Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भगवतीस्त्रे
-
-
तानि कियन्ति परिमण्डलसंस्थानानि भवन्तीति प्रश्नस्य यवाकारनिष्पादकपरिमपडलसंस्थानव्यतिरिक्तानि अनन्तानि परिमण्डलसंस्थानानि भवन्ति ? याकारनिर्व नकपरिमण्डलसंस्थानद्रव्येभ्यस्तदतिरिक्तानां तेषामनन्तगुणाधिकस्यात्, तदपेक्षया न यथाकारनिर्वस कद्रव्याणामनन्तमुणहीनत्वादित्युत्तरम् । 'कट्टा णं भंते ! संठाणा किं सखेज्जा असंखेज्जा अणंता' वृत्तानि खल भदन्त ! संस्थानानि कि संख्ये. यानि असंख्येयानि अनन्नानि वेति प्रश्नः, उत्तरयनि-एवं चेव' एवमेव-परि. मण्डलसंस्थानवदेव वृत्तसंस्थानान्यपि न संख्यातानि न वा-असंख्यातानि किन्तु अनन्तानीति भावः। एवं जाव आयया' एवं यावदायतानि, एवम्-वृत्तसंस्थानवदेव यावदायतसंस्थानानि अत्र यावत्पदेन यत्रचतुत्रसंस्थानयोर्ग्रहणम्, सर. चतुरस्त्रायतानि संस्थानान्यपि नो संख्येयानि न वा असंख्येयानि किन्तु अनन्तान्येव भवन्तीति भावः। अनन्त परिमंडल संस्थान है। यवाकार निर्वर्तक परिमंडल संस्थान वाले द्रव्यों से भिन्न जो और परिमंडल संस्थान है वे अनन्तगुणित हैं, और इनकी अपेक्षा यवाकारनिर्वतकद्रव्य है वे अनन्तगुण हीन हैं। 'वट्टा गं भंते ! संठाणा किं संखज्जा, असंखज्जा, अणंता' अब गौतम प्रभु से ऐसा कहते हैं-हे भदन्त वहां वृत्तसंस्थान क्या संख्यात हैं अथवा असं. ख्यात हैं अथवा अनन्त है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं एवं चेव' वहां पर परिमं ल संस्थानों के जैसे वृत्तसंस्थान भी अनन्त ही हैं। वे वहां न संख्यात हैं और न असंख्यात हैं। 'एवं जाव आयवा' इसी प्रकार से वहां व्यस्रसंस्थान चतुस्र संस्थान और आयतसंस्थान भी अनन्त ही हैं। संख्यात असंख्यात नहीं हैं । तात्पर्य इस कथन का यही है कि यवाकार. वाले परिमंडल संस्थान में और भी अन्य चार संस्थान अनन्त हैं। જ બીજુ પણ અનંત પરિમંડલ સં સ્થાન છે. અને તેના કરતાં યુવાકાર નિર્વક પરિમંડલવાળા દ્રવ્યથી જુદું પરિમંડલ સંસ્થાન છે, તે અનંતગણું છે. અને તેના કરતાં યુવાકાર નિર્વક દ્રવ્ય છે, તે અનંતગુણ હીન છે, 'वडा भंते ! संठाणा किं संखेज्जा, अस खेज्जा, अणंता' लगवन् त्यो વૃત્ત સંસ્થાન સંખ્યાત છે અસંખ્યાત છે? અનંત છે? આ પ્રશ્નના उत्तर प्रभु के 3-'एवं चेत्र' त्यां परिभस संस्थान प्रभारी वृत्त સંસ્થાન પણ અનંત જ છે, તે ત્યાં સંખ્યાત નથી. તેમ અસંખ્યાત પણ नथी. 'एवं जाव आयया' मे४ प्रमाणे त्या यस संस्थान, यस संस्थान અને આયત સંસ્થાન પણ અનંત જ છે. સંખ્યાત કે અસંખ્યાત નથી. કહેવાને ભાવ એ છે કે–ચવાકારવાળા પરિમંડલ સંસ્થાનમાં બીજા પણ અન્ય ૪ ચાર સંસ્થાને અનંત છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫