Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भगवतीसूत्रे स्स लद्धी' सैव पृथिवीकायिकस्य लब्धिः, या पृथिवीकायिकस्य पृथिवीकायिकेषु उत्पत्तियोग्यस्य पूर्व कथिता सैव द्वीन्द्रियेषु उत्पत्तुं योग्यस्यापि वक्तव्येत्यर्थः कियत्पर्यन्तं द्वीन्द्रियेपू रिपत्सोलब्धिः द्वीन्द्रियमधिकृत्य वक्तव्या तत्राह-'जाव' इत्यादि, 'जाव कालादेसेणं जहन्नेणे अंतोमुहुत्ताई' यावत्कालादेशेन-कालापेक्षया जघन्येन द्वे अन्तर्मुहूर्त, कालादेशपर्यन्ता लन्धिर्वक्तव्येति । अत्र यावत्पदेन भवादेशान्तं सर्वमपि प्रकरण मनुस्मरणीयम् हे भदन्त ! ते द्वीन्द्रियेषत्पित्सवः पृथिवीकायिका जीवा एकसमयेन कियन्त उत्पद्यन्ते हे गौतम ! ते जीवा जघन्यत एको वा द्वौ वा त्रयोवा, उत्कृष्टः संख्शता असंख्याता उत्पद्यन्ते । पृथिवीकायिक जीवः प्रथमं पृथिवीकायिकस्ततो मृत्वा द्वीन्द्रियतया जातः पुनरपि ततो मृत्वा यहां बारहवर्ष की स्थितिघाले बीन्द्रियों में पृथिवीकायिक की उत्पत्ति कहनी चाहिये। 'जाव कालादेसेणं जहन्नेणं दो अंतोमुहुत्ताई' इत्यादि, पावत् वह काल की अपेक्षा ज वन्य से दो अन्तर्मुहूर्त तक और उत्कृष्ट से संख्यात भवों तक उस गति का सेवन करता है और इतने ही काल तक वह उसमें गमनागमन करता है। यहां यावत्पद से भवादेशतक का समस्त कथन द्वीन्द्रियकोलेकर ग्रहण करना चाहिये। जैसे-हे भदन्त !दी. न्द्रियों में उत्पन्न होने के योग्य पृथिवीकायिक जीव एक समय में कितने उत्पन्न होने हैं ? इस परिमाणद्वारविषयक प्रश्न के उत्तर में प्रभु ने ऐसा कहा है-हे गौतम ! वे जीव जघन्य से एक दो अथवा तीन, उस्कृष्ट से संख्यात अथवा असंख्यात उत्पन्न होते हैं इत्यादि कहना चाहिये। पृथिवीकायिक जीव पृथिवीकायिक की पर्याय से उद्वर्तन (निकल) yeवहिनी पत्ति ४ी मे 'जाव कालादेसेणं जहण्णेणं दो अंतोमुहुत्ताई' त्याहि यावत् ते थी अपेक्षाथी धन्यथी मे અંતર્મહ સુધી અને ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાત ભવ સુધી તે ગતિનું સેવન કરે છે. અને એટલા કાળ સુધી તે તેમાં ગમનાગમન કરે છે. અહિયાં યાવ૫. દથી ભવાદેશ સુધીનું સઘળું પ્રકરણ ગ્રહણ કરાયું છે. જેમકે હે ભગવન્ બે ઈદ્રિય વાળાઓમાં ઉત્પન્ન થવાને યોગ્ય પૃથ્વીકાયિક જીવ એક સમયમાં કેટલા ઉત્પન્ન થાય છે? આ પરિમાણ દ્વાર સંબંધી પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુએ એવું કહ્યું છે કે-હે ગૌતમ ! તે જ જઘન્યથી એક અથવા બે અથવા ત્રણ ઉત્પન્ન થાય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાત અથવા અસંખ્યાત ઉત્પન્ન થાય છે. ઈત્યાદિ કહેવું જોઈએ. પૃથ્વી કાયિકની પર્યાયથી ઉદ્વર્તન (નીકળીને) કરીને બે ઈન્દ્રિયવાળામાં ઉત્પન્ન થાય છે. અને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
