________________ કેણ સાચું ? 24 સિનિને પૂરી જાણ ન થઈ શકી. જ્યારે તેઓ ગન્નત મસ્તકે રાજગૃહીની બજારોમાં થઈને નીકળ્યા ત્યારે તેનું તેમને ભાન થઈ આવ્યું. રાજમાર્ગો, વીથિકાઓ, શેરીઓ ને ઝરૂખાઓ માનવમેદનીથી ભરપૂર હતા. મગધના પાટનગરને લૂંટી શકે અને મહામાત્ય જેવા મહામાત્યને પણ ક્ષણભર હેરાન પરેશાન કરી મૂકે તેવા પુરુષને જોવાની સહુને અજબ ઈંતેજારી હતી. તેમાં પણ જ્યારે તેઓએ જાણ્યું કે સાર્થવાહના વેશે વર્ષો સુધી રોહિણે ય ગણિકા દેવદત્તાના પ્રમોદભવનમાં જઈને રહ્યો હતો ત્યારે તે સહુના આશ્ચર્ય પાર ન રહ્યો. તેઓએ દેવદત્તા પાસેથી તેનું અનેકવાર વર્ણન મેળવ્યું, ને અંતરથી આક યેલી દેવદત્તાએ પિતાના રસિયા પ્રીતમના રૂપવર્ણનમાં કંઈ પણ કચાશ ન રાખી. આવા વીર, બહાદુર, સુંદર ને ચતુર ચોરને નિહાળવાની ઈચ્છા કેને ન થાય ! નગરજનેને તે કઈ ને કઈ સ્વરૂપે રહિણેય હમેશાં સ્વપ્નમાં દેખાતે, એટલે સહુએ એની મનઃકલ્પિત આકૃત્તિઓ નિમણુ જ કરી લીધી હતી. પણ આ પુરુષ એ કલ્પનાઓથી તદ્દન નિરાળો હતો. અરે, શું આ જ રહિણેય !" એક ભડભડિયા પ્રજાજને ઉતાવળમાં બોલી નાખ્યું. “અરે, એના લબડતા હોઠ તો જુઓ ! દૂઠો એને હાથ તે જુઓ ! દેવદત્તાએ વખાણેલો રોહિણેય શું આ જ ?" સૈનિકોના કાન પર આ ટીકા અથડાઈ શું ખરેખર રોહિણેય એવો છે? તેઓએ એના સામે જોયું. અને જોતાં વેંત જ આશ્ચર્યમાં ડૂબી ગયા. ક્ષણભર તેઓને પણ વિમાસણ થઈ આવી. આ તો કેક કુટુંબીક જેવો લાગે છે. અરે, અનેક ગુમવિદ્યાઓને જાણકાર રોહિણેય બીજાને બાંધીને છટકી તે નથી ગમે ને! જેને મહામંત્રીએ પકડ્યો એ આવો નહોતો ! * કણબી
