________________
ચતુર્થ પ્રસ્તાવ–નરસિહ રાજાની કથા.
હવે એકદા કુમારે પોતાની રાજધાનીમાં જવાની અનુજ્ઞા લેવા માટે દેવસેન રાજા પાસે પિતાના પ્રધાન પુરૂષે મેકલ્યા, તેમણે જઈને રાજાને નિવેદન કર્યું; એટલે દેવસેન રાજાએ ફરીને પણ કીંમતી વસ્તુઓ આપતાં કુમારને સત્કાર કર્યો. એવામાં પ્રયાણને દિવસ નક્કી થતાં રાજાએ, તેની સાથે જવા માટે કેટવાળાને આજ્ઞા કરી, એટલે પ્રશસ્ત દિવસે શ્વસુર પ્રમુખ પ્રત્યે
તાન ઉચિત કર્તવ્ય બજાવી. અશ્વ, હાથી તથા ઘણા માણસો સહિત કુમાર પિતાના નગરભણી ચાલ્યો. એવામાં સર્વાલંકારથી શેભાયમાન અને દાસીએથી પરવારેલ શીલવતીને લક્ષમીની જેમ કુમારની આગલ કરીને રાજાએ જણાવ્યું– હે પુત્રી ! તું પવિત્ર શીલ પાળજે, કુસંગને ત્યાગ કરજે, વીલેને અનુસરીને ચાલજે, દુવિનયને પરિહરજે, નીતિનું પાલન કરજે, મિત અને મધુર વચન બેલજે તથા પિતાના પ્રિયતમની બરાબર સેવા કરજે; કારણ કે કુલીન કાંતાએ પિતાના પતિને દેવ સમાન સમજે છે.” પછી રાજા કુમારને પણ કહેવા લાગ્યો– હે કુમાર ! આ એક જ મારી ઈષ્ટ પુત્રી છે, માટે છાયાની જેમ સદા એ સહચરી થઇને રહે, તેમ તારે કરવું.” એ પ્રમાણે શિખામણ આપી, વિરહાગ્નિથી વ્યાકુળ બની, અમુક માર્ગ સુધી કુમારની સાથે આવીને તે રાજા પિતાના નગર તરફ પાછો ફર્યો.
- અહીં કુમાર પણ નગ–પર્વત, નગર, આકર, ગામ, કાનન-વનવડે રમણીય પૃથ્વીને જેતે, વિષમ પલ્લીમાં રહેલા ભલેના અધિપતિને સાધતે–વશ ' કરતે, પૂર્વજોની નીતિને પ્રવર્તાવતે, તાપસેએ સેવિત, નિરંતર બળતા વૃત,
મધુ–મધ, સમિધ, મહાષધિના ઉછળતા ધૂમ પડલને જોતાં મેઘની શંકા લાવ
નાર મયૂરોના નૃત્યાડંબરવડે રમણીય એવા આશ્રમને અવલોકતે તે પ્રતિદિન • પ્રયાણ કરતાં યંતી નગરીના બાહા ઉદ્યાનમાં પહે; એટલે નરસિંહ રાજાને વધામણી આપવામાં આવી. તેણે નગરની શોભા કરાવી, રાજમાર્ગો પર રેશમી વિચિત્ર વિજાઓ બાંધવામાં આવી, પછી પ્રશસ્ત મુહૂર્ત આવતાં, અંતઃપુર અને પ્રધાન પુરૂષથી પરવારેલ રાજા સાથે નરવિક્રમ કુમારે નગરીમાં પ્રવેશ કર્યો. ત્યારે રાજમાર્ગની બંને બાજુ પ્રાસાદેપર લેકે તેને જોવા માટે કેતુક પામતાં હાથમાં પુષ્પમિશ્રિત અક્ષત લઈને બેઠા, તેમજ કુમારનું રૂપ જોતાં વિવિધ વિકારે ઉત્પન્ન થવાથી યુવતિઓમાં અનેક પ્રકારની ચેષ્ટાઓ થવા લાગી– કેઈ કાંતા પ્રતિયુવતિ-શેકયના ચળકતા ગાલમાં સંક્રાત થયેલ રાજકુમારને જાણે ઈષ્ય પામી હોય તેમ કુસુમ–અક્ષતથી મારવા લાગી, કઈ મુગ્ધા, મન્મથ જાગ્રત થતાં લેચન વિકાસીને કુમારને જેવાથી, પવનને લીધે પિતાના કટીતટથી ખસી ગયેલ વસ્ત્રને જાણી ન શકી, કેઈ કામિની પિતાના ઘરની અગાસી પર જઈ, નિશ્ચલ બની કુમારને જોતાં મનમાં મૂઢ બનેલ તે પવનને લીધે અને
