Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२८६
भगवती सूत्रे
केषु संज्ञि पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकेषु उत्पद्येत इति उत्पादविषयकः प्रश्नः । भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम! 'जहन्नेणं अंतोमुहुतडिइएस' जघन्येन मुहूर्त स्थितिकेषु उत्पद्येत 'उक्को सेणं तिपलियोमट्टिएस उत्रवज्जेजा' उत्कर्षेण त्रयोपस्थिति केषु पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेषु उत्येव । ' ते णं भंते' जीना एगसमरणं केवइया उवाज्जति' ते खलु भदन्त ! जीना एकसमयेन कियन्त उत्पद्यन्ते ? भागवानाह - 'अवसेसं जहा एयस्स चेत्र सन्निस्त रयणप्पभाए उववज्जमाणस्स पढमगमए' अवशेष परिमाणादिकं यथा एतस्यैव संज्ञिनः सज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकस्येत्येत्यर्थः, रत्नप्रभायामुत्पद्यमानस्य प्रथमगमके रत्न - प्रायामुपयमानस्व संज्ञि पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकस्य यथा परिमाणादिकं कथितम्
स्थिति वाले पञ्चेन्द्रियतिर्यञ्चो में उत्पन्न होता है ? इसके उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं- 'गोयमा' हे गौतम! 'जहन्नेणं अंतोमुहुत्तट्ठिएस, उक्कोसेणं तिपलि ओवमट्ठिएसु उवबज्जेज्जा' वह जघन्य से एक अन्तमुंह की स्थिति वाले पञ्चेन्द्रिय तिर्यञ्चों में और उत्कृष्ट से तीन पल्योपम की स्थितिवाले पञ्चेन्द्रियतिर्यश्चों में उत्पन्न होता है ।
अब गौतम परिमाण द्वार को आश्रित करके इनके विषय में प्रभु से ऐसा पूछते हैं- 'ते णं भंते! जीवा एगसमएणं केवइया उववज्जंति' हे भदन्त वे जीव एक समय में कितने उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - ' अवसेसं जहा एयस्स चेव सन्निस्त रयणपभाए उववज्जमाणस्स पढमगमए' हे गौतम ! संज्ञी पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक में उत्पद्यमान रत्नप्रभा के प्रथम गममें जिस प्रकार से परिमाण आदि द्वार તિય ચામાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમસ્વામીને કહે छे - 'गोयमा !' हे गौतम! 'जहन्नेणं अंतोमुहुत्तट्ठिएसु उक्कोसेणं ति पलिओ म ट्ठिइएस उववज्जेज्जा' ते धन्यथी शेड तर्तनी स्थितिवाजा सज्ञी પંચેન્દ્રિય તિય ચયોનિકેામાં અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ પચેાપમની સ્થિતિવાળા સન્ની પંચેન્દ્રિય તિય ચામાં ઉત્પન્ન થાય છે.
હવે ગૌતમસ્વામી પરિમાણુ દ્વારના સબંધમાં પ્રભુને એવુ' પૂછે છે કે - 'ते णं भंते ! जीवा एगसमएणं केवइया उववज्जति' डे लगवन् ! ते वा એક સમયમાં કેટલા ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે - अवसेसं जहा एयरस चेव सन्निहस रयणप्पभाए उबवज्ज माणस पढमगमए' હે ગૌતમ! રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં ઉત્પન્ન થનારા સ ́જ્ઞી પ'ચેન્દ્રિય તિય ચચેાનિ કના સંબધમાં જે પ્રમાણે પરિમાણુ વિગેરે દ્વારા કહ્યા છે, એજ પ્રમાણે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
