Uttaradhyayan Sutram Part 01

Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 627
________________

५०२
उत्तराभ्ययनसूत्रे
तन - श्रुतमदो न कर्तव्य इति नोधयितुमाह-' अह पच्छा' इत्यादि । अथ= उत्कर्ष भावनानन्तरम् एव विभावनीयम् - मया पूर्वमने कृतानि ज्ञानफलानि कर्माणि पश्चात् = अवाघोत्तरकालम् इदानीम् उदीयन्ते - उदितानि भवन्ति एव कर्मविपाकक ज्ञात्वाऽऽत्मानम् जाश्वासय- आत्मनि शान्ति स्थापय, न तु तनिमित्तक मद कुरु । अय भाग:- श्रुतमदो हि ज्ञानावरणीय कर्मणः कारणम्, तच्चावश्यवेद्यम्, तदुदये च कुतो ज्ञानम्, तस्माच्छ्रुतमदो न कर्तव्यः ।
"
,
यतः- 'नाण मयदप्पहर, मज्जर जो तेण तस्स को वेज्जो । अमिय जस्स विसाय, वस्स तिमिच्छा कहं किज्जइ " ॥ १ ॥ छाया -- ज्ञानं मददर्पहर, मायति यस्तेन तस्य को वैद्यः ।
अमृत यस्य विषायते, तस्य चिकित्सा कथ क्रियते ॥ १ ॥ इत्येव चिन्तनेन शान्ति प्राप्नुहोति ।
वस्तुतस्तु-गाथाद्वयमिद युग्मकम् । ' से ' जब नून= निश्चयेन मया पूर्व = पूर्व भवे - अज्ञानफलानि कर्माणि कृतानि येन कारणेनाह केनापि जिज्ञामुना क स्मिंश्चित् जीवाजीवादिस्वरूपविषये पृष्टः सन् नाभिजानामि मन्दबुद्धित्वाज्जीतुमने यदि पूर्वभव में ज्ञान के साधनो का अनुष्ठान करके यदि इस भव में दूसरों की अपेक्षा कुछ विशिष्ट ज्ञान प्राप्त कर लिया है, तो तुम इस ज्ञानरूप श्रुत का मद मत करो, किन्तु अपनी आत्मा मे शांतिभाव से रहो - आत्मा को समझाते रहो कि कही ऐसा न हो जाय कि मद करने से आत्मा ज्ञानावरणीय आदि कर्म का बन्ध करले । इस कर्म के बध में जन इसका उदय अपनी अबाधाकाल के बाद आता है तो जीव यथार्थ ज्ञान से रहित हो जाता है, इसलिये है शिष्य तृ श्रुत का मद मतकर । तात्पर्य इन दोनो गाथाओ का यह है कि जिस समय आत्मा मे प्रज्ञा की हीनता हो तो मुनि को ऐसा તમે દાચ પૂર્વભવમાં જ્ઞાનના સાધનાનું અનુષ્ઠાન કરી જે આ ભાવમા બીજાની અપેક્ષાએ કાઇ વિશિષ્ટ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરેલ છે તે તમે એ જ્ઞાનરૂપ શ્રુતના મદ ન કરશે પણ તમારા આત્મામા શાતિભાવથી રહેા આત્માને સમજાવતા રહે કે કયાય એવું ન ખની જાય કે, મઢ કરવાથી આત્મા જ્ઞાનાવરણીય આદિ કર્મોનુ મધન કરી લે એ કર્મના અધમા જ્યારે એના ઉદય પાતાની અખાધાકાળની પછી આવે છે ત્યારે જીવ યથાર્થ જ્ઞાનથી રહિત થઈ જાય છે. આ માટે કે શિષ્ય ! તુ શ્રુતના મદ ન કર આ બન્ને ગાથાનું તાત્યય એ છે કે, જે સમયે આત્મામા પ્રજ્ઞાની હિનતા હૈાય ત્યારે મુનિએ એવા વિચાર ન કરને જોઈ એ


Page Navigation
1 ... 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961