Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
५३८
भगवतीसूत्रे देन 'असन्नि पंचिंदियरस अपज्जत्तगस्स उक्कोसए जोए असंखेज्जगुणे' असंशिपञ्चेन्द्रियस्यापर्याप्तकस्योत्कृष्टो योगोऽसंख्येयगुणोऽधिको भवतीत्यस्य ग्रहणं भवतीति २३ । 'बेइंदिग्रस्त पन्जत्तगस्म उक्कोसए जोए असंखेज्जगुणे २४ दीन्द्रियस्य पर्याप्तकस्योत्कृष्टो योगोऽसंख्येयगुणोऽधिको भवति २४ । 'एवं तेइ दियस्स वि पज्जत्तगस्स उक्कोसए जोए असंखेज्जगुणे २५, एवं त्रीन्द्रियस्यापि पर्याप्तकस्योत्कृष्टो योगोऽसंख्येयगुणोऽधिको भवतीति २५ । 'चरिदियम्स पज्जत्तगस्स उक्कोसए जोए असंखेज्जगुणे २६ एवं चतुरिन्द्रियस्य पर्याप्तकस्यो. स्कृष्टो योगोऽसंख्यातगुणोऽधिको भवति २६ । 'असभिपंचिंदियस्स पज्जत्तगरस उकोसए जोए असंखेज्जगुणे २७' असंज्ञिपश्चेन्द्रियस्य पर्याप्तकस्योत्कृष्टो योगो. ऽसंख्येयगुणोऽधिको भवति २७। 'एवं सन्निपंचिंदियस्स पज्जत्तगस्स उक्कोसए जोए असंखेजगुणे २८' एवं संक्षिपञ्चन्द्रियस्य पर्याप्तकस्योत्कृष्टो योगोऽसं. ख्येयगुणोऽधिको भवतीति २८ । इह यद्यपि पर्याप्तकत्रीन्द्रियोत्कृष्टशरीरापेक्षया पर्याप्तकानां द्वीन्द्रियाणां संज्ञिमसंज्ञिनां च पश्चेन्द्रियाणामुत्कृष्टः काय: संख्या तमुणो भवति संख्यातयोजनप्रमाणत्वात्तस्य, तथाप्यत्र योगस्य परिस्पन्दरूपस्य विवक्षितत्वात, तस्य च परिस्पन्दस्वरूपयोगस्य क्षयोपशमविशेषसामर्थात यथोक्तमसंख्यातगुणत्व न विरुद्वयते, न ह्यस्ति नियमो यदल्पकायस्याल्प एव उत्कृष्ट योग असंख्यातगुणा अधिक होता है २८। इस प्रकार से उत्तरो. त्तर में यह असंख्यातगुणी अधिकता जाननी चाहिये। यहां यद्यपि पर्याप्तक तेइन्द्रिय के उत्कृष्ट शरीर की अपेक्षा पर्याप्तक दो इन्द्रियों का और संज्ञी असंज्ञी पर्याप्तक पश्चेन्द्रिय जीवों का उत्कृष्ट काय संख्यातगुणा अधिक होता है। क्योंकि यह उनका संख्यात योजन प्रमाण वाला होता है। परन्तु फिर भी यहां परिस्मन्द रूप योग की विवक्षा होने के कारण उस परिस्पन्द रूप योग में क्षयोपशम विशेष के सामर्थ्य से यथोक्त असंख्यात गुगता विरुद्ध नहीं होती है। ऐसा પર્યાપ્તકને ઉત્કૃષ્ટ પેગ અસંખ્યાતગણું વધારે હોય છે. ૨૮, આ રીતે ઉત્તરોત્તરમાં આ અસંખ્યાતગણું અધિકપણું સમજવું જોઈએ. અહીંયાં જે કે પર્યાપ્તક ત્રણ ઈન્દ્રિયવાળાઓના ઉત્કૃષ્ટ શરીર કરતાં પર્યાપ્તક બે ઈન્દ્રિયવાળાએનું અને સંજ્ઞી અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય નું ઉત્કૃષ્ટ શરીર સંખ્યાતગણું વધારે હોય છે કેમકે તે તેનું સંખ્યાત જન પ્રમાણવાળું હોય છે. તે પણ અહીંયાં પરિસ્પંદનરૂપ (ચલાયમાન) ગની વિવક્ષા લેવાને લીધે એ પરિપંદનરૂપ
ગમાં ક્ષપશમ વિશેષના સામર્થ્યથી ઉપર કહ્યા પ્રમાણે અસંખ્યાતગણપણું થતું નથી, અર્થાત તેમાં વિરોધ આવતો નથી. એ તે કેઈ નિયમ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
