Book Title: Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीकल्पसूत्रे ॥२००||
भूक
जिनधर्ममुपदिशसि ! एतेन प्रश्न मरीचिः कपिलं जिनधर्मकामुकं ज्ञात्वा शिष्यलालसया एवमवदत् - कपिल ! यथा जिनमार्गे धर्मोऽस्ति, एवं मम मार्गेऽपि धर्मोऽस्ति । एवं श्रुत्वा स मरीचेः शिष्यः संजातः । ततः खलु 'जिनमार्गेऽपि धर्मोऽस्ति मम मार्गेऽपि धर्मोऽस्ती' - ति उत्सूत्रप्ररूपणस्य मिथ्याधर्मोपदेशस्य चानालोचितोऽप्रतिक्रान्तश्च स मरीचिः बहुलं संसारम् उपाये चतुरशीतिपूर्वायुष्कं परिपाल्य अनशनेन कालमासे कालं कृत्वा चतुर्थे भवे पञ्चमदेवलोके दशसागरोपमस्थितिकदेवतया उपपन्नः ||०१३ ||
टीका- 'तए णं से' इत्यादि । ततः खलु स मरीचिः ऋषभस्वामिनि मोक्षं गते सति भव्यजनान् पुनः तब कपिल ने कहा- क्या तुम्हारे पंथमें धर्म नहीं है, जो तुम मुझे जिनधर्म का उपदेश देते हो ? इस प्रश्न से मरिचि ने कपिल को जिनधर्म का इच्छुक जानकर शिष्य की लालसा के वशीभूत होकर कहा - 'हे कपिल ! जैसे जिनमार्ग में धर्म है, वैसे ही मेरे मार्ग में भी धर्म हैं । '
यह उत्तर सुनकर कपिल मरीचि का शिष्य बन गया । 'जिनमार्ग में भी धर्म है और मेरे मार्ग में भी धर्म है' इस प्रकार की उत्सूत्रमरूपणा तथा मिथ्याधर्मोपदेश का आलोचन और प्रतिक्रमण न करके मरीचि ने दीर्घ संसार का उपार्जन किया । वह चौरासी लाख पूर्व की आयु भोगकर, मृत्यु का अवसर आने पर अन्शनपूर्वक काल करके, चौथे भव में, पाँचवें देवलोक में दस सागरोपम की स्थिति वाले देवके रूप में उत्पन्न हुआ || सू० १३ ॥
टीका का अर्थ- 'तए णं से' इत्यादि । तत्पश्चात् मरीचि ऋषभस्वामी के मोक्ष पधार जाने पर भव्यजनों
ધના ઉપદેશના આશ્રય લેવા પડે છે ?
મરીચિ શિષ્ય બનાવવાની લાલસાને રાકી શકયા નહિ. તેથી તેણે અવળી રજુઆત કરી કહ્યું કે હે કપિલ ! જૈન માગ માં જેવા ધર્મ છે તેવા ધમ' મારા પથમાં પણ છે.
આ સાંભળી કપિલ મરીચિને શિષ્ય બન્યા, જૈન ધર્માંના માર્ગીમાં અને મારા માર્ગમાં બન્નેમાં સમાનતા છે' આ પ્રકારની મિથ્યા પ્રરૂપણા અને ઉપદેશનું આલેાચન, પશ્ચાત્તાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત અથવા પ્રતિક્રમણ નહિં કરવાથી મરીચિએ દીર્ઘ સંસારનું ઉપાર્જન કર્યું, મરીચિ ચેારાસી લાખ પૂર્વનું આયુષ્ય પૂરું કરી, મૃત્યુસમયે અણુશણ કરી, ચાચા ભવમાં પાંચમાં દેવલાકે દશસાગરોપમની સ્થિતિવાળા દેવ તરીકે ઉત્પન્ન થયા. (સૂ૦૧૩)
ટીકાના અમરીચિ વ્યવહારમાં સાધુ તરીકે જુદુ આચરણ આચરી રહ્યો હતા, છતાં તેમની શ્રદ્ધા,
શ્રી કલ્પ સૂત્ર ઃ ૦૧
कल्प
मञ्जरी
टीका
महावीरस्य
मरीचि -
नामकः
तृतीयो
भवः ।
॥२००||
