Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
७१८
भगवतीस्त्रे कर्मक्षयादिकम् शिक्षाग्रहणासेवनारूपा । यद्वा-वैनयिको विनयो वा-शिष्यः तस्य. शिक्षा वैनयिकशिक्षा विनय शिक्षा वा-भाषा-सत्या, असत्या मृषा च, अभाषामृषा, सत्यमृषाच (मिश्रा) च । चरणं-व्रतादिकरणं पिण्ड विशुद्धयादि । यात्रासंयमयात्रा, मात्रा तदर्थमाहारमात्रा । वृत्तिः-अनेकपकारैरभिग्रहविशेषेवर्तनम्, एताः सर्वा आख्यायन्ते- अभिधीयन्ते इति । 'एवं अंगपरूवणा माणिर व्या जहानदीए' एमङ्गमरूणा मणितव्या-एवं पूर्वप्रदर्शितप्रकारवता मृगाहाना प्ररू. पणा मणितव्या । यथा नन्द्याम्-नन्दीमूत्रे येन प्रकारेणाङ्गानां निरूपणं कृतम् तेने प्रकारेण इहाऽपि प्ररूपणं कर्त्तव्यम् । एतत्परूपणं नन्दीसूत्रादेव ज्ञातव्यम् ।
अथ कियत्पर्यन्तं नन्दीमूत्रोक्ताङ्गमरूणा कर्तव्या तत्राह-'जाव' इत्यादि । 'जाव' यावत् 'सुत्तत्थो खलु पढमो बीयो निज्जुत्ति मीसओ भणियो।
तइयो य निरव से सो एपविही होइ अणुनोगे' ॥१॥ गई है। ज्ञानादि विनय विनय शब्द से, विनय का फल कर्मक्षयादि वैनयिक शब्द से, भाषा से सत्य और, असत्यामृषा (व्यवहार) अभाषा से मृषा और सत्यामृषा, (मिश्र) चरण से प्रतादि का करना अथवा पिण्ड विशुद्धि आदि, यात्रा शब्द से संपमयात्रा और संयम के निर्वाह निमित्त मात्रा-आहार मात्रा, वृत्ति शब्द से अनेक प्रकार के अभिप्रहों का धारण करना ये सब गृहीत हुए हैं। इन सब का कथन मुनि के चारित्र से सम्बन्धित होने के कारण ओचारा में किया गया है। 'एवं अंगपरूवणा भाणियव्या जहा नंदीए' इस प्रकार नंदी सूत्र में कहे अनुसार समस्त अंगों का प्ररूपण करना चाहिये और नन्दी सूत्र गत यह अङ्गप्ररूपगा 'जाव-सुत्तत्थो खलु पढनो बोओ निज्जुत्तिमीसओ ભિક્ષા ગ્રડણ વિધિ ગોચર શબ્દથી કહી છે. જ્ઞાનાદિ વિનય શબ્દથી, વિનયનું ફળ કર્મક્ષય વિગેરે વૈયિક શબ્દથી, ભાષાથી સત્ય સત્ય અને મૃષા, અભાપાથી મૃષા અને સત્યમૃષા, ચરણથી વૃત્ત વિગેરેનું કરવું અથવા પિંડ વિશુદ્ધિ વિગેરે, યાત્રા શબ્દથી સંયમયાત્રા. અને સંયમન નિર્વાહ માટે માત્રા-આહારમાત્રા, વૃત્તિ શબ્દથી અનેક પ્રકારના અભિગ્રહને ધારણ કરવા એ બધા ગ્રહણ થયા છે. આ સઘળાનું કથન મુનિના ચાત્રિના સંબંધ વાળા હેવાથી આચારાંગમાં કહેલ છે.
'एव अंगरूवणा भाणियवा जहा नंदीए' मा प्रभा नदीसूत्रमा કહ્યા પ્રમાણે સઘળા અંગોની પ્રરૂપણ કરવી જોઈએ. અને નંદીસૂત્રમાં કહેલ मा A1 ५३५९। यावत् 'सुत्तत्थो खलु पढमो बी भो निज्जुत्ति मीसओ भणि ओ,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫