Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.४१०१४ परमाण्वादीनां सैजत्वादिकम् ९२३ परमाणुपुद्गलाः सर्वे जा पार्थाप्रदेशार्थतया असंख्येयगुणाः११, संख्येयप्रदेशिकाः स्कन्धा देशैनाः द्रव्यार्थतया असंख्येयगुणा:१२, ते एव प्रदेशार्थतया संख्येयगुणा:१३, असंख्येयप्रदेशिकाः स्कन्धा देशैना द्रव्यार्थतया असंख्येषगुणाः१४ । ते एव प्रदेशार्थतया असंख्येयगुणाः१५, परमाणुपुद्गला निरेजा द्रव्यापदेशार्थतया असंख्येयगुणा:१६। संख्येयप्रदेशिका स्कन्धा निरेजा द्रव्यार्थतया संख्येयगुणाः१७, ते एव प्रदेशार्थतया संख्येयगुणाः१८, असंख्येयपदेशिका निरेजा द्रव्यार्थतया असंख्येयगुणाः१९, ते एव प्रदेशार्थतया असंख्येयगुणाः२० ॥१० १४॥
टीका-'परमाणुपोग्गले गं भंते ! कि देसेए सव्वेए निरेए' परमाणुपुद्गलः खलु भदन्त ! कि देशैजः देशेन-एकावयवेन एजते-कम्पते इति देशैजा, अंशतः कम्पनवान् इत्यर्थः, अथवा सर्वैज:-सर्वात्मना चलनशीलः, अथवा निरेजः-सर्वथा. ऽपि कम्पनरहितः परमाणुपुद्गलः ? इतिप्रश्नः । भगवानाह-गोयमा' हे गौतम ! 'णो देसेए' नो देशेजः परमाणुः परमाणोरयथाभावेन देशतश्चलनस्यासंभवादिति, "सिय सव्वेए सिय निरेए' स्यात्-कदाचित सर्वैनः सर्वात्मना कदाचित् चलन
"परमाणुपोग्गले णं भंते ! किं देसेए सव्वेए निरेए ?" इत्यादि
टीकार्थ-इस सूत्र द्वारा श्रीगौतमस्वामी ने प्रभुश्री से ऐसा पूछा है-"परमाणु पोग्गलेणं भते ! कि देसेए सव्वेए निरेए" हे भदन्त । परमाणु पुद्गल क्या एकदेश से कम्पन वाला होता है ? अथवा सर्वदेश से कम्पन वाला होता है ? अथवा कम्पन वाला नहीं होता है-अकम्प होता है ? तात्पर्य इस शंका का ऐसा है कि परमाणु क्या अंशतः सकम्प होता है, अथवा सर्वाश से सकम्प होता है ? अथवा बिलकुल सकम्प नहीं होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा! णो देसेए सिय सव्वेए, सिय निरेए' हे गौतम ! परमाणु पुद्गल एक अंश से सकम्प
"परमाणुपोग्गले ण भंते। किं देसेए सव्वेए निरेए' त्यात
ટીકાર્ય–આ સૂત્રપાઠ દ્વારા શ્રીગૌતમ સ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવું પૂછ્યું છે है-'परमाणपोग्गले ण भवे! किं देसेए सव्वेए निरेए' सावन परमारा पदबा એકદેશથી કંપનવાળા હોય છે? અથવા સર્વદેશથી કંપનવાળા હોય છે? અથવા કંપનવાળા હોતા નથી અર્થાત્ અકંપ હોય છે? આશંકાનુ તાત્પર્ય એ છે કે-પરમાણએ અંશતઃ સકંપ હોય છે? અથવા સર્વાશથી સકંપ હોય છે? અથવા બિલકુલ સકંપ નથી હોતા? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે'गोयमा! णो देसेए, सिय सव्वेए, सिय निरेए' गौतम! ५२मा पुगतामे અંશથી સકપ લેતા નથી તે કઈવાર સર્વાશથી સકંપ હોય છે અને કઈ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
