Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.३ सू०४ द्रव्यार्थत्वेन प्रदेशनिरूपणम् ६५९ कल्योजमदेशावगाढं भवतीति । 'तसे पं भंते ! संठाणे० पुच्छ।' उपसं खलु भदन्त ! संस्थानमिति पृच्छा हे भदन्न ! व्यस्रं संस्थानं किं कृतयुग्मप्रदेशावगाढम् ? किं वा-योजमदेशावगाढम् ? इति पश्नः भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि। 'गोयमा' हे गौतम !, 'सिय कडजुम्मपएसोगाढे' स्यात्-कृतयुग्मप्रदेशावगाढम् यद्-धनत्र्यसं संस्थानं चतुष्पदेशिकम्-तत् कृतयुग्मपदेशावगाढ भवतीति । इसमें जो ओजप्रदेशिक घनवृत्त है वह जघन्य से सात प्रदेशोंवाला कहा गया है। सो इनमें से ४ का अपहार करने पर तीन बचते हैं। इसलिये वृत्तसंस्थान योजप्रदेशावगाढ होता है। वृत्तसंस्थान द्वापर युग्मप्रदेशावगाढ नहीं होता है। क्योंकि चार के घटाने पर प्रदेशों में से दो नहीं बचते हैं । तथा इसे जो कल्योज प्रदेशावगाढ कहा गया है सो प्रतरवृत्त पांच प्रदेशों का होता है सो इनमें से चार को अपहन करने पर १ बचता है इसलिये इसे कल्योज रूप कहा गया है।
'तंसे णं भंते । संठाणे० पुच्छा' हे भदन्त ! यत्रसंस्थान क्या कृतयु: ग्म प्रदेशावगाढ है ? अथवा योजप्रदेशावगाढ है ? अथवा द्वापरयुग्मप्रदे. शाचगाढ है ? अथवा कल्योजप्रदेशावगाढ है ? इसके उत्तर में श्री गौतम स्वामी से प्रभु श्री कहते हैं 'गोयमा' हे गौतम 'सिय कडजुम्मपएसो. गाढे' व्यस्र संस्थान कदाचित् कृतयुग्मप्रदेशावगाढ हैं, क्योंकि घनश्यत्र. संस्थान चार प्रदेशों वाला कहा गया है इसलिये वह कृतयुग्म प्रदेशावगाढ होता है। 'सिय तेओगपएसोगाढे' कदाचित् वह योजप्रदेशावगाढ होता है क्योंकि व्यस्रसंस्थान त्रिप्रदेशावगाढ है। ओजप्रदेशी घनत्र्यत्र ઘનવૃત્ત સંસ્થાન છે, તે જઘન્યથી સાત પ્રદેશ વાળું કહેલ છે, તેમાંથી ચારને અપહાર કરવાથી ત્રણ બચે છે, તેથી વૃત્ત સંસ્થાન એજ પ્રદેશાવ. ગાઢ હોય છે. તથા વૃત્ત સંસ્થાન દ્વાપર યુગ્મ પ્રદેશાવગાઢ હોતું નથી. કેમકે –ચારને ઘટાડવાથી પ્રદેશમાંથી બે બચતા નથી. તથા તેને કજ પ્રદેશાવગાઢ કહ્યું છે, તે પ્રતર વૃત્ત પાંચ પ્રદેશોનું હેય છે, તેમાંથી ચારને અપહાર કરવાથી १ भयेछ, तथी ते ४८या ३५ ४७ छ, 'तंसेण भंते ! संठाणे पुग्छा' હે ભગવન વ્યસ્ત્ર સંસ્થાન શું કૃતયુમ પ્રદેશાવગાઢ છે? અથવા દ્વાપર યુગમ પ્રદેશાવગાઢ છે? કે કલ્યાજ પ્રદેશાવગાઢ છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ શ્રી गीतभ स्वामीन छ -'गोयमा ! 8 गीतम ! 'सिय कडजुम्मपएसोगाढे' વ્યસ્ત્ર સંસ્થાન કોઈ વાર કૃતયુગ્મ પ્રદેશાવગાઢ છે, કેમકે-ઘનશ્યસ સંસ્થાન ચાર પ્રદેશોવાળું કહેલ છે. તેથી તે કૃતયુગ્મ પ્રદેશાવગાઢ વાળું હોય છે. 'मिय नेओगपएसोगाढे' वा२ या प्रशामादाय छ, :
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫