Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 375
________________

श्रीकल्प
सूत्रे ||३५९॥
कल्पमञ्जरी
टीका
चा
लोकनाथेभ्यः-लोकानां भव्यानां नाथा: नेतारो योगक्षेमकारकत्वादिति तेभ्य:। लोकहितेभ्यः-लोकः= एकेन्द्रियादिः सर्वप्राणिगणस्तस्मै हिताः रक्षोपायपथप्रदर्शकत्वादिति तेभ्यः । लोकमदीपेभ्यः-लोकस्य भव्यजनसमुदायस्य प्रदीपाः तन्मनोऽभिनिविष्टानादिमिथ्यात्वतमःपटलव्यपगमनेन विशिष्टात्मतत्वकाशकत्वाद् दीपतुल्यास्तेभ्यः, यथा पदीपस्य सकलजीवार्थ तुल्यमकाशकत्वेऽपि चक्षुष्मन्त एव तत्पकाशसुखभाजो भवन्ति नत्वन्धास्तथा भव्या एव भगवदनुभावसमुद्भतपरमानन्दसन्दोहभाजो भवन्ति नाभव्या इति प्रतिबोधयितुं प्रदीपदृष्टान्तः, अतएव च लोकपदेन भव्यानामेव ग्रहणम् । लोकप्रद्योतकरेभ्यः-लोकशब्देनात्र-लोक्यते दृश्यते
लोकनाथ- योग (अप्राप्त वस्तु की प्राप्ति) और क्षेम (माप्त का संरक्षण) करने वाले होने से लोक-भव्यजीवों के नाथ ।
लोकहित-लोक अर्थात् एकेन्द्रिय आदि समस्त जीव समूह की रक्षा का पथ प्रदर्शित करने के कारण हितरूप ।
लोकपदीप-लोक अर्थात् भव्यजीवों के समूह के लिए, उनके मन में जमे हुए अनादि मिथ्यात्व- रूपी अंधकार के पटल को हटाकर विशिष्ट आत्मतत्त्व के प्रकाशक होने से दीपक के तुल्य । जैसे दीपक सब लोगों के लिए समानरूप से प्रकाशक होता है, फिर भी नेत्रवान् ही उसके प्रकाश से सुख के भाजन होते हैं, अन्धे नहीं, उसी प्रकार भव्य ही भगवान के अनुभाव से उत्पन्न परमानन्द के समूह के भाजन होते हैं, अभव्य नहीं। यह बोध कराने के लिए प्रदीप की उपमा दी है। इसी कारण यहाँ लोक शब्द से भव्यों का ही ग्रहण किया है।
લેકનાથ– અપ્રાપ્ત વસ્તુની પ્રાપ્તિ કરાવી દેવામાં ભગવાનની વાણી નિમિત્તરૂપ છે તેથી તેઓ “લોકનાથ” તરીકે ઓળખાય છે.
લેકહિત એકેન્દ્રિયથી માંડી પંચેન્દ્રિય સુધીના છાની રક્ષા માટે જેણે રસ્તે ઉઘાડી આપે છે માટે 'सहित' प स छे.
કપ્રદીપ ભવ્ય જીના સમૂહને અનાદિ મિથ્યાત્વભાવ દૂર કરી, “આત્મતત્વ' રૂપ દીપક બતાવે તેથી તેઓ લોકમાં “દીપક' સમાન છે. દીપક લોકેને સમાન પ્રકાશ અને તેજ આપે છે. છતાં તેનું સુખ અંધ માણસ લઈ શકતું નથી. ફક્ત દેખતે જ આદમી તે પ્રકાશને અનુભવી શકે છે. તેમ ભગવાનના ભાવથી, ભવ્ય છ આનંદ પ્રમોદ માણી શકે છે, અને બીજી તેના ભેગવટા ને આનંદથી દૂર ભાગે છે. માટે જ ભવ્યને ઉદ્દેશીને જ ' ક' શબ્દ લગાડવામાં આવ્યા છે.
शक्रेन्द्रकृत-भगवत्स्मुतिः।
॥३५९॥
काjatSETA
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧


Page Navigation
1 ... 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596