Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 10 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 385
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ० १० सू० १ आत्मस्वरूपनिरूपणम्
३७१
सकषायाणां सद्भावात् यथाख्यातचारित्रत्रतां च तदभावात्, 'जहा कसायाया य जोगाया य तहा कसायाया य, वीरियाया य भाणियन्त्राओ' यथा कषायात्मा च योगात्मा च पूर्व प्रतिपादितस्तथा कषायात्मा च वीर्यात्मा च भणितव्यः, तथा च पूर्वोक्तरीत्यैव यस्य कपावात्मत्वं भवति, तस्य वीर्यात्मत्वं नियमादस्ति, कषायवतां वीर्यरहितत्वाभावात् यस्य तु वीर्यात्मत्वं भवति तस्य कपायात्मस्वं भजनया भवति, यतो वीर्यवान सकषायोऽपि स्यात् यथा संयतः, अकषायोऽपि स्यात् यथा केवली, अथ योगात्मनः अग्रेतनपञ्चभिः पदैः प्ररूपणीयत्वे प्राप्तेचारित्रात्मता होती है उसमें सकषायता होती भी है और नहीं भी होती है । जैसे चारित्रात्मता सामाधिकादि चारित्र वाले व्यक्तियों में होती है और वहां सकषायात्मता भी होती है । परन्तु यह सकषायाश्मता यथाख्यात चारित्र्वाले साधुजनों में नहीं होती है । अतः चारित्रात्मता के साथ सकषाद्यात्मता की भजना कही गई है। जहा कसायाया य जोगाया व तहा कसाया य वीरियाया य भाणिघव्वाओ' जिस प्रकार से कबायाश्मता और योगात्मा के विषय में पहिले कहा जा चुका है उसी प्रकार से कषायात्मा और वीर्यात्मा के विषय में भी कहना चाहिये यथा-पूर्वोक्त रीति के अनुसार जिस आत्मा में कषायास्मता होती है उस आत्मा में वीर्यात्मता नियम से होती है, क्योंकि कषायवालों में वीर्य रहितता का अभाव होता है, परन्तु जिसमें वीर्यात्मता होती है, उसमें कषायात्मता होती भी है और नहीं भी होती है । जैसे कि वीर्यात्मता संयत में होती है और वहां सकषायता भी होती
61
9
પણ હાતી જેમ કે સામાયિક આદિ ચારિત્રસ‘પન્ન વ્યક્તિમાં ચારિત્રાત્મતા હાય છે, પણ ત્યાં સકષાયાત્મતા હૈતી નથી પરન્તુ યથાખ્યાત ચારિત્રવાળા સાધુઓમાં કે સકષાયાત્મતાના સદ્ભાવ હૈ।ા નથી તે કારણે ચારિત્રાત્મતાની સાથે કષાયાત્મતાની ભજના (વૈકલ્પિક સદ્ભાવ) કહી છે. “ जहा कसायाया य जोगाया य, तहा कसायाया य वीरियाया य भाणियव्वाओ " ? પ્રકારના કષાયાત્મતા અને ચેગાત્મતાના પરસ્પરના સબધ પહેલાંખતાવવામાં આવ્યા છે, એજ પ્રકારને કષાયાત્મતા અને વીત્મતાને પણ પરસ્પરના સંબંધ કહેવા જોઈએ એટલે કે જે આત્મામાં કષાયાત્મતા હાય છે તે આત્મામાં વીર્યામતા પણ અવશ્ય હોય છે, કારણ કે કષાયવાળા જીવામાં વીય રહિતતાના અભાવ ડેાય છે. પરન્તુ જે જીવમાં વીર્યાત્મતા હાય છે, તે જીવમાં કષાયાત્મતા હાય છે પણ ખરી અને નથી પણ હૈતી જેમ કે સય્તમાં વીર્યાત્મતા પશુ હોય છે અને સકષાયતા પણ હોય છે પરન્તુ કેવલીમાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦

Loading...

Page Navigation
1 ... 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735