Book Title: Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीकल्प
मुत्रे
॥३१३।।
म
धरमाणः धरन् विंशतिसागरोपमस्थितिकमहर्द्धिकदेवतया उपपन्नः। देवो हयुपपातशय्यायां पूर्वोक्तविशेषणविशिष्टः सन्नुपपद्यते इति बोध्यम् । तदुत्पत्तिसमये-तस्य देवस्य उपपातशय्यायां जन्मकाले कल्पवृक्षेभ्यः पुष्पाणि अवर्षन्= वृष्टानि । दुन्दुभय आहता ताडिताः-दुन्दुभिध्वनिभिर्दश दिश आपूरिता इत्यर्थः। तथा लघुजलबिन्दन प्रक्षिपन्, नन्दनवनजानां नन्दनवने समुत्पन्नानां पुष्पाणां पराग-पुष्परज आक्षिपन्=आददानः शीतलमन्दमुगन्धिपवनः अवहत-चलितः। देवोत्पत्तिसमये एवं भवत्येवेति बोध्यम् । तत्रोपपातशय्यायांस देवो यदा स्वकोपरिस्थितं देवदष्य-देववस्त्रम् अपनीय दूरीकृत्य उपविशति, तदा सः अकस्मात् सहसा उपनीतं याप्तं विमानं, शोभमानं देवालङ्कारवस्त्रादिप्रभया द्योतमान देवगणं च पश्यति । एवं स्वकीयां महासमृद्धि निरीक्ष्य विस्मितः अदृष्टपूर्वदर्शनेन विस्मयं । सदृश लोचनयुगल (दोनों नेत्रों) को धारण करने वाले थे।
इस वर्णन का अभिप्राय यह है कि देव उपपातशय्या में जब उत्पन्न होते हैं तो पूर्वोक्त विशेषणों सहित ही उत्पन्न होते हैं। उपपात-शय्या पर उन देव की उत्पत्ति के समय कल्पवृक्षों से पुष्पों की वर्षा हुई। दंदभियों की
न महावीरस्य ध्वनि से दसों दिशाएँ व्याप्त हो गई। फुहारों की वर्षा करती हुई और नन्दन वन में उत्पन्न फलों के
जन प्राणत
कल्पिकदेवरज को अपने साथ लिये शीतल, मन्द और सुगंधित वायु चलने लगी।
नामकः यहां यह जानने योग्य है कि देवों की उत्पत्ति के समय ऐसा होता ही है। उपपात शय्या के ऊपर
षड् विंशतिके देवदृष्य वस्त्र को हटाकर देव जब बैठे तो उन्होंने अचानक सामने उपस्थित विमान को और देहकी. अलंकारोंकी
और वस्त्रों की अनुपम दीप्ति से देदीप्यमान देवों के समूह को देखा। इस प्रकार अपनी महान् ऋद्धि देखकर કરનાર હતાં.
આ વર્ણનને ભાવાર્થ એ છે કે દેવ જ્યારે ઉપપાત શયામાં ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે પૂર્વ કથિત વિશેષણ યુક્ત જ ઉત્પન્ન થાય છે.
ઉપપાત-શયા પર તે દેવની ઉત્પત્તિને વખતે કલ્પવૃક્ષે ઉપરથી ફૂલની વૃષ્ટિ થઈ. દુંદુભિઓના નાદથી દસે દિશાઓ ગાજી ઉઠી. બારીક જળબિન્દુઓની વર્ષા કરતી તથા નન્દન વનના કુર્લાની રજને પોતાની સાથે લઈને
॥३१३॥ શીતળ, મંદ અને સુગંધિત વાયુ વાવા લાગ્યા. અહીં જાણવા જેવું એ છે કે દેવની ઉત્પત્તિને વખતે આવું થાય છે.
ઉપપાત-શાની ઉપ૨ પિતાનાં ઉપરનાં દેવદૂષ્ય વસ્ત્રને ખસેડીને જ્યારે દેવ બેઠાં ત્યારે અચાનક સામે ઉપસ્થિત વિમાનને, અને શરીર, આભૂષણે અને વસ્ત્રોની અનુપમ દીપ્તિ વડે દેદીપ્યમાન દેવેના સમૂહને જે. આ છે
तमो भवः।
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૧
