Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० २ ० १३ जिनकल्पिक मर्यादा
मिथ्याकारः, आवश्यकी, नैपेधिकी, गृहस्थोपसपद्, इति । आवश्यकीप्रभृतयस्तिस्रो वा सामाचार्यस्तेषाम् । तेपा श्रुतज्ञान जघन्यतो नवमस्य पूर्वस्य तृतीयमाचारवस्तु, उत्कर्षतस्तु दशपूर्माणि भिन्नानि, न तु सम्पूर्णानि । सहनन च शारीर वज्रमनाराचाख्य, मानस वज्रकुड्यसमाना धृतिः च ।
३४५
स्थितिरपि तेपा क्षेत्रादिका अनेकविधा । क्षेत्रतस्तावज्जन्मना सद्भावेन च पञ्चदशस्त्रपि कर्मभूमिपु, सदरणतः कदाचित् कर्मभूमौ अकर्मभूमौ वा सद्भावापेकी है। वह इस प्रकार है-१ आप्रच्छना, २ मिथ्याकार, ३ आवश्यकी, ४ नैधिकी, ५ गृहस्थोपसपदा गृहस्थ की आज्ञा लेकर उतरना, बैठना । अथवा आवश्यकी, नैपेनिकी, गृहस्थोपसपत्, यह तीन प्रकार की सामाचारी इन जिनकल्पियों के होती है । इनका श्रुतज्ञान जघन्य की अपेक्षा नवमपूर्व की तृतीय आचार वस्तुतक, उत्कृष्ट की अपेक्षा भिन्न दशपूर्व तक ही सीमित रहा करता है सपूर्ण नहीं। इनका शारीरिक सहनन वज्र ऋषभ नाराच नामक है और मानसिक सहनन वज्रकुडय - वज्रकी मीत के तुल्य धैर्य है अर्थात् इनका धैर्य वज्रभित्ति के समान अभेद्य होता है और वही इनका मानसिक बल है ।
क्षेत्र आदि की अपेक्षा इनकी स्थिति अनेक प्रकार की है । इनका १५ कर्मभूमियो में ही जन्म होता है इस अपेक्षा १५ कर्मभूमियों मे इनकी स्थिति जन्म और सद्भाव की अपेक्षा मानी जाती है। सहरण की अपेक्षा कदाचित् कर्मभूमिमे कदाचित् अकर्म भूमिमे भी इनकी स्थिति हो सकती है।
ચ્છના, ૨ મિથ્યાકાર, ૩ આવશ્યકી, ૪ નૈષિકી ૫ ગૃહસ્થેાપસ પદ ગૃહસ્થની આજ્ઞા લઈને ઉતરવુ, ખેસવુ અથવા આવશ્યકી, નૈપેધિકી, ગૃહસ્થાપસ પત, આ ત્રણ પ્રકારની સમાચારી તે જીનપીઓને હાય છે તેમનુ શ્રુતજ્ઞાન જઘન્યની અપેક્ષા નવમા પૂર્વના ત્રીજા આચાર વસ્તુતક, ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષા ભિન્ન દાપૂર્વ સુધી જ સીમિત રહ્યા કરે છે, સ પૂર્ણ નહીં તેનુ શારીરિક સહનન વ વૃષભ નારાય નામનુ છે. અને માનયિંત સહનન વા કુમ્ભ-નાની ભી ત જેવુ થૈય છે અર્થાત્ તેનુ ધૈય વાલી ત સમાન અભેદ્ય હેાય છે તે તેનુ માનમિક ખળ છે
ક્ષેત્ર આદિની અપેક્ષા એમની સ્થિતિ અનેક પ્રકારની છે, એમને ૧૫ કમભૂમીચે!માજ જન્મ થાય છે. મા અપેક્ષા ૧૫ કમભૂમીમા તેની સ્થિતિ જન્મ અને સદ્ભાવની અપેક્ષા માનવામા આવે છે સ હરણની અપેક્ષા કદાચિત કર્મ ભૂમિમા, કદાચિત્ મક ભૂમિમા પણ એની સ્થિતિ હોઈ શકે છે. આ
उ० ४४
