Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका भ०३ गा ९ श्रद्धादौर्लभ्ये क्रियमाणकृतविषयकविचार ६५७ तदानीमदर्शनात् । दीर्घक्रियाकालस्यान्ते तु कार्य भवितुमर्हति, तदानीमेन तस्य दर्शनात् । तदेव न निर्वर्तनक्रियाकाले कार्यमस्ति, अनुपलभ्यमानत्वात् , किंतु तनिष्ठाकाल एव तदस्ति, तत्रैवोपलभ्यमानत्वात् , क्रियाकालनिष्ठाकालयोथात्यन्तभेदात् , अतः क्रियमाण कृत न भवति । सर्वलोकप्रत्यक्षानुभवसिद्धमेवैतत् ॥६॥ इति जमालेः पूर्वपक्षः ।
एव मार्गपिच्युत जमालिं प्रति स्थविराः प्रोचुः आर्य ! कि विरुद्धवचन वदसि , रागद्वेपरहिताना सर्वज्ञानां जिनाना वचने दोपलेशोऽपि नास्ति, नहि ते मृपा भापन्ते । आर्य। " कृत न क्रियते, कृतत्वात् , कृतघटवत् " इति कुतर्कमानहीं हो सकता है, अतः " अनुपलभ्यमानत्वात् निर्वर्तनक्रियाकाले विवक्षितघटरूप कार्य नास्ति इति मन्तव्यम्" जब यह बात निश्चित हो जाती है तो यह बात भी स्वतः मान लेनी पड़ती है कि कार्य अपने निष्ठाकाल में ही बनकर तयार होता है, क्यों कि वही पर उसकी उपलब्धि होती है। क्रियाफाल एव निष्ठाकाल इन दोनों में अत्यन्त भेद है इसलिये क्रियमाण कृत नहीं कहा जा सकता। यह बात सर्वजन साक्षिक भी है। यह पाचवा पक्ष है, यह हुवा जमालि का पूर्व पक्षा॥५॥
इस प्रकार जमालि द्वारा स्थापित इस पूर्वपक्ष को सुनकर स्थविरों ने उनको मार्ग से च्युत जाना और इसलिये वे उनसे कहने लगे किहे आर्य । विरुद्ध वचन आप क्यों कहते हैं ? रागद्वेषरहित सर्वज्ञ जिन भगवान के वचन अन्यथा नहीं होते हैं उनमे दोप का अश भी सभवित नहीं हो सकता है । साधारण पुस्पो की तरह वे मिथ्याभाषी " अनुपलभ्यमानत्वात् निर्वर्तनक्रियाकाले विवक्षितघटरुप कार्य नास्ति इति मतव्यम" જ્યારે આ નિશ્ચિત બની જાય છે તે એ વાત પણ આપ મેળે માની લેવી પડે છે કે, કાર્ય પોતાના યોગ્ય વખતે જ બનીને તૈયાર થાય છે કેમકે, તે સ્થળે તેની ઉપલબ્ધિ થાય છે કિયાકાળ અને નિષ્ઠાકાળ આ બન્નેમાં અત્યત ભેદ છે આ માટે નિયમન કર કહી શકાય નહી આ વાત સર્વજનથી સાક્ષીભૂત છે આ પાચમે મુદ્દો આ થયે જમાલિને પૂર્વપક્ષ કે પ
આ પ્રકારે જમાવિ દ્વારા સ્થાપિત એ પૂર્વપક્ષને સાભળીને સ્થવિરેએ જાણ્ય કે જમાલમુનિ ભગવાનના માર્ગથી ચલિત થયા છે અને તે માટે તેઓ તેમને કહેવા લાગ્યા કે, હે આર્ય 1 વિરોધ વચન આપ કેમ કહે છે? રાગદ્વેષરહિત સર્વ જન ભગવાનનું વચન અન્યથા થતુ નથી તેમ દેશને અશ પણ સભવિત થતું નથી સાધારણ પુરની માફક તે મિથ્યાભાષી પણ નથી આપે જે અસત્કાર્યવાદને