Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० १ गा० २४ निरवद्यभाषाभेदा
इच्छानुलोमा - प्रतिपादयितुर्याइन्छा वदनुलोमा - तदनुकूला । यथा शुभकार्ये प्रेरितस्य " एवमस्तु ममाप्यभिप्रेतमेतत् " एव रूपा, यथा वा कथित् किंचित् शुभ कार्यमारभमाणः कचन पृच्छति, स ग्राह-' भवान् करोतु ममाप्येतदभिप्रेतम् ' इति । यथा वा केनचित् कचिदुक्त'-" साधुसकाश गच्छाम " स नदति - एवमस्तु इति ॥ आ
अभिगृहीता -- अर्थमन भिगृत योन्यते ' डित्यादिवत्' । अथवा-अनभिग्रहा यत्र न प्रतिनियतार्थावधारणम् । यथा- पुण्यवस्थितेषु कश्चित् कचन पृच्छति - किमिदानी करोमि १, स माह-' यत् रोचते तत् कुरु ' इति ॥ ८ ॥
अभिगृहीतार्थमभिगृह्य योच्यते- इद वस्त्रपानादिक धर्मोपकरणम्, अथवा प्रेरक की इच्छा के अनुकूल जो भाषा बोली जाती है वह 'इच्छानुलोमा' भाषा है - जैसे कोई किसी को किसी शुभ कार्य मे प्रेरणा करे तब वह कहे कि 'ठीक है यह मुझे भी अभिलपित है'। अवा कोई किसी शुभ कार्य का प्रारभ करते हुए किसी को पूछे तो वह कहे कि - करो यह मुझे भी पसद है । अथवा कोई ऐसा कहे- 'मै साधु के पास जा रहा 'तो सुनने वाला कहता है कि अच्छा जाओ | अनभिगृहीताअर्थशून्य - डित्थडवित्यादि शब्दो का बोलना । अथवा जिसमे किसी एक अर्थ का निश्चय न हो जैसे-से कार्यों के उपस्थित होने पर कोई किसी से जब यह पूछता है कि - 'कहो मैं इस ममय कौनसा काम करूँ ?' तो वह कहता है कि जो तुम्हें म्चे सो करो'। इस प्रकार की भाषाका नाम अनभिगृहीता माना है ८ । अभिगृहीता-अर्थ को लक्ष्य करके जिस भापाका प्रयोग किया जाता है वह अभिगृहीता भाषा है - जैसे ये वस्त्र पात्रादिक धर्म के उपकरण है ' | अथवा 'इस પ્રતિપાદન કરવાવાળાની અત્યંતુ-પ્રેરનાં ઈંઠાને અતુળ જે ભાષા બેલાય છે તે ‘ઈચ્છાનુલેમા' ભાષા છે જેમ-કેાઈ કાઈ ને કોઈ શુભ કાર્યમા પ્રેરણા કરે ત્યારે કહે કે ઠીક છે . એ મારી પણ અભિલાષા છે અથવા-કઈ શુભ કાર્યના પ્રાર ભ કરતા કાઈને પૂછેતા તે કહે કે-કરા એ મને પણ પસદ છે અથવા કોઈ એમ કહે કે હુ સાધુની પાસે જઇ રહ્યો છુ તે સાભળનાર કહે કે, સારૂ જાવ છ અનલિગૃહિતા-અશુ ય–“ ડિસ્થ વિસ્થાદિ ” શબ્દ ખેલવા અથવા જેમા કેાઈ એક અથૅના નિશ્ચય ન હાય, જેમ-ધણા કામા ઉપસ્થિત યતા કેાઈ ભીજાને જ્યારે એ પૂરે છે કે, કહે હું આ વખતે યુ કામ કરૂ, તે તે કહે હૈં કે, જે તમને રૂચે તે કરા આ પ્રકારની ભાષાનુ નામ અનભિગૃહિતા ભાષા છે. ૮ અભિગ્રહીતા-અનુ લક્ષ કરીને જે ભાષાના પ્રયાગ કરવામા આવે છે તે અભિગૃહિતા' ભાષા છે. જેમ આ વસ્ર પાત્રાદિક ધર્મના ઉપકરણ છે” અથવા ‘આ સમયે
