Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 10 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३०२
मगवतीसूत्रे च्यते-देवाधिदेवाः, देवाधिदेवाः इति ? देवाधिदेवशब्दस्य कोर्थः इति प्रश्नः, देवानां मध्ये पारमार्थिकदेवत्वयोगादधिकाः देवाः देवाधिदेवाः इत्यभिभावेणाह'गोयमा! जे इमे अरिहंता भगवंतो उप्पननाणदंसणधरा जाव, सव्यदरिसी' हे गौतम ! ये इमे अर्हन्तः-जिनेश्वराः, भगवन्तः, उत्पन्नज्ञानदर्शनधराः केवलिनः, यावत्-वीतरागाः सर्वज्ञाः सर्वदर्शिनः सन्ति, ते एव देवाधिदेवा उच्यन्ते, इत्यभिमायेण उपसंहरन्नाह-'से तेणटेणं जाव देवादिदेवा, देवाहिदेवा' हे गौतम! तत्-अथ, तेनार्थेन-तेन कारणेन, यावत्-एवमुच्यते-देवाधिदेवाः देवाधिदेवाः इति । गौतमः पृच्छति-'से केणटेणं भंते ! एवं बुच्चइ-भावदेवा, भावदेवा ?' हे भदन्त ! तत् अथ, केनार्थेन-केन कारणेन, एवमुच्यते-भावदेवाः भारदेयाः ऐसा कहते हैं-अर्थात् देवाधिदेव शब्द का अर्थ क्या है ? उसके उत्तर में प्रभु इस अभिप्राय से कि "जो देवों के बीच में पारमार्थिक देवत्व के योग से अधिकरूप में देव होते हैं वे देवाधिदेव हैं " गौतम से कहते हैं-'गोयमा ! जे अरिहंता भगवंता, उत्पन्ननाणदंसणधरा जाच सन्च दरिसी' हे गौतम ! जो ये अर्हन्त भगवन्त हैं कि जो उत्पन्न केवलज्ञान
और केवलदर्शन के धारी हैं-केवली हैं यावत्-वीतराग हैं, सर्वज्ञ हैं, सर्वदर्शी हैं, वे ही देवाधिदेव कहलाते हैं-'से तेणटेणं जाव देवाहिदेवा' देवाहिदेवा, इसी कारण से मैं ने उन्हें देवाधिदेव कहा है। ___ अब गौतम स्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-' से केणटेणं भंते! एवं बुबह भावदेवा भावदेवा' हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारण से कहते हैं कि ये भावदेव हैं, ये भावदेव हैं ? अर्थात् भावदेव इस शब्द का દેવાધિદેવ” કહ્યું છે એટલે કે આપ દેવાધિદેવ કોને કહે છે ?
મહાવીર પ્રભુને ઉત્તર-જેમને પારમાર્થિક દેવત્વના યોગથી, દેવે પણ પિતાના દેવ રૂપે સ્વીકારે છે, તેમને દેવાધિદેવ કહે છે. એ જ વાત નીચેના सूत्रपा द्वारा सूत्रारे ५४८ उरी छ. “जे इमे अरिहंता भगवंता, उत्पन्ननाणदसणधरा, जाव सव्वदरिसी" गौतम ! उत्पन्न विज्ञान भने ५६श. नाना पा२४, वात, सर्प भने सही सेवा मत जापानाने हेपाघि वामां माय छे. “से केणठेणं जाव देवाहिदेवा, देवाहिदेवा" હે ગૌતમ ! તે કારણે મેં તેમને-સર્વજ્ઞ અહંત ભગવાનને-દેવાધિદેવ કહ્યા છે.
गौतम स्वामी प्रश्न-" से केणद्वेणं भते ! एवं बुच्चइ, भाव देवा, भावदेवा?" भगवन् ! मापेशा रहो तुवान पांयमा २२ "लाव" નામ આપ્યું છે એટલે કે “ભાવ” પદને શો અર્થ થાય છે અને આપ કેને ભાદેવ કહે છે ?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
