Book Title: Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीकल्प
सूत्रे
॥१३६॥
भविता अगाराओ अणगारियं पव्वइए ४ । हत्थुत्तराहिं अनंते अणुत्तरे मिव्वाघाए णिरावरणे कसिणे पडिपुण्णे केवलवरनाणदंसणे समुप्पण्णे ५ । साइणा परिणिव्वुए भगवं जाव भुज्जो भुज्जो उवदंसेइ-त्ति बेमि ६ |" इइ ॥०१॥ छाया - दशाश्रुतस्कन्धस्य सप्तमाध्ययने भिक्षूणां द्वादश प्रतिमा वर्णिताः । प्रतिमासमाप्त्यनन्तरं वर्षाकालः समायाति तं यापयितुं मुनिभिर्निवासयोग्य क्षेत्रमन्वेषणीयम्, उचितं क्षेत्रं प्राप्य सम्पूर्ण चातुर्मासिको वर्षाकालो मुनिजनैस्तत्रैव यापनीयः ।
तत्र वर्षाकाले चातुर्मासिकदिवसात् एकमास विंशतिरात्रसमनन्तरं शुक्लपञ्चम्यां संवत्सरीपर्व समाराधनीयं भवति, अतः खलु सप्ततिरात्रिन्दिवसमनन्तरं वर्षावासः समाप्तिमेति । तत्रैकं संवत्सरीपर्वदिनं, तद्दिनात् पूर्वाव्यहितानि सप्त दिनानि च मिलित्वा अष्ट दिनानि, एतत् पर्युपणापर्व प्रोच्यते ।
मूल का अर्थ- दशाश्रुतस्कन्ध शास्त्र के सातवें अध्ययन में भिक्षुओं की बारह प्रतिमाओं का वर्णन किया गया है। प्रतिमाओं की समाप्ति के पश्चात् वर्षाकाल आ जाता है। वर्षाकाल को व्यतीत करने के लिए मुनियों को निवासयोग्य क्षेत्र का अन्वेषण करना चाहिए। उचित क्षेत्र पाकर चार मासका सम्पूर्ण वर्षाकाल मुनिजनों को वहीं व्यतीत करना चाहिए ।
उसी वर्षाकाल में चौमासे के प्रारंभिक दिन से एक मास और बीस दिन व्यतीत होने पर शुक्ल पंचमी के दिन संवत्सरीपर्व की आराधना करनी होती है। उसके बाद सत्तर (७०) रात्रि - दिवस व्यतीत होने पर वर्षावास समाप्त हो जाता है। एक दिन संवत्सरीपर्व का और सात दिन उससे पहले के, इस प्रकार आठ दिन होते हैं, यही आठ दिन पर्युषणापर्व कहलाता है।
મૂળના અ—દશાશ્રુતસ્કંધ શાસ્ત્રના સાતમા અધ્યયનમાં ભિક્ષુઓની બાર પ્રતિમાએનુ વર્ણન કરેલુ છે. પ્રતિમાઓની સમાપ્તિ પછી વર્ષાકાળ આવે છે. વર્ષાકાળ વ્યતીત કરવાને મુનિઓને વસવા યેગ્ય ક્ષેત્રનુ અન્વેષણ (શેાધન) કરવું જોઇએ. ઉચિત ક્ષેત્ર મેળવીને ચાર માસના પૂરા વર્ષાકાળ મુનિજનાએ તેમાં વ્યતીત કરવા જોઇએ. એ વર્ષાકાળના ચાર માસના પ્રારંભના દિવસથી એક માસ અને વીસ દિવસ વીત્યા પછી સુદી પાંચમને દિવસે સ`વત્સરી પર્વની આરાધના કરવાની હોય છે. ત્યાર પછી સિત્તર રાત્રિ-દિન વીત્યા બાદ વર્ષાવાસ સમાપ્ત થાય છે. એક દિવસ સ'વત્સરી પના અને સાત દિવસ તેની પહેલાંના, એમ આડ દિવસ થાય છે. એ આઝ દિવસ પયુંષણાપ કહેવાય છે.
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૧
कल्प
मञ्जरी
टीका
उपोद्घातः
॥१३६॥
