Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५६२
भगवतीसूत्रे
अनन्तानि ? गौतम ! अनन्ताः परमाणुपुद्गलाः, अनन्ता द्विपदेशिकाः स्कन्धाः, यावत् अनन्ता दशपदेशिकाः स्कन्धाः अनन्ताः संख्ये मदेशिकाः स्कन्धाः, अनन्ता असंख्येयप्रदेशिकाः स्कन्धाः, अनन्ता अनन्तप्रदेशिकाः स्कन्धाः ? इनि । अग्रे सूत्रकार एवाह' से तेणद्वेणं' इत्यादि । 'से तेणद्वेगं गोयमा ! एवं वुच्चा' तेनार्थेनैव ते 'ते णं नो संखेज्जा नो असंखेज्जा अनंता' तानि खल नो संख्येयानि नो असंख्येयानि किन्तु अनन्तानि । अजीवद्रव्याणि स्वरूपसंख्यानिरूप्य जीवद्रव्यं निरूपयितुमाह- 'जीवदया णं भंते' इत्यादि, 'जीवदवा णं भंते ।' जीवद्रव्याणि खलु भदन्त ! 'किं संखेज्जा असंखेज्जा अनंता' किं संख्येयानि असंख्येयानि अनन्तानि वेति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोमा' हे गौतम! 'नो संखेज्जानो असंखेज्जा अनंता' नो जीवद्रव्याणि संख्येयानि नो असंख्येयानि किन्तु अनन्तानि सन्तीति । पुनः प्रश्नयन्नाह - 'सेकेणद्वेणं' इत्यादि । 'से केणद्वेगं भंते! एवं बुच्चर जीवदन्वा णं नो संखेज्जा सिया खंवा' हे गौतम ! परमाणु पुग्दल अनन्त हैं । द्विप्रदेशिक स्कन्ध अनन्त हैं । यावत् दश प्रदेशिक स्कन्ध अनन्त हैं । संख्यात प्रदेशिक स्कन्ध अनन्त हैं । असंख्यात प्रदेशिक स्कंध भी अनन्त हैं । 'से तेणणं गोषमा ! एवं बुच्चइ' ते णं नो संखेज्जा, नो असंखेज्जा, अनंता' इसीलिये सूत्रकारने स्वयं ऐसा पाठ कहा है। इस प्रकार अजीव द्रव्यों का स्वरूप और संख्या को लेकर कथन करके अब वे जीवद्रव्य की प्ररूपणा करने के लिये कहते हैं 'जीवदव्वाणं भंते किं संखेज्जा, असंखेज्जा, अनंता' हे भदन्त ! जीव द्रव्य क्या संख्यात हैं ? असंख्यात हैं अथवा अनन्त हैं ? सूत्रकार ने ऐसी शंका गौतम के मुख से उपस्थित कर। ई है । एसिया खंधा' हे गौतम! परमाणु युद्धा अनंत छे मे प्रदेशवाणा २४६ અનંત છે. યાવત્ દશ પ્રદેશવાળા સ્કંધે અન ́ત છે, સખ્યાત પ્રદેશવાળા સ્કંધા અનત છે. અસ’ખ્યાત પ્રદેશવાળા સ્કંધા અનત છે, અને અનંત प्रदेशवाला संधी पशु अनंत छे. 'से तेणद्वेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ ते णं नो सखेज्ज नो अबखेज्जा, अनंता' तेथी सूत्रारे स्वयं या प्रमाने पाड કહ્યો છે. આ રીતે અજીવ દ્રષ્યેનું સ્વરૂપ અને સખ્યાના વિષયમાં કથન उरीने हवे तेथे द्रव्य नि३पशु ४२वा भाटे उथन उरे छे. 'जीवदव्वा णं भंते! 'किं संखेज्जा, असं खेज्मा, अनंता' हे भगवन् व द्रव्यशु संख्यात છે ? કે અસંખ્યાત છે ? અથવા અનંત છે ? આ પ્રમાણે સૂત્રકારે ગૌતમ સ્વામી દ્વારા શંકા ઉપસ્થિત કરાવી છે. આના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે
,,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫