Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.२० सू०६ देवेभ्यः पतिर्यग्योनिकेत्पातः ३३३ 'जे भविए पंचिंदियतिरिक्खजोणिएमु उपज्जित्तए' यो भव्यः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेषु उत्पत्तुम् ‘से णं भंते' स खलु भदन्त ! 'केवइयकालट्ठिइएसु उववज्जेज्जा' कियत्कालस्थितिकेषु उत्पद्यतेति नागकुमारस्य पश्चेन्द्रियनिर्यक्षु उत्पादविषयकः प्रश्नः। भगवानाह-'एस चेव' इत्यदि । 'एस चेव वत्तव्यया' एषैव वक्तव्यता नागकुमाराणामुत्पादादिविषये असुरकुमारस्य वक्तव्यता विद्यते सैव समग्राऽपि इह वक्तव्या। 'नवरं ठिई संवेहं च जाणेज्ना' नवरं केवलं स्थिति संवेधं च मिन्नतया यथायोगं जानीयात् असुरकुमारपकरणापेक्षया नागकुमाराणां स्थितिभिना ज्ञातव्या तथा कायसंवेधोऽपि भिन्न एव ज्ञातव्य इति । ___अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं -'नागकुमारे णं भंते ! जे भषिए पंचिंदियतिरिक्खजोगिएस्सु उवधज्जित्तए' हे भदन्त ! जो नाग. कुमार संज्ञी पंचेन्द्रियतिर्यग्योनिकों में उत्पन्न होने के योग्य है 'सेणं. भंते ! केवइयकालट्ठिहएतु उववज्जेज्जा' वह कितने काल की स्थितिवाले पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिको में उत्पन्न होता है ? ऐसा यह पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में नागकुमारों के उत्पन्न होने के विषय का प्रश्न है। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम । 'एस चेव वत्तव्यया' असुरकुमार की जो वक्तव्यता उत्पाद आदि के विषय में कही गई है, वही बक्तव्यता नागकुमारों की भी पञ्चेन्द्रिय तियंग्योनिकों में उत्पाद आदि के विषय में हैं, । अतः वह यहां पर समग्र रूप से कह लेनी चाहिये। परन्तु 'ठिई संवेधं च जाणेज्जा' स्थिति और संवेध का कथन असुरकु.
वे गौतम॥भी प्रभुने मे पूछे छे ?-'नागकुमरे णं भंते ! जे भविए पचि दियतिरिक्खोणिएसु उववज्जित्तए' 3 सन् २ नामा सशी ५'यन्द्रियामा उत्पन्न वाने येयाय 'से णं भंते ! केवइयकालदिइ. एसु उवरज्जेज्जा' ते 26 जनी स्थिति सजी ५न्द्रियतिय य योनि. કેમાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ રીતે સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયતિય ચ નિવાળાઓમાં નાગકુમારોના ઉત્પન્ન થવાના સંબંધમાં આ પ્રશ્ન છે. આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં प्र ४ छ -3 गौतम! 'एस चेव वत्तव्धया' मसुमाराना समयमां ઉત્પાદ વિગેરેનું જે પ્રમાણે કથન કર્યું છે. એ જ પ્રમાણેનું કથન નાગકુમારેના સંબંધમાં પણ સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયતિર્યંચ નિવાળાઓમાં ઉત્પાત વિગેરે વિષયમાં કહેલ છે, જેથી તે સંપૂર્ણ રૂપથી અહિયાં નાગકુમારના समयमा ४ी से. परंतु 'ठिई संवेह च जाणेज्जा' स्थिति भने सवध સંબંધી કથન અસુરકુમારની સ્થિતિ અને સંવેદના કથન કરતાં જુદુ છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫