Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 460

टीका
मद्गुराः शालाः शकुला राजीवा रोहिताश्च आदौ येषां ते तथाभूता मीना मत्स्याः, मकराः, ग्राहाः, शिशु-मा मारा, कमठा-कच्छपाः प्रभृतयो ये जलचरा जलचरजीवास्तेषां यो निकरः समूहस्तेन परिपीयमानं पानीयं
जलं यस्य तम्, तथा-तरलतर-तरङ्ग-तरङ्गितं- तरलतरा:-अतिचपलाः ये तरङ्गाः तः तरङ्गितं चञ्चलं, तथाश्रीकल्प
कल्पसूत्रे कहार-हल्लक-कुवलये-दीवर-कैरव-पुण्डरीक-कोकनद-परमसुषमा सुपमितं-तत्र-कहाराणि-श्वेतसौगन्धिकपुष्प
मञ्जरी ॥४४४॥
विशेषाः, हल्लकानि रक्तवर्णत्रिकालविकासिपुष्पविशेषाः, कुवलयानि-चन्द्रविकासीनि कमलानि, इन्दीवराणिक चन्द्रविकासीनि नीलकमलानि, कैरवाणि श्वेतवर्णानि चन्द्रविकासीनि कमलपुष्पाणि, पुण्डरीकाणि श्वेतकमलानि, कोकनदानि रक्तकुमुदानि रक्तकमलानि च तेषां या परमसुषमा अत्यधिकशोभा तया सुपमितं मुशोभितम्, तथाअरुणारुण-किरण-स्फुरणो-निद्र-कमल-किञ्जल्क-निःस्यन्दमान-सुरभितम-पराग-सञ्जाते-पत्पीतरक्त-तोयम्अरुणः सूर्यः तस्य ये अरुणा रक्ताः किरणाः तेषां स्फुरणेन-प्रसारेण उत्रिद्राणिम्पफुल्लानि यानि कमलानि तेषां ये किञ्जल्का केसराः तेभ्यो निःस्यन्दमाना=क्षरन् यः सुरभितमः अतिसुगन्धियुक्तः पराग:=पुष्परजः तद्रपो यो रागः रञ्जनद्रव्यं तेन संजात-निष्पन्नम् ईषत् किश्चित् पीतं रक्तं रक्तवर्ण तोयं जलं यस्य तम्, तथा
म पद्मसरोवरग्राह, शिशुमार, कछुए आदि-आदि जलचर जीवों का समूह उस सरोवर का पानी पी रहा था। वह अत्यन्त चपल तरंगों से तरंगित था। कल्हारक अर्थात् एक प्रकार के सुगंधमय श्वेत कमलों से,
वर्णनम्, हल्लक नामक रक्तवर्ण एवं तीनों कालों में खिले रहने वाले कमलों से, कुवलयों-चन्द्र-विकासी कमलों से, इन्दीवरों-चन्द्रविकासी नील कमलों से, कैरवों से-चन्द्रविकासी श्वेतवर्ण कमलों से, पुण्डरीको-सफेद कमलो-से और कोकनदों से अर्थात-रक्त कुमुदो एवं रक्त कमलों से उसकी शोभा अनुपम थी। मूर्य की लाल किरणों के प्रसार के कारण विकसित हुए कमलों के केसर से झरने वाले अतीव सौरभसमन्वित पराग (फलों की रज) रूपी राग (रंग) से उसका जल हल्के पीले एवं लाल रंग का हो गया શિશુમાર, કાચબા વગેરે વગેરે જળચર જીવેને સમૂહ તે સરેવરનું પાણી પીતું હતું. તે અત્યંત ચપળ તરંગ વડે લહેરાતું હતું. કહલા૨ક (એક જાતનાં સુગંધીદાર વેત કમળ)થી, હહલક નામનાં લાલ રંગનાં અને ત્રણ કાળમાં રે વિકસિત રહેતાં કમળાથી, તથા કુવલયે (ચન્દ્રવિકાસી વેત રંગના કમળ) થી, પુંડરીકે (સફેદ કમળ) થી, ॥४४४॥ અને કેકનદોથી ભરાતા કમળાથી અને રાતાં કમોથી) તેની શોભા અનુપમ હતી. સૂર્યનાં લાલ કિરણે પ્રસરવાને
લીધે વિકસિત થયેલાં કમળાના કેસમાંથી ઝરતા અતીવ સૌરભવાળા પરાગ (ફૂલેની રજ) રૂપી રાગ (રંગ) થી ડૉતેનું પાણી આછા પીળા તથા લાલ રંગનું લાગતું હતું. ફૂલેના રસને આસ્વાદ કરવાથી મત્ત બનેલા, આનંદિત
NAGALLERARIES
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧