Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.२४ सू०१ सौधर्मदेवोत्पत्तिनिरूपणम् ४६५ एसु जघन्येन पल्योपस्थितिकेषु सौधर्मदेवेषूत्पोत सौधर्मदेवलोके जघन्धपायुः पल्योपममात्रमेव भवति, जघन्यतः एक पल्योपमातिरिक्तायुषस्तत्राऽसत्वादिति 'उक्कोसेणं तिपलिओवमहिएसु उववज्जेज्जा' उत्कर्षेण त्रिपल्योपमस्थिति केन्पयेत, सौधर्मदेवलोके यद्यपि उत्कृष्टमायुः सागरोपमद्वयात्मकं भवति, परन्तु असंख्यातवर्षायुष्कतिर्यग्योनिका उत्कृष्टतः त्रिपल्योपमायुष्का एव भवन्ति नतः स्वायुषो बृहत्तरं देवायुन बध्नन्ति तिर्यश्चः, अतः तिर्यग्यौनिका उत्कृष्टतः विपल्योपमायुष्केषु एव सौधर्मदेवेषु समुत्पचन्ते इत्युक्तमिति । 'ते णं भंते ! कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम ! 'जहन्नेण पलिभोवमडिएसु' वह जघन्य से एक पल्योपम की स्थिति वाले सौधर्म देवों में उत्पन्न होता है, और 'उक्कोसेणं तिपलिओवमट्टिाएलु उववज्जेज्जा' उत्कृष्ट से तीन पल्योपम की स्थिति वाले सौधर्मदेवों में उत्पन्न होता है । सौधर्म देवलोक में जघन्य आयु मात्र एक पल्योपम की है-इससे अधिक आयु वहां महीं होती है इसी प्रकार सौधर्मदेवलोक में उत्कृष्ट आयु दो सागरोपम की है, परन्तु जो असंख्यातवर्षायुष्क तिर्यग्योनिक जीव हैं वे वहां उस्कृष्ट से तीन पल्योपम की आयु को लेकर ही उत्पन्न होते हैं क्योंकि अपनी आयु से बृहत्तर देव आयु का वे तिर्यश्च बन्ध नहीं करते हैं। इसलिये उत्कृष्ट से तीन पल्योपम की आयुवाले तिर्यग्योनिक उत्कृष्ट से तीन पल्योपम की आयु वाले ही सौधर्म देवलोकों में उत्पन्न होते हैं । ऐसा कहा है।
ओवमटिइएस' ते धन्यथा ये ५८ये।५मनी स्थितिमा सौचम क्षोभ उत्पन्न थाय छे. भने 'उक्कोसेणं तिपलिआवमद्विइएसु उववज्जेज्जा' था ત્રણ પત્યે પમની સ્થિતિવાળા સૌધર્મ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. સૌધર્મ દેવલોકમાં જઘન્ય આયુષ્ય ફક્ત એક પોપમનું છે. તેનાથી વધારે જઘન્ય આયુષ્ય ત્યાં હેતું નથી. એજ રીતે સૌધર્મ દેવલોકમાં ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય બે સાગરોપમનું છે. પરંતુ જે તિર્યંચ ચનિવાળા જીવે છે, તેઓ ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમની આયુષ્યને લઈને જ ત્યાં ઉત્પન થાય છે. કેમકે–પિતાના આયુષ્યથી વધારે દેવ આયુષ્યને તે તિર્યંચે બંધ કરતા નથી. તેથી ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમની આ યુષ્યવાળા તિર્યંચાનિક ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પલ્યોપમની આયુષ્યવાળા જ સૌધર્મ દેવલેકમાં ઉત્પન્ન થાય છે તેમ કહેવામાં આવ્યું છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
