Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 15 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३१२
भगवतीसूरे तृतीयगमेऽपि प्रथमगमोक्तव सर्वाऽपि व्यवस्था वक्तव्या, केवलं शरीरावगाहनादौ खेलक्षण्यं तदेव दर्शयति-'नवरं' इत्पादि । 'नवरं ओगाहणा जहन्नेणं अंगुल पुहुत्तं' नवरं शरीरावगाहना जघन्येनाङ्गुलपृथक्वं द्वयालादारभ्य नवा.
गुलपर्यन्त मित्यर्थः, अनेनेदं निश्चितं भवति यत् अङ्गुलपृथक्त्वात् हीनतरदेहो मनुष्यः उत्कृष्टायुष्केषु तियग्योनिकेषु नोत्पद्यते इति । तथा-'उकोसेणं पंच धणु. सयाई उत्कत्कर्षेण पञ्च धनुः शतानि पञ्च धनुः शतममाणदेहो भवतीत्यर्थः । 'ठिई जहन्नेणं मासपुहुत्त' स्थितिर्जघन्येन मासपृथक् द्विमासादारभ्य नवमासपर्यन्तायुको भवतीत्यर्थः । अनेनेदं निर्णीयते यत् मासपृथक्त्वात् हीनतरायुको मनुष्यः उत्कृष्टस्थितिकेषु तिर्यग्योनिकेषु नोत्पद्यते इति । 'उक्कोसेणं पुन्चकोडी 'सच्चेष यत्तवया ऐसी यह वक्तव्यता तृतीय गम में भी प्रथम गम में कही गई वक्तव्यता के अनुसार ही कह लेनी चाहिये। परन्तु इस तृतीय गम की वक्तव्यता में जो प्रथम गम की वक्तव्यता से अन्तर पड़ता है वह शरीरावगाहना आदि में पड़ता है। जो इस प्रकार से है-'नवरं ओगाहणा जहन्नेणं अंगुलपुहत्तं' यहां तृतीयगम में अवगाहना जघन्य से अंगुलपृथक्त्व है-दो अंगुल से लेकर ९ अंगुल तक है। इससे यह निश्चित होता है कि अङ्गुलपृथक्त्व से हीनतर देह वाला मनुष्य उत्कृष्ट प्रायुबाले तिर्यायोनिको में उत्पन्न नहीं होता 'उक्कोसेणं पंचधणुपयाई उत्कृष्ट से अवगाहना पांच सौधनुष प्रमाण है 'ठिई जहन्नेणं मासपुहत्तं स्थिति जघन्य से मासपृथक्श्व-दो मास से लेकर नौ मास तक है इससे यह निर्णीत होता है कि मास पृथक्त्व से हीनतर आयुवाला मनुष्य उत्कृष्ट स्थितिवाले तिर्यग्योनिकों वत्तव्वया' से प्रभातुं ॥ ४थन alon ममा ५५ ५सा अभाव કથન અનુસાર જ કહેવું જોઈએ. પરંતુ આ ત્રીજા ગામનાં કથનમાં જે પહેલા ગમના કથન કરતાં ફેરફાર છે. તે શરીરની અવગાહના વિગેરેમાં આવે છે. २ मा प्रमाणे छ.-नवरं आगाहणा जहण्णेणं अंगुलपुहत्तं' अडियां मा श्री ગમમાં અવગાહના જઘન્યથી આંગળ પૃથક્વની છે. એટલે કે બે આંગળથી લઈને નવ આંગળ સુધીની છે. આનાથી એ નિશ્ચિત થાય છે કે-આંગળ પ્રથકુ. ત્વથી હીનતર શરીર વાળે મનુષ્ય ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્યવાળા તિર્યચનિકમાં Gपन्न या नथी. तथा 'उकोसेणं पंचधणुप्रयाइ” पृष्टथी सगाडना पांयसे। धनुष अमायनी छ. 'ठिई जहन्नेणं मासपुहुत्तं' स्थिति सधन्यथा भास पृथ. ફવ-બે માસથી નવ માસ સુધીની છે. આ કથનથી એ નિર્ણય થાય છે કે ભાસ પૃથકત્વથી ઓછી આયુષ્યવાળે મનુષ્ય ઉત્કૃષ્ટ રિથતિવાળા તિર્યંચ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫