________________ 108 મહર્ષિ તારાજ સંજીવનીને છંટકાવ કરવા લાગ્યા. મઘમઘી ઊઠેલાં આંબાવાડિયાની કેયલોને પણ આવી સુંદર રીતે ગીત ગાવાને ન જાણે ક્યાંથી ઉલ્લાસ ચડી આવ્યો ! ગઈ કાલે રોહિણેયની અજબ મુસદીવટ પાસે છેતરાયેલા ચેકીદારોના દ્વિગુણિત અવાજે સિવાય આખી નગરી આવી સુંદર રાતની સમાં પિઢી ગઈ. જાગતી હતી એકલી વિરૂપા! જીવનની આવી સૌભાગ્ય રાત ફરીથી ઊગશે કે નહિ, કદાચ એકાદ ઝોકું આવી જાય ને આવી અમૂલખ રાતની એકાદ ક્ષણ પણ નિરર્થક સરી જાય એ બીકે એ સાવધ બનીને બેઠી હતી. ઘડીકમાં ઊઠીને માતંગને સંભાળતી, ઘડીકમાં મેતાર્યના શરીર પર હાથ ફેરવતી. દાસદાસીઓ નિરાંતે ઘોરતાં હતાં, અને તેમનાં નસકેરાને અવાજ શાંતિમાં બરાબર ગડગડાટ મચાવ્યે જતો હતે. માતંગના નાના શા સ્વચ્છ મકાનની પાછલી બારી અર્ધ ખૂલી હતી અને તેમાંથી સુગંધભર્યા પવન સાથે ચંદ્રનાં રૂપેરી કિરણે પણ ઘરમાં આવતાં હતાં. જોબનભરી અનેક રાતો માતંગ અને વિરૂપાએ આ ચંદ્રના પ્રકાશમાં વિતાવી હતી, પણ આજના પ્રકાશમાં વિરૂપાને કંઈ જુદો આહલાદ લાગતો હતો. ચંદ્રનું એક તીરછું કિરણ મેતાર્યના મુખ પર પિતાની જેસ્ના ફેલાવી બેઠું હતું. એક તે જન્મજાત સુંદરતા એમાં ચંદ્રકિરણે આપેલી આછી રૂપેરી તેજસ્વિતા ! માથા પર એકાદ બે ઘા ને એકાદ બે પાટાઓનાં પડ છતાં જાણે એ મુખ અવનવીન મેહતા ધરાવી રહ્યું હતું. એની ધનુષ્ય શી ભ્રમર! વિશાળ લલાટ ને સુરેખ નાસિકાઃ મેટાં મોટાં બિડાયેલાં કમળપત્ર જેવાં પોપચાં વિરૂપાને વ્યગ્ર બનાવી રહ્યાં. એ ઘેલી સ્ત્રી એકીટશે જોઈ રહી હતી. ચંદ્ર
