Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 110

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.१२ १०४ पञ्चेन्द्रियजीवानामुत्पत्तिनिरूपणम् ९५ जघन्येनाऽगुलस्यासंख्येयभागम् उत्कर्षेणाप्यङ्गुलस्यासंख्येयभागम् १ । तिम्रो लेश्याः२, मिथ्यादृष्टयः, द्वे अज्ञाने ४, काययोगिनः ५, त्रयः समुद्घाताः ६, स्थितिर्जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेणापि अन्तर्मुहूत्तम् ७, अप्रशस्ता अध्यवसाया:८, अनुबन्धो यथा स्थितिः ९, शेषं तदेव, पश्चिमकेषु त्रिष्वपि गमकेषु यथैव प्रथमगमके, नवरं स्थितिरनुबन्धो जघन्येन पूर्वकोटिः, उत्कर्षेणाऽपि पूर्वकोटिः, शेष तदेव ९॥ मु०४ ॥
टीका-'जइ पंचिंदियतिरिक्खजोणिए हितो उववज्जति' यदि पञ्चेन्द्रियतिर्ययोनिकेभ्य आगत्य उत्पद्यन्ते तदा-'किं सन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो उववज्जति' किं संज्ञिपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पधन्ते अथवा-'असन्निपंविदियतिरिक्खनोणिएहिंतो उववज्जति' असंज्ञिपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते इति प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'संन्निपबिंदियतिरिक्खनोणिएहितो वि उवयज्जति' संक्षिपश्चेन्द्रियतियग्योनिकेभ्योऽपि आगत्योत्पद्यन्ते तथा 'मसनिपचिदियतिरिक्खजोणिएहितो वि उववज्जति' असंज्ञिपञ्चेन्द्रिपतिर्थयोनिकेभ्योऽपि आगत्योत्पद्यन्ते उभाभ्यामपि
'जइ पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो' इत्यादि।
टीकार्थ-'जइ पचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो' हे भदन्त ! यदि वह पृथिवीकायिक जीव पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकरके उत्पन्न होता है तो क्या वह 'सन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो. असन्नि पंचिदिय तिरि०' संज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकर के उत्पन्न होता है या असंज्ञी पंचेन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकर के उत्पन्न होता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम ! 'सन्निपंपिदिय तिरि० उववज्जति' वह संज्ञीपंचेन्द्रियतियश्चों से भी आकर के उत्पन्न होता है और असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यश्चों से भी आकरके उत्पन्न होता है। अब
'जइ पंचि दियतिरिक्खजोणिएहिये।' त्या
टी -जइ पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहि तो०' ले मान्ने ते पृथ्वी. કાયિક જીવ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિકોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તે શું ते 'सन्नि पचि दियतिरिक्ख जोणिएहितो असन्नि पचि दियतिरिक्ख०' सभी પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિકોમાથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે કે અસંસી પંચે. ન્દ્રિય તિર્યંચ યોનિમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં प्र छ है-'गोयमा ! गोतम ! 'सन्नि पचिंदिय ति० उववज्जंति असन्नि पंचि उववज्जति' तसशी ५'यन्द्रिय तिय यामाथी ५ मावा 64-1 थाय છે, અને અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચમાંથી આવીને પણ ઉત્પન થાય છે ?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫