Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 10 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 285

-
-
-
-
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ० ७ सू० २ जीवोत्पत्तिनिरूपणम् २१ कृत, अनन्तकृत्यो वा पूर्वमुत्पन्नाः सनि, गौतमः पृच्छति-अयं णं भंते ! जीवे पंचसु अणुतरविमाणे एगमेगंसि अणुत्तरबिमाणंसि पुढवि ? हे भदन्त! अयं खलु जीयः पञ्चमु अनुत्तरविमानेषु विजयवैजयन्तजयन्तापराजितसर्वार्थसिद्धेषु एकैकस्मिन् अनुत्तरविमाने पृथिवीकायिकादिकतया एको जीवः सर्वजीवाश्च किम् पूर्वमु पन्नाः सन्ति ? भगवानाह-'तहेच जाव अणंतखुतो, नो चेव णं देवताएवा, देवित्ताएवा, एवं सबनीसावि' हे गौतम ! तथैव-पूर्वोक्तरीत्यैव, यावत्-एको जीवः पश्चानुत्तरवित्रानेषु एकैकस्मिन् विमाने पृथिवीकायिकादिक नया, अपकृत्, अथवा अनन्तकुत्या पूर्वमुत्पन्नः, किन्तु नो चैव खलु देवतया चा, देवीतया वा अनन्तकृत्वः पूर्वमुम्पन्नः, अनुतरविमानेषु देवाः अनन्तकृत्वो नोत्पद्यन्ते नावान में अनेकवार अथवा अनन्तवार यह जीव पृथिवीकायिकादिरूप से पहिले उत्पन हो चुका है इसी प्रकार का कथन सषजीवों के सम्बन्ध में भी जानना चाहिये. ___ अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-' अयं गं भंते ! जीवे पंचसु अणुत्तरपिमाणेसु एगमेगंसि अणुत्तरविमाणंसि पुढपि' हे भदन्त ! विजय, वैजयन्त, जयन्त, अपराजित और सर्वार्थसिद्ध इन पांच अनु. तर विमान में क्या पृथिवीकायिक आदिरूप से यह जीव और सर्वजीव पहिले उत्पन्न हो चुके हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'तहेव जाव अणंखुत्तो, नो चेव णं देवत्ताए वा, देवीत्ताए वा एवं सधजीवा वि' हे गौतम! पूर्वोत्तरीति के अनुसार यावत् एक जीव पांच अनुत्तरविमानों में से एक एक विमान में पृथिवीकायिक आदिरूप से अनेक बार अथवा अनन्तधार पहिले उत्पन्न हो चुका है । परन्तु वहां यह देवरूप से और પૃથ્વીકાયિક આદિ રૂપે ઉત્પન્ન થઈ ચુક્યો છે એ જ પ્રકારનું કથન સમસ્ત જીવોની ત્યાં ઉત્પત્તિના વિષે પણ સમજવું.
गौतम स्वाभान प्रश्र-" अयं णं भंते ! जीवे पंचसु अणुत्तरविमाणेसु एगमे गंसि अणुत्तरविमाणंसि पुढवि०" 3 भगवन् ! वि०४य, वैयन्त, श्यन्त અપરાજિત અને સર્વાર્થસિદ્ધ, આ પાંચ અનુત્તર વિમાનમાંના પ્રત્યેક અનુ. ત્તર વિમાનમાં શું પ્રત્યેક જીવ તથા સમસ્ત છે પૃથ્વીકાયિક આદિ રૂપે પૂર્વે ઉત્પન્ન થઈ ચુકયા છે?
मडावीर प्रभुन। उत्त२-" तहेव जाव अणंतखुत्तो, नो चेवणं देवत्ताए वा देवित्ताए वा, एवं सब जीवा वि ' गीतम! पूरित ४थन अनुसार प्रत्ये જીવ પાંચ અનુત્તર વિમાનમાંના પ્રત્યેક અનુત્તર વિમાનમાં પૃથ્વીકાયિક આદિ રૂપે પૂર્વે અનેકવાર અથવા અનંતવાર ઉત્પન્ન થઈ ચુકી છે. પરંતુ ત્યાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦