Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
---
-
-
--
-
भगवतीसूत्रे मनुष्याणामपि । नवरमवगाहनाविशेषः प्रथमेषु त्रिषु गमकेषु अवगाहना जघन्येन सातिरेकाणि नवधनुःशतानि, उत्कर्षेण त्रीणि गव्यूतानि । मध्यमगम के जघन्येन सातिरेकाणि नव धनुःशतानि उत्कर्षेणापि सातिरेकाणि नवधनुःशतानि । पश्चिमेषु त्रिषु गमकेषु जघन्येन त्रीणि गव्यूतानि उत्कर्षेणाऽपि त्रीणि गव्यूतानि, शेष तथैव निरवशेषम् यावत् संबंध इति । यदि संख्येयवर्पायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पधन्ते संख्येयवर्षायुष्काणां यथैवासुरकुमारेषु उत्पद्यमानानां तथैव नवगमका भणितव्याः । नवरं ज्योनिष्कस्थिति संवेधं च जानीयात्, शेषं तदेव निरक्शेषम् । तदेवं भदन्त ! तदेवं भदन्त ! इति ।मु०१॥
॥चतुर्विशतितमे शतके त्रयोविंशतितमोदेशकः समाप्तः ॥२४-२३।।
टीका- 'जोइसिया णं भंते ! कोहिनो उववति' ज्योतिष्कदेवाः चन्द्र सूर्यग्रह-नक्षत्र-तारारूपाः खलु भदन्त ! कुतः कस्मात् स्थानविशेषादागत्योत्प. द्यन्ते इत्यर्थः 'किं नाइएहितो उववज्जति' कि नरयिकेभ्य आगत्योत्पबन्ते अथवा
तेवीसमें उद्देशक का प्रारंभ बाईस २२ वें उद्देशे में वामव्यन्तरों में उत्पाद आदि का निरूपण करके अब सूत्रकार क्रमप्रास २३ वें उद्देशक को मारंम करते हैं। इसमें वे ज्योतिष्क देवों में उत्पाद आदि का कथन करते ह-'जोहसिया णं भंते ! कोहिंतो उक्वजति' इत्यादि सूत्र १ ।
टीकार्थ-गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! 'जोइसियाणं भंते ! कोहिंतो उववज्जति' ज्योतिषक देव कहां से आकरके ज्योतिष्कदेव रूप से उत्पन्न होते हैं ? अर्थात् चन्द्र, सूर्य, ग्रह, नक्षत्र और तारा इन रूप ज्योतिक देव होते हैं । सो ये ज्योतिष्क देव किस स्थिान विशेष से आकरके उत्पन्न होते हैं ? 'किनेरहएहितो उपवनंति' क्या वे नैर
तेवीसमा उद्देशान। प्रारमબાવીસમા ઉદ્દેશામાં વાળવ્યન્તરમાં ઉત્પાત વિગેરેનું નિરૂપણ કરીને હવે સત્રકાર કમથી આવેલ આ ૨૩ તેવીસમા ઉદ્દેશાને પ્રારંભ કરે છે. આ તેવીસમા ઉદેશામાં તેઓ જતિષ્ક દેવેમાં ઉત્પાત વિગેરેનું કથન કરે छ, 'जोइसिया णं भंते ! कओहि तो! उववज्जति' इत्याहि
ટીકાર્ચ–ગૌતમસ્વામીએ આ તિષ્ક દેના સંબંધમાં પ્રભુને એવું ५च्यु- सावन 'जोइसिया णं भंते ! कोहिंतो उववज्जति' ज्योतिદેવ ક્યાંથી આવીને જ્યાતિષ્ક દેવપણાથી ઉત્પન્ન થાય છે? અર્થાત્ ચંદ્ર, સ, ગ્રહ, નક્ષત્ર, અને તારારૂપ તિષ્ક હોય છે, તો આ તિક દેવે કયા સ્થાન વિશેષથી અર્થાત્ ગતિમાંથી આવીને તેમાં ઉત્પન્ન થાય છે?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
