane mATe taiyAra thayo, kavaca Adi bAMdhIne - yAvat - AbhiSekya hastiratna para ArUDha thayo. ArUDha thaIne ghoDA, hAthI, raya ane pravara yoddhAothI yukta caturaMgiNI senA dvArA parivRtta thaI mahAna subhaTo, ratho AdinA samUhane sAthe laIne jyAM kRSNa vAsudeva hatA, tyAM javAne mATe udyata thayo. tyArapachI kRSNa vAsudeve padmanAbha rAjAne Avato joyo, joIne te pAMce pAMDavone bolyA, are bALako ! tame padmanAbha sAthe yuddha karazo ke jozo ? tyAre te pAMca pAMDavoe kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he svAmI! ame yuddha karIzuM, Apa yuddhane juvo. tyArapachI te pAMce pAMDavo yuddhane mATe taiyAra thaIne kavaca Adi bAMdhI - yAvat - praharaNone hAthamAM laIne rathomAM ArUDha thayA. ArUDha thaIne jyAM padmanAbha rAjA hatA, tyAM pahoMcyA, pahoMcIne "Aja kAM to ame chIe athavA pAnAbha rAjA che" e pramANe kahIne teo padmanAbha sAthe yuddha karavAne mATe saMlagna thayA arthAt pravRtta thayA. tyArapachI te padmanAbha rAjA pAMce pAMDavone jaldIthI hata-mathita karI dIdhA. te zreSThavIrone mArIne arthAt ghAyala karI, temanA saMketa dhvaja ane patAkAne pachADIne, chinnabhinna karIne kaMThagata prANa jevA karI daIne dizA-vidizAmAM bhagADI daIne ahIMtahIM nasADI mUkyA. tyAre te pAMca pAMDava padmanAbha rAjA dvArA hata-mathita thaIne, pravaravIra mAphaka ghAyala thaIne, patita saMketa-dhvaja ane patAkAvALA thaIne, kaMThagata prANa jevA thaI ahIMtahIM dizA-vidizAmAM bhagADAyelA thaIne zatrusenAno sAmano karavAmAM asamartha, baLavIryahIna, puruSArtha-parAkrama hIna thaIne ane rokAvAnuM asaMbhava samajIne jyAM kRSNa vAsudeva hatA tyAM AvyA. 0 kRSNa vAsudevanA hAthe padmanAbhano ghora parAjaya : tyAre kRSNa vAsudeve te pAMce pAMDavone pUchayuM, he devAnupriyo ! tame lokoe zuM kahIne padmanAbha rAjA sAthe yuddha karela hatuM ? tyAre pAMca pAMDavoe kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! ame ApanI AjJA laIne yuddhane mATe taiyAra thayA, kavaca bAMdhyA - yAvatuM - ratha para ArUDha thayA. ArUDha thaIne jyAM padmanAbha hato, tenI sAme
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA gayA, sAme jaIne A pramANe kahyuM, Aja ame nahIM athavA padmanAbha rAjA nahIM. ema kahIne yuddha karavA lAgyA. tyAre te padmanAbha rAjAe amane jaldIthI hAtha-mathita karI dIdhA, zreSTha yoddhAne ghAyala jevA karI dIdhA ane patita saMketa dhvajAvALA karI dIdhA, kaMThagata prANavALA banAvIne dizA-vidizAmAM ahIMtahIM bhagADI dIdhA. 277 tyAre kRSNa vAsudeve te pAMca pAMDavone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jo tame ema bolyA hota ke, Aje ame ja chIe ane padmanAbha nathI ane Ama bolIne jo yuddha karyuM hota to padmanAbha tamane hata, mathita, vinAzita zreSThavIra jevA, patita saMketa dhvajA patAkAvALA ane kaMThagata prANayukta banAvI dizA-vidizAmAM bhagADI zakyo na hota. he devAnupriyo ! have tame jo jo ke, have mAtra huM ja chuM ane padmanAbha rAjA nathI ema kahIne padmanAbha rAjAnI sAthe yuddha karuM chuM. Ama kahIne pachI kRSNa vAsudeva ratha para ArUDha thayA, ArUDha thaIne jyAM padmanAbha rAjA hatA temanI sAme pahoMcyA, pahoMcIne zveta, gAyanA dUdhanA phINa, motIonA hAra samAna zveta, mallikA puSpa, nirgur3IpuSpa, kuMdapuSpa, caMdramA samAna ujvala zveta, potAnI senAmAM harSa utpanna karanArA ane zatrusainyano vinAza karanAro paMcajanya zaMkha hAthamAM lIdho. laIne mukhanA vAyuthI phUMkyo - (zaMkha vagADyo). tyAre te zaMkhanA dhvanithI te padmanAbhanI senAno trIjo bhAga hata, mathita, vinAzita, pravaravIra ghAtita, patita saMketa dhvajAvALo ane kaMThagata prANavALA thaIne ahIM--tahIM dizA-vidizAmAM bhAgI gayA. --- tyArapachI kRSNa vAsudeve tatkALa udita atizaya zobhAvALA caMdra ane indradhanuSa sadeza AkAravALA, ahaMkArathI garviSTha zreSTha bheMsanA nibiDa pudgalothI niSpanna saghana chidrarahita zIMgaDA samAna majabUta, zreSTha nAgapradhAna mahiSa, zreSTha kokila, bhramarasamUha ane nIlaguTikA jevI snigdha kALI kAMtivALA, teja vaDe jAjvalyamAna ane nirmaLa pRSTha bhAgavALA, nipuNa zailIe nirmita dedIpyamAna maNiratnonI ghaMTikAthI pariveSTita, vIjaLI jevA raktavarNI navIna kiraNovALA, tapanIya suvarNathI nirmita cinhovALA, dardara malayagirinA zikharanA vAsI siMhanI kesarA, camarI gAyanI pUMchanA vALa ane ardhacaMdrAkAra cinha jenA para banelA che, kRSNa, harita, lAla, pILA, zveta varNanA snAyuo vaDe jenI pratyaMcA baMdhAyelI che tevA ane zatruonA jIvanano aMta karanArA dhanuSyane hAthamAM lIdhuM. hAthamAM laIne tenA para pratyaMcA caDhAvI, dhanul TaMkAra karyo. tyAre te padmanAbhanI senAno bIjo tribhAga te dhanup TaMkArathI hata, mathita, naSTa zreSThavIrovALo, patita saMketa cihna dhvajApatAkAyukta ane kaMThopagata prANavALA thaIne ahIMtahIM dizA-vidizAmAM bhAgI gayo. tyArapachI senAno eka tRtIyAMza bhAga bAkI rahevAthI te padmanAbha rAjA sAmarthyahIna, baLahIna, vIryahIna, puruSArtha-parAkrama hIna thaIne have prANa bacAvavA saMbhava nathI, ema vicArIne zIghra, tvarita, capaLa, pracaMDa vegathI kAMpato jyAM aparakaMkA rAjadhAnI hatI tyAM Avyo. rAjadhAnImAM AvIne pravezyo, pravezIne dvArone baMdha karAvyA,
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 Agama kathAnuyoga-4 karAvIne nagararodha mATe sajja thaIne tyAM rahyo. tyAre kRSNa vAsudeva jyAM aparakaMkA nagarI hatI, tyAM pahoMcyA, tyAM pahoMcIne rathane rokyo, nIce utaryA, utarIne vaikriya samudghAta karyo ane eka vizALa narasiMha rUpanI vikurvaNA karI, karIne bhayaMkara garjanAnI sAthe jamIna para paga paTakyA. tyAre kRSNa vAsudevanI te bhayaMkara garjanAnI sAthe paga paTakavAthI aparakaMkA rAjadhAnInA prAkAra, gopura, aTTAlikA, cArika, toraNo paDI gayA ane zreSTha bhavana ane zrIgRha tahasa--nahasa thaIne saDasaDATa karatA dharatI para paDavA lAgyA. tyArapachI te padmanAbha rAjA aparakaMkA rAjadhAnInA prAkAra, gopura, aTTAlikAo, cArika, toraNa, Asana Adine pUrNarUpe bhagna ane zreSTha bhavano tathA zrIgRhone saDasaDATa karatA jamIna para paDatA joIne bhayabhIta thaIne draupadIdevInA zaraNamAM Avyo. tyAre draupadIdevIe padmanAbha rAjAne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! zuM tame jANatA nathI ke puruSottama kRSNa vAsudevanuM aniSTa karI tuM mane ahIM lAvyo che ? ThIka che, je thayuM te thayuM, have he devAnupriya ! tame jAo ane snAna karIne bhInA vastro dhAraNa karIne ane te paherelA vastrano cheDo nIce rAkhIne tathA aMtaHpuranI rANIo Adi parivArane sAthe laIne, bheMTane mATe zreSTha ratnone hAthamAM laIne ane mane AgaLa karIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne, page paDIne kRSNa vAsudevanA zaraNamAM jAo. he devAnupriya ! puruSottama praNipatita vatsala hoya che. tyArapachI padmanAbhe draupadIdevInA te kathanane sAMbhaLIne snAna karyuM ane bhInA vastro dhAraNa karyA. paherelA vastrano cheDo nIce laTakAvyo. aMtaHpura parivArathI pariveSTita thaIne, bheTane mATe zreSTha ratnone hAthamAM laIne, draupadIdevIne AgaLa karIne, baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDI, kRSNa vAsudevanA caraNomAM paDIne zaraNuM lIdhuM ane zaraNa laIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! meM Apa devAnupriyanI Rddhi, dyuti, yaza, baLa, vIrya, puruSArtha, parAkramanA darzana karyA che. he devAnupriya ! huM kSamA mAMgu chuM. Apa devAnupriya mane kSamA karo. he devAnupriya ! kSamA icchuM chuM. pharI AvuM nahIM karuM. e pramANe kahIne natamastaka thaI aMjalipUrvaka caraNomAM paDIne kRSNa vAsudevanA hAthamAM draupadIdevIne soMpI dIdhI. 0 draupadI sahita badhAMnuM pAchuM AvavuM :- tyArapachI kRSNa vAsudeve padmanAbhane A pramANe kahyuM, are o padmanAbha ! aprArthitanI prArthanA karanAra, duraMta prAMta lakSaNavALA ! hIna puNya ! caudazIyA, zrI, hrI, dhRti, kIrti rahita ! zuM tuM mane jANato nathI ke te mArI bahena draupadIdevIne zIghra ahIM lAvyo ? AvuM karyA pachI paNa hajI evuM nathI ke tane mArA taraphathI bhaya hoya - ema kahIne padmanAbhane vidAya karyo ane draupadIdevIne grahaNa karI, grahaNa karIne ratha para ArUDha thayA, ArUDha thaIne jyAM pAMca pAMDavo hatA, tyAM AvyA. tyAM AvIne draupadIdevIne pAMDavone soMpI dIdhI. tyArapachI pAMce pAMDavonI sAthe chaTThA svayaM kRSNa vAsudeva e chae rathomAM
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 279 besIne lavaNasamudranI vaccovacca thaIne jyAM jaMbUdvIpanuM bharatakSetra hatuM hatuM. tyAM javAne mATe udyata thayA. 0 be vAsudevonuM zaMkha dvArA milana : te kALe, te samaye ghAtakIkhaMDanA hIpanA pUrvArdha bhAgamAM bharatakSetramAM caMpA nAmanI nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra caitya hatuM. te caMpAnagarImAM kapila nAmaka vAsudeva rAjA hato. je rAjAomAM mahAhimavAnuM, malayamaMdara parvatanI samAna zreSTha hato. te kALe te samaye at munisuvrata caMpAnagarInA pUrNabhadra caityamAM padhAryA. kapila vAsudeve dharmazravaNa karyuM. te samaye munisuvrata ata pAse dharmazravaNa karatA evA kapila vAsudeve kRSNa vAsudevanA zaMkhano dhvani sAMbhaLyo. tyAre te kapila vAsudevanA manamAM AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo - zuM dhAtakIkhaMDa hIpanA bharatakSetramAM bIjA vAsudeva utpanna thayA che? jenA zaMkhano zabda evo mAlUma paDe che - jANe ke, mArA mukhanA vAyu vaDe pUrita thayo hoya. kapila vAsudeve Avo zabda sAMbhaLyo. tyAre munisuvrata ane kapila vAsudevane A pramANe pUchayuM, he kapila vAsudeva ! mArI pAse dharmazravaNa karatA-karatA tane te zaMkha dhvani sAMbhaLIne AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke, ghAtakIkhaMDakIpanA bharatakSetramAM zuM koI bIjo vAsudeva utpanna thayo che ke, jenA A zaMkhano dhvani mArA mukhanA vAyu vaDe pUrita thaIne jANe phelAI rahyo hoya tema lAge che ? to he kapila vAsudeva ! zu mAru A kathana satya che ? hA, satya che. tyAre munisuvrata ati punaH kahyuM, he kapila vAsudeva ! evuM kyAreya thayuM nathI, thatuM nathI, thaze paNa nahIM ke, eka kSetramAM, eka yugamAM ane eka samaye ja be arihaMta, be cakravatI, be baLadeva ke be vAsudeva utpanna thayA hoya, thatA hoya ke bhAvimAM thAya. paNa vAta ema che ke, he vAsudeva! jaMbUdvIpanA bharatakSetranA hastinApura nagarathI pAMDurAjAnI putravadhU. pAMca pAMDavonI patnI draupadIdevIne tAro padmanAbha rAjA potAnA pUrvanA sAthI devanA dvArA apahata karAvIne aparakaMkA nagarImAM laI Avyo hato. tethI kRSNa vAsudeva pAMca pAMDavo sahita ane chaThA svayaM ratho para ArUDha thaI draupadIdevIne pAchI laI javA mATe aparakaMkA rAjadhAnImAM AvyA hatA. tyAre padmanAbha rAjA sAthe yuddha karatI vakhate te kRSNa vAsudeva dvArA karAyela A zaMkhanAda tArA mukhanA vAyuthI pUrita thayelo hoya tevo pratIta thaI rahyo hato. tyArapachI kapila vAsudeve munisuvrata ahaMtane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe bolyo, he bhadaMta ! huM jAuM ane puruSottama ane sadazapuruSa kRSNa vAsudevanA darzana karuM. tyAre munisuvrata ati te kapila vAsudevane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! AvuM kyAreya thayuM nathI thatuM nathI ane thaze paNa nahIM ke jyAre eka tIrthakara bIjA tIrthakarane jue, cakravartI bIjA cakravartIne jue, baLadeva bIjA baLadevane jue, vAsudeva bIjA
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 Agama kathAnuyoga-4 vAsudevane jue. to paNa tuM lavaNasamudranA madhyabhAgamAMthI jatA evA kRSNa vAsudevanI zveta ane pItadhvajAnA agrabhAgane joI zakIza. tyArapachI te kapila vAsudeve munisuvrata ahaMtane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana- namaskAra karIne hAthInA skaMdha para ArUDha thayo, ArUDha thaIne zIgha, tvarita, capaLa, pracaMDa vegathI tyAM Avyo. tyAM AvIne lavaNasamudranA madhyabhAgamAMthI gamana karatA kRSNa vAsudevanI ta-pIta dhvajAnA agrabhAgane joyo. joIne kahyuM, A mArA samAna puruSottama kRSNa vAsudeva lavaNasamudranI vaccovacca thaIne jaI rahyo che - A pramANe kahIne pAMcajanya zaMkha hAthamAM lIdho ane hAthamAM laIne vagADyo. tyAre kRSNa vAsudeva kapila vAsudevanA zaMkhano dhvani sAMbhaLyo. sAMbhaLIne pAMcajanya zaMkhane hAthamAM lIdho. laIne vagADyo. tyAre baMne vAsudevoe zaMkha zabdanI sAmAcArI karI. (baMne zaMkhanAda thakI maLyA). 0 kapila dvArA padmanAbhane dezanikAla : tyArapachI kapila vAsudeva jyAM aparakaMkA rAjadhAnI hatI, tyAM Avyo. tyAM AvIne aparakaMkA rAjadhAnInA pUrNarUpe dhvasta prAkAra, gopura, aTTAlikA, cArika, toraNa, Asana ane zreSTha bhavana, zrIgRha Adine saDasaDATa jamIna para paDelA joyA. joIne padmanAbhane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! A aparakaMkA rAjadhAnI bhagna prAkAra, gopura, aTTAlikA, cArika, toraNa, Asana, zreSTha bhavana, zrIgRha Adi saDasaDATa karatAM jamIna para paDelA che. AvuM kema thayuM ? tyAre padmanAbha rAjAe kapila vAsudevane A pramANe kahyuM, he svAmI ! jaMbUdvIpa nAmanA hIpanA bharatakSetrathI kRSNa vAsudeva ahIM jaladI AvI Apano parAbhava karavAne aparakaMkA rAjadhAnInA gopura, aTTAlaka, cArika, toraNa, Asana, zreSTha bhavana, zrIgRha Adine dhvasta karIne saDasaDATa dhvanipUrvaka jamIna para pADI dIdhA. tyAre kapila vAsudeva padmanAbhanA A uttarane sAMbhaLIne bolyA, are o padmanAbha! aprArthitanI prArthanA karanArA ! taprAMta lakSaNa! abhAgIyA ! caudazIyA ! zrI, hI, dhRti, kIrtithI parivarjita ! zuM tuM nathI jANato ke, te mArA samAna puruSa kRSNa vAsudevanuM aniSTa karela che ? ane krodhita, rujha, kupita ane caMDikAvat thaI dAMtone kacakacAvI, kapALa para traNa vaLa caDhAvI, bhrakuTi kheMcIne padmanAbhane dezanikAlanI AjJA ApI ane padmanAbhanA putrano aparakaMkA rAjadhAnImAM mahAnuM rAjyAbhiSeka vaDe abhiSeka karyo. abhiSeka karIne je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. 0 pAMDave kRSNanI parIkSA karavA hoLI saMtADI : tyArapachI kRSNa vAsudeva lavaNasamudranA madhya bhAgamAMthI cAlatA-cAlatA gaMgA mahAnadInI pAse AvyA, tyAre teNe pAMca pAMDavone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame loko jAo ane jyAre gaMgA mahAnadI utaro - pAra karo, tyAM sudhImAM huM lavaNasamudranA adhipati susthitadevane maLI lauM. tyAre te pAMce pAMDavo kRSNa vAsudevanI A vAtane sAMbhaLIne jyAM gaMgA mahAnadI
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 281 hatI, tyAM AvyA. AvIne eka hoLInI gaveSaNA karI. gaveSaNA karIne te naukAthI gaMgA mahAnadIne pAra karI. pAra karIne ekabIjAne paraspara A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! kRSNa vAsudeva potAnI bhujAo vaDe gaMgA mahAnadIne pAra karavAmAM samartha che ke nahIM ? (te parIkSA karIe) ema kahIne teoe te naukAne chUpAvI dIdhI naukA chUpAvIne kRSNa vAsudevanI pratIkSA karatA tyAM beThA. tyArapachI kRSNa vAsudeva lavaNasamudrAdhipati susthitadevane maLyA. maLIne jyAM gaMgA mahAnadI hatI, tyAM AvyA, AvIne sarva prakAre badhI tarapha cAre dizAomAM naukAnI mArgaNA-gaveSaNA karI, gaveSaNA karavA chatAM kyAMya naukAne na joI tyAre eka hAtha para ghoDA-sArathI ane rathane lIdho ane bIjA hAthe sADA bAsaTha yojana vistAravALI gaMgA mahAnadIne pAra karavAne mATe udyata thayA. tyArapachI kRSNa vAsudeva jyAre gaMgA mahAnadInA madhya bhAge pahoMcyA, tyAre zrAMta-thAkI gayA, naukAnI icchA karavA lAgyA. kheda vaDe khinna thaI gayA ane temane parasevo vaLI gayo. tyAre te kRSNa vAsudevane AvA prakArano AdhyAtmika - yAvatu - saMkalpa utpanna thayo - aho ! A pAMce pAMDavo ghaNAM baLavAnuM che ke, jeoe sADA bAsaTha yojanavALI gaMgA mahAnadIne potAnI bhujA vaDe pAra karI. pAMce pAMDavoe jANI bujhIne ja padmanAbhane hata, mathita, dhAmita, patita saMketa dhvaja patAkA ane kaMThopagata prANavALA karIne ahIM- tahIM dizAvidizAmAM bhagADyo nahIM. tyAre gaMgAdevIe kRSNa vAsudevanA AvA prakAranA AdhyAtmika - yAvat - saMkalpane jANIne nadImAM rahevAne mATe sthaLa karI dIdhuM. tyArapachI keTalAka samayane mATe kRSNa vAsudeve tyAM vizrAma karyo, vizrAma karIne sADA bAsaTha yojana vistAravALI gaMgA mahAnadIne pAra karI, pAra karIne jyAM pAMca pAMDavo hatA tyAM AvyA, AvIne pAMca pAMDavone A pramANe kahyuM, aho ! devAnupriyo ! tame loko ghaNAM baLavAnuM cho. jethI tame sADAbAsaTha yojana vistAravALI gaMgA mahAnadIne bhUjA vaDe pAra karI. jANIbujhIne ja tame lokoe padmanAbhane hata, mathita, dhAtita pravaravIra, patita saMketa dhvajapatAkA, kaMThopagata prANavALA karIne dizAvidizAmAM bhagADyA nahIM. tyAre te pAMce pAMDavoe kRSNa vAsudevanI A vAtane sAMbhaLIne kRSNa vAsudevane kahyuM, he devAnupriya ! ApanI pAsethI vidAya laIne ame jyAM gaMgA mahAnadI hatI tyAM AvyA, AvIne naukAnI mArgaNA-gaveSaNA karI, gaveSaNA karIne naukA vaDe gaMgA mahAnadI pAra karI, pAra karIne ame paraspara Avo vicAra karyo ke, devAnupriya kRNa vAsudeva potAnI bhujA vaDe gaMgA mahAnadI pAra karavAmAM samartha che ke nahIM? Avo vicAra karIne naukA chupAvI dIdhI ane ApanI pratIkSA karatA ahIM rokAyA chIe. - kRSNa dvArA pAMDavono dezanikAla : tyAre kRSNa vAsudeva pAMce pAMDavono A uttara sAMbhaLIne ane samajIne krodhita -
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 Agama kathAnuyoga-4 thAvat - dAMtone kacakacAvato, lalATa para traNa saLa pADI ane bhrakuTI kheMcIne bolyA aho ! jyAre meM be lAkha yojana vistIrNa lavaNasamudrane pAra karI padmanAbhane hata, mathita, dhAtitapravaravIra, patita cinha dhvajApatAkA, kaMThagata prANovALA karIne ahIM-tahIM dizA-vidizAmAM bhagADI aparakaMkAne dhvasta karI dIdhI ane potAnA hAthe meM draupadIne lAvIne temane soMpI, tyAre tamane mAruM mAhAbhya mAluma na paDyuM. have tame mAruM mAhAsya jANazo. ( A pramANe kahIne teoe eka loDhAno daMDa hAthamAM lIdho, hAthamAM laIne pAMce pAMDavonA rathanA cUrecUrA karI nAMkhyA. rathano cUro karI daIne pAMca pAMDavone dezanikAlanI AjJA ApI. tyArapachI te sthAne mardana nAmanA koTanI sthApanA karI. tyArapachI kRSNa vAsudeva jyAM potAnI chAvaNI hatI, tyAM AvyA ane tyAM AvIne potAnI senAne maLyA. pachI kRSNa vAsudeva jyAM dvArikA nagarI hatI tyAM AvyA, AvIne nagarImAM praveza karyo. tyArapachI te pAMce pAMDavo jyAM hastinApura nagara hatuM, tyAM AvyA. AvIne jyAM pAMDurAjA hatA, temanI pAse pahoMcyA ane pahoMcIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne bolyA, he tAta ! vAta ema che ke kRSNa amane dezanikAlanI AjJA ApelI che. tyAre pAMDurAjAe te pAMce pAMDavone pUchyuM, he putro ! kayA kAraNe kRSNa vAsudeve tamane dezanikAlanI AjJA ApI che ? tyAre te pAMca pAMDavoe pAMDurAjAne ema kahyuM, he tAta! jyAre ame loko aparakaMkAthI pAchA AvatA hatA ane be lAkha yojana vistIrNa lavaNasamudrane pAra karyo tyAre kRSNa vAsudeve amane kahyuM, he devAnuprayo! tame loko jAo ane gaMgA mahAnadI utaro tyAM sudhI huM lavaNAdhipati susthita devane maLI lauM ane tyAM - thAvat - mArI pratIkSA karatA rahejo. tyArapachI kRSNa vAsudeva lavaNasamudranA adhipati susthita devane maLIne jyAM gaMgA mahAnadI hatI, tyAM AvyA. zeSa varNana pUrvavat jANavuM mAtra kRSNa manamAM je vicAra Avyo te kahevo nahIM - yAvat - kupita thaIne ame dezanikAlanI AjJA ApI. tyAre pAMDurAjAe pAMce pAMDavone kahyuM, he putro ! tame kRSNa vAsudevanuM aniSTa karIne ghaNuM moTuM kArya karela che tyArapachI pAMDurAjAe kuMtIdevIne bolAvyA ane kahyuM he devAnupriyA ! tuM tArAvatI nagarI jA ane kRSNa vAsudevane nivedana kara ke, he devAnupriya ! Ape pAMDavone dezanikAlanI AjJA ApI che, paraMtu Apa devAnupriya to samagra dakSiNArdha bhAratanA svAmI cho. tethI he devAnupriya ! Apa ja AjJA karo ke te pAMca pAMDavo kayA dezamAM ke kaI dizAmAM jAya ? tyAre pAMDurAjAnA A kathanane sAMbhaLI kuMtI hAthInA skaMdha para ArUDha thaI, ArUDha thaIne dvArikA pahoMcI. zeSa varNana pahelAM kahyA mujaba jANavuM - yAvat - he pitRbhaginI (phoI) AjJA Apo. kayA prayojanathI Apa padhAryA cho ? tyAre kuMtIdevIe kRSNa vAsudevane kahyuM, he putra ! vAta ema che ke, tame pAMce
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA pAMDavone dezanikAlanI AjJA ApI che. paNa tame to sarva dakSiNArdha bharatanA adhipati cho. tethI he devAnupriya ! e batAvo ke, pAMce pAMDavo kayA dezamAM athavA kaI dizA-- vidizAmAM jAya ? tyAre kRSNa vAsudeve kuMtIdevIne kahyuM, he pitRbhaginI ! uttama puruSa arthAt vAsudeva, baLadeva, cakravartInA vacana mithyA thatA nathI. tethI te pAMce pAMDava dakSiNa dizAnA samudrakinAre jAya ane tyAM jaIne pAMDumathurA nAmaka navI nagarIne vasAve. mArA adRSTa sevaka thaIne rahe. A pramANe kahIne kuMtIdevInA satkAra ane sanmAna karyA, satkAra ane sanmAna karIne vidAya karyA. 283 tyArapachI kuMtIdevI pAchA dvArAvatI nagarIthI nIkaLI hastinApura nagara hatuM tyAM AvI. tyAM AvIne pAMDurAjAne sarva vRttAMta nivedana karyo. tyArapachI pAMDurAjAe pAMce pAMDavone bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he putro ! tame loko dakSiNa samudrakinAre jAo ane tyAM tame pAMDumathurA nagarIne vasAvo. 0 pAMDumathurA nagarI sthApanA ane pAMDusenano janma :- tyArapachI te pAMce pAMDavoe pAMDurAjAnA kathanane svIkAryuM. svIkArIne baLa, vAhana, ghoDA, hAthI, ratha ane zreSTha vIrothI yukta caturaMgiNI senAthI parivRtta thaIne, mahAn subhaTo ane rathonA samUhane sAthe laIne hastinApura nagarathI nIkaLyA. nIkaLIne jyAM dakSiNI samudrano kinAro hato, tyAM AvyA. AvIne pAMDumathurA nagarI vasAvI ane tyAM ja teo vipula bhogonA samUhathI yukta thayA. tyArapachI koI samaye draupadIdevI garbhavatI thaI. pachI te draupadIdevIne navamAsa pUrNa thayA pachI - yAvat - suMdara rUpavALA sukumAra hAthInA tALavA samAna komaLa bALakane janma Apyo. tyArapachI te bALakanA mAtApitAe bAra divasa vyatIta thayA pachI A AvA prakAranuM guNayukta ane guNaniSpanna nAmakaraNa karyuM ke, amAro A bALaka pAMce pAMDavono putra ane draupadIdevIno Atmaja che. tethI A bALakanuM nAma pAMDusena thAo. tyAre te bALakanA mAtApitAe tenuM nAma pAMDusena rAkhyuM. tyArapachI pAMDusena bALaka jyAre kaMIka adhika ATha varSano thayo. tyAre mAtApitA zubha tithi, karaNa ane muhUrtamAM tene kalAcArya pAse laI gayA. tyAre kalAcAryae pAMDusenakumArane lekha Adi, gaNitapradhAna, zakuniruta paryaMta bahoMtara kaLAo sUtrathI, arthathI ane karaNathI bhaNAvI - yAvat - jeTalAmAM samayamAM pAMDusena bhoga bhogavavAmAM samartha thaI gayo ane yuvarAja thaIne yAvat - vicaravA lAgyo. 0 pAMDavo ane draupadInI pravrajyA :- te kALe, te samaye dharmaghoSa sthavira padhAryA. darzanArthe parSadA nIkaLI. pAMDavo paNa nIkaLyA. dharmazravaNa karI teoe sthavirane kahyuM (ame dIkSA levA icchIe chIe) he devAnupriya ! mAtra draupadInI anumati laIne ane pAMDusenakumArane rAjya para sthApita karI daI tyArapachI Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karIne AnagArika dIkSA grahaNa karIzuM.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 Agama kathAnuyoga-4 he devAnupriyo ! jema tamane sukha thAya tema karo. tyArapachI pAMce pAMDava jyAM potAnuM AvAsagRha hatuM, tyAM AvyA. AvIne draupadIdevIne bolAvyA, bolAvIne teNIne kahyuM, he devAnupriye ! ame lokoe sthavira bhagavaMtanI pAse dharmazravaNa karela che - yAvat - ame pravajyA grahaNa karavA icchIe chIe. devAnupriye ! tAre zuM karavuM che? tyAre draupadIe te pAMce pAMDavone kahyuM, he devAnupriyo ! jo tame saMsAranA bhayathI udvigna thaIne pravajyA grahaNa karI rahyA cho, to mAre bIju koNa avalaMbana ke AdhAra ke pratibaMdha che? tethI huM paNa saMsAramayathI udvigna thaIne Apa devAnupriyonI sAthe dIkSA aMgIkAra karIza. tyArapachI te pAMca pAMDavoe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI pAMDusenakumAranA rAjyAbhiSekane mATe mahAnuM artha-guNa saMpanna, mahArNa ane zreSTha puruSone yogya rAjyAbhiSekanI sAmagrI upasthita karo. pachI pAMDusenano abhiSeka karyo - yAvat - pAMDusena rAjA thaI gayo - yAvatuM - te rAjyanuM pAlana karato vicaravA lAgyo. tyArapachI koI eka samaye pAMca pAMDavo ane draupadIdevIe pAMDusena rAjAne pUchayuM. tyAre pAMDusena rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne temane kahyuM - he devAnupriyo ! jaldIthI niSkramaNAbhiSekanI sAmagrI lAvo - yAvat - puruSa sahastravAhinI zibikA upasthita karo - yAvat - teo zibikAthI nIce utaryA. utarIne jyAM sthavira bhagavaMta birAjamAna hatA, tyAM AvyA. AvIne sthavira bhagavaMtanI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana--namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne nivedana karyuM - he bhadata ! A saMsAra AdIta che, saLagI rahyo che ityAdi - thAvat - pAMce pAMDavo zramaNa thaI gayA. cauda pUrvanuM adhyayana karyuM. karIne ghaNAM varSoparvata chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, mAsakSamaNa, ardhamAsa kSamaNa Adi tapakarmathI AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. 0 bha.ariSTaneminA nirvANanA samAcAra : te kALe, te samaye ahaMta ariSTanemi jyAM saurASTra janapada hatuM. tyAM padhAryA, padhArIne surASTra janapadamAM saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. te samaye ghaNAM loko paraspara ekabIjAne A pramANe kahevA lAgyA, bolavA lAgyA, prajJApanA karavA lAgyA, prarUpaNA karavA lAgyA ke, he devAnupriyo ! ahaMtu ariSTanemi surASTra janapadamAM vicarI rahyA che. tyAre yudhiSThira Adi te pAMce aNagAroe aneka vyaktio pAse A vrattAMtane sAMbhaLyo. sAMbhaLIne ekabIjAne bolAvyA ane bolAvIne kahyuM, he devAnupriyo ! atu ariSTanemi pUrvAnupUrvI kramathI gamana karatA-karatA ane grAmAnugrAma vicaraNa karatA temaja sukhapUrvaka vihAra karatA-karatA surASTra janapadamAM saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA rahyA che. to sthavira bhagavaMtane pUchIne arhat ariSTaneminI vaMdanA karavAne
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 285 mATe javuM. ApaNA mATe zreyakArI che. paraspara ekabIjAe A kathanane svIkAryuM, svIkArIne jyAM sthavira bhagavaMta birAjamAna hatA tyAM AvyA. AvIne sthavira bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karyA vaMdana-namaskAra karIne temane A pramANe kahyuM he bhagavan! ApanI AjJA laIne ame ahaMtu ariSTaneminI vaMdanA karavAne mATe javA icchIe chIe. sthavira bhagavaMta - "jema sukha upaje tema karo." tyArapachI yudhiSThira pramukha te pAMce aNagAroe AjJA prApta thayA bAda sthavira bhagavaMtone vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne pachI te sthavira bhagavaMtanI pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne niraMtara mAsakSamaNa tapokarmathI AtmAne bhAvita karatA-karatA grAmAnugrAma jatA sukhapUrvaka vicaraNa karatA karatA jyAM hastikalpanagara hatuM. tyAM pahoMcyA, pahoMcIne hastikalpa nagaranI bahAra sahastrApravana udyAnamAM saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI yudhiSThira sivAya bAkInA cAra aNagAra mAsakSamaNane pAraNe pahelI porisImAM svAdhyAya karatA hatA, bIjI porisImAM dhyAna karatA hatA. e ja pramANe zeSa varNana gautamasvAmI anusAra jANavuM. pharka mAtra eTalo ke teo yudhiSThira aNagArane pUchatA hatA - yAvat - paribhramaNa karatA-karatA ghaNAM loko pAsethI sAMbhaLyuM ke, he devAnupriyo ! ahaMtu ariSTanemi bhagavaMta uyaMta parvatanA zikhara para eka mAsanA nirjala upavAsa karIne pa36 aNagAronI sAthe kALadharmane prApta thayA che - yAvat - sarva duHkhono kSaya karIne mukta thayA che. 0 pAMDavonuM nirvANa ane draupadInI devagati : tyAre yudhiSThira sivAyanA te cAre aNagAra ghaNAM ja vyaktionA mukhethI A samAcArane sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne hastikalpa nagarathI bahAra nIkaLyA, nIkaLIne jyAM sahastrApravana hatuM, jyAM yudhiSThira aNagAra hatA, tyAM AvyA. AvIne bhakta-pAnanI pratyupekSaNA karI, pratyupekSaNA karI gamanAgamananuM pratikramaNa karyuM. pratikramaNa karIne eSaNIya-aSaNIyanI AlocanA karI. AlocanA karIne bhojana-pAna (yudhiSThira aNagArane dekhADyo. dekhADIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! ahaMtu ariSTanemi bhagavaMta ujjayaMtagirinA zikhara para eka mAsanA nirjala upavAsa karIne 536 aNagAro sahita kALadharma pAmyA che. - tethI he devAnupriya ApaNe mATe e zreyaskara che ke, A vRttAMta sAMbhaLyA pahelA grahaNa karelA bhojana pANIne pAThavIne dhIme dhIme zatruMjaya parvata para caDhIne saMkhanApUrvaka jhoSaNA karIne ane kALa (maraNa)nI AkAMkSA na karatA vicaraNa karIe. e pramANe kahIne ekabIjA sAthe A kathanano svIkAra karyo. svIkAra karIne te pUrvagRhIta bhojanapA ne ekAMta sthAne paraThavI dIdhA. paraThavIne jyAM zatruMjaya parvata hato, tyAM AvyA. AvIne dhImedhIme zatruMjaya parvata para caDhyA. caDhIne saMlekhanApUrvaka, jhoSaNA karIne ane maraNanI AkAMkSA na karatA vicAravA lAgyA.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 Agama kathAnuyoga-4 tyAre yudhiSThira vagere te pAMce aNagAroe sAmAyikathI laIne cauda pUrvano abhyAsa karI ghaNAM varSoparyata grAmarthya paryAyanuM pAlana karIne be mAsanI saMkhanA dvArA AtmAnI jhoSaNA karIne - je prayojanane mATe nagnabhAva dhAraNa karela arthAt pravajyA, grahaNa karela hatI, te arthanI ArAdhanA karI, ArAdhanA karIne anaMta zreSTha kevaLajJAnakevaLadarzana utpanna karIne pachI siddha thayA - yAvat - sarvaduHkhothI mukta thayA. tyAre - dIkSA aMgIkAra karyA bAda te draupadI AryAe suvratA AryAnI pAse sAmAyikathI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne ghaNAM varSo sudhI zrAmANya paryAyanuM pAlana karyuM. karIne mAsika saMlekhanA dvArA AtmAnI jhoSaNA karI, AlocanA pratikramaNa karIne kALamAsamAM kALa karIne brahmaloka-pAMcamAM devaloke utpanna thayA. tyAM keTalAka devonI daza sAgaropamanI sthiti kahevAI che, tyAM draupadIdevInI (drupadadevarUpe) daza sAgaropamanI sthiti thaI. he bhagavan! te drupadadeva te devalokathI AyuSaya-sthitizaya ane bhavakSaya karIne anantara aivita thaIne kyAM janma leze ? (he gautama !) tyAMthI cyavane - yAvat - mahAvideha varSakSetramAM janma laIne siddha thaze - yAvat - sarvaduHkhono aMta karaze (nirvANa pAmaze.) 0 Agama saMdarbha :bhaga. 3ranI vR nAyA. 167 thI 183; pappA. 20nI ; jIya bhA. 855 thI 860; - -- - 0 poTTilA kathA : (poThThilA zramaNInI kathAmAM tetaliputra zramaNanI kathA paNa samAviSTa che je "teTalIputra zramaNa"mAM jaNAvyA mujaba pratyekabuddha thayA hatA.) 0 tetaliputra amAtya : te kALe, te samaye tetalapura nAme nagara hatuM. te tetalapuranI bahAra izAna khUNAmAM pramabhavana nAmaka udyAna hatuM. te tetalapura nagaramAM kanakaratha nAmano rAjA hato. te kanakaratha rAjAne padmAvatI nAmanI rANI hatI. te kanakaratha rAjAne teTalIputra nAme amAtya hato. je zAma, daMDa, bheda, upapradAna (dAna) nItino samIcInarUpe prayoga karanAro ane nItino jJAtA hato. te tetalapuramAM kalAda nAme (sonI) mUSikAradAraka hato. je dhanADhaya - yAvat - koIthI parAbhUta thAya tevo na hato. tenI patnI bhadrA nAme hatI. 0 poThThilA ane tenAmAM teTalIputranI Asakti : te mUSikAradAraka kalAdanI putrI ane bhadrAnI AtmajA poThThilA nAmaka dArikA hatI. je rUpa, yauvana ane lAvaNyathI utkRSTa temaja utkRSTa zarIravALI hatI. tyArapachI koI eka samaye te pophilA dArikA snAna karIne sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne dAsIonA samUhathI parivaritane zreSTha prAsAdanI uparanI agAsInI bhUmi
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 287 para sonAnA daDA vaDe ramatI hatI. krIDA karatA-karatA vicaratI hatI. A tarapha teTalIputra amAtya snAna karIne uttama azvanA skaMdha para ArUDha thaIne ghaNAM subhaTonA samUhanI sAthe ghoDesavArI mATenI nIkaLelA tyAre kalAda mUSikAradArakanA gharanI najIkathI jaI rahyo hato. tyAre te samaye teTalIputra amAtyae e mUSikAradArakanA gharanI najIkathI jatA jatA prAsAdanI uparI bhUmi para sonAnA daDA vaDe krIDA karatI evI poTTilA dArikAne joI, joIne poThThilA dArikAnA rUpa, yauvana ane lAvaNyamAM Asakta thaIne - yAvat - atyaMta Asakta thaIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne temane A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! A konI putrI che ane tenuM nAma zuM che? tyAre kauTuMbika puruSoe tetaliputrane kahyuM, he svAmI ! A svarNakAra kalAdanI putrI ane bhadrAnI AtmajA poTilA nAmanI putrI che te rU5, lAvaNya ane yauvanathI utkRSTa ane utkRSTa zarIravALI che. 0 poDhilA sAthe pANigrahaNa : tyArapachI te teTalIputra ghoDesavArIthI pAchA pharIne teNe atyaMtara sthAnIya puruSone bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tame jAo ane kalAda mUSikAradArakanI putrI ane bhadrAnI AtmajA poTTilAdArikAne mArI patnIrUpe mAMgo. tyAre te atyaMtara sthAnIya puruSo teTalIputranI A vAtane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA - yAvat - baMne hAtha joDI mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne kahyuM, he svAmI ! "tahatti" e pramANe vinayapUrvaka AjJAvacano svIkAryA, svIkArIne tetalInI pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM kalAda mUSikArakadArakanuM ghara hatuM tyAM AvyA. tyAre te kalAda mUSikAradArake te puruSane AvatA joyA, joIne harSita-saMtuSTa thato potAnA AsanethI Ubho thayo, Ubho thaIne sAta-ATha kadama sAme jaIne nimaMtraNa karyuM, karIne Asane besavA kahyuM, kahIne te puruSonA svastha thayA ane vizrAma laIne sukhAsane besyA pachI A pramANe pUchyuM, he devAnupriya ! AjJA Apo. Apa kayA hetuthI padhAryA cho ? tyAre te atyaMtara sthAniya puruSe kalAda mUSikAradArakane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! huM tamArI putrI ane bhadrAnI AtmajA poTTilAdArikAnI tetaliputranI bhAryAnA rUpe mAMgaNI karavAne mATe Avela chuM. jo Apa devAnupriya! ema mAnatA ho ke A saMbaMdha ucita che, pAtra che, prazaMsanIya che, baMneno saMyoga sadaza che to poTTilAdArikAne tetaliputrane mATe pradAna karo. jo pradAna karatA ho to, he devAnupriya ! batAvo ke tene mATe zuM zulka ApIe tyAre kalAda mUSikAradArake te atyaMtara sthAnIya vyaktine ema kahyuM. devAnupriya! mAre mATe e ja zulka che - je teTalIputra mArI putrInA nimitte mArA para anugraha karI rahela che tyArapachI te atyaMtara puruSone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, puSpa, vastra, gaMdha, alaMkAro AdithI satkAra karyo-sanmAna karyuM. vidAya ApI. tyArapachI te atyaMtarasthAnIya puruSa kalAda mUSikAradArakanA gherathI nIkaLyA ane
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 Agama kathAnuyoga-4 nIkaLIne jyAM teTalIputra amAtya hatA, tyAM AvyA. AvIne teTalIputra amAtyane A vRtAMta nivedana karyo. - tyArapachI kalAda mUSikAradArake anyadA koI eka samaye zubhatithi, karaNa, nakSatra ane muhUrtamAM poTTilAdArikAne snAna karAvI sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karIne zibikAmAM beTho, besIne mitro, jJAtijano, nijaka svajana saMbaMdhIo ane parijanonI sAthe potAnA gherathI nIkaLyo, nIkaLIne sarva Rddhi vaibhava sahita tetalapura nagaranI madhyamAMthI thaIne jyAM teTalIputranuM AvAsagRha hatuM. tyAM Avyo. AvIne poTilAdArikAne pote ja teTalIputranI patnInA rUpamAM pradAna karI. tyArapachI teTalIputre poTilAdArikAne patnInA rUpe AvelI joI, joIne poliAnI sAthe paTTa para beTho, besIne cAMdI-sonAnA kaLazo vaDe teNe svayaM snAna karyuM. snAna karIne agrihoma karyo, karIne pANigrahaNa karyuM. pANigrahaNa karIne poTTilA patnInA mitro, jJAtijano, nijaka-svajana saMbaMdhIo ane parijanonuM vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, puSpa, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra AdithI satkAra-sanmAna karyuM. satkArasanmAna karIne temane prativisarjita karyA. tyArapachI te teTalIputra poTTilAbhAryAmAM anurakta thaIne, Asakta thaIne udAramanuSya saMbaMdhI bhogopabhogano bhoga karatA vicaravA lAgyA. 0 kanakaratha dvArA putrAMgachedana ane tetalaputra dvArA saMrakSaNa : tyAre te kanakaratha rAjA rAjya, rASTra, senA, vAhana, koSa, koThAgAra pura ane aMtaHpuramAM gADharUpe mUrNita, vRddha, atyaMta Asakta thaIne je paNa putra utpanna thatA hatA. tene vikalAMga karI deto hato. koInA hAthanI AMgaLI kApI nAMkhato hato. koInA hAthanA aMgUThA chedI nAMkhato hato. koInA paganI AMgaLI kApI nAkhato hato, koInA paganA aMguThA chedI nAMkhato hato. koInI kAnanI buTa ane koInA nAkanuM Tocaku kApI nAMkhato hato. koI putranA aMgopAMga vikala karI deto hato. tyAre te padmAvatIdevIne koI eka divase madhyarAtrie A prakAre mAnasika - thAvat - saMkalpa utpanna thayo. kanakaratha rAjA nizcayathI rAjya, rASTra, senA, vAhana, koSa, koThAgAra, pura ane aMtaHpuramAM gADharUpe mUrNita ane vRddha tathA atyaMta Asakta thaIne utpanna thanArA putranA aMgo vikala karI de che. koInA hAthanI AMgaLIne kApI nAMkhe che, koInA hAthanA aMguThA chedI nAMkhe che, koInA paganI AMgaLIne kApI nAMkhe che, koInA paganA aMguThA chedI nAMkhe che. koInA kAnanI buTa chedI nAMkhe che, koInuM nAka kApI nAMkhe che koInA aMgopAMga vikala karI de che. tethI have jo huM putrano prasava karuM to mAre mATe e zreyaskara thaze ke te dAraka zizune kanakarathathI chupAvIne saMrakSaNa karuM, gupta rAkhuM. ema vicAra karIne teTalIputra amAtyane bolAvyo, bolAvIne tene A pramANe kahyuM he devAnupriye! vAta ema che ke, kanakaratha rAjA rAjya, rASTra, senA, vAhana, koSa, koThAgAra, pura ane aMtaHpuramAM pragADharUpe mUrNita, gRddha ane ati Asakta thaIne utpanna thayelA bALakone apaMga karI de che te koInA hAthanI AMgaLI kApI nAMkhe che, koInA
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 289 hAthanA aMgUThA chedI nAMkhe che, koInA paganI AMgaLI kApI nAMkhe che, koInA paganA aMgUThA chedI nAMkhe che. koInA kAnanI bUTa chedI nAMkhe che, koInuM nAka kApI nAMkhe che ane koIne vikalAMga karI de che. tethI jo huM putrano prasava karuM to he devAnupriya ! tame kanakarathathI chupAvIne ja anukrame tenuM saMrakSaNa, saMgopana karatA saMvardhana karajo. ema karIne te bALaka bAlyAvasthA pAra karIne yuvAna thAya tyAre tamArA ane mArA ema baMnenA bhikSAnuM bhAjana banaze - AdhAra banaze. tyAre te tetaliputra amAtyAe padmAvatI devInA A arthano svIkAra karyo ane svIkAra karIne pAcho gayA. 0 padmAvatI ane poDhilAnA bALakanuM paraspara parAvartana : padmAvatI devIe ane poTTikA amAtyIe ekasAthe ja garbhadhAraNa karyo. eka sAthe - samAna kALe garbhane vahana karyo ane sAthe sAthe ja garbhanI vRddhi thaI. tyArapachI te padmAvatIdevIe paripUrNa navamAsa vItyA pachI - yAvat - priyadarzanavALA ane surUpa evA dArakaputrane janma Apyo. je rAtrie padmAvatI devIne putrano janma Apyo. te ja rAtrie poThThilA amAtyIe paNa navamAsa vyatIta thayA pachI mRta bAlikAne janma Apyo. tyAre te padmAvatI rANIe potAnI dhAvamAtAne bolAvI ane bolAvIne teNIne A pramANe kahyuM, he mAM ! tame jAo ane teTalIputrane guptarUpe ahIM bolAvI lAo. tyAre te dhAvamAtAe "sAruM" ema kahIne padmAvatInI AjJAno svIkAra karyo. svIkAra karIne aMtaHpuranA pAchalA dvArethI nIkaLI, nIkaLIne jyAM teTalIputranuM ghara hatuM jyAM teTalIputra hato, tyAM AvI, AvIne baMne hAtha joDI mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! Apane padmAvatI rANIe bolAvyA che. tyAre tetalIputra dhAvamAtAno A saMvAda sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita ane saMtuSTa thato-thato dhAvamAtAnI sAthe potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne aMtaHpuranA pAchalA daravAjethI guptarUpe praveza karyo. pravezIne jyAM padmAvatIdevI hatA, tyAM Avyo, AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI A pramANe bolyo, he devAnupriye ! mAre karavA yogya kAryanI mane AjJA Apo. - tyAre pAvatIdevIe teTalIputrane A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! kanakaratha rAjA - thAvat - putrane vikalAMga karI de che. he devAnupriye ! meM putrano prasava karyo che, to te devAnupriye ! tame A bALakane grahaNa karo - saMbhALo - yAvat - je tamArA ane amArA mATe bhikSAnuM bhAjana banaze. ema kahIne navajAtaputrane teTalIputranA hAthamAM soMpI dIdho. tyArapachI teTalIputrae padmAvatI rANInA hAthamAMthI bALakane lIdho ane potAnA uttarIya vastrathI DhAMkI dIdho ane guptarUpe aMtaHpuranA pAchalA dvArethI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM potAnuM ghara hatuM, jyAM poTTilA bhAryA hatI, tyAM Avyo. AvIne poTTilA bhAryAne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! vAta ema che ke, kanakaratha rAjA - yAvat - putrane vikalAMga karI de che, A bALaka kanakarathano putra ane padmAvatIdevIno Atmaja che. tethI 4/19|
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 Agama kathAnuyoga-4 he devAnupriye ! tuM A bALakane kanakaraNathI gupta rAkhIne anukrame saMrakSaNa-saMgopana ane saMvardhana kara. - tyArapachI jyAre A bALaka bAlyAvasthAthI mukta thaze tyAre tAre-mAre ane padmAvatI devIne mATe AdhArabhUta thaze. e pramANe kahIne poTTilAnI pAse rAkhyo ane rAkhIne poliA pAsethI marelI bAlikAne uThAvI, uThAvIne tene uttarIya vastra vaDe DhAMkI, DhAMkIne pAchale dvArethI aMtaHpuramAM pravezyo, pravezIne jyAM padmAvatI rANI hatI, tyAM pahoMcyo, pahoMcIne padmAvatIdevInI pAse rAkhIne - yAvat - pAcho pharI gayo. 0 bAlikAnuM mRtakRtya ane putranuM nAmakaraNa : tyArapachI te padmAvatIdevInI aMgaparicArikAoe padmAvatIdevIne ane vinighAta prApta arthAta mRta bAlikAne joI, joIne jyAM kanakaratha rAjA hato, tyAM AvI ane AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDI A pramANe kahyuM, he svAmI ! padmAvatIdevIe mRta bAlikAne janma Apyo che. tyAre kanakaratha rAjAe te mRta bAlikAnuM nIDaraNa karyuM arthAt zmazAnamAM laI gayo ane mRtakasaMbaMdhI ghaNAMja laukika kRtya karyA, laukika kRtyo karyA pachI keTaloka samaya gayA bAda zokarahita thaI gayA. tyArapachI (A tarapha) tetalaputrae bIjA divase kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone kahyuM, he devAnupriyo ! jaladIthI cAraka zodhana karo arthAt kedIne kArAvAsathI mukta karo - yAvat - daza divasIya sthitipatikA karo - karAvo ane A pramANe karIne mane mArI AjJA pAcho teoe paNa AjJA anusAra kArya karI te ja pramANe AjJA pAchI soMpI. pachI te bALaka kanakaratha rAjAnA rAjyamAM utpanna thayo che. mATe tenuM nAma kanakadhvaja thAo ema kahIne tenuM "kanakadhvaja" nAma rAkhyuM - yAvat - te bALaka bhoga bhogavavAne mATe samartha thaI gayo. 0 amAtyano poTilA prati virAga-poliA dvArA dAnazALA kholavI - tyArapachI te poThThilA anya koI divase teTalIputrane aniSTa, akAMta, amanojJa, amaNAma thaI gaI. teTalIputra jyAre poTTilAnA nAma ane gotra paNa sAMbhaLavAnuM pasaMda karato na hato, to pachI darzana ane paribhoganI vAta ja kyAM rahI ? tyArapachI koI eka samaye te poTTilAne madhyarAtrie A prakArano mAnasika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke, nizcaye pUrve huM teTalIputrane iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma hatI. paNa A samaye aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa ane amaNAma thaI gaI chuM. teTalIputra jyAre mAruM nAma ane gotra paNa sAMbhaLavAnuM pasaMda karato nathI, to pachI darzana ane paribhoganI to vAta ja kyAM rahI? A pramANe vicArI bhagra manorathA thaI, mukha para hAtha rAkhIne ArtadhyAnamAM DUbI gaI. tyAre tetalIputrae teNIne bhagra manorathA thaIne hAtha para mukha rAkhelI evI poTilAne ArtadhyAnamAM nimagna joI joIne teNIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! tuM bhagra manorathA thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAna na kara. tuM mArI bhojanazALAmAM
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 291 vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima svAdima AhArane taiyAra karAvI ane ghaNAM zramaNa, atithi, kRpaNa ane bhikhArIone dAna detI-apAvatI vicaraNa kara. tyArapachI te poTilAe teTalIputra amAtyanA A kathanane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thaIne teTalIputranI A vAtane svIkAra karI, svIkArIne pratidina bhojanazALAmAM vipula mAtrAmAM azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana taiyAra karAvavA lAgI ane taiyAra karAvIne ghaNAM zramaNa, mAkhaNa, atithi, kRpaNa ane bhikhArIone ApatI-apAvatI vicaravA lAgI. 0 AryAonuM Agamana ane poTilA dvArA amAtya prItinI pRcchA : te kALe, te samaye iryA Adi samitiothI yukta - yAvat - guptabrahma, cAriNI, bahuzruta ane ghaNI ja ziSyAonA parivAravALI suvratAnAmaka AryA kramAnukramathI vihAra karatI evI jyAM teTalIputra nagara hatuM, tyAM AvI, AvIne yathApratirUpa avagrahone grahaNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI te suvatA AryAno eka saMghATake (zramaNI yugale) prathama praharamAM svAdhyAya karyo - yAvat - bhramaNa karatI evI te sAdhvIo teTalIputranA gharamAM pravezI. tyArapachI te poTTilAe te AryAne AvatA joyA, joIne harSita-saMtuSTa thaIne potAne AsanethI UbhI thaI, vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne vipula azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra vaDe pratilAbhita karyA, karIne A pramANe kahyuM he AryAo! nizcaye huM pUrve teTalIputra amAtyane iSTa - yAvat - masAma hatI, paNa have aniSTa - yAvat - amaNAma thaI gaI chuM. teTalIputra jyAre mAruM nAma ane gotra paNa sAMbhaLavAnuM pasaMda nathI karato to pachI darzana ane paribhoganI to vAta ja kyAM rahI? Apa AryAo to ghaNA jANakAra cho, ghaNA zikSita cho, bahu ja bhaNela-gaNelA cho. ghaNAM ja gAmo, AkaromAM - yAvat - bhramaNa karo cho. ghaNAM ja rAjAo, IzvaronA - yAvat - gharomAM praveza karo cho. - to, he AryAo ! jo Ape kyAMya, koI pAsethI cUrNayoga, maMtrayoga, kArpaNa yoga, hRdayane haraNa karanAra, zarIranuM AkarSaNa karanAra, Abhiyogika, vazIkaraNa, kautuka karma, bhUtikarma, mULa, kaMda, chAla, vela, zilikA, gulikA, auSadhi ke bheSaja pUrvamAM kyAMya jANyA, joyA ke prApta karyA hoya to batAvo. jenAthI huM punaH teTalIputrane iSTa - yAvat - maNAma thaI zakuM ? 0 AryA dvArA dharmopadeza ane poliAnuM zrAvikAdharma grahaNa : tyAre te AryAoe poTTilAnI A vAtane sAMbhaLIne potAnA baMne kAnomAM AMgaLI nAkhIne kAna baMdha karI dIdhA. baMdha karIne poTilAne A pramANe kahyuM, he devAnupriye! ame nigraMthazramaNIo - yAvat - gupta brahmacAriNIo chIe. tethI amAre AvA vacano kAno vaDe sAMbhaLavA paNa kalpatA nathI. to pachI A viSayamAM upadeza devA ke AcaraNa karavAnuM kaI rIte kalpI zake che. tethI he devAnupriye ! ame tane AzcaryakArI evA kevalI prarUpita dharmano upadeza ApI zakIe chIe.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 Agama kathAnuyoga-4 tyArapachI te poTTilAe te AryAone ema kahyuM, he AryAo ! huM ApanI pAse kevaliprarUpita dharma sAMbhaLavA icchuM chuM. tyAre te AryAoe poTTilAne AzcaryakArI evA kevaliprarUpita dharmano upadeza Apyo. tyArapachI dharmazravaNa karI ane hRdayamAM dhAraNa karI te poTTilA harSita-saMtuSTa thaI ane bolI, he AryAo ! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM - yAvat - te e ja pramANe che, je pramANe Ape prarUpita karela che. tethI huM ApanI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakAranA zrAvakadharma aMgIkAra karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tama karo. tyArapachI te poTTilAe te AryAonI pAse pAMca aNuvrata - yAvat - zrAvakadharmane aMgIkAra karyo ane pachI te AryAone vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne temane vidAya karyA. have te poTTilA zramaNopAsikA banI gaI - yAvat - sAdhusAdhvIone pratilAbhita karatI vicAravA lAgI. 0 poliA dvArA pravajyA grahaNa ane devaloke utpatti : tyArapachI eka vakhata koI samaye te poTTilAne madhya rAtrinA samaye kuTuMba viSayaka ciMtA jAgaraNa karatI veLA AvA prakArano A AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. pahelA huM teTalIputrane iSTa - yAvatu - masAma hatI. paNa A samaye aniSTa - thAvat - amaNAma thaI gayela chuM. teTalIputra mAruM nAma ane gotra paNa sAMbhaLavAnuM pasaMda karato nathI, to darzana ane paribhoganI to vAta ja kayAM rahI ? tethI mArA mATe suvratA AryA pAse dIkSA levI zreyaskara che. - A pramANe teNIe vicAra karyo. vicAra karIne kAla rAtrinuM prabhAtampa thayA bAda - yAvat - sUryodaya thAya ane jAjvalyamAna tejathI sahasrarazmidinakara prakAzita thatA ja jyAM teTalIputra hato, tyAM pahoMcI pahoMcIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne pachI A pramANe bolI, he devAnupriye ! vAta ema che ke, meM suvratA AryA pAse dharmazravaNa karela che ane huM te dharmanI icchA karuM chuM. te grahaNa karavA icchuM chuM. te dharma mane pasaMda che, racela che. tethI ApanI AjJA-anumatI prApta karIne huM pravajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. tyAre tetalIpatrae poTTilAne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! tuM muMDita ane pravrajita thaIne kALamAsamAM kALa karIne koIpaNa devalokamAM devarUpe utpanna thaIza. to he devAnupriye ! jo tuM te devalokathI AvIne mane kevaliprarUpita dharmano bodha karAya to huM tane AjJA ApI zakuM chuM ane jo tuM mane pratibodha na kare to huM tane AjJA ApIza nahIM tyAre te poTilA e teTalIputranI A vAtano svIkAra karyo. tyArapachI teTalIputrae vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra banAvyo, AhAra banAvIne mitro, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhIo ane parijanone AmaMtrita karyA - yAvat - satkAra sanmAna karyA, satkAra-sanmAna karIne poTTilAne khAna karAvyuM ane sarva alaMkArothI vibhUSita karIne sahastrapuruSavAhinI zibikAmAM besADIne
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA mitro, jJAtijano, nijaka-svajana, saMbaMdhI ane parijanothI parivarine samasta RddhipUrvaka - yAvat - duMdubhi nirdoSa ane vAdyonA dhvaninI sAthe tetalIpura nagaranA madhya bhAgamAMthI gamana karatA jyAM suvratA AryAno upAzraya hato, tyAM AvyA. AvIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! A mArI poTTilAbhAryA mane iSTa yAvat - maNAma che. te saMsAranA bhayathI udvigna ane bhayAkrAnta thaIne janma, jarA, maraNanI icchA na karatI Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karIne, pravrajyA aMgIkAra karavA icche che. he devAnupriye ! A ziSyA--bhikSAne Apha aMgIkAra karo. jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI te poTTilA suvratA AryAnA A kathanane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thaI, izAna khUNAmAM gaI, tyAM jaIne potAnI meLe ja AbharaNa, mALA, alaMkArone utAryA, utArIne potAnA hAthothI ja paMcamuSTika kezaloca karyo. pachI jyAM suvratA AryA birAjamAna hatA, tyAM AvI, AvIne vaMdana--namaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM- - he AryA ! A saMsAra AdIpta che, cAre taraphathI saLagI rahyo che, ityAdi devAnaMdAnI dIkSA samAna varNana karavuM - yAvat - dIkSA laIne pachI poTTilAe agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM ane ghaNAM varSo sudhI saMyama paryAyanuM pAlana karIne eka mAsanI saMlekhanA dvArA AtmAne zuddha karIne sATha bhaktonuM anazana dvArA chedana karIne AlocanA ane pratikramaNa karIne samAdhipUrvaka kALamAsamAM kALa karIne koI devaloke deva thayA. 0 kanakarathanuM mRtyu - kanakadhvajano rAjyAbhiSeka : 293 tyArapachI koI samaye kanakaratha rAjA kALadharma pAmyo - mRtyu pAmyo. tyAre te rAjA, Izvara Adie tenuM nIharaNa karyuM - mRtakakRtya bAda teo paraspara A pramANe kahevA lAgyA, he devAnupriye ! kanakaratha rAjAe rAjya yAvat - aMtaHpuramAM mUrchita thaIne potAnA putrone vikalAMga karI dIdhA che. he devAnupriyo ! ApaNe loko to rAjAne AdhIna chIe. rAjAthI adhiSThita thaIne rahenArA chIe ane rAjAne AdhIna rahIne kArya karanArA chIe. te tetalIputra amAtya kanakaratha rAjAnA sarva sthAnomAM ane badhI bhUmikAomAM vizvAsapAtra rahela che. vaLI vicAra--parAmarza karanAra rahela che. badhuM kAmakAja karanAra rahyA che. F - - tethI ApaNe tetalIputra amAtya pAse kumAranI yAcanA karavI zreyaskara che. A pramANe vicAra karIne paraspara A vAtane svIkArI, svIkArIne jyAM tetalIputra amAtya hatA, tyAM AvyA, AvIne tetalIputrane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! vAta ema che ke, kanakaratha rAjAe rAjya yAvat - aMtaHpuramAM mUrchita thaIne putrone vikalAMga karI dIdhA che ane he devAnupriya ! ame loko to rAjAne AdhIna rahIne, rAjAthI adhiSThita rahIne kArya karanArA chIe. he devAnupriya ! Apa to kanakaratha rAjAnA sarva sthAnomAM, badhI bhUmikAomAM vizvAsapAtra rahyA cho, parAmarza denArA cho, badhAM kAryo karanArA cho.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 Agama kathAnuyoga-4 rAjadhurAnA ciMtaka cho. tethI he devAnupriye ! jo rAjalakSaNothI yukta koI kumAra hoya ane abhiSekane yogya hoya to te amane Apo. jenAthI ame teno mahAnuM rAjyAbhiSekathI abhiSeka karIe. tyArapachI teTalIputrae te Izvara AdinA e kathanane svIkAryuM. svIkAra karIne kanakadhvajakumArane snAna karAvyuM - yAvat - zobhAsahita vibhUSita karyo, vibhUSita karIne tene Izvara AdinI pAse lAvyA. pAse lAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo! A kanakaratha rAjAno putra ane padmAvatI rANIno Atmaja kanakadhvaja nAmaka kumAra abhiSekane yogya che tathA rAjalakSaNothI saMpanna che kanakaratha rAjAthI chUpAvIne meM tenuM saMvardhana karela che. tame loko mahAnuM rAjyAbhiSekathI teno abhiSeka karo. tyArapachI teTalIputrae kumAranA janma ane saMvardhana Adino sarva vRttAMta temane kahI saMbhaLAvyo. tyAre te Izvara Adie kanakadhvaja kumArano mahAnuM rAjyAbhiSeka vaDe abhiSeka karyo. tyAre te kanakadhvajakumAra rAjA thaI gayo. mAhimavAna, malayaparvata, maMdaraparvata zreSTha indrasamAna ityAdi - yAvat - te rAjyanA prazAsana, pAlanane karato vicAravA lAgyo. 0 teTalIputranuM sanmAna ane deva dvArA pratibodha upAya : tyArapachI padmAvatIdevIe kanakadhvaja rAjAne bolAvyo ane bolAvIne tene kahyuM, he putra! tAruM A rAjya, senA, vAhana, koSa, koThAgAra, pura ane aMtaHpura tathA tuM paNa teTalIputra amAtyanA prabhAvathI surakSita rahyo che. tethI tuM teTalIputra amAtyano Adara karaje. temane tArA hitaiSI jANaje. temanuM satkAra-sanmAna karaje. temane AvatA joI Ubho thaje. AvIne UbhA rahe tyAre temanI upAsanA-sevA karaje ane teo pAchA jAya tyAre pAchaLa-pAchaLa cAlaje, temanA bolavA para temanA vacanonI prazaMsA karaje. temane tArI pAse ardhA Asane besAje ane temanA bhogo (vetanAdi)nI vRddhi karaje. tyAre te kanakadhvaja rAjAe "ghaNuM sAruM" kahIne padmAvatIdevInA kathanano svIkAra karyo. svIkAra karIne teTalIputra amAtyano Adara kare che, temane potAnA hitaiSI jANe che, temano satkAra-sanmAna kare che. AvatA jue tyAre AsanethI uThe che ane pAchA jAya tyAre tenI pAchaLa-pAchaLa cAle che. UbhA thAya tyAre tenI parthapAsanA-sevA kare che. temanA vacanonI prazaMsA kare che. potAnI najIka ardhA Asana para bese che tenA bhogo (vetanAdi)mAM vRddhi kare che. tyArapachI te poThThiladeve teTalIputrane vAraMvAra kevaliprarUpita dharmathI saMbodhita karyo, paNa teTalIputra pratibodha pAmyA nahIM. tyAre te poThThiladevane A prakArano Avo mAnasika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, kanakadhvaja rAjA teTalIputrano Adara kare che - yAvat - temanA bhogomAM vRddhi kare che. jenA lIdhe te teTalIputra vAraMvAra saMbodhita karAyA chatAM paNa dharmamAM pratibaddha thatA nathI. tethI mArA mATe e zreyaskara thaze ke kanakadhvajane teTalIputrathI vimukha karI dauM. A vicAra karyo ane kahIne kanakadhvajane teTalIputrathI vimukha karI dIdho.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 295 tyArapachI bIjA divase rAtri-prabhAtarUpa pAmyA pachI - yAvat - sUryodaya thayA pachI jAjvalyamAna tejanI sAthe sahasrarazmi dinakaranA prakAzita thayA pachI teTalIputra snAna karIne, balikarma-pUjA karIne temaja kautaka, maMgala, prAyazcitta karIne zreSTha ghoDA para savAra thaIne aneka puruSone sAthe laIne potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM kanakadhvaja rAjA hato te tarapha javA udyata thayo. tyAre mArgamAM cAlatA teTalIputrane je-je ghaNAM rAIzvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha vagere jotA, temane te ja prakAre, sadeva pUrvanI mAphaka Adara karatA, jANatA, UbhA thatA, aMjali karatA, hAtha joDatA ane hAtha joDIne iSTa, kAMta - yAvat - madhura vANInuM uccAraNa karatA AlApa saMtApanI sAthe AgaLapAchaLa ke AsapAsamAM anukaraNa karatA sAthe cAlatA hatA. tyArapachI te teTalIputra jyAM kanakadhvaja rAjA hato, tyAM Avyo. tyAre te kanakadhvaje teTalIputrane potAnI pAse AvatA joyA, paNa joIne temano Adara na karyo. temanI tarapha dhyAna na ApyuM, Ubho na thayo, paraMtu Adara na karato, na jANato ane Ubho na thato evo parAkRmukha thaIne besI rahyo. tyAre te teTalIputra amAtyae kanakadhvaja rAjAne aMjali karI, namaskAra karyo, to paNa te kanakadhvaja rAjA Adara na karato, dhyAna na Apato ane Ubho na thato mauna dhAraNa karIne parAfamukha thaIne besI rahyo. tyAre tetalIputra kanakadhvaja rAjAne viruddha thayelo jANIne bhayabhIta, trasta, draSita, udvigna ane bhayAkrAMta thato thato (manomana) bolyo, kanakadhvaja rAjA mArAthI rIsAyo che. tenA manamAM huM hIna (halako) thaI gayo chuM. kanakadhvaja rAjAe mAruM kharAba vicAryuM che. khabara nahIM have te mane kayA kumotathI mAraze. evo vicAra karI bhayabhIta, trasta thaIne - yAvat - dhIme dhIme tyAMthI pAcho pharI gayo. pAcho pharIne te ja ghoDA para savAra thaIne tetalapura nagaranA madhyamAMthI jyAM potAnuM AvAsagRha hatuM, te tarapha javAne mATe udyata thayo. tyArapachI te Izvara - yAvat - sArthavAha Adie jevA teTalIputrane joyA to teo pahelAnI mAphaka temano Adara nahIM karatA, temanI tarapha dhyAna na ApatA, sAme UbhA nahIM thatA, aMjali nahIM karatA, iSTa - yAvat madhura vacanothI AlApa-saMlApa nahIM karatA ke AgaLa-pAchaLa ane AsapAsamAM anusaraNa nahIM karatA cAlatA hatA. tyArapachI teTalIputra amAtya jyAM potAnuM ghara hatuM tyAM AvyA. tyAM paNa je bAhya parSadA hatI, jemake - dAsa, zreSya bahAra AvatA-jatA nokara, bhAIla-khetInuM kAma karanArA, ityAdie paNa temano Adara na karyo, dhyAna na ApyuM, ke UbhA na thayA ane je Abhyantara parSadA hatI, jemake - pitA, mAtA, bhAI, bahena, patnI, putra, putrI ane putravadhU Adi, teoe paNa Adara na karyo. dhyAna na ApyuM ke UbhA na thayA. 0 teTalIputrano AtmahatyAno prayAsa ane ArtadhyAna : tyArapachI te teTalIputra jyAM potAnuM vAsagRha hatuM, jyAM zayyA hatI tyAM Avyo, tyAM AvIne zayyA para beTho, besIne (manomana) A pramANe kahevA lAgyo -
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 Agama kathAnuyoga-4 -- jyAre huM mArA gherathI nIkaLyo ane rAjAnI pAse gayo ityAdi pUrvavat varNana karavuM - yAvat pAchA AvatI vakhate AtyaMtara parSadAe paNa Adara na karyo, dhyAna na ApyuM ane uThIne UbhA na thayA. tethI AvI dazAmAM mAre mane potAnA jIvanathI rahita karI devo joIe. te ja zreyaskara che. A pramANe vicAra karyo. vicAra karIne tAlapuTa jhera moDhAmAM nAMkhyu. paNa te jhera pariNata na thayuM. tyAre te tetalIputra amAtyae nIlakamala samAna, bheMsanA zIMgaDAnI guTikA ane alasInA phUlanA raMga samAna kALA varNavALI ane tIkSNa dhAravALI talavAra vaDe skaMdha para prahAra karyo, paraMtu tyAM paNa te dhAra nirarthaka khaMDita thaI gaI. tyArapachI tetalIputra jyAM azokavATikA hatI, tyAM gayo. tyAM jaIne teNe potAnA gaLAmAM phAMso bAMdhyo. pachI vRkSa para caDyo. caDIne te phAMso vRkSane bAMdhyo. pachI potAnA zarIrane laTakAvI dIdhuM - paNa rassI tuTI gaI. tyArapachI te tetalIputrae eka ghaNI moTI zilA potAnI gardanamAM bAMdhI, bAMdhIne athAha, taravA mATe ayogya ane apauruSa (jenI UMDAI ghaNI badhI vadhAre hoya) tevA pANImAM potAnA zarIrane paTakyuM. paraMtu tyAM paNa te pANI thAhavALuM - chicharuM thaI gayuM. tyArapachI te tetaliputrae sukA ghAsanA DhagalAmAM Aga lagADI. Aga lagADIne potAnA zarIrane temAM homI dIdhuM, paraMtu tyAM paNa agni bujhAI gayo. - tyAre tetalIputra (manomana) A pramANe bolyo, nizcayathI zramaNo zraddhA karavA yogya ja vacano bole che, mAhaNo zraddhA karavA yogya ja vacano bole che. zramaNa ane mAhaNa zraddhA karavA yogya vacano ja bole che. mAtra huM ja eka evo chuM, je azraddheya vacana kahuM chuM. te A pramANe-- huM putro sahita hovA chatAM paNa putrarahita chuM. koNa mArA A vacananI zraddhA karaze ? huM mitrosahita hovA chatAM paNa mitrarahita chuM. koNa mArA A vacananI zraddhA karaze ? huM artha--dhanasahita hovA chatAM paNa artha (dhana)rahita chuM. koNa mArA A vacananI zraddhA karaze ? huM strIsahita hovA chatAM paNa strIrahita chuM. koNa mArA A vacananI zraddhA karaze ? huM dAsa--nokarasahita hovA chatAM paNa dAsarahita chuM. koNa mArA A vacananI zraddhA karaze ? huM preSya-sevakasahita hovA chatAM paNa sevakarahita chuM, koNa mArA A vacananI zraddhA karaze ? huM parivArasahita hovA chatAM paNa parivArarahita chuM. koNa mArA A vacananI zraddhA karaze ? A ja pramANe kanakadhvaja rAjA dvArA jeno kharAba vicAra karAyo che, evA tetalIputra amAtya dvArA potAnA mukhamAM tAlapuTa jhera mUkavAmAM AvyuM, paraMtu te jhere paNa
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 297 potAno prabhAva na dekhADyo. mArA A kathananI koNa zraddhA karaze ? - teTalIputrae nIlakamala bheMsanA zIMgaDAnI guTikA jevI ane aLasInA phUla sadaza kALI-camacamAtI prabhAvALI ane tIkSNa gharavALI talavAra vaDe gardana para prahAra karyo, paraMtu te dhAra paNa khaMDita thaI gaI. koNa mArA A kathananI zraddhA karaze ? teTalIputrae gaLAmAM doraDu bAMdhI, vRkSa para caDyo. doraDAne vRkSa sAthe bAMdhIne laTakI gayo, paraMtu tyAM paNa doraDuM tuTI gayuM. mArA A kathananI koNa zraddhA karaze ? teTalIputrae eka ghaNI moTI zilA gardanamAM bAMdhI, bAMdhIne athAha, atAra, ane apauruSa pANImAM paTakI dIdhuM. paraMtu tyAM paNa te pANI thAyukta, chIcharuM thaI gayuM. mArA A kathananI koNa zraddhA karaze ? tetalIputrae sUkA ghAsanA DhagalAmAM Aga lagADI mArA zarIrane aMdara paTakI dIdhuM. paraMtu tyAM paNa te Aga bujhAI gaI. mArA A kathananI koNa zraddhA karaze? A pramANe tetaliputra bhagra manoratha thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAnamAM nimagna thaI gayo. 0 poThThiladeva ane tetaliputrano saMvAda : tyArapachI te poThThila deve poliAnA rUpane viphartha. vipharvIne teTalIputrathI ati dUra nahIM ke ati nikaTa nahIM tevA yathAyogya sthAne sthita thaIne A pramANe kahyuM he teTalIputra ! AgaLa khAI che ane pAchaLa hAthIno bhaya che. AsapAsa cAre bAju ghora aMdhAra che. tethI AMkhothI kaMI dekhAtuM nathI ane vacce bANonI varSA thaI rahI che. gAmamAM Aga lAgI che ane vana paNa saLagI rahyuM che. vanamAM Aga lAgI che tyAre gAma saLagI rahyuM che. to he AyuSyamAn ! teTalIputra ! ame kyAM jaIe ? kyAM bhAgIe? kyAM zaraNa laIe ? tyAre te teTalIputrae poThThiladevane A pramANe kahyuM, aho ! jema utkaMThita vyaktine mATe svadezagamana, bhUkhyAne bhojana, tarasyAne pANI, rogIne auSadhi, mAyAvIne guptatA, abhiyuktane pratIti karAvavI, thAkelA pathikane vAhanamAM besADI gamana karAvavuM, taravAne icchukane naukA ApavI, zatrunA parAbhavane icchukane sahAyatA zaraNabhUta che. e ja prakAre sarvata bhayagrasta vyaktine mATe pradhvajyA ja zaraNabhUta che. - kemake krodhano nigraha karanArA kSamAzIla, dAMta-indriyo ane mananuM damana karanArA tathA jitendriyane koIpaNa bhaya nathI. tyArapachI te poThThiladeve tetaliputra amAtyane A pramANe kahyuM he teTalIputra ! tame ThIka kaho cho. paNa A kathanane tame sArI rIte jANo arthAta A samaye tame ja bhayagrasta cho, to pravajyAnuM zaraNa lo. A pramANe kahIne te deve bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa Ama ja kahyuM ane kahIne je dizAmAMthI pragaTa thayela, te ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. 0 tetaliputranuM pratyekabuddha thavuM ane kevaLajJAna prApti : tyArapachI te teTalIputrane zubha pariNAma - adhyavasAyonA utpanna thavAthI jAtismaraNa jJAnanI prApti thaI. tyAre tetalIputrane AvA prakArano mAnasika - yAvat -
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 Agama kathAnuyoga-4 saMkalpa utpanna thayo - nizcayathI huM A ja jaMbUdvIpa nAmaka dvIpanA mahAvideha kSetramAM puSkalAvatI vijayamAM puMDarIkiNI rAjadhAnImAM mahApA nAme rAjA hato, tyAM meM sthavira munirAja pAse muMDita thaIne pravajyA aMgIkAra karelI hatI ane sAmAyikathI AraMbhIne cauda pUrvanuM adhyayana karIne ghaNAM varSo sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karIne ane aMte eka mAsanI saMlekhanA karIne mahAzukra kalpe devarUpe janmela hato. tyArapachI Ayulaya, bhavakSaya ane sthitizaya thayA pachI anaMtara te devalokathI cyavana karIne A tetalapuramAM tetalI amAtyanI bhadrA nAmaka bhAryAthI putranA rUpe utpanna thayo. to mAre mATe zreyaskara che ke, pUrve grahaNa svIkAra karela mahAvratone svayaM ja aMgIkAra karIne vicaravuM. A pramANe teTalIputrae vicAra karyo. (ahIM Avazyaka cUrNi pRSTha-501mAM jaNAvyA pramANe temaja RSibhASita adhyayana-10 (gA.8) mujaba teo pratyeka buddha thayA. RSibhASitamAM jaNAvyA mujaba tyAre bhagavaMta ariSTaneminuM zAsana hatuM) tyArapachI jAte ja mahAvratone aMgIkAra karyA. aMgIkAra karIne jyAM pramadavana nAmaka udyAna hatuM, tyAM Avyo. AvIne zreSTha azokavRkSanI nIce pRthvIzilApaTTaka para sukhapUrvaka beThA-beThA anuciMtana karavA lAgyA. pUrvaadhIta cauda pUrvanuM smaraNa thayuM. tyArapachI te teTalIputra aNagArane zubha pariNAma, prazasta adhyavasAya ane vizuddhayamAna legyAthI tadAvaraNIya karmono kSayopazamathI karmarajano nAza karanArA apUrvakaraNamAM praveza karavAthI arthAt kSapakazreNI para ArohaNa karavAthI uttama kevaLajJAna ane kevaLadarzana utpanna thayA. tyAre tetalapura nagaranI samIpamAM rahelA vANavyaMtara devo ane devIoe devaduMdubhIo vagADI, pAMca varNanA puSponI varSA karI. vastranI vRSTi karI ane divya gItagaMdharvano ninAda karI - yAvat - kevaLajJAnano mahimA karyo. 0 kanakadhvaja dvArA zrAvaka dharma grahaNa : tyArapachI kanakadhvaja rAjAe A vRttAMtane jANIne (manomana) A pramANe kahyuM, niHsaMdeha mArA dvArA apamAnita thaIne teTalIputrae muMDita thaIne dIkSA aMgIkAra karI che. tethI huM jAuM ane teTalIputra aNagArane vaMdana-namaskAra karuM, vaMdana-namaskAra karIne A kAryane mATe vAraMvAra vinayapUrvaka kSamA mAMgu. A pramANe kanakadhvaje vicAra karyo. A pramANe vicAra karIne snAna karyuM, caturaMgiNI senAnI sAthe temaja mAtAne laIne sarva RddhipUrvaka nIkaLyo. jyAM pramadavana udyAna hatuM. jyAM teTalIputra aNagAra hatA, tyAM gayA. jaIne teTalIputra kevalIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne potAnA dvArA karAyela bhUlane mATe vinayapUrvaka vAraMvAra kSamA mAMgI, kSamAyAcanA karIne bahu dUra nahIM - bahu najIka nahIM tevA yogya sthAne besIne paryapAsanA karavA lAgyo. tyArapachI tetalIpatra aNagAre kanakadhvaja rAjA ane te vizALa parSadAne dharmopadeza Apyo. tyAre te kanakadhvaja rAjAe teTalIputra kevalI pAsethI dharmazravaNa karI ane hRdayamAM
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 299 dhAraNa karI pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvatarUpa bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karyo, karIne te jIva-ajIva Adi tattvono jJAtA zramaNopAsaka thaI gayo. 0 teTalIputra kevalInuM siddhigamana : tyArapachI teTalIputra kevalI ghaNAM varSo sudhI kevalaparyAya pALIne - yAvat - siddha thayA. (AvazyakamAM A dRSTAMta pratyAkhyAnanA saMdarbhamAM Apela che.) 0 Agama saMdarbha :sUya. 28; nAyA. 148 thI 154; vivA. 34nI vaka Ava cUpa. 499 thI 201; Ava.ni. 878nI ; RSibhA.gA. 8; 0 kAlI Adi kathAnaka - (nAyAdhammakahA-nA bIjA zrutaskaMdhanA kAlI Adi pAMca zramaNIonA kathAnaka che. te A pramANe - (1) kAlI, (2) rAjI, (3) rajanI, (4) vidyutaka, (5) melA) 0 kAlI-1-kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. tyAM guNazIlaka caitya hatuM. zreNIka rAjA hatA, celaNA rANI hatI. bhagavaMta mahAvIra svAmInuM padArpaNa thayuM. vaMdanA karavAne mATe parSadA nIkaLI - yAvat - parSadA paryApAsanA karavA lAgI. 0 camacaMcAmAM kAlIdevI : te kALe, te samaye camaracaMyA rAjadhAnInA kAlAvataMsaka bhavanamAM kALa nAmanA siMhAsana para kAlI nAmaka devI beThI hatI. je cAra hajAra sAmAnika devIo, saparivAra cAra mahattarikA devIo, traNa parSadA, sAta senAo, sAta senAdhipatio, 16,000 AtmarakSaka devothI pariveSTita thaIne moTA avAje vAgatA nATya, gIta, vAdya, taMtrI, tala, tAla, truTita, dhana, mRdaMga AdinA te samaye thaI rahelA zabdadhvaninI sAthe divya bhogopabhogone bhogavatI evI vicaraNa karI rahI hatI ane A saMpUrNa jaMbUtIpane potAnA vizuddha avadhijJAnanA upayoga vaDe joI rahI hatI. 0 kAlIdevI dvArA bhagavaMta mahAvIra samIpa nRtyavidhi : tyAre te kAlI devIe jaMbudvIpa nAmanA hIpanA bharatakSetramAM, rAjagRha nagaranA guNazilaka caityamAM yathApratirUpa avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane joyA, joIne harSita-saMtuSTa AnaMdita cittA, prItinA, parama saumanasA ane harSanA vazathI vikasita hRdayA thaIne siMhAsanathI uThI, uThIne pAdapIThathI nIce utarI, utarIne pAdukAone utArI, pachI tIrthakara bhagavaMtanI abhimukha sAta-ATha kadama AgaLa cAlI, cAlIne DAbA ghUMTaNane UMco karyo, UMco karIne jamaNo ghUMTaNa bhUmi para TekAvIne traNa vakhata mastakane bhUtala para namAvyuM ane pachI kaMIka UMcu uThAvyuM, UMcu karIne kaDA ane bAjubaMdhathI khaMbhita bhujAone ekaThI karI, ekaThI karIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe kahyuM-
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 - - arihaMtone - yAvat - siddhigati nAmaka sthAnane prApta bhagavaMtone mArA namaskAra thAo. zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - siddhigati nAmaka sthAnane prApta karavAnI icchAvALAne mArA namaskAra thAo. 300 ahIM rahelI evI huM tyAM birAjamAna bhagavanne vaMdana karuM chuM. tyAM rahelA zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM rahelI evI mane jue. ema kahIne vaMdana-namaskAra kare che, vaMdana-- namaskAra karIne pUrva dizA tarapha mukha karIne punaH te zreSTha siMhAsana para AsIna thaI. tyArapachI te kAlIdevIne AvA prakArano mAnasika yAvat - saMkalpa utpanna thayo. mArA mATe kalyANa, maMgala, deva, caitya rUpa zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-- namaskAra, satkAra--sanmAna karIne paryApAsanA karavI zreyaskara che. AvA prakArano teNIe vicAra karyo. karIne Abhiyogikadevone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRhamAM birAje che ityAdi. je pramANe sUryAbhadeve potAnA Abhiyogika devone AjJA ApI hatI, te prakAre A kAlIdevIe paNa AjJA ApI ~ yAvat - divya ane zreSTha, devonA gamanayogya vimAna banAvIne taiyAra karo ane taiyAra karAvo. taiyAra karI ane karAvIne jaldIthI mArI A AjJAne pAchI Apo. - teoe paNa AjJAnusAra kArya karIne AjJA pAchI soMpI, paNa ahIM eTalI vizeSatA jANavI ke, 1000 yojana vistAravALuM vimAna banAvyuM. zeSa varNana sUryAbhadevanA varNana pramANe samajavuM joIe. sUryAbhadevanI mAphaka potAnuM nAma ane gotra kahyA. temanI mAphaka ja nRtyavidhi dekhADI - yAvat - pAchI pharI. 0 gautama dvArA pUrvabhava pRcchA - pUrvabhavanI oLakha : - he bhagavan ! A pramANe saMbodhana karIne bhagavan gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana--namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne A pramANe pUchyuM, he bhadaMta ! kAlIdevanI te divya devaRddhi, divyadevadyuti, divya devAnubhAva, prabhAva kyAM cAlyo gayo ? kyAM praviSTa thaI gayo ? he gautama ! zarIramAM cAlyo gayo, zarIramAM praviSTa thaI gayo. ahIM kUTAgAra zALAnuM dRSTAMta jANavuM. (gautame kahyuM--) aho bhagavan ! kAlIdevI mahAn Rddhi, mahAn bala, mahAn yaza, mahAprabhAvavALI che. he bhagavan ! kAlIdevIne te divya devaRddhi, yuti, prabhAva, devAnubhAva kevI rIte maLyo ? kevI rIte prApta thayo ? kevI rIte adhigata thayo ? he gautama ! e pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane saMbodhita karIne A pramANe kahyuM, he gautama ! te kALe, te samaye A ja jaMbudvIpanA bhAratavarSamAM AmalakalpA nAme nagarI hatI. tyAM AmazAla nAmanuM caitya hatuM. jitazatru rAjA hato. - te AmalakalpA nagarImAM kAla nAme gAthApati raheto hato. je dhanADhya hato - yAvat - koIthI paNa parAbhavane prApta karanAro na hato. te kAlagAthApatinI kAlazrI nAme - patnI hatI. je sukumAla aMgopAMgavALI - yAvat - surUpa hatI. te kAla gAthApatinI putrI ane kAlazrI bhAryAnI AtmajA kAlI nAme putrI hatI.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 301 je uMmaramAM moTI thaI gaI hatI ane moTI thaI hovA chatAM paNa avivAhita hatI. jIrNa- vRddha jevI hatI ane jIrNa hovA chatAM paNa kuMvArI hatI. tenA stano labaDI gayA hatA. virakta varavALI hovAthI vararahita arthAt avivAhita hatI. 0 kAlI dvArA bha.pArtha pAse gharmazravaNa : te kALe, te samayamAM dharmanA Adikara, tIrthakara, svayaMbhUddhapuraSottama, puruSasiMha, puraSottama, zreSTha puMDarIka samAna, gaMdhahastisamAna puruSa zreSTha, abhayadAtA, jJAnarUpI netranA dAtA, muktimArganA upadezaka, zaraNane denArA, (saMyamI) jIvanane denArA, bhavasAgaramAM dviIparUpa, trANarUpa, zaraNarUpa, AzrayarUpa, AdhArarUpa, cAturaMta zreSTha dharma cakravartI, apratikata uttama jJAna-darzananA dhAraka, jenuM chaghasthapaNuM cAlI gayela che tevA, atu, jina, kevalI, rAga-dveSAdi Atmazatruone jitanArA, bIjAne jitAvanAra, saMsAra sAgarathI tarelA, pAragAmI ane bIjAne tAranArA, svayaM mukta ane bIjAne saMsArathI mUkAvanArA - svayaM bodhane prApta ane bIjAne bodha pamADanArA, sarvajJa, sarvadarzI, nava hAtha zarIranI UMcAIvALA, samacaturastra saMsthAnathI saMsthita, vaja RSabhanArA saMtananavALA, samacaturastra saMsthAnathI saMsthita, vaja RSabhanArAca saMhananavALA, jala, mala, kalaMka ane prasvedathI vihina zarIravALA, zivarUpa, acala, aroga, anaMta, akSaya, avyAbAdha ane apunarAvartaka evA siddhigati nAmanA sthAnane prApta karanArA ane puruSAdAnIya pArtha arhatuM 16,000 zramaNa nigraMtho ane 38,000 AryAothI parivarIne kramAnukramathI gamana karatA, grAmAnugrAmanI sparzanA karatA, sukhapUrvaka vihAra karatA AmalakalpA nagarInI bahAra AmrapAla vanamAM padhAryA. darzanArthe parSadA nIkaLI - yAvat - te paryapAsanA karavA lAgI. tyAre te kAlI dArikA A samAcAra sAMbhaLIne, harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALI, pratimA, paramasImanasikA ane harSanA vazathI vikasita hRdayA thaIne jyAM mAtApitA hatA, tyAM AvI. AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe bolI, he mAta-tAtadharmanA Adikara, tIrthakara, puraSAdAnIya pArtha at ahIM AvyA che, ahIM samAgata thayA che, ahIM padhAryA che. ahIM AmalakalpA nagarInA AprazAlavanamAM yathApratirUpa avagrahane grahaNa karIne saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che. tethI he mAtA-pitA ! ApanI AjJA laIne huM puruSAdAnIya pArtha arpatnI caraNa-vaMdanArthe javA icchuM chuM. tyAre mAtApitAe kahyuM, he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo paNa vilaMba na karo. tyArapachI te kAlIdArikA mAtApitAnI AjJA prApta thayA pachI harSita, saMtuSTa thaI, AnaMdita citta, prItamanA, parama saumanasikA ane harSanA vazathI vikasita hRdayavALI thaI, snAna karyuM. kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA ane zuddha, yogya, mAMgalika, zreSTha vastro paheryA. alpa paNa mahAmUlyavAnuM AbhuSaNo vaDe zarIrane alaMkRt karyuM. karIne dAsIonA samUhathI pariveSTita thaI potAnA gherathI bahAra nIkaLI. nIkaLIne jyAM bAhya upasthAna zALA hatI, jyAM dhArmika zreSTha mAna-ratha hato, tyAM AvI, AvIne te zreSTha dhArmika yAna
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 Agama kathAnuyoga-4 para ArUDha thaI. tyArapachI te kAlIdArikA zreSTha dhArmika yAna para ArUDha thaIne draupadInI mAphaka yAvat - paryApAsanA karavA lAgI. tyAre puruSAdAnIya pArzva arhata kAlIdArikA ane te vizALa parSadAne dharmopadeza dIdho. 0 kAlIno pravrajyA vicAra :~ tyArapachI te kAlIdArikA puruSAdAnIya pArzvaarhatnI pAse dharmazravaNa karIne ane hRdayamAM avadhArIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALI yAvat vikasita hRdayA thaIne puruSAdAnIya pAzva arhatnI traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne A pramANe bolI, he bhagavan ! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM - yAvat - te e ja pramANe che, jevuM Apa pharamAvo cho. mAtra ahIM vizeSa eTaluM ke, he devAnupriya ! mAtA-pitAnI AjJA laI lauM. tyArapachI huM Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI anagAra pravrajyA grahaNa karIza. he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo. - tyArapachI te kAlIdArikA puruSAdAnIya pArzva arhanI A vAtane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thaI, AnaMdita cittavALI thaI - yAvat - vikasita hRdayavALI thaIne arhat pArzvaprabhune vaMdana--namaskAra karyo. vaMdana--namaskAra karIne te ja dhArmika yAna para ArUDha thaI, ArUDha thaIne puruSAdAnIya pArzva arhattnI pAsethI ane AmrazAlavana caityathI bahAra nIkaLI, nIkaLIne jyAM AmalakalpA nagarI hatI tyAM AvI. - AmalakalpA nagarI AvIne, nagarInA madhyabhAgamAMthI thaIne jyAM bAhya upasthAna zALA hatI, tyAM pahoMcI. tyAM pahoMcIne dhArmikayAna pravarane rokyuM, rokIne te dhArmika zreSTha yAnathI nIce utarI. nIce utarIne jyAM tenA mAtApitA hatA tyAM AvI. tyAM AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe kahyuM- he mAtApitA ! vAta ema che ke, meM pArzva arhattnI pAse dharmazravaNa karyuM che. te dharmanI huM icchA karuM chuM, punaHpunaH icchA karuM chuM. te dharma mane rucyo che. tethI he mAtApitA ! saMsAranA bhayathI udvigna ane janma-maraNathI bhayabhIta thaIne huM ApanI AjJA prApta karIne arhat pArzvaprabhunI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karIne aNagAra pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. 0 kAlInI pravrajyA - tyArapachI te kAla gAthApatie vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvyuM, bhojana banAvIne mitro, jJAtijano, nijaka-svajana saMbaMdhIo ane parijanone AmaMtrita karyA, AmaMtrita karIne pachI snAna karyuM - yAvat - vipula azana Adi bhojana, puSpa, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAro vaDe satkAra ane sanmAna karyA, satkAra ane sanmAna karIne te mitro, jJAtijano, nijakasvajana saMbaMdhIo ane parijanonI samakSa kAlIdArikAne cAMdIsonAnA kaLazo vaDe snAna karAvyuM, snAna karAvIne sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karI
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 303 vibhUSita karIne sahastrapuruSavAhinI zibikA para ArUDha karI. ArUDha karIne mitro, jJAtijano, nijaka-svajana, saMbaMdhI ane parijanone sAthe laIne sarva Rddhi - yAvat - daMdubhighoSo ane vAdyonA dhvanipUrvaka AmalakalpA nagarInA madhyamAMthI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM AmrapAlavanacaitya hatuM, tyAM AvyA, AvIne tIrthakaronA chatrAdi atizayone joyA, joIne zibikAne rokAvI, kAlIdArikAne zibikAthI nIce utArI, tyArapachI mAtApitA kAlIdArikAne AgaLa karIne jyAM puruSAdAnIya pArtha at birAjamAna hatA, tyAM pahoMcI, pahoMcIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe bolyA, he devAnupriye ! A kAlIdArikA amArI putrI che, amane iSTa, kAMta, priya - yAvat - urdubara puSpanI samAna jenuM nAma zravaNa paNa durlabha che, to pachI darzananI vAta ja zuM karavI ? he devAnupriya ! te saMsArathI udvigna thaIne Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI aNagAra pravajyA aMgIkAra karavA icche che. tethI ame Apa devAnupriyane A ziSyAnI bhikSA pradAna karIe chIe. he devAnupriya! Apa A ziSyAbhikSAno svIkAra karo. tyAre pArzvanAtha arhate kahyuM, jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI kAlIkumArIe bhapAOM arhane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne izAna khUNAmAM gaI. tyAM jaIne svayaM ja AbharaNa, vastra, mALA ane alaMkArone utAryA, utArIne svayaM ja loca karyo. loca karIne jyAM puruSAdAnIya pArtha khaMt birAjamAna hatA, tyAM AvI, AvIne pArtha ane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA ane vaMdananamaskAra karIne A pramANe kahyuM - he bhagavaMta ! A loka Adita che - janma maraNAdi vedanAthI saLagI rahyo che, vyApta che - yAvat - huM icchuM chuM ke, Apa devAnupriya svayaM mane dIkSA Apo - yAvata - dharmano bodha karAvo. tyAre puruSAdAnIya pArtha ane svayaM ja kAlIkumArIne puSpacUlA AryAne ziSyAnA rUpamAM pradAna karyA. tyAre puSpacUlA AryAe kAlIkumArIne svayaM ja pravrajita karyA - yAvat - dharmano upadeza Apyo. tyArapachI te kAlI AryA puSpacUlA AryAnI pAsethI A prakArano dhArmika upadeza samyak prakArathI sArI rIte, pUrNarUpe adhigata karIne vicaravA lAgyA. tyArapachI te kAlI AryA iryAsamiti Adi samitiothI yukta - yAvat - gupta brahmacAriNI AryA thaI gaI. tyArapachI te kAlI AryAe puSpacUlA AryA pAse sAmAyikathI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM ane ghaNAM ja upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, mAsakSamaNa, ardhamAsakSamaNa Adi tapokarmathI potAnA AtmAne bhAvita karatI evI vicAravA lAgI. 0 kAlIAryAnuM bakuzatva ane pRthak vihAra : tyArapachI anya koI eka samaye te kAlI AryA zarIra bAkuzikA thaI gaI. tethI M
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 Agama kathAnuyoga-4 te vAraMvAra hAtha dhovA lAgI, paga dhovA lAgI, mAthuM dhovA lAgI, mukha dhovA lAgI, stanAntara dhovA lAgI, kakSAntara dhovA lAgI, guhyAntara dhovA lAgI ane jyAM jyAM paNa teNI kAyotsarga, zayyA, niSadyA ke sthiti karatA hatA, tyAM te sthAna para pahelA pANI chAMTatA pachI tyAM besatA athavA sUtA hatA. tyAre puSpacUlA AryAe te kAlI AryAne kahyuM, he devAnupriye ! nigraMtha zramaNIone zarIra bAkuzikA thavuM kalpatuM nathI ane he devAnupriye ! tuM zarIra bAkuzikA thaIne vAraMvAra hAtha dhue che, paga dhue che, mastaka dhue che, mukha dhue che, stanAntara dhue che, kakSAMtara dhue che, guhyAntara dhue che. vaLI je koI paNa sthAne bese che, uThe che, suve che, svAdhyAya kare che te-te sthAne paNa pahelAM pANIno chaMTakAva karIne pachI ja bese che, suve che athavA svAdhyAya kare che. tethI he devAnupriye ! tuM A pApasthAnanI AlocanA kara - yAvat - prAyazcitta aMgIkAra kara. tyAre kAlI AryAe puSpacUlA AryAnI A vAtano Adara na karyo. tenA para dhyAna na ApyuM ane mauna dhAraNa karIne cupacApa besI rahyA. tyArapachI te puSpacUlA Adi AryAo kAlIAryAnI vAraMvAra avahelanA karavA lAgyA, niMdA karavA lAgyA, khiMsA karavA lAgyA. gartA karavA lAgyA, avajJA karavA lAgyA, vAraMvAra A niSiddha kArya karavAthI rokavA lAgyA. tyArapachI nircathI zramaNIo dvArA vAraMvAra avahelanA karAyA pachI - yAvat - niSedha karAyA pachI te kAlI AryAne A AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, jyAre huM gRhavAsamAM hatI, tyAre huM svataMtra hatI, paraMtu jyArathI meM muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI aNagAra pravajyA aMgIkAra karI che, tyArathI parataMtra thaI gaI chuM. tethI kAle rAtrinuM prabhAtarUpa thayA bAda, sUryodaya thAya ane jAjvalyamAna tejanI sAthe sahasrarazmi dinakara prakAzita thayA pachI alaga upAzraya grahaNa karIne vicaraNa karavuM mAre mATe zreyaskara che. A pramANeno teNIe vicAra karyo ane Avo vicAra karIne kAlarAtrinuM prabhAtarUpamAM parivartana thaI gayA bAda, sUryodaya thayo ane pachI jAjvalyamAna tejanI sAthe sahasrarazmi dinakara prakAzita thayA pachI teNIe pRthak upAzraya grahaNa karyo. (ekalA rahevA lAgyA. tyAM koIpaNa prakAranI rokaToka vinA niraMkuza ane svacchaMdamati thaIne vAraMvAra hAtha dhovA lAgyA, paga dhovA lAgyA, mAthuM dhovA lAgyA, mukha dhovA lAgyA, stanAMtara dhovA lAgyA, kakSAMtara dhovA lAgyA, guhyAntara dhovA lAgyA. je koIpaNa sthAna para besatA, sutA ke svAdhyAya karatA, tyAM pahelA pANIno chaMTakAva karIne pachI besavA ke suvA lAgyAM. * kAlI AryAnuM mRtyu ane AgAmI bhava : tyArapachI te kAlI AryA pAsatthA-pAsattha vihAriNI, avasannA, avasatravihAriNI, kuzIlA-kuzIla vihAriNI, saMsakRtA-saMsakta vihAriNI thaIne ghaNAM varSo paryata zramaNa paryAyanuM pAlana karIne ardhamAsanI saMkhanA dvArA potAnA AtmAnI
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 305 jhosaNA karIne, trIsabhakta bhojananuM anazana dvArA chedana karIne te pApa sthAnanI AlocanA-pratikramaNa na karIne kAlamAsamAM kALa karIne camaracaMcA rAjadhAnImAM kAlAvataMsaka bhavanamAM upapAta sabhAmAM, devazayyAmAM devadUSyamAM avatarita thaIne aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI avagAhanA dvArA kAlI devIrUpe utpanna thayA. tyArapachI te kAlIdevI tatkALa utpanna thaIne pAMca prakAranI paryAddhiothI paryApta bhAvane prApta thaI. tyArapachI te kAlIdevI 4000 sAmAnika devo - yAvat - 16,000 AtmarakSaka devA tathA bIjA paNa ghaNAM kAlAvataMsaka bhavanavAsI asurakumAra devo ane devIonuM Adhipatya karatI evI - yAvat - vicAravA lAgI. A pramANe he gautama ! te kAlIdevIne te divya devaRddhi, divya devadyuti ane divya devAnubhAva maLela che. prApta thayo che. abhisamanvavita thayela che. he bhagavan! kAlIdevInI sthiti keTalA kALanI kahI che ? he gautama ! aDhI palyopamanI kahI che. he bhagavanuM ! te kAlIdevI te devaloka cyavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne siddhine prApta karaze - yAvat - samasta duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 220; - 4 -- -- 0 rAjI kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. guNazilaka nAme caitya hatuM. bhagavaMta mahAvIrasvAmI padhAryA, parSadA nIkaLI - yAvat - paryApAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye rAjI nAmanI devI camacaMcA rAjadhAnIthI kAlIdevInI mAphaka bhagavaMta mahAvIra pAse AvI ane nRtyavidhi dekhADI pAchI gaI. he bhagavan! e pramANe saMbodhana karIne bhagavad gautame zramaNa bhagavAn mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne teNInA pUrvabhava bAbata pRcchA karI. he gautama ! A pramANe saMbodhana karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamasvAmIne saMbodhana karIne kahyuM, he gautama ! te kALe, te samaye AmalakalpA nAme nagarI hatI. AmrazAlavana nAmaka caitya hatuM. tyAM jitazatru nAme rAjA hato. rAjI nAme gAthApati hato. rAjazrI tenI patnI hatI. tene rAjI nAme putrI hatI. koI samaye pArtha prabhu tyAM padhAryA. rAjI dArikA paNa "kAlIonI mAphaka bhagavaMta pArzvanA darzanArthe nIkaLI - yAvat - tyArapachI te rAjI AryA thaI gayA. tyAre te rAjI AryA puSpacUlA AryAnI pAse sAmAyikathI laIne agiyAra aMgo bhaNyA. tyArapachI (kALakrame) koI samaye zarIra bakuzikA thaI gayA. tyArapachI te pAsasthA rAjI AryA te pApa sthAnanI AlocanA pratikramaNa na karIne kAlamAsamAM kALa karIne camaracaMcA rAjadhAnImAM rAja avataMsaka bhavanamAM, upapAta [/4/20].
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 Agama kathAnuyoga-4 sabhAmAM deva zayyAmAM devadUSyathI aMtarita thaIne aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI avagAhanA dvArA rAjIdevInA rUpamAM utpanna thaI - yAvat - mahAvideha kSetramAM siddha thaIne sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 220, 221; - - - 4 - 0 rajanI kathA : - rAjagRha nAme nagara hatuM. guNazilaka caitya hatuM. bhagavAna mahAvIra padhAryA. te kALe, te samaye rajanIdevI camacaMcA rAjadhAnIthI AvI. ityAdi kathana "kAlI" devI samAna jANavuM. he bhagavaMta! e pramANe kahIne gautama svAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne rajanIdevInA pUrvabhava saMbaMdhI pRcchA karI. he gautama ! A pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamasvAmIne saMbodhIne kahyuM, he gautama ! te kALe, te samaye AmalakalpA nagarI hatI. A prazAla vana nAme caitya hatuM. tyAM jitazatru rAjA hato. rajanI nAme gAthApati hato. tene rayaNazrI nAme patnI hatI, temanI putrInuM nAma rajanI hatuM. zeSa sarva kathana kAlI anusAra jANavuM - yAvat - teNI sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha:nAyA. 220, 222; - 4 -- -- -- 0 vidyuta kathA : kAlIdevI pramANe ja vidyudevInuM paNa kathAnaka jANavuM. AmalakalpA nagarI hatI. vidyuta nAme gAthApati hato. tenI patnI vidyutuzrI hatI. vidyut nAme putrI hatI. zeSa kathana kAlI samAna jANavuM. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 220, 223; - x - 4 - 0 medhA kathA : A ja pramANe medhAdevInI kathA jANavI. AmalakalpA nagarImAM megha gAthApati hato. meghazrI bhAryA hatI. temanI medhA nAme putrI hatI. zeSa sarva kathana "kAlIdevI" anusAra jANavuM. 0 Agama saMdarbha:nAyA. rara0, 224; - 4 - 4 -
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 307 0 zaMbhA Adi kathA - (nAyAdhammakahAnA zrutaskaMdha-ra-nA varga-ramAM zuMbhA Adi pAMca zramaNIonA kathAnaka che. te A pramANe- (1) zuMbhA, (2) nizuMbhA (3) raMbhA (4) niraMbhA ane (5) madanA. 0 zuMbhA-kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. guNazilaka caitya hatuM. bhagavAnuM mahAvIrasvAmI samavasaryA. parSadA nIkaLI - yAvat - parSadA parthapAsanA karavA lAgI. te kALe ane te samaye zuMbAdevI balicaMcA rAjadhAnImAM zuMbhAvataMsaka bhavanamAM zuMbha nAmanA siMhAsana para rAjamAna hatI. zeSa varNana "kAlIdevI''nA adhyayana anusAra jANavuM - yAvat - devI nRtyavidhinuM pradarzana karI pAchI gaI. (gautamasvAmI pUrvabhava pUchayo. (bhagavaMta mahAvIre jaNAvyuM) - zrAvastI nagarI hatI. koSTaka caDhyuM hatuM. jitazatru . tyAM zuM gAthApati hato. tene zuMbhazrI nAme bhAryA hatI. temane zuMbhA na hatI. zeSa "kAlIdevI"nA varNana anusAra jANavuM pharka mAtra eTalo ke zuMbhAdevInI sthiti sa palyopamanI hatI. 0 Agama saMdarbha :- nAyA. 225; SjA, (2) nizuMbhA (3) raMbhA (4) niraMbhA (5) madanA - kathA : zuMbhAnA adhyayananI mAphaka ja nizuMbhA Adi cAre adhyayana (kathA) jANavI. vizeSa mAtra e ke A devIonA nAma samAna temanA pUrvabhavanA nAma ane te-te devInuM nAma samajI levuM. jemake nizaMbha gAthApati, nizaMbhathI patnI, nizuMbhA putrI. - raMbha gAthApati, raMbhathI patnI, raMbhA putra-ityAdi. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 225; - 4 - 4 - 0 ilA Adi kathA : dharaNendranI agramaDilIrUpa evI che kathA ahIM Ave che - nAyAdhammakatAmAM zrutaskaMdha-ramAM varga 3mAM A cha zramaNIonI kathA che te A pramANe (1) ilA, (2) saterA, (3) saudAminI, (4) indrA, (5) dhanA, (6) vidyutA. 0 ilA kathA : te kALe, te samayamAM rAjagRha nagara hatuM, tyAM guNazilaka caitya hatuM, bhagavAna mahAvIrasvAmInuM Agamana thayuM. parSadA nIkaLI yAvatu paryApAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye ilA nAmanI devI dharaNI rAjadhAnImAM ilAvataMsaka bhavanamAM ilA nAmaka siMhAsana para AsIna hatI, ityAdi zeSa varNana "kAlIdevI" adhyayananI samAna jANavI - yAvat - ilAdevI nRtyavidhi dekhADIne pAchI cAlI gaI.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 Agama kathAnuyoga-4 (gautamasvAmIe) teno pUrvabhava pUchyo. (bhagavaMta mahAvIre kahyuM-) vANArasI nagarImAM kAmamahAvana nAme caitya hatuM. tyAM ila nAmano gAthApati hato. ilazrI nAme bhAryA hatI. temane ilA nAme putrI hatI. zeSa varNana "kAlIdevI" kathA mujaba jANavuM. - vizeSa eTale ke, ilA AryA kALadharma pAmIne dharaNendranI agramaDiSI rUpe utpanna thaI. teNInI sthiti sAdhika ardha palyopamanI hatI. zeSa sarva kathana pUrvavat jANavuM. 0 saterA, saudAminI, indrA, ghanA ane vidyutA kathA : saterA, sauda bArI, indrA, dhanA ane vidyutA A pAMce kathA "ilAdevI"nA kathAnaka anusAra ja jANavajalo badhI dharaNendranI agamahiSIo che. 0 veNudevanI agraNI vIrUpa ilA ahitI, sthA : ilA Adi che zramaNIonI ka A cha NavI. pharka mAtra eTalo che ke A - nAyAmaNI kA pAmyA bAda dakSiNanA asurakumAra veNudevanI agamahiSIo thaI. 0 dakSiNa dizAvartI e indronI devIrUpa cha-cha zrama nI kathA :A ilA Adi che zramaNIonI kathA mujaba ja A ba vavA jANavI. dakSiNa dizAvartI evA 1. hari, 2. agnizikha, 3. pUrNa, 4. jalakAMta, 5. amitagati, 6. velaMba ane 7. ghoSa A sAte indronI cha-cha agramaDiSIo veNudeva ke dharaNendranI cha-cha agamahiSI mujaba jANavI. e rIte dharaNendrathI ghoSa paryata nava asurakumAra indronI kula copana devIo thaI. A pramANe nAyAdhammakahA zrutaskaMdha-2nA varga trIjAnA copana adhyayano jANavA. A copane adhyayonuM varNana ilA, saterA Adi chae zramaNIonA kathAnaka anusAra jANavuM. e rIte copana kathA thaze. A copane kanyAonI pravajyA vANArasI nagarInA mahAkAmavana nAmanA caityamAM thaI, zeSa sa vi'nA kathAnaka mujaba jANavuM. mAtra temanI devIrUpe sthiti sAdhika ardha 0 Agama saMdarbha :bhaga. 489; puSka. 2; Ava.1-5 484; Avani. 846nI vR viI. nAyA. - 4 - 4 - 0 rUpA Adi kathA : (nAyAdhamakahAnA bIjA zrutaskaMdhanA cothA vargamAM copana adhyayano kahyA che. temAM mukhya che kathA che - (1) rUpA, (2) surUpA, (3) rUpAMzA, (4) rUpakAvatI, (5) rUpakatA ane (6) rUpaprabhA. A chae zramaNIo kALadharma pAmIne uttara dizAvartI bhUtAnaMda asurakumArendranI agramaDiSIrUpe utpanna thaI tenI A cha kathAo che.) 0 rUpA kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nagaramAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA. parSadA
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 309 nIkaLI - yAvatu - parSadA paryApAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye rUpA nAmanI devI rUpAnaMdA nAmaka rAjadhAnImAM rUpakAvataMsaka bhavanamAM rUpaka nAmanA siMhAsana para beThI hatI. ityAdi. zeSa varNana kAlIdevInA adhyayananI samAna jANavuM. - vizeSa mAtra eTaluM ke - pUrva bhavamAM caMpA nAme nagarI hatI, tyAM pUrNabhadra caiitya hatuM. tyAM rUpaka nAmano gAthApita hato. tene rUpakazrI nAmanI patnI hatI ane tene rUpA nAmanI putrI hatI - zeSa sarva kathana kAlIdevI kathA mujaba Avaze. vizeSa e ke rUpA AryA kALadharma pAmIne bhUtAnaMda nAmanA indranI agramahiSIrUpe utpanna thayA. temanI devIpaNAnI sthiti kiMcit nyUna eka palyopamanI hatI. rUpAnI kathA mujaba ja surUpA, rUpaMzA, rUpakAvatI, rUpakAMtA ane rUpaprabhA e pAMce devIonI kathA jANavI. A vargamAM copana adhyayana arthAt copana kathAo che. jemAM bhUtAnaMda indranI rUpA, surUpa Adi cha kathAo upara noMdhI che. e ja rIte bAkInA ATha uttara dizAvartI indro veNudAlI, harissahu, agrimANakka viziSTa, jalaprabha, amitavAhana, prabhaMjana ane mahAghoSanI paNa cha-cha agamahiSIonI kathA A pramANe ja jANavI. 0 Agama saMdarbha :ThA. papa9; bhaga. 489; nAyA. rara7; 0 kamalA Adi kathA : (nAyAdhamakahAmAM bIjA grutaskaMdhanA pAMcamAM vargamAM kamalA Adi batrIza adhyayana che. A badhAM ja zramaNIo kALadharma pAmIne dakSiNa dizAvata pizAcakumAra Adi indronI agramahiSIo thayA. te kamalA Adi batrIza devIo A pramANe che - ATha vyaMtaranI cAra-cAra e rIte batrIza devIo che. (1) kamalA, (2) kamalaprabhA, (3) utpalA, (4) sudarzanA, (5) rUpavatI, (6) bahurUpA, (7) surUpA, (8) subhagA, (9) pUrNA, (10) bahuputrikA, (11) uttamAM, (12) bhArikA, (13) pannA, (14) vasumatI, (15) kanakA, (16) kanakaprabhA, (17) avataMsA, (18) ketumatI, (19) vajasenA, (20) ratipriyA, (21) rohiNI, (22) navamikA ke namitA (23) hI (24) puSpavatI, (25) bhujagA, (26) bhujagavatI, (27) mahAkacchA (28) aparAjitA ke phUDA (29) sughoSA, (30) vimalA (31) susvarA ane (32) sarasvatI. A batrIza kathAo che. 0 kamalA kathA :
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310. Agama kathAnuyoga-4 te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. bhagavaMta mahAvIra samosaryA - yAvat - parSadA paryApAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye kamalA nAmanI devI kamalA rAjadhAnImAM kamalAvartasaka bhavanamAM kamala nAmaka siMhAsana para AsIna hatI. zeSa sarva kathAnaka "kAlIdevI"nI samAna jANavuM. pharka mAtra e che ke, pUrvabhavamAM nAgapura nagara hatuM. sahastrApravana nAmaka udyAna hatuM. kamala nAme gAthApati hato, tene kamalazrI nAme patnI hatI. teone kamalA nAme putrI hatI. teNIe bha.pArzva pAse pravajyA aMgIkAra karI, kALa karIne pizAyendra kAlanI agamahiSI thaI. tyAM tenI sthiti ardha palyopamanI hatI. A ja pramANe dakSiNa dizavartI anya vANavyaMtarendranI agramaDiSIonA adhyayana kahevA joIe (arthAt kathA jANavI). badhI ja (kamalaprabhAthI sarasvatI paryata) nAgapura nagaranA sahastrApravana udyAnamAM dIkSA lIdhI. badhI kanyAnA mAtA ane pitAnA nAma kanyAonA nAmanI samAna jANavA. jemake - kamalaprabhA, kamalaprabha ane kamalaprabhazrInI putrI hatI, utpalA e utpala gAthApati ane utpalazrInI putrI hatI ityAdi badhAM ja zramaNIo kALadharma pAmI vANavyaMtarendranI agramahiSI banyA. tyAM temanI sthiti ardhapalyopamanI hatI, tyAMthI vI te sarve mahAvideha kSetramAM siddhi pAmaze. 0 Agama saMdarbha :ThA. 287; bhaga. 489; nAyA. 229 thI 233; 0 batrIza zramaNIonI kathA : (nAyAdhammakahAnA zrutaskandha bIjAnA chaThA vargamAM batrIza zramaNIo mATe eTalI ja sUcanA che ke chaTho varga paNa pAMcamAM varga samAna che. arthAt kamalA, kamalaprabhA - yAvat - sarasvatI e batrIza zramaNIonI ja kathA che.) vizeSatA phakta e ja che ke, mahAkAla Adi uttara dizAvartI ATha indronI A batrIza agramaDiSIo hatI (pratyeka indranI cAra-cAra e rIte ATha indronI cAra-cAra thatA batrIza agramahiSI jANavI.) A batrIze kanyA pUrvabhavamAM sAketa nagaramAM utpanna thayelI hatI. te sarve uttarakara nAmanA udyAnamAM dIkSita thaI hatI. te kanyAonA nAma pramANe ja temanA mAtA-pitAnA nAma jANavA. zeSa varNana pUrvavat jANavuM. 0 Agama saMdarbha :Tha. 28; bhaga 489; nAya. 234; 0 sUryaprabhA Adi kathA - (nAyAdhammakahAnA bIjA zrutaskaMdhanA varga sAtamAM sUryanI agamahiSIrUpe A cAra kathAo che te A pramANe :- (1) sUryaprabhA, (2) AtapA, (3) arcimAlI ane (4) prabhaMkarA.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 311 0 sUryaprabhA kathA - te kALe, te samaye rAjagRha nagaramAM bhagavAn mahAvIra padhAryA. parSadA nIkaLI - yAvatu - parSadA paryapAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye sUryaprabhAdevI sUrya vimAnamAM sUryaprabha siMhAsana para AsIna hatI. zeSa sarvakathA "kAlIdevI"nI kathA pramANe jANavI. - vizeSatA phakta e che ke, pUrvabhavamAM araphurI nagarInA sUryaprabha gAthApatinI sUryazrI nAme patnI hatI. teone sUryaprabhA nAme putrI thaI. (kAlInI mAphaka dIkSA lIdhI ityAdi) pachI sUryanI agramahiSI thaI. sUryaprabhAdevInI sthiti 500 varSa adhika ardhapalyopamanI che. zeSa sarva kathA pUrvavat kAlIdevInI samAna jANavI. 0 (2) AtapA (3) arcimAlI, (4) prabhaMkarA : A traNe paNa sUryanI agramahiSIo thaI. traNe zramaNIonI kathA sUryaprabhA mujaba ja jANavI. A badhI araphurI nagarImAM utpanna thayelI. traNenA mAtA-pitAnA nAma A kanyA mujaba jANavA. ityAdi. 0 Agama saMdarbha :ThA. 287; bhaga 489; nAyA. 235; jIvA. 321; sUra. 126; caMda. 130 jaMbU 355; - 4 - 4 - 0 caMdraprabhA Adi kathA - (nAyAdhammakahAnA bIjA zrutaskaMdhamAM AThamAM vargamAM caMdranI agramaDiSIo evI cAra devInI kathA che. (1) caMdraprabhA, (2) jyotsanAbhA, (3) arcimAlI ane (4) prabhaMkarA. A cAre pUrvabhave zramaNIo hatA.) 0 caMdraprabhA : te kALe, te samaye rAjagRha nagaramAM mahAvIrasvAmI padArpaNa thayuM. parSadA nIkaLI - yAvat - parSadA paryapAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye caMdraprabhA nAmanI devI caMdraprabha vimAnamAM caMdraprabha nAmanA siMhAsana para AsIna hatI zeSa kathA "kAlIdevI'nA kathAnaka mujaba jANavI - phakta vizeSatA e che ke, te pUrvabhave mathurA nagarInI nivAsinI hatI. tyAM caMdrAvataMsaka nAmaka udyAna hatuM. tyAM caMdraprabha nAme gAthApati raheto hato. tene caMdrazrI nAme patnI hatI. teone caMdraprabhA nAmanI putrI hatI. (teNIe "kAlIdevInI mAphaka dIkSA lIdhI - yAvat - kAlIdevI mAphaka ja kALadharma pAmI) tyAMthI te caMdranI agramahiSI rUpe utpanna thaI. tyAM teNInI sthiti pa0,000 varSa adhika ardhapalyopamanI tenI sthiti hatI. zeSa kathAnaka kAlIdevI" mujaba jANavuM. 0 jyotsanAbhA (dosinAbhA), arcimAlI, prabhaMkarA : A traNe zramaNIonI kathA caMdraprabhAnI mAphaka ja jANavI. te traNe paNa kALadharma
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 Agama kathAnuyoga-4 pAmIne caMdradevanI agramahiSIrUpe utpanna thayela. A traNe paNa mathurA nagarImAM utpanna thayela, traNenA mAtApitAnA nAma te kanyAonA nAmanI sadaza hatA. ityAdi 0 Agama saMdarbha :ThA. 287; bhaga. 489; nAyA. 236; jIvA. 319; sUra. 126; caMda. 130 jaMbU 351; 0 padmA/padmAvatI Adi kathA : (nAyAdhammakahA - kutaskaMdha-bIjAnA varga navamAM zakranI ATha agramaDilIno ullekha che. A AThe pUrvabhave zramaNIo hatA. te kathA A pramANe-) 0 padmA(padmAvatI) : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagaramAM bhagavaMta mahAvIrasvAmI padhAryA. parSadA nIkaLI - yAvat - paryupAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye padmAvatIdevI saudharmakalpamAM padmAvataMsaka vimAnamAM sudharmA sabhAmAM padma nAmanA siMhAsana para beThI hatI. zeSa kathana "kAlIdevI"nI kathA samAna jANavuM. pUrvabhave A paghA (padmAvatI) zrAvastInA paDA nAmanA gAthApatinI putrI hatI. tenI mAtAnuM nAma vijyA hatuM. pachI "kAlIdevI"nI mAphaka pArzvanAtha arvatanI pAse dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne zakrendranI agramahiSI thayA. tyAM teNInI sthiti sAta palyopamanI hatI. tyAMthI cyavane mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne sarva duHkhono aMta karaze. 0 zivA : zrAvastI nagarInA pa gAthApati ane vijyAnI putrI hatI. bhapArthaarhat samIpe dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne zakranI agramaSiI thayA. tyAMthI cyavIne mahAvidehe mokSamAM jaze. zeSa sarva kathana "kAlIdevI" mujaba jANavuM. 0 zaci : hastinApuranA padma gAthApati ane vijyAnI putrI hatI. bha.pArthAt pAse dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne zakranI agramaDiSI thayA. tyAMthI cyavIne mahAvidehe mokSe jaze. zeSa sarva kathana "kAlIdevI" mujaba jANavuM. 0 aMjU : hastinApuranA padma gAthApati ane vijyAnI putrI hatI. bhapArzaahaMtu pAse dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne zakranI agramahiSI thayA. tyAMthI cavIne mahAvidehe mokSe jaze. zeSa sarva kathana "kAlIdevI" mujaba jANavuM 0 rohiNI : kAMpilyapuranA gAthApati padma ane tenI patnI vijyAnI putrI hatI. bha.pArthaarpatuM samIpe dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne zakranI agramahiSI thayA. tyAMthI cyavane mahAvidehe mokSe jaze. zeSa sarva kathana "kAlIdevI" mujaba jANavuM. 0 navamikA :
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 313 kAMpilyapuranA padma gAthApati ane tenI patnI vijyAnI putrI hatI. bha.pArthaarvat samIpe dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne zakranI agramaDiSI thayA. tyAMthI AvIne mahAvideha mokSe jaze. zeSa sarva kathana "kAlIdevI" mujaba jANavuM. 0 acalA : sAketanagaranA gAthApati padma ane tenI patnI vijyAnI putrI hatI. bhApArtha arhat samIpe dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne zakranI agamahiSI thayA. tyAMthI vIne mahAvidehe mokSe jaze. zeSa sarva kathana "kAlIdevI" mujaba jANavuM. 0 apsarA : sAketanagaranA gAthApati padma ane tenI patnI vijyAnI putrI hatI. bha.pArtha ahaMtu samIpe dIkSA lIdhI. kALadharma pAmIne zakranI agramahiSI thayA. tyAMthI cyavIne mahAvidehe mokSe jaze. zeSa sarva kathana "kAlIdevI" mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha :- (paghAthI apsarA sudhInA zramaNInA) ThA. 7ra3; bhaga. 489; nAyA. 237; - 8 - 8 - 0 kRSNA Adi kathA : (kRSNA Adi ATha zramaNIonI kathA nAyAdhammakahAnA zrutaskaMdha bIjAnA varga navamAM ApelI che. A AThe zramaNIo kALadharma pAmI izAnendranA agamahiSI thayA) (1) kRSNA, (2) kRSNarAja, (3) rAmA, (4) rAmaraNitA, (5) vasu, (6) vasuguptA, (7) vasumitrA, (8) vasuMdharA. te kALe, te samaye rAjagRhanagaramAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA. - yAvat - parSadA parthapAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye kRSNAdevI IzAnakalpamAM kRSNAvataMsaka vimAnamAM sudharmAsabhAmAM kRSNa nAmanA siMhAsana para beThI hatI. zeSa sarvakathA "kAlIdevI" anusAra jANavI. A pramANe AThe adhyayano (kRSNA, kRSNarAji, rAmA, rAmaraNitA, vasu, vasuguptA, vasumitrA ane vasuMdharAnI kathA) "kAlIdevI"nI kathA anusAra jANavI. vizeSatA mAtra eTalI che ke - pUrvabhavamAM (1) kRSNA ane kRSNarAji baMne vANArasI nagarImAM thayA. (2) rAmAM ane rAmaraNitA baMne rAjagRha nagarImAM thayA. (3) vasu ane vasuguptA bane zrAvatI nagarImAM thayA. (4) vasumitrA ane vasuMdharA baMne kauzAMbI nagarImAM thayA. kRSNA Adi AThe kanyAnA pitAnuM nAma rAma ane mAtAnuM nAma dharmA hatuM. A AThe kanyAoe bha.pArtha arpatnI pAse dIkSA lIdhI hatI ane puSpacUlA AryAne ziSyAnA rUpamAM soMpAyA hatA. - A AThe zramaNIo kALadharma pAmIne izAnendranI agramahiSIo thayA. - tyAM badhAM devInI sthiti nava palyopamanI hatI.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 Agama kathAnuyoga-4 - ATha devIo izAnakalpathI eNvIne mahAvideha kSetramAM janma laIne tyAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze ane sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :-- ThA. 7ra.3; bhaga. 489; nAyA 239, 240; 0 gopAlikA kathA : gopAlikA nAme eka bahuzruta zramaNI hatA. teo eka vakhata potAnA ziSyA parivAra sAthe caMpAnagarI padhAryA. gopAlikA AryAnA upadezathI sakAlikA (draupadIno pUrvabhava) zrAvikA banI hatI, pachI sukumAlikAe teonI pAse dIkSA grahaNa karI - thAvat - gopAlikA AryAe sukumAlikAne khullAmAM AtApanA na levA, bakuzatvano tyAga karavA Adi samajAvela. ityAdi kathA draupadInI kathAthI jANI levI. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 165 thI 197; 0 puSpacUlA kathA : bhagavaMta pArzvanAthanA 38,000 zramaNIomAM mukhya evA puSpacUlA zramaNI hatA. temanI pAse "kAlI" Adie, "rAjI" Adie, "bhUtA' vageree pravajyA aMgIkAra karelI hatI. kAlI vagerene temaNe dharmano bodha Apelo. sAmAyikathI AraMbhIne agiyAra aMgo paryatanuM jJAna (zikSaNa) ApeluM hatuM. temaja "kAlI" vagere asurakumArendronI, vyaMtarendronI, jyotirmendro AdinI je-je agra mahiSIo thayA te sarvene adhyayana karAvavA uparAMta jyAre te-te zramaNIo zarIranAkuzikA thaI gayA tyAre te-te zramaNIone sAraNA Adi karavA vaDe punaH saMyamamAM sthira karavA prayatna karela hato. (juo "kAlI" kathA.) 0 Agama saMdarbha :sama 311; nAyA. rara0, 240; Ava yU.1-pR. 159; tilyo. 462; 0 suvatA-1 kathA : te kALe, te samaye iryA Adi samitiothI yukta - yAvat - gupta brahmacAriNI, bahuzruta ane ghaNAM ziSyA parivArathI yukta suvratA nAme sAdhvI hatA. (kathAnA paraspara saMbaMdhanA anumAnathI ema jaNAya che ke, suvratA sAdhvIjI bhagavaMta ariSTaneminA zAsanamAM thayA haze. kemake - suvratA sAdhvIjIe jemane pratibodha karyo te poTilA-tetalIputra bha.ariSTaneminA zAsanamAM thayelA ane draupadI paNa bha.ariSTaneminA zAsanamAM thayA hatA.) suvratA AryAe dharmano bodha pamADI poTTilAne prathama zrAvikA banAvelA, pachIthI poTTilAe temanI pAse pravajyA aMgIkAra karelI. teoe poTTilAne agiyAra aMgonuM
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 315 adhyayana karAvyuM ityAdi - kathA juo poliA. draupadIe paNa suvratA AryA pAse pravajyA grahaNa karelI. agiyAra aMgonuM adhyayana kareluM, anekavidha tapa karyA hatA - kathA juo draupadI. vArANasInA bhadra sArthavAhanI patnI subhadrAne paNa suvratA AryAe pratibodha karela, tyArapachI teNIe suvratA AryA pAse dIkSA grahaNa karelI. jyAre subhadrA AryA bALakomAM mUrNita banyA tyAre teNIne A akalpanIya kAryothI suvatA AryAe nivAravA prayana karela. kathA juo subhadrA/somAM. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 151, 15ra, 181, 183; puSphi 8; - 8 - - 0 suvratA-2 kathA - (A kathA puphiyA AgamanI che. Agama krama eTale toDavo paDela che ke suvatA-1, suvatA-ranI tulanA thaI zake.) te kALe, te samaye iryA Adi samitiothI yukta - cAvatu - aneka sAdhvIonI sAthe suvratA nAmanA AryA te bibhela sannivezamAM Avaze. aNagAra ucita avagraha laIne tyAM sthiratA karaze. somA brAhmaNI.. AvIne suvratA AryAne vaMdana-namaskAra karaze. tyArapachI suvratA AryA te somA brAhmaNIne karmathI jIva baddha thAya che. ityAdi rU5 kevali prarUpita dharmopadeza Apaze. tyAre te somA brAhmaNI bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karaze ane suvratA AryAne vaMdana-namaskAra karI, pAchI jaze. ..suvratA AryA koI samaye grAmAnugrAma vicaraNa karatA punaH bibhela saMnivezamAM Avaze... somA brAhmaNI temanI pAse pravRjita thaze... tyArapachI somAM AryA suvratA AryAnI pAse sAmAyika AdithI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana karaze ityAdi - kathA juo subhadrA/somA. (noMdha :- suvatA-1 ane suvratA-ra baMne alaga ja hoya. kemake subhadrAne pratibogha karanAra AryA suvratA che. pachI subhadrA AryA kALadharma pAmIne bahaputrikAdevI thayA. tenuM AyuSya cAra palyopama che. te devI bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe Ave che. pachI bhagavaMta mahAvIra tenA AgAmIbhavanuM varNana kare che. AgAmI bhave te somA brAhmaNIrUpe janma le che, tyAM tene suvatA A pratibodha kare che. manuSyAyu cAra palyopama hoya nahIM. tethI A suvatA AryA bIjA ja hoya mATe alaga noMdhela che. saMdarbha-kathA juo subhadrA/somA) 0 Agama saMdarbha :puSkri. 8; - 4 - 4 - 0 padmAvatI Adi kathA : (aMtakRt dazA AgamanA pAMcamAM vargamAM A daza adhyayano ApelA che je mukhya traNa vibhAgamAM che. adhyayana-1mAM padmAvatInI kathA, adhyayana-2 thI 8 eka ja sUtramAM che temAM gaurI Adi sAtanI kathA ane adhyayana 9 ane 10 eka ja sUtramAM che te trIjA vibhAgamAM mUlazrI ane mUladattAnI kathA. A daza
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 Agama kathAnuyoga-4 adhyayana A pramANe che- (1) padmAvatI (2) gaurI (3) gAMdhArI (4) lakSmaNA (5) suzImAM (6) jAMbavatI (7) satyabhAmA (8) rukimaNI (9) mUlazrI ane (10) mUladattA. 0 padmAvatI kathA - te kALe, te samaye dvArikA nAmanI nagarI hatI. jenuM Adhipatya kRSNa vAsudeva karI rahyA hatA - yAvat - teo nagarInuM pAlana karatA vicArI rahyA hatA. te kRSNa vAsudevane padmAvatI nAme eka rANI hatI. 0 ahaMtu ariSTanemi dvArA gharmadezanA : te kALe, te samaye ahaMtu ariSTanemi samavasaryA - yAvat - saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. kRSNa vAsudeva nIkaLyA - yAvat - paryupAsanA karavA lAgyA. te samaye te padmAvatIdevI A vRttAMtane sAMbhaLIne harSita-saMtuSTa thatI evI je rIte devakIdevI vaMdanArthe nIkaLyA hatA, te ja pramANe padmAvatIdevI paNa - yAvat - paryApAsanA karavA lAgI. tyAre arpatu ariSTanemie kRSNa vAsudeva, padmAvatI rANI ane te vizALa evI parSadAne caturyAma dharmano upadeza Apyo. te A pramANe -- sarvathA prANAtipAtathI viramaNa, sarvathA mRSAvAdathI viramaNa, sarvathA adattAdAnathI viramaNa, sarvathA parigrahathI viramaNa. tyArapachI parSadA pAchI pharI. 0 kRSNa dvArikA vinAza vize karela pRcchA :- tyArapachI kRSNa vAsudeve at ariSTanemine vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchyuM, he bhagavan! mArI A bAra yojana lAMbI ane nava yojana vistAravALI - yAvat - devalokanI samAna A dvArikA nagarIno kayA kAraNathI vinAza. thaze ? he kRSNa! A pramANe kRSNa vAsudevane saMbodhita karIne ahaMtu ariSTanemie kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he kRSNa nizcayathI A bAra yojana lAMbI ane navI yojanA vistAravALI - yAvat - devaloka jevI A kArAvatI nagarIno surA (madirA), agni ane kaipAyananA nimitte vinAza thaze. 0 dvArikA vinAzanA vRtAMtathI kRSNanI ciMtA : ahaMtu ariSTaneminA mukhethI dvArikAnA vinAzanI vAta sAMbhaLIne kRSNa vAsudevane A adhyavasAya - kAvat - saMkalpa samutpanna thayo. dhanya che te jAli, mayAlI, uvayAlI, puruSasena, vAriSaNa, pradyumna, zAMba, aniruddha, daDhanemi, satyanemi vagere kumAro - jeoe suvarNa Adi saMpattino tyAga karIne yAcakone dAna ApIne arpata ariSTanemiprabhunI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karIne anagAra pravajyA lIdhI. - huM adhanya chuM, akRt puNya chuM, je rAjyamAM, rASTramAM, kozamAM, koThAgAramAM,
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 317 senAmAM, vAhanamAM, puramAM, aMtaHpuramAM, kAmabhogomAM mUrNita thaI rahyo chuM - yAvat - Asakta thaIne ahaM ariSTanemi prabhunI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pravrajyA aMgIkAra karavAmAM samartha nathI. 0 vAsudeva kadI dIkSA na le tevuM jinavacana : he kRSNa ! A pramANe at ariSTanemie kRSNa vAsudevane saMbodhita karIne kahyuM, he kRSNa ! nizcayathI tane A mAnasika vicAra - yAvat - saMkalpa utpanna thayo che ke, te jAlikumAra Adi dhanya che - yAvat - pravrajita thayA che. paraMtu huM adhanya chuM - thAvat - at ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karIne aNagAra pravajyA dhAraNa karavAmAM samartha nathI. he kRSNa ! A vAta yathArtha che ? hAM, bhagavan! A vAta yathArtha che. he kRSNa ! evuM kadApI thayuM nathI thatuM nathI ane thaze paNa nahIM ke svarNa Adi dhanasaMpattino tyAga kaIne vAsudeva pravajyA aMgIkAra kare. 0 kRSNanI anaMtara bhave narakagatinuM vidhAna : tyArapachI kRSNa vAsudeve arhat ariSTanemine A pramANe pUchayuM, he bhagavan! huM ahIMthI kALanA avasare kALa karIne kyAM jaIza? kyAM utpanna thaIza ? tyAre arpatuM ariSTanemie A pramANe kahyuM, he kRSNa ! e pramANe nizcayathI tuM dAruM, agni ane dvaipAyananA krodhathI dvArikA nagarInA bhasma thaI gayA pachI mAtA-pitA ane svajanothI alaga thaIne rAmabaladevanI sAthe dakSiNI samudra kinArAnI tarapha pAMDu rAjAnA putra yudhiSThira ane pAMca pAMDavonI pAse pAMDumathurAnI tarapha jatI veLAe kosAMbavana nAmanA kAnanamAM zreSTha nyagrodha vRkSanI nIce pRthvIzilApaTTaka para pItAMbara vastra oDhIne suto hoIza tyAre jarAkumAra dvArA dhanuSyathI choDAyelA tIkSNa bANa vaDe DAbA pagamAM viMdhAIne kALanA avasare kALa karIne trIjI vAlukAprabhA pRthvInA ujvalita narakamAM nArakarUpe utpanna thaIza. tyAre te kRSNa vAsudeva arvat ariSTaneminI pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane avadhArIne bhagra manoratha thaIne hathelI para mukha rAkhIne ArtadhyAna karavA lAgyA. 0 AgAmI bhave kRSNanuM tIrthakaratva - kathana : he kRSNa ! A pramANe at ariSTanemie kRSNa vAsudevane saMbodhita karIne kahyuM, he devAnupriya ! tuM bhagra manoratha thaIne - yAvat - ArtadhyAna na karo. kemake, he devAnupriya! kharekhara, tuM te trIjI pRthvInA ujvalita nAmaka narakathI nIkaLIne anaMtara ja A jaMbUtIpamAM bharatakSetramAM AgAmI utsarpiNImAM pauMDra janapadanA zatatAra nAmanA nagaramAM bAramAM amama nAmanA arihaMta-tIrthakara thazo. (anya sthAne amama tIrthakarano krama teramo kahela che. jUo bhAvi tIrthakara varNana) tyAre tyAM tame ghaNAM varSo sudhI kevalI paryAyanuM pAlana karI siddha thazo - yAvat - sarva duHkhono aMta karazo. - kRSNa dvArA pravajyA grahaNa mATe preraNA : tyArapachI te kRSNa vAsudeve ahata ariSTaneminI pAsethI A vAtane sAMbhaLIne
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 harSita ane saMtuSTa thayA - yAvat - AsphATana karyuM. (tAla Thokyo). AsphATana karIne huMkAra karyo. huMkAra karIne tripadInuM chedana karyuM. traNa vakhata pRthvI para pagane rAkhyo. traNa vakhata pAdanyAsa karIne teNe siMhanAda karyo. siMhanAda karIne arhat ariSTanemiprabhune vaMdana--namaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne te ja AbhiSeksa hastiratna para ArUDha thayA. ArUDha thaIne dvArAvatI nagarI hatI tyAM, jyAM potAno AvAsa-prAsAda hato tyAM AvyA. AbhiSeksa hastiratnathI nIce utaryA. utarIne jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, bahArano sabhAmaMDapa hato, temAM jyAM potAnuM siMhAsana hatuM tyAM AvyA ane AvIne te zreSTha siMhAsana para pUrvAbhimukha karIne beThA. besIne kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM he devAnupriya ! tame loko jAo ane dvArAvatI nagarInA zrRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga ane sAmAnya mArgomAM hAthI para besIne UMcA--UMcA avAje ghoSaNA karatA A pramANe udghoSaNA karo - he devAnupriyo ! nizcayathI A bAra yojana lAMbI ane nava yojananA vistAravALI - yAvat - devaloka sadRza A dvArAvatI nagarIno surA, agni ane dvaipAyananA kopane kAraNe nAza thaze. - tethI he devAnupriyo ! A dvArAvatI nagarImAM je koIpaNa rAjA, yuvarAja, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, imya, zreSThI, rANI, kumAra athavA kumArI arhat ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI AnagArika pravrajyA aMgIkAra karaze. tene vAsudeva kRSNa vidAI Apaze ane te dIkSArthIonA pazcAvartI pArivArika lokonI paNa yathAyogya AjIvikAnI vyavasthA karaze. temaja mahAn Rddhi--vaibhava, satkAra--sanmAnathI sAthe teono niSkramaNa mahotsava karaze. A pramANe bIjI vAra, trIjIvAra paNa ghoSaNA karo ane ghoSaNA karIne mArI A AjJAne mane pAchI soMpo. tyArapachI te kauTuMbika puruSoe - yAvat - AjJA pAchI soMpI. - 0 padmAvatI rANIno pravrajyA saMkalpa :-- 318 tyArapachI te padmAvatI rANIe arhat ariSTanemi pAsethI dharmakathA zravaNa karI ane avadhArita karI harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta - yAvat - harSanA vazathI vikasita hRdayavALI thaIne arhat ariSTanemine vaMdananamaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne A pramANe bolI, he bhagavan ! huM nidraMtha pravacana para zraddhA rAkhuM chuM. te e pramANe ja che. je pramANe Apa kaho cho. vizeSa e ke he devAnupriya ! huM kRSNa vAsudevane pUchIza. tyArapachI huM Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI AnagArika pravrajyA aMgIkAra karIza. he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI te padmAvatI rANI dhArmika zreSTha ratha para ArUDha thaI, ArUDha thaIne jyAM dvArAvatI nagarI hatI ane temAM jyAM potAnuM AvAsagRha hatuM, tyAM AvI. AvIne dhArmika yAna-pravarathI nIce utarI, nIce utarIne jyA kRSNa vAsudeva hatA, tyAM AvI, tyAM AvIne baMne hAtha joDI mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne kRSNa vAsudevane
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! ApanI anumati prApta karIne huM arhat ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhavAsa tyAga karIne anagAra pravrajyA aMgIkAra karavA icchu chuM. he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI kRSNa vAsudeve kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM, he davAnupriyo ! jaldIthI padmAvatI devIne mATe mahAmUlyavAna, mahArda, mahApuruSone yogya abhiniSkramaNa abhiSekanI sAmagrI upasthita karo. karIne mArI A AjJA pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puruSoe - yAvat - AjJA pAchI soMpI. - 0 padmAvatInI pravrajyA : tyArapachI te kRSNa vAsudeve padmAvatIrANIne paTTa para besADyA. besADIne 108 suvarNa kaLaze vaDe yAvat - mahAniSkramaNa abhiSeka vaDe abhiSikta karyA, abhiSikta karIne sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karyA, vibhUSita karIne puruSa sahasravAhinI zibikAmAM besADyA, besADIne, dvArikA nagarInA madhya bhAgamAMthI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM raivataka parvata hato, jyAM sahasrAmavana udyAna hatuM, tyAM AvyA. tyAM AvIne zibikA rokI, padmavatI devIne zibikAthI nIce utAryA. utArIne jyAM arha ariSTanemi birAjI rahyA hatA, tyAM AvyA. AvIne arhat ariSTaneminI traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana--namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan ! A mArI agramahiSI padmAvatI nAmaka devI (paTTarANI) je mane iSTa - yAvat - manobhirAma che - yAvat - udumbara puSpanI samAna jenuM nAma zravaNa karavuM paNa durlabha che, to pachI jovAnI to vAta ja zuM kahevI ? evI teNIne huM Apa devAnupriyane ziSyAbhikSAnA rUpamAM arpaNa karuM chuM. tethI he devAnupriya ! Apa tene ziSyAbhikSAnA rUpamAM svIkAra karo. lAgyA 319 - he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI te padmAvatI rANI izAna khUNAmAM gayA, tyAM jaIne teNIe svayaM ja potAnA AbharaNa alaMkArone utAryA, utArIne potAnI ja meLe paMcamuSTika lonca karyo. loca karIne jyAM arhat ariSTanemi birAjamAna hatA, tyAM AvI, AvIne arhat ariSTanemine vaMdana--namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan ! A loka duHkhothI Alipta che yAvat - he devAnupriya ! huM ApanI pAse dharmazravaNa karavA icchuM chuM. (pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM.) tyArapachI arhat ariSTanemie svayaM padmAvatI rANIne pravrujita karyA. pravrujita karIne potAnI ja meLe yakSiNI AryAne zikhyArUpe pradAna karyA. tyArapachI te yakSiNI AryAe svayaM ja padmAvatIdevIne pravrujita karyA, svayaM ja muMDita karyA. svayaM ja zikSA ApI, dharmakathana karyuM ke, he devAnupriye ! A pramANe cAlavuM joIe - yAvat - saMyamamAM yatna karavo joIe. -- - tyAre te padmAvatIdevI (AryA) temanI AjJAnusAra te ja pramANe yatna karavA yAvat - saMyamamAM pravRtti karavA lAgyA. tyArapachI te padmAvatI AryA thayA.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 Agama kathAnuyoga-4 IryAsamiti Adi pAMca samitiothI samita - yAvat - gupta brahmacAriNI thayA. tyArapachI te padmAvatI AryAe yakSiNI AryAnI pAse sAmAyika AdithI AraMbhIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. ghaNAM ja upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, mAsakSamaNa ane ardha mAsakSamaNarUpa vividha prakAranA tapokarma vaDe AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. 0 padmAvatIdevIno mokSa : tyArapachI te padmAvatI AryAe pUrA vIza varSaparyaMta zramaNyaparyAyanuM pAlana karyuM, pAlana karIne AtmAne zuddha ane nirmaLa banAvyo. chelle eka mAsanI saMlekhanA karI. anazana dvArA sAiTha bhaktonuM chedana karyuM. chedana karIne je artha (hetu)nI ArAdhanA mATe nagna bhAva, muMDabhAvano svIkAra karyo hato. - yAvat - te arthanI ArAdhanA karI ane chellA zvAse siddha thayA - yAvat - sarva duHkhono kSaya karyo. 0 Agama saMdarbha :ThA 738 + ; aMta 19, 20, pahA. 20 + vR; - 8 - 4 - 0 gaurI Adi (sAta paTTarANIonI) kathA - te kALa ane te samaye kArAvatI nAmanI nagarI hatI. raivataka nAme parvata hato. naMdanavana nAme udyAna hatuM. te dvArAvatI nagarImAM kRSNa vAsudeva rAjya karatA hatA. te kRSNa vAsudevane gaurI nAme eka rANI hatI. arpatu ariSTanemi samavasaryA. kRSNa vAsudeva nIkaLyA. padmAvatI rANInI mAphaka gaurI paNa darzanArthe nIkaLI. at ariSTanemie dharmadezanA ApI. parSadA pAchI pharI, kRSNa vAsudeva paNa pAchA pharyA. tyArapachI te gaurI paNa padmAvatInI mAphaka dIkSita thayA - yAvat - teo siddha thayA - yAvat - samasta duHkhono kSaya karyo. A ja pramANe (3) gAMdhArI, (4) lakSmaNA, (5) susImA, (7) jAMbavatI, (7) satyabhAmA ane (8) rukimaNInA viSayamAM jANavuM. A badhAM adhyayana (badhI kathAo) padmAvatI rANI samAna jANavI. A rIte kRSNa vAsudevanI ATha agramahiSI (paTTarANI)e arhat ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karIne ANagArika pravajyA grahaNa karI, siddha thaI buddha thaI, mukta thaI, aMtakRt kevalI thaIne parinirvANa pAmyA ane sarva duHkhathI mukta thayA. te pramANe (upara pramANe) - (1) padmAvatI, (2) gaurI, (3) gAMdhArI, (4) lakSmaNA, (5) suzImA, (6) jAMbavatI, (7) satyabhAmA ane (8) rukimaNI. 0 paTTarANI kathA saMbaMdhe vizeSa saMdarbha : -sthAnAMga sUtramAM sthAna-8, sUtra-738 A AThenA nirvANano ullekha che. -pAvAgaraNa sUtra-20nI vRttimAM jemanA kAraNe saMgrAma thayA tevI strIomAM padmAvatI, satyabhAmA AdinA ullekha che.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 321 -nAyAdhamakahA AdimAM rukimaNIno kRSNanI mukhya rANI svarUpe ullekha che. -Avazyaka cUrNi ane vRttimAM zAMbakumAranI mAtArUpe jAMbavatI ullekha che. -dasaveyAliyamAM kAmakathA viSayamAM rukimaNIno ullekha che. - ityAdirUpe anya anya sthAne paNa A ATha paTTarANInA ullekha jovA maLela che. jeno tete kathA sAthe nirdeza che ja. ahIM mukhyatAe temanA aMtakRt kevalipaNAne ja mahattva ApI kathA noMdha karI che. 0 Agama saMdarbha :ThA 738 + 4 nAyA. 63 + + aMta 3, 17, 21; pappA 20 + ; vaei . 1; Ava..1-. 356; saspR. 106; dasa.ni. 193nI . - 4 -- 4 - 0 mUlazrI ane mUladattA kathA : te kALe, te samaye dvArAvatI nAmanI nagarI hatI. raivataka parvata hato. naMdanavana nAme udyAna hatuM, kRSNa vAsudeva nAme rAjA hatA. te dvArAvatI nagarImAM kRSNa vAsudevano putra, jAMbavatI rANIno Atmaja zAMba nAme kumAra hato. je pratipUrNa paMcaindriyayukta zarIravALo hato. te rAjakumAranI mUlazrI nAme eka patnI hatI. (varNana samajI levuM.) - tyAM arhat ariSTanemi samavasaryA. kRSNa vAsudeva darzanAdi arthe nIkaLyA. padmAvatI rANInI samAna mUlazrI paNa nIkaLI. vizeSa e ke - te A pramANe bolI ke, he devAnupriye ! kRSNa vAsudevane pUchIne dIkSA aMgIkAra karIza - yAvat - teNI dIkSA laIne siddha thaI - yAvat - sarva duHkhono aMta karyo. mUladatAnuM kathAnaka paNa A ja pramANe jANavuM 0 Agama saMdarbha :aMta 19, 22; - -- - 0 naMdA Adi kathA : aMtakRt dazA AgamamAM zreNika rAjAnI tera rANIonI kathA che. A tera rANIoe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA aMgIkAra karI. aMtakRta kevalI thayA ane te sarve mokSe sidhAvyA. te A pramANe (1) naMdA (2) naMdavatI (3) naMdottarA (4) naMdazreNikA (5) martA (6) sumartA (7) mahAmartA (8) marUdevA (9) bhadrA (10) subhadrA (11) sujAtA (12) sumanA ane (13) bhUttadattA. A sarve zreNika rAjAnI patnIo hatI. 0 naMdA kathA :- te kALe te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. guNazilaka nAme caitya hatuM. tyAM 421
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 zreNika nAme rAjA hato. (varNana samajI levuM.) te zreNika rAjAne naMdA nAme eka rANI hatI. (varNana karI levuM.) je sunaMdA nAme prasiddha hatI. tene abhayakumAra nAme mahAbuddhizALI putra hato. (naMdA/sunaMdAnuM gRhasthapaNA saMbaMdhI kathAnaka abhayakumAra ane zreNika rAjAnI kathAmAM noMdhAyela hovAthI ahIM pharI lakhela nathI. juo kathA abhayakumAra tathA kathA- zreNika. ahIM to phakta teNInI dIkSA ane siddhipadanI prAptino ja ullekha karyo che.) zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRha nagarIe padhAryA. parSadA nIkaLI. tyAre te naMdAdevI A vRttAMtane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA. kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne yAna para ArUDha thaI. naMdA/sunaMdAe padmAvatI rANInI mAphaka dIkSA lIdhI - yAvat - agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. vIsa varSa paryaMta zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. - yAvat - aMtakRt keli sarvaduHkhathI mukta thayA. 322 thaIne siddha thayA yAvatu 0 Agama saMdarbha : -- nAyA. 10: nira. panI ; 0 Agama saMdarbha aMta. 42 thI 45; -- -- aMta. 42, 44; Ava.cU.25 171; - X -- * -- 0 naMdavatI Adi kathA : naMdAnI kathA anusAra ja naMdavatI (naMdamatI), naMdottarA, naMdazreNikA, marUtA (mahatA), sumarUtA, mahAmasUtA, marUdevA, bhadrA, subhadrA, sujAtA, sumanA ane bhUtaditrA e bAre rANInI kathA jANavI. - anutta ra; Ava.ni. 1284nI vR; == X - X nira. 9; 0 kAlI Adi kathA H (zreNika rAjAnI kAlI Adi daza rANIo saMbaMdhI A kathAnaka che. A darza rANIoe bhagavaMta mahAvIra samIpe dIkSA grahaNa karI. ratnAvalI Adi vividha prakAranA tapa karyA. aMtakRt kevalI thaI, mokSe padhAryA. te A pramANe (1) kAlI (2) sukAlI (5) sukRSNA (6) mahAkRSNA (9) pitRsenakRSNA ane - (10) mahAsenakRSNA. 0 kAlI (rANI) kathA : - te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra caitya hatuM. te caMpAnagarImAM (zreNikano putra) koNika nAme rAjA hato. (varNana samajI levuM). te caMpAnagarImAM zreNikarAjAnI eka patnI ane koNika rAjAnI laghumAtA kAlI nAmanI rANI hatA, (varNana samajI levuM) tene kAlakumAra putra hato. kathA juo "kAla'. (zreNIka rAjAnI rANI) naMdAnI samAna kAlI rANIe paNa dIkSA lIdhI. - yAvata (3) mahAkAlI (7) vIrakRSNA (4) kRSNA (8) rAmakRSNA
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA - sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. ghaNAM ja upavAsa, chaThTha, aTThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, mAsakSamaNa, ardhamAsakSamaNa Adi vividha prakAranA tapokarmathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 323 tyArapachI te kAlI AryA anya koI eka divase jyAM caMdanA AryA birAjamAna hatA, tyAM AvI, AvIne temane A pramANe kahyuM, he Arye ! ApanI AjJA prApta karIne ratnAvalItapa svIkAra karI vicaravA icchuM chuM. he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI te kAlI AryA caMdanA AryAnI AjJA prApta thayA pachI ratnAvalI tapa aMgIkAra karI vicaravA lAgyA. te A pramANe- sarva prathama eka upavAsa karyo. karIne sarvakAmaguNayukta (vigaI sahita) pAraNuM karyuM, pachI chaTTha karyo. vigaI yukta pAraNuM karyuM, pachI aThama karyo, vigaIyukta pAraNuM, pachI ATha chaTTha karyA. badhAM pAraNAM vigaIyukta karyA. pachI upavAsa karyo. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI chaThTha karyo. viIyukta pAraNuM karyuM. pachI aTkama karyo. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cAra upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI pAMca upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI cha upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI sAta upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI ATha upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI nava upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI daza upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI agiyAra upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI bAra upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI tera upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI cauda upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI paMdara upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM, pachI soLa upavAsa ane vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cotrIza chaTTha karyA ane dareka chaThTha pachI vigaIyukta pAraNA karyA. tyArapachI pharI soLa upavAsa karyA ane vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI paMdara upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI cauda upavAsa karyA. vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI tera upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI bAra upavAsa karyA, vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI agiyAra upavAsa karyA, vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI daza upavAsa karyA, vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI nava upavAsa karyA, vigaI yukta pAraNuM karyuM, pachI ATha upavAsa karyA, vigaI yukta pAraNuM karyuM, pachI sAta upavAsa karI vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI cha upavAsa karI vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI pAMca upavAsa karI vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI cAra upavAsa karI vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI traNa upavAsa karI vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI chaTha karI vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI upavAsa karI vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI ATha chaTTha karyA, badhAMnA pAraNA vigaIyukta karyA. chelle eka aThThama karyo vigaI yukta pAraNuM karyuM, pachI eka chaTTha karyo, vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI eka upavAsa karyo ane vigaI yukta pAraNuM karyuM. A pramANe ratnAvalI tapanI prathama paripATInI kAlI AryAe ArAdhanA karI.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 Agama kathAnuyoga-4 yathAsUtra ratnAvalI tapanI A paripATI eka varSa, traNa mAsa ane bAvIza ahorAtramAM A ArAdhanA pUrNa thAya. A eka paripATImAM 384 divasano tapa, 88 divasanA pAraNA e rIte kula 472 divase tapa pUrNa thAya che. tyArapachI bIjI paripATImAM kAlI AryAe e ja pramANe upavAsa karyA ane badhAM pAraNA vigaIrahita karyA. e pramANe yathAsUtra bIjI paripATInI ArAdhanA thAya. che. vizeSa e ja ke pAraNA vigaIrahita hoya che. pachI trIjI paripATImAM kAlI AryA e ja pramANe upavAsa kare che. paNa pAraNA leparahita kare che. e ja pramANe cothI paripATImAM kAlI AryA upavAsa kare che. paNa pAraNA AyaMbilathI kare che. pahelI paripATImAM sarvakAmaguNita, vigaIyukta pAraNA, bIjI paripATImAM vigaIrahita pAraNA, trIjImAM leparahita ane cothImAM AyaMbilathI pAraNA karyA. A rIte cAre paripATIthI yathAsUtra A tapa pUrNa karavAmAM pAMca varSa, be mAsa ane aThAvIza divasa arthAt 1888 kula divasa lAge che. e rIte kAlI AryAe ratnAvalI tapanI ArAdhanA karI. tyArapachI kAlI AryAe pAMca varSa be mAsa ane aThAvIza divase sUtrAnusAra ratnAvalI tapa karmanI ArAdhanA karI - yAvat - karIne jyAM AryA caMdanA hatA, tyAM AvyA. AvIne kAlI AryAe caMdanA AryAne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne ghaNAM ja upavAsa - yAvat - tapakarma vaDe AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te kAlI AryA te udAra, vipula, pradhAna, zreSTha, gaMbhIra, vidhi anusAra, samyak prakAre svIkArela, kalyANarUpa zivarUpa, dhanya, maMgala rU5, zobhAsahita, ugra, uttama, mahAprabhAvaka tapokarmathI zuSka, rukSa, mAMsa rahita, phakta cAmaDAthI AvRtta hADakAvALA, cAle tyAre kaDakaDa dhvani thato hoya tevA, kRza ane luhAranI dhamanI jevA dekhAvA lAgyA. teo phakta Atmazaktine sahAre cAlatA hatA - yAvatu - bhasma vaDe AcchAdita agni samAna tapathI, tejathI, tapatejathI atyadhika zobhI rahyA hatA. tyArapachI te kAlI AryAne anya koI divase eka vakhata madhyarAtrie Avo AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. "jhaMdaka''nI samAna vicAra Avyo ke, jyAM sudhI zarIramAM utthAna, karma, baLa, vIrya ane puruSAkAra parAkrama che, tyAM sudhI mAre mATe e ja yogya che ke rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI kAle - yAvat - sUryodaya thayA pachI ane sahasrarazmi dinakara sUryanA jAjvalyamAna tejathI prakAzita thayA bAda AryA caMdanAne pUchIne, AryAvaMdanAnI AjJA prApta karIne, saMlekhanA ane jhosaNAnuM sevana karatI, bhojana, pAnano tyAga karIne, mRtyunI AkAMkSA na karatI vicaraNa karuM A pramANe vicAra karyo, vicAra karIne, bIje divase sUryodaya thayo tyAre jyAM AryA caMdanA birAjamAna hatA, tyAM AvI, AvIne AryA caMdanAne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne teone A pramANe kahyuM, he AryA! ApanI AjJA prApta karIne saMlekhanA-jhoSaNAnuM sevana karatA, bhojanapAnanuM pratyAkhyAna karIne ane kALa-maraNanI AkAMkSA na rAkhatA huM vicaraNa karavAne icchuM chuM.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 325 - he devAnupriyA ! jema sukha upaje tema karo. tyArapachI te kAlI AryA caMdanA AryAnI AjJA prApta thayA pachI saMlekhanA jhoSaNAnuM sevana karatA evA - yAvat - vicaravA lAgyA. tyAre te kAlI AryA caMdanA AryAnI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karI pUrNatayA ATha varSaparyaMta zramaya paryAyanuM pAlana karI, mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne nRsita karIne, sAITha bhakta-pAnanuM anazana dvArA chedana karIne je hetune mATe nagnabhAva aMgIkAra karyo hato - yAvat - aMtima zvAsocchavAse siddha thayA - yAvat - samasta duHkhothI mukta thayA. (kAlIdevIne kAla nAme putra hato. te koNika rAjA sAthe yuddhamAM gayo ane ceTaka rAjAnA hAthe marAyo, te vakhate kAlI rANIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane kAlakumAranI gati viSaye prazna karela ityAdi kAlI rANInA gRhastha jIvananI ghaTanAno ullekha te-te saMbaMdhita sthaLe karela che. ahIM mAtra tenA zramaNa jIvanano ja ullekha karyo che. 0 Agama saMdarbha :aMta 47 thI 50; nira. 5, 6; katu. 1; gacchA. 100nI vR: Avani 1284nI : utta.ni 90nI ja - - 4 - 0 sukAlI (rANI) kathA : te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. pUrNabhadra nAme caitya hatuM. koNika rAjA hato. tyAM zreNika rAjAnI patnI (rANI), koNika rAjAnI laghumAtA sukAlI nAmaka rANI hatA. kAlI rANInI mAphaka sukAlI rANI paNa dIkSita thayA - yAvat - ghaNAM ja upavAsa - yAvat - tapokarma vaDe AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te sukAlI AryA anya koI divase jyAM AryA caMdanA birAjamAna hatA, tyAM AvyA, tyAM AvIne teNIe A pramANe kahyuM, he AryA! ApanI AjJA prApta karIne kanakAvalI tapokarma aMgIkAra karIne vicaravA icchuM chuM. tyArapachI AryA caMdanAnI AjJA prApta karIne sukAlI AryAe kanakAvalI tapano AraMbha karyo. A tapanI vidhi kAlI zramaNInI kathAmAM varNavelA ratnAvalI tapanI samAna ja che. pharka mAtra eTalo che ke, temAM pUrva pazcAtuM ATha-ATha chaTha ane madhyamAM cotrIza chaTha karAya che. jyAre kanakAvalI tapamAM ahIM chaThane sthAne aThama karavAmAM Ave che. arthAt pUrva-pazcAtuM ATha-ATha aThama ane madhya cotrIza aThama thAya che. bAkI badho vidhi ratnAvalI tapa samAna hoya che. A tapanI eka paripATImAM 17-mAsa ane 12-divasa lAge che. temAM 88 pAraNA ane 434 divasano tapa thAya che. cAre paripATIo pAMca varSa-navamAsa ane aDhAra divase pUrNa thAya che. pAraNAnI vidhi ratnAvalI tapa mAphaka ja jANavI.) A rIte sukAlIdevIe kanakAvalI tapa pUrNa karyo. zeSa sarva kathA kAlIdevI anusAra ja jANavI - yAvat - nava varSaparyaMtano saMyamaparyAya pAlana karI - yAvat - sukAlI AryA siddha thayA - yAvat - sarva duHkhono kSaya karyo.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 Agama kathAnuyoga-4 (sukAlIdevIne sukAla nAme putra hato ityAdi kathana kAlIdevI anusAra jANavuM. juo kathA - sukAla ahIM sukAlIdevInA gRhastha jIvanano ullekha karyo nathI, mAtra zramaNIjIvana ja darzAvela che.) 0 Agama saMdarbha :aMta. 47, 21; nira. 20; kApa re; 0 mahAkAlI kathA : zreNika rAjAnI eka rANInuM nAma mahAkAlI hatuM. tene mahAkAla nAme eka putra hato - yAvat - te ceTaka rAjAnA hAthe marAyo. kathA juo - "mahAkAla". mahAkAlInA zramaNIpaNAnI kathA kAlI rANI anusAra ja jANavI. pharka mAtra eTalo ja che ke, mahAkAlI AryAe laghusiMha niSkrIDita tapaH karma aMgIkAra karela hato. te A pramANe pahelA upavAsa karyo. karIne vigaIyukta-sarvakAma guNita pAraNuM karyuM. pachI chaTha karyo. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI upavAsa karyo. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI aThama karyo vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI chaTha karyo vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cAra upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI aThama karyo. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI pAMca upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cAra upavAsa karyA. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cha upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI pAMca upavAsa karyA. vigaI yukta pAraNuM karyuM. pachI sAta upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cha upavAsa karyA vigaI yukta pAraNuM karyuM. pachI ATha upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI sAta upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI nava upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI ATha upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI nava upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI ATha upavAsa karyA pachI ATha upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI nava upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI sAta upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI ATha upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cha upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI sAta upavasA karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI pAMca upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM pachI cha upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cAra upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM pachI pAMca upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI traNa upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM, pachI cAra upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI be upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI traNa upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI eka upavAsa karyo vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI be upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI eka upavAsa karyo vigaIyukta pAraNuM karyuM. A pramANe cAre paripATI samajavI. cAre paripATInI vidhimAM pAraNAnI vidhi ratnAvalI tapa mujaba ja jANavI. pahelA vigaIyukta, pachInA pAraNA vigaIrahita, pachI leparahita pAraNA, pachI AyaMbilathI pAraNuM samajavA.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 327 eka paripATImAM cha mAsa sAta divasalAge che. arthAt kula 187 divasa lAge che. A rIte laghusiMha niSkriDita tapanA 187 divasamAM 33 divasa pAraNAnA ane 154 divasa tapa karmanA thAya che. cAre paripATIo pUrNa karavAmAM be varSa ane 28 divasa lAge che. e rIte mahAkAlI AryAe laghusiMha niSkrIDita tapa pUrNa karyo. zeSa kathana kAlIdevI (AryA) mujaba ja jANavuM - yAvat - teo siddha thayA - yAvat - sarva duHkhothI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha :aMta. 47, para; nira. 21 phaL 3; - - 4 - 0 kRSNA (rANI) kathA : zreNika rAjAnI eka rANInuM nAma kRSNA hatuM. tene kRSNa nAme putra hato. - yAvatuM - te ceTaka rAjAne hAthe mRtyu pAmyo. kathA juo kRSNa (kumAra). kRSNArANInI zramaNIpaNAnI kathA kAlIrANI anusAra ja jANavI. pharka mAtra eTalo che ke, kRSNA AryA caMdanA AryAnI anujJA prApta karI mahAsiMha niSkrIDita tapa karmane svIkArI vicaratA hatA. te A pramANe- mAsiMha niSkrIDita tapanI vidhi pUrve mahAkAlI AryAmAM varNavela laghusiMha niSkrIDita tapa jevI ja che. paraMtu laghusiMha niSkrIDitamAM nava upavAsa sudhI caDavAnuM ane pachI utaravAnuM Ave che, jyAre mAsiMha niSkrIDita tapamAM soLa upavAsa sudhInI zreNInI caDa-utara hoya che. zeSa vidhi ane sAdhanA krama to laghu siMniSThIta tapa anusAra ja hoya che. tenI eka paripATImAM 18 mahinA ane 18 divasa arthAta kula 558 divasa lAge che. temAM 61 pAraNA hoya che. 497 divasano tapa hoya che. cAre paripATIone pUrNa karavAmAM 6 varSa 2 mAsa ane 12 divasa lAge che. e rIte kRSNA AryAe mAsiMha niSkrIDita tapa pUrNa karyo. zeSa kathana kAlIdevI mujaba ja jANavuM - yAvat - teo siddha thayA - yAvat - sarva duHkhono kSaya karyo. 0 Agama saMdarbha:aMta 47, 13; nira. 21; ka5. 3; 0 sukRSNA (rANI) kathA : zreNika rAjAnI eka rANInuM kAma sukRSNA hatuM. tene sukRSNA nAme putra hato - thAvat - te ceTaka rAjAne hAthe mRtyu pAmyo. kathA juo sukRNa. sukRSNA rANInI zramaNIpaNAnI kathA kAlIrANI mujaba ja jANavI. vizeSa e ke te sapta samamikA bhikSupratimA grahaNa karIne vicAravA lAgyA. je A pramANe che - pahelA saptakamAM eka daribhojananI ane eka datti pANInI grahaNa karI. bIjA sasakamAM be datti bhojananI ane be datti pANInI, trIjA saptakamAM traNa datti
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 ArAma kathAnuyoga-4 bhojananI ane traNa datti pANInI. cothA saptakamAM cAra dakti bhojananI ane cAra datti pANInI. pAMcamAM saptakamAM pAMca datti bhojana ane pAMca daripANInI. chaThA saptakamAM cha datti bhojananI ane cha dakti pANInI sAtamAM saptakamAM sAta dakti bhojananI ane sAta datti pANInI hoya che. A pramANe 49 rAta divasamAM 196 dattio thAya che. sukRNA AryAe sUtrokta vidhithI A samasamikA bhikSapratimAnI samyagu ArAdhanA karI, temAM je 196 dattio thaI te A rIte pahelA saptAhamAM sAta uttio, bIjA saptAhamAM cauda dattio, trIjA saptAhamAM 21 dattio, cothA saptAhamAM 28 datti, pAMcamAM saptAhamAM 35 datti, chaThA saptAhamAM 4ra datti, sAtamAM saptAhamAM 49 datti thAya che. A pramANe badhI maLIne 196 dattio thaI. sutrAnusAra A pratimAnI ArAdhanA karIne sukRSNA AryA caMdanA AryAnI pAse AvyA ane vaMdanA-namaskAra karIne bolyA, he AryA! ApanI AjJA hoya to huM aSTa aSTamikA bhilupratimA tapa aMgIkAra karIne vicaruM. he devAnupriye ! jema tane sukha upaje tema kara, vilaMba na kara, AryA caMdanA pAsethI AjJA prApta thayA pachI AryA sukRSNA e aSTaaSTamikA nAmanI bhilupratimA aMgIkAra karI, vicaraNa karavA lAgyA. pahelA ATha dinomAM AryA sukRSNAe eka datti bhojana eka datti pANI grahaNa karI. bIjA aSTakamAM bhojana-pANInI be--be dattio grahaNa karI. A ja kramathI trIjA aSTakamAM traNa-traNa, cothA aSTakamAM cAra-cAra, pAMcamAM aSTakamAM pAMca-pAMca, chaThA aSTakamAM cha-che, sAtamAM aSTakamAM sAta-sAta, AThamAM aSTakamAM ATha-ATha datti bhojana pANInI grahaNa karI. A aSTa aSTamikA bhikSapratimAnI ArAdhanAmAM 64 divasa thAya. 288 dattio thAya che. A bhikSu pratimAnI sUtrokta paddhatithI ArAdhanA karyA pachI anaMtara AryA sukRSNAe navanavamikA bhilupratimAnI ArAdhanA AraMbha karI. nava-navamikA bhikSapratimAnI ArAdhanA karatI vakhate sukaNA AryAe pahelA navakamAM pratidina eka-eka datti bhojananI ane eka eka datti pANInI grahaNa karI. A ja krame AgaLa vadhatA-vadhatA kramazaH eka-eka datti AgaLa vadhAratA navamAM navakamAM bhojana-pAnanI nava-nava dattio grahaNa karI. e pramANe A navanavamikA bhikSupratimA 81 divasomAM pUrNa thaI. temAM bhikSA-dattinI saMkhyA 40panI thaI. sUtrokta vidhi anusAra navanavamikA bhikSupratimAnI ArAdhanA karyA pachI AryA sukRSNAe daza dazamikA nAmanI bhikSupratimAnI ArAdhanA zarU karI. dazadazamikA bhikSapratimAnI ArAdhanA karatI vakhate AryA saMkaSNA prathama dazakamAM eka eka daribhojana ane eka-eka datti pANInI grahaNa kare che. A ja pramANe ekaeka datti vadhAratA dazamAM dazakamAM daza-daza datti bhojananI ane pANInI svIkAre che. daza-dazamikA bhikSupratimAmAM 100 rAtri divasa lAge che. temAM 550 bhikSA ane 1100
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 329 dattio grahaNa karavAnI thAya che. yathAsUtra dazadazamikA bhikSupratimAnI ArAdhanA karyA bAda AryA sukRNAe upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, cha, sAta, AThathI laIne paMdara ane mAsakSamaNa sudhInI tapazcaryAthI atirikta, anya anekavidha tapo vaDe potAnI AtmAne bhAvita karyo. A kaThina tapane kAraNe AryA sukRSNA atyadhika durbaLa thaI gayA. - yAvat - saMpUrNa karmono kSaya karIne siddha thayA - yAvat - sarva duHkhono kSaya karyo. 0 Agama saMdarbha :aMta. 47, 14; nira. 21; kampa. 3; - 4 - 4 -- 0 mahAkRSNA kathA : zreNika rAjAnI eka patnInuM nAma mahAkRSNA hatuM, tene mahAkRSNa nAme eka putra hato - yAvat - ceTaka rAjAnA hAthe mRtyu pAmyo. zeSa kathana kAlI mujaba kathA juo "mahAkRSNa" mahAkRSNA rANInI zramaNIpaNAnI kathA "kAlI rANI mujaba ja jANavI. vizeSa e ke mahAkRSNA AryAe laghUsarvatobhadrapratimA aMgIkAra karelI. - pahelA eka upavAsa karyo pachI sarvakAma guNayukta (vigaIsahita) pAraNuM karyuM. pachI chaTha, aThama, cAra upavAsa ane pAMca upavAsa karyA. te badhAmAM pAraNuM vigaIyukta karyuM. - karIne - pachI aThama karyo, vigaIyukta pAraNuM karyuM, cAra upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM, pAMca upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM, upavAsa karyo vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI chaTha karyo vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI pAMca upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM, e ja krame upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa karyA. badhAmAM vigaIyukta pAraNuM karyuM - karIne - pachI chaTha karyo vigaIyukta pAraNuM karyuM. e ja krame aThama - cAra upavAsa - pAMca upavAsa ane upavAsa karyo, darekamAM pAraNuM vigaIyukta karyuM. e ja rIte pAMcamI paMktimAM cAra upavAsa, pAMca upavAsa, upavAsa, chaTha ane aThama karyo. badhAM ja pAraNA vigaIyukta karyA. A pramANe A laghu sarvatobhadra tapakarmanI pahelI paripATI traNa mAsa ane daza divasoe pUrNa thaI. tenI sUtrAnusAra samyagratayA ArAdhanA karIne AryA mahAkRSNAe bIjI paripATImAM upavAso karyA paNa pAraNA vigaIrahita karyA. e rIte ratnAvalI tapamAM batAvyA mujaba A tapamAM paNa cAra paripATI hoya che ane pAraNAnI vidhi paNa te ja pramANe jANavI. pahelI paripATImAM purA 100 divasa thAya. jemAM 75 upavAsa ane 25 pAraNA hoya che tyAre paripATImAM kula samaya 1 varSa, 1 mAsa, 10 divasa arthAt 400 divasano hoya che. zeSa varNana kAlI AryA pramANe jANavuM - yAvat - mahAkRSNA AryA siddha thayA - yAvat - sarva duHkhothI mukta thayA.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 Agama kathAnuyoga-4 0 Agama saMdarbha :aMta 47, 55, nira. 21; ka5. 3; 0 varakRSNA kathA : zreNika rAjAnI eka patnInuM nAma vIrakRSNA hatuM. tene vIrakRSNa nAme eka putra hato - yAvat - te ceTaka rAjAnA hAthe mRtyu pAmyo. zeSa kathA "kAlI" mujaba. kathA juo - vIrakRSNa. vIrakaSNAnI zramaNIpaNAnI kathA "kAlIrANI" mujaba ja jANavI. vizeSa e ke vIrakRSNA AryAe mahAsarvatobhadra tapa aMgIkAra karelo. pahelI latA - eka upavAsa karyo pachI sarvakAmaguNayukta - vigaIyukta pAraNuM karyuM. - yAvat - be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta upavAsa karyA. badhA pAraNA vigaIyukta karyA. bIjI latA - pahelA cAra upavAsa karyA, vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI A ja krame pAMca, cha, sAta, eka, be, traNa upavAsa karyA. badhAmAM vigaIyukta pAraNA karyA. trIjI latA - pahelA sAta upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. A ja krame eka, be, traNa, cAra, pAMca, cha upavAsa karyA. badhAmAM vigaIyukta pAraNA karyA. cothI latA - pahelA adyama karyo - vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI A ja krame cAra, pAMca, cha, sAta eka ane be upavAsa karyA. badhA pAraNA vigaIyukta karyA. pAMcamI latA - pahelA cha upavAsa karyA. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI A ja krame sAta, eka, be, traNa, cAra, pAMca upavAsa karyA. badhAM pAraNA vigaI yukta karyA. chaThI latA - pahelA chaTha karyo vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI A ja krame traNa, cAra, pAMca, cha, sAta ane eka upavAsa karyo. badhAmAM vigaIyukta pAraNA karyA. sAtamI latA - pahelAM cAra upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI Aja krame cha, sAta, eka, be, traNa ane pAMca upavAsa karyA. badhAmAM vigaIyukta pAraNA karyA. A prakAre sAta latAonI eka paripATIno kALa ATha mAsa ane pAMca divasa arthAt 245 divasa thAya. jemAM 196 divasanI tapasyA ane 49 pAraNA thAya. cAre paripATIono kALa be varSa-ATha mAsa ane vIsa divasa thAya che. zeSa varNana kAlI AryA anusAra jANavuM - yAvatuM - vIrakRSNA AryA siddha thayA - yAvat - sarva duHkhono kSaya karyo. 0 Agama saMdarbha :aMta. 47, 56; nira. 21; ki5. 3; - 4 -- 4 - 0 rAmakRNA kathA : zreNika rAjAnI eka rANInuM nAma rAmakRSNA hatuM. tene rAmakRSNa nAme putra hato
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 331 - yAvat - te ceTaka rAjAnA hAthe marAyo. zeSa kathA "kAlI" mujaba. kathA juo "rAmakRSNa". rAmakRSNAnI zramaNIpaNAnI kathA "kAlI AryA mujaba ja jANavI. vizeSa e ke rAmakRSNA AryAe bhadrottara pratimA aMgIkAra karelI. prathama latA - teNIe pahelA pAMca upavAsa karyA karIne sarvakAmaguNayukta - vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI cha, sAta, ATha, nava upavAsa karyA, badhA pAraNA vigaIyukta karyA. bIjI latA - pahelA sAta upavAsa karyA vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI Aja krame ATha, nava, pAMca ane cha upavAsa karyA. badhA pAraNA vigaIyakta karyA. trIjI latA - pahelA nava upavAsa karyA, vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI A ja krame pAMca, cha, sAta ane ATha upavAsa karyA. badhAmAM pAraNA vigaIyukta karyA. cothI latA - pahelA cha upavAsa karyA. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI A ja krame sAta, ATha, nava ane pAMca upavAsa karyA. badhAmAM pAraNA vigaIyukta karyA. pAMcamI latA - pahelA ATha upavAsa karyA. vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI A ja krame nava, pAMca, cha ane sAta upavAsa karyA. badhAmAM pAraNA vigaIyukta karyA. A pramANe pAMca latAonI eka paripATI thaI. AvI cAra paripATIo A tapamAM hoya che. cAremAM pAraNAnI vidhi ratnAvalI tapa anusAra ja jANavI. eka paripATImAM cha mAsa ane vIsa divasa arthAt kula 200 divasa lAge che. jemAM 25 pAraNA ane 175 divasano tapa hoya che. cAre paripATIono kAla be varSa be mAsa ane vIsa divasa thAya che. zeSa sarva varNana pUrvavat "kAlI AryA" anusAra jANavuM. rAmakRSNA AryA paNa kAlIAryA samAna saMlekhanA karIne - yAvat - siddhabuddha ane mukta thayA. - yAvat - sarva duHkhono kSaya karyo. 0 Agama saMdarbha :aMta. 47, 27 nira. 21; kapa. 3; 0 pitasenakRNA kathA : rAjA zreNikanI eka rANInuM nAma pitRsenakRNA hatuM. tene pitRsenakRSNa nAme eka putra hato - yAvat - te ceTaka rAjAnA hAthe marAyo. zeSa kathA "kAlI rANI" mujaba ja jANavI - kathA juo "pitRsenakRSNa". pitRsenakRSNAnI zramaNIpaNAnI kathA "kAlI AryA mujaba ja jANavI. vizeSa e ke pitRsenakRSNAe muktAvalI tapa aMgIkAra karela hato. A tapamAM pahelA upavAsa karyo pachI sarvakAmaguNita arthAt vigaIyukta pAraNuM karyuM. pachI chaTha karyo, pachI upavAsa karyo, pachI aThama karyo, pachI upavAsa karyo, pachI cAra upavAsa karI eka upavAsa karyo, pachI pAMca upavAsa karI eka upavAsa karyo. A
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 Agama kathAnuyoga-4 ja krame eka eka upavAsa vadhatA che, sAta, ATha - yAvatuM paMdara upavAsa karyA. badhAmAM vacce vacce eka-eka upavAsa karyo. badhAmAM pAraNA vigaIyukta karyA A pramANe je kramamAM upavAsa vadhatA gayA, te ja kramamAM eka-eka upavAsa ghaTADatA gayA. badhAmAM vacce-vacce eka-eka upavAsa karatA gayA - yAvatuM ane chelle eka upavAsa karyo. badhAmAM pAraNA vigaIyakta karyA. A eka paripATI thaI. eka paripATIno kALa 11 mAsa ane 15 divasa thAya che. arthAt kula 345 divasa thAya che, jemAM 59 divasanA pAraNA ane 286 divasanI tapasyA hoya che. AvI cAra paripATI A tapamAM hoya che. je badhAmAM pAraNAno vidhi ratnAvalI tapa mujaba ja jANavo. cAra paripATI pUrNa karavAmAM traNa varSa ane daza mAsano samaya lAge che. e rIte pitRsenakRSNAe mukAtavalI tapanI ArAdhanA karI. zeSa sarva kathana "kAlI AryA" anusAra jANavuM - yAvat - pitRsenakRSNA AryA siddha buddha ane mukta thayA - yAvat - sarva duHkhono kSaya karyo. 0 Agama saMdarbha :aMta 47, 28; nira. 21; kApa. 3; - 8 - 8 - 0 mahAsenakRSNA kathA : zreNika rAjAnI eka rANInuM nAma mahAsenakRSNA hatuM. tene mahAsenakRSNa nAme eka putra hato. koNika rAjAnI sAthe mahAsaMgrAmamAM maryo. mahAsenakRSNAe te putranI gativiSayaka prazna bhagavaMta mahAvIrane karyo. bhagavaMte kahyuM. te ceTaka rAjAnA hAthe mRtyu pAmI narake gayo. ityAdi. kathA juo "mahAsenakRSNa". mahAsenakRSNAnI zramaNIpaNAnI kathA "kAlI AryA" mujaba ja jANavI. vizeSa e ke mahAsenakRSNA AryAe vartamAna AyaMbila tapa karela. - A tapanI vidhi A pramANe che - eka AyaMbila pachI eka upavAsa, pachI be AyaMbila karIne eka upavAsa, pachI traNa AyaMbila karIne eka upavAsa, pachI cAra AyaMbila karIne upara eka upavAsa, pachI pAMca AyaMbila karIne upara eka upavAsa, A ja krame eka-eka AyaMbila vadhatA javAnuM ane dareka oLIne aMte eka upavAsa karavAno. e rIte chelle 100 AyaMbila ane upara eka upavAsa kare, tyAre vartamAna AyaMbila tapa puro thAya. A pramANe mahAsenakRSNA AryAe "vartamAna AyaMbila tapanI ArAdhanA 14 varSa, traNa mAsa ane 20 ahorAtrathI arthAt 5150 divasomAM pUrNa karI. yathAsUtra, yathAvidhi ArAdhanA karIne mahAkRSNA AryA potAnA guraNIpravartinI AryA caMdanA pAse AvyA. AvIne AryA caMdanAne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne temanI AjJA prApta karIne ghaNAM ja upavAsa, chaTha, aThama - yAvat - ardha mAsakSamaNa, mAsakSamaNAdi vividha tapa karma karIne potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te mahAsenakRSNA AryA te pradhAna - zreSTha - yAvat - tapa, teja ane
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 333 tapateja rUpI zrI vaDe atIva-atIva zobhAyamAna lAgavA mAMDraDyA. tyArapachI te mahAsenakRSNA AryA e anya koI eka divase madhyarAtrie skaMdaka samAna ciMtana karyuM - yAvat - A caMdanAne pUchyuM. pachI A caMdanA pAsethI AjJA prApta karI te AryA mahAsenakRSNAe saMlekhanA dvArA AtmAne jhosaNAthI jhosita karIne bhakta pAnano tyAga karI, maraNanI AkAMkSA na karatA vicAravA lAgyA. tyAre te mahAsena kRSNA AryAe, caMdanA AryA pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karIne, paripUrNa 17 varSaparyaMta cAritra paryAya pAlana karIne, mAsika saMlekhanA dvArA Atma sAdhanA karIne ane anazana dvArA sAITha bhojana-pAnanuM chedana karIne je prayojanathI saMyama aMgIkAra karela hato - yAvat - tenI ArAdhanA karI, ArAdhanA karIne aMtima zvAsocchavAse aMtakRt kevalI thaIne siddha thayA, buddha thayA - yAvat - sarva duHkhothI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha :aMta 47 59; nira. 21; kit5. 3; - 4 - 4 - 0 yakSiNI kathA : bhagavaMta ariSTaneminA 40,000 zramaNIomAM mukhya zramaNI A yakSiNI AryA hatA. tene tirthaMgAliya payatrAmAM yakSadattA nAme paNa oLakhAvela che. aMtakRta dazA AgamamAM teno vizeSa ullekha Ave che. vAsudeva kRSNanI agamahiSI-paTTarANI evA padmAvatI, gaurI, gAMdhArI, lakSmaNA, suzImA, jAMbavatI, satyabhAmA ane rukSmaNI e AThene yakSiNI AryAe pravajita karyA. yakSiNI AryAe temane muMDita karyA. zikSA ApI kema cAlavuM, kema bolavuM, kema besavuM ityAdi zIkhavyuM. saMyamamAM yatna kaI rIte karavo te zIkhavyuM, sAmAyikathI AraMbhIne agiyAra aMgaparyatanuM zikSaNa ApyuM. ityAdi - kathA juo "padmAvatI" 0 Agama saMdarbha :sama. 311; aMta. 20, Ava.2.1-5. 159; tilyo. 461; - 4 - 4 0 brAhamI kathA : (brAhmInI kathA mahadaMze bhagavaMta RSabhadevanI kathAmAM pUrvabhavanA varNana sahita AvI gayela che. bhata, bAhubalI kathAmAM paNa teno ullekha che ja. ahIM brAhmI kathAmAM teno paricaya ane viziSTa prasaMgonI noMdha karelI che) 0 paricaya : bhAvaMta RSabhadevane gRhasthapaNAmAM be patnIo hatI. sumaMgalA ane sunaMdA. temAM sumaMgalAnI kukSithI je prathama yugalano janma thayo. te bhArata ane brAhmI hatA. A rIte teNI RSabhadevanI putrI ane bharatanI yugalinI bahena hatI.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 Agama kathAnuyoga-4 bhagavaMta RSabhadevane kevaLajJAna prApta thayuM tyAre caturvidha saMghanI je sthApanA thaI temAM prathama sAdhvI brAhmI banyA. A rIte brAhmI (suMdarI paNa) bhagavaMtanA traNa lAkha AryAomAM mukhya AryA (zramaNI) hatA. 0 pUrvabhava varNana : bhagavaMta RSabhadeva jyAre temanA navamAM bhAvamAM vaidyaputra-(jIvAnaMda) hatA tyAre temanA cAra bAlamitro hatA. teono paraspara atIva kheha hato. temAMnA eka mitra sArthavAhaputra(pUrNacaMdra) hatA. kRmikuSThanI bhayaMkara vyAdhithI pIDAtA muninI jyAre vaidyaputra cikitsA karI tyAre badhA mitroe Avazyaka sAmagrI ekaThI karelI. muninI cikitsA karI. - yAvat - badhAM mitroe dIkSA lIdhI tyAre A sArthavAha putrae paNa dIkSA lIdhI hatI. tapa sAdhanA karI. kALadharma pAmyA. tyArapachI RSabhadeva bhagavaMta potAnA dazamAM bhave azruta kalpe utpanna thayA tyAre badhAM mitronI sAthe A sArthavAha putra paNa azrutakalpa arthAt bAramAM devaloke utpanna thayelA. tyArapachI RSabhadeva bhagavaMtano jIva potAnA agiyAramAM bhave azruta kalpathI cavIne A ja jaMbUdvIpamAM pUrvavidehamAM puSkalAvatI vijayamAM puMDarakiNI nagarImAM manuSyarUpe janmyA tyAre vajanAbha cakravartI thayA. tyAre tenA cAre mitro tenA bhAIrUpe ja jamyA. te vakhate sArthavAhaputranA jIve paNa vajanAbha cakravartInA bhAI "pITha" nAme janma lIdho. pachI jyAre vajanAbha cakravartI thayA tyAre pITha paNa mAMDalika rAjA thayA. tyArapachI jyAre temanA pitA vajasena tIrthakarane kevaLajJAna thayuM tyAre badhAM bhAIoe dIkSA lIdhI. te vakhate pIThe paNa dIkSA lIdhI. dIkSA laIne pIThamuni agiyAra aMgo bhaNyA. teo niraMtara svAdhyAya rata rahetA hatA. koI vakhate vajanAbhasvAmIe pahelA be bhAImuni bAhu-subAhunA vaiyAvacca guNanI prazaMsA karelI tyAre svAdhyAya rata evA pIThamunine aprIti thaI. temane irSyA janmI ke ame svAdhyAya karIe chIe tenI prazaMsA thatI nathI paNa A baMne vaiyAvacca kahe che temane dhanyavAda maLe che. A prakAranI irSAdi vaDe pIThamunie strI nAmakarma upArjana karyuM. tyAM kALadharma pAmyA. tyArapachI bhagavaMta RSabhadevanA bAramA bhave teo sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayA tyAre pIThamuni paNa temanI pAchaLa kALadharma pAmIne sarvArthasiddha vimAne devarUpe utpanna thayA. sarvArthasiddhathI cyavIne jyAre bhagavaMta RSabhadeva thayA, tyAre A pIThamuni paNa temanA pachI keTaloka kALa vItyA bAda sarvArthasiddha vimAnathI cyavana RSabhadevanI putrIrUpe ane bharatanI bahena-yugalinI rUpe janmyA jenuM brAhmI nAma rAkhyuM. pUrvabhave karela irSAdinI AlocanAdi na karyA hovAthI teNe bAMdhela strI nAmakarmanA prabhAve strI jakhyA. bhagavaMta RSabhadeve jyAre kaLAonuM zikSaNa ApyuM tyAre temaNe potAnA jamaNA hAthe lekhana arthAt haMsalipi vagere aDhAra prakAranI lipi brAhmIne zIkhavelI hatI. tethI
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 335 te brAhmIlIpI nAme prasiddha che. brAhmInI kAyA 500 dhanunI UMcAI yukta hatI. - bhagavaMta RSabhadevane jyAre kevaLajJAna thayuM tyAre prathama samavasaraNamAM tIrtha prarvartana thayuM tyAre brAhmIe tyAM ja dIkSA lIdhI. mukhya zramaNI banyA. jayAre bAhubalI eka varSaparyata kAyotsarga pratimAe sthira rahyA tyAre bhagavaMta RSabhadevanA kahevAthI potAnA bena sAdhvI suMdarI sAthe brAhmI AryA bAhubalIne pratibodha pamADavA gayA. vaMdanA karIne kahyuM, he bhrAtA ! hAthI para caDhIne kevaLajJAna na thAya. brAhmI AryA coryAzI lAkha pUrvanuM sarvAyu pALIne siddha thayA - buddha thayA - thAvat - sarvaduHkhathI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha :ThA 473; sama. 163, 309; bhaga. ranI vR jaMbU. 44 + 9 nisIbhA. 1716; buha.bhA. 3738, 6201; Ava.ni. 196, 244 + vRka AvabhA. 4, 13 + vR A va.ni. 343nI vR Ava.yU.1-pR. 15ra, 156, 158, 182, 211; kalpa.vyA.7-RSabhakathA-vR: - 4 -- >> - 0 suMdarI kathA : (suMdarInI kathA mahadaaMze bhagavaMta RSabhadevanI kathAmAM tathA cakravartI bharatanI kathAmAM pUrvabhavanA varNana sahita AvI ja gayela che. bAhubali zramaNa kathA tathA brAhmI zramaNIkathAmAM paNa teno ullekha thayo che. ahIM teno paricaya ane viziSTa prAsaMgika noMdha rajU karela che.) 0 paricaya : bhagavaMta RSabhadevane gRhasthapaNAmAM be patnIo hatI. sumaMgalA ane sunaMdA. temAM sunaMdAe mAtra eka yugalane janma Apyo. te yugalanA nAma bAhabalI ane suMdarI hatA. A rIte suMdarI bhagavaMta RSabhadeva ane sunaMdA (ke je naMdA nAme paNa ullekha pAmela che) tenI putrI ane bAhubalInI yugalinI - bahena suMdarI hatI. bhagavaMta RSabhadevane kevaLajJAna prApta thayuM tyAre pahelA samavasaraNa vakhate ja suMdarIne dIkSA levAnA bhAva hatA. paNa tenA anupama lAvaNyane kAraNe bharata tene strIratna banAvavA icchato hovAthI tyAre te zrAvikA banI, pachIthI teNIe dIkSA grahaNa karI. jo ke bhagavaMtanA traNa lAkha AryAonA nAmomAM to brAhmI sAthe ja suMdarIno paNa pramukha AryA rUpe ja zAstrakAra maharSie nirdeza karela che. 0 pUrvabhava varNana : bhagavaMta RSabhadeva jyAre temanA navamAM bhAvamAM vaidyaputra (jIvAnaMda) hatA. tyAre temanA cAra bAlamitro thayA. temAM eka zreSThIputra (guNAkara) hato. badhAM mitro vacce paraspara atIva sneha hato. kRmikRSThanI bhayaMkara vyAdhithI pIDAtA muninI jyAre vaidyaputra cikitsA karI, tyAre badhAM mitroe Avazyaka sAmagrI ekaThI karI, muninI cikitsA karAvela - yAvat - badhAM mitroe dIkSA lIdhI, tyAre A zreSThIputre paNa dIkSA lIdhI hatI. pachI tapa sAdhanA karIne
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 Agama kathAnuyoga-4 aMte kALadharma pAmyA. tyArapachI RSabhadeva bhagavaMtano jIva potAnA dazamAM bhAvamAM acuta kalpe utpanna thayo tyAre badhA mitronI sAthe A zreSThIputra paNa asmRtaka arthAt bAramAM devaloke utpanna thayA. tyArapachI RSabhadeva bhagavaMtano jIva potAnA agiyAramAM bhavamAM accatakalpathI cyavane A ja jaMbUlIpanA pUrvavidehamAM puSkalAvatI vijayamAM puMDarIkiNInagarImAM manuSyarUpe janmyA tyAre vajanAbha cakravartI thayA. tyAre tenA cAre mitro tenA nAnA bhAIo rUpe janmyA. te vakhate zreSThIputrano jIva paNa paNa vajanAbha cakravartInA bhAI mahApITha nAme jamyo. pachI jyAre vajanAbha cakravartI thayA tyAre mahApITha mAMDalika rAjA thayA. tyArapachI jyAre teonA pitA vajasena tIrthakarane kevaLajJAna utpanna thayuM. tyArapachI badhAM bhAIonI sAthe mahApIThe paNa dIkSA lIdhI. dIkSA laIne mahApIThamuni agiyAra aMgo bhaNyA. teo niraMtara svAdhyAya rata rahetA hatA. koI vakhate vajanAbhasvAmIe pahelA be bhAImuni bAhu ane subAhunA vaiyAvacca guNanI prazaMsA karI tyAre svAdhyAyarata evA mahApIThamunine irSyA janmI ke ame svAdhyAya karIe chIe tenI prazaMsA thatI nathI, paNa A baMne vaiyAvacca kare che, temane dhanyavAda maLe che. A prakAranA irSyAdi vaDe temaNe strI nAmakarma upArjana karyuM. kALakrame teo kALadharma pAmyA. tyArapachI bhagavaMta RSabhadeva potAnA bAramA bhAve sarvArthasiddha vimAna utpanna thayA, tyAre mahApITha muni paNa keTaloka kALa gayA bAda kALadharma pAmIne sarvArthasiddha vimAne devarUpe utpanna thayA. sarvArthasiddhathI cavIne jyAre bhagavaMta RSabhadeva thayA tyAre mahApIThamuni paNa temanA pachI keTaloka kALa vItyA bAda sarvArthasiddha vimAnathI cyavIne RSabhadevanI putrI ane bAhubalInI sAthe yugalinIrUpe janmyA. tenuM suMdarI evuM nAma rAkhyuM. pUrvabhave karela irSAdinI AlocanAdi na karyA hovAthI teNe bAMdhela strI nAmakarmanA prabhAve te strIrUpe jamyA. bhagavaMta RSabhadeve jyAre kaLAonuM zikSaNa ApyuM. tyAre temaNe potAnA DAbA hAtha vaDe suMdarIne eka, so, hajAra, daza hajAra, lAkha ityAdi saMkhyAvALuM gaNita zIkhaveluM. suMdarInI kAyA 500 dhanuSa UMcAIvALI thayela hatI. bhagavaMta RSabhadevane jyAre kevaLajJAna thayuM, teonuM prathama samavasaraNa racAyu ane tIrtha pravartana thayuM tyAre brAhmInI sAthe suMdarIne paNa dIkSA levAno utkaTa bhAva hato. paraMtu teNIne atyaMta svarUpavatI jANIne strIratnarUpe sthApavAnI icchAthI bharate teNIne dIkSA levAnI anumati na ApatA teNI zrAvikA thaI. bharate cha khaMDane sAdhavA mATe tenI digvIjaya yAtrAno AraMbha karyo. 60,000 varSe bhArata cha khaMDanI sAdhanA karI vinItA pAchA pharyA. bAra varSa sudhI teno cakravartI
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 337. mahArAjArUpe abhiSeka mahotsava pravaryo. pachI bharata cakravartIe potAnA svajanavargane yAda karavo zarU karyo. sarve svajanone jotAM-jotAM teNe suMdarIne paNa joI. teNIne atyaMta kRzakAya joI, saudaryarahita evI suMdarIne joIne teNe pUchayuM ke A suMdarI AvI kRza kema thaI gaI che ? zuM mArA gayA pachI tenI koI sArasaMbhALa paNa letuM nathI ? tyAre khabara paDI ke rAjA bharata je divasathI digvIjaya yAtrAe nIkaLyA, te ja divasathI suMdarIe AyaMbila tapano AraMbha karyo hato. bhArate jyAre roSapUrvaka kuTuMbIjanone pUchayuM ke zuM mAre tyAM bhojana na hatuM ? vaidyo na hatA ? ke teNI AvI sauMdaryahIna avasthAne pAmI tyAre kuTuMbIjanoe kahyuM ke, teNI (saMyama ane vairAgyathI uchaLatA sAgarathI pravajyA paMthe javA mATe) 60,000 varSathI AyaMbila karI rahI che. tethI bhAratano teNInA parano rAga ghaTI gayo. suMdarIe paNa kahyuM ke, jo tamane yogya lAge to mArI sAthe bhoga bhogavo, nahIM to mane dIkSA levA mATe anumati Apo. tyAre bharata teNInA pagamAM paDI gayo. dIkSA levA mATenI anumati ApI. suMdarIe dIkSA grahaNa karI - bhagavaMta RSabhadevanA traNa lAkha zramaNIomAM brAhmInI sAthe suMdarInuM paNa nAma mukhya zramaNIrUpe sAmela thayuM. jyAre bAhubali eka varSaparyaMta kAyotsarga pratimAe sthira rahyA tyAre bhagavaMta RSabhadevanA kahevAthI potAnA bena sAdhvI brAhmI sAthe suMdarI AryA paNa potAnA bhAI bAhubalimunine pratibodhavA gayA ne kahyuM ke, hAthI para caDhIne kevaLajJAna na thAya. suMdarI AryA coryAzI lAkha pUrvanuM sarva Ayu pALIne siddha thayA, buddha thayA - thAvat - sarva duHkhathI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha :ThA. 473; sama. 163, 309; jaMbU. 44 + q, nisI.bhA. 1716; buha.bhA. 3738, 201; rAva.ni. 196, 344, 348; Ava.bhA. 13; Ava.yU.1-. 153, 156, 158, 182, 209; Ava.ni. 343nI vRka kalpasUtra-vyA.7-RSabha vRtti. 0 subhadrA kathA : (A kathA puphiyA nAmaka AgamamAMthI levAyela che. Ama to te eka saLaMga kathA ja che. paNa temAM traNa bhavonI vAta dvArA traNa nAmo jovA maLe che. je alaga-alaga kathA svarUpano bhAsa utpanna kare che. te A pramANe- (1) subhadrA zramaNI, (2) bahuputrikA devI, (3) somA zramaNI) 0 bahuputrikAdevI dvArA bha.mahAvIra sanmukha nATyavidhi : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM, tyAM guNazilaka caitya hatuM. zreNika nAme rAjA hato. bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAryA. parSadA nIkaLI. te kALe, te samaye bahuputrikAdevI saudharmakalpanA bahuputrika vimAnamAM sudhamAM
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 Agama kathAnuyoga-4 sabhAnI aMdara bahaputrika nAmaka siMhAsana upara 4000 sAmAnika devIo ane cAra mahattarikAothI parivarala rahIne sUryAbhadevanI samAna - yAvat - vicaraNa karI rahI hatI. te A saMpUrNa jaMbUdIpa nAmaka dvIpane vimaLa avadhijJAnopayogathI jotI evI bhagavaMta mahAvIrane jue che. joIne - yAvat - sUryAbhadevanI samAna zramaNa bhagavaMta mahAvIrane namaskAra karIne potAnA zreSTha siMhAsana para pUrvadizA tarapha mukha karIne beThI tyArapachI sUryAbhadeva samAna Abhiyogika devone bolAvyA. susvarA ghaMTA vagADAvI, punaH Abhiyogika devone bolAvyA. teNInuM yAna vimAna 1000 yojana vistIrNa hatuM. yAna vimAnanuM varNana karavuM - cAvatu - sUryAbhadevanI samAna te bahaputrikAdevI uttara dizAvartI nirmANamArgathI 1000 yojananuM vaikriya zarIra banAvI utarI ane bhagavaMta mahAvIranI samIpe AvI. dharmakathA samApta thaI. tyAre te bahuputrikAdevIe potAnI jamaNI bhUjA phelAvI, phelAvIne 108 devakumArone ane DAbI bhUjA phelAvIne 108 devakumArIne viku. tyArapachI ghaNAM ja kizokizorIone ane nAnA bALaka-bAlikAonI vikurvaNA karI. pachI sUryAbhadevanI samAna nATyavidhi dekhADIne pAchI pharI. 0 bahuputrikAdevIno pUrvabhava - subhadrA : he bhagavan! A pramANe saMbodhana karIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. pachI pUchyuM, he bhagavan! A bahupatrikAdevInI divyaRddhi divyavRti divya devAnubhAva kyAM samAI gayo. he gautama ! te Rddhi ityAdi teNInA zarIramAMthI nIkaLI ane temAM ja vilIna thaI gaI. ahIM kUTAgArazALAnuM dRSTAMta jANavuM. gautamasvAmIe punaH pUchayuM, he bhagavan! bahuputrikAdevIne A badhI Rddhi vagere kaI rIte prApta thayA ? he gautama ! e pramANe - te kALe, te samaye vArANasI nAmaka nagarI hatI. AmrapAla nAmaka caitya hatuM. te vArANasI nagarImAM bhadra nAme sArthavAha hato. je dhana dhAnyathI samRddha hato - yAvat - bIjA vaDe aparibhUta hato. te bhadranI subhadrA nAme eka patnI hatI. je sukumAla hAtha-pagavALI hatI. paraMtu te vaMdhyA hatI. jethI teNe eka paNa saMtAnane janma Apela na hato. teNI kevaLa jAnukapUranI mAtA hatI. arthAt teNInA stanone kevaLa ghUMTaNa ane koNIo sparza karatI hatI. saMtAna nahIM. 0 subhadrAne vaMdhyatvanI ciMtA : tyArapachI te subhadrA sArthavAhIne koI eka samaye madhyarAtri samaye kuTuMba jAgaraNamAM jAgaraNA karatI vakhate A prakArano - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. huM bhadra sArthavAhanI sAthe vipula bhogapabhogane bhogavatI vicaruM chuM, paraMtu AjaparyaMta meM eka paNa bALaka ke bAlikAno prasava karyo nathI. - te mAtAo dhanya che - yAvat - te mAtAoe potAno manuSya janma ane jIvananA phaLane sArI rIte prApta karela che. je mAtAoe potAnI kukSithI utpanna, stananA
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 339 dUdhanA lobhI, madhura karNapriya vANInuM uccAraNa karanArI - mAM! mAM ! bolanArI stanamULa ane kakSanI vaccenA bhAgamAM abhisaraNa karanAra saMtAna jenA stanane dUdhathI paripUrNa kare che, pachI te saMtAna komaLa kamaLa samAna hAthothI laIne khoLAmAM besAr3ayA pachI mAM! mAM! jevA madhura zabdone saMbhaLAvI saMbhaLAvI saMbhaLAvIne prasanna kare che. paraMtu huM hatabhAginI chuM, pUNyahIna chuM ke jeNe eka paNa putrane janma Apyo nathI. A pramANe teNI bhagra manorathA thaIne - yAvat - ArtadhyAna karavA lAgI. 0 subhadrA dvArA putra-upAyanI pRcchA : te kALe, te samaye iryAsamiti Adi samitiothI samita - cAvatu - gupta brahmacAriNI, bahuzrutA ane ghaNAM ja ziSyAonA parivAravALA suvratA AryA pUrvAnupUrvI kramathI vicaraNa karatA evA grAmAnugrAma vihAra karatA evA jyAM vArANasI nagarI hatI, tyAM AvyA, AvIne yathApratirUpa avagraha laIne saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te suvratA AryAno eka saMghATaka (sAdhvIyugala) vArANasI nagarImAM ucca, madhyama ane nIca kuLomAM gRhasAmudAnika bhikSAcaryAthI bhramaNa karatA bhadra sArthavAhanA gharamAM praviSTa thayA. tyAre subhadrA sArthavAhIe te AryAne AvatA joyA. joIne te harSita ane saMtuSTa thatI jaladI AsanethI uThI, uThIne sAta-ATha kadama teonI sanmukha gaI. jaIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne uttama azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana vaDe pratilAbhita karatA-karatA subhadrAe A pramANe kahyuM he AryAo ! vAta e che ke, huM bhadra sArthavAhanI sAthe vipula bhogopabhogane bhogavatI vicArI rahI chuM. paraMtu hajI sudhI meM eka paNa bALaka ke bAlikAne janma Apyo nathI. te mAtAo dhanya che - yAvat - huM eka paNa saMtAnane prApta karI zakI nathI. Apa AryAo to ghaNAM jJAnI cho, ghaNAM ja jANakAra cho ane ghaNAM ja gAma, Akara, nagara - yAvat - sannivezomAM paribhramaNa karo cho. ghaNAM ja rAjA, Izvara, talavara - yAvat - sArthavAha vagerenA gharomAM praveza karo cho. to zuM koI vidyAprayoga ke maMtraprayoga ke vamana, virecana, vastikarma, auSadhi ke bhaiSajaya Apa jANo cho, jenAthI huM koI bALaka ke bAlikAne prApta karI zakuM? - janma ApI zakuM? 0 AryAnA upadezathI subhadrA zrAvikA banI : - tyArapachI te sAdhvIo subhadrA sArthavAhIne A pramANe bolyA, he devAnupriye ! ame iryA Adi samitIothI samita - yAvat - gupta brahmacAriNI nigraMthI zramaNIo chIe. A prakAranA kathanane amAre kAna vaDe zravaNa karavuM paNa kalpatuM nathI. to pachI ame teno upadeza ke AcaraNa kaI rIte karI zakIe ? paraMtu he devAnupriye ! ame to vizeSatA sAthe mAtra kevalI prarUpita vividha prakAranA dharmanuM kathana karI zakIe. tyArapachI te subhadrA sArthavAhIe te AryAonI pAse dharmanuM zravaNa karIne ane avadhArita karIne harSita ane saMtuSTa thaIne te ArthIone traNa vakhata vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe bolI, he AryAo huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 Agama kathAnuyoga-4 pratIti karuM chuM, ruci karuM chuM. tathA Ape je pramANe upadeza karyo che, nigraMtha pravacana te pramANe ja che, satya che, sarvathA satya che - yAvat - huM zrAvakadharmano svIkAra karuM chuM. he devAnupriye jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI te subhadrA sArthavAhI te AryAonI pAsethI - yAvat - zrAvakadharmano svIkAra karyo, svIkAra karIne te AryAone vaMdana-namaskAra karyo. vaMdana-namaskAra karIne vidAya ApI. tyArapachI subhadrA zramaNopAsikA thaI gaI - yAvatu - vicAravA lAgI. 0 subhadrAnI pravajyA : tyArapachI te subhadrA zramaNopAsikAne koI eka divase madhyarAtrie kauTuMbika jAgaraNathI jAgatI hatI tyAre parivAranA viSayamAM vicAra karatA-karatA A AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - huM bhadra sArthavAha sAthe vipula bhogopabhoga bhogavatI evI - yAvat - vicaruM chuM. paNa meM eka paNa bALaka ke bAlikAne janma Apela nathI. tethI mArA mATe zreyaskara che ke - kAle - cAvat - sUrya prakAzamAna thayA pachI bhadra sArthavAhanI anumati laIne suvratA AryAnI pAse AryA (zramaNI) thaIne gRhavAsano tyAga karI - yAvat - pravajyA grahaNa karuM. A pramANe teNIe vicAra karyo, vicAra karIne jyAM bhadra sArthavAha hato, tyAM AvI baMne hAtha joDI - yAvat - A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tamArI sAthe ghaNAM varSo sudhI vipula bhogopabhogone bhogavatI - yAvatu - vicaraNa karI rahI chuM. paraMtu meM ekapaNa bAlaka ke bAlikAne janma Apela nathI. tethI have ApanI AjJA prApta karI suvratA AryAnI pAse muMDita - yAvat - pravrajita thavAne icchuM chuM. tyAre te bhadra sArthavAhe subhadrA sArthavAhIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! tuM hamaNAM muMDita na thA - yAvatu - pravrajita na thA. paraMtu devAnupriya bhogopabhogane bhogava. mArI sAthe vipula bhogopabhoga bhogavyA pachI tuM bhuktabhogI thaIne suvratA AryAnI pAse - yAvatu - pravrajita thaje. bhadra sArthavAhe A pramANe kahyuM tyAre paNa te subhadrA sArthavAhIe bhadrasArthavAhanA A vacanano Adara na karyo. paNa bIjI ane trIjI vakhata paNa te subhadrA sArthavAhIe bhadra sArthavAhane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! ApanI AjJA pAmIne - vAva - pravrayA aMgIkAra karavA icchuM chuM. tyArapachI te bhadra sArthavAha jyAre ghaNAM prakAre AkhyApanA, prajJApanA, saMjJApanA ane vijJaptio dvArA kahevA pachI paNa - yAvat - samajAvavAmAM samartha na thayo tyAre teNe anicchAe subhadrAne dIkSA levA anumati ApI. tyArapachI te bhadra sArthavAhe vipula azana - yAvat - svAdimarUpa cAra prakAranuM bhojana banAvaDAvyuM. pachI mitro, jJAtibaMdhuone AmaMtrita karyA. tyArapachI bhojanaveLAe - yAvat - mitro, jJAtibaMdhuono satkAra-sanmAna karyA. subhadrA sArthavAhI snAna karIne - yAvat - prAyazcitta karIne sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne puruSa sahastravAhinI zibikA para beThI.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA - tyArabAda te subhadrA sArthavAhI mitro, jJAtijano nijakayAvat saMbaMdhIjanothI parivarIne sarvaRddhi - yAvat - vAdya nAdonI sAthe vArANasI nagarInA madhyabhAgamAMthI thaIne suvratA AryAnA upAzrayamAM AvI, AvIne puruSa sahasravAhinI zibikA UbhI rAkhI, subhadrA sArthavAhI zibikAmAMthI nIce utarI. tyArapachI te bhadra sArthavAha subhadrA sArthavAhIne AgaLa karIne jyAM suvratA AryA hatA tyAM Avyo. AvIne suvratA AryAne vaMdana--namaskAra karyA. vaMdananamaskAra karIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! mArI patnI subhadrA sArthavAhI mane iSTa ane kAMta che yAvatu vAta pita kaphajanya ke sAtripAtika vividha roga ane AtaMka teNIne sparza na karI zake te mATe huM prayatnazIla rahyo chuM. have A devAnupriyA saMsAranA bhayathI udvigna ane janmamaraNathI bhayabhIta thaIne Apa devAnupriyonI pAse muMDita thaIne - yAvat - dIkSA levA icche che. tethI huM Ane Apa devAnupriyone ziSyA bhikSAnA rUpamAM ApuM chuM, Apa devAnupriyo ! A ziSyAbhikSAno svIkAra karo. he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI suvratA AryAnA A kathanane sAMbhaLIne te subhadrA sArthavAhI harSita thaIne svayaM ja AbharaNa, mALA, alaMkArone utAre che, utArIne svayaM ja paMcamuSTika loca kare che. loca karIne jyAM suvratA AryA hatA tyAM Ave che. AvIne suvratA AryAne traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI, vaMdananamaskAra kare che, vaMdananamaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! A saMsAra AdIsa che - yAvat -devAnaMdAnI mAphaka teNI pravrujita thaI yAvat - AryA thaI gaI - yAvat - gupta brahmacAriNI thaI gayA. 0 subhadrA AryA dvArA bALako sAthe krIDA : - TOP - ---- - 341 tyArapachI te subhadrA AryA koI samaye gRhasthonA bALaka--bAlikAmAM sammohita - yAvat - Asakta thaIne te bALakonA zarIranuM avyaMgana, ubaTana karatA, prAsuka jaLa - lAvatA, hAtha-paga raMgatA, kaMkaNa, aMjana, varNaka--curNaka karatA, ramakaDAM ApatA, khAdya sAmagrI lAvatA, khIra ApatA, puSpo vagere zodhatA ane zodhIne gRhasthonA putra-- putrIomAM kumAra--kumArikAomAMthI ane nAnA bALaka-bAlikAomAMthI-- koIne mAliza karatA, koIne ubaTana karatA, koIne prAsukajaLa vaDe snAna karAvatA, koInA hAtha-paga raMgatA, koIne kAjaLa lagAvatA, koIne tilaka karatA, koIne TIkI lagAvatA, koIne jhUlAvatA, kyAreka temane eka paMktimAM UbhA rAkhatA, kyAreka alaga--alaga UbhA karatA, koInA zarIra para varNaka ke cUrNaka lagAvatA, koIne ramakaDAM ApatA, koIne khAjA khavaDAvatA, koIne dUdha pIvaDAvatA, koIne puSpamALA paherAvatA, koI koIne potAnA paga, jAMgha, sAthaLa, khoLo, kamara, pITha, chAtI, khabhA ke mastaka para besADatA koIne hatheLImAM rAkhI hularAvatA, ucca svare gAtA ane e rIte teNI putranI, putranI, dohitranI, dohitrInI lAlasAne anubhavatA vicaratA hatA. 0 AryA dvArA subhadrAne bAlakrIDAno niSedha karavo : tyAre te suvratA AryAe subhadrA Aryana (AvI pravRtti karatA joIne) A
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 Agama kathAnuyoga-4 pramANe kahyuM, he devAnupriye ! ApaNe iryAsamiti Adi samitIothI samita - yAvatuM - guptabrahmacAriNI evA nigraMthI-zramaNIe chIe. tethI ApaNe zizukrIDA Adi laukika kAryo karavA kalpatA nathI. he devAnupriye! tuM gRhasthonA bALakomAM saMmohita - vAva - adhyapapanna thaIne enjaMgana - yAvat - pautrAdinI lAlasAno anubhava karatI je vicarI rahI cho tenuM he devAnupriye ! (tyAga kara) have tuM A sthAna (sAvadya kArya)nI AlocanA kara - yAvat - prAyazcitta aMgIkAra kara. suvratA AryAe A prakAre niSedha karyA pachI paNa te subhadrA AryAe suvratA AryAnA A kathanano Adara na karyo, te vAta para dhyAna na ApyuM. paraMtu anAdara karatA, upekSA karatA vicAravA lAgI. tyAre te nigraMthI-zramaNIo subhadrA AryAnI hIlanA, niMda, hiMsA, gaThTha karavA lAgI ane vAraMvAra A kArya karavAthI rokavA lAgI. 0 subhadrAno alaga nivAsa : tyArapachI te nircathI zramaNI suvratA Adi ArthIo dvArA A pramANe hIlanA - thAvat - vAraMvAra A kAryathI rokatA hovAne kAraNe te subhadrA AryAne A AvA prakArano AdhyAtmika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, jyAre huM gRhavAsamAM rahetI hatI tyAre huM svAdhIna hatI. paraMtu jyArathI huM muMDita thaIne gRhatyAga karI anagAritvamAM pravrajita thaI chuM. tyArathI huM paravaza thaI gaI chuM. pahelA A zramaNI nigraMthIo mAro Adara karatI hatI, mArA tarapha dhyAna ApatA hatA paNa have teo mAro Adara karatA nathI ke mArI tarapha dhyAna ApatA nathI. - tethI mArA mATe zreyaskara thaze ke kAle - yAvat - sUrya prakAzamAna thayA pachI - suvratA AryAnI pAsethI nIkaLIne alaga ekalI upAzrayamAM jaIne rahuM. A pramANe teNIe vicAra karyo. vicAra karIne kAle - yAvat - sUrya prakAzita thayA pachI suvatA AryAnI pAsethI nIkaLIne alaga upAzrayamAM jaIne ekalA vicaravA lAgyA. tyArabAda te subhadrA AryA anivArita, niraMkuza, svachaMda mati thaIne gRhasthonA bALakomAM saMmohita - yAvat - avyaMgana Adi ane - yAvat - dohitrI lAlasAne pUrNa karatA vicaravA lAgyA. 0 subhadrAnI saMlekhanA ane bahuputrikAdevIrUpe upapAta : tyArapachI te subhadrA pArzvasthA ane pArthasthavihAriNI, avasanna ane avasanna viAriNI, kuzIla ane kuzIla vihAriNI, saMsakta ane saMsakta vihAriNI, yathAvRMdA ane yathAzRMdA vihAriNI thaI gayA. ghaNAM varSo sudhI teNIe zramaNIparyAyanuM pAlana karyuM pAlana karIne aMte ardhamAsika saMlekhanA dvArA AtmAne sevita karIne, trIza bhaktonuM anazana dvArA chedana karI, te sthAnanI (sAvadya pravRttinI) AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA ja kAlamAsamAM kALa karIne saudharmakalpamAM bahuputrikA vimAnamAM upadhAnasabhAmAM devaduSyathI AcchAdita devazayanIya zayyAmAM aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga mAtra jaghanya avagAhanAvALI bahupatrikA devIrUpe utpanna thaI. tyArapachI tatkAla utpanna thayelI te bahuputrikAdevI zarIra paryAti - yAvat -
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 343 bhASAmanarUpa pAMca prakAranI paryAptiothI paryApta thaI gaI. A pramANe che gautama ! bahuputrikAdevIe te divyaddhine - yAvat - prApta karI che. 0 bahuputrikA nAmanuM rahasya - tenI sthiti : he bhadaMta ! kayA kAraNathI teNIne bahuputrikAdevI nAmathI bolAvAya che ? he gautama ! A bahuputrikAdevI jyAre jyAre devendra devarAja zakra indranI pAse upasthita thAya che, tyAre tyAre te ghaNAM ja bALaka-bAlikA, kizora-kizorIo AdinI vidurvaNA kare che. vikrvaNA karIne jyAM devendra devarAja zakra che, tyAM Ave che, AvIne devendra devarAja zakranI divya devaddhi, divya devaghuti, divya devAnubhAva pradarzita kare che. tethI te bahupatrikAdevI kahevAya che. he bhagavan! bahuputrikA devInI keTalA kALanI sthiti kahI che ? he gautama ! bahuputrikA devInI cAra palyopamanI sthiti kahI che. he bhagavan! te bahuputrikAdevI AyukSaya, sthiti kSaya ane bhavaya thayA pachI anaMtara te devalokathI cavIne kyAM jaze? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te bahuputrikA devI A ja jaMbUDhIpanA bhAratavarSamAM viMdhyagirinI taLeTImAM bebhela saMnivezamAM brAhmaNa kuLamAM kanyArUpe janma leze. 0 somAno bhava : tyArapachI te bAlikAnA mAtApitA agiyAra divasa vItyA pachI - yAvatuM - bAramAM divase A AvA prakAranuM nAmakaraNa karaze - amArI A bAlikAnuM nAma "somA" thAo. tyArapachI te somA bAlyabhAvane choDIne sajJAna avasthA sahita yauvanabhAvane prApta thaIne rUpa, yauvana ane lAvaNyathI utkRSTa - yAvat - utkRSTa zarIravALI thaI. tyArapachI mAtApitA bAlyAvasthAne pAra karIne yauvanAvasthAmAM pravezelI ane viSayasukhathI abhijJA jANIne te somA dArikAne yathAyogya zulka daheja ane yathAyogya priya vacananI sAthe potAnA bhANeja rASTrakUTane panIrUpe soMpaze arthAt tenI sAthe vivAha karI deze. te somA tenI iSTA, kAMtA, vallabhA - yAvat - AbhUSaNanA karaMDaka samAna, telanI vApikA samAna, surakSita vastronI peTI samAna, suparigrahita, ratnakaraMDakanI samAna surakSita ane susaMgopita patnI thaze ane te rASTrakUTa e dhyAna rAkhaze ke teNIne zIta - yAvatu - vividha roga ane AtaMka sparzI na zake. 0 bALakothI parezAna somA dvArA vaMdhyatva prazaMsA - tyArapachI te somA brAhmaNI rASTrakUTanI sAthe vipula bhogapabhoga bhogavatI pratyeka varSe eka saMtAna yugalane janma ApIne soLa varSamAM batrIza bALakone janma Apaze. tyAre te somA brAhmaNI ghaNAM putro-putrIo, kumAra-kumArIo, bALaka-bAlikAomAMthI koInA uttAna zayanathI, koInA cItakrAsaha rUdanathI, koInI stana pAnanI icchAthI, koInA dUdha mAMgavAthI, koInA ramakaDAM mAMgavAthI, koI dvArA khAvAnuM mAMgavAthI, koInA paDavA-AkhaDavAthI, koI dvArA khAjA mAMgavAthI, koI dvArA pANI mAMgavAthI, koI dvArA
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 Agama kathAnuyoga-4 bhAta mAMgavAthI- e ja rIte koInA hasavAthI, ropAyamAna thavAthI, krodhita thavAthI, laDavAthI, mAravAthI, mArakhAvAthI, jema-tema bolavAthI pAchaLa-pAchaLa bhAgavAthI, rovA ke vilApa karavAthI, chInavavAthI, UMghavAthI, cheDo pakaDI laTakavAthI, Aga AdimAM baLavAthI, ulaTI karavAthI, jhADA-pezAba karavAthI te somA brAhmaNI bALakonA maLa, mUtra, vamana AdithI bharelI, melA kapaDAvALI, kAMtidIna - yAvat azuci, bIbhatsa, atyaMta durgadhita thatI hovAthI rASTrakUTa sAthe vipula bhogopabhogone bhogavatA vicaravA samartha rahe nahIM. tyAre te somA brAhmaNIne madhya rAtrinA samaye kuTuMba jAgaraNAmAM jAgaraNa karatA A AvA prakArano saMkalpa - yAvat - vicAra utpanna thaze ke, huM A durjAta, durjanmA, hatabhAgI ane alpakALamAM utpanna thanArA ghaNAM ja putro ane - yAvatuM - bAlikAomAMthI koInA uttAna zayana ane - vAva - mUtrane kAraNe maLa, mUtra ane vamanathI lipta - yAvatuM - atyaMta durgadhita thaIne rASTrakUTanI sAthe - yAvat - bhoga bhogavatA - vicaraNa karavAmAM samartha thaI zakatI nathI. te mAtAo dhanya che - yAvat - teoe jIvananuM phaLa prApta karyuM che, je vaMdhyA che, jene bALaka thatA nathI, je jAnUkUpUranI mAtA che, ane sugaMdhita gaMdhadravyothI suvAsita thaIne, manuSya saMbaMdhI vipula bhogopabhogane bhogavatA vicaraNa karI rahI che. huM adhanya chuM, puNyahIna chuM, akRtapuNyA chuM. je rASTrakUTanI sAthe vipula - yAvat - bhogone bhogavI zakatI nathI. 0 somA dvArA gharmazravaNa ane pradhvajyA icchA : te kALe, te samaye iryAsamiti AdithI samita - yAvatuM - ghaNI ja ziSyAonA parivAravALA suvratA nAmanA AryA pUrvAnupUrvI kramathI vicaraNa karatA bebhela saMnivezamAM padhAryA ane yathApratirUpa avagraha dhAraNa karIne vicAravA lAgyA. tyArapachI te suvatA AryAono eka saMghATaka (sAdhvIyugala) bebhela sannivezamAM ucca, nIca, madhyama kuLomAM - yAvat - paribhramaNa karatAM rASTrakUTanA (somAnA) gharamAM pravezyA. tyAre te somA brAhmaNIe AryAne AvatA joyA, joIne harSita saMtuSTa thayA - yAvatu - jaldIthI AsanethI uThI, uThIne sAta-ATha DagalA sanmukha gaI. jaIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne vipula azana - yAvat - svAdima vaDe pratilAbhita karIne A pramANe kahyuM, he AryAo ! meM rASTrakUTanI sAthe vipula bhoga bhogavatA - yAvatu - prativarSa saMtAna yugalano janma Apyo ane soLa varSamAM batrIza bALako thayA. jenAthI huM te durthAta nAnI umaranA ghaNAM ja putra - yAvat - bAlikAne kAraNe - yAvat - rASTrakUTanI sAthe manonukula vicaraNa karI zakatI nathI. tethI te AryAo ! huM ApanI pAse dharmazravaNa karavA icchuM chuM. tyAre te AryAoe somA brAhmaNIne vividha prakArano - yAvat - kevali prarUpita dharmano upadeza Apyo. tyArapachI te somA brAhmaNIe te AryAonI pAse dharmazravaNa karI ane tene
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 345 hRdayamAM avadhArita karI harSita-saMtuSTa - yAvat - AnaMdita hRdayA thaIne te AryAone vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne kahyuM ke he AryAo ! huM nigraMtha pravacanamAM zraddhA rAkhuM chuM - yAvat - sanmAna karuM chuM. he AryAo! nigraMtha pravacana e ja pramANe che, he AryAo! Apa je kaho cho te nigraMtha pravacana evuM ja che. paraMtu he AryAo! huM rASTrakUTane pUchI lau, tyArapachI Apa devAnupriyanI pAse muMDita - yAvat - pravrajita thaIza. he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI te somA brAhmaNIe te AryAone vaMdana-namaskAra karyA ane vaMdana namaskAra karIne vidAya ApI. 0 rASTrakUTa pravajyA niSedha karatA somA zrAvikA banI : tyArapachI te somA brAhmaNI jyAM rASTrakUTa hato, tyAM AvI ane baMne hAtha joDIne A pramANe bolI, he devAnupriya ! meM AryAonI pAse dharmazravaNa karyo che. te dharmanI huM icchA karuM chuM - yAvat - mane ruyela che. tethI he devAnupriya ! huM tamArI anumati prApta karIne suvratA AryAnI pAse - yAvatuM - pravrajita thavAne icchuM chuM. tyArapachI te rASTrakUTe somA brAhmaNIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! hamaNAM tuM muMDita thaIne - yAvat - pravrajita na thA, paraMtu he devAnupriye ! mArI sAthe vipula bhogopabhogane bhogavyA pachI bhaktabhogI thaIne suvratA AryAnI pAse muMDita - yAvapravrajita thaje. tyArapachI te somA brAhmaNIe snAna karyuM - yAvat - zarIrane alaMkAro vaDe alaMkRt karIne dAsIonA samUhathI gherAyelI potAnA gherathI nIkaLI nIkaLIne bebhela saMnivezanA madhyabhAgamAMthI thaIne jyAM suvratA AryAno upAzraya hato tyAM AvI, AvIne suvratA AryAne vaMdana-namaskAra karyo ane paryApAsanA karavA lAgI. tyArapachI te suvratA AryAe somA brAhmaNIne AzcaryakArI, kevali prarUpita dharmano upadeza Apyo. je prakAre jIvakarmathI baMdhAya che. tyArapachI te somA brAhmaNIe suvratA AryAnI pAse - yAvat - bAra prakAranA zrAvakadharmano svIkAra karyo, svIkAra karIne suvratA AryAne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana- namaskAra karIne je dizAmAMthI AvI hatI te ja dizAmAM pAchI cAlI gaI. tyArapachI somA brAhmaNI zramaNopAsikA thaI gaI ane jIvAjIva Adi tattvonI jJAtA thaIne AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgI. 0 somAnI pravajyA ane bhAvi gati : tyArapachI te suvratA AryA koI samaye pUrvAnupUrvI kramathI vihAra karatA - yAvat - pharI pAchA tyAM AvyA. tyAre te somA brAhmaNI A saMvAda sAMbhaLIne harSita-saMtuSTa thaIne snAna karyuM. pUrvavat gherathI nIkaLI - yAvatuM - vaMdana-namaskAra karyo. vaMdana-namaskAra karIne, dharma zravaNa karI - yAvat - pratibaddha thaI. vizeSa e ke, rASTrakUTanI AjJA laIza, tyArapachI dIkSA levA icchuM chuM.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 Agama kathAnuyoga-4 jema sukha upaje tema karo (vilaMba na karo.) tyArapachI somA brAhmaNIe suvatA AryAne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne suvratA AryAnI samIpathI nIkaLI. nIkaLIne jyAM potAnuM ghara hatuM, jyAM rASTrakUTa hato, tyAM AvI, AvIne baMne hAtha joDI rASTrakUTane pUchyuM, meM dharma sAMbhaLyo che - thAvat - pravrajita thavA icchuM chuM. jema tane sukha upaje tema kara, vilaMba na kara. tyArapachI rASTrakUTa vipula parimANamAM azana Adi cAra prakAranA bhojana banAvaDAvyA. mitro Adine bhojana karAvyuM ityAdi varNana pUrvavatu jANavuM. je pramANe pUrvabhave subhadrA ArcA thaI hatI. (pravajita thayA.) te pramANe somA AryA iryAsamiti Adi samitiothI samita - yAvat - gupta brahmacAriNI AryA thayA. tyAre te somA AryAe suvratA AryAnI pAse sAmAyika AdithI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne aneka upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa Adi tapokarmathI potAnA AtmAne bhAvita karatA ghaNAM varSo sudhI zrApya paryAyanuM pAlana karyuM. pAlana karIne mAsika saMlekhanA dvArA sATha bhaktonuM anazana vaDe chedana karI, AlocanA pratikramaNa karI, samAdhine prApta karI kAlamAsamAM kALa karIne devendra devarAja zakranA sAmAnika devarUpe utpanna thaze. tyAM keTalAMka devonI sthiti be sAgaropamanI kahI che. te devalokamAM somadevanI paNa be sAgaropamanI sthiti thaze. (gautamasvAmIe pUchayuM, he bhagavan) te somadeva te devalokathI Ayuno kSaya thAya tyAre - vAvat - cyavIne kyAM jaze ? kayAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha varSakSetramAM utpanna thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :ThA 975nI vR puphi. 2, 8 0 zrI Adi devI/bhUtA Adi zramaNI kathA - (puliyA AgamamAM kharekhara to ahIM daza devIonI kathA che. jeno samAveza deva-devI kathA vibhAgamAM thAya. paNa zrIdevInA pUrvabhavamAM te bhUtA nArma zramaNI hatA. tenI kathA vistArathI che. pUrve paNa AvI devIonI kathA jo teo pUrvabhavamAM zramaNI hoya to temano samAveza zramaNI vibhAgamAM ja karela che. tethI zrIdevI kathA ahIM lIdhela che. bAkInA nava devIomAM to mAtra sUcanA ja che ke, "zrIdevI pramANe" tethI badhAMno ahIM ja samAveza karyo che. vaLI te daze devI pUrvabhave zramaNIo hatA- A daza devIonA nAma A pramANe che(1) zrIdevI, (2) hIdevI, (3) yutidevI, (4) kIrtidevI, (5) buddhidevI, (6) lakSmIdevI, (7) ilAdevI, (8) surAdevI (9) rasadevI, (10) gaMdhadevI 0 zrIdevI kathA : te kALe te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. guNazila nAme caitya hatuM. zreNika
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 347 rAjA hato. zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAryA. parSadA nIkaLI. te kALe, te samaye zrIdevI saudharmakalpanA avataMsaka vimAnamAM, sudharmAsabhAmAM, zrI nAmanA siMhAsana para 4000 sAmAnika devIo ane parivArasahita bahupatrikAdevInI samAna AvI - yAvatuM - nATyavidhi dekhADIne pAchI cAlI gaI. vizeSa e ke - bahuputrikAdevInI samAna zrIdevIe bALaka-bAlikAnI vikuvaNA karI na hatI. (gautamasvAmIe) pUrvabhavasaMbaMdhI pRcchA karI. 0 bhUtA zramaNIno bhava : te kALe, te samaye rAjagRhanagara hatuM. guNazilaka caitya hatuM. jitazatru rAjA hato. te rAjagRhanagaramAM sudarzana gAthApati hato. je dhanADhya - yAvat - aparibhUta hato. te sudarzana gAthApatinI patnInuM nAma piyA hatuM. je atyaMta sukumAra hatI. sudarzana gAthApatinI putrI, priyA gAthApatnInI AtmajA bhUtA nAme dArikA hatI, je vRddhA, vRddhakumArI, jIrNA, jIrNakumArI, zithila nitaMba ane stanavALI ane avivAhita hatI. 0 bhUtAnuM bhapArtha samIpe gamana : - te kALe, te samaye puruSAdAnIya - yAvatuM - nava hAthanI avagAhanAvALA arpatuM pArtha bhagavaMta padhAryA. varNana pUrvavatu jANavuM. parSadA nIkaLI. tyArapachI te bhUtAdArikA A vRttAMtane sAMbhaLIne harSita-saMtuSTa thaIne jyAM mAtA-pitA hatA, tyAM AvI, AvIne teone A pramANe kahyuM, he mAta-tAta ! puruSAdAnIya pArthaat pUrvAnupUrvI kramathI cAlatA cAlatA - yAvat - gaNathI parivRtta thaIne vicArI rahyA hatA. tethI te mAta-tAta ! ApanI anumati laIne puruSAdAnIya pArtha arvatanI pAya vaMdanAne mATe javA icchuM chuM. he devAnupriye ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI te bhUtA dArikAe snAna karyuM - cAvatuM - alaMkRt thaIne dAsIonA samUhathI parivarIne potAnA gherathI nIkaLI, nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, tyAM AvI, AvIne dhArmika zreSTha ratha para beThI. tyArapachI te bhUtA dArikA potAnA dAsI parivArathI parivarIne rAjagRha nagaranA madhya bhAgathI nIkaLI, nIkaLIne jyAM guNazilaka caitya hatuM, tyAM AvI. AvIne chatrAdi tIrthakaranA atizayone joyA, joIne dhArmika yAna pravarathI nIce utarI, utarIne ceTIkA cakravAla dAsI samUhathI parivRtta thaIne jyAM puruSAdAnIya pArtha arhat virAjamAna hatA. tyAM AvI, traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI - yAvat - paryapAsanA karavA lAgI. tyArapachI puraSAdAnIya aDatu pArzva e te moTI pArSadA ane bhUtA dArikAne dharmopadeza Apyo. jene sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne te bhUtA dArikAe harSitasaMtuSTa thaIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM - yAvat - abyulthita chuM. he bhagavan! je nigraMtha pravacananuM Ape nirUpaNa karela che, te ema ja che. paraMtu he bhagavan! huM mArA mAtA-pitAne pUchIza, tyArapachI huM ApanI pAse pravrajyA levA icchuM chuM.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 Agama kathAnuyoga-4 he devAnupriye ! jema tamane sukha upaje tema karo. 0 bhUtAnI pravajyA : tyArapachI te bhUtA dArikA te dhArmika yAnapravara - zreSTha ratha para beThI. besIne jyAM rAjagRha nagara hatuM, tyAM AvI, rAjagRha nagaranA madhya bhAgamAM thaIne jyAM potAnuM ghara hatuM, tyAM AvI. rathathI nIce utarIne jyAM mAtApitA hatA, temanI pAse pahoMcI ane jamAlInI mAphaka baMne hAtha joDIne mAtApitAnI pAse pravajyA mATe anumati mAMgI. mAtApitAe kahyuM, he devAnupriyA ! jema sukha upaje tema karo. tyArapachI te sudarzana gAthApatie vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima e cAre prakAre bhojanane taiyAra karAvyuM. karAvIne mitro, jJAtijano Adine AmaMtrita karyA, AmaMtrita karIne - yAvat - bhojana karyA bAda zucibhUta thaIne pavitra, svaccha thaIne dIkSAnI taiyArI karavAne mATe kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne temane Ama kahyuM he devAnupriyo ! tame jaldIthI bhUtA dArikAne mATe puruSa sahastravAhinI zibikA taiyAra karAvIne lAvo - yAvatuM - taiyAra karyA pachI mArI AjJAne pAchI soMpo. tyArapachI teo zibikA lAvyA - yAvatuM - AjJA pAchI soMpI. tyArapachI te sudarzana gAthApatie nAna karAvIne sarva alaMkArothI vibhUSita zarIravALI bhUtAdArikAne puruSa sahastravAhinI zibikAmAM besADI, besADIne mitro, jJAtijano Adi sahita - yAvatu - vAdyaghoSonI sAthe rAjagRha nagaranA madhya bhAgamAMthI thaIne jyAM guNazilaka caitya hatuM, tyAM AvyA, tIrthakaronA chatra Adi atizayone joyA, joIne zibikAne rokI, rokIne bhUtA dArikAne zibikAmAMthI nIce utArI. tyArapachI mAtA pitAe te bhUtA bAlikAne AgaLa karIne jyAM puruSAdAnIya arDa, pArthaprabhu birAjatA hatA, tyAM AvyA. AvIne traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! A bhUtA bAlikA amArI eka mAtra putrI che, je amane atyaMta iSTa che. he devAnupriye ! te saMsAranA bhayathI udvigna che - yAvat - Apa devAnupriyanI pAse muMDita - yAvat - pravajita thavA icche che. tethI he devAnupriya! ame Apane ziSyA bhikSArUpe arpita karIe chIe. he devAnupriya ! Apa A ziSyArUpa bhikSAno svIkAra karo. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI ahetu pArzva e A prakAre kahyuM. tyAre te bhUtAdArikA harSita-saMtuSTa thatI evI izAnakhUNAmAM jaIne potAnI meLe ja AbharaNa mALA, alaMkAro Adi utAryA. tyArapachI devAnaMdAnI mAphaka puSpacUlA AryAnI pAse pravrajita thaIne - yAvat - gupta brahmacAriNI thaI gayA. 0 bhUtA zramaNInuM bAkuzatva - tyArapachI te bhUtA AryA zarIra prASikA-bAkRzikA thaI gaI. jenA kAraNe te vAraMvAra potAnA hAthone dhotI, pagane dhotI, e ja pramANe mAthu, mukha, stanAMtara,
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 349 kakSAMtara, guhyAntarane dhotI, jyAM kyAMya paNa besatI athavA sUtI athavA svAdhyAya karavAnA sthAne tene sthAne pahelA pANI chiDakatI ane pachI tyAM besatI, sUtI, svAdhyAya karatI. A pramANe bhUtA zramaNIne karatA joIne puSpacUlA AryAe bhUtA AryAne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! ApaNe iryAsamitithI samita - yAvat - gupta brahmacAriNI nigraMtha zramaNI che. tethI ApaNe zarIra bAkuzika thavuM kalpatuM nathI. paraMtu he devAnupriye ! tame zarIra bAkazika thaIne vAraMvAra hAtha dhruve che - yAvatu - svAdhyAya kare che. tethI he devAnupriye ! tuM A sthAnanI (sAvadya kAryanI) AlocanA karo. - zeSa varNana subhadrA AryA samAna jANavuM - yAvat - alaga ekalI upAzrayamAM rahIne vicaraNa karavA lAgI. tyArapachI te bhUtA AryA niraMkuza, anivArita ane svaccheda thaIne vAraMvAra hAthone dhotI - yAvatu - pANI chAMTIne besatA hatA. 0 bhUtAno devIrUpe upapAta : tyArapachI te bhUtA A aneka upavAsa, chaTha, aThama Adi rUpa tapokama vaDe AtmAne bhAvita karatI evI ghaNAM varSono zramaNya paryAya pALIne ane te pApasthAnonI AlocanA karIne saudharmakalpanA zrI avataMsaka nAmanA vimAnamAM upapAta sabhAmAM devazayanIya zayyAmAM - yAvatu - tatsaMbaMdhI avagAhanAthI zrI devIrUpe utpanna thaI ane pAMce paryAptiothI - yAvat - bhASA mana paryApti vaDe paryApta thaI A pramANe he gautama ! zrIdevIe A divya devaddhi prApta karI che. ahIM A devalokamAM tenI eka palyopamanI sthiti (AyuSya) che. he bhagavan! A zrIdevI ahIMthI cavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne siddha thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze - (e pramANe bhagavaMta mahAvIre uttara Apyo.) 0 hI Adi zramaNIonI kathA : zrI-devInI mAphaka ja bAkInA nave adhyayanano kathana samajI levA arthAt (2) hI, (3) ghuti, (4) kIrti, (5) buddhi, (6) lakSmI, (7) ilA, (8) surA, (9) rasa ane (10) gaMdha. A nave devIonI kathA samajI levI. A nave devIonA vimAnonA nAma potAnA nAmanI samAna che. badhI devIno upapAta saudharmakalpamAM ja thayo. temanA pUrvabhavanA nagara, caitya, pitA Adi tathA potAnA nAma saMgrahaNI gAthAmAM ApelA nAma pramANe jANavA. te badhI ja pUrvabhave bha.pArtha pAse pravajita thayA. puSpacUlA AryAnI ziSyA thayA. badhAM ja zramaNI zarIra bAkuzikA thayA ane badhI ja devI devalokathI cyavIne mahAvideha kSetramAM janma laIne siddha thaze - yAvata - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :puSka. 1 thI 3;
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 Agama kathAnuyoga-4 0 pAMDu AryA kathA : (paMkara - pAMDurAryAnI kathA AvazyakamAM "mAyA"nA viSayamAM Ave che. gacchAcAra prakirNakamAM ane bhakta parijJAmAM "mAyA"nA dRSTAMtarUpe "pAMDu AryA"nuM dRSTAMta Ave che.) mAyAnA viSayamAM paMDara/paMDu AryA nAmanA sAdhvI thayA. te vidyAsiddha hatA. ghaNAM ja abhiogane jANatA hatA. loko tenI pAse mastaka namAvatA AvatA. teNIe koI divase AcArya bhagavaMtane kahyuM ke, mane bhakta paccakkhANa karAvo. tyAre gurue badhAMne paccakkhANa karAvyA. tyArapachI bhakta paccakkhANa karIne te paMDrA ekalA rahevA lAgyA. tenI pAse koI AvatuM na hatuM. tyAre teNIe vidyAprayogathI AhvAna karyuM. loko puSpa ane gaMdhAdi laIne tyAM AvavA lAgyA. tyAre AcAryae pUchayuM ke, A loko kema AvI rahyA che ? lokoe kahyuM, ame jANatA nathI. tyAre paMDurajjAne pUchayuM tyAre teNIe kahyuM, hA, meM vidyA dvAra A lokane AvatA karyA che. AcAryae teNIne vosirAvavA kahyuM. tyAre teNIe vosirAvyuM. loko AvatA aTakI gayA. teNI pharI ekAkI thaI, pharI vidyAprayogathI AhvAna karyuM. pharI loko AvatA thayA. tyArapachI paMdarajjA tenA A sAvadyakAryanI AlocanA karyA sivAya kALadharma pAmIne saudharmakalpamAM airAvaNa (hAthI) devanI agramahiSI thaI, tyAre AvIne bhagavannanI samIpe rahIne hAthaNI thaIne moTA (UMcA) zabdothI vAyukarma karavA lAgI jyAre bhagavaMtane pUchavAmAM AvyuM tyAre teNIno pUrvabhava kahyo. jethI anya koIpaNa sAdhu sAdhvI e pramANe mAyA na kare. (- dazAzrutaskaMdha-niryukti) (nizItha sUtramAM paNa jaNAve che ke - pArthasthI ane zarIropakaraNabakuza nitya kSeta vastra pariharIne rahetA hovAthI tenuM "paMDarajjA" evuM nAma lokoe pADI dIdhuM. teNI paNa vidyA, maMtra, vazIkaraNa, uccATana, kautukamAM kuzaLa hovAthI loko para teNI A prayogo karatA hatA. loko paNa tenI pAse natamastake ane aMjalipUrvaka AvIne UbhA rahetA hatA. kyAreka vairAgyabhAvane pAmIne teNIe gurune vinavaNI karI - Apa mane AlocanA pradAna karo. AlocanA karIne punaH vijJapti karI - huM dIrdhakALa pravajyA pAlana karavA samartha nathI. tyAre gurunI pAse vidyA maMtrAdi badho ja tyAga karyo. parinna thaI azana AdinA pratyAkhyAna karyA. AcAryae ubhayavargane kahyuM ke, A vAta lokone karavI nahIM. tyArapachI teNIe bhaktapratyAkhyAna karI jyAM ghaNA jano rahetA hoya tyAM rahevAnuM choDI dIdhuM. alpa evA sAdhu-sAdhvI parivAra madhye rahevA lAgyA. tyAre teNIe arati pAmIne manathI lokavazIkaraNa vidyAnuM AhvAna karyuM. tyAre loko hAthamAM puSpa, dhUpa, gaMdha laIne alaMkRt--vibhUSita thaIne vaMdana karavA AvavA lAgyA. AcArya bhagavaMte ubhayavargane pUchayuM, loko kema Ave che ? teoe kahyuM ame kaMI jANatA nathI. paMDarajjAne pUchayuM tyAre teNI bolI meM vidyA abhiyogathI Ama karela che. gurue kahyuM, ApaNe Ama karavuM kalpatuM nathI. tyAre paMDarajjAe pratikramaNa karyuM A rIte traNa vakhata samyak pratikramaNa karyuM. cothI vakhata pUchayuM tyAre teNIe satya vAta na jaNAvI.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 351 paMDarajjA potAnI A sAvadya pravRttinI AlocanA karyA sivAya kALadharma pAmI saudharma kalpe airAvaNa (hAthI) devanI agramahiSI thayA. tyAre te bhagavanuM vardhamAna svAmInA samavasaraNamAM AvyA. dharmakathA (dezanA) pUrNa thaI tyAre paMDarajjAdevI hAthaNInuM rUpa karIne bhagavaMtanI sanmukha rahIne moTA avAjathI vAta karma karavA lAgI. tyAre gautamasvAmIe bhagavaMtane prazna karyo. bhagavaMte teNIno pUrvabhava kahyo. je jANIne bIjA koI sAdhu-sAdhvI A rIte mAyA na kare. ityAdi. 0 Agama saMdarbha :bhA. 153; gacchA 98nI vRka nisI. 3198, 319tnI yu. dasA.ni. 111nI cU Ava yU.1-5 522; Ava.ni. 918 + 4 0 kamalAmelA kathA - dvArAvatI (dvArikA)mAM baLadevanA putra niSadhano putra sAgaracaMdra nAme rAjakumAra hato. utkRSTa rU5vAn hato. zAMba vagere sarvene te iSTa hato. tyAM dvArikAmAM vasatA anya rAjAne kamalAmelA nAmanI putrI hatI, je utkRSTa zarIravALI (ati dekhAvaDI) hatI. teNI ugrasena rAjAnA putra nabhasenane varAvelI hatI arthAt tenI sAthe vivAha nakkI karAyA hatA. (Avazyaka vRttimAM ugrasenano putra "nabhasena" ema lakhyuM che. jyAre Avazyaka cUrNi ane bRhatkalpamAM ahIM ugrasenanA pautra dhanadevane varAvI temAM lakhyuM che.) A tarapha nArada (RSi) sAgaracaMdrakumAranI pAse AvyA. sAgaracaMdra temane joIne Ubho thayo. nArada jyAre beThA tyAre sAgaracaMdre pUchyuM, he bhagavan! kaMI Azcarya joyuM? nArade kahyuM, hA joyuM. jyAM joyuM ? te kaho. A ja dvArikAmAM kamalAmelA nAmanI dArikA (kanyA) che. zuM te koIne ApavAmAM AvI ? (teno vivAha nakkI thayo ?) nArade kahyuM, hA - sAgaracaMdra pUchayuM, kone apAI ? ugrasenanA pautra dhanadeva (putra nabhasenane) ApavAmAM AvI che. sAgaracaMdra pUchayuM, mAre teNInI sAthe kaI rIte saMyoga thaI zake ? te huM jANato nathI, ema kahIne nArada tyAMthI cAlyA gayA. sAgaracaMdrane A vAta sAMbhaLIne besatA ke sUtA kyAMya dhRti prApta na thaI. tyAre te kanyAnuM nAma eka pATIyA para lakhI, pATIyu hAthamAM laIne Ubho rahyo. tyArapachI nArada paNa kalahanI icchAthI kamalAmelAnI samIpe gayA. tyAre teNIe paNa kSemakuzaLa pUchIne pUchayuM, kaMI Azcarya joyuM ? nArade kahyuM ke, meM be Azcarya joyA. rUpamAM sAgaracaMdra jevo koI nathI ane kurUpamAM dhanadeva (nabhasena) jevo koI nathI. tyAre kamalAmelAe pUchayuM ke, zuM te mAro pati thaze ? nArade kahyuM ke, huM evuM kaMIka karIza ke, tAro tenI sAthe saMyoga thaI jaze. teNI sAgaracaMdramAM Asakta banI ane nabhasena (dhanadeva)thI virakta thaI gaI. tyAre nArada teNIne sArI rIte AzvAsita karI (jo ke Avazyaka pUrNimAM jaNAvyA mujaba nArada pahelAM kamalAmelA pAse gayA. pachI tenuM rUpa citrita karIne pachI
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35ra Agama kathAnuyoga-4 sAgacaMdra pAse gayelA) tyArapachI nArade sAgaracaMdra pAse jaIne kahyuM ke, teNI paNa tane icche che. tyAre sAgaracaMdranI mAtA ane anya kumAro kheda pAmyA. sAgaracaMdra paNa raDato, vilApa karato, na khAto, na pIto mRta:prAya thaI gayo. teTalAmAM zAMbakumAra tyAM Avyo - yAvatu - teNe sAgaracaMdrane vilApa karato joyo. tyAre zAbe pAchaLathI AvIne sAgaracaMdranI baMne AMkho potAnA be hAtha vaDe AcchAdita karI. sAgaracaMdra bolyo, o! kamalAmelA! tyAre zAMbe kahyuM, beTA ! haM kamalAmelA nathI, kamalomelo chuM. tyAre sAgaracaMdra kahyuM, hA, barobara che uttamapuruSo satya-pratijJa hoya che, have tuM ja mane kamalAmelA sAthe meLApa karAvI ApIza. tyAre te bIjA kumAroe zAbane kahyuM, tuM ja sAgaracaMdra sAthe kamalAmelAno meLa karAvI Apa zAMba mAnyo nahIM. tyAre teoe zAMbane madyapAna karAvI abudyata karyo. zAMba paNa vigatamada thaI ciMtavavA lAgyo. mAre A kArya kema karavuM ? A kArya zakya banAvavA zuM karI zakAya ? teNe pradyumna pAse prajJapti vidyA mAMgI. pradyumna vidyA ApI tyArapachI je divase te nabhasena (dhanadeva)no vivAha hato, te ja divase vidyA vaDe tenuM rUpa vikurtI sAgaracaMdra zAMba vagere kumAro sAthe jaIne kalAmelAnuM apaharaNa karI, teNIne raivataka udyAnamAM lAvyA. zAMba pramukha kumAro dvArikAnA udyAnamAM jaIne nAradanuM rahasya bhedIne kamalAmelA ane sAgaracaMdrane paraNAvyA. tyAM krIDA karatA rokAyA. paNa bIjA te dvArikAne joI na zake te rIte vidyAno upayoga karIne tyAM rahyA. kamalAmelAnuM koNa haraNa karI gayuM te koIne khyAla na Avyo. tenI tapAsa karatA udyAnamAM jovAmAM AvyA. tyAM te kumAro vidyAdharanA rUpa laIne krIDA karatA hatA. (bRhatkalpamAM evuM jaNAve che ke, nAradane jyAre pUchayuM tyAre teNe kahyuM ke, koI vidyAdhara apaharaNa karIne raivataka udyAnamAM laI gayA che tema joyuM che.) tyAre nArAyaNa kRSNa vAsudeva potAnI senA sAthe nIkaLyA. tyAM zAMba vidyAdharanuM rUpa laIne yuddha karavA lAgyo. badhA dazAro parAjita thayA. tyArapachI nArAyaNa kRSNa vAsudeva sAthe yuddha karavA lAgyo. pachI jyAre teNe A vAta jANI tyAre zAMba potAnA mULa rUpe kRSNa vAsudevanA pagamAM paDI gayo. tyAre kamalAmelAne vidhivat sAgaracaMdrane ApI. kRSNa ugrasena pAse jaIne nabhasenanI mAphI mAMgI. (Avazyaka ane bRhatkalpa baMnemAM A dRSTAMta anuyoganA viSayamAM ja che, paNa Avazyaka vRtimAM dRSTAMta ahIM pUruM thAya che, jyAre Avazyaka cUrNi ane bRhatkalpamAM A daSTAMta-kathA AgaLa cAle che te A pramANe-). anyadA - koI vakhate bhagavaMta ariSTanemi svAmI tyAM samosaryA tyAre sAgaracaMdra kamalAmelAnI sAthe bhagavaMta ariSTanemi samIpe dharmazravaNa karIne aNuvratone grahaNa karIne saMvRtta thayA. tyArapachI sAgaracaMdra AThama-caudaze zUnyagRhomAM ke zmazAnamAM eka rAtrika pratimA dhAraNa karIne (pauSadha pratimA dhAraNa karIne) rahetA hatA.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA dhanadeve A vAta jANIne tAMbAnI soyo ghaDAvI. zUnyagRhamAM pratimA sthita evA sAgaracaMdranI vIze AMgaLIonA nakhomAM te soyo ghusADI dIdhI. tene samyak prakAre sahana karatA vedanAbhibhUta thaIne kAladharma pAmI sAgaracaMdra devaloke utpanna thayA. (A bAbata vizeSa kathana saha sAgaracaMdranI kathAmAM jaNAvelI che. kathA juo 'sAgaracaMdra" zrAvaka vibhAgamAM) tyArapachI bIje divase gaveSaNA karatA sAgaracaMdra mRtasthitimAM jovAmAM AvyA. AkraMda thaI gayuM. pachI AMgaLInA nakhamAM ghusADAyela soyo jovAmAM AvI. vizeSa tapAsa karatA dhanadeve A soyo tAmrakUTa pAse karAvelI te jANavAmAM AvyuM. roSAyamAna thayelA kumAroe dhanadevane zodhyo. baMne potapotAnA sainya sAthe yuddhe caDyA. te vakhate sAgaracaMdradeve vacce paDIne te yuddhane zAMta karAvyuM. tyArapachI kamalAmelAe bhagavaMta ariSTanemi samIpe jyA aMgIkAra karI (ATalI vAta prasaMgAnusAra kahI.) kamalAmelA zramaNI thayA. 0 Agama saMdarbha : maraNa 434; buha.bhA. 172 + ; Ava...1-5 112, 113; X - --X * 353 0 bhaqidArikA kathA : (vAstavamAM bhaTTidArikA nAmanuM koI kathApAtra nathI, paNa saMbukka gAmanA goviMda nAmanA brAhmaNanI patnI--brAhmaNI mATe karAyela saMbodhana mAtra che.) - A brAhmaNIne putranuM akRtya joIne vairAgya thayo. potAnA pUrvabhavamAM pALela zramaNIpaNuM yAda AvyuM - jAtismaraNa jJAna thayuM. saMsAranI asAratA samajAI. badhAMne pratibodha karyA. teNIe pUrvabhavomAM karela mAyAne kAraNe teNI srIpaNuM pAmelI hatI, paNa bhaTTidArikA--brAhmaNIpaNe aMtaHkaraNapUrvakanA pazcAttApathI mokSe gayA. A kathAnuM vistArathI evuM saMpUrNa varNana pUrve zramaNa vibhAgamAM susaDhanI kathAmAM lakhAI gayela che. kathA juo ''susaDha'-zramaNa. 0 Agama saMdarbha mahAni 1484 thI 1513; X Avani. 134 + ; 0 meghamAlA kathA - pApanI karelI nivRttine jo koI alpa pramANamAM paNa virAdhe, mAtra manathI ja vratanI virAdhanA kare to je prakAre meghamAlA nAmanI AryA mRtyu pAmIne durgatie gaI te pramANe manathI alpa paNa vratanI virAdhanA karanAra durgati pAme che. he bhuvana bAMdhava ! manathI paNa alpa pratyAkhyAnanuM khaMDana karIne meghamAlAe je karma upArjana karyuM ane durgati pAmI te huM jANato nathI. bAramAM vAsupUjya tIrthaMkaranA tIrthamAM bhoLA, kAjaLa sarakhA kALA varNavALA, durbaLa manavALA meghamAlA nAmanA eka sAdhvI hatA. 4| 23
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 Agama kathAnuyoga-4 (koI vakhate) bhikSA grahaNa karavA mATe bahAra nIkaLyA, bIjI tarapha eka makAna upara suMdara strI beThelI joI. te najIkanA makAnamAM laMghana karIne javAnI abhilASA karatI hatI. tyAre A sAdhvIe manathI tene abhinaMdI, eTalAmAM te baMne saLagI uThThayA. te sAdhvIe potAnA niyamano sUkSma bhaMga thayo. tenI tyAM niMdA na karI. te niyama-bhaMganA doSathI baLIne prathama narake gayA. A vRttAMta samajIne jo tamone akSaya, anaMta, anupama sukhanI abhilASA hoya to ati alpa niyama ke vratanI virAdhanA thavA na dezo. 0 Agama saMdarbha :mahAni 1050 thI 1058; 0 raju (AryA) kathA : sArAsArane jANyA vagara agItArthapaNAnA doSathI rajuAe eka vacana mAtrathI ja pApane upArjana karyuM. te pApathI te bicArAne nArakI-tiryaMca gatimAM temaja adhama manuSyapaNAmAM je je prakAranI niyaMtraNAo ane parezAnI bhogavavI paDaze. te sAMbhaLIne kone dhRti prApta thAya ? he bhagavaMta ! te ranja AryA koNa hatA ane teNe agItArthapaNAnA doSathI - vacana mAtrathI kevuM pApakarma upArjana karyuM ke je vipAko sAMbhaLIne dhRti na maLI zake ? he gautama ! A ja bharatakSetramAM bhadra nAmanA AcArya hatA. temane mahAnubhAva evA 500 ziSyo ne 1200 nigraMthI-sAdhvIo hatA. te gacchamAM cothA (Ampa) rasayukta osAmaNa, traNa ukALAvALuM, ati ukALela evA traNa prakAranA acitta jaLa sivAya cothA prakAranA jaLano vaparAza nahoto. koI samaye rajjA nAmanI AryAne pUrve karelA azubha pApakarmanA udayanA kAraNe kuSTha vyAdhithI zarIra saDI gayuM ane temAM kRmio utpanna thaIne tene pholI khAvA lAgI. koIka samaye AryAne dekhIne gacchamAM rahelA bIjA saMyatIo temane pUchavA lAgyA ke, are are duSkarakArike ! A tane ekadama zuM thayuM ? tyAre he gautama ! mahApApakarmI bhagralakSaNa janmavALA te rajjAAryAe saMyatIone evo pratyuttara Apyo ke, A acitta jaLanuM pAna karavAnA kAraNe mAruM A zarIra vaNasIne nAza pAmyuM che. eTalAmAM A vacana bolyA teTalAmAM sarva tionA samUhanuM hRdaya ekadama kSobha pAmyuM ke, ApaNe A acitta jaLanuM pAna karIe to AnI jema mRtyu pAmIzuM. - paraMtu te gacchamAMthI eka sAdhvIe ciMtavyuM ke, kadAca A mAruM zarIra ekapalakArA jeTalA alpa kALamAM ja saDI jAya ane saDIne TukaDe TukaDA thaI jAya to paNa acitta jaLanuM pAna A janmamAM kadI paNa karIza nahIM. acitta jaLano tyAga karIza nahIM. - bIjuM acitta jaLathI A sAdhvInuM zarIra vaNasI gayuM che e hakIkata zuM satya che? sarvathA e vAta satya nathI ja. kAraNa ke pUrvabhavamAM karelA azubha pApakarmanA udayathI ja AvA prakAranuM bane che. e pramANe atizaya suMdara vicAraNA karavA lAgyA. are juo
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 355 to kharA ke ajJAna doSathI avarAelI atizaya mUDha hRdayavALI lajjArahita banIne A mahApApakarmaNA sAdhvIe saMsAranA ghora duHkha ApanAruM AvuM duSTa vacana kema uccAryuM ? ke mArA kAnanA vivaramAM paNa praveza karI zakatuM nathI. - bhavAMtaramAM karelA azubha pApakarmanA udayanA kAraNe je kaMI daridratA, durbhAgya, apayaza, khoTA kalaMka lAgavA, kuSThAdika vyAdhInA kalezonA duHkho zarIramAM thavA, A vagere utpanna thAya che. temAM pheraphAra thatA nathI. kAraNa ke AgamamAM paNa kahyuM che ke pote jAte upArjana karelA duHkha ke sukha koNa koIne ApI zake che ke laI zake che? pote karela karma koNa karI zake che ane konuM karma haraNa karI zakAya che ? pote karelA karma ane upArjana karela sukha ke duHkha pote ja bhogavavA paDe che. A pramANe vicAratA te (anAmI) sAdhvIjIne kevaLajJAna utpanna thayuM. te samaye devoe kevaLajJAna mahotsava karyo. te kevalI sAdhvIjIe manuSyo devo asuronA tathA sAdhvIonA saMzayarUpa aMdhakAranA paDalane dUra karyo. tyArapachI bhakti bharapUra hRdayavALA rajjA AryAe praNAma karavA pUrvaka prazna karyo ke, he bhagavaMta! kayA kAraNe mane ATalo moTo mahAvedanAvALo vyAdhi utpanna thayo? tyAre he gautama ! jaLavALA megha ane iMdubhinA zabda sarakhA manohara gaMbhIra svaravALA kevalIe kahyuM ke, he duSkarakArike ! tuM sAMbhaLa ke tArA zarIranuM vighaTana kema thayuM? tAruM zarIra rakta ane pittanA doSathI dUSita thaeluM hatuM ja, vaLI temAM te snigdha AhAra sAthe karoLIyA jaMtuvALo AhAra gaLADUba khAdho. - bIjuM e paNa kAraNa che ke, A gacchamAM seMkaDo saMkhyA pramANa sAdhu-sAdhvI hovA chatAM, jeTalA sacitta pANIthI mAtra AMkho dhoI zakAya teTalA alpa paNa sacitta jaLano gRhasthanA kAraNe kadApi paNa sAdhue bhogavaTo karI zakAto nathI. tene badale te to vaLI gaumutra grahaNa karavA mATe jatAM jatAM jenA mukha upara nAsikAmAMthI gaLatA lIMTa lapeTAyA hatA. gaLAnA bhAga para te lAgelA hatA. te kAraNe baNabaNatI mAkhIo uDatI hatI. evA zrAvakaputranA mukhane sacitta jaLathI prakSAlana karyuM. tevA sacitta jaLano saMghaTTo karavAnI virAdhanAne kAraNe devo asurone vaMdana karavA lAyaka alaMghanIya evI gacchamaryAdAne paNa toDI. - pravacana devatA A tAruM aghaTita vartana sahana karI zakI nahIM ke sAdhu ke sAdhvIjInA prANanA saMzayamAM paNa kuvA, taLAva, vAvaDI, nadI AdinA jaLane hAthathI sparza karavAno kalpe nahIM. vitarAga paramAtmAoe sAdhu-sAdhvI mATe sarvathA sacitta jaLa hoya, te paNa samagra doSathI rahita hoya, ukaLeluM hoya teno ja paribhoga karavo kalpa che. - tethI devatAe ciMtavyuM ke, A durAcArIne evI rIte zikSA karuM ke jethI tenI jema bIjI koI AvA prakAranuM AcaraNa ke pravRtti na kare. ema dhArI amuka-amuka cUrNano yoga jyAre tuM bhojana karatI hatI tyAre te devatAe tArA bhojanamAM nAkhyo. te devatAe karelA prayoga ApaNe jANavA mATe samartha thaI zakatA nathI. A kAraNe tAruM zarIra vinAza pAmyuM che. paraMtu acitta jaLa pIvAthI vinAza pAmyuM nathI.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 Agama kathAnuyoga-4 te samaye rajjA-AryAe vicAryuM ke e pramANe ja che, kevaLInA vacanamAM pheraphAra hoya nahIM. ema vicArIne kevaLIe vinaMtI karI ke, he bhagavaMta ! jo huM yathokta prAyazcittanuM sevana karuM to mAruM A zarIra sAjuM thAya. tyAre kevalIe pratyuttara Apyo ke, jo koI prAyazcitta Ape to sudharI jAya. rajjA AryAe kahyuM ke, he bhagavaMta! Apa ja mane prAyazcitta Apo. bIjA koNa tamArA sarakhA mahAnuM AtmA che ? tyAre kevalIe kahyuM ke, he duSkarakArike ! tane prAyazcitta to ApI zakuM paNa tArA mATe AvuM koI prAyazcitta ja nathI ke jethI tArI zuddhi thAya. rajjAe pUchayuM ke, he bhagavaMta ! kayA kAraNathI mArI zuddhi nathI ? kevalI zramaNIe kahyuM ke, je teM sAdhvIonA samudAya AgaLa baDabaDATa karyo ke, acitta pANIno upayoga karavAthI mAruM zarIra saDIne nAza pAmyuM. A duSTa pApanA moTA samudAyanA eka piMDa sarakhAM tArA vacanane sAMbhaLIne A sarve sAdhvIonA hRdaya khaLabhaLI uThayA. te sarve vicAravA lAgyA ke, ApaNe have acitta jaLano tyAga karIe, paraMtu te sAdhvIoe to azubha adhyavasAyanI AlocanA, niMdA, guru sAkSIe garpaNa karI lIdhI. teone to meM prAyazcitta ApI dIdhuM che. A pramANe acitta jaLanA tyAgathI tathA te vacananA doSathI atyaMta kaSTadAyaka virasa bhayaMkara baddha, pRSTa, nikAcita moTo pApano Dhagalo teM upArjana karyo che ane te pApasamudAyathI tuM koDha, roga, bhagaMdara, jaLodara, vAyu, gumaDAM, zvAsa rokAvo, harasa, masA, kaMThamALa Adi aneka vyAdhionI vedanAthI bharapUra evA zarIravALI thaIza. vaLI daridranAM duHkho, durbhAgya, apayaza, khoTA ALa-kalaMka caDavA, saMtApa, udvega, kalezAdikathI, niraMtara baLatI evI anaMtAbhavo sudhI atizaya lAMbA kALa sudhI jevuM divase tevuM satata - lagAtAra rAtre duHkha bhogavavuM paDaze. A kAraNe te gautama ! A te rajjA-AryA agItArthapaNAthI-doSayukta vacanamAtrathI ja AvA mahAnuM duHkhadAyaka karmane upArjana karanArI thaI. 0 Agama saMdarbha :-- mahAni 1139 thI 1143; 0 lakSmaNA (AryA) kathA - (agItArthapaNAnA doSathI bhAvazuddhi prApta thatI nathI. bhAvavizuddhi vinA muni kaluSatAyukta manavALo thAya che. hRdayamAM ghaNAM ja alpa-nAnA pramANamAM paNa jo kaluSatA, malInatA, zalya, mAyA rahelA hoya to agItArthapaNAnA doSathI jema lakSmaNAdevI sAdhvIe duHkhanI paraMparA UbhI karI, tema agItArthapaNAnA doSathI bhavanI ane duHkhanI paraMparA UbhI thAya che. mATe DAhyA puruSoe sarva bhAvathI sarvathA te samajIne gItArtha banIne manane kaluSatA vagaranuM banAvavuM joIe) 0 lakSmaNAdevI janma-cauvana-vaidhavya : he bhagavaMta! lakSmaNA AryA je agItArtha ane kalaSatAvALI hatI. temaja jenA
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 357 kAraNe duHkha paraMparA pAmI te huM jANato nathI. he gautama ! pAMca bharata ane pAMca airAvata kSetra vize utsarpiNI ane avasarpiNInA sarva kALamAM eka eka covIzI zAzvata ane avicchinnapaNe thaI che ane thaze. anAdi anaMta evA A saMsAramAM A ati dhruva vastu che. jaganI A sthiti kAyama TakavAnI che. he gautama! A cAla covIzInI pahelA bhUtakALamAM eMsImI covIzI hatI, tyAre tyAM jevo ahIM huM chuM tevA prakAranA sAta hAthanI kAyA pramANanA, devo ane dAnavothI praNAma karAtA, tevAja chellA tIrthakara hatA. te samaye tyAM jaMbUdADima nAmano rAjA hato. aneka putravALI saritA nAmanI bhAryA hatI. eka paNa putrI na hovAthI koIka samaye rAjA sahita putrI meLavavA mATe devonI kula devatAnI, caMdra, sUrya, grahonI bahu mAnatAo karatI hatI. kAlakrame karI kamalapatra samAna netravALI putrI janmI. tenuM lakSmaNA evuM nAma sthApana karyuM. have koIka samaye lakSmaNAdevI putrI yauvanavaya pAmI, tyAre svayaMvara karyo. temAM nayanane AnaMda ApanAra, kalAonA ghara samAna, uttama varanI sAthe vivAha karyo. paraNyA pachI tarata ja teno bhartAra mRtyu pAmyo. eTale te ekadama mUccha pAmI. bebhAna banI gaI. kaMpatI evI tene svajana parivAra vIMjhaNAnA vAyarAthI muzkelIe sabhAna banAvI. tyAre hA hA ema AThaMdana karIne chAtI mastaka kuTavA lAgI. te potAne daze dizAmAM mAratI, kuTatI, pITAtI AbohavA lAgI. baMdhuvarge tene AzvAsana ApIne samajAvI tyAre keTalAMka divasa pachI rUdana baMdha karIne zAMta thaI. 0 lakSmaNAnI dIkSA ane viparita vicAraNA : koI samaye bhavya jIvorUpI kamalavanane vikasita karatA evA kevaLajJAnarUpI sUrya samAna tIrthakara bhagavaMta tyAM AvyA ane udyAnamAM samavasaryA. potAnA aMtaHpura, senA tathA vAhano sarva Rddhi sahita rAjA temane bhaktithI temane vaMdana karavA gayo. dharmazravaNa karIne tyAM aMtaHpara, putro ane putrIsahita dIkSA aMgIkAra karI. (jabUdADima rAjA, saritA sANI, lakSmaNAdevI Adi sarvee dIkSA lIdhI) zubha pariNAmavALA mUccha vagaranA ugra kaSTakArI, ghora duSkara tapa karavA lAgyo. koIka samaye sarvene yogamAM praveza karAvyo. lakSmaNA devIne asvAdhyAyanA kAraNe anuSThAna kriyA karavA mATe na mokalyA. upAzrayamAM ekAMtamAM beThelI lakSmaNAdevI sAdhvIe krIDA karatA pakSI yugalane joIne ciMtavyuM ke AmanuM jIvana saphaLa che A cakalAne sparza karatI cakalIne ke je prayatamane AliMgana ApIne parama AnaMda sukha Ape che. ahIM tIrthakara bhagavaMte puruSa ane strIone ratikrIDA karatA hoya tene jovAnuM amone zA mATe sarvathA nivAryuM haze ? teo to veda nA du:kha rahita hovAthI bIjAnA sukha duHkho jANI zakatA nathI. agni bALavAnA svabhAvavALo hovA chatAM paNa AMkhathI dekhe tene - jonArane bALato nathI. athavA to nA, nA, nA, nA bhagavaMte je AjJA karelI che, te yathArtha ja che. teo viparita AjJA kare ja nahIM.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 Agama kathAnuyoga-4 - krIDA karatA palIyugalane dekhIne mAruM mana lobhANuM che, mane puruSanI abhilASA pragaTI che ke huM tenI sAthe maithuna sevana karuM. paraMtu Aje meM ciMtavyuM che te mATe svapnamAM paNa na karavuM ghaTe. temaja A janmamAM meM manathI paNa atyAra sudhI puraSane icchukyo nathI. koI prakAre svapnamAM paNa tenI abhilASA karI nathI. to kharekhara huM durAcArI, pApa karavAnA svabhAvavALI, nirbhAgI chuM. AvuM ADuM avaLuM khoTuM vicArIne meM tIrthakaranI AzAtanA karI che. 0 lakSmaNA AryAne pazcAttApa, prAyazcitta vicAra : tIrthakara bhagavaMtoe paNa atyaMta kaSTakArI, kaThaNa, atidurdhara, ugra, ghora muzkelIthI pAlana karI zakAya tevuM AkaruM A vrata upadezeluM che. to trividha trividhe A vrata pAlana karavA koNa samathe thaI zake che ? vacana ane kAyAthI sArI rIte AcarAtuM hovA chatAM trIjA manathI rakSaNa karavuM zakya nathI. athavA to duHkhanI ciMtA karavAmAM Ave che. A to vaLI sukhapUrvaka karAya che, to je manathI paNa kuzIla thayo te sarva kAryamAM kuzIla gaNAya. to A viSayamAM zaMkAnA yoge ekadama mArI je A skUlanA thaI doSa lAgyo, tenuM mane prAyazcitta prApta thayuM to AlocanA karIne jaladI prAyazcittanuM sevana karuM. samagra satIo, zIlavaMtIonI aMdara huM prathama moTI sAdhvI chuM. rekhA sarakhI huM sarvamAM agresarI chuM. e pramANe svargamAM paNa udghoSaNA thAya che. temaja mArA paganI dhULane sarve loko vaMdana kare che. kAraNa ke tenI rajathI darekanI zuddhi thAya che. e pramANe jagatamAM mArI prasiddhi thayelI che. have jo huM AlocanA ApIza. mAro A mAnasika doSa bhagavaMta pAse pragaTa karIza to, mArA bhAIo pitA-mAtA A vAta jANaze to duHkhI thaze. athavA to pramAdathI koI prakAre meM manathI ciMtavyuM tene meM AlocyuM eTale mAtra jANIne mArA saMbaMdhI vargane kayuM duHkha thavAnuM che? 0 zalyayukta AlocanA ane lakSmaNA AryAnuM mRtyu - jeTalAmAM A pramANe ciMtavIne AlocanA levA mATe taiyAra thaI, teTalAmAM UbhI thatI hatI, tyAre paganA taLIyAmAM Dhasa karatAMka eka kAMTo bhAMgI gayo. te samaye ni:satvA nirAzAvALI banIne sAdhvI ciMtavavA lAgI ke arere ! A janmamAM mArA pagamAM kyAreya paNa kAMTo peTho na hato, to have A viSayamAM zuM (azubha) thavAnuM haze ? athavA to meM paramArtha jANyo ke cakalA cakalI ghaTTana (maithuna) karatA hatA. tenI meM anumodanA karI te kAraNe mArA zIlavatanI virAdhanA thaI. - mUMgo, AMdhaLo, kuSThI, saDI gayelA zarIravALo lajjAvALo hoya to te jyAM sudhI zIlanuM khaMDana na kare tyAM sudhI devo paNa tenI stuti kare che. AkAzagAmI arthAt Ubho kAMTo mArA pagamAM kheMcI gayo. A nimittathI mArI je bhUla thayelI che teno mane mahAlAbha thaze. je strI manathI paNa zIlanuM khaMDana kare te pAtALanI aMdara sAta peDhInI paraMparA- zAkhAmAM agara sAte nArakImAM jAya che. AvA prakAranI bhUla meM kema karI? to have jyAM sudhImAM mArA para vajanI ke dhULanI vRSTi na paDe, mArA haiyAnA so TukaDA thaIne phUTI na
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 359 jAya to te paNa eka mahA Azcarya gaNAya. - bIjuM kadAca jo huM A mATe AlocanA karIza to loko A pramANe ciMtavaze ke amukanI putrIe manathI AvA prakArano azubha adhyavasAya karyo. te kAraNathI huM tevo prayoga karIne bIjAe Avo vicAra karyo hoya tene keTaluM prAyazcitta Ave ? ema pArakAnA bahAnAthI AlocanA karIza. jethI meM A pramANe ciMtavyuM che tema bIjA koI na jANe. bhagavaMta A doSanuM je prAyazcitta Apaze, te ghora, atiniSphara haze, to paNa temaNe kaheluM sAMbhaLIne teTaluM tapa karIza. jyAM sudhI trividha-trividhe zalyarahitapaNe paNa tevA prakAranuM suMdara zIla ane cAritrapAlana karavAmAM na Ave tyAM sudhI pApono kSaya thato nathI. tyArapachI te lakSmaNa sAdhvI pArakAnA bahAnAthI AlocanA grahaNa karIne tapasyA karavA lAgyA. prAyazcitta nimitte 50 varSa sudhI tapa karyo. temAM chaTha-aThama cAra upavAsa pAMca upavAsa karIne 10 varSa pasAra karyA. pAraNAmAM potAnA mATe na karelA hoya, karAvelA na hoya, koIe sAdhuno saMkalpa karIne bhojana taiyAra karyA na hoya, bhojana karatA gRhasthone ghare vadhelI hoya tevA prakArano AhAra bhikSAmAM maLe tenAthI pAraNuM karyuM. be varSa sudhI upavAsa, pachI be varSa sudhI muMjelA caNA ja AhAramAM vAparyo, 16 varSa lagAtAra teNIe mAsakSamaNa tapa karyA. 20 varSa sudhI AyaMbilanI tapazcaryA karI. A rIte teNIe 50 varSa sudhI tapa karyo. A tapa daramyAna koI divasa Avazyaka kriyAo choDI nathI. prAyazcitta nimitte dInatA vagaranA manathI A sarva tapazcaryA karatI hatI. he gautama ! tyAre teNI ciMtavavA lAgI ke prAyazcittamAM je meM tapa karyuM, tenAthI mArA hRdayanuM pApazalya zuM gayuM nahIM hoya? ke je manathI te samaye vicAryuM hatuM. bIjI rIte prAyazcitta to meM grahaNa karyuM che. bIjI rIte meM karyuM che, to zuM te AcareluM na gaNAya ? ema ciMtavatI te mRtyu pAmI. 0 lakSmaNA AryAno khaMDoSThAno bhava : ugra kaSTa pamAya tevuM ghora duSkara tapa karIne te lakSmaNA sAdhvI svaccheda prAyazcittapaNAnA kAraNe klezayukta pariNAmanA doSathI (lakSmaNA AryA kALa karIne) vezyAnA ghare kutsita kArya karanArI halakI cAkaraDIpaNe utpanna thaI. tenuM khaMDoSThA evuM nAma pADyuM. te ghaNuM mIThuM bolanArI, madya-ghAsanI bhArIne vahana karanArI, sarva vezyAono vinaya karanArI ane teonI vRddhAno cAra gaNo vinaya karanArI hatI. teNInuM lAvaNya kAMtithI yukta hovA chatAM paNa te mastake keza vagaranI boDI hatI. koI samaye vRddhA ciMtavavA lAgI ke mArI A boDAnuM jevuM lAvaNya, rUpa ane kAMti che, tevuM A bhuvanamAM koInuM rUpa nathI, to tenA nAka, kAna ane hoThane evA virUpavALA - kadarUpA karI nAMkhyuM. jyAre A yauvanavaMtI thaze tyAre mArI putrIne koI nahIM icchaze. athavA to putrI sarakhI tene A pramANe karavuM yukta nathI. A ghaNI ja vinIta che. ahIMthI bIje cAlI jaze. to huM tene tevI karuM mUkuM ke kadAca bIjA dezamAM cAlI jAya to kyAMya paNa rahevAnuM sthAna pAmI na zake ane pAchI Ave. teNIne evuM vazIkaraNa ApuM
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 Agama kathAnuyoga-4 ke jethI teno gupta bhAga saDI jAya. hAtha-paganI beDIo paherAvuM, jethI niyaMtraNA karelI bhaTakyA kare. vaLI junA kapaDAM paherAvuM jethI manamAM saMtApa karatI zayana kare. tyArapachI khaMDoSThAe paNa svapnamAM saDI gayelo gupta bhAga, beDImAM jakaDAtI, kAna-nAkane kApelA hoya tevI potAne dekhIne svapnano paramArtha vicArIne koI na jANe tevI rIte tyAMthI nAsI gaI. koI prakAre gAma, pura, nagara, paTTaNamAM paribhramaNa karatI- karatI cha mAsa pachI saMkheDa nAmanA kheTakamAM pahoMcI. tyAM teNI kubera sarakhA vaibhavavALA raMDAputranI sAthe joDAI pahelAnI paraNelI tenI patnI irSyAthI tenA upara atizaya baLatarA karavA lAgI. tenA roSathI phaphaDatI e pramANe teNIe keTalAMka divaso pasAra karyA. eka rAtre khaMDoSThA bharaniMdrAmAM sutelI hatI, te joIne pUrvanI patnI ekadama doDIne cUlA pAse gaI. saLagatuM kASTha grahaNa karIne pAchI AvI. te saLagatAM lAkaDAne teNInA gupta bhAgamAM evI rIte ghusADI dIdhuM ke gupta bhAga phATI gayo ane hRdaya sudhI te saLagatuM lAkaDuM pahoMcI gayuM. tyArapachI khaMDoSThA duHkhapUrNa svarathI AjhaMda karavA lAgI. calAyamAna pASANa sarakhI Ama tema gabaDatI sarakavA lAgI. vaLI pelI paraNelI patnI ciMtavavA lAgI ke jIvanaparyata UbhI na thaI zake evA prakAranA tene DAmo ApuM ke so bhava sudhI mArA priyatamane pharIne yAda na kare, tyAre he gautama ! kuMbhAranI zALAmAMthI loDhAnI koSa lAvIne lAlacoLa raMga thAya teTalI tapAvIne taNakhA uDatA hoya tevI banAvIne teNInI yonimAM tene jorathI ghusADI. e pramANe tenA bhAre duHkhathI AkrAnta thayelI tyAM mRtyu pAmI. 0 cakravartInI strI ratnano bhava : he gautama ! (te lakSmaNA AryAno jIva khaMDoSThA mRtyu pAmIne) cakravartInI strI ratnapaNe utpanna thaI. A tarapha raMDAputranI patnIe khaMDoSThAnA kalevaramAM jIvana hovA chatAM paNa roSathI teNIne chedIne evA ati nAnA nAnA TukaDA karyA ane tyArapachI zvAna, kAgaDAM vagerene khAvA mATe dareka dizAmAM pheMkyA. teTalAmAM bahAra gayelo raMDAputra paNa ghare AvI pahoMcyo. teNe paNa doSaguNanI tapAsa karI ane manamAM ghaNAM vikalpa karavA lAgyo. pachI sAdhunA caraNakamaLamAM pahoMcI te raMDAputra dIkSA aMgIkAra karI mokSe gayo. 0 lakSmaNAnA jIvanuM nArakI tiryaMcamAM bhava bhramaNa : te lakSmaNAdevIno jIva khaMDoSThAnA bhavamAMthI strIratna thaIne he gautama ! pachI te chaThI nArakImAM gayo. tyAM nArakInuM mahAghora, ati bhayaMkara duHkha trikoNa narakAvAsamAM lAMbA kALa sudhI bhogavIne ahIM Avelo teno jIva tiryaMcayonimAM zvAna thayo. tyAM kAmano unmAda thayo eTale maithuna sevana karavA lAgI. tyAM vacce bheMsoe yonimAM lAta mArI ane ghA paDyo. yoni bahAra nIkaLI paDI ane temAM daza varSa sudhI kRmio utpanna thaIne teNIne pholI khAvA lAgyA. tyAM mRtyu pAmIne he gautama ! navvANuM vakhata kAcA garbhamAM utpanna thaI garbhanI vedanAmAM zekAI.
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 361 0 manuSyanA mahAkAlezakArI bhavo : tyArapachI janmathI daridratAvALA manuSyanA ghera jamyo. paraMtu be mAsa pachI mAtA mRtyu pAmI. tyAre tenA pitAe ghera ghera pheravI stanapAna karAvIne mahAkAlezathI jIvADyo. pachI tene gokuLamAM gopALa tarIke rAkhyo. tyAM gAyonA vAcharaDAo potAnI mAtAnA dUdhanuM pAna karatA hoya temane doraDAthI khIle bAMdhIne gAya doDato hato. te samaye dUdha dotAM dotAM je aMtarAya karma upArjana karyuM te karmanA kAraNe lakSmaNAnA jIve koDAkoDI bhavAMtara sudhI stanapAna prApta na karyuM. - te doraDAthI baMdhAto, zekAto, sAMkaLothI jaDAto, damana karAto mAtA Adi sAtheno viyoga pAmato ghaNAM bhavomAM bhaTakyo. tyArapachI manuSya yonimAM DAkaNa strIpaNe utpanna thayo. he gautama ! tyAM zvAnapAlako tene ghAyala karI choDIne cAlI gayA. tyAMthI mRtyu pAmIne ahIM manuSyapaNuM prApta karIne zarIranA doSathI A mahApRthvI maMDalamAM pAMca gharavALA gAmamAM, nagara-zahera ke paTTaNamAM eka prahara, ardhaprahara eka ghaDI mATe paNa sukha zAMti prApta na karI. he gautama ! te manuSyamAM paNa nArakInA duHkha sarakhA aneka raDAroLa karAvatA ghora duHkho anubhavIne te lakSmaNA AryAno jIva atirodra dhyAnanA doSathI marIne sAtamI naraka pRthvImAM khADaDaDa nAmaka narakAvAse utpanna thayo. 0 pharI naraka-tiryaMcanA bhavo : (tyAM sAtamI narakamAM) tevA prakAranA mahAduHkhano anubhava karIne tetrIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karIne vaMdhyA gAyapaNe utpanna thayo. pArakA khetaramAM ane parANe pesIne tenuM nukazAna karatI, vADo bhAMgI nAkhatI, caratI hatI. tyAre ghaNAM loko ekaThA thaIne na nIkaLI zakAya tevA kAdavavALA sthAnamAM tagaDI gayA, eTale temAM te kheMcI gaI ane pachI te bahAra nIkaLI zakatI nathI. temAM pesI gayelI te bicArI gAyane jaLacara jIvo pholI khAtA hatA. tathA kAgaLA, gIdha vagere cAMca mAratA hatA. krodhathI vyApI gayela te gAyano jIva mRtyu pAmyo. tyAMthI marIne jaLa ane dhAnya vagaranA mAravADa dezanA raNamAM dRSTiviSa sarpapaNe utpanna thayo. te sarpanA bhavamAMthI marIne pAMcamI narakamRthvImAM gayo. e pramANe lakSmaNA sAdhvIno jIva he gautama ! lAMbA kALa sudhI AkaruM ghora duHkha bhogavato bhogavato cAra gati svarUpa saMsAramAM nArakI, tiryaMca ane kumanuSyapaNAmAM bhramaNa karaze. 0 tIrthaMkara padmanAbhanA zAsanamAM utpatti : e pramANe lakSmaNA AryAno jIva AvatI covIzImAM ahIM zreNika rAjAno jIva je AvatI covIzImAM pAnAbha nAme prathama tIrthaMkara thaze temanA tIrthamAM kulpikApaNe utpanna thaze. durbhAgyanI khANa samAna te gAmamAM ke potAnI mAtAne paNa dekhavAthI AnaMda ApanArI nahIM thAya. te samaye sarve lokoe A udvega karAvanArI che, ema vicArIne mezagerunA lepanuM zarIre vilepana karI gadheDA upara savArI karAvIne bhramaNa karAvaze. vaLI tenA zarIra para baMne paDakhe pakSIonA pIchA lagADaze. khokharA zabdavALu kiMDima AgaLa
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 Agama kathAnuyoga-4 vagADaze. ema gAmamAM pheravIne te gAmamAMthI bIje sthaLe javA mATe kADhI mUkaze. phare gAmamAM praveza pAmI nahIM zakaze. tyAre araNyamAM vAsa karatI te kaMda-phaLano AhAra karatI raheze. nAbhinA madhyamAM jherI chachuMdaranA DaMkhathI ghaNI vedanAthI parezAna thayelI, tenA sarva zarIra upara gumaDA, darAja, kharajavuM vagere cAmaDInA rogo utpanna thaze. tene khaNatI te ghora dusaha duHkha anubhavaze. vedanA bhogavatI haze. tyAre padmanAbha tIrthakara bhagavaMta tyAM samosaraze ane te kabbikA temanA darzana karaze. eTale tarata ja tenA tathA bIjA te dezamAM rahelA bhavyajIvo ane nArIo ke jenA zarIra para vyAdhi ane vedanAthI vyApta haze, te sarve samudAyonA rogo tIrthakara bhagavaMtanA darzanathI vinAza pAmaze. te sAthe lakSmaNA sAdhvIno jIva je kulphikA che te ghora tapanuM sevana karIne duHkhano aMta pAmaze. he gautama ! A te lakSmaNA AryA ke jeNe agItArthapaNAnA doSathI alpa kaluSatA yukta cittathI du:khanI paraMparA pAmI he gautama ! je pramANe A lakSmaNA AryA duHkha paraMparA pAmI te pramANe kaluSitacittavALA anaMta agItArtho duHkhanI paraMparA pAvA mATe A samajIne sarvabhAvathI sarvathA gItArtha thavuM ke gItArthanI sAthe temanI AjJAmAM rahevuM temaja atyaMta zuddha sunirmala, vimala zalya vagaranuM niSkaluSa manavALA thavuM. 0 Agama saMdarbha :mahAni 1144 thI 1244; - 4 -- >> - 0 viSNuzrI : pAMcamAM ArAnA aMte thanAra eka sAdhvInuM nAma viSNukI haze. teo koI paNa sAdhvInI sahAya vagaranA ekalA haze. teo samyak darzana, jJAna, cAritrathI yukta haze. te sAdhvI paNa samyaphajJAna cAritra vize patAkA samAna, mahAyazavALA, mahAsattvavALA, mahAnubhAga evA prakAranA guNayukta hovAthI sArI rIte jemanA nAmanuM smaraNa karI zakAya tevA viSNuzrI sAdhvI thaze. A sAdhvIjInuM soLa varSanuM AyuSya haze. ATha varSanA cAritra paryAyanuM pAlana karIne, pachI pApanI AlocanA karIne niHzalya thaIne namaskAra smaraNamAM parAyaNa banIne eka upavAsa bhakta, bhojana pratyAkhyAna karavA pUrvaka saudharmakalpa upapAta thaze. pachI nIce manuSyamAM lokamAM Agamana thaze. 0 Agama saMdarbha :mahAni 811; - - x - 0 kamalAvatI kathA : iSakAra nagarInA rAjA iSakAranI patnI (rANI) kamalAvatI hatI. jyAre bhRgu
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 363 purohite saparivAra dIkSA lIdhI, tyAre temano saMvAda sAMbhaLIne kamalAvatI rANI paNa vairAgya pAmyA. teNIe dIkSA lIdhI ane mokSe gayA - A samagra kathA iSakAra rAjAnI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM Apela che. kathA juo - "iSakAra". 0 Agama saMdarbha :- utta. 444, 478, 494; utta.ni. 366 + vRka utta.cU. 221 thI 23ra maNe, 0 thazA/jasA kathA : iSakAra nagarInA rAjA iSakAranA purohita bhRgunA patnInuM nAma yazA hatuM. bhRgu purohita ane teonA baMne putroe dIkSA lIdhI. tyAre yazAe paNa dIkSA lIdhI. yazA zramaNI kALakrame mokSe gayA. yazAnI pUrepUrI kathA, teNIno bhRgu purohita sAtheno saMvAda, temanA baMne putronI dIkSA ityAdi saMpUrNa varNana (kathAnaka) iSayAra rAjAnI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM AvI gayela che. kathA juo "iSakAra". 0 Agama saMdarbha :utta. 444, 477, 494; utta.ni. 366 + utta. yU. 221, 232; -- >> -- -- 0 rAjImatI kathA : | (rAjImatInI kathAnA saMdarbha ane kathAnaka bhagavaMta ariSTaneminI kathAmAM tIrthakara vibhAgamAM ane rathaneminI kathAmAM zramaNa vibhAgamAM AvI ja gayela che. ahIM zramaNI vibhAgamAM to rAjImatI zramaNI hovAthI teno paricayAtmaka ja ullekha karela che. temaja tenA pUrvabhavano ullekha karela che) 0 paricaya : rAjImatI ugrasena rAjAnI putrI hatI. tenA vivAha ariSTanemi sAthe nakkI thayelA hatA. paNa ariSTanemie dIkSA lIdhI, tethI teNIe paNa dIkSA lIdhI. rAjImatI ane ariSTaneminA nava pUrvabhavothI saMbaMdha ane paraspara sneha vartato hato. dIkSA laIne rAjImatI e ja bhave mokSe sidhAvyA. temanA sauMdaryamAM mugdha banelA rathanemine paNa teNIe sthira karela ane pratibodha pamADela, tyArapachI sthira thayela rathanemi paNa e ja bhave mokSe gayA. 0 noMdhapAtra muddAo : - rAjImatI kanyA sAthe ariSTaneminA vivAhanI vAta- ariSTaneminI lagna mATe anicchA ane rAjImatIno vilApa- - ariSTaneminI dIkSA bAda, rAjImatIne dIkSA levA vicAra- rAjImatI sAthenA pUrvanA ATha bhavono ariSTanemi sAthe saMbaMdha- ariSTaneminA kevaLajJAnanA keTalAka kALa pachI rAjImatInI dIkSA
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 Agama kathAnuyoga-4 - dIkSA vakhatanI rAjImatInI vaya 400 varSanI hatI. - kRSNa vAsudeva dvArA rAjImatIne dIkSA vakhate AzIrvacano- rathanemi sAthe rAjImatIno saMvegapUrNa saMvAda ane hitazikSA - rAjumatIne kevaLajJAna ane paraMparAe mokSa A sarve muddAomAM rAjImatInI kathA cAle che. jenuM saMpUrNa varNana A pUrve tIrthakara vibhAgamAM bhagavaMta ariSTaneminI kathAmAM ane zramaNa vibhAgamAM rathanemi kathAmAM AvI gayela che. tethI ahIM punarAvartana karela nathI. 0 Agama saMdarbha :dasa. 5. 87, 88, utta. 802 thI 845 + vRka utta.ni. 451; utta.yU.pU. 263; kalpa.vyA.7-vRtti maLe - 4 - 4 - zramaNI kathAomAM Agama kramAnusAra mULa AgamomAM AvatI kathAo upara mujaba noMdhI che. temAM opaniryukti, piMDaniryukti ane pannA-AgamomAM AvatA laghudaSTAMtano ahIM samAveza karyo nathI. te-te dRSTAMta ke atilaghukathA dRSTAMta Adi vibhAgomAM noMdhela che. - 8 - 8 - have zramaNI kathAono bIjo vibhAga zarU thaze. temAM AgamonI niyukti, bhASya, cUrNa, vRttinI vadhArAnI kathA Avaze je AgamakramamAM nahIM paNa | kakkAvArI-akArAdi kramamAM kathA noMdhela che zramaNI kathA-AgamonI niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti AdhAre 0 aMgAravatI kathA : (Avazyaka niryukti87nI cUrNi ane vRttimAM dravya paraMparAnA saMbaMdhamAM apAyela daSTAMtamAM kathA anusaMdhAne chelle eka vAkya noMdhAyuM che ke, pradyota rAjAnI aMgAravatI Adi ATha rANIe paNa dIkSA lIdhI. to A aMgAravatI koNa ?) vArattaRSi koI vakhate vihAra karatA susumArapura pahoMcyA. tyAM dhuMdhumAra nAme rAjA hato. tene aMgAravatI nAme putrI hatI. te zrAvikA hatI. tyAM koI parivArikA AvI. teNInI sAthe vAda thatAM aMgAravatIe teNIne vAdamAM parAjita karI. tyAre parivArajakAne teNI para dveSa utpanna thayo. parivrAjikAe vicAryuM ke, huM Ane koInI zokaya patnI banAvuM arthAt jene patnI hoya tevA sAthe ja paraNAvavA kaMIka kapaTa kare jethI teNI vipattimAM AvI jAya. tyArapachI te parivArikA aMgAravatInuM citra eka pATIyA para citrita karIne rAjA pradyota pAse gaI. pradyota rAjAne aMgAravatInuM citra batAvyuM. tyAre rAjapradyote pUchayuM ke, AvI suMdara kanyA koNa che ? teNIe aMgAravatInI vAta karI. tyAre pradyote tyAM dUtane ravAnA karyo. te dUtano asatkAra karI dhuMdhumAra rAjAe kADhI mUkyo ane kahyuM ke, vivAho
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kazA vinayathI thAya, baLa vaDe na thAya. te dUte pAchA AvIne A vAta pradyota rAjAne ghaNI vadhArIne kahI. tyAre pradyota ghaNo kruddha thayo. te potAnA sarva sainya sAthe nIkaLyo. teNe AvIne suMsumArapurane gherI lIdhuM. tyAre rAjA dhuMdhumAra aMdara bharAIne besI gayo. te vakhate vAtraka RSi koI cAra rastAnI samIpe rahelA hatA. te rAjA ghaNo ja bhayabhIta thayelo hato. teNe koI nimittayAne pUchyuM ke, mAruM rAjya pradyote gherI lIdhuM che, to bacavA mATe have koI upAya kharo ? tyAre nimittake kahyuM ke, nimita joIne pachI kahuM, te vakhate tyAM bALako ramatA hatA, tene bIvaDAvyA eTale teo raDatA-raDatA vAratrakaRSinI pAse AvyA. RSie kahyuM, koI bhaya rAkhazo nahIM. A nimittane grahaNa karIne nimittake rAjAne kahyuM ke, koI bhaya rAkhazo nahIM. tAro vijaya thaze. te divase madhyAhne evo akasmAt banAva banyo ke jhAkaLa paDavA lAgI. turaMta ja pradyotane gherIne pakaDI lIdho. nagarImAM laI AvIne badhAM dvAro baMdha karI dIdhA. pachI teNe padyotane pUchyuM ke, tArI sAthe zo vyavahAra karIe ? tyAre teNe paNa kahyuM ke, tame jema icchatA ho tema karo. tyAre dhuMdhumAra rAjAe kahyuM ke, tArA jevA mahAzAzakano vinAza karIne zo lAbha thavAno ? tyArapachI dhuMdhumAre tenA mahAvibhUtipUrvaka tenI sAthe aMgAravatIne paraNAvI. pachI dvAra ughaDAvI dIdhA. koI AcArya kahe che ke, te dhaMdhA mATe upavAsa karavA pUrvaka devatAne ArAdhyA. te devatAe bALako vikurvyA ane nimitta grahaNa karyuM. tyAre pradyota nagaramAM jato hato ane rAjAne alpa sAdhanayukta joyo. aMgAravatIne pUchyuM ke, huM kaI rIte pakaDAyo. tyAre aMgAravatIe sAdhunA vacano kahyA. pradyota RSi pAse gayo. naimittika kSapaNAne vaMdana karyA. temaNe upayoga mUkyo ityAdi. 365 jyAre mRgAvatIe dIkSA lIdhI. tyAre vairAgya pAmela aMgAravatI Adie paNa pradyota rAjAnI anumati mAMgI, pachI bha.mahAvIra samIpe dIkSA grahaNa karI. 0 Agama saMdarbha : AyA.cUpu 87; Ava.yU.15, 91, 2-pR. 161, 199; Ava.ni. 1303 + ; x = X Ava.ni. 87nI vR; Avama.pR. 104; 0 ardhasaMkAzA kathA H ujjainInA rAjA devalAsuta ane rANI anurattalocanAnI putrI ardhasaMkAzA hatI. tenA janma pachI mAtAnuM tatkALa mRtyu thayuM. anya tApasI strIvarga dvAre teNIno uchera thayo. devalAsuta tApasa, yuvAna thayelI ardhasaMkAzA paratve ajANatA ja AkarSAyela. paNa AvI yuvAna ane suMdara kanyA potAnI putrI ja che, tevI jANa thatAM temaNe saMsArano tyAga karyo. pachIthI ardhasaMkAzAe paNa saMsArano tyAga karyo. zramaNIpaNAne aMgIkAra karyuM. A saMpUrNa kathA zramaNa vibhAgamAM "devalAsuta'nI kathAmAM AvI ja gayela che. kathA juo '"devalAsuta''.
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 Agama kathAnuyoga-4, 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1309 + : Ava..2- 203; - 4 - 4 - 0 uttarA kathA : (uttarA zramaNInI kathA zivabhUti nibhavanI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo zivabhUtinihnava-8 "zramaNa vibhAganA nilava adhyayanamAM".). kathAsAra-ati saMkSiptamAM - zivabhUtie dIkSA aMgIkAra karI. jinakalpIpaNAnuM varNana sAMbhaLI tene paNa jinakalpItva aMgIkAra karavAno vicAra Avyo. guru bhagavaMte jinakalpa viccheda thaI gayo hovAnuM jaNAvyuM. tenAmAM mithyAtva pravezya. karmanA udayathI vastrono tyAga karI nagratva dhAraNa karyuM. te vakhate zivabhUtinA bahena jemanuM nAma uttarA hatuM. te sAdhvI tyAM temane vaMdana karavA udyAnamAM AvyA, vaMdana karyA pachI teNIe zivabhUtine vastrarahita joIne potAnA paNa badhAM vastrono tyAga karI dIdho. nagnatva aMgIkAra karyuM. tyArapachI bhikSArthe gAmamAM praveza karyo. A vakhate koI gaNikAe teNIne vastrarahita sthitimAM nIkaLelA joyA. tyAre te gaNikAne vicAra Avyo ke, A rIte jo loko Amane vastrarahita joze to kadAca teo amArAthI virakta thaI jaze. tethI teNIe uttarA sAdhvIne chAtInA bhAgathI potikAsADI bAMdhI ApI. uttarA te sADIne icchatI na hatI. tyAre zivabhUtie ja teNIne samajAvyuM ke, have tAre A rIte eka sADI bAMdhIne ja rahevuM A to devatA dvArA apAyela vastra gaNAya. tyArapachIthI uttarA sADIne kAyama mATe dhAraNa karavA lAgI. 0 Agama saMdarbha :utta.ni 178 + 4 utta.(ni. 178) bhA.1 + 4 0 kIrtimati kathA : (kIrtimati mahattarikAsAdhvInI koI moTI kathA nathI, sAmAnya ullekha che. A kathA-pAtra zramaNa vibhAgamAM sulakakumAranI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo sulakakumAra - zramaNa vibhAgamAM) te samaye ajitasena nAmaka AcAryanI nizrAmAM kIrtimati nAme mahattarikA hatA. sAketanagaranA yuvarAja kaMDarIkanI patnI yazobhadrAe kIrtimati zramaNI pAse dIkSA aMgIkAra karI hatI. yazobhadrA garbhavatI hatI, te vAta teNIe chUpAvI rAkhela hatI. kALakrame teNIe kSullakakumArane janma Apyo. jyAre kSullakakumAra dIkSA lIdhA pachI, dIkSA choDI javA mAMgatA hatA tyAre kIrtimatI mahattarikA sAthvInA kahevAthI - kIrtimatInA AgrahathI bAra varSa dIkSAmAM
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 367 zramaNapaNAmAM rahelA hatA. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni 1288 + 9 Ava.cUra-pR. 191; 0 yakSA Adi zramaNIonI kathA : (ahIM eka sAthe sAta baheno evA sAta zramaNIonI kathAno eka sAthe samAviSTa thayela che. te A pramANe (1) yakSA, (2) yadinnA, (3) bhUtA, (4) bhUtadinnA, (5) seNA (6) veNA - ane - (7) reNA. A sAte zramaNIonI saMpUrNa kathA zramaNa vibhAgamAM sthUlabhadranI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo-"sthUlabhadra") 0 yakSAcakSadinnAdi kathAno sAra : pATaliputramAM naMda rAjAne tyAM zakaTAla nAme maMtrI hatA. A maMtrIne be putro - sthUlabhadra ane zrIyaka hatA. temaja zakaTAla maMtrIne sAta putrIo hatI. te A pramANe :(1) yakSA, (2) yadinnA (3) bhUtA, (4) bhUtadinnA, (5) saNA, (6) veNA ane (7) reNA. yakSAdi A sAte bahenonI eka vizeSatA hatI ke, yakSA koIpaNa navA zloka Adine sAMbhaLe to phakta eka ja vakhata zravaNa karatA te zrutane grahaNa karI letI hatI, yadinnA be vakhata sAMbhaLatA ja zratane grahaNa karI letI hatI, yakSadinnA be vakhata sAMbhaLatA ja zratane grahaNa karI letI hatI. bhUtA traNa vakhata sAMbhaLatA ja te zratane yAda rAkhI letI hatI e rIte sAtamI bahena reNA - koIpaNa zratane sAta vakhata sAMbhaLatA ja grahaNa karI letI hatI. arthAt yAda rAkhI letI hatI. kALakrame sthUlabhadranI dIkSA thaI. tyArapachI A yakSA - yAdinA-bhUtA Adi sAte bahenoe paNa dIkSA lIdhI hatI. te Arya saMbhUti vijayanA ziSyA banelA. yakSA, kSatriA vagere sAte zramaNIo koI vakhate temanA bhAImunine vaMdana karavA gayela. AcArya bhagavaMtane vaMdana karIne, temane pUchIne sthUlabhadra munine vaMdanA karavA gayela, te vakhate sthUlabhadramunie potAnI Rddhi dekhADavA mATe siMhanuM rUpa vikurvela tyArapachI pharI AvyA tyAre mULarUpe darzana thayA. yakSA Adi zramaNIoe sthUlabhadramunine, potAnA bIjA bhAI zrIyaka muninI dIkSA ane kALadharmano vRttAMta jaNAvela. A zramaNIoe zrIyakane tapa mATe preraNA karela. upavAsa karAvyo. te zrIyaka munie te rAtrie kALa karatA yakSA sAdhvIne ghaNo pazcAttApa thayo hato. devatAnA prabhAvathI teNI tIrthakara bhagavaMta pAse gayela. tyAM satya vRttAMta jANIne pAchA Avela, tyAre bhagavaMte teNIne bhAvanA ane vimukti e be adhyayana (cUlikA) ApelA hatA. 0 Agama saMdarbha :
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 Agama kathAnuyoga-4 Ava.ni. 1284 + : Ava.pU.ra-pR. 183; - -- >> - 0 jayaMtI kathA ane somA kathA : (A baMne zramaNIo / parivArikAonI kathA bhAmahAvIranI kathAmAM upasargonA varNanamAM AvI gayela che. kathA juo "tIrthakara mahAvIra') utpala nAmaka nimittaka ke je pUrve bhagavaMta pArthanI zAkhAnA eka sAdhu hatA. temane be baheno hatI - jayaMtI ane somA. jayaMtI ane somA baMnee dIkSA aMgIkAra karelI. teNI baMne bhApArSanA zAsananA zramaNIo hatA. jyAre te baMne zramaNIo saMyama paripAlana mATe asamartha banyA tyAre teoe zramaNIpaNAno tyAga karyo. tyArapachI teNI baMnee parivrAjikApaNuM svIkArela. bhagavaMta mahAvIra jyAre vihAra karatA karatA trIjuM cAturmAsa karyA bAda corAka saMniveza padhAryA. tyAre temane ane gozALAne koI dezanA jAsusa mAnIne koTavALe pakaDI lIdhA ane kUvAmAM pheMkI dIdhA. pharI temane bahAra kADhyA. pachI pahelA gozALakane pANImAM utAryo. paNa svAmIne (zramaNa bhagavaMta mahAvIrane) hajI utAryA na hatA. A vAta jayaMtI ane somA baMne parivrAjikAnA sAMbhaLavAmAM AvI ke ahIM koI be jaNAne ArakSake-koTavALe pakaDIne kUvAmAM utAryA che. pachI teonA jANavAmAM AvyuM ke, chellA tIrthakare dIkSA grahaNa karelI che. tyAre baMne baheno tyAM gayA. evAmAM bhagavaMta jovAmAM AvyA, tevAmAM temane mukta karAvyA. pachI koTavALano tiraskAra karatA kahyuM ke, o vinAzanI icchAvALA ! tame A zuM karyuM? tyAre teoe paNa bhaya pAmIne prabhunI kSamA mAMgI. 0 Agama saMdarbha :Avani. 477 + vRka Ava.yU.1-5 286; kalpasU 117nI 4 -- -- -- 0 yazobhadrA sAdhvInI kathA : | (yazobhadrA zramaNInI kathA sulakakumAranI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo - sulakakumAra - zramaNa vibhAgamAM A kathA Apela che.). sAketanagaramAM puMDarIka nAme rAjA hatA. teno nAno bhAI kaMDarIka yuvarAja hato. kaMDarIkanI patnInuM nAma yazobhadrA hatuM. atizaya manohara aMgavALI evI teNIne haratApharatA joIne paMDarIka rAjA tenAmAM ghaNo anurAgavALo thayo. tyArapachI rAjA puMDarIka yazobhadrAnI icchA karavA lAgyo. paNa teNI A akArya mATe taiyAra na thaI. tethI puMDarIka rAjAe tenA bhAI evA yuvarAja kaMDarIkane marAvI nAMkhyo. tyAre yazobhadrA koI sAthe sAthe bhaLI jaIne tyAMthI palAyana thaI gaI. yazobhadrA tatkALa garbha utpanna thayo hoya evI sagarbhA avasthAmAM ja zrAvastI pahoMcI. tyAM zrAvastI nagarImAM te samaye ajitasena nAme AcArya ane kIrtimati nAme mahattarikA sAdhvIjI hatA. teNIe te mahattarikAsAdhvIjI pAse dhAriNInI mAphaka dIkSA
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 369 grahaNa karI. potAno sarva vRttAMta kahyo, paNa garbhanI vAta gurune na jaNAvI. dhAriNInI kathA ane yazobhadrAmAM eka ja vAtano bheda hato ke, teNIe bALakano tyAga na karyo. kALakrame yazobhadrAne eka bALakano janma thayo. tenuM sulakakumAra evuM nAma rAkhyuM - yAvat -dIkSA apAvI temaja jyAre sulakakumAramuni dIkSA choDIne ghera javA taiyAra thayA tyAre yazobhadrA sAdhvInA kahevAthI te muni bAra varSa dIkSAmAM rahyA.... jyAre e rIte 48 varSa pravrajyAmAM rahIne paNa dIkSA choDI javA taiyAra thayA, tyAre yazobhadrA sAdhvIe temane kahyuM ke, ahIM tahIM bhaTakazo nahIM. A tArA pitAnI mudrikA ane kaMbalaratna huM jyAre palAyana thaI tyAre lAvelI te laI jA. ityAdi - 4 - 4 - 4 - 0 Agama saMdarbha :buda.bhA. 5099 + 4 Avani 1288 + 9: AvapU.ra-pR. 191, 192; -- XX0 yazomatI kathA : (A kathA pUrve zramaNa vibhAgamAM gAgalinI kathAmAM, zAla-mahAzAlanI kathAmAM paNa AvI gayela che. kathA juo "gAgali"). te kALe, te samaye pRSThacaMpA nAme nagarI hatI. tyAM zAla nAme rAjA hato. mahAzAla nAme yuvarAja hato. te zAla ane mahAzAlane yazomatI nAme bahena hatI. yazomatInA lagna kaMpilapuranA rAjA piDhara sAthe thayA hatA. A piDhara ane yazomatIne gAgali nAme putra hato. - 4 - 4 - 4 - jyAre zAla ane mahAzAle dIkSA lIdhI tyAre yazomatI zrAvikA banI. - 8 - 8 - 8 - jyAre zAla ane mahAzAla muni gautamasvAmI sAthe pRSTha caMpAnagarIe padhAryA. tyAre gAgalI, pIDhara ane yazomatI traNe nIkaLyA. bhagavaMta gautamasvAmIe dharma kahyo. dharmanuM zravaNa karI yazomatI Adi traNe saMvega pAmyA. - 4 - 4 - yazomatIe dIkSA grahaNa karI. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 764nI . Ava.cU-pR. 381; dasyU.para; utta.ni. 285 + + - 4 - 4 - 0 dhanazrI sAdhvI-kathA (sarvAMgasuMdarI kathA) - (AvazyakamAM A kathA "mAyA-kaSAyanA anusaMdhAne Apela che.) vasaMtapura nagara hatuM. tyAM jitazatru rAjA hato. tyAM be zreSThI bhAIo rahetA hatA, temanA nAma dhanapati ane dhanAvaha hatA. dhanazrI te baMne bhAIonI bahena hatI. te bALavidhavA hatI ane paralokamAM rata hatI. (paralokanA viSayamAM Atura hatI). tyArapachI mAsakalpa karavAne mATe dharmaghoSa AcArya padhAryA. temanI pAse dhanazrI 4i/4
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama kathAnuyoga-4 pratibodha pAmI. dhanazrInA baMne bhAIo potAnI bahenanA snehane vaza thaI te teo paNa pratibuddha thayA. dharmazrI dIkSA levAne icchatI hatI, te baMne bhAIo saMsArI snehane kAraNe, teNIne dIkSA mATe anumati ApatA na hatA. teNI dharmamAM dravyano pracura pramANamAM vyaya karatI hatI. bhAIonI patnIo tarapha te kacakaca karyA karatI. teNIe eka vakhata vicAryuM ke, cAla, jovuM ke, A baMne bhAIo mArI keTalI vAta mAne che ? pachI mAyApUrvaka dharmazrIe teNInI bhAbhIone zayana praveza kALe purA vizvAsamAM laIne ghaNo ja dharma kahevo zarU karyo. 370 tyArapachI jyAre teNInA pati arthAt dhanazrInA bhAIo teNInI vAta sAMbhaLI rahyA che, tema jANyuM. tyAre eka bhAbhIne kahyuM ke, have vizeSa keTalo dharma kahuM ? paNa potAnI sADI cokhkhI rAkhavI joIe. (arthAt jIvanamAM koI dAga paDavA devo na joIe). tyAre te eka bhAIe vicAryuM ke nakkI mArI patnI ducAriNI hovI joIe. bhagavaMte asatInuM poSaNa karavAnI nA kahI che. tethI mAre AnuM pariSThApana arthAt tyAga karavo joIe. tethI teNIne palaMga para besatA rokI (besavA na dIdhI). teNI (te bhAbhI) vicAravA lAgI ke, arere ! AvuM kema banyuM ? pachI te bhAIe potAnI patnIne kahyuM, mArA gharamAMthI nIkaLI jA. teNI vicAravA lAgI ke, meM evuM zuM duSkRta karyuM ? paNa teNIne koI doSa jaNAyo nahIM. tyArapachI tyAM ja bhoMyarAmAM cupacApa rAtri pasAra karI. savAra thayuM tyAre te bhAbhI mlAna aMgavALI thaIne nIkaLI. tyAre dhanazrIe tenI bhAbhIne pUchayuM ke, tuM AvI mlAna aMgavALI kema thaI gaI cho ? teNI raDatA raDatA kahevA lAgI ke, huM to mAro koI aparAdha thayo hoya tevuM jANatI nathI. mane gharamAMthI kADhI mUkI. tyAre te dhanazrIe teNIne kahyuM ke, tuM zAMtithI ahIM UbhI rahe. huM tArI sAthe teno meLApa karAvI daIza. pachI dhanazrIe tenA bhAIne pUchyuM ke, A badhuM zuM che ? te bolyo, mAre A duSTa zIlavALInI koI jarUra nathI. tyAre dhanazrIe bhAIne pUchyuM ke, teM kevI rIte jANyuM ke, te duSTa zilA che ? bhAIe kahyuM ke, bena ! meM tArI pAsethI ja jANyuM, teM ja dharmadezanA vakhate mArI patnIne sADI cokhkhI rAkhavA kahela. --- tyAre dharmazrIe kahyuM ke, aho ! tAruM pAMDitya ane vicAra kSamatA ane dharmamAM pariNAma kevA che ? meM to A vAta sAmAnyathI kahI hatI. A to ghaNuM ja khoTuM thayuM. meM to phakta bhagavaMte karelI prarUpaNAno teNIne upadeza karIne teNIne nivArI hatI. eTalAmAM A kaI rIte duzcAriNI thaI gaI ? tyAre te bhAI ghaNo lajjita thayo. tyAre te bhAIe potAnA patnInI ! mAphI mAMgI - kSamAyAcanA karI. tyAre dhanazrIe vicAryuM ke, A bhAI to mArA paDachAyA jevo che. bIjo bhAI paNa e pramANe mArA paDachAyA jevo che ke nahIM, tenI mAre parIkSA karavI joIe. tethI dhanazrIe dharmakathA karatAkaratA bIjI bhAbhIne kahyuM ke, hAtha cokhkhA rAkhavA joIe. A vAta teNInA bIjA bhAIe sAMbhaLI bAkI badhuM pahelA bhAI samAna samajI levuM. ~ yAvat * bIjo bhAI dhanazrIne paDachAyA jevo ja pratIta thayo.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA A rIte dhanazrIe A mAyA vaDe abhyAkhyAna doSa thakI tIvrakarma upArjana karyuM. pachI te mAyAdoSanI AlocanA ke pratikramaNa karyA vinA dhanazrIe bhAvathI pravrajyA aMgIkAra karI. tyAre tenA baMne bhAIo dhanapati ane dhanAvahe paNa teNI pratyenA snehane kAraNe potAnI patnI sahita pravrajyA aMgIkAra karI. 371 traNe bhAI-bahena ane baMne bhAbhIo potAnuM pUrNAya pALIne devaloke utpanna thayA. 0 sarvAMgasuMdarIno bhava : devalokanuM AyuSya pUrNa karIne pahelAM dhanazrInA baMne bhAIo tyAMthI pahelA cyavIne sAketa nagaramAM azokadatta nAmanA zreSThInA putra samudradatta ane sAgaradatta nAme putro thayA. dhanazrIno jIva paNa devalokethI cyavIne gajapura nagaramAM zaMkha nAmanA zrAvakanI putrIrUpe janmI. te ghaNI ja suMdara hovAthI teNInuM sarvAMga suMdarI evuM nAma rAkhyuM. baMne bhAIonI patnI devalokethI cyavIne kozalapuramAM naMdana nAmanA zreSThInI zrImatI ane kAMtimati nAmanI putrIo rUpe janmI. baMne yauvanane pAmI. sarvAMgasuMdarI gametema sAketapura AvI pahoMcI. azokadatta zreSThIe teNIne joI. A konI kanyA che, te tapAsa karAvI. zaMkha zreSThIne sabahumAna samudradatta mATe te kanyAnI mAMgaNI karI. zaMkhazreSThIe svIkArI, pachI samudradatta sAthe sarvAMga suMdarInA vivAha karAyo. kAlAMtare teNIne levA AvyA. bahumAna-upacAra karAyo, vAsagRha--zayanagRha sajAvavAmAM AvyuM. A samayagALAmAM sarvAMgasuMdarIne pUrve dhanazrInA bhave mAyA dvArA bAMdhela prathama karma udayamAM AvyuM. tyAre teNInA pati samudradatte vAsagRhamAM sthita evA koI daivikI puruSanI chAyAne joI tyAre samudradatte vicAryuM ke, mArI strI duSTazIlavALI lAge che. kaMIka joIne te gayo. tyArapachI sarvAMgasuMdarI paNa tyAM AvI. samudradatte teNIne bolAvI nahIM. tyAre teNIe Artta-du:khathI pRthvI para ja rAtri pasAra karI. prabhAte teNIno pati potAnA svajana vargane pUchayA vinA koI brAhmaNane pUchIne sAketapura cAlyA gayo. sAketapura jaIne samudradatta kozalapure naMdanI putrI zrImatIne paraNyo. teno bhAI sAgaradatta naMdanI bIjI putrI kAMtimatine paraNyo. A vAta sAMbhaLIne sarvAMgasuMdarI ghaNI ja duHkhI thaI. tyArapachI teNIno tyAM javA--AvavAno vyavahAra viccheda pAmyo. sarvAMgasuMdarI dharma parAyaNa thaI gaI. tyArapachI teNIe dIkSA aMgIkAra karI. keTaloka kALa pravartinI sAthe vihAra karatA-karatA, temanI sAthe te sAdhvI sAketapura gayA. pUrvabhavanI bhAbhIone sArI rIte samajAvI. A kALamAM teNe pUrvabhavamAM bAMdhela mAyA dvArA baddha bIju karma udayamAM Avyu jyAre sarvAMgasuMdarI sAdhvI pAraNe bhikSAne mATe pravezyA. tyAre zrImatI vAsagRhamAM hAra paheravA jatI hatI. zrImatIe sAdhvIne AvatA joyA. teNI UbhI thaI, te hArane mUkIne bhikSA vahorAvavA mATe UbhI thaI. te vakhate citrakarmamAM rahela more pragaTa thaIne te hAthane gaLI dIdho. tyAre teNIe vicAryu ke, A kharekhara Azcarya che tyArapachI thoDI vAra tyAM
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 Agama kathAnuyoga-4 rokAIne, bhikSA grahaNa karIne sarvAMgasuMdarI sAdhvI nIkaLI gayA. zrImatIe joyuM ke, hAra tene sthAne nathI. teNIe vicAryuM ke, A kaI rIte banyuM? svajana-parijanone pUchyuM ke hAra kayAM gayo haze? teNe kahyuM ke, ahIM eka sAdhvIjI sivAya anya koI Avela nathI. tyAre teNInI ghaNI ja nirbharcanA karI, pachI choDI dIdhA. sarvAMgasuMdarI sAdhvIe pravartine badho vRttAMta jaNAvyo. pravartinIe jaNAvyuM ke, karmanA pariNAmo vicitra che. tyArapachI sarvAMgasuMdarI sAdhvI ugrataratapamAM rakta banyA. anarthanA bhayathI teo te gharamAM kadApI jatA na hatA. zrImatI ane kAMtimati baMne potAnA patinI majAkano bhoga banyA. sarvAMgasuMdarI sAdhvI paNa ugrataratapamAM rakta banyA ane potAnA bAMdhela karmo zeSa (ati alpa) karyA. A vakhatamAM zrImatI potAnA pati sAthe vAsagRhamAM jaIne rahI hatI. teTalAmAM te more citramAMthI pragaTa thaI hArane potAnA peTamAMthI bahAra kADhyo. tyAre te baMne - samudradatta ane zrImatI saMvega pAmyA. teone thayuM ke, kharekhara ! te bhagavatInuM gAMbhIrya keTaluM che ke, teNIe ApaNane satya vRttAMta jaNAvyo nahIM. tyAre te baMne teNInI kSamA mAMgavA mATe pravRtta thayA. A avasaramAM savAMga suMdarI AryAne kevaLajJAna utpanna thayuM. devoe AvIne temanA kevaLajJAnano mahotsava karyo. jyAre samudradatta ane zrImatIe pUchayuM, tyAre te kevalI AryAe banelo Akho vRttAMta kahyo. tyAre samadradatta ane zrImatI baMnee dIkSA aMgIkAra karI. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 918nI vR Ava.1-pR para thI para8; 0 dhAriNI sAdhvI kathA : (A kathA zramaNa vibhAgamAM dharmaghoSa ane avaMtIvardhananI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo - dharmaghoSa Adi) ujjainImAM avaMtivardhana rAjA hato. teno nAno bhAI rASTravardhana yuvarAja hato. rASTavardhananI patnInuM nAma dhAriNI hatuM. temano putra avaMtisena hato. avaMtivane dhAriNImAM Asakta thaIne - yAvat - rASTravardhane mArI nAkhyo - 4 - 8 - 8 - dhAriNI koI sArthavAdanI sAthe nIkaLI gaI. - 4 - 4 - 4 - kauzAMbI pahoMcI tyAM yAnazALAmAM rahelA koI sAdhvI pAse dhAriNIe dIkSA aMgIkAra karI - 8 - 8 - 4 - teNI sagarbhA hovAthI putrane janma Apyo - 4 - 4 - maNiprabha evuM nAma rAkhyuM - 8 - 8 - avaMtIsena ane maNiprabha e baMne bhAIo jyAre paraspara yuddhe caDyA tyAre dhAriNI sAdhvIe te yuddhanuM nivAraNa karyuM ityAdi. 0 Agama saMdarbha :Avani 1286, 1287 + 9 Ava.rapR. 196;
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 0 padmAvatI sAdhvI kathA : (A kathA pratyekabuddha karakaMDunI kathAmAM AvI gayela che.) vaizAlInA rAjA ceTakanI sAta putrIomAMnI eka putrInuM nAma padmAvatI hatuM. teNInA lagna rAjA dadhivAhana sAthe thayelA. * * - * - x koI vakhate garbhanA prabhAve teNIne dohada utpanna thayo. x - X - X = - dadhivAhana rAjA sAthe hAthI para nIkaLI. (ghoDA para nIkaLI). - 4 - 4 - * - mArgabhraSTa thaI ekalI paDI gaI - x - 4 - X dIkSA aMgIkAra karI ityAdi. 0 Agama saMdarbha : -- nisI.bhA. 1557nI cU; AvapUra-5 204, 205; - X 0 pragalbhA sAdhvI kathA vijyA sAdhvI kathA - pragalbhA ane vijyA nAme be zramaNIo hatA. teo bha.pArzvanA aMtavAsinI ziSyAo hatA. saMyamapAlana mATe asamartha hovAthI teoe pravrajyAno tyAga karI parivrAjikApaNuM svIkArela. koI vakhate zramaNa bhagavaMta mahAvIra teonuM pAMcamu cAturmAsa karIne vicaratA - vicaratA kUpika saMniveze padhAryA. tyAM ArakSake temane cora mAnIne pakaDI lIdhA. pachI bAMdhIne khUba ja mAra mAryo. X X X 0 Agama saMdarbha : Ava.ni. 484nI ; 393 X pragalbhA ane vijyAe sAMbhaLela ke aMtima tIrthaMkara pravrujita thayA che. turaMta baMne tyAM pahoMcI. aMtima tIrthaMkara bhagavaMta mahAvIrane jotAnI sAthe ja oLakhI lIdhA, bhagavaMta tathA gozALAne mukta karAvyA. tyAMnA ArakSakane kahyuM ke, o ! durAtmano ! zuM tame jANatA nathI ke A chellA tIrthaMkara ane siddhArtha rAjAnA putra che. ityAdi bhagavaMta mahAvIranI kathAmAM A kathA AvI gayela che. bRha.bhA. 5099; utta.ni. 275nI vR; x - X 0 puSpacUlA ane puSpavatI sAdhvInI kathA H (zramaNa vibhAgamAM 'arNikAputra AcArya'nI kathAmAM vaiyAvacca parAyaNA sAdhvI zrI puSpacUlA tathA temanA mAtA puSpavatI zramaNInI kathA AvI ja gayela che. kathA juo - arNikAputra AcArya) 0 puSpavatI paricaya : Avac1-pR 211; puSpabhadra (bIjA mate - puSpadaMta) nagaramAM puSpaketu rAjA hato. tenI patnI (rANI)nuM nAma puSpavatI hatuM. teNIe eka yugalane janma Apyo. te putra-putrInA nAma puSpacUla ane puSpacUlA rAkhavAmAM AvyA. te baMne bhAI-bahenane paraspara ati gADha sneha hato . puSpaketu rAjAe te baMnenI paraspara prIti joIne teo chUTA - X - * * * na paDe te mATe puSpasUla ane puSpacUlAnA lagna karAvI ApyA.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 Agama kathAnuyoga-4 - A ghaTanAthI nirveda pAmIne puSpavatIe pravajyA aMgIkAra karI. - puSpavatI zramaNI kALadharma pAmIne devalokamAM utpanna thayA. - devapaNuM pAmelA puSpavatInA jIve avadhijJAna vaDe potAnA putra-putrI evA puSpayUla ane puSpacUlAnuM aghaTita kRtya jANyuM. - puSpacUlAne puSpavatIdeve narakamAM svarUpanuM svapna darzana karAvyuM - - - pharI kyAreka devalokanA sukha-bhoganA darzana karAvyA. - puSpacUlA putrIne pratibodha pamADI, te puSpavatIdeva potAnA sthAne pAchA pharyA. 0 puSpacUlA AryA paricaya : - "vaiyAvaccathI kevaLajJAna prApti" - rUpe puSpacUlAnuM nAma prasiddha che. - puSpavatInI kathAmAM jaNAvyA pramANe puSpacUlAne svapnamAM narakanuM bhayaMkara duHkhonuM darzana thatA, teNIe puSpacUla rAjAne badhI vAta karI - 4 - 4 - 4 - arNikAputra AcAryae narakanuM svarUpa varNavyuM. puSpacUlAne satyano sAkSAtkAra thayo. - puSpavatIe svapnamAM puSpacUlAne devaloka-darzana karAvyuM, - 8 - 8 - - arNikAputra AcAryae devalokanA sukhonuM yathArtha varNana karyuM. - harSita thayela puSpacUlAe puSpacUla rAjAnI anumatithI pravajyA aMgIkAra karIne rAjAe karela zarata mujaba sthiravAsa svIkAryo. - arNikAputra AcAryanI vizuddha bhAve vaiyAvacca karatAM kevaLajJAna pAmyA. - arNikAputra AcAryanA te ja bhave thanArA kevaLajJAnanuM kathana karyuM. 0 Agama saMdarbha :ThA 898nI che buha.bhA. 1349 thI 1351; Avani 1194 + 9: Ava rR.1-. pa592-5. 36, 177, 178; naMdI 107nI va - 8 - 8 - 0 puSpacUlA (2) sAdhvInI kathA : (zramaNa vibhAgamAM puSpacUlanI kathA tathA tenI phUTanoTa khAsa jovI. vAMcanA bhedane kAraNe athavA kathAbhedane kAraNe badhAM nAmomAM samAnatA dekhAtI hovA chatAM kathAmAM pAyAno taphAvata jovA maLatA puSpayUlA-ra kathA judI noMdhela che. A kathA zramaNavibhAgamAM puSpacUla zramaNanI kathAmAM AvI gayela che.) puSpapura nagaramAM puSpaketu rAjA ane puSpavatI rANI hatA. koI divase teNIe eka yugalane janma Apyo. temanA nAma puSpacUla ane puSpacUlA rAkhyA. teone paraspara atyaMta anurAga hato. koI divase puSpacUla rAjA thayo. teNe bahena puSpacUlAne koI ghara jamAI sAthe paraNAvI. puSpacUlA Akho divasa bhAI pAse rahetI. mAtra rAtre ja pati pAse jatI. anya koI divase puSpacUla rAjAe pravajyA aMgIkAra karI, tyAre tenA rAgane lIdhe puSpacUlAe paNa pravrajyA aMgIkAra karI. - 8 - ityAdi - 4 - (kathA juo puSpacUla)
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 0 Agama saMdarbha : buha.bhA. 1349 thI 1351 + 0 puraMdarayazA sAdhvInI kathA :- (zramaNa vibhAgamAM 'skaMdaka--razramaNa''nI kathAmAM A puraMdarayazA sAdhvInI kathA AvI ja gayela che. kathA juo - "spaMdaka-2".) kathA paricaya :- rAjA jitazatru ane dhAriNI rANInI putrI puraMdarayazA hatI je skaMdakanI bahena x - * - X puraMdarayazAnA lagna daMDagI rAjA sAthe thayelA hatA. hatI. - - bhAI kuMke 500 kumAre sAthe bhagavaMta munisuvrata pAse dIkSA lIdhI. bhagavaMtanI AjJA laI skaMdaka AcArya potAnA parivAra sahita bahena puraMdarayazAne gAma gayA - x = x tyAM temane aparivAra mAraNAMtika upasarga thayo. - bahena puraMdarayazAne potAnA bhAImunine mArI nAMkhyA che, te khabara paDI. (te aMgenA vividha maMtavyo kaMdaka-ra zramaNanI kathAmAM lakhelA che.) - -- bhAInA mRtyunA AghAtathI teNIe dIkSA levA bhAvanA karI, devatAe lAvIne teNIne munisuvrata svAmI pAse mUkI. teNIe pravrajyA aMgIkAra karI. 0 Agama saMdarbha :-- nisI.bhA. 5751nI cU; vavabhA. 4414nI rR. - X - = X -- utta.ni 111, 122 + ; 0 bhadrA sAdhvInI kathA H (zramaNakathA vibhAgamAM arhatraka (araNIka)muninI kathAmAM temanA mAtA sAdhvI bhadrAnI kathA AvI gayela che. kathA juo '"ahaMka'.) 0 bhadrA sAdhvI kathA--paricaya :- - - X tagara nAme eka nagarI hatI. tyAM datta nAmano zrAvaka hato. tene bhadrA nAme patnI hatI. teone eka putra thayo. tenuM arhatraka nAma pADyuM. koI vakhate datte potAnA putra atraka sAthe dIkSA lIdhI. tyAre bhadrAe paNa temanI sAthe arhamitra nAmanA AcArya samIpe dIkSA aMgIkAra karI. - 375 buha.bhA. 3272nI vR; uttacU.pR. 73; - keTalAMka kALe dattamuni kALadharma pAmyA. 1 x - X - X x - X mAM X kadApI gaucarIe na gayelA arhatrakane bhikSA mATe nIkaLavuM paDyuM. X - X ~ X - koI vaNika srI ke jeno pati paradeza gayelo, teNI arhatrakamunine joIne temanAmAM Asakta thaI. uSNa pariSahathI pIDA pAmelA muni dIkSA jIvanano tyAga karIne teNInI sAthe bhoga bhogavavA lAgyA. x - * - x --- x = x x * arhatrakamuninI kyAMya bhALa na maLatA bhadrA mAtA putranA zokathI unmatta-pAgala jevA thaI gayA. arjunnaka-arhatraka e pramANe UMce svare, gadgad kaMThe bolatA, vilApa
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 Agama kathAnuyoga-4 karatA AkhA nagaramAM bhaTakavA lAgyA. bhadrA sAdhvI jene-jene jotA te badhAMne pUchavA lAgyA ke, tame koIe mArA atraka (araNIka)ne joyo che ? A pramANe vilApa karatA bhamyA kare che. - 8 - 8 - 8 - 4 - - gokhethI utarI page paDelA putrane bhadrA(mAtA) sAdhvI madhura vacane samajAve che - putrane durgatino rasto choDIne, pravajyA paMthano svIkAra karavA kahe che ityAdi. 0 Agama saMdarbha :utta.ni. 02 + 0. utta.cUpR. 58; --- 4 - 4 -- 0 manoharI sAdhvInI kathA - (manoharI sAdhvIjInI kathA acala baLadevanI kathAmAM AvI gayela che. alabatta A baLadeva bharatakSetranA nava baLadevamAMnA eka nathI, paNa videhakSetramAM thayelA eka baLadeva che. tethI A kathA zramaNa vibhAgamAM javI kathA juo acala (baLadeva) zramaNa). 0 manoharI sAdhvI kathA-paricaya : avara videhamAM salilAvatI nAme vijaya hatI. temAM vItazokA nAme nagarI hatI. tyAM jitazatru rAjA hato. tenI eka patnInuM nAma manoharI hatuM. jitazatru ane manoharIno putra acala hato - >> -- >> - 4 - jyAre jitazatruno putra vibhISaNa vAsudeva thayo tyAre acala baLadeva thayo. manoharIe koI vakhate acalane pUchayuM ke, he acala ! meM pati ane putra baMnenI lakSmIne bhogavI che. have huM pravajyA laIne paralokanuM hita sAdhIza - 4 - 4 - 4 - manoharI mAtAnA ati AgrahathI acale zarata karI ke jo tame devalokamAM jAo to tamAre mane pratibodha karavA AvavuM. - 4 - 8 - 4 - pachI manoharI rANIe dIkSA grahaNa karI. teNI parama dhRti ane bala vaDe agiyAra aMgone bhaNyA. eka karoDa varSanuM tapanuM anucaraNa karIne samAdhIpUrvaka kALa karI lAMtaka kalpa indrapaNe utpanna thayA - 4 - 4 - vibhISaNanA mRtyu bAda ati snehane vaza acala te vAta svIkArato nathI. te vakhate lAMtakendra manoharI mAtA sAdhvInA jIve taeNa tyAM AvI vibhISaNanuM rUpa vikavyuM - 4 - 4 - 4 - pachI mAtA manoharInuM rUpa vikuvyuM - 4 - 4 - 4 - acala baLadevane pratibodha karyo. 0 Agama saMdarbha :Ava rR.1-pR. 176, 177; 0 vigatabhayA ane vinayavatI kathA : (A eka atyaMta laghukathA che. bIjA zabdomAM kahIe to dharmaghoSa ane dharmayaza sAdhunI kathAnuM prAraMbha biMdu mAtra che.) kauzAMbIe koI vakhate dharmavasU nAmanA AcArya hatA. temane be ziSyo hatA. gharmaghoSa ane dharmayaza.
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 377 vinayavatI mahattarikA sAdhvI hatA ane vigatabhayA teNInA ziSyA hatA. te sAdhvIe bhakta pratyAkhyAna karyuM. saMghe mahAn Rddhi satkArapUrvaka tenuM niryaNA kArya karyuM hatuM. ityAdi. (phakta ATalI ja kathA che.) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1286 + vR 0 zrIdevI | naMdazrI sAdhvInI kathA : vANArasImAM bhadrasena-jIrNazreSThI nAme eka zreSThI hato. tene naMdA nAme patnI hatI. teone naMdazrI nAme putrI hatI. te vara rahita arthAt kuMvArI hatI. tyAM koSThaka caityamAM pArthasvAmI samosaryA. tyAre naMdazrIe dIkSA grahaNa karI. gopAlikA AryAne ziSyA rUpe soMpI. naMdazrI AryA pahelA to ugra (saMyama ArAdhanA saha) vicaryA. paNa pachIthI avasatra (zithilAcArI) thaI gayA. hAtha-pagane dhovA lAgyA - yAvat - draupadInA pUrvabhava sukumAlikA sAdhvI anusAra badho vRttAMta samajI levo. jyAre naMdazrI sAdhvIne (temanA A zarIrabakuzapaNAthI) nivAravA ke rokavAmAM AvyA tyAre teo judA thaIne alaga vasatimAM vasavA lAgyA. potAnA te sthAnanI (zarIra bAkuzikapaNAnI) AlocanA-pratikramaNa karyA vinA laghu himavaMta parvatanA paghakahe zrIdevIrUpe utpanna thayA. - tyAM zrIdevIrUpe te mahAna RddhivALI - yAvat - eka palyopamanI sthitivALA devI thayA. tyAM temane 4000 sAmAnikadevIno parivAra hato - yAvat - tenI bAhya, madhya ane atyaMtara parSadAnuM varNana jANavuM. vajasvAmIne teNIe anupameya mahApadma arpaNa karela hatuM. ityAdi0 Agama saMdarbha :Tha. 211nI ja jaMbU 128 + + Ava.ni. 1305 + vR; Ava..ra-5. 202; 0 zrIkA (athavA) siritA sAdhvI kathA : | (A kathA zramaNI vibhAgamAM lakSmaNA AryAnI kathAmAM AvI gayela che. jemAM siritA/zrIkAnuM pAtra to atyaMta alpa vRttAMtamAM varNavAyela che.) te kALe, te samaye jaMbUdADima nAmano rAjA hato. tenI patnInuM nAma siritA athavA zrIkA hatuM. teNIne aneka putro hatA. siritAe putrInI prApti mATe rAjA sAthe jaIne devonI, kula devatAnI, caMdra-sUrya grahonI bahu mAnatAo karI hatI. kAlakrame teone - 4 - 4 - eka putrI thaI. teNInuM lakSmaNA evuM nAma pADyuM. koI samaye lakSmaNAdevI yauvanavaya pAmI - 4 - 8 - paraNyA pachI turaMta ja teno pati mRtyu pAmyo - 4 - 4 - koI samaye tIrthakara bhagavaMta padhAryA - 4 - 4 - 4 - 4 - bhagavaMtanI vaMdanA karI, dharmazravaNa karyuM. jaMbUdADima rAjAe putro, putrI, aMtaHpura
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 Agama kathAnuyoga-4 sahita dIkSA grahaNa karI, tyAre siritA rANInI paNa dIkSA thaI. 0 Agama saMdarbha :mahAni 1151; - 8 - 8 - 0 zivA sAdhvI kathA : | zivA (devI) ceTaka rAjAnI putrI hatI. rAjA pradyotanI sAthe tenA lagna thayelA. mRgAvatInI sAthe bha.mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. te A pramANe- ujjainI nagarImAM pradyota nAme rAjA hato. koI vakhate te rAjyasabhAmAM beTho hato, tyAre eka dUta Avyo. teNe aMjali joDIne rAjAne praNAma karyA. pradyote tene pUchayuM. ke, tuM koNa che ? zA mATe Avyo che ? teNe kahyuM, vaizAlI nagarImAM ceTaka nAme rAjA che. tene zivA nAme eka ati svarUpavAn kanyA che ityAdi. - tyArapachI pradyota rAjA sAthe zivAnA lagna thayA. te vakhate pradyotarAjA pAse cAra ratno (ratnarUpa vizeSa) hatA. (1) loha4ghadUta, (2) acibhIru ratha, (3) analagiri hAthI ane (4) zivA rANI. anyadA bhagavaMta mahAvIra samosaryA, zivA rANI dharmopadeza zravaNakaravA gayA. teNIe zrAvakadharma aMgIkAra karyo. jyAre mahezvara (satyakI vidyAdhare pradyota rAjAnI tamAma rANIo vidyAnA baLe bhogavI tyAre mAtra zivAdevIne bhogavI na hatI. kahevAya che ke, teNIne zILathI calita karavA mATeno prayatna karyo hato paNa te mahAsatI potAnA vratamAM daDha rahyA hatA.) koI vakhate nagarane vize niraMtara agrino upadrava zarU thayo. te vakhate pradyota rAjAe buddhi nidhAna abhayakumArane (ke jene pradyota rAjA kapaTathI urjanI lAvyo hato) pUchayuM ke, A agni zamato nathI tenuM zuM karavuM? tyAre abhayakumAre jaNAvela ke, jo koI zIlavatI nArI pote ahIM AvIne sarva sthAne jaLano chaMTakAva kare, to te agni jaldIthI zAMta thAya. te vakhate aneka strIoe prayatna karyo, paNa agni zAMta na thayo, tyAre zivAdevIe AvIne sarva sthAne jaLa chAMTyu. tyAre tatkALa agni zAMta thayo. tyArathI zivAdevI mahAsatIrUpe khyAti pAmyA. - jyAre mRgAvatIe pradyotanI AjJA laIne dIkSA aMgIkAra karI tyAre aMgAravatI Adi pradyotanI ATha paTTarANImAM zivArANIe paNa dIkSA aMgIkAra karI. AryA caMdanAnI nizrAmAM zivA AryAe vividha prakAranA tapakarmathI AtmAne vizuddha karI mokSane prApta karyo. 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 1303 + vR; Ava.ni. 87 nI vR; Ava.ma.pU. 104; AvarR.1-pR. 91, 2-5 160, 176;
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 379 0 sukumAlikA (2) sAdhvInI kathA : (sukumAlikAnI kathA saMbaMdhe upadezapada upadezaprAsAda Adi graMthonI jUAto bhinna bhinna che. tethI pracalita banelI kathAnA aMzo ahIM najare na paNa caDe tevuM bane ane anubhavAya paNa kharuM - amAro AdhAra khaMbha kevaLa Agamo hovAthI ame A kathA bUDatukalpa nizItha ane gacchAcAranI TIkAne AdhAre ja nodhela che) Aja ardhabharatakSetramAM vArANasI nagarImAM vAsudevanA jyeSThabhAI evA jarAkumAranA putra jitazatru nAme rAjA hatA. temane zazaka ane bhasaka nAme be putro hatA ane sukumAlikA nAme eka putrI hatI. te sukumAlikA yauvana vayane prApta thaI tyAre devAMganA tulya rUpavALI hatI. teNI atIva sukumAra ane rUpavatI hatI. 0 sukumAlikAnI dIkSA vize be bhinna mata : (1) nizItha bhASya ra3pa1 + cUrNi gacchAcAra mUla-84nI vRtti - A baMne Agamo pramANe - azIvane kAraNe temano sarva kulavaMza kSINa thayo tyAre mAtra zazaka, bhasaka ane sukumAlikA bacyA. traNe e kumArapaNAmAM dIkSA lIdhI. (2) bRhakalpa bhASya para5panI vRtti pramANe : koI vakhate zazaka ane bhasaka baMne bhAIoe dIkSA lIdhI. te baMne gItArtha thayA. temanA nagare pAchA pharyA. tyAre sarva kuLa-vaMzano aziva-upadravane kAraNe kSaya thaI gayo joyo. te vakhate atIva sukamAra ane rUpavatI evI sukamAlikAnA rakSaNane mATe koI upAya karavo jarUrI hato, kemake teNI eka ja jIvatI rahelI. tyAre te be bhAI munie sukumAlikAne paNa dIkSA apAvaDAvI. pachI turumiNi nagarIe jaI mahattarikAne soMpI. sukumAlikA sAdhvI atIva rUpavatI hatA, tethI teo jyAM jyAM bhikSAvihAra Adine kAraNe jatA, tyAM tyAM tarUNa yuvAno tenI pAchaLa-pAchaLa javA lAgatA. tene kAraNe sukumAlikA bhikSAdine mATe jaI zakatA na hatA. vaLI jyAre vasatimAM praveza kare tyAre paNa teNInA nimitte yuvAno upAzrayamAM pravezIne rahetA ke upAzrayamAM AvI jatA. saMyatio-sAdhvIo paDilehaNa Adi kriyA paNa karI zakatA na hatA. tyAre te mahattarikA guruNIne guru bhagavaMtane kahyuM ke, sukumAlikA sAdhvI mATe kaMIka karo, anyathA badhuM ja vinAza pAmaze. tyAre guru bhagavaMte zazaka ane bhasaka munine kahyuM ke, tamArI bena sAthvInuM tame saMrakSaNa karo. pachI te baMne muni sukumAlikA sAdhvIne alaga upAzrayamAM rAkhIne teNInuM rakSaNa karavA lAgyA. eka bhAI muni jyAre bhikSArthe jAya tyAre bIjA bhAImuni sarva prayatnapUrvaka bena sAdhvInI rakSA karatA hatA. te baMne bhAI munio sahaayodhI hatA arthAt yuddhamAM eka hajAra jaNAne pahoMcI vaLavA samartha hatA. je koI taruNa-yuvAna tyAM AvI caDatA tene hatamathita karIne tyAMthI bhagADI muktA hatA. tethI jenI-jenI teo virAdhanA karatA tyAM tyAM temane bhikSA maLatI nahIM. tyAre temAMnA eka bhAImuni bhikSA mATe bhramaNa karavA gayA. paNa traNane paryApta thAya teTalI bhikSA na maLI. pachI bIjA bhAImuni dezakALa joIne gayA, paNa bhikSA prApta na thaI. tyAre sukumAlikA sAdhvIe kahyuM ke, tame duHkhI na thAo. huM bhakta pratyAkhyAna karIza.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 Agama kathAnuyoga-4 e pramANe ghaNo kALa gayo tyAre baMne bhAI sAdhunI pIDA joIne teNIe anazana karyuM. paccakhANa vaDe mAraNAMtika samuddaghAta karyo. ghaNAM divaso gayA pachI teNI zarIre kSINa thavA lAgyA, pachI mUchita thaI gayA. tyAre baMne bhAI munine thayuM ke, have sukamAlikA sAdhvI kALadharma pAmyA che. tyAre eka bhAImunie tene grahaNa karI, bIjA bhAI munie teNInA upakaraNo grahaNa karyA. mArgamAM cAlatA zItalavAyunA sparzane kAraNe teNInI mUcha cAlI gaI. temaja bhAInA sparzane lIdhe sadA thaI arthAt tene vedodaya thayo, (puruSanI jhaMkhanA jAgI) teNI puruSa sparzane vedatI - adhyAsita karatI maunapUrvaka ja rahyA. pachI bhAImuni teNInA zarIrane paraThavIne potAnA guru pAse AvI gayA. sukumAlikA sAdhvI rAtrinA zItalavAyuthI sArI rIte AzvAsita thaI, sacetana thaI. te baMne bhAImunionA gayA bAda teNI UbhI thaI. pAsethI pasAra thatA sArthavAtuM teNIne grahaNa karI tene potAnI patnI banAvI (bIjA mate-) eka sArthavAha putrae teNIne joI. teNe sukumAlikAne kahyuM, jo tuM mane bharUpe svIkAra, to huM tAruM rakSaNa karIza. pachI sArthavAhaputre tenI sArasaMbhALa karI, sukumAlikA tenI patnI banI. anyadA koI divase te baMne bhAI - zazakamuni ane bhasakamuni bhikSA mATe bhramaNa karI rahyA hatA, tyAre teNIe baMne bhAIone joyA. saMbhramapUrvaka UbhA thaIne teNIne bhikSA ApI. to paNa te munio temane nirakhI rahyA. tyAre teNIe kahyuM ke, he munio ! tame zuM nirakhI rahyA cho ? tyAre te baMne bhAImunie kahyuM ke, amArI bahena AbehUba tamArI jevI ja hatI. paNa teNI mRtyu pAmI. anyathA ame AvA zaMkita thaIne na UbhA raheta. tyAre sukumAlikAe kahyuM, tame satya jANo. huM ja tamArI te bahena chuM. pachI bhAImunione page paDI raDavA lAgI. teNIe sarva pUrvasvarUpa arthAt vRttAMta kahyo. tyAre te bhAImunioe tene sArthavAha pAsethI mukta karAvI. pachI sukumAlikAne punaH prAvAjita karI - dIkSA apAvI. AlocanA karI svarge gayA. e rIte bahena sAdhvInuM saMrakSaNa karyuM. 0 Agama saMdarbha :- gacchA. 84nI ja nisI.bhA 2351 thI 2356 + yu. bu.bhA. pa254 thI para59 + vRka 0 sujyeSThA sAdhvInI kathA : vaizAli nagarImAM ceTaka nAme rAjA hato. te bhagavaMta pArzanA zAsananA zrAvaka hatA. teo haihaya kuLamAM utpanna thayelA. temane judI judI devIothI (patnI ke rANIothI) sAta putrIo thayelI, te A pramANe (1) prabhAvatI, (2) padmAvatI, (3) mRgAvatI, (4) zivA, (5) suyeSThA ane (6) celaNA. te ceka zrAvakane para vivAhakaraNanA paccakhANa hatA. tethI teo jAte pote koI
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 381 putrIne koIne ApatA na hatA. arthAt pote koInA vivAha karatA na hatA. te kanyAo mAtA vagere dvArA rAjAne pUchIne anya iSTa evA sadaza jana sAthe paraNAvatA hatA. (1) prabhAvatI vItIbhaya nagare udAyana rAjA sAthe paraNAvavAmAM AvI. (2) padmAvatInA lagna caMpA nagarInA dadhivAhana rAjA sAthe karAyA. (3) mRgAvatIno kauzAMbInA zatAnIka rAjA sAthe vivAha thayo. (4) zivAne ujjainInA rAjA pradyota sAthe sAdara apAI. (5) jyeSThA kuMDagrAmamAM vardhamAna-mahAvIra svAmInA moTAbhAI naMdIvardhana sAthe paraNAvavAmAM Avela hatI. (6) sujyeSThA - ane - (7) calaNA hajI kanyA rUpe rahela hatI. (ukta sAta kanyAomAM prabhAvatI, padmAvatI, mRgAvatI ane zivA A cAra putrIoe chelle dIkSA grahaNa karelI hatI. te temanI temanI kathAmAM noMdhela che.) (ceTakarAjA trizalA mAtAnA bhAI arthAtuM mahAvIranA mAmA hatA.) 0 sujyeSThA mATe zreNikanI mAMgaNI : koI vakhate tenA aMtaHpuramAM eka parivrAjikA AvI. teNIe potAnA siddhAMtonuM (matanuM) sthApana karyuM. tyAre suyeSThAe teNIne anuttara karI dIdhI arthAt vAdamAM parAjita karI, vAMdarI jevuM mukha karAvI tene mahelamAMthI kADhI mUkI. teNI ghaNo ja veSa dhAraNa karIne tyAMthI nIkaLI gaI. te parivArikAe vicAryuM ke, huM Ane ghaNI zokyo hoya tevA sthAnamAM nAMkha. tethI teNe i vaDe sujyeSThAnuM rUpa eka citraphalaka para banAvyuM, pachI zreNika pAse AvI. zreNika rAjAe te citrane dhyAnathI joIne pUchayuM ke, A kanyA koNa che, te mane jaNAvo. parivrAjikA pAsethI sujyeSThA vize mAhitI maLatA ja te vihaLa banelA zreNike eka dUtane ceTaka rAjA pAse sujyeSThAnI mAMgaNI karavA mokalyo. tyAre te dUtane ceTaka rAjAne kahyuM ke, ame haidyakuLanA chIe ame vADika kuLamAM kanyA ApatA nathI. ema kahI dUtane pAcho ravAnA karyo. - jyAre dUte AvIne zreNika rAjane pUro vRttAMta jaNAvyo, tyAre te ghaNo ja kheda pAmyo. ati duHkha anubhavavA lAgyo. potAnA pitAnuM AvuM dussaha duHkha jANIne abhayakumAra tyAM Avyo. zreNikarAjAne duHkhanuM kAraNa pUchayuM, zreNike suyeSThAno sarva vRttAMta kahyo tyAre - abhayakumAre pitA zreNikane dhIraja ApI. AzvAsita karyA. huM tamone sujyeSThAne meLavI ApIza. ema kahIne abhayakumAra tyAMthI nIkaLI potAnA bhavanamAM gayo. 0 abhayanI buddhithI suSThAnI prAptino upAya : tyArapachI manomana koI upAya vicArIne abhaye manohara vaNikanuM rUpa dhAraNa karyuM. teNe potAnA svara ane varNamAM bheda karyo arthAt teNe potAno svara ane varNa paNa badalI nAMkhyA. pachI te vaizAlI nagarI pahoMcyo. tyAM jaIne teNe kanyAnA aMtaHpuranI najIka eka dukAnanuM sthApana karyuM. dukAnamAM zreNikanuM adbhuta rUpa AlekhIne pATiyu laTakAvyuM. traNe kALa
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 Agama kathAnuyoga-4 te pitAnI pratikRtine ghaNAM AdarapUrvaka dhUpa, dIpa, puSpAdithI pUjavA lAgyA. jyAre te aMtaHpuravAsinI kanyA Adi tyAM kaMI kharIdavAne AvatI, tyAre abhaya tene ghaNuM vadhAre Apato hato. te paNa A vastune saMgRhIta karatI hatI. te dAsI vagere pUchatI hatI ke, A citrapaTTaka kono che? abhayakumAra tene kaheto ke, A zreNika che, te amArA svAmI che. dAsI Adi pUchatI ke manuSyanuM zuM AvuM divyarUpa saMbhave che? abhaye kahyuM ke, hA, jarUra saMbhave tenA samagra rUpane citrita karavA to koNa samartha thaI zake? A to jematema doryuM che. tyAre dAsaceTIoe kanyAnA aMtaHpuramAM jaI sarva vRttAMta kahyo. kanyAoe kahyuM ke, tame te paTTakane (zreNikanI pratikRtine) ahIM lAvo. dAsIoe abhaya pAse jyAre te citrapaTTaka mAMgyo tyAre abhaye Apyo nahIM. jo huM Apu to tame mArA svAmInI avajJA karazo. dAsIoe vAraMvAra mAMgaNI karI tyAre te citrapaTTaka Apyo. pachI gupta rIte pravezI abhayakumAre sujyeSThAne joI dAsIne rahasya jaNAvI mokalI. sujyeSThAe pUchAvyuM ke zreNika mAro pati kaI rIte thaI zake ? abhaye kahyuM ke, jo (sayeSThAnI AvI icchA hoya to) huM zreNikane ahIM lAvI zakuM chuM. teNIe kahyuM, zreNikane ahIM bolAvo. tyAre abhaye guptarUpe eka suraMga khodAvI. te suraMga rAjagRhIthI sIdhI kanyAnA aMtaHpuranA madhyabhAga sudhInI hatI. jyAre zreNika sujyeSThAne levA Avyo tyAre jyeSThAe potAnI priya bahena celaNAne kahyuM, mArI sAthe zreNikane (paraNavA) cAla. pachI sujyeSThA ane cellA baMne javA mATe tatpara thaI. tyArapachI celaNA rathamAM besI gaI, sujyeSThAne yAda AvyuM ke teno ghareNAMno DAbhaLo rahI gayo che. eTalAmAM teNI potAno DAbhaLo levA gaI, teTalAmAM manuSyo cillaNAne grahaNa karIne cAlavA lAgyA. sujyeSThA pAchI AvI tyAre zreNika to celaNAne laIne nIkaLI gayo. sujyeSThAe koIne joyA nahIM. eTalI teNI moTA avAje bUmo pADavA lAgI ke celaNAnuM haraNa thayuM, doDo-doDo. 0 celaNA sAthe zreNikanA vivAha : tyAre caTaka rAjA kavaca Adi bAMdhIne yuddha mATe taiyAra thayo. tyAre vIrAMgada rathike kahyuM, he bhaTTAraka ! tame na jAo. huM ja teNIne pAchI lAvI ApIza ema kahIne te nIkaLyo. vIrAMgada rathika zreNikano pIcho karavA lAgyo. paNa te darImAM (suraMgamAM) mAtra eka ja ratha pasAra thAya teTalo mArga hato. tyAM sulatAnA batrIze putro UbhA rahyA. vIrAMgade eka ja bANa vaDe te batrIze sulasAputrane haNI nAMkhyA. te jeTalAmAM rathano pIcho karIne pakaDI pADe te pahelA zreNika tyAMthI palAyana thaI gayo. tyAMthI nivRtta thatA zreNike sujyeSThA sAthe vAta karavAnuM zarU karyuM. te kanyA bolI ke, huM (suyeSThA nathI paNa) cellaNA chuM. tyAre zreNike kahyuM ke, tuM mane maLI to, tuM ja sujyeSThA zreNikane harSa paNa hato ane viSAda paNa hato. batrIza sArathI jevA sagA bhAIonA mRtyuno viSAda hato ane celaNAnI prApti thaI teno harSa hato. celaNAne paNa zreNikanI prApti thaI teno harSa hato ane potAnI bahena sujyeSThAne
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNI kathA 383 chetaryAno viSAda hato. 0 sujayeSThAnI dIkSA ane peDhAla dvArA upadrava : tyArapachI sujyeSThAne thayuM ke, A kAmabhogane dhikkAra thAo. ema vicArI teNIe pravajyA aMgIkAra karI. e rIte ceTaka rAjAnI sAta putrImAMnI eka sujyeSThA nAme putrInA lagna na thayA. teNI vairAgyathI pravajita thaI. koI vakhate sujyeSThA sAdhvI upAzrayamAM AtApanA laI rahyA hatA. A tarapha peDhAlaka nAme koI parivrAjaka vidyAsiddha puruSa potAnI vidyAne ApavA mATe yogya puruSanI zodhamAM hato. teNe vicAryuM ke jo koI brahmacAriNI strIthI putra utpanna thAya to te samartha putra thaze. te vakhate te vidyAdhare sujyeSThA sAdhvIne AtApanA letA joyA. tyAre teNe dhUmADo vipharvI vyAmoha utpanna karyo. pote bhramaranuM rUpa laI sujyeSThAnA gupta bhAgamAM pravezyo, tyAM potAnuM vIrya skUlana karI, garbhabIjanI sthApanA karI. tyArapachI sujyeSThA sAdhvIno garbha vRddhi pAmavA lAgyo. sujayeSThAne dhrAsako paDyo ke, A zuM Azcarya che? mane samajAtuM nathI ke A kaI rIte banyuM? have mAlityanA nivAraNa mATe zuM karavuM ? mahattariyA sAdhvIjIne teNIe potAno saMdeha kahyo. teo kevaLajJAnI pAse gayA. te atizaya jJAnIe jaNAvyuM ke, A sujyeSThA AryAnA kAmavikAranuM phaLa nathI. koI pApIe chaLakapaTathI garbha utpanna karyo che. yogya samaye bALakano janma thayo. te bALaka zrAvaka kuLamAM vRddhi pAmyo. tenuM satyakI evuM nAma pADavAmAM AvyuM. koI samaye parivrAjaka peDhAle satyakInuM sAdhvIo pAsethI haraNa karyuM ane satyakIne sarva vidyAo bhaNAvI. - 4 - 4 - 4 - teNe potAnA pitA peDhAlane mArI nAMkhyo kemake - satyakIne thayuM ke ANe rAjaputrI ane satisAdhvI evI mArI mAtAne dUSita karelI che. sAdhvIpaNAmAM teNInA vratano bhaMga karIne teNIne malina banAvI che. mATe peDhAlanA duSTa vartananI zikSA thavI ja joIe. (A tarapha mahAsatI sujyeSThA zrI vIra prabhunA upadezathI vividha prakAre tapazcaryA karatA kALakrame karmakSaya karI kevaLajJAna prApta karI mukti pAmyA.) 0 Agama saMdarbha :ThA 871nI vRka AvapU.ra-pR 164 thI 166; Ava.ni. 1284nI va - - - >> -- 0 sunaMdA sAdhvInI kathA : (A kathA zramaNa vibhAgamAM vajasvAmInI kathAmAM AvI gayela che. kathA juo vajasvAmI - zramaNavibhAgamAM) 0 sunaMdA kathA paricaya : avaMti janapadanA tuMba sannivezanA zreSThI dhanagirinI patnInuM nAma sunaMdA hatuM. sunaMdA dhanapAla zreSThInI putrI hatI ane teNInA bhAI Aryasamite siMhagiri pAse dIkSA grahaNa karela hatI.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 Agama kathAnuyoga-4 vajasvAmInI mAtA evI A sunaMdAe dhanagiri sAthe lagna karyA pachI te dhanagirie dIkSA lIdhI. vaja(svAmI) paNa janmathI raDatA hovAthI sAdhune soMpI dIdhelA. pachI tene pAcho meLavavA sunaMdAe prayatna karyA. paNa vaja(svAmI)e jyAre rajoharaNa (dIkSA) levAnuM pasaMda karyuM tyArapachI sunaMdAe paNa dIkSA aMgIkAra karelI. (vistRta kathA mATe - "vajasvAmI kathA" juo.) 0 Agama saMdarbha :Ava.ni. 064 nI , Ava..1-pR. 390;. utta. ni. 295 + ; 4 --- >> -- muni dIparatnasAgara dvArA saMpAdita ane anuvAdita evo zramaNI kathA vibhAga pUrNa - 4 - 4 - Agama kathAnuyoga bhAga-4 saMpUrNa
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 'abhAva hema ladhumrakeyA''mArI sarjAyAtrAnuM prAraMbhabiMdu gaNo to mArI A 'yANA bAvIsa varSanI thaI. mADha AclA. 'varasothI lakhuM chuM. chatAM kaMthasyakRtionI ( saMkhyAthI koIjo AMjI zakuM tema nathI. varSo sAthe gaNAtaLo meLa besADavA prayaoo yahA karyo nathI. 'mArAthI thAya e rIte zabdaolI sAyalA karI rahyo chuM. zabdaolI mAMgaofI bAlI jyAM jyAM huM gayo chuM - e mukAmono hisAba have ra40 prakAzano pahoMce che. mAsuya karma ane dehAma karma Adioo sathavAro he to hajI zabdonA saMgAthe 'vadhune vadhu paMthakAyavALI bhAdomi bhAvuM chuM. je kaMI \ lakhyuM che mo pharI vAMyavALo samaya na maLe evI , vATA vacce jIvavAnuM thayuM che. zvAsa lauM chuM ke viyaruM chuM tyAre onhI, vaNA kaMIka lakhI zakuM chuM tyAre huM ja jIvuM chuM. chatAMye lakhavAmAM ja samaNA jIvaThaioo 'vyAya AvI jAya che, evA bhramamAM yahA nathI. hA, A sarjaLo prANAvAyu sama japhara banI rahe che. -mu6i7 8IyarachArasAgara