________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
અમાત્ય પણુ કરવાને શક્તિમાન ન હોવાથી તે જ પર્વતના કટકને ( વિષમ ભાગને) વીંટીને ત્યાં જ રહ્યો. દુર્ગમ માર્ગ હોવાથી તે સૈન્યમાં ધાન્ય, ઘી વગેરે મેંઘા થયાં. તે વાત લોકની પરંપરાએ જિનપાલિત શ્રાવકે સાંભળી ત્યારે ઘણું ઘીના ભરેલા કુડલા વિગેરે પાત્રને ઉંટ ઉપર ભરીને ( ચડાવીને) વણિગ જન સહિત તે સૈન્યની તરફ ચાલે. તેવામાં તે સિંહસેન પિતાના દુગમાં તૃણાદિકને પ્રચાર સંધેલ હોવાથી રહી શકે નહીં, તેથી સાર ધન ( ઉત્તમ વસ્તુ) તથા હાથી-ઘોડા વિગેરે વાહને લઈને રાત્રિને સમયે તે ત્યાંથી નાઠો. તે વૃત્તાંત જાણીને અમાત્ય પણ તેની પાછળ માર્ગે જવા લાગે, અને નાશી જતા તે સિંહસેનને દશ એજન જઈને તે અમાત્ય ચોતરફથી ઘેરી લીધું. ત્યાં તે સિંહસેન ઘણું વૃક્ષની ઝાડીમાં પર્વતના નિકુંજને આશ્રીને રહ્યો. અહીં તે જિન પાલિત પ્રથમ નિવાસ કરેલા સેનાના પડાવને સ્થાને આવ્યું. ત્યાં જઈ દિક્ષ પરિમાણને વિચાર કરી તે બે કે-“ અહો! હવે હું શું કરું? મારે પચાસ લેજનનું પરિમાણ છે, તે આટલા માત્ર વડે જ પ્રાયે પરિપૂર્ણ થયું છે અને સૈન્ય તે અહીંથી હજી દશ એજન દૂર છે, તેથી હું અહીંથી પાછા વળીશ. અહીંથી એક ગાઉ પણ આગળ નહીં જાઉં.” તે સાંભળી સાથે આવેલા લેકેએ કહ્યું કે “અહો ! તમે ફેગટ ધનની હાનિ ન કરો. ત્યાં જવાથી તમને ઘણું દ્રવ્યને લાભ થશે.” તેણે કહ્યું-“ જે દ્રવ્ય કરીને નિયમને ભંગ થાય તે દ્રવ્ય કરીને સર્યું.”
આ અવસરે તેના નિયમમાં નિશ્ચળ મનની પરીક્ષા કરવા માટે એક દેવ માટે શણગાર સજી, ચોતરફથી માણસોના પરિવાર સહિત સાર્થવાહનું રૂપ ધારણ કરી, દેવલોકથી નીચે ઉતરી, પાસે રહીને આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્ય“હે શ્રાવક! તું ઘી વેચવા માટે કેમ નથી જત?” જિનપાલિતે કહ્યું-“જે જાઉં તે મારા વ્રતને ભંગ થાય છે.” દેવે કહ્યું-“તને ધૂર્ત લોકોએ છેતર્યો છે કે જેથી તું હાથમાં રહેલા મેટા લાભને કદાગ્રહને લીધે હારી જાય છે. અથવા કદાચ વ્રતને ભંગ કરવાથી પાપ લાગે એમ તું ધારતે હોય તે તે લાભમાંથી જ તું તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરજે. ” જિનપાલિતે કહ્યું-“અહો ! આ પ્રમાણે તું મર્યાદા વિનાનું વચન કેમ બેલે છે? શું ધર્મગુરુઓ કદાપિ ભવ્ય પ્રાણીઓને ઠગે ? અરે! જે કદાચ તે ધર્મગુરુઓ પણ કઈ પ્રકારે ઠગે, તે શું અમૃતમય ચંદ્રના બિંબથકી પ્રદીપ્ત આકાશાગ્નિ(વીજળી) ના કણીયાને સમૂહ ન પડે ? અથવા સૂર્યનું બિંબ પ્રકાશમાન છતાં અંધકારને સમૂહ
