Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
भगवती सूत्रे मिश्रकमल्पबहुत्वमिति तत्मकरणं चैत्रम् 'एएसि णं भंते ? भवणवासीणं वाणमंतराणं जोइसियाणं वेमाणियाणं देवाण य देवीण य कण्हलेस्साणं जान सुक्कलेस्साण य कयरे कयरेर्हितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वेत्यादि । एतेषां खलु भदन्त ! भवनवासिनां वानव्यन्तराणां ज्योतिष्काणां वैमानिकानां देवानां च देवीनां च कृष्णलेश्यानां यावत् शुक्ललेश्यानां च कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुला वा विशेषाधिका वा इत्यादि - ॥सू० १ ||
५२६
ननु प्रथमशतके लेश्यानां स्वरूपं कथितमेवेति पुनरत्र तत् तासां स्वरूपादि कथने पुनरुक्तिर्भवतीति चेदत्रोच्यते - प्रकरणान्तरेणाऽऽयातस्वात् पुनरत्र तत् स्वरूपादिकं कथितम्, तथाहि - इह प्रकरणे संसारसमापन्नजीवानां योगाल्पदेवीणं मीसगं अप्पा बहुगं त्ति' यह पाठ कहा गया है कि यहां तक का वह पाठ ग्रहण करना चाहिये । वहाँ का वह प्रकरण. इस प्रकार से है- 'एएसि णं भंते ! भवणवासीणं वाणमंतराणं जोइसियाणं वेमाणिया देवाण य देवीण य कण्हलेस्साणं जाव सुक्कलेस्साण य कयरे करेहिंतो अप्पा वा बहुया वा, तुल्ला वा विसेसाहिया वा' इत्यादिइस प्रकरण का भाव स्पष्ट है || सू० १ ॥
शंका- प्रथम शतक में जब लेश्याओं का स्वरूप कह ही दिया है तो फिर यहां उनके स्वरूप आदि के कथन की क्या आवश्यकता थी ? क्यों कि ऐसा कथन पुनरुक्ति दोष वाला हो जाता है ।
उत्तर - प्रकारान्तर से आने के कारण पुनः यहां पर उनके स्वरूप आदि का कथन किया गया है । तात्पर्य यह है कि इस प्रकरण में संसारसमापन्नक जीवों के अर्थात् संसारी जीवों के योग का अल्प ते पाठवले. त्यांतुं ते प्र४२ मा प्रभा छे. 'एएसि णं भंते ! भवणवासीणं वाणमंतराणं जोइसियाणं वेमाणियाणं देवाण य देवीण य कण्हलेस्साणं जांव सुकलेस्साण य कथरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुगा वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा ઈત્યાદિ આ પ્રકરણના ભાવ સ્પષ્ટ છે. જેથી અહી' કહ્યો નથી. પ્રસૂ॰ ૧૫ 'કા—પહેલા શતકમાં લેશ્યાઓનુ સ્વરૂપ સમજાવેલ જ છે, તેા પછી અહીંયાં તેમના સ્વરૂપ વિગેરેના કથનની શી જરૂરત છે ? કારણ કે તેમ કર વાથી તા પુનરૂક્તિ દોષ આવી જાય છે.
પ્રકારાન્તરથી કથન કરવાની આવશ્યકતા જણાયાથી ફરીથી અહિયાં લેશ્યા માના સ્વરૂપ વિગેરેનું કથન કરવામાં આવ્યુ છે. તાપય એ છે કે-આ પ્રકરણમાં સંસાર સમાપન્નક જીવાના-અર્થાત્ સંસારી જીવાના ચાગનું' અલ્પ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
