Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.२४ सू०२ सनत्कुमारदेवोत्पत्तिनिरूपणम् ५०१ संभवात् । तेषु मनुष्याणामे गोत्पादात् इति । 'जाव' यावत् 'पज्जतसंखेज्जवासाउपसभिमणुस्से णं भंते' पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यः खलु भदन्त ! 'जे भविए आणयदेवेसु उववजित्तए से णं भंते ! केवइयकालदिइएमु उनवज्जेज्जा' यो भव्य आनत देवे वृत्पत्तुम् स खलु भदन्त ! कियत्कालस्थितिकानतदेवेधूत्पद्यते इति प्रश्नः । उत्तरमाह-'मणुस्साण य' इत्यादि। 'मणुस्साण य वत्तव्यया जहेच सहस्सारेसु उपवज्जमाणाणं' मनुष्याणामानतदेवेषु उत्पद्यमानानां च वक्तव्यता यथैव सहस्रारदेवेषूत्पद्यमानानाम्, सहस्रारदेवेषु समुत्पद्यमानानां मनुष्याणां या वक्तव्यता सेत्र वक्तव्यता आनत देवेषु समुत्पद्यमानानाम् मनुष्याणामपि वक्तव्येति सहस्रारकल्पे समुत्पद्यमानमनुष्याणामाद्यानि चतुः संहननानि आनतदेवलोक से लेकर आगे के देवलोकों में तिर्यग्योनिक जीवों का उत्पाद नहीं होता है। इनमें तो केवल मनुष्यों का ही उत्पाद होता है। जाब-यावत् 'पज्जत्तसंखेज्जवासाउयसन्निमणुस्से णं भंते ! जे भविए आणयदेवेसु उववज्जित्तए से गं भंते ! केवल्यकालडिइएसु उववज्जेज्जा' हे भदन्त ! जो पर्याप्त संख्यात वर्षायुष्क संज्ञिमनुष्य आनत देवलोको में उत्पन्न होने के योग्य है, वह कितने काल की स्थितिवाले आनतदेवों में उत्पन्न होता है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'मणुस्साण य वत्तव्वया जहेव सहस्सारेसु उववज्जमाणाणं' हे गौतम ! सहस्रार देवों में समुत्पद्यमान मनुष्यों के सम्बन्ध में जो वक्तव्यता कही गई है वही वक्तव्यता आनतदेवलोकों में समुत्पद्यमान मनुष्यों के सम्बन्ध में भी कहनी चाहिये । सहस्त्रारकल्प में उत्पन्न होने દેવલોકમાં તિર્યંચનિકેને ઉત્પાદ થતું નથી, તેમાં તે કેવળ મનુષ્ય ना त्या थाय छे. जाव' यावत् 'पज्जत्तसंखेज्जवासाउयसन्निमणुस्से में भंते ! जे भविए आणयदेवेसु उबवज्जित्तए से णं भंते ! केवइयकालदिइएसु उवव. ज्जेज्जा' 8 गवन् २ पर्यात सध्यात पनी आयुष्यवाणे सज्ञी मनुष्य આનત દેવકમાં ઉત્પન્ન થવાને ગ્ય હોય છે, તે કેટલા કાળની સ્થિતિ વાળા આનતદેમાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે -'मणुस्साण य वत्तव्वया जहेव सहस्सारेसु उबवजमाणाणं' हे गौतम ! सखार દેમાં ઉત્પન્ન થનારા મનુષ્યના સંબંધમાં જે કથન કરવામાં આવ્યું છે, એજ પ્રમાણેનું કથન આનત દેવલેમાં ઉત્પન્ન થનારા મનુષ્યોના સંબંધમાં પણ કહેવું જોઈએ. સહસ્ત્રાર કપમાં ઉત્પન થવાને યોગ્ય જીને-મનુષ્યોને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫