________________
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર. સૈન્ય સાથે તે આગળ ચાલે અને અનુક્રમે પિતાના દેશના સીમાડા પર આવેલ રથાવત પર્વતના પ્રદેશમાં જઈ પહોંચ્યો. પછી ત્યાં સેનાની છાવણી નંખાવી તેણે દૂતને બોલાવીને કહ્યું “ અરે પ્રજાપતિની પાસે જા અને તેને કહે કે–અશ્વગ્રીવ રાજા યુદ્ધને માટે સજજ થઈને આવી પહોંચે છે, માટે હવે સત્વર સામે આવ, અથવા તે કુમારને મોકલી તેને સત્કાર કર. અકાળે કુળને ક્ષય ન કર.” એટલે “ જેવી દેવની આજ્ઞા” એમ તે વચન સ્વીકારીને દૂત ચાલી નીકળ્યો. અને તે પ્રજાપતિની પાસે પહોંચ્યો. ત્યાં અશ્વગ્રીવને આદેશ તેણે કહી સંભળાવ્યું. જે સાંભળતાં ત્રિપૃષ્ણકુમાર ભારે કે પાયમાન થઈને કહેવા લાગે--“ હે દૂત! તું અવધ્ય અને નિર્ભય છે. મારા ઉપરાધ-આગ્રહથી ઘટકગ્રીવ–અશ્વગ્રીવને જઇને પ્રગટ રીતે આ પ્રમાણે કહે કે-તું બહુ પરિવારવાળ છતાં નિર્ભય થઈને રહીશ નહિ, કારણ કે મૃગને સિંહની જેમ અલ્પકાળમાં આ ત્રિપૃષ્ઠ તને મારશે. હજી પણ પ્રજાપતિ રાજા પોતાના નામઅર્થને
સ્કુટ રીતે યાદ કરતાં, કદાચ તું નિષ્ફરતા તજી દે અને સનેહને ધારણ કરે, તે તે તારૂં રક્ષણ કરે; પરંતુ આવેશયુકત મતિવાળાને સાચું કહેતા પણ તે દેષ જુએ છે, માટે નિર્થક આ શિક્ષા પ્રદાનથી શું?”
ત્યારે દૂત – તમે હજી પણ દુશિક્ષિત જ રહ્યા છે. તમે સ્વામીના બળને જાણતા નથી, તેથી આમ નિશંકપણે બોલે છે.” એટલે પ્રજાપતિએ કહ્યું–“હે ભદ્ર! તું તારા સ્વામી પાસે જા અને કહે કે–પ્રજાપતિ આ આ.” એમ સાંભળી દૂત તરત ચાલી નીકળ્યા.
અહીં રાજાએ પણ સૈન્ય સજજ કરવાની તૈયારી કરી. એટલે ગર્વથી હણહણાટ કરતાં અ* શણગારવામાં આવ્યા, ગજઘટાને કવચ ચડાવવામાં આવ્યા, યુદ્ધદક્ષ અને ઉત્સાહ પામતા ફરકાધારી સુભટે તૈયાર થયા, પ્રચંડ ગાંડવ અર્જુનધનુષ્યસમાન ધનુષ્યના ગુણ-દેરીના ઝણકારથી શબ્દાયમાન એવા ધનુર્ધર ઉછળવા લાગ્યા, મજબૂત ચોધાઓ પર આરૂઢ થયા તથા વિવિધ આયુધ્ધને ધારણ કરતાં સુભટે બહાર નીકળ્યા. એમ ચતુરંગ બળ-સૈન્ય ચાલવા તૈયાર થયું. તેનાથી પરિવૃત થયેલ પ્રજાપતિ રાજા પણ, પ્રચંડ કવચના આપઆડંબરથી શોભાયમાન કુંજરપર બેસીને નગરની બહાર નીકળે. એવામાં ઉછળતી અને મોટા તાલપત્રસમાન નીલદરજાના અનુસાર એકત્ર થયેલા સામતેથી પરવારેલ, અત્યંત નીલવસ્ત્રને ધારણ કરનાર, હાથમાં હળ-મુશળરૂપ આયુધથી વિરાજિત, તથા સંગ્રામ-સંગમાં ઉત્કંઠિત એવા અચલકુમારથી અનુસરાતે, આમળાસમાન સ્થળ મુકતાફળાના હારવડે, આકાશ ગંગાના પ્રવાહથી ગંગનાંગણની જેમ વિસ્તૃત વક્ષસ્થળથી શોભાયમાન, તરૂણ સૂર્યના કિરણ
