Book Title: Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीकल्पसूत्रे ॥३१९॥
真機漫
ननगरविभ्रमाः, नगराणि च खेचरनगरसोदराणि यत्र कृषीवलैः सकृदुप्तानि अलुप्तानि धान्यानि लूनान्यपि दुर्वा इव पुनः पुनः प्ररोहन्ति, जनाश्च सुषमाकालजाता इव निरामया निः क्लेशभयाश्चिरायुषः सन्तोषजुषः स्वभावधर्मपुषः परिवसन्ति, उर्वी च गुर्वी सर्वत्रोर्वरैव, जलदश्च समये एव जलदत्वं सत्यापयति ॥ सू० १ ॥
टीका- 'असि चेव' इत्यादि -
अस्मिन्नेव = sea सकलान्तरीपदीपे - सकलाश्च तेऽन्तरीपाः = द्वीपाच सकलान्तरीपाः, तेषु दीप इव मध्यवर्तत्वेन सकलद्वीपसमुद्रादिप्रकाशकत्वादिति सकलान्तरीपदीपः तस्मिन् मध्यजम्बूद्वीपे - सकलद्वीपसमुद्रमध्यगोष्ठ गायों के वाडे ग्रामों की प्रतिष्ठा को प्राप्त किये हुए थे, अर्थात् वे ग्राम के समान जान पड़ते थे। वहाँ के सुन्दर ग्राम, नगर के सदृश शोभा-सम्पन्न प्रतीत होते थे और नगर, विद्याधरों के नगर के समान थे । वहाँ के किसान एकवार धान्य बो देते थे तो वह प्रायः नष्ट नहीं होते और ऊपर से काट लेने पर दूब की तरह बार-बार बढते रहते थे । वहाँ सुषमाकाल में उत्पन्न हुए लोगों की भाँति नीरोग, क्लेश एवं भय से रहित, दीर्घायु, सन्तोषी और प्रकृति से ही धर्म का पोषण करने वाले जन निवास करते थे । वहाँ की श्रेष्ठ भूमि वडी उर्वरा - उपजाऊ थी । वहाँ 'जलद' अर्थात् मेघ समय पर अपनी 'जलदता' अर्थात् जल देने के गुण की सत्यता प्रकट करता, अर्थात् समय पर वर्षा होती थी । सू० १ ॥
टीका का अर्थ- 'अस्सि चेव' इत्यादि । समस्त असंख्य- द्वीपों और समुद्रों के मध्य में स्थित होने से सब द्वीप - समुद्रों का प्रकाशक होने के कारण दीपक के समान मध्य जम्बूद्वीपनामक द्वीप में चुल्ल हिमवान नामक पर्वत है। ‘પૂર્વ' નામના દેશ છે. આ દેશની અંદર, ગેાષ્ઠ-ગાયાના વાડાએ ગામે જેવા લાગતાં, આવા ગાષ્ઠાથી તેની પ્રતિષ્ઠા જાજવલ્યમાન જણાતી હતી. ત્યાં ગામડાએ નગરની જેમ શાભાયુક્ત હતાં, અને નગરા વિદ્યાધરાના નગરા સમાન પ્રતિષ્ઠા પૂરતાં હતાં, ત્યાંની જમીન એવી તે રસાળ અને ફળદ્રુપ હતી કે એકવાર વાવેલું ધાન્ય પ્રાયેકરી નષ્ટ થતુ નહિ. ઉપર ઉપરથી લૂણી લેવાયાં બાદ પણ તે છેડવાએ વારવાર અન્ન આપતાં, ત્યાં સુષમાકાલમાં જન્મેલા માણસની માફક સુખી, નીરંગી, કલેશ અને ભય રહિત દીર્ઘાયુ, સંતેાષી, ભદ્રિક પ્રકૃતિવાળા તેમજ ધાર્મિક લાગણીવાળા માણસે નિવાસ કરતા હતા, ત્યાંની શ્રેષ્ઠ ભૂમિ ઘણી ઉĆરા એટલે ઉપજાઉ હતી. ત્યાં બાદલાએ પણ સમય સમય પર વરસાદ લાવતા હતા. (સ્૦ ૧)
टीना अर्थ - 'अस्सिं चेव' इत्याहि नैन शास्त्रोना उथन भुल्भ, आओ से थौह राहुन छे, तेमां घोड સાતરાજુથી ઊણા અને ઊર્ધ્વ લેાક સાત રાજીથી અધિક છે. આ બન્ને લેાકની વચ્ચે ત્રીચ્છા લેાક છે. આ લેક મર્ત્ય લેાક તરીકે
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૧
कल्प
मञ्जरी
टीका
पूर्वदेशवर्णनम्.
॥३१९॥
