________________
અષ્ટમ પ્રસ્તાવ–બીજા શિક્ષાવ્રત ઉપર સાગરદત્તની કથા.
આ મહામુનિની સેવા કરે છે. સર્વથા આ મુનિ સામાન્ય સવવાળા નથી. આનું દર્શન પણ પવિત્રતાનું કારણ છે, તે પછી વંદન તે વિય પવિત્રતાનું કારણ હોય તેમાં શું કહેવું ? આ પ્રમાણે વિચાર કરી ઉછળતા મોટા વ્યક્તિના સમૂહને લીધે તેના શરીર પર રોમાંચ ખડા થયા, તેથી તે તેમની સમીપે જઈ પંચાંગ પ્રણામપૂર્વક તેમના ચરણમાં પડ્યો. ત્યારે મુનિએ પણ “આ ભવ્ય છે” એમ જાણું, કાયોત્સર્ગ પારી, ધર્મલાભ વડે તેને પડિલાવ્યું. પછી હર્ષથી વિકસવર નેત્રવાળા સાગરદત્તે તેમને કહ્યું કે-“હે લાગવત્ ! આવું અતિ દુષ્કર તપ તમે કેમ આચરો છે ? અને આવા એકાંતવાસમાં કેમ રહો છો? તથા દુખે કરીને આચરી શકાય તેવા આ અનુષ્ઠાનનું શું વિશેષ ફળ છે ?” મુનિએ કહ્યું-“હે મહાનુભાવ! જે આ સંયમનું પાલન કરવું તે જ આ અવશ્ય નાશવંત શરીરને માટે લાભ છે, અને આ સંયમ મનની એકાગ્રતા કર્યા વિના સારી રીતે પાળી શકાતું નથી, તેથી સારા તપવીઓ એકાંતવાસને જ સેવે છે. વળી તે કહ્યું કે-આનું શું ફળ છે ? તે બાબત હે સુંદર! તું સાંભળ –
સારા આચરણરૂપ સંયમવાળા પુરુષ મનુજ અને તિર્યંચ વિગેરે ગતિમાં પડવાથી ઉત્પન્ન થયેલા અત્યંત તીવ્ર દુખેને તથા દારિદ, વ્યાધિ, વેદના, જરાવસ્થા અને મરણ વિગેરે કષ્ટને લીલામાત્રથી જ ઉખેડી નાંખીને મોક્ષપદને પામે છે, તેથી તેનું મોટું ફળ છે. આ કારણથી જ સત્પરુષે રાજ્યને, લક્ષમીને તથા ભેગના વિસ્તારને એકદમ તજીને સંયમના અને અંગીકાર કરે છે. જેઓ પરલેકમાં સુખ આપનાર એક ધર્મને જ ઉપાર્જન કરે છે. તેઓ ધન્ય છે, તેઓ કૃતપુય (પુણ્યશાળી ) છે, અને તેઓ જ કલ્યાણના નિધિરૂપ છે. આ પ્રમાણે સાંભળી સાગરદત્તને ધર્મ ઉપર મટી શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થઈ, તેથી તેણે કહ્યું કે-“હે ભગવન! તમારું આ ઉત્કૃષ્ટ ચરિત્ર ભુવનને વિષે એક આશ્ચર્યકારક છે, કે જે તમે પ્રથમ વયમાં જ દુર્જય કામદેવને છ છે, મોહનું ઉમૂલન કર્યું છે, ક્રોધરૂપી દ્વાનો નિગ્રહ કર્યો છે, જેને વંસ કર્યો છે, અભિમાનને સર્વથા નાશ કર્યો છે, અને દયાનરૂપી અગ્નિવડે માયારૂપી વાંસની ઝાડીના વનને બાળી નાંખ્યું છે, આવા પ્રકારના તમેએ. સમગ્ર ત્રિભુવન પવિત્ર કર્યું છે. ભવરૂપી કુવામાં પડતે લેક પણ આલબનવાળે થયું છે. એક હું જ અધન્ય છું કે જે આ લેકના તુચ્છ સુખને માટે થઈને હજુ સુધી તમારી પાસે પ્રવ્રજ્યા અંગીકાર કરતું નથી. અથવા તે ચિંતામણિ રત્નને લાભ થયા છતાં પણ જે માણસ જેટલા
