________________
૫૭
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
""
તેટલામાં તેા ભગવાન ગૌતમસ્વામી જ ઘાચારણની લબ્ધિએ કરીને કરાળીયાના તંતુ અને સૂર્યના કિરણમાત્રનું પણ અવલંબન કરીને શીઘ્ર ગતિવડે અષ્ટાપદ પર્વત પર ચડી ગયા. તે ગૌતમસ્વામી નેત્રના વિષયને આળગીને આગળ ગયા ત્યારે તે ત્રણે કુલપતિએ મનમાં વિસ્મય પામી વિચારવા લાગ્યા કે જો આ મહાત્મા આ માર્ગ વડે ઉતરશે તે અમે તેના શિષ્યા થશુ ગૌતમસ્વામીએ પણ ઋષભાદિક જિનેશ્વરાને વાંદીને ઈશાન દિશાના વિભાગમાં અશેક વૃક્ષની નીચે મણિની શિલારૂપી પાટ ઉપર રાત્રિવાસેા કર્યાં. તે અવસરે વૈશ્રમણુ નામના ઇંદ્રને દાળ ચૈત્યપૂજા કરીને પછી ગૌતમસ્વામીને વાંદી તેમની સમીપે બેઠા. ભગવાને પણ તેની પાસે વિસ્તારથી સાધુના ગુણે કહ્યા કે-“ પૂજ્ય સાધુએ અંત-પ્રાંત આહાર કરનારા અને વિચિત્ર તપ કરવાવડે કૃશ શરીરવાળા હાય છે–વિગેરે.” તે સાંભળી વૈશ્રમણે વિચાર કર્યાં કે–“ આ ભગવાન સાધુના આવા ગુણા કહે છે અને પેાતે તા એવી શરીરની લક્ષ્મી ધારણ કરે છે કે જેવી દેવાને પણુ નથી.” આવે તેના અભિપ્રાય જાણીને ગૌતમસ્વામીએ તેની પાસે પુંડરીક અધ્યયન કહ્યું. તે આ પ્રમાણે:--
પુંડરીકણી નામની નગરીમાં પુંડરીકે નામ રાજા હતા. તેને કંડરીક નામના ભાઈ હતા. તેણે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. સંયમના અતિદુષ્કરપણાને લીધે તે એકદા લગ્ન પરિણામવાળા થયા, તેથી પ્રવ્રજ્યા મૂકી દેવાનું મન થયું અને વિષયતૃષ્ણામાં પડયેા. પછી તે ગુરુકુળવાસના ત્યાગ કરી ભાઈની પાસે આન્યા. તેણે પણ તેને જાણ્યો કે આ રાજ્યને ઇચ્છે છે.' તે વખતે પુંડરીકે પેાતાનુ રાજ્ય તેને આપ્યું અને તેના સાધુ વેષ લઈને પાતે ગુરુની પાસે જવા ચાલ્યા. જતાં માગ માં અાગ્ય આહારના દોષથી તે મહાત્માં મરીને શુદ્ધ અધ્યવસાયને લીધે પુષ્ટ શરીરવાળા છતાં પણ સર્વાંવમાનમાં ઉત્પન્ન થયા. અને બીજો (કંડરીક) અત્યંત કુશ શરીરવાળા છતાં પણુ રૌદ્રધ્યાનના વશથી સાતમી પૃથ્વીમાં નારકી થયેા. તેથી કરીને હું દેવાનુપ્રિય ! કૃશપણું કે ખીજું ( પુષ્ટપણું) એ કાંઇ અહીં કારણુ નથી, પરંતુ શુભ અધ્યવસાય જ કારણ છે. તે શુભ અધ્યવસાય જે પ્રમાણે થાય તે પ્રમાણે કરવું. આ પ્રમાણે ગૌતમસ્વામીએ કહ્યું ત્યારે તે દેવ મનમાં વિકલ્પને જાણીને, ભક્તિથી તેમને વાંદીને જેમ આવ્યા હતા તેમ પાછા પેાતાને સ્થાને ગયા.
,,
