Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 10 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ०५ सू०२ प्राणातिपातादिविरमणनिरूपणम् १९१ परिणामतया अमूर्तत्वेन वर्णादिरहितत्वात् । एवश्चात्र कृष्णलेश्याप्रभृतीनि परिग्रहसंज्ञान्तानि जीवपरिणामत्वात् अवर्णादीनि अवसेयानि । औदारिकतैजसवैक्रियाहारकाणि चत्वारि शरीराणि पश्चवर्णादीनि अष्टस्पर्शानि च बादरपरिणामपुद्गलरूपत्वात् , सर्वत्र चतुःस्पर्शत्वे सूक्ष्मपरिणामः कारणम् , अष्टस्पर्शत्वे च बादरपरिणामः कारणमवसेयम्, इत्यभिपायेणाह-'ओरालियसरीरे जाव-तेयगसरीरे एयाणि अट्ठफासाणि' औदारिकशरीर यावत्-वैक्रियशरीरम् , आहारकशरीरम् , तैनसशरीरम् , एतानि चत्वारि शरीराणि अष्टस्पर्शानि बोध्यानि, 'कम्मगसरीरे चउफासे' कार्मणशरीरं चतुःस्पर्शम् , 'मणजोगे, वयजोगे य चउफासे' मनोयोगः, वचोयोगश्च चतुःस्पर्शः प्रज्ञप्तः, कायजोगे अट्ठफासे' काययोगः अष्टस्पर्शः प्रज्ञप्तः, अतः अमूर्त कहे गये हैं इसलिये इनमें वर्णादिमत्ता का अभाव रहता है। इस प्रकार यहां कृष्णलेश्या से लगाकर परिग्रह संज्ञातक के सब पदार्थ जीव परिणामरूप होने से अवर्णादिवाले हैं ऐसा जानना चाहिये।
औदारिक, तैजस, वैक्रिय, एवं आहारक ये चार शरीर पांचवर्णादिवाले एचं आठ स्पर्शवाले हैं क्योंकि ये वादरपरिणामवाले पुद्गलों से जन्य हैं। सर्वत्र चतुःस्पर्शवत्ता में सूक्ष्मपरिणाम कारण कहा गया है, एवं अष्टस्पर्शवत्ता में बादरपरिणाम कारण कहा गया है। इसी अभिप्राय को लेकर 'ओरालियसरीरे जाव तेयगसरीरे एयाणि अट्ठफासाणि' ऐसा यह सूत्र सूत्रकारने कहा है-औदारिक शरीर यावत् वैक्रियशरीर, आहारकशरीर, तैजसशरीर, ये चार शरीर आठ स्पर्शवाले, तथा'कम्मगसरीरे, चउफासे' कार्मणशरीर चार स्पर्शवाला होता है 'मणजोगे, वयजोगे, यचउफासे' मनोयोग और वचनयोग ये चार स्पर्शवाले
વિનાના કહેવામાં આવેલ છે. આ રીતે કૃષ્ણલેશ્યાથી લઈને પરિગ્રહસંજ્ઞા પર્યન્તના સઘળા પદાર્થો જીવપરિણામરૂપ હોવાથી વર્ણાદિ વિનાના હોય છે. એમ સમજવું જોઈએ જ્યાં જ્યાં ચાર સ્પશોને સદૂભાવ કહેવામાં આવ્યો છે, ત્યાં ત્યાં સૂફમપરિણામ રૂપ કારણ સમજવાનું છે અને જ્યાં જ્યાં આઠ સ્પર્શીને સદ્ભાવ બતાવ્યા છે, ત્યાં ત્યાં બાદરપરિણામ રૂપ કારણું સમજવાનું छ. तेथी। सूत्रमारे यु छ है “ ओरालियसरीरे जाव तेयगसरीरे, एयाणि अटफासाणि" मोहरिशरीर, वैठियशरीर, मा.२४१।२ मने तैसशरीर, मा यार शरी२ मा २५ini डाय छ, तथा “कम्मगसरीरे चउफासे" ४म शरी२ या२ २५ वाणु डाय छे. “ मणजोगे, वयजोगे य चउफासे" भनायो भने क्यनयाने या२ ५ ४ामा माया छ, “कायजोगे
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૦
