________________ સ્વર્ગલોકમાં 261 w એવી સુંદર ઋતુ શરદને શોભતી કુમકુમ લાલપવાળી સુંદરી પણ છે.” વસંત, ગ્રીષ્મ ને વર્ષોના ખંડની પછી શરદ ઋતુને ખંડ હતો. એનાં દ્વાર ઊઘડતાં જ શુભ્ર સ્વચ્છ દિશાઓ ચારે તરફ ચમકતી દેખાઈ. શાંત જળ ભર્યા સરવરે ને એને આરે નાનાં નાનાં તાજા દર્ભ ચરતાં મૃગબાળ દેખાયાં. પયોધર ને નિતંબના ભારથી બચી જતી એક નૃત્ય સુંદરી માથે કુંભ મૂકી પનઘટ જવા નીકળી હોય એમ તેમાં પ્રવેશી. અને આ હેમંત લક્ષ્મી ! અને એને ઉપભોગને યોગ્ય આ હસ્તિની સુંદરી ! એની નિગ્ધતા વગરની વિરહવેણી તો જુઓ! એણે પ્રીતમના પ્રસ્થાનને દિવસે જ સુંદર કેશલ્લાની ત્રણ સરની એક લાંબી લટ ગૂંથીને વેણ બાંધી છે. પિયુ ઘેર આવીને જ એ વેણી છોડશે, ને કેશસંસ્કારધૂપ આપશે.” હેમંતઋતુને ખંડ ઘેરે હતો ને શીળા વા વાતા હતા. પક્ષીઓ, પશુઓ એક બીજાની હુંફમાં પડ્યાં હતાં. એ વેળા એક વિરહિણએ દ્વાર ખેલું. એણે ફૂલોની સેજ બિછાવી રાખી હતી. મધુર પકવાન ને સુંદર મધુરો તૈયાર રાખ્યા હતા. શીતળ વાયરા એની કેમળ દેહલતાને ધ્રુજાવી રહ્યા હતા. પ્રીતમની રાહમાં ધડકતા ઉરને એ ઉરવસ્ત્રથી વારેવારે દાબતી હતી. એના કંઠમાં ત ડેલર કળીઓને હાર હતો. અને ઓ મારા નાથ! નિરખી લે! ઓલર અને સિંદુરવાનાં પુખેથી હેમંત અને વસંતનું અનુસંધાન કરતી આ શિશિર! પણે ઊભી શિશિરને ઉપભોગ્ય શ્યામા !" એ દશ્ય પણ અદ્ભુત હતું. પુરુષ ધબૂધ ભૂલી ગયો. એણે પોતાની પાસે બેઠેલી કુશળ અસરાને ભેટવા પિતાના બાહુ લંબાવ્યા : કશને ધૂપ દેવાનો પ્રાચીન રિવાજ.
