Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 566

श्रीकल्प
सूत्रे
॥५५०॥
氧氣機
नामन्ति के समीपे एतमथ श्रुत्वा निशम्य हृष्टतुष्टचित्तानन्दितः हर्षवशविसर्पद्धृदयः तान् स्वमपाठकान एवं= वक्ष्यमाणं वचनम् अवादीत् - हे देवानुप्रियाः ! एवमेतत् = यथा भवद्भिरुक्तम् एवमेव एतत्स्वप्नफलं भावि, एतेन स्वपाठकवचने विश्वासः प्रकाशितः, एतदेव स्पष्टीकरोति- तथैवैतत् = हे देवानुप्रियाः ! यूयं यथा प्रतिपादयथ तथैव एतत् स्वप्नफलं भावि - इत्यन्वयतः स्वप्नपाठकवचनसत्यतोक्ता, अथ व्यतिरेकतस्तद्वचन सत्य - तामाह - अवितथमेतत् = हे देवानुप्रियाः ! एतत् =भवदुक्तं स्वप्नफलम् अवितथम् = नासत्यं किन्तु सत्यमेव, हे देवाप्रियाः । एतत् भवतां वचनम् असन्दिग्धं = सन्देहरहितम्, हे देवानुप्रियाः ! एतत् स्वप्नफलम् इष्टम् = अस्माकमीप्सितम् तथा हे देवानुप्रियाः ! एतत् स्वप्नफलं प्रतीष्टम् = विशेषतो वाञ्छितम्, अथेष्टत्व-प्रतीष्टत्वधर्मद्वयेनात्य
सिद्धार्थ राजा स्वप्नपाठकों से यह अर्थ सुनकर और हृदय में धारण करके हृष्ट-तुष्ट हुए। उनका चित्त आनन्दित हो गया। हर्ष से हृदय की कली कली खिल गई। उन्होंने स्वप्नपाठकों से इस प्रकार कहा - 'हे देवानुप्रियो ! बात ऐसी ही है, अर्थात् स्वनों का यही फल होने वाला है।' यह कह कर राजा ने स्वमपाठकों के वचन पर विश्वास प्रकट किया। इसी बात को स्पष्ट करते हैं- हे देवानुप्रियो ! आप जो कहते हैं सो सत्य है - जैसा फल आप बतलाते हैं, वैसा ही होगा।' इस प्रकार अन्वय (विधि) रूप से स्वपाठकों के कथन की सत्यता बतलाई । यही बात व्यतिरेक (निषेध) रूप से कहते हैं - 'हे देवानुप्रियो ! आपका कहा स्वफल असत्य नहीं, किन्तु सत्य ही है। हे देवानुप्रियो ! आपका कथन शंकारहित है। हे देवानुप्रियो ! यह स्वफल हमारे लिए इष्ट है। हे देवानुप्रियो ! यह स्वप्नफल खूब इष्ट है।' अत्यन्त आदर
સિદ્ધાર્થ રાજા સ્વપ્નપાઠકો પાસેથી આ અર્થ સાંભળીને અને હૃદયમાં ધારણ કરીને હર્ષી તથા સંતાષ પામ્યા. તેમનું ચિત્ત પ્રસન્ન થયું. હર્ષોંથી હૃદયની કળી કળી ખીલી ઊઠી. તેમણે સ્વપ્નપાઠકાને આ પ્રમાણે કહ્યું—“ હે દેવાનુપ્રિયા ! વાત એવી જ છે. એટલે કે સ્વપ્નાનુ એ જ ફળ મળવાનુ છે. ” આમ કહીને રાજાએ સ્વપ્નપાઠકનાં વચન પર વિશ્વાસ પ્રગટ કર્યાં. એ જ વાતને સ્પષ્ટ કરે છે—“ હે દેવાનુપ્રિયા ! આપ જે કહેા છે. તે સત્ય છે, જેવુ ફળ આપ ખતાવા છે તેવુ જ ફળ પ્રાપ્ત થશે. " આ રીતે અન્વય (વિધિ) રૂપથી સ્વપ્નપાઠકોનાં કથનની સત્યતા બતાવી. એ જ વાત વ્યતિરેક (નિષેધ) રૂપથી કહે છે— હે દેવાનુપ્રિયા ! આપે કહેલ સ્વપ્નફળ અસત્ય નથી, પણ સત્ય જ છે. હે દેવાનુપ્રિયે ! આપનું કથન શંકા વિનાનુ છે. હે દેવાનુપ્રિયે! આ સ્વપ્ન ફળ
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૧
कल्पमञ्जरी
टीका
स्वप्नफलविषये
सिद्धार्थानुमोदनम्
॥५५०॥