Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 761
________________

७५६
भगवतीसरे कृतयुग्मरूपो यावद्-स्यात्कदाचित् फल्योजरूपः, पुनलास्तिकायस्याऽनन्त. स्वेऽपि संघातभेदाभ्यां तदनन्तत्वस्याऽनवस्थानात् पुद्गलास्तिकायस्य चातुर्विध्य भवतीति। 'श्रद्धासमए-जहा-जीवस्थिकाए' अद्धासमयो यथा-जीवास्तिकाया यथा-जीवास्तिकायोऽनन्तत्वात् कृतयुग्मएव तथा अद्धासमयोऽपि अनन्तवात्कृतयुग्मरूप एव भवति, न तु-ज्योजरूपो, न वा-द्वापरयुग्मरूपो, न वा-फल्योजरूप इति भावः । 'धमस्थिकाए णं भंते ! पएसट्टयाए कि कडजुम्मे पुच्छा ? धर्मा. स्तिकायः खलु भदन्त ! प्रदेशार्थतया-प्रदेशरूपेण किं कृतयुग्मा-किंवा-योजः, किं वा द्वापर युग्मः, किंवा कल्योजरूपो भवतीति प्रश्नः ? भगवानाह-'गोपमा' द्रव्यरूप से कृतयुग्मरूप भी है यावत् कल्योजरूप भी है।यद्यपि पुद्गला. स्तिकाय अनन्त है । अतः उसमें केवल कृतयुग्मरूपता ही आती है। परन्तु यहां पर जो उसमें चतूरूपता कही गई है उसका कारण ऐसा है कि संघात और भेद इन दोनों के कारण उसमें निश्चित अनन्तता का अवस्थान बनता नहीं है इस कारण उसमें चतुर्विधता आती है । 'अद्धा. समए जहा जीवस्थिकाए' जिस प्रकार जीवास्तिकाय अनन्त होने से कृतयुग्मरूप है उसी प्रकार अद्धा समय भी अनन्त होने से कृतयुग्मरूप ही है। वह ज्योज रूप अथवा द्वापरयुग्मरूप नहीं है और न कल्योजरूपही है। अब श्रीगौतमस्वामी प्रभुश्री से ऐसा पूछते हैं-'धम्मत्थिकाए णं भंते ! पएसट्टयाए किं कडजुम्मे पुच्छा' हे दया के सागर भदन्त !क्या धर्मास्तिकाय प्रदेशरूप से कृतयुग्मरूप है ? अथवा ज्योजरूप है ? अथवा द्वापर युग्मरूप है ? अथवा कल्योजरूप है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभुश्री कहते हैंછે, એજ રૂપ પણ છે. દ્વાપરયુગ્મ રૂપ પણ છે, અને કાજ રૂપ પણ છે. જો કે, પદ્લાસ્તિકાય અનંત છે, જેથી તેમાં કેવળ કૃતયુગ્મપણું જ આવે છે, પરંતુ અહીંયાં છે તેમાં ચારે રૂપપણું કહ્યું છે, તેનું કારણ એવું છે કે-સંઘાત અને ભેદ એ બન્નેના કારણે તેમાં અનંતપણું બનતું નથી. તે કારણથી તેમાં ચારે
। मावे छे. 'अद्धासमए जहा जीवत्थिकाए' प्रमाणे स्तिमाय मानत હોવાથી કૃતયુગ્મ રૂપ હોય છે. એ જ પ્રમાણે અદ્ધાસમય પણ અનંત હોવાથી કૃતયુગ્મ રૂપ જ છે. તે જ રૂપ અથવા દ્વાપરયુગ્મ રૂપ કે કાજ રૂપ નથી.
6 श्री गीतमस्वामी प्रसुश्रीन से पूछे छे -'धम्मत्थिकाए णं भंते ! पएसठ्याए किं कड़जुम्मे पुच्छा' याना सागर भगवन् यस्ताय प्रदेशપણથી કૃતયુગ્મ રૂપ છે? અથવા વ્યાજ રૂપ છે? અથવા દ્વાપરયુગ્મ રૂપ છે? અથવા કાજ રૂપ છે? શ્રી ગૌતમસ્વામીના આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫


Page Navigation
1 ... 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969