Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 630
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.३ सू०२ रत्नप्रभादिपृथिव्यपेक्षया सं०नि० ६१५ भवति । इत्येवं तुल्यैस्तदन्यैश्च परिमण्डलद्रव्ये र्यवाकारं क्षेत्रं निष्पादितं भवति इदमेवाश्रित्य कथ्यते-'जस्थ गं' इत्यादि, यत्र देशे एक परिमण्डलं संस्थान विद्यते यवमध्यं यवस्येव मध्यं-मध्यभागो विद्यते यस्य विपुलत्वसाधात् तद् यवमध्यं याकारमित्यर्थः 'तत्य' तत्र-यवमध्ये 'परिमंडलसंठाणा' परिमण्डलानि संस्थानानि यवाकारनिर्वतकपरिमण्डलसंस्थानव्यतिरिक्तानि-तानि कि संखेज्जा असं खेज्जा अणता ?' किं संख्येयानि असंख्येयानि अनन्तानि इति प्रश्नः, भगवानाह'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'नो संखेज्जा नो असंखेज्जा अणता' नो संख्येयानि नो असंख्येयानि किन्तु अनन्तानि, यत्रैकयवाकारनिष्पादकः परिमण्डलसंस्थानसमुदायो भवति तस्मिन् क्षेत्रे यत्राकारनिष्पादकपरिमण्डलसंस्थानातिरिके अत्यल्प होने के कारण छोटी होती है। इस प्रकार स्थापित करने से तुल्यप्रदेशवाले भिन्न परिमंडलद्रव्यों द्वारा क्षेत्र यवाकार रूप में निष्पादित हो जाता है । सो इसी को आश्रित करके ऐसा कहा गया है कि जिसदेश में एक यव के मध्य के जैसे स्वरूपवाला परिमंडल संस्थान हैं-अर्थात् यत्र के आकार जैसा परिमंडलसंस्थान हैं-सो उस यवमध्य में यथाकार निर्वतक परिमंडलसंस्थान से व्यतिरिक्त और परिमंडलसंस्थान क्या संख्योत हैं ? अथवा असंख्यात हैं अथवा अनन्त हैं ? ऐसा यह प्रश्न है-इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम ! 'नो संखेना, नो असंखज्जा, अणंना' वहां वे संख्यात नहीं है, असंख्यात नहीं हैं किन्तु अनन्त है तात्पर्य इसका ऐसा है कि जहां एक यवाकार निष्पादक परिमंडलसंस्थानसमुदाय होता है उस क्षेत्र में उत्त यवाकार निष्पादक परिमंडल संस्थान से भिन्न और भी શેવાળા દ્રવ્યોનું અત્યંત અલ્પપણ હેવાથી નાની થાય છે. આ પ્રમાણેને આકાર થવાથી તુલ્ય પ્રદેશવાળા જુદા પરિમંડલ દ્રવ્ય દ્વારા ક્ષેત્ર વાકાર પણથી યુક્ત થઈ જાય છે. તો તેજ વિષયને આશ્રય કરીને એવું કહ્યું છે કે-જે દેશમાં એક યવની મધ્યના જેવા સ્વરૂપવાળું પરિમંડલ સંસ્થાન છે, અર્થાત્ યવના આકાર જેવું પરિમંડલ સંસ્થાન છે, તે તે યવ મધ્યમાં યવના આકાર જેવું નિર્વક પરિમંડલ સંસ્થાનથી જુદુ બીજુ પરિમંડલ સંસ્થાન શું સંખ્યાત છે ? અથવા અસંખ્યાત છે? કે અનંત છે? આ પ્રશ્નના ઉત્ત २मा प्रभु छ -'गोयमा ! 8 गौतम ! 'नो संखेज्जा, नो असंखेज्जा अणता' त्यो त स यात नथी. मज्यात ५ नथी परंतु मन त छे. मा કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે-જયાં એક યવન આકારવાળું નિપાદક પરિમંડલ સંસ્થાન સમુદાય હોય છે, તે ક્ષેત્રમાં તે યવાકાર નિપાદક પરિમંડલ સંસ્થાન નથી
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫


Page Navigation
1 ... 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969