Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 10 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१२ उ०४ सू०४ औदारिकादिषुद्गलपरिवर्तनिर्वतनानि.१४३ 'तेयापोग्गलपरियट्टनिव्वत्तणाकाले अणंतरणे' कार्मणपुद्गलपरिवर्तनिर्वर्तनाकालापेक्षया तैजसपुद्गलपरिवर्तनिवर्तनाकालः अनन्तगुणोऽधिको भवति, यतः तेजसपुद्गलानां स्थूलत्वेन अल्पानामेव एकदाग्रहणम् , एकदाग्रहणे चाल्पपदेशनिष्पनत्वेन तेषामल्पानामेव तदनां ग्रहणं भवत्यतोऽनन्तगुणोऽसौ भवति, 'ओरालियापोग्गलपरियनिव्वत्तणाकाले अणंतगुणे' तैजसपुद्गल परिवर्तनिर्वर्तनाकालापेक्षया औदारिकपुद्गलपरिवर्व निर्वर्तनाकालः अनन्तगुणोऽधिको भवति, यतः औदारिकपुद्गलानापतिस्थूलत्वात् , स्थूलानां चाल्पानामेव एकदा ग्रहणं भवति, तेषामल्पका ग्रहण होता रहता है इसीलिये इसका निर्वर्तनाकाल सब से अल्प कहा गया है-'तेयापोग्गलपरियनिव्वत्तणाकाले अणंतगुणे' कार्मणपुद्गलपरिवर्त के निर्वर्तनाकाल की अपेक्षा तेजसपुद्गलपरिवर्त का निर्वर्तनाकाल अनन्तगुणाधिक है, क्योंकि तैजसपुद्गल स्थूल होते हैं, इसलिये थोड़े रूप में ही उनका एक समय में ग्रहण होता है, और वे स्कन्ध अल्पप्रदेशों से ही निष्पन होते हैं। इसलिये अल्परूप में ही तैजस परमाणुओं का ग्रहण होता रहता है इसलिये इसका निर्वर्तनाकाल कार्मणपुद्गलपरिवर्त के निर्वर्तनाकाल की अपेक्षा अनन्तगुणाधिक कहा गया है। 'ओरालियपोग्गलपरियनिव्वत्तणाकाले अणंतगुणे' तेजसपुद्गलपरिवर्त के निर्वर्तनाकाल की अपेक्षा औदारिकपुद्गलपरिवर्त का जो निर्वर्तनाकाल है वह अनन्तगुणाधिक होता है क्योंकि औदारिक पुद्गल अतिस्थूल होते हैं-अतःवे अल्पतरप्रदेशवाले होते हैं, પુદ્ગલનું સમસ્ત રૂપે ગ્રહણ થતું રહે છે. તેથી તેને નિર્વતૈનાકાળ સૌથી न्यून हो . "तेया पोग्गलपरियनिव्वट्टणाकाले अणंतगुणे" म नसપરિવર્તના નિતનાકાળ કરતાં તેજસપુદ્ગલપરિવર્તને નિવંતનાકાળ અનંતગણે અધિક કહ્યો છે, કારણ કે તૈજસપુદ્ગલે સ્થૂલ હોય છે, તેથી એક સમયમાં ડાં તૈજસ પુદ્ગલેનું જ ગ્રહણ થાય છે. આ રીતે થોડા પ્રમાણમાં ગ્રહણ થવાથી તે અલ્પ પ્રદેશો વડે જ તે સમયે નિષ્પન્ન થાય છે. તેથી અલ્પ રૂપે જ તૈજસ પરમાણુઓનું ગ્રહણ થતું રહે છે. તેથી તેને નિર્વતેનાકાળ કાશ્મણ પુદ્ગલ પરિવર્તન નિર્વતના કાળ કરતાં અનંતગણ અધિક
मो . “ ओरालियपोग्गलपरियट्रनिव्वत्तणाकाले अणंतगुणे" तेस पक्षલપરિવર્તન નિર્વતના કાળ કરતાં ઔદારિક પુદ્ગલ પરિવર્તને નિર્વર્તનાકાળ અનંતગણે અધિક છે. તેનું કારણ નીચે પ્રમાણે છે-દારિક પુદ્ગલે અતિ સ્કૂલ હેય છે અને તેઓ અતિ ભૂલ હોવાને કારણે એક સમયમાં અલ્પ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
