Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
७६
भगवतीसूत्रे अथ मनुष्यानुत्पादयन्नाह-'जइ मणुस्से हितो' इत्यादि । 'जइ मणुस्सेहिती उबवज्जति' यदि मनुष्येभ्य आगत्य उत्पद्यन्ते तदा-'भेदो जहेव जोइसिएस उववज्जमाणस' भेदो यथैव ज्योतिष्कघूत्पद्यमानस्य, ज्योतिष्कदेवेषूत्पद्यमानस्य मनुष्यस्य यथा उत्पादादिद्वारविशेषो निरूपितः तेनैव रूपेण मनुष्येभ्य आगत्य सौंध समुत्पद्यमानस्य मनुष्यस्यापि ते उत्पादादि भेदा निरूपणीयाः। कियस्सर्यन्तं ज्योतिष्कमकरणमिह नेतव्यं तत्राह-'जाव' इति 'जाव' यावत् असंख्यातवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यमूत्रपर्यन्त मिति । तथाहि-यदि मनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते तदा किं संझिमनुष्येभ्योऽसंशिमनुष्येभ्यो वा ? संज्ञिभ्यो नो असंज्ञिभ्यः। यदि संझिम्यजघन्यस्थितिवाले के अवधि और विभङ्ग का अभाव रहता है। 'सेसं तं चेव' बाकी के द्वारों का कथन पूर्वोक्त जैसा ही है ।।
अब गौतम स्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'जइ मणुस्से हिंतो उवय. ज्जंति' हे भदन्त ! यदि वे सौधर्मदेव मनुष्यों से आकरके उत्पन्न होते हैं तो इस विषय में वक्तव्यता किसके समान होती है ? इसका उत्तर देते हुए प्रभु गौतम से कहते हैं-'भेदो जहेव जोहसिएसु उववज्जमाणस' इस सम्बन्ध जैसी ज्योतिष्कदेवों में उत्पद्यमान मनुष्य की वक्तव्यता कही गई है उसी प्रकार की वक्तव्यता सौधर्मस्वर्ग में उत्पद्यमान मनुष्यके सम्बन्ध में भी कहनी चाहिये। यावत् हे भदन्त ! यदि सौधर्मदेव मनुष्यों से आकर के उत्पन्न होते हैं, तो क्या वे संज्ञी मनुष्यों से आकरके उत्पन्न होते हैं अथवा असंज्ञी मनुष्यों से आकरके उत्पन्न होते અને બે અજ્ઞાન હોય છે. જઘન્ય સ્થિતિવાળાને અવધિજ્ઞાન અને વિભંગ शानन ममा २ छ, 'सेस तं चेव' मा रानु यन पर या પ્રમાણે જ છે. ૫
वे गौतभाभी प्रभुने मे पूछे छे है-'जइ मणुस्सेहिंतो उववजति' હે ભગવન જે મનુષ્યમાંથી આવીને તે સૌધર્મ દેવ ઉત્પન થાય છે, તે આ સંબંધમાં કથન કેના પ્રમાણે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે -'भेदो जहेव जोइसिएसु उववज्जमाणस्स' मा समधनु थन २ प्रमाणे
તિષ્ક દેવમાં ઉત્પન થનારા મનુષ્યોના સંબંધમાં કહેવામાં આવેલ છે, એજ પ્રમાણેનું કથન સૌધર્મ દેવલેકમાં ઉત્પન્ન થનારા મનુષ્યોના સંબંધમાં પણ કહેવું જોઈએ. યાવત્ હે ભગવન જે સૌધર્મ દે મનુષ્યમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તે શું તેઓ સંસી મનુષ્યમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે કે અસંશી મનુષ્યોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
