Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 10 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
१२२
भगवतीसूत्रे तत्र जघन्येन एको वा, द्वौ वा, त्रयो वा, उत्कृष्टेन संख्येया वा, असंख्येया वा, अनन्ता वा वैक्रियपुद्गलपरिवर्ताः अतीताः अनादिगता वा सन्ति, किन्तु, 'जत्थ नस्थि तत्थ जहा पुढविकाइयत्ते तहा भाणियब्ध जाव वेमाणियस्स वेमाणियत्ते' यत्र अप्कायिकादौ नास्ति वैक्रियशरीरम् , तत्र यथा पृथिवीकायिकत्वे उक्त, तथा वाच्यम्-न तत्र वैक्रियपुद्गलपरिवर्ताः अतीताः अनागता वा सन्ति इति भाषा, एवं यावत्-असुरकुमारादि भवनपतेः पृथिवीकायिकादि विकलेन्द्रियस्य मनुष्यपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकस्य, वानव्यन्तरस्य, ज्योतिषिकस्य वैमानिकस्य च अकायिकत्वादौ विकलेन्द्रियत्वे मनुष्यत्वे पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकत्वे भवनपतित्वे इससे वहां अतीतकाल सम्बन्धी अनन्त हो चुके हैं और अनागत कालसम्बन्धी कोई करेगा कोई नहीं करेगा। यदि करेगा तो जघन्य से एक, अथवा दो, अथवा तीन तथा उत्कृष्ट से ये वहां संख्यात या असंख्यात, या अनन्त तक भी होंगे किन्तु 'जत्थ नस्थि तस्थ जहा पुढविकाइयत्ते तहा भाणियव्वं, जाव वेमाणियस्स वेमाणियत्ते' अप्कायादिभव में वैक्रियशरीर नहीं होता है, तब वहां जैसा पृथिवीकायिक भव में कहा गया है वैसा कहना चाहिये-तात्पर्य कहने का यही है कि यहां पर न भूतकालिक वैक्रिय पुद्गलपरिवर्त हैं और न भावी चैक्रियपुद्गलपरिवर्त हैं । इसी प्रकार से यावत्-असुरकुमारादि भवनपति को, पृथियोकायिकादि को, विकलेन्द्रिय को, मनुष्य को पंचेन्द्रियतिर्य
को, वानव्यन्तरको, ज्योतिष्कको और वैमानिकको, अप्कायादि भव में विकलेन्द्रियभव में, मनुष्यभव में, पंचेन्द्रियतिर्यञ्चभव में, भवनपतिભૂતકાલીન એક, બે અથવા ત્રણ ઓછામાં ઓછા ક્રિયપુદ્ગલપરિવત સંભવી શકે છે અને વધારેમાં વધારે સંખ્યાત, અસંખ્યાત અથવા અનંત वैठियपुरबपरिवत व्यतीत २४ युध्या छ. "जत्थ नस्थि तत्थ जहां पुढविकाइयत्ते तहा भाणियवं, जाव वेमाणियस्स वेमाणियत्ते" अयि समय શરીરને સદૂભાવ હેતે નથી, ત્યાં પૃથ્વીકાયિકના જેવું જ ‘ક્રિયપુદ્ગલપરિવનનું કથન કરવું જોઈએ આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે અપ્રકાયિકાવસ્થામાં ભૂતકાલિક વૈક્રિય પુદ્ગલ પરિવર્તને પણ અભાવ સમજવાને છે અને ભવિ. ધ્યકાલિક વૈકિય પુદ્ગલ પરિવર્તને પણ અભાવ સમજવાનું છે. એ જ પ્રમાણે અસુરકુમારાદિ ભવનપતિને, પૃથ્વીકાયિકાદિના, વિકલેન્દ્રિયના, મનુષ્યના, પંચેન્દ્રિયતિર્યંચના, વાનયંતરના, તિષિકના અને વૈમાનિકના અમુકાય આદિ ભવમાં, વિકસેન્દ્રિયભવમાં, મનુષ્યભવમાં, પંચેન્દ્રિયતિર્યંચભવમાં,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
