Uttaradhyayan Sutram Part 01

Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 705
________________

૭૨
उत्तराम्पयन
एतदङ्गचतुष्टय हि गिरिपु मेरुरिच, तरुषु कल्पतरुरिन, धातुषु सुवर्णमिव पानेषु पीयूपमिव, मणिषु चिन्तामणिरिव, प्रामाणिकपुरुषेषु तीर्थंकर इव, धेनु! कामधेनुंखि, मनुष्येषु चक्रवर्तीय, देवेषु शक्र इव प्रधानमस्तीति सूचनार्थ ' पर मंगाणि ' इत्यत्र परमेति विशेषणम् ।
ननु मानुपत्वादीना कथ परमाङ्गत्वम् निर्जराया एव मुक्तिप्राप्तौ साक्षात् कार णत्वेन प्राधान्यादिति चेत् ? उच्यते - मानुपलादिचतुष्टय विना निर्जराया अनु रुपच्या तदपेक्षया मानुपत्वादिचतुष्टयस्य प्रथमोपादेयतया मुख्यत्वादुत्कृष्टत्वमस्ति ।
ये चार अग, पर्वनों में जैसे मेरु प्रधान है, वृक्षों में जैसे कल्पवृक्ष प्रधान है, धातुओं में जैसे सुवर्ण प्रधान है, पेय पदार्थों में जैसे अमृत प्रधान है, मणियों में जैसे चिन्तामणि प्रधान है, प्रामाणिक पुरुषों में जैसे तिर्थकर प्रधान है, गायों मे जैसे कामधेनु प्रधान है, मनुष्यों में जैसे चक्रवर्ती प्रधान है और देवो में जैसे इन्द्र प्रधान है उसी प्रकार ये चार अग प्रधान हैं। इसी बात को द्योतन करने के लिये सूत्रकारने "परम" यह विशेषण दिया है।
T
प्रश्न -- मानुपत्व आदि मे परमागता - प्रधानता कैसे हो सकती है। क्यों कि मुक्ति की प्राप्ति में निर्जरा ही साक्षात्कारण होती है अत निर्जरा की प्रधानता है ।
उत्तर - यद्यपि मुक्ति की प्राप्ति मे साक्षात्कारण निर्जरा है परन्तु निर्जरा निराश्रय तो होगी नही, अतः मानुषत्वादि चार के विना जब निर्जरा नही बन सकती है तो यह बात स्वतः सिद्ध होती है कि
જેવી રીતે પર્વતામા મેરુ પ્રધાન છે, વૃક્ષામા જેમ કલ્પવૃક્ષ પ્રધાન છે, ધાતુમા જેમ સુવણું પ્રધાન છે, પીવાના પદાર્થોંમા જેમ અમૃત પ્રધાન છે, મણીઓમા જેમ ચિંતામણી પ્રધાન છે, પ્રામાણિક પુરુષામા જેમ તીથ કર પ્રધાન છે, ગાર્ચામા જેમ કામધેનુ પ્રધાન છે, મનુષ્યામા જેમ ચ વર્તી પ્રધાન છે, અને દેવામા જેમ કેંદ્ર પ્રધાન છે, આવી રીતે આ ચાર ગ प्रधान छे भावातने सभलववा भाटे सूत्रारे "परम" मेवु विशेषणु आपेस के
પ્રશ્ન—મનુષ્યત્વ આદિમા પરમાગતા પ્રધાનતા કઇ રીતે હાઈ શકે કેમકે, મુક્તિની પ્રાપ્તિમાં નિજ રા જ સાક્ષાત્ કારણ હેાય છે આથીનિજ રાની પ્રધાનતા છે ઉત્તર—કદાચ મુક્તિની પ્રાપ્તિમા સાક્ષાત્કારણ નિર્જરા છે. પરંતુ નિરા નિરાશ્રય જ્ઞ રહે નહીં આથી માનુષત્વાદિ ચાર અગ ષગર નિર્જરા અની રાકતી નથી આથી આ વાત સ્વત સિદ્ધ થાય છે કે નિસની મ


Page Navigation
1 ... 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961